Çfarë është je’si (dëshpërimi) dhe uxhbi (vetëvetja, kotësia)?

A është mirë që njeriu të pendohet për gabimet që bëri dhe për mëkatet që bëri në të kaluarën, por kjo mund ta çojë njeriun drejt dëshpërimit. Si mund të shpëtohemi prej tij?

Të dy janë të dëmshëm për shpirtin: je’si dhe uxhbi …(Dëshpërimi dhe vetëvetja)

Ata janë dy armiq të mëdhenj të botës sonë shpirtërore. Përkufizimi më i shkurtër i ya (dëshpërimit) është “mendimi i një personi se ai patjetër do të shkojë në Xhehenem”, dhe ujub (kotësia) është “mendimi i një personi se ai patjetër do të shkojë në Xhenet”. Me fjalë të tjera ya do të thotë “të humbasësh çdo shpresë në mëshirën e Allahut”, dhe ujub është “të ndihesh i sigurt nga ndëshkimi i Tij”.

Sidoqoftë, është Allahu ai që krijon të mirën dhe të keqen. Kur njeriu zbatohet në shkaqet e së mirës dhe së keqes, ai konsiderohet se ka dashur Xhenetin ose Xhehenemin. Robi pyet dhe Allahu përgjigjet. Sidoqoftë, pyetja nuk është e mjaftueshme për realizimin e rezultatit. Çdo gjë ndodh vetëm pasi Allahu dëshiron dhe krijon.

Ekzistojnë dy armiq të vijës së pëlqimit që shprehet si “moderim” në fjalimin e Allahut: ifrat (duke bërë shumë diçka) dhe tafrit (duke bërë shumë pak diçka).

Njëra prej tyre e çon njeriun lart dhe tjetra poshtë, në shkatërrim. Nëse mendohet se toka përfaqëson “moderim”, është ifrat t’i afrohemi diellit dhe tafrit për të zbritur në shtresën e magmës; që të dy djegin dhe shkatërrojnë njeriun.

Një unazë e ekstremeve që e bëjnë njeriun të gabojë është “ya’s dhe ujub”. Çrregullimi i “dëshpërimit” ndodh tek njerëzit që nuk arrijnë të adhurojnë dhe të bëjnë bamirësi. Çrregullimi i “kotësisë”, i cili çon në mendjemadhësi dhe arrogancë, ndodh tek njerëzit që kanë sukses, por që nuk mund ta kontrollojnë shpirtin e tyre. I pari është tafrit dhe i dyti është ifrat. Të dy janë të dëmshëm.

Burimi i ya (deshpërimit) përcaktohet si më poshtë në Mesnevî-i Nuriye:

“O shok! Ai që nuk mund të bëjë vepra të drejta dhe adhuron, ka frikë nga ndëshkimi dhe bie në dëshpërim. ” (Mesnevî-i Nuriye, f. 65)

Sëmundja e parë që një person që beson në ahiret, por që nuk mund ta bëjë shpirtin e tij të praktikojë Islamin është deshpërimi. Një person që kap këtë sëmundje duhet të kujtojë bujarinë, dhuntitë dhe faljen e Zotit të Plotfuqishëm dhe duhet të mendojë se mëshira e Tij është aq e madhe sa të mbulojë mëkatet e tij. Kështu, ai do të shpëtojë nga sëmundja duke e parë veten si “një person që patjetër do të shkojë në Xhehnem” dhe do të qëndrojë larg fatkeqësisë së yt.

Kjo çështje shpjegohet si më poshtë në Kuran:

Thuaj: “O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së All-llahut, pse vërtetë All-llahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe është mëshirues!” (Ez-Zumar, 39/53)

E kundërta e ya-së (deshpërmit) është në pyetje në çrregullimin e ujubit.(kotësise) Një person praktikon Islamin, por ai ia atribuon këtë dhuratë hyjnore shpirtit të tij, e konsideron veten superior ndaj të tjerëve dhe mendon se patjetër do të shkojë në Xhenet.

Kurimi për tejkalimin e kësaj sëmundjeje shprehet si më poshtë në Mesnevî-i Nuriye:

“Të besosh në veprat e dikujt është ujub.(kotësi) Ajo e çon njeriun në percarje. Sepse, njeriu nuk ka të drejtë në veprat e mira dhe bamirësinë që bën; ata nuk i përkasin atij; ai nuk mund t’u besojë atyre. ” (Mesnevî-i Nuriye, f. 65)

Në këtë pikë, të dëgjosh paralajmërimin vijues hyjnor në Kuran do të hapë rrugën e shpëtimit:

Çfarëdo e mire që të vjen është nga All-llahu, e çka të ndodhë nga ndonjë e keqe është nga vetë ti. Ne të dërguam ty Pejgamber për mbarë botën. Mjafton që All-llahu është dëshmues për këtë. ” (en-Nisa, 4/79)

Të gjitha veprat e mira që ekzistojnë u mësuan njerëzve nga profetët dhe Allahu krijoi të gjitha kushtet e nevojshme për t’i bërë ato. Për shembull, të thuash të vërtetën është një vepër hyjnore. Kjo vepër e mirë u është menduar njerëzve nga librat hyjnorë dhe profetët; përveç kësaj, është Allahu ai që krijon të gjitha kushtet e nevojshme për të thënë të vërtetën si goja, gjuha, gjëndra e pështymës, laringu, truri, sistemi nervor dhe ajri.

Kur njeriu mendon për to, sheh se ka shumë pak pjesë në atë vepër të mirë. Në një vepër kaq të mirë që mund të ndodhë kur mijëra mrekulli hyjnore bashkohen, pjesa e njeriut është e prirur vetëm drejt asaj vepre të mirë dhe po përdor vullnetin e tij të pjesshëm të lirë në atë mënyrë.

Në vend që të mburremi dhe të besoni te vetja, është e nevojshme ta njohim ashtu, ta falënderojmë Allahun dhe të ndiejmë mirënjohje ndaj tij. Ata që nuk e bëjnë këtë do të bien në gropën e mëkateve.

Burimi