Xhehenemi ka disa nivele. Tortura e një munafiku, i cili është në nivelin më të ulët ose i një ateisti, i cili nuk beson në asnjë fe, nuk do të jetë i njëjtë me atë të një myslimani mëkatar, i cili është në nivelin më të lartë. Jo myslimanët janë një nivel poshtë myslimanëve mëkatarë. Sidoqoftë, myslimanët mëkatarë do të shkojnë në Parajsë pasi të përfundojë ndëshkimi i tyre. Të tjerët nuk do të shkojnë në Parajsë. Sidoqoftë, Allahu nuk lë ndonjë shërbim të mirë apo vepër të mirë pa shpërblime. Ai mund ta japë këtë shpërblim edhe në Xhehenem ose të lehtësojë torturat atje. (Allahu e di më së miri).

Siç dihet, fetë janë të ndara në tre për sa i përket një klasifikimi: fetë qiellore, fetë e devijuara dhe fetë e gabuara.

“Feja e pranueshme tek All-llahu është Islami”. (Al-Imran, 3/19)

Sipas dekretit të qartë të vargut, fetë e gabuara që janë produkte të mendjes njerëzore dhe fetë e Judaizmit dhe Krishterimit, të cilat humbën karakteristikat e qiellorësisë për shkak të shtrembërimit të Tevratit dhe Ungjillit (Bibla), nuk janë të vlefshme në syrin e Allahut:

“E kush kërkon fe tjetër përveç fesë islame, atij kurrsesi nuk do t’i pranohet dhe ai në botën tjetër është nga të dëshpëruarit”. (Al-Imran, 3/85)

Kur feja është në pyetje, së pari besimi pastaj adhurimi më vie në rend. Prandaj, kjo do të thotë që besimi në Allahun, konceptet e engjëjve, librave dhe pejgambërëve, të kuptuarit e ahiretit dhe kaderit (fatit) nuk përputhen plotësisht me të vërtetën.

Rregulli “ekzistenca e diçkaje kërkon ekzistencën e të gjitha pjesëve të saj” është i famshëm. Ka disa kërkesa, karakteristika, kushte të domosdoshme për një gjë. Për shembull, kur përmendet shpirti, jeta është kërkesa e saj e domosdoshme, nuk mund ta ndash jetën nga shpirti.

Një rregull tjetër i rëndësishëm i besimit është si më poshtë: “Besimi nuk mund të ndahet”. Kjo është, të vërtetat e besimit janë një e tërë, nëse një person nuk beson vetëm në një nga të vërtetat, ai del nga feja. Një person që nuk beson vetëm në njërën prej tyre nuk quhet besimtar. Për shembull, një person që beson në Allahun, por nuk beson në ahiret nuk është besimtar. Nuk është e mundur të bëhet një klasifikim i dyfishtë për këtë njeri si “ai është një besimtar për sa i përket besimit të tij në Allahun”, por “ai është një jobesimtar për sa i përket besimit të tij në ahiret”. Në mënyrë të ngjashme, besimi në Allah nuk mund të ndahet. Kjo do të thotë, një person i cili thotë, “Unë besoj në ekzistencën e Allahut por nuk e pranoj që Ai është i parapërjetshëm” nuk beson në Allahun por beson në një hyjni që ai formon në mendjen e tij.

Një besimtar që beson në Allahun ka nevojë të besojë në librin e Tij, Kuranin, në mënyrë që të njohë Zotin e tij me një besim të vërtetë. Mendja njerëzore mund të njohë vetëm veten e tij dhe se ekziston një krijues që e krijoi këtë mbretëri, por ai nuk mund të dijë tiparet, bëmat, emrat, urdhrat dhe ndalimet e Krijuesit, tokën e përjetshme dhe rrugët për në Parajsë përveç nëse Allahu e informon atë për to. Atëherë, nuk është e mundur të mendosh për besimin në Allahun dhe besimin në Kuran si gjëra të ndara. Një person që beson në Kuran është të besojë në profetësinë e Hz. Muhammedit s.a.v.s dhe engjëllin e shpalljes, Xhibrilin. Ky është hapi i parë dhe më i madh i besimit te profetët dhe engjëjt. Një person i cili beson në Kuran dhe Pejgamber beson në të gjitha realitetet e informuara nga Kurani dhe të mësuara nga i Dërguari i Allahut (a.s.) dhe përmbush adhurimin.

Grupi i njerëzve që mund të arrijnë shpëtimin vetëm duke besuar në Allahun janë njerëzit që kanë jetuar në periudhën e ndërprerjes, të cilët nuk ishin të vetëdijshëm për ndonjë fe dhe pejgamber, dhe që nuk ishin të informuar për shpalljen dhe adhurimin.

Sipas këtyre dy rregullave, është e nevojshme të besojmë në të gjashtë parimet e besimit pasi ato informohen nga Kurani për një besim të shëndoshë në Allahun. Sepse, është libri i fundit dhe i përsosur që informon njerëzit dhe xhindët për Allahun është gjithashtu i vetmi libër qiellor që nuk pësoi ndonjë shtrembërim dhe ndryshim.

Siç dihet, atributet e Allahut të Madhërishëm ndahen në dy si Sifat as-Salbiyya (Atributet Negative) dhe Sifat as-Subutiyya (Atributet Pozitive).

Sifat as-Salbiyya janë atributet e “Wujud (Ekzistenca), Qidam (Para-përjetësi), Baqa (Përjetësia), Mukhalafa lil-Hawadith (Jongjashmëria me krijesat), Qiyam bi Nafsihi (Vetë ekzistenca) dhe Wahdaniyyah ( Njëshmëria, duke mos pasur partnerë). Hyjnia që ‘është një qenie e detyrueshme’, ‘është e para përjetshme dhe pas përjetshme’, ‘nuk i ngjan asnjë qenieje’,‘ është ekzistente e vetme dhe nuk ka nevojë për askënd tjetër ’dhe“ që është një ”është vetëm Allahu.

Sifat as-Subutiyya janë atributet e “Hayah (jetë), Ilm (Dituria), Irada (Vullneti), Qudrah (Fuqia), Sam ‘(Dëgjimi), Basar (Duke parë), (Fjala) dhe Takwin (Krijimi) Hyjnia që ka Atributet e “Hayah (jetë), Ilm (Dituria), Irada (Vullneti), Qudrah (Fuqia), Sam ‘(Dëgjimi), Basar (Shikimi), (Fjalim), Takwin (Krijimi)” personalisht është vetëm Allahu.

Kur themi, “La ilahe illallah (Nuk ka zot tjetër përveç Allahut)”, ne i shprehim të gjitha ato kuptime. Kur themi besim në Allah, kuptohet besimi në të gjitha ato atribute. Nëse një person nuk beson vetëm në njërën prej tyre, besimi i tij nuk konsiderohet si besim në kuptimin që Kurani përcakton.

Kur hedhim një vështrim në vargjet që përfshijnë dekretin “Nuk ka zot tjetër përveç Tij”, ne shohim se mesazhe të ndryshme jepen para ose pas kësaj porosie.

Le të citojmë disa prej tyre:

“Gjithashtu bënë kufër (mosbesim) ata që thanë: “All-llahu është i treti i treve”. S’ka në gjithësi tjetër pos një All-llahu…”. (Al-Maida, 5/73)

Kjo do të thotë, ata që besojnë në trinitet e mohojnë të vërtetën dhe largohen nga e vërteta.

“…All-llahut që vetëm i Tij është sundimi i qiejve e i tokës, s’ka të adhuruar tjetër pos Tij, Ai jep jetë dhe Ai jep vdekje,… ” (Al-A’raf, 7/158)

Pastaj, besimi i një personi që pranon një qenie që nuk është sovrani i qiejve dhe i tokës, që është i sigurt që do të vdesë dhe që ka nevojë për Allahun në ahiret në mënyrë që të ringjallet si një perëndi ose që e pranon këtë qenie si një hyjni së bashku me Allahun, nuk është besim i vërtetë në Allahun.

“Për All-llahun, që s’ka tjetër pos Tij, patjetër Ai do t’ju tubojë në ditën e gjykimit për të cilën gjë nuk ka dyshim. E kush mund të jetë më i vërtetë se All-llahu në thënie.”? (An-Nisa, 4/87)

Një qenie që nuk mund t’i mbledhë njerëzit së bashku në Ditën e Gjykimit nuk mund të jetë një perëndi.

“Ai është që ju krijon (formon) juve në mitra ashtu si të dojë. S’ka Zot pos Tij, e që është Fuqiplotë, i Urtë”.  (Al-Imran, 3/6)

Një qenie që është formuar nga Allahu në bark siç dëshiron ai nuk mund të quhet hyjni.

“Veç All-llahut mos adhuro ndonjë Zot tjetër, s’ka të adhuruar tjetër veç Tij. Çdo send zhduket e Ai jo. Vetëm Atij i takon gjykimi dhe te Ai do të ktheheni!” (Al-Qasas, 28/88)

Asnjë qenie që është e detyruar të zhduket nuk mund të jetë një perëndi.

“O ju njerëz, ruani me mirënjohje të mirat që All-llahu u dhuroi! A ka ndonjë zot tjetër që ju furnizon juve nga qielli e toka? Nuk ka zot tjetër përveç Tij, e si pra, e ktheni shpinën?” (Fatir, 35/3)

Allahu, i cili operon tokën dhe qiellin rregullisht si një fabrikë dhe krijon furnizimin tonë është Një. Një qenie që nuk e ka këtë fuqi nuk mund të pranohet si hyjni.

“…Thuaj: “Ai (Rrahmani) është Zoti im, nuk ka zot tjetër pos Atij. Vetëm Atij i jam mbështetur dhe vetëm te Ai është e ardhmja ime”. (Ra’d, 13/30)

Besimi i atyre që mendojnë se robërit (qeniet njerëzore) mund të falin mëkatet dhe të pendohen para tyre nuk konsiderohet si besim në kuptimin që Kurani përcakton. Një varg tjetër rreth unitetit është si më poshtë:

“Ai është i pari që s’ka fillim dhe i fundit që s’ka mbarim, i dukshmi dhe i padukshmi, dhe Ai është më i dijshmi për çdo gjë.” (Al-Hadid, 57/3)

Një qenie që ka një fillim dhe një fund dhe që është nën kontrollin dhe menazhimin e Allahut me të brendshmen, të jashtmen dhe gjithçka të tijën, nuk mund të quhet hyjni.

Ka shumë mësime për ata që besojnë në trinitet të merren nga ato vargje. Para së gjithash, Hz. Isa (Jezusi) është një qenie njerëzore që iu dha nderimi i profetësisë. Nëna e tij ishte një grua e drejtë, të cilës iu dha hiri të ishte nënë e një profeti. Është e qartë se ata që shkojnë në ekstreme për t’i pranuar ato si hyjni nuk mund të kenë besim në kuptimin që Kurani përcakton.

1. https://questionsonislam.com/question/what-will-be-position-people-book-hereafter-will-their-belief-allah-enable-them-go-paradise

Dëshmia e besimit, shehadeti, përbën aktin e parë të hyrjes në Islam. Pas pastrimit të trupit (marrjes së gusulit), thuhet me sinqeritet dhe duke e kuptuar mirë fjala e dëshmisë:

“Esh-hedu en la ilahe il-lallah ve esh-hedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu”

që do të thotë:

“Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhammedi s.a.v.s. është rob dhe i Dërguari i Zotit.”

Katër shtyllat e tjera, janë “deklarimet e zbatuara” apo “besim i zbatuar në praktikë.” Shehadeti është shprehja bazë e Islamit, e cila përmbledh pohimin se “Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut dhe Muhamedi është i Dërguari i Tij.” Kushti i të qenit mysliman, përcaktohet thjesht nga një shqiptim i sinqertë i kësaj dëshmie, me anë të së cilës, një person “bëhet dëshmitar” i ekzistencës së Allahut dhe i faktit se nuk ekziston asnjë Zot tjetër përveç Tij që duhet adhuruar dhe i profetësisë së Muhamedit, duke përqafuar në këtë mënyrë Islamin si fe të vërtetë dhe mënyrë jetese. Pavarësisht shkurtësisë dhe thjeshtësisë së saj, kjo dëshmi bën thirrje për ndryshim në mënyrën se si një person e koncepton kozmosin dhe vetveten. Në vend që gjithçka t’ia atribuojë natyrës, fatit apo vetes së tij, kur bëhet mysliman, një person i nënshtrohet Vullnetit të Allahut me ndërgjegje të plotë, vullnet të lirë dhe me të drejtën e zgjedhjes, kështu që ai është i ndërgjegjshëm për nënshtrimin vullnetar të tij ndaj Allahut.

Një dite Profeti Muhammed a.s. i thotë shokëve: “Freskoni besimin tuaj! Shokët e pyetën: “Si ta freskojmë besimin tonë!” Profeti Muhammed a.s. tha: “Përmendeni shpesh fjalën “La ilahe il-Allah!” (Hakimi)

Profeti Muhammed a.s. ka thënë: “Allahu xh.sh. ka thënë: “Ia kam bërë haram xhehenemit, djegien e njeriut që me sinqeritet ka thënë e besuar fjalën: “La ilahe il-Allah Muhammeden Resulullah!” (Muslimi)

Burimi: islami.al

Kelime-i teuhidi dhe kelime-i shehadeti janë fraza që shprehin thelbin e parimeve të besimit Islam.

• Kelime-i teuhidi është “La ilahe il-lallah, Muhammedun resulullah” dhe ka përkthimin: “Nuk ka të adhuruar me të drejtë (që e meriton adhurimin) pëveç Allahut, Muhamedi është i Dërguari i Tij.”
• Kelime-i Shehadeti është “Esh-hedu en la ilahe il-lallah ve esh-hedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu” dhe ka kuptimin: “Dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhammedi s.a.v.s. është rob dhe i Dërguari i Zotit.”

Të dy frazat përmbajnë dy parime bazës të Islamit, njësinë e Allahut dhe profetësinë e Muhamedit (a.s.). Shehadeti ka të shtuar foljen “eshhedu” – “dëshmoj dhe deklaroj”, që do të thotë dhe nuk ka dallim mes tyre për nga përmbajtja. Gjithashtu ka të shtuar termin “abduhu” që tregon se Muhamedi a.s. është rob i Allahut (dhe jo për shembull si tek krishterët që hyjnizojnë Hz. Isain a.s.)

Duke vlerësuar këto dy fraza, Imam Neveviu vlerëson se edhe nëse nuk përmendet folja “eshhedu”, nënkuptohet koncepti i shehadedit. Kjo është një çështje për të cilën shumica e dijetarëve pajtohen.(Nevevi, Sharhu Muslim, 1/149).

Mirëpo, meqë shehadeti thekson veçanërisht dëshminë (besimin dhe shprehjen), tregon përkatësinë Islame.

Burimi: https://sorularlaislamiyet.com/musluman-olmak-icin-neden-kelime-i-tevhid-degil-de-kelime-i-sehadet-getiriyoruz dhe https://sorularlaislamiyet.com/sehadet-ederim-cumlesi-hangi-anlamdadir

Detajet e pyetjes:

A i falen mëkatet e mëparshme të një personi që është jomysliman (Krishter, Hebre, etj) kur bëhet mysliman? A ka një rregull të caktuar të tillë në fenë tonë? Apo është diçka që Allahu e di?

Të gjitha mëkatet, përveç shkeljes së të drejtave të njerëzve të tjerë të një myslimani të ri, janë falur. Allahu mund ta falë një rob që është bërë mysliman për shkeljen e të drejtave të njerëzve të tjerë pa dëmtuar të drejtat e shkelura të njerëzve.

Allahu nuk shtyp askënd; Ai jep të drejtat e të gjithëve. Të drejtat individuale mund të duken se janë midis dy njerëzve, por Allahu i Madhëruar do të rrisë furnizimin e personit të cilit i janë shkelur të drejtat, do t’i mbajë fatkeqësitë larg tij, në botë dhe Ai do t’i japë atij gjëra që do t’i pëlqejnë atij në ahiret dhe do ta lartësojë atë gradë; kështu, Ai nuk do t’i humbasë të drejtat e tij dhe do ta bëjë atë të kënaqur.

EN source: https://questionsonislam.com/question/are-previous-sins-person-who-becomes-muslim-forgiven

Pyetje: Çfarë mund të bëhet për një musliman të sapokonvertuar pasi të thotë kalima esh-shahadah dhe çfarë duhet t’i kushtojë vëmendje?

Përgjigje: I dashur vëlla/motër,

Para së gjithash, duhet të theksojmë se çdo bekim ka disa ngarkesa. Të jesh musliman, që është bekimi më i madh, patjetër do të ketë disa barrë.

Të tregosh durim përballë tyre, të mos dëshpërohemi kurrë, të përqendrohemi vetëm në atë që duhet të bëjmë, të kërkojmë strehim dhe t’i lutemi Zotit tonë në çdo rast, t’ia lëmë rezultatin Allahut pasi të kemi kryer detyrën dhe të pajtohemi me të, do të na lehtësojë në të gjitha aspektet.

Islami është në axhendën e botës

Islami po përhapet me shpejtësi në mbarë botën. Rusia zë vendin e parë në islamizim; Evropa është e dyta dhe Amerika është e treta. Ky fakt nuk konsiderohet si lajm për median, e cila është e zënë me luftëra, pandemi, çmimet e arit dhe naftës, krizën ekonomike botërore, inflacionin, etj. dhe që mban shumicën e njerëzve të zënë me to.

Shumica e jomuslimanëve bëhen muslimanë pas hulumtimit të Islamit. Burimi të cilit njerëzit i referohen më shumë sot është interneti. Pakica me fat që mund të arrijë informacionin e duhur në internet, ku ka shumë më tepër ndotje informacioni për Islamin se çdo gjë tjetër, zgjedh Islamin pa hezitim. Megjithatë, disa prej tyre dalin nga Islami për arsye të ndryshme. Për shembull, sipas statistikave të vitit 2000, gati gjysma e 500,000 amerikanëve që u konvertuan në Islam në një vit u larguan nga Islami. Arsyeja kryesore për këtë është si vijon: Amerikanët përqafojnë Islamin me çmimin e braktisjes nga familjet dhe miqtë e tyre. Megjithatë,

1. Ata nuk mund të shohin shembujt e besimtarëve idealë të përcaktuar në Kuran dhe hadith në bashkësinë islame ku jetojnë.
2. Ata nuk marrin vëmendjen dhe mbështetjen e muslimanëve të tjerë në xhami, të cilat janë mjediset sociale të komunitetit ku ata jetojnë.

Duke qenë i zhgënjyer që nuk pa një musliman që i përshtatet vërtet përshkrimit të Islamit në rrethin islamik të cilit iu bashkua dhe u shty në vetmi nga muslimanët, amerikani i sapokonvertuar, për fat të keq, mund të kthehet në mjedisin e tij të vjetër nëse ai nuk ka një strukturë të fortë shpirtërore.

Duket se arsyeja më e rëndësishme pse ata që u konvertuan në Islam mbetën në Islam është se ata që u bënë muslimanë para tyre nuk i lanë pas dore dhe u kujdesën për ta.

Çka duhet të jetë udhërrëfyesi i muslimanit të ri?

Është e nevojshme që muslimanit të ri t’i mësohet Islami i vërtetë dhe vlera e drejtë e Islamit me vetëdije dhe dikush duhet të jetë model për të.

Për shembull, një i krishterë beson në trinitet. Hz. Isai (Jezusi) është ose biri i Zotit ose vetë Zoti në sytë e tij. Kur një musliman thotë “Muhammedur-Resulullah”, i krishteri mendon – me një krahasim të rremë – se muslimani pretendon se Muhamedi (a.s.) është biri i Zotit – na ruajt Zoti – nga inati. Kur një amerikan bëhet musliman duke shqiptuar kalima ash-shahadah, ai përqafon Islamin duke hequr qafe besimet e tij të gabuara për Allahun dhe Profetin.

Megjithatë, ekzistojnë gjashtë shtylla të besimit në Islam. Një prej tyre është besimi në ahiret. Një i krishterë që nuk beson në ringjalljen trupore mund të mos besojë në ringjalljen trupore kur shqipton kalima ash-shahadah. Përsëri, ai mund të mos besojë se e mira dhe e keqja kanë ardhur nga Allahu kur ai bëhet musliman duke shqiptuar kalima ash-shahadah duke lënë jetën e tij të mëparshme të krishterë, në të cilën ai jetoi i pavetëdijshëm për konceptet dhe kuptimet e së mirës dhe së keqes në botën e tij sepse ai as që ka qenë i vetëdijshëm për ekzistencën e tyre.

Bazuar në faktin “realiteti më i lartë në univers është besimi; pas besimit vjen namazi…”, mësimi i parë që duhet t’i jepet një besimtari të ri për të përqafuar Islamin është mësimi i besimit.

Ka muslimanë që punojnë shumë për t’i shërbyer Islamit në botën perëndimore. Megjithatë, librat që ata shkruajnë për të ftuar njerëzit në Islam janë plot me shembuj se si Krishterimi u shtrembërua në përgjithësi – sikur të hakmerreshin për sulmet e vazhdueshme të Perëndimit ndaj botës islame. Me fjalë të tjera, ata fokusohen në atë se çfarë feje e keqe është krishterimi në vend që të shpjegojnë se çfarë feje e mirë është Islami. Libra të tillë u bëjnë më shumë dëm sesa mirë atyre njerëzve. Ato vepra janë larg nga potenciali për të dhënë mësimin e besimit në fjalë. Rëndësia e Koleksionit Risale-i Nur për këtë çështje kuptohet edhe një herë.

Thamë “pas besimit vjen namazi”. Pesë shtyllat e Islamit duhet të mësohen në një rend të ndërgjegjshëm. Për shembull, çështja e haxhit, i cili është farz vetëm për të pasurit dhe një herë në jetë, nuk duhet të udhëzohet para namazit, i cili është farz për të gjithë, pesë herë në ditë, pa marrë parasysh se është i sëmurë, i ri dhe të varfër-të pasur.

Shtyllat e tjera, d.m.th., agjërimi dhe zekati gjithashtu mund të mësohen sipas rëndësisë në këtë kontekst.

Shkurtimisht, para se të gabojmë duke menduar se një i porsa konvertuar beson ashtu siç besojmë ne, së pari duhet t’i mësohen parimet e besimit, së bashku me namazin, dhe me kalimin e kohës, agjërimi, zekati dhe haxhi, të cilat janë ibadetet e tjera farze. Përveç memorizimit të kapitujve të nevojshëm për namaz, atij duhet t’i mësohet leximi i Kuranit.

Çfarë duhet t’i kushtojë vëmendje një musliman i ri?

Nëse një musliman i ri nuk është xhunub, nuk është e nevojshme që ai të bëjë gusl, por është sunet të bëjë gusl, sepse Profeti (a.s) ka dashur që një person i tillë të bëjë gusl. (shih Ahmedi, Musned, 5/161)

Para së gjithash, ai duhet të mësojë parimet e besimit dhe Islamit; nuk është e nevojshme të ndryshohet emri i tij nëse ai nuk ka konotacion joislam. Përveç kësaj, burrat rekomandohen të bëhen synet.

Kur një person bëhej musliman, Profeti (a.s) e mësonte se si të falte namazin dhe më pas e këshillonte të falej si vijon:

اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي وَاهْدِنِي وَعَافِنِي وَارْزُقْنِي

“Allahummaghfir li warhamni wahdini ue afini warzuqni / O Allah! Më fal, më mëshiro, më udhëzo, më jep mirëqenie dhe më jep furnizim!” (Muslimi, Dhikr, 35)

Mësimi i Islamit

Kthesa më e rëndësishme në jetën e një muslimani të ri është pa dyshim momenti kur ai konvertohet në Islam. Fshin të gjitha mëkatet e së shkuarës dhe hap një faqe të pastër e të bardhë në jetën e tij. Është si të lindësh sërish.

Prandaj, është shumë e rëndësishme që ajo faqe e pastër e sapohapur të mos ndotet dhe të bëhet një fillim i mbarë për lumturinë e atij njeriu në këtë botë dhe në ahiret. Pas hyrjes në Islam me një besim të pastër që nuk lë vend për dyshime, është e nevojshme të bëhet përpjekje për ta mësuar Islamin drejt, sepse pa i njohur mësimet themelore dhe të domosdoshme të Islamit, nuk është plotësisht e mundur të praktikohet plotësisht Islami.

Një besimtar i vërtetë duhet ta njohë mirë Islamin, ta përqafojë atë me vetëdije dhe të përpiqet ta praktikojë atë në jetën e tij. Muslimani më i mirë është ai që tregon respektin më të lartë ndaj Allahut. Është e nevojshme të dish të jesh i devotshëm (muttaki) në mënyrë që të tregosh respektin më të mirë ndaj Allahut – thënë në terma islamë – të jesh prej të devotshmëve.

Nuk është e mundur të praktikohet Islami në jetën e tij pa dituri, ose të paktën të praktikohet sipas dëshirës.

Një musliman që mëson parimet e Islamit mund ta shohë qartë rrugën e ndritur të Islamit. Kështu, ai mund të kuptojë elementet e mosbesimit, politeizmit dhe imoralitetit që janë në kundërshtim me Islamin.

Fatkeqësisht, shumë muslimanë në kohën tonë nuk kanë mundur të shfaqin bukuritë e Islamit në jetën e tyre, sepse nuk kanë mësuar mjaftueshëm për Islamin. Prandaj, nuk është plotësisht e mundur të praktikohet islami në mënyrë korrekte vetëm duke imituar komunitetet e sotme myslimane.

Në atë rast, muslimanët duhet të përpiqen të jetojnë sipas vetë Islamit, jo sipas gabimeve të tyre. Gabimet dhe mangësitë e muslimanëve nuk duhet të bëjnë që ata të largohen nga Islami. Kjo çështje është po aq e rëndësishme sa të qenit musliman për një musliman të sapokonvertuar.

Së pari, është thelbësore të lexohet dhe të kuptohet Kurani, të veprohet sipas përmbajtjes së tij dhe të zbatohen parimet e tij në praktikë.

Së dyti, është e nevojshme që jeta e Profetit Muhamed (a.s) të merret si model në të gjitha aspektet.

