A ka ndonjë kontradiktë midis fesë dhe mendjes?
Nuk ka kundërshtim midis mendjes dhe fesë së vërtetë. Sidoqoftë, mendja nuk është e mjaftueshme për të eksploruar të gjitha njohuritë. Në të vërtetë, ekzistojnë disa realitete që mendja mund t’i perceptojë vetë. Për shembull, mendja ka aftësinë për të parë dhe kuptuar ngjarjet në fushën e përvojës dhe vëzhgimit; ajo mund të kuptojë ekzistencën dhe unitetin e Allahut, bukurinë e drejtësisë dhe mirësisë, shëmtinë e shtypjes dhe shthurjes. Sidoqoftë, ka shumë pika që mendja nuk mund t’i arrijë dhe t’i eksplorojë sepse mendja është një krijesë dhe ka aftësi të kufizuara; nuk ka një natyrë që mund të shohë dhe hulumtojë të gjitha realitetet. Është e pamundur të kuptohet natyra dhe realiteti i gjithçkaje me anë të një mendje të tillë. “Në të vërtetë, realiteti absolut nuk mund të kuptohet nga pikëpamjet e kufizuara. Një pikëpamje universale si Kurani është e nevojshme për ta kuptuar atë “.
Njeriu nuk ka arritur të kuptojë akoma natyrën e shpirtit të tij. Është e qartë se mendja që është shumë e dobët për të kuptuar madje edhe natyrën e saj, do të jetë shumë e dobët për të kuptuar botën metafizike. Ajo që duhet të bëjë mendja në këtë fushë është të veprojë në përputhje me Shpalljen. Badiuzzaman Said Nursi e shpreh këtë të vërtetë në një mënyrë shumë të bukur:
Nëse mendja juaj është e hutuar, le të shkëlqejë dielli i Kuranit mbi ju. Shikoni me dritën e besimit dhe në vend të flakës së mendjes suaj, çdo ajet i Kuranit do t’ju ndriçojë si një yll.
Mendja që Islami e konsideron si ide kryesore është mendja që ndriçohet nga shpallja. Vetëm një mendje e tillë mund të jetë kriter për ngjarjet dhe mund ta çojë njeriun drejt dijes dhe mençurisë.
Vendi i mendjes në Islam shprehet si vijon: Mendja është provë fetare ashtu si Libri (Kurani) dhe Suneti. Prandaj, Sheriati kurrë nuk lejon diçka që mendja e kundërshton kategorikisht. Mendja nuk e hedh poshtë atë që e lejon Sheriati. Prandaj, ajo që është e pamundur sipas mendjes nuk mund të jetë e mundur sipas Sheriatit. Ne duhet ta theksojmë se ajo që nënkuptohet me mendje në pohimet e mësipërme është mendja e njerëzve të përsosur që mësojnë gjëra nga shkolla e profetësisë. Imamët e medhhebeve kanë përfituar nga kjo mendje e përsosur. Nëse mendja nuk konfirmon gjykimet dhe dekretet që parashtron feja, zemra dhe ndërgjegjja nuk do të kënaqen. Në Islam, mitet, bestytnitë dhe ëndrrat nuk merren parasysh. Medhhebet e Islamit nuk mund të krahasohen me sektet në krishterim në këtë kuptim.
Fakti që udhëheqësit shpirtërorë e botës së krishterë bën disa pretendime në kundërshtim me mendjen dhe logjikën, se ata i penguan njerëzit të mendojnë dhe të meditojnë dhe se ata përndjekën dhe vranë disa shkencëtarë dhe studiues, bëri që disa filozofë të kundërshtonin fenë e krishter dhe si pasojë të gjitha fetë. Ata e injoruan plotësisht shpalljen dhe preferuan të veprojnë vetëm në përputhje me mendjet e tyre.
Përderisa klerikët injoruan plotësisht mendjen dhe nuk e morën parasysh, filozofët e konsideruan mendjen si udhëzues të vetëm dhe nuk mund ta kuptonin realitetin në çështjet metafizike. Meqenëse ata nuk mund të qëndrojnë nën diellin e Profetësisë duke u mbështetur vetëm në mendjet e tyre, ata nuk mund të i shikojnë objektet e ndritshme në qetësinë e natës, nuk mund të dëgjonin dëshmitarët e vazhdueshëm të Fuqisë Hyjnore dhe nuk mund të kuptonin gjuhen e tyre.
