Çfarë është Viti i Ri Hixhri? Si filloi? Dita e Ashures
Kalendari Hixhri fillon me hixhretin (migrimin) e Profetit Muhamed (a.s.) nga Meka në Medine. Kjo datë u pranua si fillimi i kalendarit në epokën e Kalifit Omer r.a.. Para kësaj, arabët nuk kishin një sistem të caktuar datash. Ata pranonin disa ngjarje të rëndësishme historike (siç ishte hedhja në zjarr e Profetit Ibrahim dhe Incidenti i Elefantit) si fillim të historisë.
Gjashtëmbëdhjetë vjet pas migrimit (pra viti 638), Kalifi i epokës Omeri r.a. urdhëroi që një këshill të mblidhej dhe të gjente një zgjidhje për problemin e datës. Dy ngjarje kishin nxitur një diskutim të tillë:
- Së pari, ngjarja ku nuk dihej nëse afati i caktuar për një dëftesë ishte muaji Sha’ban i vitit të kaluar, ose i vitit tjetër.
- Së dyti, në një letër që vinte nga guvernatori i Basrës, Ebu Musa el-Esh’ari ‘, nuk dihej se cila nga letrat e dërguara nga Kalifati në Basra ishte para tjetrës dhe nuk dihej se cila duhet aplikuar.
Për këto arsye, u kërkua një zgjidhje dhe hixhreti u pranuar si fillimi i historisë islame. Me sugjerimin e Aliut r.a. dhe miratimin e anëtarëve të tjerë të këshillit, hixhreti i Profetit Muhamed (a.s.) u përcaktua si fillimi i historisë islame dhe Muharremi u përcaktua si muaji i parë i vitit.
Viti hixhri-hënor përbëhet nga dymbëdhjetë muaj. Arabët e quanin muajin e parë Muharrem dhe muajt e Rexhebit, Dhul-Kadahut dhe Dhul-Hixhes “ashur el-hurum” (muaj të ndaluar) dhe ata nuk luftonin dhe i mbanin larg çdo lloj dhune në ata muaj.
Profeti Muhamed (a.s.) i këshilloi shokët e Tij që të agjërojnë në ditët e nëntë, të dhjetë dhe të njëmbëdhjetë të Muharremit:
Ibn Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me ta) tregon: Kur Pejgamberi ﷺ erdhi në Medinë, i gjeti hebrenjtë duke agjëruar ditën e Ashures, e në atë rast pyeti: “Çfarë është kjo (ditë)?”
– Kjo është një ditë e mirë. Në këtë ditë Allahu i ka shpëtuar Benu israilët prej armikut të tyre, andaj Musai e ka agjëruar atë, – iu përgjigjën ata.
– “Unë jam më meritor për Musain se ju”, – tha ai.
Kështu, e agjëroi këtë ditë dhe urdhëroi që të agjërohet. [1]
Gjithashtu transmeton Rabia bint Muavidhi (Allahu qoftë i kënaqur me të!): Në mëngjesin e Ashures Pejgamberi ﷺ u dërgoi një lajmëtar fshatrave të ensarëve:
“Ai që është gdhirë joagjërues, le ta plotësojë pjesën e mbetur të ditës, e, ai që është gdhirë agjërues, le të agjërojë.”
Ajo tha: Më pas ne e agjëronim atë dhe i mësonim fëmijët tanë ta agjëronin. U bënim lodra prej leshi, e, nëse ndonjëri prej tyre qante për ushqim, ia jepnim ato derisa vinte iftari. [2]
Kjo ditë u pranua si ditë zie nga shiitët për shkak të faktit se Husejni r.a. ra dëshmorë të Premten, dhjetë Muharrem në epokën e Jezidit, sundimtarit të dytë të Umajadit dhe muaji ndryshe u quajt edhe muaji i Matemit.
Eshtë transmetuar se shumë ngjarje të rëndësishme kanë ndodhur në histori me datë dhjetë Muharrem që quhet Dita e Ashures:
- Dita kur anija e Nuhut a.s. u shpëtua nga përmbytja dhe u ul në malin Xhudi korrespondon me këtë ditë. Siç dihet tashmë, kjo ngjarje është shpëtimi i atyre që besuan Nuhun a.s. me një anije dhe shkatërrim total të jobesimtarëve.
- Pendimi i Ademit a.s.
- Shpëtimi i Ibrahimit a.s. nga zjarri
- Bashkimi i Jakubit a.s. me djalin e tij, Jusufin a.s.
- Transmetohet gjithashtu se Jeruzalemi u përcaktua si kibla në ditën gjashtëmbëdhjetë Muharrem [3].
Resurset
[1] https://hadithet.com/buhariu/2004
[2] https://hadithet.com/buhariu/1960
[3] https://questionsonislam.com/article/may-our-new-hijri-year-be-blessed