Një musliman i ri duhet të përpiqet të mësojë Islamin nga burimet e vërteta në mënyrën e duhur. Prandaj, ai duhet të përpiqet të mësojë Kuranin dhe praktikën e Islamit të Profetit (a.s.) në mënyrë që të mund t’i dorëzohet plotësisht Allahut dhe të përfitojë nga shembulli i profetit të fundit.

Në këtë drejtim, është e mundur të përfitohet nga udhëzimet e njerëzve që e njohin Islamin.

Ai duhet të fillojë me kryerjen e farzeve, veçanërisht namazet e pesë ditëve, dhe duke iu shmangur harameve, veçanërisht mëkateve të mëdha.

Namazi (salah) duhet të jetë gjëja e parë që duhet bërë duke filluar nga dita e parë e bërjes musliman. Pesë namazet ditore, të cilat janë ibadete të përditshme, nuk duhen lënë pas dore kurrë.

Një musliman i cili sapo është konvertuar në Islam duhet ose të përfitojë nga udhëzimet praktike të muslimanëve të tjerë ose nga publikimet video edukative dhe udhëzuese të përgatitura në lidhje me këtë çështje.

Kështu, një besimtar fillimisht fillon të falë namazin e ditës sa të mundet; pastaj, gradualisht përpiqet t’i plotësojë të metat, të mësojë atë që është e nevojshme dhe të falë namazin sipas rregullave.

Vullneti dhe përpjekja janë të nevojshme

Mund të ketë disa vështirësi në pritje të muslimanit të ri. Mënyra për të kapërcyer këto vështirësi është të vazhdohet me vullnetin dhe përpjekjen e treguar duke u bërë musliman. Allahu do t’i japë shumë lehtësira dhe do ta bëjë atë të suksesshëm në vepra të mira. Në fakt, në ajetet e Kuranit thuhet në vijim:

“E ata, të cilët luftuan për hir Tonë, Ne me siguri do t’i orientojmë rrugës për te Ne, e nuk ka dyshim se All-llahu është në krahun e bëmirësve.” (Ankebut 69)

“Kurse ata që e gjetën rrugën e drejtë, Ai atyre u shton edhe më udhëzimin në rrugën e drejtë dhe u ofron mundësi të jenë edhe më të matur.” (Muhamed 17)

Vdekja si musliman

Të vdesësh si musliman është po aq e rëndësishme sa të jesh musliman. Madje mund të thuhet se të vdesësh si musliman është më e rëndësishme se të jesh musliman. Allahu thotë në Kuran si vijon:

“Kur Zoti i vet atij i tha: “Dorëzohu”! Ai tha: “Iu kam dorëzuar Zotit të gjithësisë”! E Ibrahimi i porositi bijtë e tij me këtë (fe), e edhe Jakubi. (u thanë) “O bijtë e mi, All-llahu ua zgjodhi fenë (islame) juve, pra mos vdisni ndryshe, por vetëm duke qenë muslimanë”!“ (Bekare 131-132)

Për ta përmbledhur, të qenit musliman është thesari më i madh shpirtëror dhe një mjet lumturie për të dy botët. Mësimi dhe praktikimi i asaj që është në atë thesar duhet të jetë para çdo gjëje tjetër.`

https://questionsonislam.com/question/what-should-new-muslim-do-what-should-he-pay-attention

Sexhde tilaveti – sexhdeja e leximit

Eshtë ajo sexhde e cila zbatohet kur lexohet apo dëgjohet ajeti i sexhdes. Zbatimi i sexhdes së tillë është vaxhib. Këtë sexhde duhet ta zbatojë doemos ai që e lexon ajetin e sexhdes apo e dëgjon. Veprimi i sexhdetu tilavetit ka bazë në hadithin e Pejgamberit (s.a.v.s.), të transmetuar nga Ibn Umeri (r.a.), i cili ka thënë: “Pejgamberi (s.a.v.s.), duke lexuar Kuran, kishte lexuar kaptinën në të cilën kishte sexhde, me ç’rast bëri sexhde dhe ne bëmë sexhde me të…”

Ajetet e sexhdes në Kuran:

1. el-A’raf, 7:206           8. en-Neml, 27:25
2. er-Ra’d, 13:15           9. es-Sexhdeh, 32:15  
3. en-Nahl, 16:50         10. Sad, 38:24  
4. el-Isra, 17:109          11. Fussilet, 41:37
5. Merjem, 19:58          12. en-Nexhm, 53:62
6. el-Haxhxh,22:18       13. el-Inshikak, 84:20
7. el-Furkan, 25:60       14. el-Alek, 96:19

Mënyra e zbatimit të sexhde tilavetit kur nuk jemi në namaz.

Personi i cili duhet të bëjë këtë sexhde duhet të kthehet nga kibla të marrë tekbir, pa i ngritur duart, pastaj të bjerë në sexhde dhe të lartësojë Allahun tri herë (tesbih) e, duke thënë Allahu Ekber, e kryen sexhden. Ruken (kushti kryesor) i kësaj sexhdeje është të vendosurit e ballit në tokë, ndërsa dy tekbiret dhe tesbihu janë sunet. Kjo sexhde mund të zbatohet edhe duke qenë ulur, por më mirë është që të ngrihemi e pastaj të biem në sexhde. Kur ndodh që ajeti, në të cilin ka sexhde, të lexohet në namaz, qoftë me zë apo pa zë, duhet të kryhet sexhdeja e tillë. Kur ndodh që të lexohet ajeti i sexhdes në namaz menjëherë pas fatihasë dhe musaliu mendon të lexojë ende pas ajetit të sexhdes, duhet të shkojë menjëherë në sexhde, pa shkuar fare në ruku, që të kryejë sexhden e leximit e pastaj të ngrihet, të vazhdojë leximin dhe ta kryejë rekatin normal. Po nëse ndodh që ajeti i sexhdes të jetë ajeti me të cilin mendon të përfundojë musaliu leximin në namaz, në këtë rast ai bën ruku dhe sexhde normale dhe, me kryerjen e rekatit, kryhet edhe sexhdeja e leximit.

Disa rregulla që kanë të bëjnë me sexhden e leximit

1. Sexhdeja e leximit është obligim për secilin që e ka detyrim faljen e namazit. Kjo sexhde nuk është obligim të zbatohet nga fëmija, gruaja me menstruacione (hajz) dhe në kohën e lehonisë (nifas).
2. Për zbatimin e kësaj sexhdeje janë të obliguar si lexuesi, ashtu edhe dëgjuesi, pavarësisht nëse dëgjuesi e ka pasur për qëllim dëgjimin e ajetit apo jo.
3. Kur ndodh që lexuesi të lexojë disa herë të njëjtin ajet në të njëjtin vend, ai duhet të bëjë vetëm një herë sexhde. E, nëse ndodh që të njëjtin ajet ta lexojë në disa vende, atëherë duhet bërë sexhde, sa herë që është lexuar ajeti.
4. Po qe se ndodh që ajeti i sexhdes lexohet vetëm me sy ose mendohet, por nuk shqiptohet me gjuhë, nuk kërkohet zbatimi i sexhdes.
5. Kur ndodh që ajeti i sexhdes të lexohet jashtë namazit, kryerja e kësaj sexhdeje mund të shtyhet për më vonë, por më mirë është që ajo të zbatohet menjëherë.
6. Nëse ndodh që sexhdeja e tillë të bëhet obligim për t’u kryer në namaz, atëherë duhet doemos të zbatohet në të njëjtin namaz, pa marrë parasysh se në këtë namaz lexohet pa zë apo me zë. Nëse prishet namazi para se të shkohet në sexhde, mund të kryhet jashtë namazit, meqë, kur është prishur namazi, ka mbetur vetëm recitimi, i cili nuk llogaritet më si recitim i namazit.
7. Nëse e reciton ose e dëgjon duke kalëruar, lejohet të bëhet përkulje në shalë. Nëse e reciton një person i shëndoshë, që është në gjendje të bëjë sexhde dhe nuk e kryen atë gjersa nuk sëmuret, e atëherë nuk është në gjendje ta bëjë, lejohet të bëjë një përkulje dhe nuk obligohet ta përsëritë kur të shërohet, ngase ajo nuk bën pjesë në obligime që duhet kryer menjëherë. Madje, nëse e kryen pas një viti, llogaritet se e ka kryer në kohë, ngaqë nuk është e lidhur për një kohë të caktuar.
8. Nëse e dëgjon ajetin me sexhde nga falësi dhe nuk i bashkohet në namaz ose i bashkohet në rekatin e dytë, sexhden duhet ta kryejë jashtë namazit. Nëse falësi, pavarësisht nëse është imam, muktedi apo falet vetëm, e dëgjon ajetin në të cilin ka sexhde nga dikush që nuk është në namaz, nuk duhet të bëj sexhde në namaz, por pas namazit. Nëse bën sexhde në namaz nuk do t’i llogaritet dhe duhet ta përsëritë jashtë namazit.
9. Nëse e reciton në namaz dikush që falet me imam, kjo sexhde nuk është e namazit, duke pasur parasysh se recitimi i saj nuk ka rëndësi, por është i detyruar të bëjë sexhde pas namazit.
10. Personi memec nuk është i obliguar të bëjë sexhde në bazë të recitimit të një personi tjetër, por është i obliguar të bëjë sexhde, nëse ai vetë reciton ajete të sexhdes.(13)

*musaliu (ai që është duke u falur)

Allahu di me se miri.

Marre nga:http://www.islamgjakova.net/artikulli.php?id=7975

Ruknet e namazit

Janë kushtet, konditat e brendshme të namazit. Nëse ndonjëra prej tyre lëshohet, atëherë namazi duhet përsëritur e, nëse vonohet apo kryhet para kohe ndonjëra, atëherë mund të plotësohet me sexhden e harresës.

Ruknet e namazit janë si vijon:

1. Tekbiri fillestar
2. Qëndrimi në këmbë
3. Leximi i ndonjë pjese të Kuranit
4. Të bërit ruku
5. Të bërit sexhde
6. Të qëndruarit në uljen e fundit.

Vaxhibet e namazit

Janë obligime që duhet të kryhen, por, nëse nuk kryhen mund të përmirësohen duke bërë sehvi sexhde. Vaxhibet e namazit janë si vijon:

1. Tekbiri fillestar të shprehet me fjalën Allahu Ekber
2. Leximi i Fatihasë
3. Sasia e të lexuarit nga Kurani, së paku e një ajeti të gjatë apo tre të shkurtër ose një sureje të shkurtër pas fatihasë,
4. Rradhitja e leximit. Kjo do të thotë të lexohet një herë fatiha e pastaj diçka nga Kuran
5. Të vendosurit e hundës në sexhde bashkë me ballin
6. Të qëndruarit në uljen e parë në namazet që kanë tri e më shumë rekate
7. Leximi i teshehudit në uljen e parë dhe të fundit
8. Të ngriturit pas teshehudit, duke mos u vonuar në rekatin e tretë
9. Të përfunduarit e namazit me selam
10. Të qenët i qetë duke i zbatuar ruknet e namazit
11. Të zbatuarit e rukneve në mënyrë të rregullt
12. Që imami të lexojë në heshtje në namazin e drekës dhe të ikindisë, ndërsa në namazin e sabahut, akshamit dhe të jacisë më zë
13. Që muktediu të heshtë, kur të falet pas imamit. Atij që është duke u falur pas imamit, nuk i lejohet të lexojë fatihanë dhe as suren apo ajetin kur të qëndrojë në këmbë, pavarësisht në është namaz që imami lexon më zë apo pa zë, ndërsa duatë dhe shprehjet e tjera duhet t’i lexojë
14. Duhet që muktediu ta ndjekë imamin dhe nuk lejohet të shkojë para apo të vonohet shumë pas imamit.
15. Të bërit kunut dhe tekbir në namazin e vitrit. Këndimi i duasë së kunutit është sunet, ndërsa të bërit kunut dhe tekbir në namazin e vitrit konsiderohet vaxhib.

Allahu di me se miri.

Marre nga:http://www.islamgjakova.net/artikulli.php?id=7975

Abdullah ibni Mes’udi (r.a.), transmeton këtë hadith: “Kur ndodhesh në namaz dhe dyshon në ke falur tre apo katër rekate, ndërsa dominon mendimi se, megjithatë, ke falur katër, duhet recituar teshehhud. Pastaj bëj dy sexhde në ulje para selamit, recito sërish teshehhud dhe jep selam.” (Ebu Davud)

Sehvi sexhdeja (sexhdeja e harresës)

Në terminologjinë e fikhut nënkupton sexhden, kur nga harresa, lëshon, vonon, ose kryen para kohe ndonjë vaxhib të namazit dhe, po ashtu, nëse e vonon apo e kryen më herët ndonjë rukn të namazit. Në këtë rast në uljen e fundit, pasi të këndohet teshehudi, jepet selam nga ana e djathtë, pastaj shkohet dy herë në sexhde duke qëndruar ulur, derisa të lexohen të gjitha ato që duhen lexuar dhe dhe në fund jepet selam. Sehvi sexhdeja është vaxhib (obligim), ngase është paraparë që me të të përmirësohet mungesa në namaz. Kryerja e ibadetit në mënyrë të plotë është farz (obligim i prerë qartazi), ndaj kjo është vaxhib, siç është vaxhib therja e kurbanit për mangësi me rastin e haxhit. Këtë e konfirmojnë hadithet sahih, me të cilët urdhërohet kryerja e sehvi sexhdes. Në esencë, imperativi aludon në obligim.
Nëse falësi e lëshon qëllimisht, pa kurrfarë arsyeje, kjo do të ishte mëkat dhe do të duhej përsëritur namazi, që të përmirësohet mangësia e hasur në të. Obligueshmëria e zbatimit të sehvi sexhdes vlen si për imamin, ashtu edhe për xhematin. Po qe se ndodh që xhemati ta arrijë imamin duke bërë sehvi sexhden dhe, më pastaj, lidhjen pas tij, në këtë rast xhemati nuk e ka obligim zbatimin e sehvi sexhdes. E nëse ndodh që gjatë faljes së xhematit me imam, të paraqitet nevoja për sehvi sexhde, atëherë xhemati e ka obligim t’i bashkëngjitet imamit në zbatimin e sehvi sexhdes ,madje edhe nëse janë pas imamit, pas harresës së tij.

Kur behet sehvi sexhdeja:

1. Kur musaliu harron ose gabimisht e lexon suren para fatihasë. Po që se musaliu ka lexuar suren apo ajetin para fatihasë, e mandej e ka lexuar fatihanë por prapë e ka përsëritur leximin e sures apo ajetit, në këtë rast nuk duhet bëre sehvi sexhde. E nëse nuk e ka përsëritur leximin e sures apo ajetit pas fatihasë, duhet bërë sehvi sexhde, ngaqë leximi i fatihasë para sures është vaxhib e lëshuarja e vaxhibit shkakton sehvi sexhden.
2. Kur musaliu lexon suren dhe harron të lexojë fatihanë apo anasjelltas, lexon fatihanë por harron të lexojë suren, ai duhet të bëjë sehvi sexhde për të kompensuar atë që ka harruar të lexojë.
3. Kur musaliu harron dhe bie në sexhde pa bërë ruku. Nëse ndodh që, pasi të ketë shkuar në sexhde i kujtohet se nuk ka bërë ruku, menjëherë duhet të ngrihet në këmbë, të bëjë ruku e pastaj sexhden. Në këtë rast rekati është i kryer, por duhet bërë sehvi sexhde. Nëse ndodh që kur të ngrihet në rekatin e radhës i kujtohet se nuk ka bërë ruku, në këtë rast duhet ta përsërisë rekatin dhe duhet të bëjë sehvi sexhde.
4. Kur musaliu, nga harresa, ngrihet në rekatin e tretë pa qëndruar në uljen e parë. Nëse musaliut i kujtohet se nuk ka qëndruar në uljen e parë, atëherë ai mund të kthehet dhe të qëndrojë ulur, me kusht që të jetë më afër uljes se sa ngritjes e në këtë rast qëndron ulur dhe nuk duhet të bëjë sehvi sexhde. Nëse i kujtohet kur ngritja e tij është më afër qëndrimit në këmbë, në këtë rast duhet të vazhdojë rekatin e tretë dhe në fund të bëjë sehvi sexhde.
5. Kur musaliu ulet në uljen e parë, por harron të lexojë teshehudin dhe ngrihet në rekatin e tretë. Në këtë rast musaliu vazhdon rekatin e tretë dhe në fund e bën sehvi sexhden.
6. Kur musaliu ulet në rekatin e tretë, duke menduar se është në rekatin e katërt. Kur musaliut t’i kujtohet se është ulur gabimisht, ai duhet të ngrihet menjëherë e, nëse është ndalur sa ka qenë ulur dhe ka qëndruar më pak sesa të thuhet tri herë subhanallah, nuk duhet të bëjë sehvi sexhde e, nëse ka qëndruar më tepër se sa të thuhet tri herë subhanallah, duhet të vazhdojë rekatin e katërt dhe të bëjë sehvi sexhde.
7. Kur musaliu jep selam duke menduar se e ka përfunduar namazin farz. Kur ndodh kjo dhe, ende pa folur asgjë që e prish namazin, pa e lëshuar vendin dhe pa e larguar gjoksin prej kibles, ai duhet ta vazhdojë namazin dhe në fund të bëjë sehvi sexhde.
8. Kur ndodh që musaliu të harrojë dhe në ndonjërin prej rekateve bën vetëm një sexhde e jo dy, siç kërkohet. Në këtë rast musaliu duhet ta vazhdojë namazin, por me kusht që në fund të namazit të bëjë sexhden kaza e pastaj të japë selam dhe të bëjë sehvi sexhden.
9. Kur ndodh që musaliu të harrojë dhe të bëjë tri sexhde ose dy ruku. Në këtë rast duhet të bëhet sehvi sexhde.
10. Kur ndodh që musaliu dyshon në vete dhe nuk e di se sa rekate ka falur. Në këtë rast do të veprojë sipas hamendjes. Nëse ia merr mendja se i ka falur tri rekate dhe duhet ta plotësojë edhe një, vepron kështu, por në fund duhet të bëjë sehvi sexhde.
11. Nëse musaliu dyshon dhe të menduarit e tij zgjat sa kryerja e një rukn, ai duhet të bëjë sehvi sexhde.
12. Kur ndodh që musaliu, nga harresa, ngrihet dhe e shton një rekat në namaz. Nëse i ndodh kjo musaliut dhe i kujtohet duke qëndruar në këmbë apo edhe në ruku, pa e bërë sexhden në rekatin e shtuar, ai duhet të ulet dhe të bëjë sehvi sexhde.
    Shënim: Kur ndodh që musaliu, duke falur namaz farz, ka qëndruar në uljen e fundit, pavarësisht nëse namazi është dy tre apo katër rekat, ai ka dy mundësi:
    a. të kryejë rekatin e tepërt dhe në fund të bëjë sehvi sexhde,
    b. të kryejë edhe dy rekate, në mënyrë që katër rekatet e parë të jenë farz, ndërsa dy të fundit nafile dhe të bëjë sehvi sexhde.
    Po nuk pati qëndruar fare në uljen e fundit, namazi farz duhet të përsëritet, por është mirë që të kryhen edhe dy rekate dhe këto rekate të falura konsiderohen nafile.
13. Kur musaliu harron të bëjë kunut në namazin e vitrit dhe ka shkuar një ruku. Kur të ngrihet musaliu prej rukusë, nuk duhet të bëjë kunut, por duhet të bëjë sehvi sexhde.
14. Kur musaliu harron më shumë se një herë në namaz.
    Shënim: Nëse ndodh që musaliu, nga harresa, të lexojë me zë në namazet që falen pa zë ose anasjelltas, nuk duhet të bëjë sehvi sexhde.

Allahu di me se miri.

Marre nga:http://www.islamgjakova.net/artikulli.php?id=7975

Dita e xhuma është festa jone e përjavshme. Duke qenë një ditë ndryshe nga të tjerat, tradita profetike na mëson se këto janë veprimet që duhen bërë gjatë kësaj dite:

1. Salavate

Ditën e xhuma dhe ne netët e saj është mire te bëhen salavate për Pejgamberin e Allahut( alejhi selam). Pejgamberi( alejhi selam) ka thëne: ” Beni salavate për mua ne ditën e xhuma dhe natën e saj!”

2.Gusuli

Duhet që këtë ditë të marrim gusul e të jemi të pastër.

3.Përdorimi i mizvakut

Është mire qe ditën e xhuma te përdoret mizvaku dhe te jemi të parfumosur.

4.Përkujtimi i Zotit

Parapëlqehet qe këtë dite te falen sa me shume namaze, te behet dhiker (përkujtimi i Zotit) dhe te lexohet Kur’an deri me ngjitjen e imamit ne minber.

5.Falja e xhumas dhe heshtja gjatë hutbes (Ligjëratës së ditës së xhuma)

Është obligim falja e namazit të xhumas në xhami dhe gjatë ligjeratës të dëgjohet me vëmendje dhe të heshtet.

6.Leximi i sures El-Kehf ditën

Këtë ditë këshillohet gjithashtu leximi i sures El-Kehf. Pejgamberi( alejhi selam) ka thënë :” Kush e lexon suren El-Kehf diten e xhumasë e mbulon drita prej këmbeve e deri ne kupën qiellore e cila do ta ndriçoje ne ditën e Gjykimit ndërsa i falen te gjitha mëkatet midis dy xhumave.”

Ne ditën e xhuma preferohet te vishen rrobat me te mira. Ebi Ejjubi(r.a) ka thënë:” E kam dëgjuar Pejgamberin( alejhi selam) te ketë thëne:” Kush pastrohet ne ditën e xhumasë, parfumoset nese ka parfum, veshe rrobat me te mira dhe del me qetësi derisa te arrije në xhami, e pastaj falet, pa e shqetësuar askënd, e pastaj kur imami te ngjitet ne minber hesht derisa te filloje namazi, do t’i falen mëkatet midis dy xhumave.”

Ai qe niset ne namazin e xhumasë për çdo hap ka shpërblim sa një vit agjërim dhe namaz . Pejgamberi( alejhi selam) ka thënë:” Kush pastrohet ditën e xhuma dhe shkon me herët ne xhami, i afrohet imamit dhe hesht, për çdo hap te bere ka shpërblim një vit agjërim dhe namaz, e kjo është diçka e lehte për Allahun.” Ne ditën e xhuma falen mëkatet,duke qenë se ne te është një orë ne te cilin pranohen duatë.

Marre nga: https://www.spektrum.al/cfare-duhet-te-beni-diten-e-xhuma-2/

Me marrjen e abdesit gusull merret edhe abdesti për namaz. Megjithatë, nëse ndodh ndonjë nga situatat që e prishin abdestin gjatë marrjes së gusullit, atëherë gusulli vlen por jo edhe abdesti. Nëse nuk ka pasur ndonjë nga situatat që e prishin abdestin gjatë marrjes së gusullit, atëherë mund të falim namaz.

Istibra, tek meshkujt, pas urinimit, është pritja që bëhet derisa të përfundoj plotësisht rrjedhja. Është një çështje që duhet t’i kushtohet shumë vëmendje sepse edhe sikur një pikë urine të rrjedhë pas abdesit, abdesi prishet. Madje disa, që e falin namaz duke qenë të pakujdesshëm ndaj istibrasë përkundër se e dinë rëndësinë e saj, janë krahasuar me njerëzit që qëllimisht falin namaz pa abdest. Rrjedhja pas urinimit ndodh tek çdokush, por tek disa njerëz ndalet më shpejt, e tek disa vazhdon për një kohë. Çdokush duke e ditur gjendjen personale, nuk duhet të merr abdes pa u ndërprerë rrjedhja (pa bërë istibra).

Fillimisht, personi që hyn në tualet, duhet që nevojën ta kryejë ulur dhe nuk duhet të nxitojë ndërsa është duke pritur për ndërprerjen e rrjedhës tërësisht pas përdorimit të tualetit.

Istibraja, pra ndërprerja e rrjedhjes pas urinimit, bëhet në disa mënyra: përderisa është në tualet të bëjë presion që të siguroj shkarkimin e plotë të urinës duke u përkulur majtas e djathtas, pas kryerjes së nevojës të mos marr menjëherë abdes, por duke bërë një shëtitje të vogël të mbledh e të shtrijë këmbët, të kollitet etj. Gjithkush përdor një nga këto mënyrat të kuptuar gjendjen e tij. Ajo që është e rëndësishme është ndërprerja e rrjedhjes.

Nga Ibni Abbasi r. anhuma transmetohet se i Dërguari i All-llahut sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. ka kaluar pranë dy varreve dhe ka thënë: “Këta dy janë në adhab (duke u dënuar). Ata nuk janë në adhab për ndonjë mëkat të madh (sipas tyre), kurse në të vërtetë është mëkat i madh (tek All-llahu). Njëri prej tyre është përcjellës i fjalëve të huaja (shpifës), kurse i dyti nuk është ruajtur nga pikat e urinës.”

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marrë/përkthyer nga: http://hikmet.net/istibra-nasil-yapilir/

Nuk e dimë nëse ata që e bëjnë këtë pyetje, janë të sinqertë apo jo. Sepse deri më tani ka ndodhur që këtë pyetje ta bëjnë vazhdimisht ateistë që mohojnë se feja Islame është një fe universale. Në të tilla raste është dashur të thuhet: “Ju thoni se Islami është një fe universale, mirëpo a është e mundur që kjo fe të jetohet në çdo vend, me të gjitha kërkesat e saj, si, agjërimi dhe namazi?”

