A është pirja e duhanit haram?
Hallallet dhe haramet universale
Hallallet dhe haramet universale të Islamit janë deklaruar në Kuran dhe sunet, që është shpjegimi i Kur’anit. Çfarë nënkuptohet me “hallall dhe haram universal ” janë hallallet dhe haramet të cilat janë të vlefshme në të gjitha kohët dhe vendet. Çështja e pirjes së duhanit nuk përmendet as në Kur’an as në sunet; sepse kur Kur’ani u zbrit, nuk kishte asgjë si cigare. Cigaret dolën pas shekullit të 15-të.
Ka disa rregulla të përgjithshme në Islam për të bërë një gjykim për diçka që nuk përmendet në burimet kryesore të Islamit. Njëri prej tyre është “rregulla e lejueshmërisë së gjërave”. Kjo do të thotë; çdo gjë është krijuar për qeniet njerëzore dhe ndërsa disa gjëra janë deklaruar të jenë haram, ndërsa disa nuk janë identifikuar si haram apo hallall, dhe kështu ato janë hallall. Një tjetër është “ajo që është e pastër dhe e bukur është hallall dhe ajo që është e ndotur dhe e dëmshme është haram”.
Kur këto dy rregulla të përgjithshme merren parasysh së bashku, ne arrijmë një përfundim rreth pirjes së duhanit si më poshtë: pasi nuk thuhet asgjë në lidhje me pirjen e duhanit në burime, ne duhet të përcaktojmë nëse cigarja është e ndotur dhe e dëmshme ose jo. Nëse ka karakteristika që mund t’i përshkruajmë si të ndyra dhe të dëmshme, duhet të konkludojmë se është haram; nëse nuk ka karakteristika të tilla, duhet të konkludojmë se është hallall.
Për shkak të kësaj metode të konkludimit, disa dijetarë islam në histori konkluduan se pirja e cigareve është hallall / mubah, sepse ata thanë se nuk shihnin ndonjë dëm nga cigaret; prandaj, ata nuk mund të thonin se ishte haram. Megjithatë, sot shkenca ka provuar se cigarja përfshin rreth 2000 lloje të helmit, që është arsyeja e shumë sëmundjeve dhe se kjo dëmton jo vetëm ata që pinë duhan, por edhe ata që janë pranë duhanpirësve edhe pse nuk pinë duhan.
Përveç kësaj, ekziston edhe një metodë e konkludimit sipas traditës Hanefi: “Është e përshtatshme të thuhet se gjërat që janë haram sipas rregullave, por nuk janë përmendur në Kur’an dhe në sunet, janë mekruh tahrimen (në mënyrë rigoroze jo të pëlqyera) sesa haram. Në të vërtetë, ajo që nënkuptohet është ende haram, por pasi që është vetëm e drejta e Allahut për të përfunduar nëse diçka është haram apo jo, është më mirë t’i quash mekruh tahriman gjërat të cilat zbulohen të jenë haram me siguri por që nuk përmenden në Kuran. Për këtë arsye, Hanefit sot kanë miratuar pikëpamjen se është mekruh tahriman. Mekruh Tahriman është dekret ligji, mekruh në dekretin e haramit.
Për më tepër, duke pirë duhan rrezikohet jeta e personit. Allahu thotë: “Mos rrezikoni veten tuaj me duart tuaja (El-Bekare 195). Pirja e duhanit do të thotë të rrezikosh vetveten.
Me pirjen e duhanit gjithashtu cënohen të drejtat personale të njerëzve; sepse duhanpirësit dëmtojnë edhe jo-duhanpirësit dhe i shqetësojnë ata. Falja e shkeljes së një të drejte personale është e mundur vetëm nëse personi, të cilit iu është shkelur e drejta (në këtë rast duke e penguar me tymin e duhanit), e fal shkelësin. Dhe sigurimi i kësajë faljeje për të gjithë ata që janë dëmtuar nga ana e duhanpirësit, është shumë e vështirë.
Gjykimi i pirjes së duhanit
Duhani hyri në vendet islamike pas shekullit të 15-të. Që atëherë, dijetarët islamë kanë diskutuar për gjykimin e pirjes së duhanit:
- Disa studiues kanë thënë se duhani është mubah. Ata që e kanë miratuar këtë pikëpamje, kanë thënë se nuk është e dëmshme dhe nuk është e ndaluar nga Allahu. Sidoqoftë, sot është zbuluar se duhani është i dëmshëm. Nuk mund të thuhet se nuk është i dëmshëm. Gjithashtu nuk do të ishte e drejtë të thuhet se nuk është ndaluar nga ligjet islame. Në të vërtetë, të gjitha ndalimet nuk përmenden një nga një. Gjykimi bëhet jo vetëm përmes rregullave të qarta dhe specifike, por gjithashtu konkludohet duke gjykuar nga arsyet pse janë ndaluar, siç përmendet në ligje. Në këtë kuptim, është e pakuptueshme për të bërë një gjykim për diçka, për të cilën nuk ka një ligj të qartë, krahasim dhe zbritje.
- Disa kanë thënë se pirja e duhanit është mekruh. Ata e kanë thënë këtë sepse hezitonin të quanin diçka haram, gjykimi i të cilave është bërë me krahasim, dhe për shkak se ata nuk kanë informacione të caktuara për dëmet e duhanit.
- Dhe disa kanë thënë se pirja e duhanit, dhe veçanërisht duke qenë një duhanpirës i rëndë, është haram. Dëshmia e tyre është se pirja e duhanit dëmton trupin, shkakton humbje parash dhe duke shkaktuar kështu varfëri, gjë që e bën të vështirë përmbushjen e nevojave të familjes.
Nëse një nga këto tri arsye janë të vlefshme, është haram pirja e duhanit. Nëse asnjëra prej tyre nuk është e vlefshme, është mekruh pirja e duhanit!
Veçanërisht, një vendim i bërë nga një mjek i devotshëm dhe i specializuar ka rëndësi të madhe. Nëse një mjek i thotë dikujt që të lë pa dyshim duhanin, në mënyrë fetare do të jetë haram për të që të pijë duhan.