Po, mendja mund të ketë diçka për të thënë në fushën fizike që bazohet në përvojë dhe eksperimente, por është e pamjaftueshme në fushën shpirtërore dhe metafizike. Ata filozofë gabuan sepse u përpoqën të zgjidhnin problemet që mund të ndriçohen vetëm përmes zbulesës hyjnore ma anë të mendjes së tyre.
Në të vërtetë, ata duhet të kishin marrë parasysh shkollën e profetësisë në lidhje me realitetet metafizike. Nga vijnë ata njerëz dhe ku po shkojnë? Cilat janë detyrat e tyre në këtë botë? Ata duhet të kishin kontrolluar pyetjet e tyre me frymën e kësaj shkolle. Ata nuk e bënë këtë; prandaj, idetë që parashtruan filozofët, pretendimet që ata bënë në fushën metafizike nuk ishin të qëndrueshme. Pavarësisht se sa të famshëm janë, këto gabime nuk mund të falen.
Pyetjet në lidhje me çështjet shpirtërore nuk mund të zgjidhen me metoda empirike. Mendja nuk mund të jetë përcaktuesja e vetme në lidhje me çështjet fetare dhe realitetet hyjnore. Këto realitete hyjnore janë përtej ndjenjave, përvojës, mendjes dhe arsyes. Filozofët nuk mund ta kuptonin këtë fakt. Ata u përpoqën të shpjegojnë realitetet që nuk janë të lidhura me fushat e tyre, kanë devijuar nga rruga e duhur dhe kanë bërë që edhe të tjerët të devijojnë. Ata panë realitetet e mbinatyrshme përmes një dritareje aq të ngushtë sa syri i një gjilpëre. Ata nuk mund të çliroheshin nga gabimet sepse i konsideronin vetëm idetë e tyre si të vërteta për shkak të moskokëçarjes dhe krenarisë së tyre.
Për ta përmbledhur, vendi i Kuranit në fushën e shpirtërores është i njëjtë me vendin e eksperimentit dhe mendjes në zhvillimin e shkencës. Dmth gjykimi i përket Kuranit. Nevojat materiale të jetës varen nga shkenca dhe teknologjia, dhe nevojat shpirtërore varen nga librat qiellorë. Mendja dhe përvoja merren në konsideratë në fushën shkencore; në mënyrë të ngjashme, është e nevojshme të mbështetemi tek Profetët dhe librat qiellorë në çështjet e aspektit shpirtëror. Fushëveprimet e tyre janë të ndryshme.
Islami merr parasysh si parimet e mendjes ashtu edhe ligjet e rregullimit. Kjo do të thotë, konfirmon realitetin e lartë që dëshmon përmes provave logjike duke përdorur prova të bazuara në Shpallje. Për më tepër, Islami parashtron shumë realitete, që filozofia nuk mund dhe nuk i përmendë, duke i studiuar dhe bërë kërkime për to.
Është një realitet që udhëzuesit dhe udhëheqësit në lidhje me pyetjet e metafizikës mund të jenë vetëm Profetë. Një person pa mësues mund të jetë vetëm student pa marrë parasysh sa i talentuar është. Prandaj, studiuesit si Imam Ghazali, të cilët i konsideronin Profetët si Mësuesit e tyre dhe i’u bindeshin Profetëve, u bënë të dobishëm për njerëzit me dijen dhe të kuptuarit e tyre.
Synimet më të larta për njeriun janë njohja e Allahut, dashuria ndaj Allahut dhe kënaqësia e Tij. Këto cilësi u transferuan te njerëzit përmes Profetëve.