• Le të deklaroj pa humbur kohë se asnjë sistem në botë, madje edhe sikur të jetë vetëm një sistem ekonomik, në asnjë mënyrë nuk mund t’i afrohet nivelit të universalitetit që ka arritur Islami. Ja ku i keni sistemet me një mijë të meta të ditëve tona, të cilave njeriu e ka të vështirë t’i quajë me plot gojën “sisteme”. Mes tyre ka edhe të tillë që janë revizionuar disa herë qysh në të gjallë të teoricienit të vet. Për shembull, sistemi ekonomik i Marksit, megjithëse qe rishikuar disa herë prej vetë atij në bashkëpunim me Engelsin, duke bërë ndreqje në të, prapëseprapë, në të gjitha internacionalet pasuese, çdo radhë, iu bënë retushe, rregullime, duke e futur sakaq në një kallëp të ri. Kjo specifikë, ashtu siç paraqitet e tillë në ditët tona në çdo sistem ekonomik, bie në sy edhe në të gjitha llojet e sistemeve të të gjitha kohërave si një e metë e natyrshme dhe defekt njerëzor. Le të shtoj menjëherë edhe këtë, se unë s’kam ndërmend ta nënvleftësoj këtë çështje duke e rrumbullakosur përgjigjen vetëm me një përqasje të tillë. Mirëpo ç’e do se, për shkak se aftësia dhe rruga arsyetimore e kundërshtarëve tanë është dialektika, domethënë grindja, edhe neve na duhet ta ulim veten përkohësisht e të bëhemi si fëmijët…
• E dyta, sa përqind e popullsisë së botës jeton në vende të tilla që dikush zë të kapet pas situatave të posaçme të tyre, e kritikon një fe universale? Po, sa përqind e njerëzimit jeton në ato vende të akujve e të errësirës? Ndoshta as një në një milion. Vallë si mund të konsiderohet e sinqertë dhe me karakter shkencor përpjekja për të prodhuar lëkundje e dyshime duke lënë mënjanë gjithë globin e njerëzimin e duke i treguar si argument përjashtues të ligjeve në fuqi, situatat e katër-pesë vetëve të mjerë, të paqytetëruar?
• E treta, a mos vallë ka myslimanë në pole që tregohet kaq shqetësim për çështjen e namazit të tyre dhe pyetet se si do t’i falin namazet njerëzit që jetojnë në pole? Nëse një ditë njerëzimi vendoset në polet dhe njerëzit vijnë e pyesin se si do të kryhen adhurimet, atëherë edhe merr kuptim parashtrimi i një pyetjeje të tillë. Përndryshe, tani për tani, një pyetje të tillë do ta quajmë thjesht qëllim për të hedhur dyshim mbi zemrat e njerëzve të pafajshëm. Kur bisedohet me materialistët, gjuha nis të bëjë dialektikë edhe nëse zemra s’e do një gjë të tillë. Qofshin të falur!

Dhe tani le të parashtrojmë shkurt se ç’thotë Islami për këtë çështje. Është e padyshimtë që Islami, i cili nuk ka lënë asnjë pikë të zbuluar, as këtë specifikë s’e ka nënvleftësuar. Po, kjo specifikë është sqaruar qysh në shekullin e parë të Islamit me rastin e një ngjarjeje. Në veprën “Sahih” të Buhariut e në “Musned” të Ahmed b. Hanbelit, përshkruhet një bisedë e zhvilluar mes Profetit (a.s.) dhe sahabëve të Tij. Profeti thotë: “Kur braktiset feja, del në pah Dexhali.” Mandej vazhdon: “Ai do të dalë nga lindja dhe do ta përshkojë botën nga kreu në fund për dyzet ditë. Një ditë e tij është sa një vit i juaji. Ka edhe një lloj dite sa një muaj i juaji. Një ditë tjetër e tij është sa një javë e juaja, kurse ditët e tjera i ka si ditët tuaja.” Pasuesit e pyesin: “Në atë ditën e tij që është sa një vit, a mjafton namazi i një dite? ” Dhe Profeti u përgjigjet: “Llogariteni dhe gjejeni!”[1] Domethënë kërkon t’u thotë që muajt dhe javët që janë një ditë e natë e plotë, t’i pjesëtojnë për ditët njëzetekatërorëshe dhe ashtu t’i kryejnë adhurimet.

Pasi çështja ka kaluar në dorë të juristëve, është trajtuar shkencërisht, gjë që e gjejmë të plotë në librat e juristëve shafi dhe hanefi duke u sjellë në një nivel të kuptueshëm për këdo.

Kjo çështje trajtohet në kuadrin e kohës si shkak të namazeve. Ne do të prekim vetëm pjesën që ka lidhje me çështjen tonë.

Koha bëhet shkak për namaz. Kur nuk ekziston koha, edhe namazi nuk bëhet farz, detyrim. Për shembull, nëse në një vend të caktuar nuk kemi kohë të vaktit të jacisë, edhe namazi përkatës i jacisë nuk bëhet detyrim. Kurse në ato vende ku bëhet natë ose ditë e vazhdueshme përgjatë një pjese të madhe të vitit, siç tregohet edhe në tregimin mbi Dexhalin, nata apo dita e gjatë pjesëtohet për gjatësinë e ditëve dhe netëve dhe faljet apo adhurimet e tjera përshtaten sipas tyre. Me fjalë të tjera, duke i përpjesëtuar natën apo ditën ekzistuese duke përdorur edhe kalendarin e zonës më të afërt, ditën kryejmë adhurimet e ditës, kurse natën, adhurimet e natës. Krejt ashtu siç do të përpjesëtonim në mënyrë të natyrshme veprimet tona jetësore si gjumin dhe të ngrënët.

Po, ashtu siç do të përuleshim para ligjeve natyrore në vendet ku dielli nuk lind ose nuk perëndon për muaj të tërë, edhe në adhurimet si namazi, agjërimi dhe haxhi, jemi të detyruar të respektojmë të njëjtin ritëm e të ruajmë të njëjtën harmoni si të jetës së përditshme.

Shkurtimisht mund të themi se Islami nuk e ka lënë pas dore as këtë specifikë dhe ka vënë parimin që në polet të përdoret kalendari kohor i pesë kohëve të zonës më të afërt.

Në këtë rast do të ishte me vend të sqarohej edhe diçka që duket si kontradiktë. Thamë më lart se koha bëhet shkak për namaz, ose ardhja e një kohe astronomike të caktuar lind detyrimin për një adhurim të caktuar. E thënë ndryshe, po s’u realizua koha përkatëse, nuk do të vërtetohet as domosdoshmëria e adhurimit përkatës. Por, ç’është e vërteta, edhe nëse koha është treguar si shkak për namaz nga pikëpamja astronomike, shkaku i vërtetë dhe esencial i namazit është urdhri i Allahut. Për rrjedhojë, edhe në vendet ku nuk realizohet koha astronomike përkatëse, falja si “kaza” brenda kohës së një namazi tjetër, i namazit përkatës, është një veprim logjik dhe i matur.

Padyshim që Ai e di më të drejtën e kësaj pune!

إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا

“Namazi është detyrë për besimtarët në kohë të caktuar”. (Nisa 4/103)

Kuptimi i adhurimit është që njeriu të shikojë gabimet e tij, pafuqinë dhe varfërinë, dhe në praninë Hyjnore të bie në sexhde me dashuri të pastër e vlerësim përpara përsosmërisë, mëshirës dhe Fuqisë Hyjnore. Dhe me tri fjalët “Subhanallah” , “El-hamdu lil-lah”, dhe “Allahu Ekber”, që janë bërthamat e namazit, njeriu shpreh lavdërimin, madhërimin dhe falënderimin ndaj Krijuesit të Gjithësisë.

Trikëndëshi njeri-Fatiha-namaz, formojnë me të vërtetë një strukturë, e cila vepron në kohë të caktuara e me vlera të mëdha. Njeriu është një shembull i zvogëluar i kësaj gjithësie të madhe, Sureja el-Fatiha është një shembull i ndriçuar i Kur’anit madhështor, po ashtu edhe namazi është një indeks gjithëpërfshirës i shumllojshmërisë së adhurimit.

Këto veçori të kësaj strukture na tregojnë qartë, që edhe kohët e caktuara për të kryer faljen kanë rëndësi e urtësi të veçantë. E nuk ka se si të ishte ndryshe:

Koha e faljes së Sabahut në mëngjesin e hershëm i ngjason dhe të kujton pranverën e hershme, momentin e ngjizjes së fëmijës në barkun e nënës, dhe ditën e parë prej gjashtë ditëve të krijimit të qiejve dhe tokës. Ajo i sjell ndërmend njeriut veprat e mëdha Hyjnore që kryhen në ato kohë.

Koha e Ylesë-Drekës i ngjason dhe tregon mesin e verës, përsosmërinë e rinisë, dhe periudhën e krijimit të njeriut në jetën e dynjasë, dhe i sjell ndërmend njeriut treguesit e mëshirës dhe mirësitë e bollshme në to.

Koha e Ikindisë–Pasdites i ngjason vjeshtës, moshës së pleqërisë dhe kohës së Profetit të fundit Alejhis-salatu ves-selam, e njohur si Epoka e Lumturisë, dhe të kujton të gjitha aktet Hyjnore dhe mirësitë e të Gjithëmëshirshmit në to.

Koha e Akshamit-Perëndimit të diellit duke të sjellë ndërmend largimin e shumë krijesave në fundin e vjeshtës, vdekjen e njeriut, shkatërrimin e botës në fillimin e kijametit, kjo kohë të kujton treguesit e madhështisë Hyjnore dhe e zgjon njeriun nga gjumi i pakujdesisë.

Koha e Jacisë, kur fillon të bie nata të kujton botën e errësirës që mbulon të gjithë objektet me një qefin të zi, të kujton dimrin duke mbuluar fytyrën e tokës së vdekur me qefinin e tij të bardhë, dhe madje edhe veprat e mbetura të njerëzve të vdekur dhe vendosjen e tyre poshtë perdes së harresës. Të kujton arenën e provimit dhe shpall gjykimet dhe vlerësimet e fuqishme të Nënshtruesit të Gjithëlavdishëm.

Koha e natës, duke të kujtuar dimrin, varrin dhe botën e ndërmjetme “Berzah”, ajo i sjell ndërmend njeriut se sa e domosdoshme është drita për natën e varrit dhe këtë dritë ta jep namazi i natës.

Sa për mëngjesin e dytë, ai të kujton mëngjesin e ringjalljes. Po, ashtu siç është e arsyeshme, e domosdoshme dhe e sigurt ardhja e mëngjesit të kësaj nate dhe ardhja e pranverës së këtij dimri, po ashtu ardhja e mëngjesit të ringjalljes është po aq e sigurt.

Njeriu është tej mase i dobët, megjithatë sa të shumta janë gjërat që e dëshpërojnë dhe e pikëllojnë atë. Ai është shumë i pafuqishëm, megjithatë fatëkeqësitë dhe armiqtë që e godasin janë jashtëzakonisht të shumtë. Është shumë i varfër, megjithatë nevojat e tij janë me të vërtetë të shumta. Mendja i tregon atij qëllime të larta, megjithatë dora dhe jeta e tij është e shkurtër, fuqia e tij është e kufizuar dhe durimi i tij është i pakët.

Kështu, mund të kuptohet qartë se sa esenciale është për të, në këtë gjendje, në kohën e sabahut, në mëngjesin e hershëm, që të trokasë me dua, falje e namaz derën e të Plotëfuqishmit Madhështor, duke paraqitur gjendjen para Tij dhe duke i kërkuar sukses e ndihmë Atij.

Në kohën e Ylesë, mesdita, është kulmi i plotësimit të ditës dhe fillimi i venitjes së saj, është koha e plotësimeve të punëve të përditshme, koha e një pushimi të shkurtër pas punës dhe presionit të saj, kur shpirti ka nevojë për një pushim prej atij mundimi që i jep kjo dynja e përkohshme, dhe prej punëve të lodhshme kalimtare. Atëherë gjithkush mund të kuptojë se sa e mirë, sa e këndshme, sa e domosdoshme dhe sa e përshtatshme është kryerja e faljes së mesditës, e cila do të thotë të çlirohesh nga presioni, të shkundësh pakujdesinë dhe të kërkosh strehim tek dera e Vetëekzistuesit të Përjetshëm.

Në kohën e Ikindisë, e cila të sjell ndërmend stinën e zymtë të vjeshtës dhe stinën e dhimbshme të kohës së fundit. Gjithashtu, ajo është koha kur shfaqen rezultatet e punëve ditore. Ajo gjithashtu është koha e shpalljes se njeriu është një mysafir në këtë dynja, dhe se çdo gjë është kalimtare dhe e paqëndrueshme, siç aludon për të prirja e diellit për të ikur e perënduar.

Tani, shpirti i njeriut dëshiron përjetësi dhe u krijua për të; dhe lëndohet shumë nga ndarja. Kështu, ai që është vërtet një qënie humane mund ta kuptojë se çfarë detyre e lartë dhe çfarë shërbimi me vend është kryerja e faljes së pasditës, duke gjetur kështu ngushëllimin e vërtetë dhe qetësinë e shpirtit.

Dhe koha e Akshamit, Akshamit në perëndim të diellit të kujton kohën e dëshpërimit të lamtumirës, kohën kur përmes vdekjes njeriu do t’i lërë të gjithë ata që ai i do. Ajo të sjell ndërmend vdekjen e kësaj bote. Të gjithë banorët e saj do të shpërngulen në botëra të tjera. Kohën kur shuhet llamba e vendit të sprovës. Ajo është një kohë e cila u jep një paralajmërim të rreptë atyre që i dashurojnë pa limit të përkohshmet.

Kështu, në një kohë të tillë për faljen e Akshamit, shpirti i njeriut, e kthen fytyrën e tij drejt Fronit të Madhështisë së Allahut të Përjetshëm, i Cili i kryen këto vepra madhështore dhe i kthen e i transformon këto botëra në botëra të tjera. Kështu njeriu duke deklaruar “Allahu Ekber”, Allahu është më i Madhi, tërhiqet dhe largon duart nga qëniet e përkohshme. Njeriu i lidh duart e tij në shërbimin e Allahut dhe i ngre ato në prezencën e të Qëndrueshmit të Përjetshëm, dhe lëshon lëvdata me “El-hamdu lil-lah, i gjithë falënderimi i takon All-llahut Xhel-le sha‟nuhu, shpreh dobësinë, varfërinë e pafuqinë e tij me “Ijjeke ne’budu ue ijjeke nest’in”, “Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë”. Ai përkulet me respekt dhe krruset përballë të Plotfuqishmit me fjalët “Subhane Rab‟bijel-Adhim”, “Lavdia i takon All-llahut tim Madhështor”, dhe arrin kulmin e afrimitetit me fjalët “Subhane Rabbijel A’la”

Dhe në kohën e Jacisë, në kohën kur bie nata, kur shenjat e fundit të ditës që kanë mbetur në horizont zhduken, dhe bota e natës kaplon universin. Kjo të kujton fuqinë dhe madhështinë e “Nënshtruesit të Diellit e të Hënës”. Tashmë bota e dynjasë është shndërruar në një botë të amshuar. Gjithsecili ka marrë vlerësimin e Allahut dhe ndodhet në postin që meriton.

Nijetin për namaz nuk është kusht që ta bëjmë me gojë. Vendi i nijetit është zemra. Nijet do të thotë qëllimi që ka zemra. Dijetarët e medhhebit hanefi e kanë parë si mustehab që nijetin e bërë me zemër ta transmetojmë dhe me gojë. Ndërsa Imam Rabbani thotë: “Në një kohë ku mbizotëron gabimi, nijeti nuk duhet të bëhet me gojë. Shqiptimi me gojë duhet të braktiset. Sepse kur gjuha e shqipton atë zemra mund të braktisë qëllimin e vërtetë.”

Duke u nisur nga kjo, kur e shqiptojmë nijetin me gojë duhet të bëjmë marrëveshje dhe me zemrën e cila duhet të jetë e vetëdijshme deri në fund të namazit për qëllimin dhe t’i qëndrojë besnik atij. Nuk ka ndonjë ndalesë nëse nijeti bëhet në gjuhën arabe apo shqip.

Namazi zë një vend shumë të rëndësishëm në jetën e myslimanit. Në Kuran ka shumë ajete të cilat flasin për namazin. Namazi është pranuar si shtylla e fesë jo vetëm për periudhën e Profetit, por për të gjitha kohërat. Profeti ynë (s.a.s) e ka pranuar atë në ndarjen e rrugëve të besimit dhe kufrit dhe ka thënë: “Ajo gjë që e ndan njeriun me shirkun dhe kufrin është braktisja e namazit.” Namazi për myslimanin është një adhurim i pazëvendësueshëm. Kemi aq shumë ajete dhe hadithe rreth namazit, por meqë pyetja ka lidhje me një çështje tjetër po kalojmë menjëherë aty.

Të vijmë te pyetja, një person nuk ka falur namaz deri në moshën 30 vjeçare. Në moshën 30 vjeçare gjen vetveten, përfshihet në një atmosferë të pastër të adhurimit dhe fillon të marrë frymë krejt i qetë. Çfarë do bëhet me namazet që nuk ka falur deri atë ditë? Nëse pranojmë si moshë pjekurie moshën 15 vjeç atëherë ky person ka 15 vjet namaze kaza.

Në shoqërinë tonë ka shumë shembuj të tillë. Kjo na gëzon nga njëra anë sepse njerëzit pas një farë kohe shohin shpëtimin tek feja dhe e ndiejnë të nevojshme të kthehen. Por nga ana tjetër është hidhërimi i qëndrimit larg ndjenjave fetare për një kohë kaq të gjatë.

Sidoqoftë, kthimi në të vërtetën është bërë tashmë dhe nëse ekziston edhe mendimi i kompensimit të adhurimeve të paplotësuara atëherë duhet t’ju kujtojmë diçka: Në fillim duhet të përcaktohet sa namaze kaza ka ai person. Kjo përcaktohet duke filluar nga mosha e pubertetit deri në moshën kur është kthyer në fenë e vërtetë. Ta zëmë se kjo periudhë është njëzet vjet. Në këtë mënyrë personi njëzet vitet e ardhshme duhet të falë çdo ditë nga një namaz plus për çdo kohë namazi, përveç namazeve të ditës. Nuk është e thënë të bëhet medoemos diçka e tillë. Njeriu mund të bëjë kaza më shumë namaze një herë në ditë. E rëndësishme është vazhdimësia e adhurimeve. Duhet të përcaktohet një shifër periodike në mënyrë që të mos mërzitet. Madje njeriu në vend të namazeve evvabin, duha mund të falë namazet e mbetura kaza.

Përsa i përket faljes së namazeve kaza në vend të namazeve sunet ka dy mendime. Imam Shafiu nuk e sheh të drejtë që një person i cili ka namaze kaza për të falur të falë nafile, duke lejuar faljen e namazeve kaza në vend të sunneteve. Ndërsa Ebu Hanife thotë që sunnetet kanë vendin e tyre dhe duhet të falen të ndara, namazet kaza veç e sunetet veç. Nëse mendojmë pak, nuk është e drejtë që një njeri të sakrifikojë sunetet për namazet kaza. Sepse në botën tjetër kur të hapen librat, ka transmetime për dhënie llogarie në lidhje me faljen e mangët të namazeve (pa sunete, vetëm me farze). Vetëm nëse personi ka 30-40 vjet namaze kaza për të plotësuar, atëherë mund të veprojë sipas mendimit të imam Shafiut.

Nëse një person vdes pa i plotësuar namazet kaza, atëherë shpresohet nga Allahu që ta falë. Nëse kujtojmë rastin e treguar në hadithe të njeriut i cili kishte vrarë njëqind njerëz, Allahu do ta falë njeriun duke parë ndjenjën e sinqertë të besimit dhe veprimin e tij sipas urdhëresave dhe ndalesave të Allahu. Sigurisht që kjo gjë i takon Allahut, askush s’mund të ndërhyjë. Ajo që na takon ne është vlerësimi i rasteve të dhëna për të falur namazet kaza dhe mbarimi i tyre. Nëse nuk arrijmë t’i mbarojmë, atëherë i lutemi Allahut kështu: “O Allah kaq munda të bëj pasi kuptova të vërtetën. Ti e di që nëse do të kisha mundësi, të më jepej dhe pak kohë, do t’i kisha plotësuar të gjitha.” Le të shpresojmë që edhe Allahu të na pranojë me kaq sa kemi bërë në mëshirën e Tij të pafund.

Bëhet fjalë nëse namazi nuk falet në fillim të kohës por lihet për më vonë në fund. Le t’i përgjigjemi:

1. Në bazë të ajetit kuranor “…namazi është detyrë për besimtarët në kohë të caktuar.” (nisa, 4/103) kuptojmë që namazi kryhet brenda afateve kohore.
2. Falja e namazit në fillim të kohës është një nga veprat e mira të deklaruara nga Profeti (s.a.s).
3. Nëse namazin e lëmë për në minutat e fundit pa asnjë arsye, atëherë kjo është tahrimen mekruh.
4. Namazi i pafalur në kohën e duhur siç dihet nga të gjithë mbetet kaza. Por falja e namazit kaza edhe sikur të jetë e përkryer nuk ka vlerën e namazit të falur në kohën e vet.

Ka pasur namaze që vetë Profeti (s.a.s.) i ka falur me vonesë për shkak të ndonjë urtësie apo arsyeje. P.sh., falja e namazit pak pas hyrjes së kohës së tij në një ditë me re, shtyrja e namazit të drekës në ditët e nxehta, falja e namazit të sabahut afër kohës së quajtur ‘isfar’. Prandaj në prani të këtyre shkaqeve dhe në rastet kur duam të shohim qëllimin e Profetit, namazi mund të falet ashtu si e ka falur Ai. Por parimisht namazi duhet të falet sapo hyn koha e tij.

Të shikuarit djathtas e majtas në namaz quhet vjedhje e shejtanit nga namazi. Do të thotë ai nuk mund ta vjedhë komplet namazin, por vjedh një pjesë prej tij. Nuk mund t’a vjedh themelin; por e përdor mundësinë e fundit për të vjedhur shikimet. Mundohet: “A mund t’a bëj të shikoj djathtas, a mund t’a bëj të shikoj majtas?”.

Ejani, t’ia fillojmë punës nga namazi! Nuk duhet të lejojmë të na vidhet asgjë nga namazi. Ai është një amanet. Mos të vjedh shejtani as nga shikimi, as nga ngritja e ulja, as nga ajo e as nga kjo. Si njerëz besnik ndaj amanetit të namazit, duhet t’i jepemi namazit në formë të përshtatshme për të. Nëse nuk mund t’i bëhemi pengesë vjedhjes së shejtanit në një vend, ai e godet atë në vesh, në hundë e në buzë. Në një anë i’a merr krahun e në një anë këmbën… E bjen në atë gjendje sa që nuk e di se çka i thotë trupi i tij në ahiret. Patjetër që ka diçka për të thënë. A thotë “Allahu ua dhashtë mirësitë, më bëtë të humbur” apo thotë “Më bëtë të mjerë,” patjetër që do të thotë diçka. Mirëpo, për të mos pasur probleme atje duhet që këtu mos ta shqetësoni namazin. Duhet t’i bëheni pengesë dorës që zgjatet për t’a vjedhur atë. Duhet t’i drejtoheni Allahut me tërë zemrën dhe ndjenjat; nuk duhet të lejoni të vidhet asgjë nga asnjë vend. Është vështirë ta bëjnë këtë duke e ndjerë ata që janë në fillim. Gënjen nëse thotë “e ndjeva”. Mirëpo, Allahu e hap një ditë atë derë! Sidomos ju, përmbahuni; jepni atij kohën më të rëndësishme, më të lirë dhe shfrytëzojeni vetveten. Inshallah vjen dita kur lind mundësia për t’iu dhënë namazit në formën më të bukur.

Ndoshta, disa për të arritur namazin e vërtetë çdo natë falin një mijë rekate. Unë kam parë njerëz që falin me të vërtetë namaz. Kishte shumë që falnin disa qindra rekate, sa nuk mund të numëroheshin. Ky popull ka harruar faljen e namazit. Xhamitë kanë mbetur të lidhura për figurat. Ato tepihë kanë nevojë për lotë tani. Sexhdet kanë nevojë për balle të pastra.

Namazi është zemra e adhurimit. Çdo shtyllë e namazit e ka vlerën e saj; por pjesa e tij më e rëndësishme është vendosja e ballit në tokë- sexhdeja. Thuhet “Vendi ku robi është më së afërti me Allahun është sexhdeja.” Pra, namazi kurorëzohet me sexhde.

Dita e Premte përmendet edhe në Kur’an. Në këtë ditë është një orë dhe kush e kap atë orë duke iu lutur Allahut, ai njeri ka shpëtuar (dhe do të arrijë atë që ka kërkuar).

Adhurimi dhe tradita e Profetit (a.s.) është shkuarja herët në xhami në ditën e Premte (Xhuma).

Namazi i ditës së Premte ka një shpërblim të madh. Cilido nga besimtarët, duke e besuar për sevapet e tij, merr gusël (lan të gjithë trupin), vishet me kujdes dhe fal namazin e ditës së Premte, lartësohet me vlerat e kësaj dite të bekuar…

Një ditë, i Dërguari i Allahut (a.s.) u tha shokëve të tij: “Ditën e Premte më dërgoni shumë salavate, sepse ajo është një ditë e tillë, e cila salavatet që ju më dërgoni, më vijnë edhe mua.”

Transmetohet nga Muxhahidi se i Dërguari i Allahut (a.s.) ka thënë: “Ai që arrin të falë namazin e së Premtes, i jepen njëqind sevape të dëshmorit.”

Allahu nga mirësia e Tij na e ka dhuruar këtë ditë. Ai i ka zbritur umetit të Muhamedit (a.s.) një sure në Kur’an (Sure Xhumua – Kaptina 62), ku besimtarët porositen të braktisin të gjitha punët e tjera kur thirret ezani i Xhumasë, të shkojnë në falje e të mos i preokupojë ndonjë tregti apo ndonjë punë tjetër.

Transmetohet nga Aliu (r.a.) se i Dërguari i Allahut (a.s.) ka thënë: “Ditën e Premte, në derën e çdo xhamie ulen shtatëdhjetë engjëj. Ata shkruajnë emrat e atyre që hyjnë në xhami. Më në fund, kur imami ulet në minber, në xhami futet edhe njeriu i fundit, që ulet pa shqetësuar askënd dhe pa i folur askujt. Ky njeri, do të marrë më pak shpërblime nga të gjithë të tjerët që e falën namazin e së Premtes. Megjithatë, atij do t’i falen mëkatet që ka bërë nga namazi i së Premtes së shkuar e deri në namazin e së Premtes që fali së fundi. Nëse ai që vjen më vonë në namazin e së Premtes, merr kaq sevape, llogarit sa sevape do të marrë ai që vjen herët për ta falur këtë namaz.”

