Çfarë nënkuptohet me “Njerëzit e Librit”?
Njerëzit e çdo feje hyjnore siç janë hebrenjtë, të krishterët quhen Njerëzit e Librit. Kur’ani i Shenjtë përmend Njerëzit e Librit në shumë raste. Edhe pse ata quhen jobesimtarë për refuzimin e profetësisë së Muhamedit (a.s.), megjithatë ata nuk janë jobesimtarë në kuptimin e mohimit të Allahut.
Kur’ani i Shenjtë në disa aspekte u jep privilegje Njerëzve të Librit në krahasim me jobesimtarët. Për shembull, të martohesh me dikë nga Personat e Librit dhe të hash ushqimin e tyre është e lejueshme. (El-Maidah, 5) Privilegji i dhënë atyre është për shkak të të qenit më afër besimit të vërtetë krahasuar me njerëzit e mosbesimit. Kur’ani i Shenjtë u njofton atyre:
Thuaju (o i Dërguar): “O ithtarë të librit (Tevrat e Inxhill), ejani (të bashkohemi) te një fjalë që është e njëjtë (e drejtë) mes nesh dhe mes jush: Të mos adhurojmë, pos All-llahut, të mos ia bëjmë Atij asnjë send shok, të mos e konsiderojmë njëri – tjetrin zotër pos All-llahut”! E në qoftë se ata refuzojnë, ju thoni: “Dëshmoni pra, se ne jemi myslimanë (besuam një Zot)”!. (Al-i Imran Sure, 3:64) Kjo do të thotë, le të mos i quajmë të tjerët Zot, Hyjni, Krijues. Vetëm urdhri i Allahut (xh.xh) dhe kënaqësia e Tij të jenë kriteret tona për veprat tona. Le të jemi të gjithë ne shërbëtorë të Allahut (xh.xh). Le ta konsiderojmë veten përgjegjës ndaj Tij. Le të jemi të varur dhe besnikë ndaj njëri-tjetrit në përputhje me këto rregulla. (1)
Kur’ani i Shenjtë deklaron se Njerëzit e Librit kanë marrë rabinët dhe murgjit e tyre si zotër të tyre. “Ata, përpos Perëndisë kanë konsideruar për zot dijetarët e tyre dhe murgët e tyre dhe Isain – të birin e Merjemit, kurse u është urdhëruar që të adhurojnë vetëm një Zot, – s’ka zot tjetër përveç Tij. Ai është shumë i lartë nga ata të cilët i barazojnë me Të! (Et-Tevbe Sure, 9:31) Kur Adiy Bin Hatem, i cili u konvertua në Islam nga Krishterimi, i tha Profetit Muhamed (a.s); O i Dërguari i Allahut! Ne nuk i morëm ata si Zotin tonë, Profeti Muhamed bëri këtë shpjegim: Ata i bënë ato të paligjshme që Allahu i shpalli të ligjshme dhe të ligjshme të cilat Allahu i shpalli të paligjshme, dhe ju i jeni bindur atyre. Kjo është si ti merrni ata si zotër. (2) Njeriu nuk ka nevojë të quajë domosdoshmërisht diçka Zot në mënyrë që ta ketë atë si Zotin e tij. (3)
Vargu vijues tregon mënyrën që duhet ndjekur në trajtimin e ithtarëve të librit: “Ithtarët e librit mos i polemizoni ndryshe (kur i thirrni në fenë tuaj) vetëm ashtu si është më së miri, përveç atyre që janë mizorë dhe thuajuni: “Ne i besuam asaj që na u zbrit neve dhe që u zbriti juve dhe se Zoti ynë dhe Zoti juaj është një, dhe se ne i jemi dorëzuar Atij.” (El-Ankebut Sure, 29:46)
Në këtë ajet, Njerëzit e Librit janë të ndarë në dy:
- Ata që janë mizorë
- Ata të drejtit
Është urdhëruar që të ketë vetëm një argument (debat) me ata në një farë mënyre, i cili është më i mirë. Kjo lloj qasjeje do t’i afrojë ata më afër Islamit dhe ata nuk do të përjetojnë asnjë vështirësi në kthimin në Islam. Sepse kur të konvertohen në Islam, ata nuk kanë pse ta refuzojnë Moisiun, Jezusin (paqja qoftë mbi të) Kështu, ata do të ndjekin fenë e Vulës së Profetëve (paqja qoftë mbi të) dhe do të shpëtojnë veten e tyre nga anëtarësia në një fe të falsifikuar.