“Dije se profetësia tek njerëzimi është përmbledhja dhe themeli i të mirave dhe përsosjes së njeriut; Feja e Vërtetë është indeksi i prosperitetit dhe lumturisë; besimi është një e mirë e pastër, e mrekullueshme. Meqenëse në këtë botë një bukuri e ndritshme, një e mirë e gjerë dhe e lartësuar, një e vërtetë e dukshme dhe përsosmëri superiore janë të dukshme, e vërteta dhe vetë realiteti i qartë qëndron në Profetësi dhe në duart e Profetëve. Ndërsa e keqja, devijimi dhe humbja janë me ata që i kundërshtojnë ata”.
Profetët e mëparshëm i paralajmëruan ata që do të vijnë pas tyre. Këto të fundit konfirmuan të parët sepse burimi nga të cilët përfitojnë profetët është Shpallja Hyjnore. Shpallja është larg dyshimeve dhe mashtrimeve sepse bazohet në Njohjen Hyjnore.
Mënyra e shpalljes është më e vendosur, më universale dhe më e efektshme. E kënaq mendjen njerëzore, kënaq shpirtin e tij dhe ngazëllen ndërgjegjen në të gjitha aspektet. Njeriu mund të çlirohet nga agonitë dhe krizat e kësaj bote dhe të botës tjetër, duke u bindur vetëm Profetëve.
Për ta përmbledhur, pikat më të rëndësishme që emërtimet në Islam ndryshojnë nga emërtimet në krishterim janë si më poshtë:
1- Mendja është një parim i rëndësishëm në emërtimet islamike. Në krishterim, sulltanati dhe dominimi i klerit janë në diskutim. Klerikët përcaktojnë besimin e njerëzve. Ata që i binden atyre pa vetëdije nuk mund të çlirohen nga zinxhirët e imitimit. Ata imituan klerikët pa prova dhe u dominuan prej tyre. Asnjë individ nuk është i lirë në besimin e tij / saj. Ata u bënë të krishterë përmes pagëzimit dhe daljes nga krishterimi përmes shfarosjes. Sidoqoftë, nuk ka sulltanat dhe sundim klerik në Islam. Asnjë studiues ose udhëzues nuk ka autoritetin të mbizotërojë fenë dhe besimin e një personi.
2- Në krishterim, ajo që klerikët e konsiderojnë hallall bëhet hallall dhe ajo që ata e konsiderojnë si haram bëhet haram. Allahu respekton atë që vendosin klerikët (Zoti na ruajt). Islami zhduki dhe shkatërroi dominimin dhe bestytnitë e tyre.
Në Islam, vetëm ajo që bën Allahu haram bëhet haram dhe ajo që bën Allahu hallall bëhet hallall. Askush tjetër përveç Allahut nuk mund ta shndërrojë diçka haram në hallall dhe diçka hallall në haram. Askush nuk mund të shfaroset(vritet) me urdhër të një dijetari. Një dijetar, sado i lartë të jetë grada e tij, nuk ka të drejtë tjetër përveç këshillimit dhe udhëzimit të njerëzve. Në Islam, Hazreti Muhamedi (a.s.) është rob dhe i dërguar i Allahut. Dijetarët janë trashëgimtarë të Profetit. Në krishterim, hyjnia i atribuohet Jezusit. Priftërinjtë supozojnë se ata kanë autoritetin të falin mëkatet dhe të shndërrojnë diçka haram në hallall dhe diçka hallall në haram pasi që ata janë përfaqësuesit e një profeti të tillë.
3- Në krishterim, disa grupe i konsiderojnë grupet e tjera si jobesimtarë. Ata janë si fe të pavarura. Në Islam, të gjitha medhhebet vlerësohen si një grup dhe ato emërtohen si Ehli Sunnet.
4- Medhhebet në Islam nuk kanë vende të ndryshme të adhurimit të veçanta për medhhebet e tyre. Ata kryejnë lutje në të njëjtën xhami dhe mund të ndjekin imamët e medhhebeve të tjerë kur kryejnë lutje.
5- Një musliman mund të hyjë në çdo medhheb. Për shembull, një Shafi mund të bëhet Hanafi dhe një Hanefi mund të bëhet Shafi. Asnjë imam nuk e ka cekur ndonjë gjykim që e parandalon këtë.
Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/there-contradiction-between-religion-and-mind