Puna më e mirë është puna që Allahu e pranon, sado e vogël ose e madhe të jetë ajo. Muaji më i mirë është muaji kur pendohemi me gjithë zemër përpara Allahut. Dita më e mirë është dita që largohemi me besim nga kjo botë.

Nuk duhet të braktisim faljen e namazit të së Premtes, ngase ai është obligim për besimtarët. Nuk duhet të braktisim namazin, për shkak të tregtisë, qejfit dhe dembelizmit.

I dërguari i Allahut (a.s.) i jep këtë sihariq Ebu Bekrit (r.a.), duke i thënë: “Nëse dikush merr gusul, pra pastrohet ditën e Premte, për faljen e namazit, atij i mbulohen mëkatet. Kur ai shkon në xhami, për çdo hap që ai hedh derisa të mbërrijë atje, i jepen sevapet e njëzet vite adhurimesh!”

Seid ibn Musejjeb (r.a.) thotë: “Për mua është më e dashur të fal namazin e së Premtes sesa të bëj një haxh nafile.”

I Dërguari i Allahut (a.s.) ka thënë: “Ai që shkon i pari në faljen e namazit të së Premtes, merr sevape sikur ka bërë kurban një deve në rrugë të Allahut. Ai që shkon i dyti, merr sevape sikur ka bërë kurban një lopë në rrugë të Allahut. Ai që shkon i treti, merr sevape sikur ka bërë kurban një dele në rrugë të Allahut. Ai që shkon i katërti, merr sevape sikur ka bërë kurban një pulë në rrugë të Allahut. Ai që shkon i pesti, merr sevape sikur ka dhënë sadaka një vezë në rrugë të Allahut.”

Le të përpiqemi që të shkojmë në xhaminë më të largët për të falur namazin e së Premtes. Le të pastrojmë në këtë ditë, jo vetëm rrobat dhe trupin, por edhe zemrën dhe çdo punë që kryejmë. Të mos flasim e të mos flemë gjatë hytbes. Të shkojmë sa më herët në xhami dhe të dalim sa më vonë prej saj.

Të mos braktisim pa shkak faljen e namazit të së Premtes, sepse bëhemi prej hipokritëve, siç thotë edhe i dërguari i Allahut (a.s.): “Kush e braktis tre herë radhazi faljen e namazit të së Premtes pa shkak, ai shkruhet prej hipokritëve.”

Njeriu, sa më shumë ta respektojë namazin e së Premtes, aq më shumë sevape merr. Të rregullojmë radhët e namazit dhe të bashkohemi me njëri-tjetrin.

Kur themi të rreshtohemi mirë në namaz, nuk nënkuptojmë vetëm rreshtimin e mirë, por nënkuptojmë që edhe zemra jonë të jetë e pastër dhe e mirë, si dhe të jetë e larguar nga të këqijat.

O Zot! Na fut te grupi i njerëzve të sinqertë, që të adhuron Ty në këtë ditë dhe që ka fituar mëshirën Tënde.

Bëje ditën e Premte të dëshirueshme! Dëshira jonë është kënaqësia Jote! Na mundëso që të bëjmë punë të mira, duke fituar kënaqësinë Tënde!

Na bëj prej njerëzve të sinqertë! Na mundëso që të fitojmë ndërmjetësimin e ditës së Premte!

Na fal e na bëj të gëzueshëm! Qëndrimi ynë në këmbë dhe sexhdja jonë në namaz, janë për Ty! Ty të madhërojmë, Ti je një i Vetëm dhe ekzistenca Jote nuk ka kufi. Mos na largo nga rruga e drejtë! Na forco në rrugën e drejtë, në rrugën e fesë Islame! Na jep shëndet, mirësi dhe na forco besimin! Ne shpresojmë në mëshirën Tënde! O Zoti ynë! Na jep mirësi, na jep lehtësi në të gjitha punët tona të mira!

Na bëj që ta shohim veten tonë të vogël! Na pastro nga mendjemadhësia, smira, zilia dhe koprracia! Pastroje shpirtin tonë! Jepi dritë zemrës sonë me dritën e Kur’anit dhe zbukuroje gjuhën tonë me gjuhën e teuhidit. Na lartëso me fjalën Tënde!

Allahu e di me se miri.

Fjala “el-xhumu’a ” ka kuptimin e bashkimit. Dijetarët përmendin mendime të ndryshme rreth arsyes së emërtimit të saj me këtë emër, por më i sakti prej tyre është se në këtë ditë ndodhi bashkimi i copëzave të baltës prej të cilës u krijua Ademit alejhi selam, pra në këtë ditë ndodhi bashkimi i tyre dhe u formua trupi i Ademit alejhi selam.

Argumenti për këtë është hadithi që përcjell Selman el-Farisij – radijallahu anhu – se Profeti – alejhi selam – tre herë e pyeti duke i thënë:

“ O Selman, çfarë është dita e xhuma? Selmani – radijallahu anhu – iu përgjigj për çdo herë pyetjes së tij:

“ Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më mirë.”

Profeti alejhi selam – i tha: “ Në këtë ditë u bashkua krijimi i babait tënd (Ademit).”

Ahmedi, Nesai, Ibn Huzejme dhe Taberaniu në “El-kebir”. Hadithi është i saktë me anë të dëshmive për të.

Allahu e di më së miri

Sipas shkolles Hanefi, sunet është të lexohet Kur’an-i në dy rekatet e fundit të namazit farz. Është gjithashtu e lejueshme të lexosh sure apo ajete shtesë pas El-Fatiha. (shih al-Bahru’r-Raiq, ar-Ruku ‘ëa’s-Sujud fis-Salat)

Është vaxhib që të recitojmë El-Fatiha dhe një sure në dy rekatat e para të namazit farz tre dhe katër rekatësh dhe në dy rekatet e namazit dy-rekatesh. Pastaj, kur El-Fatiha nuk recitohet në rekatin e parë dhe të dytë ose vetëm një pjesë e saj recitohet, sexhdeja e harresës (sevhi sexhdja) bëhet e nevojshme; por nëse shumica e tij lexohet, nuk është e nevojshme. (Fatava el-Qadihan)

Recitimi i El-Fatiha dhe një sure është vaxhib në çdo rekat të sunetit, nafile (vullnetare) dhe namazet vaxhib. Kur surja nuk recitohet në asnjë nga rekatet, sexhdja e harresës (sevhi sexhdja) bëhet  e domosdoshme për shkak të mos kryerjes së një vaxhibi. (shih Bahr ar-Raiq).

Kur asgjë nuk recitohet në dy rekatet e fundit të namazit farz dhe tesbihi (lavdërimi) nuk kryhet, asgjë nuk është e nevojshme sipas transmetimit të Imam Ebu Jusufit nga Imam Ebu Hanife. Meqë ky rivajet  është më i besueshëm, ai pranohet si bazë për fetva. (Fatava al-Qadihan – Fatava al-Hindiyya, shih Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 1 / 422-423)

Ka transmetime nga Xhabir dhe Ebu Katade duke deklaruar se Profeti Muhamed (a.s.) fali namaz kështu. (shih: Badai as-Sanayi ‘, pjesa përkatëse).

Urtesia e kësaj mund të jetë që të kryeni me lehtësi namazin. Në të vërtetë, në bazë të transmetimit, Hz. Ebu Hurejre ka thënë:

“Kur Profeti (a.s.) u la i lirë të vendoste midis dy gjërave, ai me siguri zgjodhi atë më të lehtën”. (shih Buhari, Adab, 80)

Gjithashtu, braktisja e dy rekateve të fundit gjatë gjendjes së musafirit (udhëtimit) e konfirmon urtesine e kësaj lehtësie.

Allahu e di me se miri.

I dashur vëlla / motër,

Nëse një person i kujtohet në ruku (duke u përkulur) se ai / ajo ka harruar të lexojë zamm-i surah (sure ose ajete shtesë qe lexohen pas El-Fatihas), ai / ajo ngritet dhe lexon suren dhe e kryen përsëri rukun. Ai / ajo gjithashtu kryen sexhden e harreses (sevhi sexhden) në fund të namazit.

Allahu di me se miri

I dashur vëlla / motër,

Nëse nuk dini ndonjë sure tjetër (kaptinat e Kur’anit të Shenjtë) ju mund ta lexoni atë. Sidoqoftë, nëse dini ndonjë sure tjetër, ju duhet të recitoni sure të ndryshme në çdo rekat.

Nëse një ajet është përsëritur në një namaz ose një sure është recituar dy herë në një rekat ose një sure është recituar në dy rekate, varet nga lloji i namazit nëse është mekruh apo jo. Nëse ky namaz është namaz nafile, nuk është mekruh (e papelqyeshme). Sidoqoftë, nëse është namaz farz (obligativ), është mekruh, përveç nëse nuk ka justifikime të tilla si harresa ose mosnjohja e ndonjë sure tjetër.

Allahu e di më së miri.

Përveç namazeve sunet të pesë kohëve ka dhe namaze të tjera. Këto quhen namaze nafile. Janë namaze mustehab dhe mendub. Falja e këtyre namazeve është shumë e rëndësishme për forcimin e lidhjes me Allahun dhe dashurisë për Profetin. Gjithashtu këto namaze mbartin me vete shumë sevape. Në një hadith kudsi, Allahu i Madhëruar thotë: “Robi shpëton nga dënimi im kur fal farzet ndërsa kur fal sunetet më afrohet më shumë.”

“Asgjë nuk e afron [më shumë] robin me Mua se sa kryerja e asaj që unë ia kam bërë obligim atij (farze) dhe robi im vazhdon të më afrohet duke kryer vepra vullnetare (nafile) derisa Unë ta dua atë dhe kur ta dua, atëherë Unë do të bëhem veshi me të cilin ai dëgjon, syri me të cilin shikon dhe duart me të cilën kapë dhe këmbët me të cilët ecën. Kësisoj, ai dëgjon, shikon, rrok dhe ec përmes Meje”.

NAMAZI EVVABIN

Është një namaz i cili falet mes akshamit dhe jacisë. Namazi evvabin do të thotë namazi i atyre që pendohen dhe i mbështeten Allahut. Një namaz i përbërë nga gjashtë rekate ashtu siç mund të falet me një selam mund të falet dhe dy nga dy, me tre selame. Profeti (a.s) thotë: “Ai që fal gjashtë rekate pas namazit të akshamit pa folur ndërkohë fjalë të këqija, ky adhurim është i barabartë për të me dhjetë vjet adhurim.”

“Kush i falë gjashtë reqate namaz pa biseduar dicka të keqe pas namazit të akshamit, këto i bëhen sikur të ketë bërë ibadet për dymbëdhjetë vite” (Tirmidhiu-Salat, 431)

“Kush i falë gjashtë reqate namaz nafile pas namazit të akshamit, do t’i falen mëkatet po t’i kishte edhe sa shkuma e detërave.” (Hejthemi nga Taberani)

NAMAZI I DUHASË

Namazi i duhasë, ndryshe i paradites, është një namaz mustehab i cili mund të falet duke filluar 45-50min pas lindjes së diellit deri kur dielli arrin pikën më të lartë. Mund të jetë dy, katër, tetë ose dymbëdhjetë rekatësh. Më e mira është të falim tetë rekatë. Nga Profeti (a.s) transmetohet se ai person i cili fal dymbëdhjetë rekate në kohën e duhasë, lajmërohet se Allahu do t’i ndërtojë një shtëpi në xhenet.

“ O biri i Ademit, fal për Mua në fillim të ditës katër rekate, që të të mjaftoj Unë për fundin e saj (ditës).” (Tirmidhiu, Ahmedi)

“Faljen e namazit të duhasë e ruajnë vetëm ata që pendohen. Ai është namazi i të penduarve.” (Hakimi, Taberaniu)

Nga Enesi (radijallahu anhu) përcillet se i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thënë:

“Kush e fal sabahun me xhemat,pastaj qëndron ulur duke bërë dhikër derisa të lindë dielli e pastaj fal dy rekate, ka shpërblimin e haxhit dhe të umres, të plotë, të plotë, të plotë.” Tirmidhiu

I Dërguari i Allahut (s.a.s) në lidhje me namazin e duhasë ka thënë: “Secili prej jush është i obliguar të japë sadaka për çdo nyje të vetën. Të thuash “SubhanAllah”, është sadaka, të thuash “Elhamdulilah” është sadaka, të thuash ” La ilahe il-Allah”, është sadaka, të urdhëruarit për mirë është sadaka, largimi nga e keqja është sadaka, ndërsa të gjitha këto mund të kompensohen me dy rekate namaz duha”. [Muslim, Ahmed bin Hanbel, Ebu Davud]

NAMAZI TEHEXHUD (NATËS)

“Zoti ynë, Allahu, zbret çdo natë në qiellin më të afërt të dynjasë kur ka mbetur një e treta e fundit e natës dhe thotë: A ka ndonjë që më lutet Mua, që Unë t’i përgjigjem atij? A ka ndonjë që më kërkon Mua diçka, që Unë t’ia siguroj atë atij? A ka ndonjë që kërkon faljen Time, që Unë ta fal atë?” (Buhari 1145)

Namazi tehexhud është një namaz i cili falet pasi kemi fjetur pak deri para agimit (imsakut). Është një nga namazet që Profeti (a.s) nuk e ka lënë kurrë. Profeti ynë (s.a.s) pasi falte jacinë binte të flinte pa falur vitrin, ngrihej nga mesi i natës dhe pasi falte namazin tehexhud falte dhe vitrin dhe më vonë kur hynte koha e sabahut falte sunetin e sabahut. Nata e cila kalon me tehexhud është si një projektor që ndriçon jetën tjetër. Gjithashtu, gjallërimi i shpirtrave është i lidhur me gjallërimin e netëve.

Dhe në një pjesë të natës zgjohu me të (me Kur’anin – namazin), është e sigurt se Zoti yt do të ngrisë ty në një vend të lavdishëm. (Sureja Isra-79)

“Ju këshilloj ju që të falni namazin e natës. Sepse ai është traditë e njerëzve të devotshëm para jush; Është pretekst për t’iu afruar Allahut, mbrojtës nga gjynahet, fshirës i të këqijave, dhe largues i sëmundjeve nga trupi.” (Tirmidhiu, 112)

Tregon Aisheja r.a.: “Kur Resulullahu a.s.v.s. nuk mund ta falte namazin e tehexhud per shkak te ndonje dhimbjeje ose te ndonje arsyeje tjeter, i falte dymbedhjete reqate gjate dites (deri ne dreke) (Muslim, Musafirin, 140)

“Namazi më i dashur tek Allahu është namazi i Daudit a.s., edhe agjërimi më i dashur tek Allahu është agjërimi i Daudit a.s.: Ai flinte gjysmën e parë të natës, pastaj falej në një të tretën e saj dhe flinte përsëri në një të gjashtën e fundit; e sa për agjërimin, ai një ditë agjëronte dhe një ditë jo.” (Buhari 1131)

Namazi tesbih është namazi më i madh i pendimit, faljes dhe bëhet me gjithë trupin. Profeti (s.a.s) duke dashur t’i dhurojë diçka xhaxhait të tij, Abasit, e ka këshilluar të falë këtë namaz. “O xhaxha, a ke dëshirë të të jap diçka me vlerë, një dhuratë, një mirësi të madhe? A të jap dhjetë pika, që po i bëre, All-llahu do ta falë gjynahun tënd; të parin e të fundit, të vjetrin e të riun, atë gabimisht dhe atë me dashje, të voglin e të madhin, atë fshehtas e atë haptas, dhjetë pika: Të falësh katër rekate, të lexosh në çdo rekat Fatihanë dhe një sure. Kur të kesh kryer nga leximi, teksa je në këmbë, thua: Subhanall-llah, vel-hamdu lil-lah, ve la ilahe il-lall-llahu vall-llahu ekber, pesëmbëdhjetë herë. Pastaj shkon në ruku dhe i thua në ruku, dhjetë herë. Pastaj ngrihesh nga rukuja dhe i thua dhjetë herë. Pastaj ulesh në sexhde dhe i thua në sexhde, dhjetë herë. Pastaj ngrihesh nga sexhdeja dhe i thua dhjetë herë. Pastaj shkon sërish në sexhde dhe i thua dhjetë herë. Pastaj ngrihesh nga sexhdeja dhe i thua dhjetë herë. Këto janë shtatëdhjetë e pesë në çdo rekat. Këtë ta bësh në katër rekate.

Dhe, po munde ta falësh këtë namaz, një herë në çdo ditë, bëje! E, po nuk e bëre, të paktën një herë në javë! E, po nuk e bëre, të paktën një herë në muaj! E, po nuk e bëre, të paktën një herë në vit! E, po nuk e bëre, të paktën një herë në jetë!” (Hadithin e transmeton Ebu Davudi,

Namazi tesbih është një namaz i përbërë nga katër rekate. Në çdo rekat lexohet 75 herë “Subhanallahi uel hamdu lil’lahi ue la ilahe il’lallahu uallahu ekber’.

Në rekatin e parë pas Subhanekes dhe në rekatin e dytë para Fatihas lexohet 15 herë.

Pas leximit të sures pas Fatihas lexohet 10 herë.

Në ruku pasi themi tri herë “Subhane rabbijel adhim”, lexohet 10 herë.

Kur ngrihemi nga rukuja 10 herë.

Në sexhden e parë pasi themi tri herë “Subhane rabbijel a’la”e lexojmë 10 herë.

Kur ngrihemi nga sexhdja 10 herë.

Herën e dytë kur biem në sexhde e lexojmë 10 herë pasi themi tri herë “Subhane rabbijel a’la”.

Në këtë mënyrë në çdo rekat lexohet 75 herë fjalia ‘Subhanallahi…’. Në fund të rekatit të dytë japim selam por mund edhe të ngrihemi në rekatin e tretë dhe ta falim me një selam. Rekati i tretë dhe i katërt falen njëlloj si rekati i parë dhe i dytë. Kështu në katër rekate lexojmë 300 herë fjalinë e tesbihit.

Këtë namaz duhet ta falim të paktën një herë në jetë. Ata të cilët nuk dinë si ta falin, mund ta falin atë me xhemat. Imami duhet të lexojë me zë tesbihet në çdo vend. Ndërsa xhemati dëgjon.

Istihare do të thotë “të kërkosh më të mirën, më të vlefshmen”. Kur njerëzit duan të vendosin apo të zgjedhin rreth diçkaje, ndonjëherë për shkak të mundësive të munguara që u janë dhënë në dorë, ndonjëherë aplikojnë rrugë të ndryshme për të kuptuar se cila zgjedhje është më e mirë për ta në këtë jetë dhe për jetën tjetër. P.sh., në kohën kur Profetit kishte filluar t’i zbriste shpallja, arabët shihnin fall para se të udhëtonin për të parë se çfarë gjëje të dobishme apo të padobishme mund t’i sillte ai udhëtim.

“Na e mësonte i Dërguari, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin mbi të, istiharen në çdo gjë për çdo gjë ashtu siç na e mësonte ndonjë sure prej Kur’anit dhe thoshte: “Kur mendon dikush nga ju të bëj diç, le t’i falë dy rekate jo farz, dhe le të thotë: “O Zot, me diturinë Tënde kërkoj të mirën! Kërkoj ndihmë prej fuqisë Sate, kërkoj prej të mirave të Tua të shumta, sepse Ti je i Gjithëfuqishëm e unë jam i dobët, Ti di çdo gjë e unë nuk di, Ti je Ai që i di të fshehtat. O Zot, nëse kjo punë e imja (emërton këtu dëshirën, hallin, etj.) është mirësi për fenë dhe jetën time, për kohën e tashme dhe të ardhmen, bëj të mundshme që të realizohet, lehtëso dhe beko! E nëse kjo punë është e dëmshme për fenë dhe jetën time, për të tashmen të ardhmen dhe për në ahiret, largoje prej meje dhe më largo mua nga ajo, më përcakto hairin kudo qoftë, pastaj më bëj të kënaqur me të!” (Buhariu)

Menyra e faljes se namazit të istihares

Namazi i istihares nuk dallon për nga forma nga çdo namaz tjetër i rëndomtë, që përbëhet prej dy rekateve. Pra falet siç falet suneti i sabahut. Sipas shumë dijetarëve, preferohet të këndohet në rekatin e parë, pas fatihas, sureja “el-Kafirun”, kurse në rekatin e dytë sureja “el-Ihlasë (kulhuwell-llahu ehad).

Duaja e istihares

Profeti (s.a.s) e ka hequr atë zakon dhe në vend të tij ka sjellë namazin e istihares duke na urdhëruar: “Kur ndonjëri prej jush bën nijet të bëjë diçka, atëherë le të falë dy rekate namaz jashtë namaze farz dhe të lutet kështu:

“O Allah, duke u mbështetur tek dituria Jote, kërkoj të më japësh më të mirën dhe të më japësh forcë. Të lutem, më mëshiro me begatinë Tënde! Unë nuk e di, por Ti e di, unë nuk kam fuqi ndërsa Ti je i Plotfuqishëm. O Allah! Nëse puna që do të bëj do të jetë e hajrit për fenë, jetën dhe të ardhmen time, të lutem caktoje dhe ma lehtëso, më dhuro begati! Nëse është e dëmshme dhe e padobishme për fenë, jetën dhe të ardhmen time, largoje nga unë! Më jep më të mirën dhe më fal lumturi.” Pas kësaj personi lutjeje shpreh dëshirën e vet.

Duaja e istihares (Arabisht)

“Allahumme in-ni estekhiruke bi ilmike. Ue estakdiruke bi kudretike, ue es’eluke min fadlikel-adhim. Fe inneke takdiru ue la akdiru, ue ta’lemu ue la a’ëlemu, ue ente ‘al-lamul – gujub. Allahumme, in kunte ta’ëlamu enne hadhel emru (emerton ketu nevojen tende) hairun li fi dini ue ma’ashi ue akibeti emri ue ‘axhilihi ue axhilihi fakdirhu li ue jes-sirhu li thumme barik li fihi.
Ue in kunte ta’ëlemu en-ne hadhel emru sherrun li fi dini ue me’ashi ue akibeti amri ue ‘axhilihi ue axhilihi fasrifhu anni uesrifni anhu uakdir li al-hajre haithu kana thum-ma ardini bihi”

Përgjigja e lutjes së këtij namazi mund të vijë në mënyra të ndryshme, si p.sh. dikush (mysliman) të këshillon me një këshillë të çmuar në lidhje me çështjen tënde, në ëndërr ndoshta, apo në zemër ndihesh i frymëzuar dhe i qetë në vendimin tënd dhe se kjo është rruga e drejtë dhe që e do Allahu.

Nëse lutja bëhet në mënyrë të sinqertë, atëherë lind shpresa për gjënë e mirë dhe zemra rilind bashkë me shpresën. Nëse njeriu në fund të istihares ndjen një lehtësim dhe qetësi, atëherë kjo interpretohet se do të jetë diçka e mirë, por nëse ndjen shqetësim dhe nuk është i qetë, interpretohet se nuk është diçka e dobishme për të. Allahu (xh.sh) u jep një shenjë atyre të cilët e falin namazin e istihares në qetësi dhe më pas bien të flenë. Nëse nuk arrin ndonjë rezultat në herën e parë, atëherë përsëritet tri deri në shtatë herë. Lutja mund të lexohet në gjuhën arabe por mund të lexohet dhe përkthimi i saj në gjuhën e lutësit.

“… e kur të vendosësh, atëherë mbështetu në Allahun, se Allahu i do ata që i mbështeten (Atij).” (Sure Ali Imran, 3:159)

Fjala Teravih është shumësi i fjalës arabe “terviha” dhe ka kuptim “të pushosh, apo të qetësohesh”. Gjatë muajit të Ramazanit, pas namazit të jacisë, ulja në teshehud pas çdo katër rekateve është quajtur terviha, ku më vonë shumësi i kësaj fjale i njohur me emrin Teravih, ka marrë emrin e namazit shtesë që falet në netët e Ramazanit.

Teravitë janë synet muekkede, të forta. Është synet për muajin e Ramazanit, për meshkujt dhe për femrat, dhe nuk ka të bëjë me agjërimin. Namazi i teravive ka 20 rekate, që falen pas namazit të jacisë dhe para namazit të vitrit. Falja e teravive me xhemat është kifai sunet. Teravitë falen me 10 selame dhe ndërmjet tyre bëhen 5 pushime të shkurtra. Pra, jepet selam në çdo dy rekatë dhe pushohet në çdo katër rekate, por mund të falen edhe me katër rekate. Pas pushimit të pestë plotësohet edhe falja e vitrit me xhemat. Profeti (a.s.) përveç disa netëve, teravitë i ka falur vetëm dhe për t’i motivuar sahabët në faljen e tyre, ka thënë: “Kush e fal namazin e Ramazanit (teravisë) duke shpresuar tek Allahu, atij do t’i falen të gjitha gjynahet e bëra më parë.”[1]

Transmetimi që flet për praktikën e teravive nga Profeti (a.s.), është i tillë: Profeti ynë në muajin e Ramazanit kishte përgatitur një dhomë të shtruar me rrogozë për të bërë itikaf në xhaminë e tij. Disa netë në 10 ditët e fundit të Ramazanit, është bashkuar me xhematin duke dalë për të falur namazin e jacisë dhe të teravisë. Një natë kur pa interesimin e madh të njerëzve, fali vetëm namazin e jacisë dhe u fut në dhomën e tij, duke mos e plotësuar teravinë me ta. Me shpresë se do të dalë sërish, njerëzit e pritën aty, madje disa prej tyre duke menduar se ai po flinte kishin filluar të kolliteshin me qëllim që ai të zgjohej. Profeti (a.s.) kishte dalë nga dhoma dhe u kishte thënë këto fjalë: “Unë e di dëshirën tuaj për të falur teravitë. Dhe nuk kam asnjë pengesë për ta falur këtë namaz bashkë me ju. Por, nga frika se mos teravitë do të bëhen farz për ju, nuk dola t’i fal ato. Po qe se ju bëhet farz, ju nuk do të mund ta zbatoni. Tani shpërndahuni! Përveç farzeve, namazet më me vlerë janë ato të falura në shtëpitë tuaja”.[2]

Po ashtu, Profeti (a.s.) për rëndësinë e faljes së teravive dhe të qenurit sunet të tyre, është shprehur: “Allahu jua ka bërë farz agjërimin në muajin e Ramazanit. Ndërsa unë ju motivova që netëve të Ramazanit të falni namazin e teravive si synetin tim. Kush agjëron me sinqeritet dhe duke besuar e pritur sevapet e Allahut si dhe duke falur namazin e teravisë, pastrohet nga mëkatet si të kishte lindur sot nga nëna e tij.”[3]

Sipas Hanefive[4], Shafive[5] dhe Hanbelive[6] namazi i teravive është me 20 rekate.[7] Ndërsa Malikitë kanë mendimin se teravitë janë me 20 ose 36 rekate. Por sipas disa librave të këtij medhhebi teravitë pranohen me 20 rekate.[8] Imami më i rëndësishëm i medhhebit Shafi, Imam Neveviu, ka thënë se namazi i teravisë mbështetur në konsensusin e dijetarëve islamë, është me 20 rekate dhe është synet.[9]

Siç u theksua edhe më lart në një transmetim nga Aishja (r.a.), Profeti ynë (a.s.) në muajin e Ramazanit disa netë i kishte prirë xhematit duke falur së bashku me ta namazin e teravive, por më vonë nga frika se mos ai bëhet farz, e kishte braktisur faljen me xhemat, duke i motivuar shokët e tij që ta falin individualisht atë.