Kur’ani i Shenjtë njofton se të krishterët janë më afër Islamit sesa hebrenjtë: “Gjithqysh ti do të vëresh se jehuditë dhe ata që i përshkruan Zotit shok (idhujtarët) janë njerëzit me armiqësi të fortë kundër besimtarëve (kundër myslimanëve). Ndërsa do të vëresh se më të afërmit si miq për besimtarët janë ata që thanë: “Ne jemi nesara-krishterë”. Këtë ngase prej tyre (të krishterëve) ka dijetarë (ulema) dhe të devotshëm, dhe se ata nuk janë kryeneçë. “(El-Maidah Sure, 5:82)
Historia është një provë e ajetit më sipër. Në mesin e hebrenjve janë të paktë ata që mund të kalojnë në Islam. Megjithatë, shumë nga të krishterët kanë zgjedhur Islamin si rezultat i hulumtimeve të tyre. Sot në Evropë, numri i myslimanëve që kanë pasur edukim të krishterë më parë, kalon njëqind mijë. Përsëri, në Evropë, një numër i madh i kishave janë shndërruar në xhami dhe këto xhami shërbejnë si qendra të veprimtarive islamike.
Ashtu si rezultatet e shkëlqyera të veprimtarive islamike në vendet e krishtera janë realitete, qëndrimet negative të guvernatorëve kundër Islamit janë gjithashtu realitete.
Allahu i Madhërishëm, i Cili urdhëron një argument të duhur me njerëzit e drejtë të Librit, dekreton urdhëresën e Tij për mizorët me ajetin më poshtë:
“Luftoni ata që nuk besojnë All-llahun e as botën tjetër, nuk e konsiderojnë të ndaluar (haram) atë që e ndaloi All-llahu dhe i dërguari i Tij, nuk besojnë fenë e vërtetë, prej atyre të cilëve u është dhënë libri, derisa ta japin xhizjen në dorë e duke qenë të mposhtur.” (Et-Tevbe Sure, 9:29)
Herë pas here, pyetja nëse tiparet që lexohen në ajet përfshijnë të gjithë Njerëzit e Librit bëhet çështje debati. (4) Nuk duhet të injorohet që ajeti nuk thotë Luftoni kundër të gjithë atyre që u është dhënë Libri derisa të paguajnë xhizjen të mposhtur, në të vërtetë thotë Luftoni kundër atyre që (5) Praktika e Profetit Muhamed (a.s) u bë në këtë mënyrë. Në epokën e Islamit të Mekës, Profeti Muhamed dërgoi disa myslimanë në Abisini, i cili ishte një vend i krishterë atëherë dhe u tha atyre se do të ishin në paqe atje. Sa për epokën e Medinës, ai ishte i angazhuar në dialog si me hebrenjtë ashtu edhe me të krishterët, u tha atyre fenë e Allahut të Madhërishëm, u përpoq t’i bindte ata. Si rezultat, shumë njerëz u konvertuan në Islam.
Siç thotë Kur’ani, jo të gjithë (Njerëzit e Librit) janë njësoj (Al-i Imran Sure, 3: 113) që t’i konsiderosh të gjithë brenda së njëjtës kategori është në kundërshtim me realitetin Kur’anor dhe historik. Vargu, “O ju që besuat! Mos zini miq as jehuditë, e as të krishterët. Ata janë miq të njëri-tjetrit. E kush prej jush i miqëson ata, ai është prej tyre. Vërtet All-llahu nuk vë në rrugë të drejtë popullin zullumqar. (El-Maidah Sure, 5:51) nuk është parandalim i dialogut dhe marrëdhënieve shoqërore me ta, pasi martesa me dikë nga Njerëzit e Librit lejohet në Kuran (Al-Maidah, 5).
Hamdi Yazır flet për ajetin e mësipërm si më poshtë: Myslimanët nuk janë të ndaluar të bëjnë mirësi ndaj tyre, të bëhen miq me ta dhe të jenë guvernator të tyre, por ndalohet që ata të kenë mbrojtës dhe të përfshihen në bashkëpunim. Sepse ata nuk mund të jenë shokë (shoqërues) të myslimanëve. (6)
Është e mundur që të përmbledhim çështjen si më poshtë: Të jesh i përfshirë në marrëdhënie shoqërore me ta është një gjë, dhe të admirosh fenë e tyre dhe praktikat e tyre është krejt tjetër gjë. Ndërsa e para nuk përfshihet në ndalimin Kur’anor, e dyta është rreptësisht e ndaluar.
Sources:
1-Yazır, II, 1132
2-Razi, XVI, 37
3-Yazır, IV, 2512
4-Rıza, X, 333; Kutub, III, 1631-1634
5-Ateş, III, 1133-1134
6-Beydavi, II, 211
Autor:
Şadi Eren (Prof.Dr.)
English source:
https://questionsonislam.com/article/what-does-people-book-mean