Omeri (r.a.), nën drejtimin e Ubej bin Ka’bit[10], i kishte grumbulluar sahabët duke falur me ta 20 rekate teravi dhe askush prej tyre s’e kishte kundërshtuar një praktikë të tillë. Kjo gjendje tregon se ata dinin diçka në lidhje me këtë çështje.

Si rrjedhojë, edhe Ebu Hanife, duke tërhequr vëmendjen në këtë ngjarje thekson se Omeri (r.a.) nuk e nxori nga mendja e tij këtë ide dhe nuk mund të ketë sjellë ndonjë risi, por është bazuar në të dhënat dhe mësimet e të Dërguarit të Allahut (a.s.).[11] Edhe sahabët, duke parë këtë vendim me vend të Omerit (r.a.) e kanë mbështetur atë duke unifikuar mendimet e tyre. Baza mbështetëse e këtij konsensusi është praktika e Profetit (a.s.). Konsensusi i tyre në këtë çështje është si argument i fesë.[12] Në këtë mënyrë ka filluar të falet namazi i teravive me 20 rekate, duke u bazuar në konsensusin dhe praktikën e tyre nëpër xhami, e cila vazhdoi më vonë edhe në kohën e Osmanit (r.a.) dhe të Aliut (r.a.), për të ardhur deri në ditët e sotme në të njëjtën mënyrë.[13]

Si rrjedhojë, edhe Ibni Abidin-i e thekson një gjë të tillë duke përmendur se kjo praktikë ndiqet si në Lindje ashtu edhe në Perëndim.[14]

Omeri (r.a.) urdhëroi faljen e teravive me 20 rekate në xhami, për të parandaluar rrëmujën. Sepse teravitë në fillim faleshin në xhami vetëm apo edhe me xhemat, në mënyrë të shpërndarë.

Ekzistojnë transmetime të tjera që mbështesin faljen e teravive me 20 rekate nga sahabët. Ja disa prej tyre:

1- Nga Ibni Abas-i (r.a.) transmetohet se Profeti (a.s.) gjatë Ramazanit ka falur 20 rekate dhe vitrin.[15] Ky transmetim është i përforcuar me konsensusin në praktikë të sahabëve.[16] Sepse transmetimi i Aishes (r.a.) se Profeti (a.s.) gjatë Ramazanit falte shumë namaz, konsensusi i sahabëve duke falur 20 rekate dhe unifikimi i mendimit nga ana e dijetarëve në lidhje me faljen e 20 rekateve të teravive, e përforcon transmetimin e Ibni Abasit në lidhje me këtë çëshje. Të sipërpërmendurit janë argument për saktësinë e hadithit të mësipërm.[17]

2- Transmetohet nga Said bin Jezidi (r.a.) se ne në kohën e Omerit (r.a.) falnin 20 rekate dhe vitrin.[18]

Si përfundim, namazi i teravive është synet dhe është nga simbolet e Islamit. Ai ka 20 rekate.

Feja Islame e vlerëson shumë pastërtinë. Të jesh i pastër para se të kryesh adhurimet është një nga kushtet fillestare. Kur flasim për faljen e namazit, duhet të dimë që çdo mysliman duhet të ketë fillimisht abdes para se at kryejë atë. Mënyrën e marrjes së abdesit e dimë nga praktika e Profetit tonë (s.a.s).

1. LARJA E DUARVE: Duart lahen deri në kyçe. Veçanërisht lahen mirë pjesët mes gishtërinjve dhe tregohet kujdes të mos mbesë asnjë pjesë e palagur.
2. LARJA E GOJËS: Me dorën e djathtë fusim ujin në gojë. Çdo herë e nxjerrim ujin pasi e shpërlajmë mirë gojën.
3. LARJA E HUNDËS: Me dorën e djathtë marrim ujin, e tërheqim pak me hundë. Me dorën e majtë pastrojmë hundën nga sekrecionet nëse ka.
4. LARJA E FYTYRËS: Bashkojmë shuplakat e duarve, i mbushim me ujë dhe lajmë fytyrën tri herë. Fytyra lahet prej ku dalin flokët e deri nën mjekër dhe prej veshit në vesh.
5. LARJA E DUARVE DERI NË BËRRYLA: Lajmë tri herë dorën e djathtë e pastaj të majtën deri në bërryla.
6. FËRKIMI (MES’HI) I KOKËS: Më dorë të lagur fërkojmë ¼ e kokës.
7. FËRKIMI I VESHËVE: Me duart të lagëta prekim veshët, gishtin e vogël e vëmë në vesh, gishtin e madh pas veshit dhe me tre gishtat e tjerë fërkojmë qafën.
8. FËRKIMI I QAFËS: Fërkimi i qafës siç e thamë bëhet me tre gishtërinjtë e tjerë nga ana e jashtme e tyre.
9. LARJA E KËMBËVE: Në fillim lajmë këmbën e djathtë me ndihmën e dorës së majtë deri në kyçe. Pastaj të majtën. Duhet të tregohet kujdes në larjen e pjesës mes gishtërinjve.

Para se të marrim abdes mund të kemi nevoja personale. Në lidhje me këtë çështje do analizojmë dy terma: “istinxha” dhe “istibra”.

Istinxha: Është pastrimi i organit nga i cili kemi kryer nevojat tona personale.

Istibra: Meshkujt duhet të jenë të kujdesshëm përsa i përket mosmbledhjes së urinës në organin e riprodhimit pas urinimit. Mënyra më e mirë për ta realizuar këtë është të kolliturit ose të ecurit pak.

Duhet të plotësojmë disa kushte që abdesi të na pranohet. Këta kushte quhen farzet e abdesit.

MES’HI MBI FASHË DHE MESTE

Në fenë Islame janë sjellë shumë lehtësime lidhur me kryerjen e obligimeve fetare. Një ndër këta është dhe fërkimi ose mes’hi mbi fashë ose mbi plagë.
Mes’h do të thotë të fërkosh diçka me dorë përsipër. Mes’h quhet dhe fërkimi me dorë të lagët i kokës, këmbëve apo mesteve të veshura, ose mbi fashë.

FËRKIMI MBI FASHË

Në rastet kur thyejmë, nxjerrim ose lëndojmë një pjesë të trupit, e nëse ajo pjesë mbështillet me fashë ose me allçi dhe nuk duhet të laget, fërkohet sipër me dorë të lagët. Madje nëse edhe fërkimi me dorë të lagët është i dëmshëm mund të hiqet dorë dhe prej tij. Një herë është i mjaftueshëm si mes’h mbi fashë. Nuk ka rëndësi nëse fasha mund të jetë vënë në kohën kur personi ka qenë i papastër apo pa abdes dhe nuk ka një afat të caktuar. Për sa kohë do të vazhdojë të jetë i sëmurë do të vazhdojë të bëjë mes’h. Nuk është kusht të jesh me abdes para se të vësh fashën. Nëse pas mes’hit fasha bie ose thyhet, nuk është e nevojshme të bëhet dhe një herë mes’h.

MES’HI MBI MESTE

Në fenë Islame është e lejuar bërja mes’h, fërkimi me dorë të lagët mbi meste ose mbi çorape, këpucë apo të ngjashme me ato që plotësojnë kushtet e mestit. Profeti (a.s) e ka praktikuar mes’hin mbi meste.

Mestet duhet të plotësojnë disa kushte të cilat janë:

1. Mestet duhet të jenë aq të mëdha sa të përfshijnë këmbën deri në kyçe.
2. Mesti i veshur duhet të jetë i përshtatshëm për të ecur afërsisht 6 km rrugë.
3. Duhet të qëndrojnë në këmbë pa lidhëse.
4. Nuk duhet të depërtojë ujin.
5. Nuk duhet të jetë i shqepur ose i dëmtuar sa të duken tre gishtërinjtë e këmbës.

Kur marrim abdes duhet t’i fërkojmë këmbët me dorë të lagur një herë. Për këtë arsye duhet që të jemi me abdes kur mbathim mestet.

Koha e mesteve është 24 orë (një ditë) për vendasin dhe 72 orë (3 ditë) për udhëtarin. Koha e mestit fillon atëherë kur prishet abdesi. Për shembull, nëse një person ka marrë abdes dhe ka veshur mestet, i ka mbajtur ato pesë orë veshur dhe pastaj ka prishur abdesin, atëherë koha e mestit nis me prishjen e abdesit dhe zgjat 24 orë për atë që nuk është udhëtar dhe 72 orë për udhëtarin. Nuk merret parasysh koha kur ka veshur mestet.

Kur personi është i papastër (xhunub)

Me të qenit i papastër ose ndryshe xhunub nënkuptohet gjendja e cila vjen pas kryerjes së marrëdhënieve seksuale apo pas ejakulimit të spermës. Nga organi i njeriut rrjedhin tre lloje lëngjesh: medhi, vedi dhe meni.

Medhi: është një lëng i hollë, pa ngjyrë dhe rrëshqitës i cili del si rrjedhojë e kënaqësisë që ndjen njeriu nga të luajturit me organin, nga ëndrrat apo imagjinata seksuale. Ndoshta dhe nuk ndihet kur rrjedh. Mund të ndodhë tek burrat dhe tek gratë.

Vedi: është një lëng i trashë, me ngjyrë të ngjashme me spermën që rrjedh për arsye të të ftohtit apo ngritjes së peshave të rënda dhe zakonisht rrjedh pjesë-pjesë pas urinimit.

Meni: sperma, rrjedh pas përjetimit epshor dhe del menjëherë, ka një ngjyrë dhe erë specifike të tijën.

Gusuli duhet marrë vetëm në rastin e derdhjes së menit, ejakulimit të spermës. Rrjedhja e medhit dhe vedit prish vetëm abdesin. Në këto raste pastrohet organi dhe pjesa ku ka rrjedhur dhe merret përsëri abdes.

Edhe nëse nuk ndodh derdhje e spermës në fund të marrëdhënieve seksuale, gruaja dhe burri quhen të papastër (xhunub). Edhe në rast se sperma rrjedh kur personi është i fjetur, i papërgjegjshëm apo kur nuk është i ndërgjegjshëm nuk ndryshon asgjë. Rrjedhja e spermës me epsh e bën personin të papastër. Nëse sperma rrjedh si pasojë e të ftohtit apo ngritjes së peshave të rënda atëherë, nuk kemi të bëjmë me papastërti.

Nëse një person zgjohet dhe vëren në rroba gjurmë sperme por nuk e mban mend derdhjen, ai person duhet të marrë gusul. Ndërsa personi i cili e mban mend ardhjen e orgazmës por nuk ka shenja sperme, nuk ka nevojë të marrë gusul.

Nëse gjatë gusulit na rrjedh gjak nga ndonjë pjesë e trupit apo ndodh ndonjë nga situatat që prishin abdesin, kjo nuk e pengon gusulin. Por për të kryer adhurimet, duhet që të marrim dhe një herë abdes pas gusulit. Gjendjet të cilat kërkojnë marrjen e gusulit janë të qarta. Nëse nuk realizohen ndonjëra prej tyre, atëherë gusuli nuk prishet. Por nëse gjatë gusulit kemi rrjedhje të spermës apo medhi, më e përshtatshme është që gusulin ta fillojmë prej fillimit.

Personi është i papastër (xhunub), pas kryerjes së marrëdhënieve seksuale dhe rrjedhjeve gjenitale. Duhet marrë gusul për tu pastruar. Gjithashtu, njerëzit që vendosin të bëhen musliman, duhet të marrin gusul para se të shqiptojnë dëshminë (shehadetin).

Farzet (obligimet) e Gusulit

1. Larja mirë e gojës dhe shpëlarja me ujë të bollshëm.
2. Larja mirë e hundës.
3. Larja e gjithë trupit pa lënë asnjë vend të thatë.

Gusuli merret kështu:

• Në fillim thuhet bismil’lah dhe bëhet nijeti për marrjen e gusulit.
• Lahen mirë vendet e turpshme, ndonjë pjesë tjetër e papastër në trup dhe duart.
• Merret abdes.
• Lahen mirë goja dhe hunda nga tri herë.
• Pastaj lahet i tërë trupi duke nisur nga koka, shpatulla e djathtë dhe ajo e majtë. Tregohet kujdes të mos mbetet asnjë pjesë pa u larë dhe të mos shpërdorohet uji pa nevojë.

Gjërat të cilat janë ndaluara para marrjes së gusulit nga ata persona që e kanë farz marrjen e tij -përfshirë këtu dhe femrat gjatë periudhës së menstruacioneve dhe lehonisë- janë:

1. Falja e namazit, bërja e sexhdes së tilavetit. Leximi i Kuranit qoftë edhe një ajet i vetëm. Lejohet vetëm leximi i ajeteve që përdoren si lutje dhe për të përkujtuar, falënderuar Allahun. Një grua me menstruacione apo e papastër mund të lexojë suren Fatiha vetëm për t’iu lutur Allahut.
2. Nuk lejohet të prekë dhe të marrë në dorë Kuranin. Por lejohet mbajtja e tij nëse është i mbështjellë me këllëf apo me ndonjë copë.
3. Bërja e tavafit në Qabe, hyrja në xhami apo kalimi nëpërmjet saj pa pasur ndonjë nevojë.
4. Mbajtja në dorë e një flete në të cilën janë të shkruara ajete të Kuranit.

GJËRAT MEKRUH PËR PERSONAT QË DUHEN TË MARRIN GUSUL

 Mbajtja në dorë dhe leximi i ndonjë prej librave fetarë.

1. Ngrënia dhe pirja pa larë duart dhe gojën.
2. Shkrimi i ajeteve të Kuranit në një letër apo tabelë.

Tejemumi merret në rastet e mungesës së ujit dhe zëvendëson abdesin apo gusulin për aq kohë sa të gjendet uji. Tejemum do të thotë të prekësh duart në dhé dy herë dhe të fërkosh njëherë fytyrën dhe pastaj duart deri në bërryla.

Tejemumi mund të merret me një gjë të pastër dhe me përbërje dheu. Tejemumi mund të marrim në vendet ku dheu, rëra, çaklli, allçia e të tjera si këta me përbërje dheu nuk janë prekur nga papastërtia. Mund të merret dhe në mermer, tjegull, tullë, gurë, smerald, zink, në tokë të lagur apo të djegur apo në vende ku kemi përzierje dheu si muret e suvatuara me llaç.

FARZET E TEJEMUMIT

Tejemumi ka dy farze:

1. Qëllimi (nijeti).
2. Fërkimi i duarve në dhé dhe fërkimi me to i fytyrës dhe duarve.

SI MERRET TEJEMUMI?

Nëse një mysliman nuk gjen ujë për të marrë abdes ose nuk mund ta përdorë për shkak të sëmundjes së rëndë, ekzistencës së armikut dhe nëse ekzistojnë pengesa të tjera, mund të marrë tejemum në materiale me përbërje dheu.

Në fillim bën nijetin dhe pasi thotë Eudhu-Bismil’lah,  i vendos duart në dhé ose në një vend tjetër dhe i fërkon lart-poshtë. Pastaj fërkon fytyrën. Herën e dytë i vendos përsëri në dhé, i shkund dhe fërkon në fillim dorën e djathtë pastaj të majtën.

Gjatë marrjes së tejemumit është e domosdoshme heqja e unazës dhe fërkimi i vendit të saj si dhe fërkimi në mes të gishtërinjve.

Rastet që prishin abdesin dhe gusulin prishin dhe tejemumin. Nëse është marrë tejemum për shkak të sëmundjes, rrezikut, të ftohtit apo shkaqeve të tjera dhe këto shkaqe nuk ekzistojnë më, atëherë tejemumi quhet i prishur. Tejemumi prishet edhe në rastin kur një person është duke falur namazin dhe gjatë kësaj kohe gjendet ujë.

Gjëja më e rëndësishme gjatë abdesit është depërtimi i ujit në lëkurë dhe thonj. Çdo gjë që pengon kalimin e ujit është pengesë për abdesin. Prandaj edhe manikyri i cili pengon kalimin e ujit në thonj konsiderohet pengesë.

Xhunubi mund të qëndrojë si i tillë sa të mos lërë asnjë kohë namazi pa falur. Ky është një limit. Sepse lënia e namazit është e ndaluar. E rëndësishme është të pastrohet sa më shpejt të mundet

Nuk duhet t’i ngatërrojmë këta dy çështje. Sepse tjetër është besimi dhe tjetër gjë është të qenit i papastër apo të vdesësh kur je i papastër. Sipas Islamit gusuli nuk është një adhurim apo detyrim për të shpëtuar nga gjendja e papastërtisë – xhunub. Ndoshta është kushti i parë i adhurimeve si namazi, agjërimi, leximi i Kuranit e të tjera. Këtë kusht mund të quajmë ndryshe të domosdoshëm.

Nga ana tjetër, nxitimi për të marrë gusul nga personi i papastër tregon rëndësinë që i jep ai. Sepse ne nuk e dimë se ku dhe kur do të na vijë vdekja. Gjithsesi, besimtari, me pasurinë e tij shpirtërore e materiale, duhet të jetë gjithnjë i përgatitur për vdekjen. Megjithatë personi i cili vdes xhunub (i papastër) dhe ka besim në zemër sigurisht që do të hyjë si besimtar në ahiret. Nuk duhet të harrojmë Handhale b. Amirin i cili ra shehid në luftën e Uhudit dhe me urdhrin e profetit u la nga melekët duke u quajtur kështu “gasiletul melaike”- njeriu i larë nga melekët.

Larja e trupit lakuriq në banjë nuk është e ndaluar. Por sipas mendimit të përbashkët të dijetarëve të fikhut është mekruh.

Këtu nuk kanë vend fjalët “Allahu sheh çdo gjë”. Kushti i parë për këtë është bindja dhe respekti ndaj etikës. Duhet të dimë se shikimi i vendeve të turpshme sjell harresë dhe as engjëjt Kiramen Katibin që janë pjesë e pandarë e jona nuk mund të jenë të kënaqur nga një gjendje e tillë.

Gjumi nuk e prish abdesin. Në të vërtetë ajo që prish abdesin është mos kontrollimi i vetes në gjumë. Meqë gjatë gjumit njeriu nuk mund të kontrollojë veten dhe mundësia e nxjerrjes së gazrave nga trupi është më e madhe, atëherë abdesi quhet i prishur. Këtu e rëndësishme është kuptimi i principit bazë. Ai është pozicioni të cilin mund ose nuk mund ta kontrollojë njeriu vetë.

Këto dy çështje do t’i analizojmë të ndara. Të bësh tatuazh është tjetër gjë e të kryesh adhurimet me një trup me tatuazh është gjë tjetër.

Pikë së pari, duke u bazuar te bazat e Islamit, bërja e tatuazhit është kategorikisht e ndaluar.

Në një hadith të tij në lidhje me ndryshimin e formës sipas së cilës e ka krijuar Allahu njeriun, I Dërguari i Allahut (s.a.s) ka thënë: “Allahu i ka mallkuar ata që bëjnë tatuazh dhe ata të cilët ua bëjnë të tjerëve.”

Një njeri i cili ka hyrë rishtazi në Islam dhe e ka marrë vesh më vonë të vërtetën, nëse mundet, duhet t’i heqë tatuazhet nga trupi. Nëse tatuazhi nuk përmban ndonjë simbol fetar si kryqi apo simbole të pamoralshme, atëherë nuk është e nevojshme që personi të vuajë për ta hequr atë. Ai duhet t’i kërkojë falje Allahut dhe të pendohet, të mbështetet tek Ai dhe të kërkojë mëshirën e Tij të pafund. Tatuazhet që mban në trup nuk duhet kurrsesi të bëhen pengesë për përmbushjen e adhurimeve. Tatuazhi bëhet duke vendosur nën lëkurë një substancë ngjyrosëse dhe për këtë arsye nuk bëhet pengesë për depërtimin e ujit mbi lëkurë. Prandaj mund të marrim dhe abdes dhe gusul me tatuazh. Nuk ka asnjë pengesë as për kryerjen e adhurimeve.

Gjithashtu këtu kanë vlerë edhe fjalët që Profeti (a.s) i ka thënë Amr b. Asit rreth kësaj teme: “Me pranimin e Islamit fshihen dhe zhduken mëkatet e mëparshme.” Një person i cili në të kaluarën ka bërë gabime të tilla, le të pendohet dhe të përpiqet të kompensojë gjërat e humbura si një rob i bindur dhe i devotshëm.

Personi që kërkon të martohet, fal dy rekatë namaz dhe lutet kështu:
“Allahu im, pa dyshim që Ti vlerëson dhe cakton, unë s’mund të vlerësoj dhe caktoj; Ti di, unë nuk mund të di; Ti i njeh të fshehtat me të drejtë! Po qe se në diturinë Tënde, filan femër është e mbarë dhe e dobishme për fenë time, për botën time dhe jetën time pas ringjalljes, caktoje atë për mua. Por po qe se një tjetër është e mbarë dhe e dobishme për fenë time, për botën time dhe jetën time pas ringjalljes, atë caktoje dhe mundësoje për mua!”

1. Kur personi kërkon të bëjë pendesë, fal dy rekatë namaz dhe lutja e pendimit behet keshtu: Allahu im, pendohem para Teje për këtë mëkat se nuk kam për ta përsëritur sa të jetë jeta!
2. Allahu im, falja Jote është më e gjerë se mëkatet e mia dhe mëshira Jote pranë meje është burim shprese më shumë se punët dhe lutjet e mia! (3 herë)

Falet me katër rekatë. Në çdo rekat këndohet Fatihaja dhe një sure. Në rekatin e parë, pas mbarimit të këndimit, nëkëmbë, thotë pesëmbëdhjetë herë “subhanallahi velhamdulil’lahi ve la ilahe il’lallahu vallahu ekber”. Përkulet në rukuku e përsërit këtë lutje edhe dhjetë herë të tjera. Drejtohet nga rukuja dhe e përsërit edhe dhjetë herë të tjera. Bie nësexhde dhe e përsërit edhe dhjetë herë të tjera. Ngrihet nga sexhdeja dhe e përsërit edhe dhjetë herë të tjera. Bie nësexhden e dytë dhe e përsërit edhe dhjetë herë të tjera. Ngrihet nga sexhdeja dhe e përsërit edhe dhjetë herë të tjera. Nëkëtë mënyrë i fal edhe rekatet e tjera.

Namazi i xhumas falet ditën e premte, në kohën e mesditës. Fillimisht këndohet ezan (ezani i jashtëm). Kur hyhet në xhami falen katër rekate sunet. Ky është suneti i parë i xhumasë. Ky namaz mund të falet gjersa hatibi (hoxha/ligjeruesi) të mos jetë ngjitur në minber. Po të jetë ngjitur hatibi në minber, është më e përshtatshme të dëgjohet ai. Pastaj këndohet ezani i dytë (i brendshëm) dhe, pas tij, imami/hatibi i ngjitur në minber mban hutben (ligjeraten) para xhematit. Pas hutbes këndohet ikameti dhe falet namazi farz i xhumasë me xhemat ku imami këndon me zë. Pastaj falen katër rekate sunet që janë suneti i fundit i xhumasë.

Kliko tek linku për të mësuar lëvizjet bazike gjatë faljes së namazit. Xhumaja hap pas hapi falet kështu:

Si falen 4 rekatet e parë sunet të xhumasë?

Falet njëlloj si suneti i parë i namazit të drekës.

• Në fillim drejtohemi nga kibla dhe bëjmë nijetin “bëra nijet të fal sunetin e namazit të xhumas”.
• Pas nijetit shqiptojmë tekbirin (thuajmë Allahu Ekber) dhe lidhemi në namaz (duke vendosur dorën e djathtë mbi të majtën poshtë kërthizës)
• Lexojmë Subhaneken (shiko poshtë).
• Pastaj themi Eudhu-bil-lahi minesh-shejtanir-raxhiim, bismil-lahir-rahmanir-rahiim.
• Pas leximit të Fatihasë (shih me poshtë) lexojmë një pjesë nga Kurani (shih poshtë).
• Pastaj themi “Allahu Ekber” dhe shkojmë në ruku (përkulemi). Pasi themi tri herë “subhane rab-bijel adhim”, e drejtojmë trupin dhe gjatë drejtimit themi “semiallahu limen hamideh” dhe pasi drejtohemi “rabbena ue lekel hamd”.
• Pastaj biem në sexhde (vendosim ballin në tokë) duke thënë “Allahu ekber”. Në sexhde themi tri herë “subhane rab-bijel a’la”.
• Ngrihemi nga sexhdeja duke thënë “Allahu ekber“ dhe ulemi. Pasi presim pak, biem përsëri në sexhde duke thënë “Allahu ekber”. Në sexhde shqiptojmë tri herë “subhane rab-bijel a’la” dhe ngrihemi në këmbë duke thënë “Allahu ekber’. Në këtë mënyrë mbarojmë rekatin e parë.
• Në fillim të rekatit të dytë lidhim duart.
• Pasi themi bismil’lahin, lexojmë Fatihanë dhe një sure, themi “Allahu ekber” dhe biem në ruku e shkojmë në sexhde dy herë sikur në rekatin e parë. Kur së fundmi ngrihemi duke thënë “Allahu ekber”, qëndrojmë ulur dhe lexojmë “Ettehijjatun” (shih më poshtë)
• Themi Allahu Ekber dhe në mënyrë të njëjtë falim edhe dy rekatë namaz.
• Për dallim, në uljen e fundit pas Ettehijjatu lexojmë edhe lutjet Allahumme sal’li-barik dhe rabbena” (shih poshtë).
• Japim selam (në fillim kthejmë kokën nga ana e djathtë dhe japim selam duke thënë “es selamu alejkum ue rahmetullah”. Në të njëjtën mënyrë japim selam dhe nga e majta.)
• Kështu përfundon namazi.

Si falen 2 rekatet farz të xhumasë?

Para se të falen dy rekatet farz të namazit të xhumasë, duhet të dëgjohet hutbeja në heshtje dhe pa bërë punë të tjera.

• Pasi thërret ikameti, bëhet nijeti për faljen e farzit të xhumasë dhe lidhemi në namaz duke ju përshtatur imamit (drejtuesit të namazit).
• Pasi imami thërret tekbirin (duke thënë Allahu ekber) edhe xhemati e përsërit dhe lexon në heshtje vetëm Subhaneken (shih poshtë). Xhemati nuk lexon asgjë tjetër.
• Biem në ruku (ku themi tri herë “subhane rabbijel adhim”),
• Bëjmë dy sexhde (në secilën themi tri herë “subhane rabbijel a’la”).
• Pastaj ngrihemi në rekatin e dytë, ku xhemati ndëgjon kur lexohet Kurani nga imami.
• Biem në ruku, sexhde dhe ulemi në uljen e fundit për të lexuar duatë (Ettehijjatun, Allahumme sal’li-barik, Rabbena).
• Japim selam bashkë me imamin (në fillim kthejmë kokën nga ana e djathtë dhe japim selam duke thënë “es selamu alejkum ue rahmetullah”. Në të njëjtën mënyrë japim selam dhe nga e majta.)
• Kështu përfundon falja e farzit të xhumasë.

Si falen 4 rekatet e fundit sunet të xhumasë?

Falen njëlloj si suneti i parë i drekës.

Kliko tek linku për të mësuar lëvizjet bazike kur falet namazi.

Si lexohet SUBHANEKE?

Subhaneke All-llahumme ve bihamdike

ue tebarekesmuke

ue te’ala xhed-duke

ue la ilahe gajruk.

Si lexohet EL – FATIHA?

E’udhubil-lahi Mineshejtani Rraxhim Bismil-lahi Rrahmani Rrahim

Elhamdulil-lahi rabil’alemin,

errahmani rrahim, maliki jeumidin,

ijjake na’abudu ve ijjake neste’in,

ihdines-siratal mustekim,

siratal-ledhine, en’amte ‘alejhim gajril magdubi alejhim ue led-dalin. (Amin)

Si lexohen suret e shkurta në namaz?

Surja EL – KEUTHER

Bismil-lahi Rrahmani Rrahim

Inna e a’tajna kel keuther,

fe sal-li li rabbike uenhar,

inne shanieke huuel ebter.

Surja EL – IHLAS

Bismil-lahi Rrahmani Rrahim

Kul huvall-llahu ehad,

All-llahu samed,

lem jelid ve lem juled

ve lem jekul-lehu kufuven ehad.

Si bëhen lutjet e uljes?

ETTEHIJ-JATU

Et’tehijatu lil-lahi ues-salauatu ue tajjibatu es-selamu alejke ejjuhen nebiju ue rahmetullahi ue beraketuhu

Es-selamu alejna ue ala ibadil-lahis-salihin

esh’hedu en la ilahe il-lall-llah ue esh’hedu enne Muhammeden abduhu ue rasuluh.

SALAVATET

All-llahumme sal-li’ala Muhammedin ue’ala ali Muhammed

kema sal-lejte ala Ibrahime ue ala ali Ibrahim inneke hamidun mexhid.

All-llahumme barik ala Muhammedin ue’ala ali Muhammed

kema barekte ala Ibrahime ve ala ali Ibrahim inneke hamidun mexhid.

DUATË (Lutjet)

All-llahumme rabena atina fid-dunja haseneten ue fil-ahirati haseneten ve kina’adhaben-nar

All-llahumme rabenagfirli ue li ualidejje ue lil mu’minine jeume jekumul hisab.

Namazin e xhumase farz për një person e bejne këto kushte:

1. Të jetë mashkull. Namazi i xhumasë është farz për meshkujt, por jo për femrat. Për këtë, të gjithë juristët janë të një mendimi. Por në qoftë se edhe femrat shkojnë në xhami dhe e falin namazin e xhumasë, ky namaz bëhet i vlefshëm për to, prandaj, në këtë rast, femrat nuk e falin namazin e drekës.

2. Të mos ketë të meta të justifikuara

Disa të meta e bëjnë normale (mubah) që personi të mos shkojë në namazin e xhumasë dhe për personin me të meta të justifikuara, namazi i xhumasë nuk është farz. Ndërkaq, po qe se persona në gjendje të tillë, megjithëse nuk e kanë farz namazin e xhumasë, e falin, namazi i tyre bëhet i vlefshëm, për rrjedhojë, atë ditë nuk falin namaz të mesditës.

Të metat kryesore të justifikuara që e bëjnë normale mosvajtjen në namazin e xhumasë, janë këto:

* Sëmundja. Personi i sëmurë që ka frikë se po të shkojë në namazin e xhumasë do t’i shtohet ose zgjatet sëmundja, nuk e ka farz faljen e namazit të xhumasë. Të sëmurë konsiderohen edhe personat me pleqëri të rënduar që e kanë të vështirë të ecin. Ky konkluzion vlen edhe për kujdestarin e të sëmurit, i cili ka frikë se mos i sëmuri i tij keqësohet po qe se shkon në xhami për namazin e xhumasë.

* Verbëria dhe gjymtimi. Sipas Ebu Hanifes, malikive dhe shafive, personi i verbër nuk e ka farz namazin e xhumasë edhe sikur të ketë dikë që ta shoqërojë për në xhami. Kurse sipas hanbelive, Ebu Jusufit dhe imam Muhamedit, i verbëri që ka dikë që ta shoqërojë për në xhami, e ka farz namazin e xhumasë. Sipas të gjithë dijetarëve, i verbëri që nuk ka asnjeri për ta shoqëruar në xhami, nuk e ka farz namazin e xhumasë. Namazi i xhumasë nuk është farz as për personin me këmbë të paralizuara, me këmbë të prera si dhe për personin ulok në shtrat.

* Kushtet e papërshtatshme të motit dhe rrugës. Kushtet e shiut shumë të dendur, të motit shumë të ftohtë ose të nxehtë, të rrugës me baltë të rënduar, etj., të tilla që do t’i shkaktonin vështirësi ose dëm personit po qe se do të shkonte në xhami për namazin e xhumasë, e bëjnë mubah mosvajtjen e personit në namazin e xhumasë.

* Frika. Namazi i xhumasë nuk është farz as për personin që ka frikë se po të shkojë në namazin e xhumasë do t’i rrezikohen pasuria, jeta ose nderi. Në këtë rast, mosvajtja e tij në namazin e xhumasë konsiderohet e justifikuar.

3. Të jetë person i lirë

Sipas shumicës së madhe të juristëve, personat jo të lirë, domethënë, skllevërit dhe robërit, nuk janë të ngarkuar me përgjegjësinë për ta falur namazin e xhumasë.

Për personat që ndodhen në burg nuk ka ndonjë pengesë për faljen e namazit të xhumasë përveç kushteve fizike dhe mungesës së disa mundësive. Që të burgosurit të mund të falin namazin e xhumasë, mund të kërkohet që të përgatiten kushtet fizike-materiale dhe të bëhen rregullimet e nevojshme. Kushti sipas të cilit vendi ku do të falet namazi i xhumasë duhet të jetë i hapur për të gjithë, nuk e përfshin burgun për shkak të pozitës së veçantë të tij.

4. Të jetë vendas

Sipas shumicës së madhe të juristëve, që namazi i xhumasë të jetë vaxhib duhet që ai person të jetë banues i vendit ku falet namazi i xhumasë. Prandaj, namazi i xhumasë nuk është farz për personat që konsiderohen fetarisht udhëtarë. Nuk ka ndonjë të keqe sikur të dilet në udhëtim ditën e xhuma para se të hyjë koha e namazit të xhumasë, por dalja në rrugë pasi të ketë hyrë koha e namazit të xhumasë dhe pa e falur namazin, është mekruh.

Namazin e xhumasë besimtaret duhet të falin në kohën e caktuar

Namazin e xhumasë besimtaret e falin ditën e xhuma në kohën e namazit të drekës. Pasi të dalë koha e këtij namazi, falja e namazit të xhumasë ose kazaja e tij nuk është më e lejueshme. Po qe se s’është falur as namazi i drekës i asaj dite, duhet bërë kaza vetëm ky namaz.

Po qe se ndërsa është duke u falur namazi i xhumasë, del koha përkatëse, duhet falur si kaza namazi i drekës nga e para.

Sipas imam Malikut, namazi i xhumasë mund të falet edhe pasi të ketë dalë koha e namazit të drekës. Edhe sipas një rivajeti nga imam Ahmedi, namazi i xhumasë mund të falet edhe para kohës së drekës (zeval).

Namazin e xhumasë duhet ta falin me xhemat

Si një namaz që falet vetëm me xhemat, namazi i xhumasë nuk mund të falet individualisht. Numri minimal i xhematit për namazin e xhumasë është tre vetë veç imamit. Sipas imam Ebu Jusufit, është dy vetë veç imamit. Sipas një rivajeti nga imam Maliku, është tridhjetë, kurse sipas medhhebit Shafi dhe Hanbeli është dyzet vetë.

Sipas Ebu Hanifes është kusht që këta tre vetë meshkuj dhe me zhvillim mendor normal të ndodhen të pranishëm gjer në sexhden e parë. Sipas kësaj, namaz xhumaje nuk falet me xhemat të përbërë vetëm prej femrash dhe fëmijësh, si dhe me xhematin e shpërndarë para sexhdes së parë e të mbetur në pakicë.

Sipas Ebu Jusufit dhe imam Muhamedit, është kusht që xhemati të ndodhet i pranishëm gjersa të bëhet tekbiri i fillimit, kurse sipas imam Dhuferit, të paktën gjer pas rekatit të dytë gjersa të rrihet ndenjur aq sa do të duhej për të bërë teshehud. Po qe se personat që e përbëjnë xhematin, shpërndahen më parë, një a dy vetë që mbeten duhet ta falin namazin e mesditës. Nuk është kusht që xhemati të përbëhet prej personash vendas ose të lirë. Edhe myslimani udhëtar ose skllav mund ta drejtojë faljen e namazit të xhumasë.

Namazi i xhumasë duhet të falet në qytet

Dijetarët kanë vënë si kusht që vendi ku do të falet namazi i xhumasë të jetë qytet ose një njësi urbanistike e konsideruar administrativisht qytet. Por mes tyre ka ndryshime pikëpamjesh mbi detajet e këtij kushti.

Sipas burimeve të fikhut klasik të medhhebit hanefi, njësia urbanistike ku do të falet namazi i xhumasë duhet të jetë ose qytet, ose vendbanim i konsideruar administrativisht qytet, ose të ndodhet në periferi të tij. Ka rivajete të ndryshme mbi çështjen se në ç’kushte një vendbanim ose njësi urbanistike do të konsiderohet qytet. Sipas disa dijetarëve, kriteri është përcaktuar në formën “të ketë aq banorë sa xhamia më e madhe e vendit të mos i marrë dot të gjithë personat e ngarkuar me përgjegjësinë për ta falur namazin e xhumasë”. Sipas disa autorëve, ky kriter është përcaktuar si “vendbanim që ka një nëpunës shtetëror administrativ”. Kurse me fjalën “periferi” nënkuptohet mjedisi përreth qytetit, ku ndodhen varrezat, poligonet e qitjes, fushat e përgatitura për grumbullime për qëllime të ndryshme si dhe vende të tjera në këtë largësi.

Sipas dijetarëve, pranohet se emërtimi “qytet” që përdoret në burimet bibliografike, sot duhet të kuptohet si njësi urbanistike ose vendbanim i madh ose i vogël, prandaj, në të gjitha njësitë e vedbanimit si fshatrat apo qendrat e fshatrave të bashkuara ku ndodhet një xhemat vendas që mund ta kryejë namazin e xhumasë, namazi i xhumasë mund të falet.

Sipas shafive, namazi i xhumasë duhet të falet brenda kufijve të qytetit ose fshatit me banorë të përhershëm.

Sipas malikive, vendi ku do të falet namazi i xhumasë duhet të jetë qytet, fshat ose një njësi vendbanimi apo vend në periferi të tyre me banorë të vendosur e të përhershëm.

Kurse sipas hanbelive, është kusht që vendi ku do të falet namazi i xhumasë duhet të ketë të paktën dyzet banorë të përhershëm.

Namazi i xhumas duhet të falet në xhami

Ekzistojnë pikëpamje të ndryshme lidhur me çështjen e mundësisë së faljes së namazit të xhumasë në pika të ndryshme të një vendbanimi ose njësie urbanistike. Të gjitha medhhebet kanë qëndruar mbi domosdoshmërinë e faljes së namazit të xhumasë mundësisht vetëm në një xhami të qytetit. Meqë xhumaja përmban kuptime të tilla si mbledhje, grumbullim në një vend, edhe ky kusht ka, në fakt, lidhje me idenë e mbledhjes, grumbullimit në një vend dhe, kështu, formimit të një bashkimi dhe uniteti. Me gjithë domosdoshmërinë e mbajtjes gjallë gjithmonë të kësaj ideje, po të mbahen parasysh qytetet e sotme ku banojnë një numër shumë i madh njerëzish, duket e pamundur që namazi i xhumasë të falet në një apo disa vende në një xhami që të mundet t’i plotësojë kërkesat.

Sipas njërës nga dy pikëpamjet e njohura të Ebu Hanifes mbi këtë çështje, në një qytet mund të falet namaz xhumaje vetëm në një pikë, kurse sipas pikëpamjes tjetër, në një qytet mund të falet namaz xhumaje në më shumë se një pikë. Imam Muhamedi ka pranuar pikëpamjen e dytë. Kurse sipas Ebu Jusufit, po qe se qytetin e ndan në dy pjesë një lumë që rrjedh mes tij ose po qe se qyteti është aq i madh sa personat e dobët dhe pleq nuk munden të shkojnë në xhaminë ku do të falet namazi i xhumasë, në një qytet mund të falet namaz xhumaje në dy pika. Në qoftë se kushtet nuk janë të tilla, namazi i xhumasë falet vetëm në një pikë.

Si përfundim, pikëpamja bazë për fetva dhe më e fuqishmja në medhhebin hanefi lejon që nëse në një qytet ka më shumë se një xhami, të falet namaz xhumaje në të gjitha xhamitë.

Sipas shafive, edhe po qe se në një qytet ndodhen më shumë se një xhami, namazi i xhumasë falet vetëm në njërën nga xhamitë në qoftë se nuk ka shkaqe që e bëjnë të detyrueshme faljen në disa xhami. Por po qe se për shkak të madhësisë së qytetit, mbledhja e njerëzve në një vend për namazin e xhumasë bëhet shumë e vështirë, sipas nevojës, në një qytet mund të falet namaz xhumaje në më shumë se një xhami.

Sipas pikëpamjes së parapëlqyer te malikitë, ashtu si tek shafitë, po të mos ketë shkaqe që e bëjnë të detyrueshme faljen e namazit të xhumasë në më shumë se një pikë, në një qytet namazi i xhumasë falet vetëm në një pikë. I tillë është edhe qëndrimi i hanbelive.

Cka është ezani? Kur lexohet?

Ezani dhe ikameti që simbolizojnë thirrjen (ftesën) për në namaz, bartin një rëndësi të veçantë si në jetën adhurimore të myslimanëve, ashtu dhe në kulturën dhe qytetërimin islam, nga muzika gjer në arkitekturë dhe letërsi. Si fjalë, “ezan” do të thotë “lajmërim, njoftim”. Kurse në ilmihal, ezani është një tekst i posaçëm që këndohet në kohë të caktuara për të lajmëruar namazet farze. Ai që këndon ezanin quhet muezin.

Me anë të ezanit i njoftohet popullit se ka hyrë koha e një namazi dhe se do të falet namaz me xhemat, shpallet madhështia e Allahut, njoftohet se profeti Muhamed paqja qoftë mbi të është i Dërguari i Tij dhe se namazi është porta e rrugës së shpëtimit. Meqë kohët e namazeve janë rregulluar sipas rrotullimit të tokës rreth vetes, kohët e namazeve në vende të ndryshme rastisin në çaste të ndryshme, gjë që ndodh me një vijueshmëri suksesive, prandaj e vërteta e pohuar më lart lajmërohet me anë të ezanit çdo çast, natë e ditë, pa pushim.

Teksti i ezanit lexohet kështu:

Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber.

Esh’hedu en la ilahe il’lallah, Esh’hedu en la ilahe il’lallah.

Esh’hedu enne Muhammeden Resulullah, Esh’hedu enne Muhammeden Resulullah.

Hajje ale’s salah, Hajje ale’s salah.

Hajje ale’l felah, Hajje ale’l felah.

Allahu Ekber, Allahu Ekber,

La ilahe il’lallah.

Kuptimi i ezanit shqip:

Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi.

Dëshmoj se s’ka zot tjetër veç Allahut, Dëshmoj se s’ka zot tjetër veç Allahut.

Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut.

Ejani në falje, Ejani në falje.

Ejani në shpëtim, Ejani në shpëtim.

Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi.

Nuk ka zot tjetër veç Allahut!

Në namazin e agimit, pas fjalëve “Hajje ale’l felah” shtohen fjalët “Es salatu hajrun mine’n neum” (namazi është më i dobishëm se gjumi) që përsëriten dy herë.

Historia e ezanit

Në kohët e para të Islamit nuk thirrej ezan siç e njohim sot. Megjithëse në periudhën e Mekës falej namaz farz, gjersa Profeti paqja qoftë mbi të shkoi në Medine, nuk u mendua ndonjë mënyrë për të njoftuar kohët e namazeve; ndoshta për këtë nuk u ndje nevoja meqë falja nuk bëhej me xhemat. Pasi Profeti u vendos në Medine, për një farë kohe u përdor mënyra e lajmërimit nëpër rrugë me fjalët “es-salah, es-salah” (namaz, namaz) ose “es-salatu xhamia” (të gjithë në namaz), por kjo mbeti e pamjaftueshme. Në vitin e parë të hixhretit, në Medine, kur përfundoi ndërtimi i xhamisë profetike dhe kur myslimanët filluan të grumbullohen rregullisht e të falin namaz me xhemat, Profeti nisi të diskutonte me shokët se ç’duhej të bënin për të lajmëruar se kishte hyrë koha e një namazi dhe e faljes së tij me xhemat. Më në fund, duke u mbështetur në të njëjtën ëndërr të parë në të njëjtën kohë nga disa sahabe, teksti i pranuar për ezan u këndua për herë të parë për të lajmëruar namazin e sabahut nga Bilali i ngjitur në çatinë e një shtëpie të lartë, duke u bërë, kështu, shenjë e Islamit.

Ikameti këndohet kur meshkujt falen individualisht ose me xhemat. Në ikamet përsëriten fjalët e ezanit, me ndryshim që, pas fjalëve “Hajje ale’l felah”, thuhet dy herë “Kad kameti’s salah” (është koha për falje).

Për çdo namaz thirret një ezan dhe një ikamet. Vetëm namazi i xhumasë ka dy ezane. Ezani dhe ikameti në namazet e kohëve është sunet. Meqë ezani dhe ikameti janë sunet jo i kohës, por i namazit, këndimi i ezanit dhe i ikametit edhe në namazet kaza është pranuar si sunet.

Përsa i përket përqendrimit për në namaz, ezani përbën shkallaren e dytë pas abdesit. Me abdesin, myslimani hedh hapin e parë për t’u çliruar nga ndjenjat dhe mendimet djallëzore, kurse me ezanin thellohet më shumë në përqendrim, arrin prehjen e duhur dhe brenda tij nisin të fryjnë flladet e parajsës. Për ezanin, i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të thotë kështu: “Kur fillon këndimi i ezanit për namaz, shejtani kthen shpinën e ikën…”[1]

Kjo do të thotë se ezani është diçka që bëhet pretekst që djalli dhe shpirtrat djallëzorë të bien në shqetësim. Është me shumë rëndësi që njeriu të dëgjojë një ezan të kënduar në mënyrë të vetëdijshme e të sinqertë, në mënyrë që, duke u zhveshur nga djalli dhe mendimet djallëzore, ta falë namazin me lot, me një përqendrim të plotë në të. Shpeshherë, kur vinte koha e namazit, i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të nuk i thoshte Hz. Bilalit drejtpërdrejt “këndo ezan”, por, “na qetëso, o Bilal!“[2] Pra, me këto fjalë, ai donte t’i thoshte: “Këto punët e kësaj bote, preokupimet me familje e fëmijë na mërzitën; spërkatna ujë në shpirt që t’i hedhim këto barrë nga supet e të qetësohemi, të pastrohemi nga lëkundjet djallëzore që na pëshpëriten në shpirt…”

[1] Muslim, Salat, 15.
[2] Ebu Davud, Edeb, 86.

Cka është ikameti? Kur këndohet ikameti?

Ikameti këndohet kur meshkujt falen individualisht ose me xhemat. Në ikamet përsëriten fjalët e ezanit, me ndryshim që, pas fjalëve “Hajje ale’l felah”, thuhet dy herë “Kad kameti’s salah” (është koha për falje).

Për çdo namaz thirret një ezan dhe një ikamet. Vetëm namazi i xhumasë ka dy ezane. Ezani dhe ikameti në namazet e kohëve është sunet. Meqë ezani dhe ikameti janë sunet jo i kohës, por i namazit, këndimi i ezanit dhe i ikametit edhe në namazet kaza është pranuar si sunet.

Teksti i ikametit lexohet kështu:

Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber.

Esh’hedu en la ilahe il’lallah, Esh’hedu en la ilahe il’lallah.

Esh’hedu enne Muhammeden Resulullah, Esh’hedu enne Muhammeden Resulullah.

Hajje ale’s salah, Hajje ale’s salah.

Hajje ale’l felah, Hajje ale’l felah.

Kad kameti’s salah, Kad kameti’s salah

Allahu Ekber, Allahu Ekber,

La ilahe il’lallah.

Kuptimi i ikametit shqip:

Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi.

Dëshmoj se s’ka zot tjetër veç Allahut, Dëshmoj se s’ka zot tjetër veç Allahut.

Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut, Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut.

Ejani në falje, Ejani në falje.

Ejani në shpëtim, Ejani në shpëtim.

Eshtë koha për namaz, është koha për namaz

Allahu është më i madhi, Allahu është më i madhi.

Nuk ka zot tjetër veç Allahut!

Numri i rekateve: Namazi i Sabahut ka 2 rekatë sunet, 2 rekatë farz

Në uljen e fundit lexohen “Ettehijjatu, Allahumme sal’li–barik dhe rabbena” dhe jepet selam.

Koha e namazit të sabahut fillon prej agimit e deri në lindjen e diellit. Me agim kuptojmë atë çast kur errësira fillon të venitet nga një dritë e hollë në horizont. Me shfaqjen e kësaj drite fillon dhe koha e namazit të sabahut. Namazi i sabahut përbëhet nga katër rekatë, dy sunet dhe dy farz.

Faljen e dy reqateve namaz mund ta mësoni shumë lehtë përmes videos:

Le të fillojmë nga mënyra sesi falet suneti i namazit të sabahut:

Dy rekatet sunet të sabahut:

Në fillim drejtohemi nga kibla dhe bëjmë nijetin “bëra nijet të fal sunetin e namazit të sabahut”. Pas nijetit shqiptojmë tekbirin dhe fillojmë namazin.

Pasi lidhen duart lexojmë subhaneken. Pastaj Eudhu-bismilahin. Pas leximit të Fatihasë lexojmë një sure nga Kurani. Pastaj themi “Allahu Ekber”dhe biem në ruku. Pasi themi tri herë “subhane rabbijel adhim”në ruku drejtohemi. Gjatë drejtimit themi “semiallahu limen hamideh” dhe pasi drejtohemi “rabbena ue lekel hamd”. Pastaj biem në sexhde duke thënë “Allahu ekber”. Në sexhde themi tri herë “subhane rabbijel a’la”. Ngrihemi nga sexhdeja duke thënë “Allahu ekber“ dhe ulemi. Pasi presim pak, biem përsëri në sexhde duke thënë “Allahu ekber”. Në sexhde shqiptojmë tri herë “subhane rabbijel a’la” dhe ngrihemi në këmbë duke thënë “Allahu ekber’. Në këtë mënyrë mbarojmë rekatin e parë. Në fillim të rekatit të dytë lidhim duart.

Pasi themi bismil’lahin, lexojmë Fatihanë dhe një sure, themi “Allahu ekber” dhe biem në ruku. Pasi themi tri herë “subhane rabbijel adhim” në ruku drejtohemi duke thënë “semiallahu limen hamideh”. Kur drejtohemi themi “rabbena ue lekel hamd”. Pastaj biem në sexhde duke thënë “Allahu ekber”. Në sexhde themi tri herë “subhane rabbijel a’la”. Ngrihemi dhe themi “Allahu ekber”, qëndrojmë pak ulur dhe biem përsëri në sexhde duke thënë “Allahu ekber”. Në sexhde themi përsëri tri herë “subhane rabbijel a’la”. Ngrihemi duke thënë “Allahu ekber” dhe ulemi në uljen e fundit. Në uljen e fundit lexojmë “Ettehijjatun, Allahumme sal’li-barik, rabbena”. Në këtë mënyrë falim dy rekatë namaz. Në fillim kthejmë kokën nga ana e djathtë dhe japim selam duke thënë “es selamu alejkum ue rahmetullah”. Në të njëjtën mënyrë japim selam dhe nga e majta. Kështu përfundon namazi.

Dy rekatet farz të namazit të sabahut:

Farzi i namazit të sabahut falet njëlloj si suneti i sabahut vetëm se para farzit burrat thërrasin ikametin.

Per te mesuar si falet namazi, levizjet gjate namazit.

Në uljen e fundit lexohen duatë: Ettehijjatu, Allahumme sal’li-barik, Rabbena dhe jepet selam.

Numri i rekateve të namazit të drekës

• 4 Rekat sunet
• 4 Reakt farz
• 2 Reakt sunet të fundit

Katër rekatet e parë sunet të drekës:

Dy rekatet e para falen njëlloj si dy rekatë sunet të namazit të sabahut. Në uljen e parë lexojmë vetëm Ettehijjatun, ngrihemi në këmbë pa lexuar Subhaneken, lexojmë Bismilahin, fatihanë dhe një sure. Pastaj shkojmë në ruku, sexhde dhe kalojmë në rekatin e katërt i cili falet njëlloj si rekati i tretë. Në fund të rekatit të katërt ulemi dhe lexojmë “Ettehijjatun, Allahumme sal’li-barik dhe Rabbena”. Pastaj japim selam.

Katër rekatet farz të drekës:

Dy rekatet e para falen si namazi i sabahut. Në fund të rekatit të dytë ulemi dhe lexojmë Ettehijjatun. Ngrihemi në rekatin e tretë, lexojmë Bismilahin dhe fatihanë. Pas rukusë dhe sexhdeve ngrihemi në rekatin e katërt. Përsëri lexojmë Bismilahin dhe fatihanë, bëjmë rukunë dhe sexhdet dhe ulemi në uljen e fundit ku lexojmë “Ettehijjatun, Allahumme sal’li-barik dhe Rabbena”.

Dy rekatet e fundit sunet të drekës:

Falen njëlloj si suneti i namazit të sabahut.

Per te mesuar si falet namazi, levizjet gjate namazit.

Kliko për të mësuar si falet namazi dhe lëvizjet gjatë namazit.

Sa rekate ka namazi i akshamit?

• 3 Rekate farz. Falen njëlloj si farzi i drekës vetëm se pasi falet rekati i tretë ulemi në uljen e fundit dhe japim selam.
• 2 Rekate sunet. Falen njëlloj si suneti i namazit të sabahut.

Lutjet që duhet lexuar gjatë rekateve janë:

Në uljen e fundit lexohen duatë: Ettehijjatu, Allahumme sal’li-barik, Rabbena dhe jepet selam.

Kliko për të mësuar si falet namazi dhe lëvizjet gjatë namazit.

Në uljen e fundit lexohen duatë: Ettehijjatu, Allahumme sal’li-barik, Rabbena dhe jepet selam.

Sa është numri i rekateve te namazit te ikindisë?

• 4 Rekate sunet
• 4 Rekate farz

Katër rekatet sunet të namazit të ikindisë:

Dy rekatet e para falen si namazi i sabahut. Në uljen e parë lexohen “Ettehijjatu dhe Sal’li-Barik”dhe ngrihemi në rekatin e tretë. Rekati i tretë fillon me leximin e Subhanekes dhe falet njëlloj si dy rekatet e para. Në fund japim selam.

Katër rekatet farz të namazit të ikindisë:

Falen njëlloj si farzi i namazit të drekës.

Kliko për të mësuar si falet namazi dhe lëvizjet gjatë namazit.

Në uljen e fundit lexohen duatë: Ettehijjatu, Allahumme sal’li-barik, Rabbena dhe jepet selam.

Sa rekate i ka namazi i jacisë?

• 4 Rekate sunet
• 4 Rekate farz
• 2 Rekate sunet të fundit
• Namazi i vitrit ka 3 rekatë

Katër rekatet sunet të jacisë:

Falen në të njëjtën mënyrë si katër rekatet sunet të ikindisë.

Katër rekatet farz të jacisë:

Falen njëlloj si farzi i drekës.

Dy rekatet e fundit sunet të jacisë:

Falen njëlloj si suneti i namazit të sabahut.

Si falet namazi i vitrit?

Namazi i Vitrit ka 3 rekate

Rekati i parë: Subhaneke, Eudhu Bismil’lah, Fatiha, Sure

Rekati i dytë: Bismil’lah, Fatiha, Sure, Ettehijatu

Rekati i tretë: Bismil’lah, Fatiha, Sure, Duaja e Kunutit

Në uljen e fundit lexohen “Ettehijjatu, Sal’li-Barik, Rabbena” dhe jepet selam.

Namazi i vitrit ka tre rekatë. Dy rekatet e para falen njëlloj si suneti i sabahut. Vetëm se në fund të rekatit të dytë lexohet vetëm Ettehijjatu dhe ngrihemi në rekatin e tretë. Shqiptojmë Bismil’lahin dhe lexojmë Fatihanë me një sure, pastaj ngrejëë duart lart duke thënë “Allahu Ekber”. Pasi marrim tekbir i lidhim përsëri duart dhe lexojmë duatë e kunutit. Pasi lexojmë duatë e kunutit biem në ruku, sexhde dhe në uljen e fundit. Në fund japim selam.

Subhâneke Allâhumme ue bihamdike 

Ue tebârakesmuke ue te’âla xhedduke 

Ue lâ ilâhe gajruke.

Kuptimi:

“O All-llahu im, Ti je larg çdo të mete, dhe lavdia të qoftë Ty. I lartë është emri Yt dhe Madhëria Jote është shumë e madhe. Nuk ka Zot tjetër përveç Teje”.

Shqiptimi i Sures El Fatiha:

1. Bismil’lâhi Rrahmâni Rrahîm
2. El hamdu lil’lâhi rabbil âlemîn
3. Er Rahmânir Rahîm.
4. Mâliki jeumid dîn
5. Ijjâke na’budu ue ijjâke nesteîn
6. Ihdines sirâtal mustekîm
7. Sirâtal ledhîne en’amte alejhim, gajril magdûbi alejhim ue led dâl’lîn. Âmîn

Kuptimi i Sures El Fatiha:

1. Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!
2. Çdo lavdërim i përket Allahut, Zotit të botëve,
3. të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit,
4. Sunduesit të Ditës së Gjykimit.
5. Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje ndihmë kërkojmë.
6. Udhëzona në rrugën e drejtë!
7. Në rrugën e atyre që u ke dhuruar mirësi e jo në të atyre që kanë shkaktuar zemërimin Tënd, as në të

Namazi i Bajramit falet dy herë në vit, në Bajramin e Ramazanit dhe atë të Kurbanit. Është vaxhib. Falet në ditën e parë të Bajramit, në një afat të caktuar pas lindjes së diellit.

Namazi i Bajramit në 7 hapa:

1. Ngrihemi në këmbë, drejtohemi kah kibleja (Qabja) dhe mbajmë radhën të rregullt me të tjerët.
2. Bëjmë nijetin për të falur Namazin e Bajramit dhe fillojmë namazin duke thënë “Allahu Ekber”.
3. Lidhim duart nën kërthizë duke e vendosur të djathtën mbi të majtën.
4. Lexojmë Subhaneken në heshtje.
5. Imami merr tekbir (thotë “Allahu Ekber”) dhe ngrit duart tek veshët. Të gjithë bëjmë njëjtë pas imamit dhe pastaj i lëshojmë duart poshtë. Herën e dytë marrim përsëri tekbir dhe i lëshojmë duart. Në herën e tretë lidhim duart.
6. Imami lexon Fatihanë dhe një sure, të tjerët dëgjojnë. Imami shkon në ruku duke thënë Allahu Ekber, të gjithë bëjnë njëjtë dhe pastaj në sexhde dhe ngrihemi në rekatin e dytë.
7. Imami lexon Fatihanë dhe një sure. Pastaj marrim tre tekbire. Në tekbirin e katërt biem në ruku e pastaj në sexhde. Ulemi në uljen e fundit, lexojmë Ettehijjatu, Salavatet dhe Rabbena dhe japim selam.

Pas faljes së namazit të Bajramit dëgjojmë hutben (ligjeratën) e imamit dhe bëjmë tekbiret e teshkrikut.

Si bëhen Tekbiret e Teshrikut?

Gjatë Kurban Bajramit këndojmë tekbire pas çdo namazi farz duke filluar pas faljes së namazit të sabahut ditën e parë të Bajramit deri pas faljes së namazit të ikindisë në ditën e katërt. Këto quhen Tekbiret Teshrik dhe janë vaxhib. Bëhen duke thënë:

“Allahu ekber, Allahu ekber, la ilahe il’lallahu uallahu ekber, Allahu ekber ue lil’lahil hamd”

Lexo në detaje si falet namazi përmes fotografive ose levizjet gjatë namazit mund të mësohen shumë lehtë përmes videos:

Në fikhun hanefi, kur flitet për lejen për faljen e xhumas, kuptohen dy gjëra:

1. Kryetari i shtetit ose personi i caktuar prej tij, ose një organ kompetent t’i japin leje personit që ka për ta drejtuar faljen e namazit të xhumasë.
2. Në mjedisin ku ka për t’u falur namazi i xhumasë t’i jepet leje hyrjeje kujtdo.

Medhhebet e tjera veç hanefive nuk e vënë këtë kusht për vlefshmërinë e namazit të xhumasë. Ndërkaq, edhe hanefië e kanë trajtuar këtë ndër kushtet e kryerjes së namazit të xhumasë.

Përfundimisht, sot, fakti që në një shtet jepet leje për ndërtimin e xhamive, që rrogat e imamëve paguhen nga shteti dhe që ekziston një organizim ligjor-publik fetar i drejtuar dhe një institucion fetar legjitim, e përmban vetvetiu edhe lejen për faljen e namazit të xhumasë.

Në të drejtën islame, punëtorët ndahen në dy kategori: punëtorë me pagë bazë dhe punëtorë me porosi. Punëtorët e kategorisë së parë janë ata që kanë një punë të përhershme, me një orar dhe pagë të caktuar në një vend pune të caktuar, të cilët mund të jenë edhe punëtorë, edhe personel administrativ, kurse punëtorët e kategorisë së dytë, janë mjeshtrat e profesioneve të ndryshme që punojnë privatisht në bazë të porosive që u vijnë nga klientët.

Sipas kësaj ndarjeje, problemi nuk qëndron tek të dytët të cilët punojnë privatisht dhe e përdorin kohën si të duan vetë, por për kategorinë e parë të punonjësve, të cilët, gjatë orarit të punës sipas kontratës së punës, nuk kanë të drejtë të largohen nga vendi i punës pa lejen e punëdhënësit. Ndërkaq, sipas të drejtës islame, meqë namazi farz është “e drejtë e Allahut”, asnjë punëdhënës nuk ka të drejtë ta pengojë punonjësin e vet për t’i falur namazet farze që rastisin brenda orarit të punës. Këtu nuk futen namazet nafile të çfarëdo lloji që të jenë.

Ndërkaq, duhet mbajtur parasysh se po flasim për të drejtën juridike-fetare islame e cila është në fuqi vetëm në shtetet islame. Zbatimi i disa prerogativave të kësaj të drejte të cilat kanë të bëjnë kryesisht me detyrimet besimore-fetare të individit, duke mos qenë detyrim në vendet ku është në fuqi e drejta civile laike, rregullohet me marrëveshje.

https://islami.al/namazi-i-xhumase

Allahu (xh.xh.) urdhëron: 

“Ditën e xhuma, kur të thirreni për namaz (kur të këndohet ezan), lëreni shitblerjen dhe vraponi për ta përmendur Allahun!” (Xhuma, 62/9). 

Duke u nisur nga ky ajet, medhhebi hanefi e ka quajtur shitblerjen në këtë kohë mekruh tahrimen (pranë haramit), kurse tri medhhebet e tjera, kanë dhënë konkluzion për haram. Vlerësimi si mekruh tahrimen i shitblerjes gjatë intervalit prej këndimit të ezanit të brendshëm gjer në përfundim të faljes së namazit të xhumasë, nuk rrjedh prej aktit tregtar në vetvete, por prej pengesës që i krijon ky akt kryerjes së namazit të xhumasë, ose prej afërsisë kohore, ose prej përputhjes kohore të tij me namazin e xhumasë.

Ndërkaq, personi që e ka për detyrim faljen e namazit të xhumasë, duke mos e respektuar urdhrin e mësipërm, bën tregti, me këtë qëndrim dhe veprim kryen një akt mekruh tahrimen ose haram, por tregtia e bërë është e vlefshme dhe fitimi i siguruar nuk është haram. Vetëm se komentuesit kanë thënë se, për shkak të kryerjes së një pune të ndaluar nga Allahu, fitimi i arritur me këtë rrugë nuk do të ketë begati, se në jetën shpirtërore të personave përkatës mund të lindin përfundime negative dhe se jeta e tyre ndjesore mund të shuhet.

Një musliman mund t’i lutet Allahut kudo, duke përfshirë një kishë. Sidoqoftë, nuk është e përshtatshme që një musliman të shkojë në kishë, dhe të lutet dhe të adhurojë atje si të krishterët. Është haram. Është e ndaluar që muslimanët të ngjajnë edhe me traditat e jomyslimanëve; është padyshim një mëkat më i madh të hysh në një tempull të një feje tjetër dhe të adhurosh si ata. Diçka e tillë mund të bëjë që një person të harrojë fenë e tij dhe të adaptojë fenë tjetër.

Profeti (a.s) shprehet në vijim:

“Ai që përpiqet t’i ngjajë një populli është njëri prej tyre.” (Abu Dawud-Kitabul-Libas, hadith no 3512)

Dikush shkon në një kishë për dy arsye:

1. Ata që shkojnë në kishë sepse janë të krishterë.
2. Ata që shkojnë në një kishë për ta vizituar atë dhe për qëllime turistike.

Pas këtij klasifikimi, le të shpjegojmë dekretin për të shkuar në kishë:

1. a) Një person në grupin e parë është i krishterë pasi që ai e pranon veten si i krishterë; ai konsiderohet si jomusliman; domethënë ai nuk është musliman.
2. b) Një person në grupin e parë shkon atje për të parë se si është e rregulluar dhe ndërtuar kisha. Kur një i krishterë shkon në një xhami për ta vizituar atë, ai nuk bëhet mysliman; në mënyrë të ngjashme, nëse një mysliman shkon në një kishë për ta vizituar atë nuk bëhet i krishterë.

Burimi

Shkrutimisht: Pasi të jenë lidhur duart per namaz, lexohet “Subhaneke” në rekatin e parë, pastaj thuhet Eudhu-Besmeleja para se të fillohet me Fatiha. Eshte sunet të thuhet Bismillah në fillim të rekateve të tjera, por jo para sureve pervec Fatihas. Një person që i pershtatet Imamit lexon “Subhaneke” dhe hesht. Nuk lexon asgjë tjetër. Po kështu, ai nuk e lexon Besmelen kur ngrihet për rekate të tjera. Sidoqoftë, nëse lexon, namazi i tij nuk prishet. Por të mos lexohet është gjithsesi më e mira.

Istiadhe (Eudhubillahi minesh-shejtanir-raxhim)

Të thuash “Eudhubillahi minesh-shejtanir-raxhim”, është sunet në rekatin e parë sipas medhhebit Hanefi (shkolla juridike e praktikuar nga afër 80% të popullatës muslimane në botë) dhe Hanbeli, dhe në çdo rekat sipas medhhebit Shafi. Nga ana tjetër, Malikite e vleresojne atë mekruh në namazet farz, por e konsiderojne atë si sunet me kusht që të lexohet fshehurazi në namazet nafile.

Besmeleja (Bismillahir-rahmanir-rahim)

Sipas medhebit Hanefi, imami dhe personi i cili fal namazin vetem, kryejnë Besmelen në fillim të secilit rekat, pra eshte sunet të thuhet besmeleja. Ata që e falin namazin me xhemat dhe u pershtaten imamit, nuk duhet te thuajne besmelen.

Besmeleja thuhet ne rekatin e pare te cdo namazi pasi të lexohet Subhaneke dhe Eudhubillahiminesh-shejtanir-raxhim. Në rekatet e tjera thuhet vetëm Bismillahir-rahmanir-rahim. Sa për besmelen mes Fatiha-s dhe sures tjeter, nuk është mekruh (e papelqyeshme) te lexosh atë; por është më mirë të mos lexosh.

Dhe Allahu di me se miri thelbin e cdo pune.

Burimi

Mes’hi mbi fashë është ndryshe nga ai mbi meste. Nuk ka kushte apo vlefshmëri kohore. Ai është thjesht një lehtësim për atë që e ka të dëmshme larjen e organit të fashuar. Në rastet kur thyejmë, nxjerrim ose lëndojmë një pjesë të trupit, e nëse ajo pjesë mbështillet me fashë ose me gips dhe nuk duhet të laget, fërkohet sipër me dorë të lagët. Madje, nëse edhe fërkimi me dorë të lagët është i dëmshëm, mund të hiqet dorë dhe prej tij. Një herë është i mjaftueshëm si mes’h mbi fashë. Nuk ka rëndësi nëse fasha mund të jetë vënë në kohën kur personi ka qenë pa abdes dhe nuk ka një afat të caktuar. Për sa kohë do të vazhdojë të jetë i sëmurë, do të vazhdojë të bëjë mes’h. Nuk është kusht të jesh me abdes para se të vësh fashën. Nëse pas mes’hit fasha bie ose thyhet, nuk është e nevojshme të bëhet dhe një herë mes’h.

Dallimi mes mes’hit mbi fashë dhe mes’hit mbi meste

• Mes’hi mbi fashë është sikur pastrimi me ujë i asaj që gjendet në fashë, dhe
  vlefshmëria e saj nuk varet nga afati, porse varet nga shërimi.
• Vendosja e fashës nuk kushtëzohet me pastrimin e trupit në momentin e
  lindjes.
• Në dhënien mes’h mbi fashë, lejohet dhënia mes’h e njërës këmbë dhe
  pastrimi i tjetrës.
• Nuk prishet mes’hi (abdesi) me rënien e fashës apo ilaçit, qoftë edhe para
  shërimit.
• Lejohet ndërrimi i fashës me tjetër fashë dhe nuk detyrohet me përsëritjen e
  mes’hit mbi fashën e re, edhe pse përsëritja e mes’hit është më e mirë.
• Dhënia mes’h mbi fashë mund të bëhet edhe në rastet e papastërtisë
  (xhunubit) por edhe me rastin e marrjes së abdesit.
• Nëse fasha bie apo hiqet për shkak të shërimit të plagës, nuk detyrohet të
  përsëritet abdesi, por vetëm pastron vendin ku ishte fasha, normalisht nëse
  personi ka qenë me abdes në momentin e rënies së fashës e, nëse frikohet
  nga të ftohtit, atëherë vetëm i jep tejemum.
• Nëse i jep mes’h mbi fashë, pastaj mbi të vendos tjetër, lejohet që edhe
  tjetrës t’i japë mes’h mbi të.
•  Nëse uji depërton në fashë nuk prishet mes’hi.

Falja e namazit është mekruh në këto kohë:

1. Koha prej rreth 40-45 minutash nga lindja e diellit gjer në lartësimin e tij.
2. Koha kur dielli ndodhet në pikën më të lartë qiellore.
3. Koha nga çasti kur dielli zverdhet ose skuqet duke u dobësuar aq sa të mos i marrë më sytë, gjer në perëndimin e tij.
4. Koha nga zbardhja e vërtetë (fexhri sadik) gjer në lindjen e diellit.
5. Koha qysh pas faljes së namazit të ikindisë gjer në perëndimin e diellit.

Në tri kohët e para kerahet nuk mund të falen namazet farz të mbetura për kaza, namazet vaxhib si vitri dhe namazi i të vdekurit të përgatitur më parë. Gjithashtu, në këto tri kohë nuk mund të bëhet sexhde tilaveti për një ajet të kënduar më parë. Në të kundërt, të gjitha këto veprime duhet të përsëriten nga e para.

Në këto tri kohë nuk mund të falet as namaz nafile. Po qe se falet, vlerësohet i falur me kerahet dhe nuk kërkohet përsëritja e tij. Sepse ky kerahet nuk është pengesë për vlefshmërinë e namazeve nafile. Megjithëkëtë, është më me vlerë që namazi nafile që rastis në njërën prej këtyre tri kohëve, të prishet e të bëhet kaza pas kohës kerahet. Këto tri kohë janë kohë adhurimi të adhuruesve të zjarrit (zoroastrianëve). Shmangia nga imitimi i tyre është domosdoshmëri e respektit ndaj fesë së vërtetë.

Kurse në dy kohët e tjera kerahet (4-5), domethënë nga zbardhja e vërtetë (fexhri sadik) gjer në lindjen e diellit dhe qysh pas faljes së namazit të ikindisë gjer në perëndimin e diellit, është mekruh vetëm falja e namazeve nafile. Falja e namazeve farz dhe vaxhib, falja e namazit të të vdekurit dhe sexhdja e tilavetit nuk janë mekruh. Po qe se namazi nafile i filluar në njërën nga këto dy kohë prishet për të shpëtuar nga keraheti, duhet të bëhet kaza më pas.

Gjatë perëndimit të diellit mund të falet vetëm namazi i ikindisë së asaj dite, por nuk mund të falet namazi i ikindisë i një dite tjetër i mbetur për kaza. Sepse një adhurim i cili është vaxhib brenda një kohe të rregullt, nuk mund të bëhet kaza në një kohë kerahet, sepse koha kerahet është shkak për cenueshmërinë e adhurimeve.

Një namaz çfarëdo që rastis në lindjen e diellit, prishet, sepse ka hyrë një kohë e re namazi. Nisur nga kjo, po qe se lind dielli ndërsa është duke u falur sabahu, namazi prishet. Por po qe se dielli perëndon kur është duke u falur namazi i ikindisë, namazi nuk prishet, sepse koha e namazit ka dalë, por nuk ka hyrë koha e një namazi të ri.

Kurse një namaz farz ose vaxhib që rastis mu në kohën zeval (kur dielli është mu në pikën më të lartë qiellore), prishet. Kur koha zeval të mbarojë dhe dielli të nisë të varet drejt perëndimit, me marrëveshje, koha kerahet ka dalë.

Në kohën mekruh mund të bëhet sexhde si rrjedhojë e një ajeti sexhdeje të kënduar në atë kohë. Por është më mirë që kjo sexhde të lihet për më pas kohës kerahet. Gjithashtu, namazi i një të vdekuri të përgatitur gjatë një kohe kerahet mund të falet në atë kohë, sepse është mendub që namazi i të vdekurit të falet menjëherë pa e vonuar.

Është mekruh që pasi të ketë perënduar dielli të falet namaz nafile para namazit të akshamit, sepse kështu shtyhet namazi i akshamit. Kurse nxitimi në namazin e akshamit është me vlerë.

Ditën e xhuma, fillimi i një namazi nafile pasi imami të jetë ngjitur për hutbe ose pasi muezini të ketë kënduar ikametin, është mekruh.

Është mekruh të falet namaz nafile para namazit të bajramit ose gjatë hutbes, si dhe në po në atë vend ku, pas kësaj hutbeje, falet namazi i bajramit.

Është mekruh të falet namaz nafile gjatë eklipsit të diellit, lutjes së shiut dhe hutbeve të haxhit. Këto hutbe duhen dëgjuar.

Meqë një namaz nafile i filluar në një kohë të rregullt (jomekruh) dhe i prishur, është vaxhib të bëhet kaza, është mekruh të bëhet kaza në kohët nga pas namazit të ikindisë gjer në perëndimin e diellit dhe nga lindja e fexhrit gjer në lartësimin e diellit një hosten. Megjithëkëtë, po të bëhet kaza, është i vlefshëm. Kështu janë edhe kohët e tjera kerahet. Por nuk janë kështu tri kohët e para kerahet. Bërja kaza në njërën prej tyre nuk është e vlefshme. Kazaja duhet përsëritur nga e para.

Me lartësimin e diellit 1-2 dy hostenë me shikim të lirë në kupën qiellore, koha kerahet merr fund. Tashmë mund të falen të gjitha namazet nafile dhe kaza që dëshirohen. Për ta përcaktuar këtë kohë është edhe një mënyrë tjetër e lehtë. Duhet parë dielli duke e mbështetur nofullën në gjoks. Po qe se dielli nuk shihet nga që është lartësuar, do të thotë se koha kerahet ka dalë.

Marrë nga: http://islami.al/ilmihali/%ef%bb%bfkohet-mekruh/

Feja islame i ka dhënë rëndësi të madhe bashkimit dhe unitetit

Nxitja e faljes së namazit në mënyrë të përbashkët pesë herë në ditë, konsiderimi i domosdoshëm i faljes kolektivisht të namazit të xhumasë një herë në javë dhe të namazeve të bajrameve dy herë në vit kanë kuptimin edhe të një preteksti që myslimanët të takohen dhe të bisedojnë hallet me njëri-tjetrin, si dhe ta ndihmojnë njëri-tjetrin.

Në ajetin që thotë,

“Dhe kur ti të jesh mes tyre e të drejtosh namazin për ta, me ty të qëndrojnë në namaz një pjesë e tyre duke marrë edhe armët pranë” (en-Nisa, 4/102)

Allahu i Lartë flet për namazin me xhemat edhe në çaste të rrezikshme lufte, madje. Nxitja e faljes namaz me xhemat në çaste të rrezikshme e bën të qartë se respektimi i xhematit në kohët normale është më përparësor e i rëndësishëm.

Namazi me xhemat 27 gradë më i virtytshëm

Profeti ka bërë të ditur se namazi i falur me xhemat është njëzet e pesë a njëzet e shtatë gradë më i virtytshëm se namazi i falur individualisht.[1] Edhe Profeti a.s. vetë, gjatë gjithë jetës i ka prirë xhematit në namaz, kurse kur është sëmurur, ka marrë pjesë në xhemat duke u falur pas Ebu Bekrit r.a.. Për shkak të kuptimit të ndihmës reciproke dhe solidaritetit që përmban, namazi me xhemat është shndërruar në një shenjë dalluese dhe simbol të Islamit dhe ka vazhduar kështu si një praktikë e pamënjanueshme qysh nga epoka e lumtur gjer në ditët tona dhe do të vazhdojë e duhet të vazhdojë kështu gjer në kiamet.

Xhemati më i vlefshëm pas namazit të xhumasë është xhemati i namazit të sabahut, pastaj xhemati i namazit të jacisë, pastaj i ikindisë. Siç rrëfen Ebu Hurejre, Profeti ka thënë kështu: “Po ta dinin njerëzit sevapin e safit (radhës) së parë, për të qëndruar në radhën e parë nuk do të gjenin dot zgjidhje tjetër veç hedhjes së shortit. Po ta dinin mirësinë e faljes së namazit në kohën e parë, do të bënin garë. Po ta dinin virtytin e namazit të jacisë dhe namazit të sabahut, do të vinin qoftë edhe këmbadoras për t’i falur këto namaze me xhemat!”[2] Kurse në një hadith tjetër ka thënë: “Kush e fal namazin e jacisë me xhemat, merr sevabin e faljes së namazit gjer në mesnatë dhe po e fali edhe namazin e sabahut me xhemat, merr sevape sikur ta kishte kaluar tërë natën duke falur namaz!”[3]

Më e virtytshmja e radhëve është radha e parë. Kjo virtytshmëri qëndron në gradën e afërsisë ndaj imamit. Ndërkaq, personat që qëndrojnë më pranë imamit duhet të jenë persona kompetentë për detyrën e imamit, në mënyrë që, nëse imamit i prishet abdesi, të mund të kalojnë njërin prej tyre në vend të tij.

Konkluzioni mbi faljen e namazit me xhemat

Sado që vlera e xhematit mund të realizohet edhe me një njeri dhe që namaz me xhemat mund të falet edhe me njerëzit e shtëpisë, kjo nuk është e njëvlefshme me shkuarjen në xhami dhe pjesëmarrjen në një xhemat më të madh. Meqë falja e namazeve farz me xhemat në xhami apo faltore është një shenjë dalluese dhe simbol i fesë islame, braktisja dhe ndërprerja e kësaj kurrë nuk mund të shihet e lejueshme.

Ka shumë hadithe që tregojnë për rëndësinë e xhematit. Në njërin prej tyre, Profeti thotë: “Po qe se tre vetë ndodhen bashkë në një fshat ose në fushë dhe nuk falin namaz me xhemat, shejtani bëhet zotërues mbi ta. Prandaj mos u ndaj prej xhematit sepse delen që ndahet nga tufa e ha ujku!” (Ebu Davud, Salat, 47) Kurse në një hadith tjetër, duke u shprehur si më poshtë, pohon se braktisja kolektive e namazit është një veprim i gabuar që e bën të domosdoshëm sanksionin më të rëndë: “Betohem në Allahun që ka në dorë frymën time se kam menduar që të urdhëroj të mblidhet dru për të ndezur zjarr, pastaj, pasi të urdhëroj të thirret ezan për namaz dhe të caktoj dikë për imam, të shkoj t’ua djeg shtëpitë atyre që s’vijnë për në namazin me xhemat!” (Buhari, Ezan, 29, 34; Muslim, Mesaxhid, 251-254).

Duke u nisur nga ajetet përkatëse dhe hadithe të ngjashme mbi rëndësinë e faljes së namazit me xhemat, hanbelitë kanë thënë se falja e namazit me xhemat është, për meshkujt, farz ajn, kurse shafitë, farz kifaje.

Kurse sipas hanefive dhe malikive, falja me xhemat e namazeve farz me përjashtim të namazit të xhumasë, është sunet muekked për meshkujt që kanë mundësi fizike. Ndërkaq, femrat, të sëmurët, pleqtë e rënduar dhe të gjymtuarit nuk është e nevojshme të shkojnë në xhami për të falur namaz me xhemat.

Sipas hanefive dhe shafive, xhemati në numrin më të vogël është xhemati i përbërë nga imami dhe personi i lidhur pas tij. Madje, ky person mund të jetë edhe një grua ose një fëmijë, sepse Profeti ka kryer detyrën e imamit për ibn Abasin fëmijë në namazin tehexhud dhe, në një hadith të tij, ka thënë se “dy vetë ose më shumë janë xhemat”.[4]

Kushtet e detyrës së imamit

Është kusht që imami të jetë i pjekur seksualisht, të ketë zhvillim mendor normal dhe pjekuri mendore të një niveli të caktuar si dhe, natyrisht, të jetë mysliman. Sipas dijetarëve hanefi, nuk falet namaz pas një personi që ka bindje heretike, për shembull, që mohon shefaati, vuajtjet e varrit dhe engjëjt shkrues. Është mekruh tahrimen dalja imam e personit mëkatar (i cili kryen mëkate haptazi) dhe i personit që është pseudonovator (që pretendon të fusë në fé gjëra të paqena dhe në kundërshtim me fenë). Sepse mëkatari nuk ka respekt për punët e fesë. Sipas imam Muhamedit dhe imam Malikut, lidhja në namaz pas personave të tillë është e palejueshme.

Është kusht që personi që do të bëhet imam, të jetë mashkull. Femra nuk mund të bëhet imam për meshkujt. Por ndërmjet femrash, njëra prej tyre mund të bëhet imam dhe të drejtojë faljen e namazit për të tjerat. Ndërkaq, duhet thënë se nuk është parë me sy të mirë që femrat të falen pas një imami femër. Megjithëkëtë, po qe se femrat do të falin si xhemat më vete, ajo që ka për të bërë detyrën e imamit qëndron në radhën e parë mes tyre, nuk del para tyre; dalja para e imamit femër është mekruh. Gjithashtu, po qe se në namazin e një të vdekuri ndodhen vetëm femra, njëra prej tyre mund të bëhet imam dhe të drejtojë namazin e të vdekurit.

Për të bërë detyrën e imamit, është kusht që personi të dijë të këndojë Kuran përmendësh të paktën aq sa namazi të bëhet i vlefshëm, të mos ketë të meta trupore dhe të mos e ketë humbur njërin prej kushteve të vlefshmërisë së namazit. Personi me të meta trupore nuk mund t’i bëhet imam personit pa të meta trupore; personi që nuk ka plotësuar kushtet e pastrimit material-fizik (nexhaset) dhe të mbulimit të pjesëve intime (setri avret) nuk mund t’i bëhet imam personit që i ka plotësuar këto kushte.

[1] Buhari, Ezan, 30; Muslim, Mesaxhid, 42.

[2] Buhari, Ezan, 9, 32; Muslim, Salat, 129.

[3] Buhari, Ezan, 34; Muslim, Mesaxhid, 260.

[4] Ibni Maxhe, Ikamet, 44; Nesai, Imamet, 43.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/%ef%bb%bfrendesia-e-faljes-se-namazit-me-xhemat/

Shkolle juridike (medhhebi) nuk është pengesë për lidhjen pas imamit. Ndjekësi i shkollës hanefi mund të falet pas një ndjekësi të medhhebit shafi që kryen detyrën e imamit, mjafton që personi në vendin e imamit të respektojë kushtet dhe elementët përbërës të namazit. Kontradiktat mes shkollave juridike-fetare kanë të bëjnë me hollësitë, kurse në parim, mes tyre ka unitet. Nisur nga kjo, personat që u përkasin shkollave juridike-fetare të ndryshme mund të falen pas njëri-tjetrit.

Më e mira është që çdo mysliman të lidhet pas imamit që i përket shkollës së vet juridike-fetare. Në pamundësi të kësaj, lidhja pas një imami të një medhhebi tjetër i cili i respekton farzet e namazit, është më me vlerë se falja individualisht. Kjo është e zakonshmja. Por po qe se personi i lidhur konstaton se tek imami shfaqet një gjendje që, sipas medhhebit së tij, e prish namazin, vlefshmëria e lidhjes pas atij imami prishet. Për shembull, personi që sheh se nga hunda e imamit shafi rrjedh gjak dhe e di faktikisht se imami nuk shkoi për ta përsëritur abdesin, po të lidhet pas atij imami, lidhja e tij bëhet e pavlefshme, sepse gjakrrjedhja, sipas shkollës shafi nuk e prish abdesin, por sipas shkollës hanefi e prish. Prandaj, personat që u duhet të bëjnë detyrën e imamit në një mjedis ku ndodhen ndjekës të medhhebeve të ndryshme, duhet t’i respektojnë edhe pikat kontradiktore mes shkollave të ndryshme.

Sipas malikive dhe hanbelive, në gjërat që përbëjnë kusht për vlefshmërinë e namazit, merret në konsideratë vetëm medhhebi i imamit dhe jo e personit apo personave që lidhen pas tij.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/a-mund-te-fale-namaz-ndjekesi-i-medhhebit-hanefi-pas-imamit-ndjekes-te-medhhebit-shafi/

Në elementët e detyrueshëm për t’u kryer, si kijami, rukuja dhe sexhdeja, xhemati këndon pa zë Subhaneken dhe lutjet, si Tesbihat dhe Tahijjat, duke ndjekur imamin, por nuk e përsërit imamin në kiraat; gjatë këndimit të imamit, e dëgjon atë në heshtje.

Kjo është sipas Ebu Hanifes dhe imam Ebu Jusufit. Sipas këtyre dy imamëve të mëdhenj, këndimi nga xhemati në namazet ku imami këndon me zë, është mekruh tahrimen, kurse në namazet ku imami këndon pa zë, është mekruh. Imami i prin xhematit. Prandaj, këndimi i imamit është edhe këndimi i xhematit. Kështu, në një hadith profetik thuhet:

“Kiraati i imamit është edhe kiraati i personit të lidhur pas imamit.”

Sipas imam Shafiut, në namazet ku këndohet pa zë, personi i lidhur pas imamit mund të këndojë edhe ajete të tjerë veç Fatihas. Kurse në namazet ku këndohet me zë, personi e këndon pa zë vetëm Fatihan në qoftë se me këtë veprim nuk e humb rekatin (vonohet dhe i mbetet rekati pa kryer).

Sipas imam Malikut, në namazet ku këndohet Kuran pa zë, edhe personi i lidhur pas imamit këndon pa zë. Ky veprim është parë i mirë. Kurse sipas imam Ahmed b. Hanbelit, është më mirë që në namazet ku këndohet Kuran pa zë, edhe personi i lidhur pas imamit të këndojë pa zë. Një mendim tjetër është që, po qe se dikush nga xhemati nuk e dëgjon dot këndimin me zë të imamit, duhet të këndojë vetë. Por po qe se e dëgjon imamin, nuk është xhaiz të këndojë vetë, duhet ta dëgjojë imamin.

Po qe se imami nuk i ngre duart lart gjatë thënies së tekbirit për të filluar namazin, nuk e këndon Subhaneken, nuk i bën tekbiret e rukusë dhe sexhdeve dhe nuk i thotë tesbihet e këtyre, po qe se lë pa thënë “Semiallahu limen hamideh”, lë pa thënë tahijjatin dhe selamin ose nuk i bën tekbiret e teshrikut, xhemati i kryen vetë të gjitha këto. Në këto nëntë gjëra, xhemati nuk vepron në përputhje me imamin.

Ndërkaq, personi që kryen detyrën e imamit, duhet të ruhet nga sjelljet dhe veprimet që shkaktojnë papëlqim ose urrejtje te xhemati. Nuk është me vend që imami t’i zgjasë këndimin ose tesbihet aq sa ta mërzisë dhe neverisë xhematin, gjë që është mekruh. Përfitimi shpirtëror (sevabi) i faljes së namazit me xhemat është i madh. Nuk është me vend që imami të bëhet shkak për t’i privuar të tjerët nga ky përfitim. Por kur xhemati vetë e pëlqen dhe është dakord me zgjatjen, s’kemi të bëjmë me kerahet. Nga ana tjetër, edhe nxitimi i imamit aq sa të mos i japë mundësi xhematit t’i plotësojë tesbihet e rukusë dhe sexhdeve si dhe teshehudin sipas sunetit, është mekruh. Edhe zgjatja nga imami e rukusë me mendimin që ta arrijë xhemati, është mekruh.

Është vaxhib që imami të këndojë ajetet dhe suret që i vijnë më të lehta. Ai s’duhet t’i këndojë ajetet që ende nuk i ka mësuar mirë përmendësh, nuk duhet të lërë shteg që xhemati t’i shkojë në ndihmë për t’ia kujtuar pjesët e harruara. Ndërkaq, në kushtet e harresës ose gabimit, duhet vepruar kështu: Po qe se imami ka kënduar një masë të konsideruar sunet ose aq sa për t’u bërë namazi xhaiz, duhet të shkojë menjëherë në ruku pa pritur që xhemati t’ia korrigjojë pjesën ku gaboi. Po qe se nuk ka kënduar një masë të mjaftueshme, duhet të kalojë në një ajet tjetër.

Vendi ku ndodhet imami dhe ku do të bëhet lidhja pas imamit, duhet të jetë i njëjtë. Po qe se mes imamit dhe personit a personave që lidhen pas tij ndodhet një mur i lartë që e pengon shikimin e imamit dhe dëgjimin e zërit të tij, lidhja pas tij në këto kushte është e pavlefshme. Gjithashtu, po qe se mes imamit dhe personit që lidhet pas tij ose mes personit që lidhet pas imamit dhe një radhe më parë ka distancë, shihet: po qe se namazi falet jashtë faltores dhe distanca është më e vogël se vendi që zë një radhë personash të radhitur për namaz, lidhja pas imamit bëhet e vlefshme; po qe se distanca është më e madhe se kaq, lidhja pas imamit mbetet e pavlefshme. Por në kushtet e faljes së namazit brenda faltores, sado e madhe të jetë distanca, nuk përbën pengesë për vlefshmërinë e lidhjes pas imamit. Megjithëkëtë, sipas disa dijetarëve, në faltoret me mjedis shumë të gjerë, si xhamia Aksa, nuk është e lejueshme lidhja pas imamit duke qëndruar në një pikë të largët të faltores pa lidhje mes radhëve. Gjithashtu, në xhami ose në një mjedis të hapur, po qe se mes imamit dhe personit që lidhet pas tij kalon një rrjedhë ujore e gjerë sa të lejojë vozitjen e një varke nëpër të, ose mes radhëve ndodhet një distancë e lirë sa për të kaluar ndonjë autoveturë, këto rrethana bëhen pengesë për lidhjen pas imamit.

Ecja me vrap për të arritur xhematin është mekruh, është në kundërshtim me respektin ndaj namazit dhe xhematit. Nga sjellje të tilla duhet ruajtur dhe shmangur gjithmonë. Nuk është kusht që xhemati të përbëhet prej shumë vetash. Vlera e xhematit arrihet edhe me një person. Është e mjaftueshme që personi që lidhet pas imamit, të jetë një femër ose një fëmijë i parritur. Prandaj, namazi i falur në shtëpi me xhemat është shumë herë më i vlefshëm se namazi i falur individualisht. Vlera e namazeve të falura në faltore (që shërbejnë si xhami) ose xhami është më e shumtë.

Po qe se xhemati përbëhet vetëm nga një person, ky qëndron në të djathtë të imamit, kurse po qe se përbëhet nga dy a më shumë persona, këta qëndrojnë pas imamit. Qëndrimi i xhematit para imamit nuk është e lejueshme. Në këtë specifikë, merren për bazë jo vendi i sexhdes, por vendi i këmbëve. Mjafton që thembrat e këmbëve të xhematit të ndodhen pas thembrave të këmbëve të imamit.

Personi që lidhet pas imamit duhet të bëjë nijet për t’u lidhur pas imamit dhe namazi që falin imami me të duhet të jenë i njëjti. Prandaj, po qe se personi lidhet pas imamit pa e bërë nijet këtë, ose po qe se ky person kërkon të falë namazin e drekës, kurse imami drejton faljen e namazit të ikindisë, lidhja pas imamit nuk lejohet.

Po qe se zëri i imamit është i pamjaftueshëm, tekbiri i fillimit dhe tekbiret e ndërmjetme përsëriten me zë të lartë nga një person mes xhematit; kur ngrihet nga rukuja, thuhet me zë të lartë “Rabbena ue lekel hamd” dhe, gjithashtu, selami jepet me zë të lartë. Ky është një njoftim. Ndërkaq, tekbiret duhet të thuhen përkatësisht si tekbir fillimi dhe tekbire të ndërmjetme, jo vetëm për njoftim. Po qe se me tekbirin e parë nuk bëhet nijet për fillimin e namazit, thënësi i tekbirit nuk konsiderohet se e ka filluar namazin. Po qe se edhe tekbiret e tjerë nuk bëhen si tekbire të ndërmjetëm, kjo pasohet nga privimi prej sevapeve të tyre. Po qe se zëri i imamit është i mjaftueshëm, për rrjedhojë nuk ka nevojë për ndërmjetësim të dikujt tjetër i cili njofton thëniet e imamit, në këto kushte, njoftimi është mekruh. Këtë duhet ta kenë parasysh muezinët dhe ata që bëjnë punën e muezinit.

Është sunet që imami, duke i dhënë fund namazit, ta thotë selamin e parë me zë më të lartë se ç’ka për ta thënë selamin e dytë. Sepse thënia me zë të lartë është një njoftim dhe tërheqje vëmendjeje për xhematin. Dhe nevoja për këtë njoftim dhe tërheqje vëmendjeje ndjehet më shumë në selamin e parë.

Kur imami jep selam, edhe personi që e ka mbaruar teshehudin jep selam. Ai nuk e vonon dhënien e selamit me qëllim për t’i mbaruar salavatet dhe lutjen. Edhe dhënia selam pa e mbaruar teshehudin është xhaiz.

Duke dhënë selam pas përfundimit të namazit, imami, me fjalën “alejkum” e ka fjalën për engjëjt shkrues dhe tërë xhematin. Secili nga pjesëtarët e xhematit, duke dhënë selam në anë të djathtë, e ka fjalën për engjëjt e atij krahu, për të gjithë xhematin, si dhe për imamin nëse imami ndodhet në atë anë ku ndodhet personi ose në një drejtim me të. Edhe duke dhënë selam në anë të majtë, personi e ka fjalën për engjëjt e atij krahu, për tërë xhematin, si dhe për imamin nëse imami ndodhet në atë anë ose në një drejtim me të. Kurse ata që falen individualisht, me këtë selam e kanë fjalën vetëm për engjëjt shkrues.

Pas selamit, xhemati qëndron në vend gjersa të thuhet “Allahumme entes selamu ue minkes selam, tebarekte ja dhel xhelali uel ikram”. Pastaj ngrihen nga vendi dhe e plotësojnë sunetin ose lutjen në një vend tjetër të përshtatshëm. Prishja e radhëve pas farzit është mustehab. Duke vepruar kështu, ata që vijnë më pas, e kuptojnë se namazi ka mbaruar.

Pasi imami të japë selam, po qe se namazi ka përfunduar, imami është i lirë. Ai mund të kthehet djathtas ose majtas sipas dëshirës. Kështu, ulet duke e pasur kiblen në anë të majtë ose të djathtë. Po të dëshirojë, mund të ngrihet dhe largohet në punë të vet. Po qe se përballë nuk ka njerëz që falen, kthehet nga xhemati si të dojë. Ai nuk mund të kthehet me fytyrë nga personi apo personat që falen, sepse ndenjja me fytyrë përballë fytyrës së atij që fal namaz, është mekruh. Por po të kenë mbetur sunete për t’u falur, imami qëndron në vend gjersa të thuhet “Allahumme entes selamu ue minkes selam”, pastaj ngrihet dhe, duke u spostuar djathtas ose majtas, para ose pas, zë një vend për ta falur sunetin përkatës. Po qe se nuk ka ndonjë punë tjetër për të bërë, mund të shkojë në shtëpi e ta falë sunetin atje. Sepse falja e sunetit në shtëpi është më me vlerë. Por po qe se tek xhemati ekziston ndonjë pandehmë jo e mirë për imamin, imami duhet t’i falë sunetet në xhami.

Sa për ata që falen individualisht, këta mund të qëndrojnë në vendin ku e falën namazin farz dhe aty mund t’i falin namazet sunet. Megjithëkëtë, është më mirë që namazet nafile t’i falin duke u tërhequr në një pikë tjetër.

Po qe se imami i lë pa kryer lutjen e kunutit, tekbiret e bajramit, ndenjjen e parë, sexhden e tilavetit dhe sexhden sehv, edhe xhemati i lë pa kryer. Po qe se imami bën një sexhde tepër ose bën më shumë tekbiret të bajramit sesa numri i përcjellë nga sahabet, ose në namazin e të vdekurit bën më shumë se katër tekbire, ose, gabimisht, ngrihet për në rekatin e pestë, xhemati nuk e ndjek. Po qe se imami ngrihet për në rekatin e pestë, shihet: po qe se imami ka bërë ndenjje pas rekatit të katërt, xhemati pret ndenjur; po qe se imami prapësohet menjëherë dhe, pa e kompensuar teshehudin, jep selam, edhe xhemati jep selam bashkë me të; por po qe se imami bie në sexhde për rekatin e pestë për të cilin u ngrit, xhemati jep selam me iniciativën e vet dhe del nga namazi; po qe se imami nuk ka bërë ndenjje pas rekatit të katërt, xhemati përsëri pret; po qe se imami menjëherë prapësohet nga kijami në ndenjje dhe jep selam, edhe xhemati jep selam bashkë me të; por po qe se imami e fillon rekatin e pestë me sexhde, namazi u prishet të gjithëve. Në këtë rast, nuk ka dobi sikur xhemati të thotë teshehudin dhe të japë selam me iniciativën e vet.

Po qe se në namazin e vitrit, imami shkon në ruku kur xhemati ende nuk e ka përfunduar lutjen e kunutit, xhemati e ndjek. Por po qe se xhemati nuk ka kënduar asgjë nga lutja e kunutit, këndon pak aq sa për të mos e humbur rukunë me imamin.

Po qe se në namazin e vitrit, imami shkon në ruku duke e harruar lutjen e kunutit, kurse xhemati nuk e ndjek dhe, atëherë, imami ngre kokën, e këndon lutjen e kunutit dhe shkon përsëri në ruku dhe xhemati e ndjek, në këto kushte, namazi i xhematit prishet.

Në namazet e falura me xhemat, i kushtohet kujdes rregullsisë së radhëve dhe plotësisë së tyre për të mos mbetur hapësirë mes radhëve. Edhe imami i kushton kujdes kësaj dhe e paralajmëron xhematin.

Është mekruh që dikush të lidhet pas imamit duke qëndruar i vetëm pas radhës së pasme. Por nuk është mekruh nëse nuk gjen vend diku tjetër mes radhëve.

Personi që e gjen imamin në ruku, po qe se druhet se duke kaluar për në radhët e para i ikën rekati, qëndron në radhën e fundit dhe aty lidhet pas imamit. Ai nuk lidhet pas imamit duke qëndruar jashtë radhëve, i vetëm diku edhe sikur t’i kalojë rekati pa falur.

Kalimi para personit që është duke u falur, është mekruh. Por nuk është mekruh nëse para personit që është duke u falur ndodhet ndonjë pengesë, si perde, pemë, shtyllë, etj. Kjo situatë keraheti ndodh në faljet në fushë ose në faltoret e mëdha kur kalohet nga vendi ku ka për të rënë në sexhde personi që është duke falur namaz. Sepse në vende të tilla të hapura ose me sipërfaqe të madhe, është e vështirë që të mos kalohet para atij që është duke falur namaz. Kurse nëpër shtëpitë ose në faltoret e vogla, kalimi para atij që është duke falur namaz është mekruh. Pengesa si muri, etj., që ndodhet para imamit, është e mjaftueshme edhe për xhematin.

Po qe se kalohet para personit që është duke falur namaz në një vend të ulët ose të lartë, shihet: po qe se mes atij që falet dhe atij që kalon ndodh një barazim niveli mes ndonjë prej gjymtyrëve të të dyve, personi që kalon, bën mëkat, përndryshe, jo. Ndërkaq, namazi nuk prishet në asnjërin rast.

Po qe se, pas shpërndarjes së xhematit, imami e kupton se e ka drejtuar faljen pa abdes, duhet që, me sa të ketë mundësi, t’ia bëjë të njohur këtë xhematit. Sipas një pikëpamjeje tjetër, njoftimi i xhematit nuk është i domosdoshëm.

Falja e namazeve me xhemat duhet ndjekur rregullisht nëse nuk ekziston ndonjë pengesë e justifikueshme për këtë. Justifikimet që do ta bënin mubah (normale) mosndjekjen e xhematit, janë sëmundjet që e bëjnë mubah tejemumin, si paraliza, pleqëria e thellë sa për të mos ecur dot, verbëria, frika nga ndonjë sulm i padrejtë, shiu dhe balta e rëndë, të ftohtit dhe errësira, kujdesi për një të sëmurë i cili nuk mund të lihet vetëm, përgatitjet për udhëtim.

Edhe personi i cili, megjithëse dëshiron të marrë pjesë rregullisht në xhemat, pengohet si rrjedhojë e një pengese të justifikueshme, e fiton të mirën përkatëse sipas nijetit që ka.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/a-mund-te-fale-namaz-ndjekesi-i-medhhebit-hanefi-pas-imamit-ndjekes-te-medhhebit-shafi/

Pasi i vdekuri të jetë larë dhe qefinosur, i vjen radha detyrës së faljes së namazit të të vdekurit për të bërë lutjen e fundit për të. Kjo detyrë është farz kifaje. I vdekuri vendoset para myslimanëve që do të kryejnë faljen të drejtuar nga kibla. Myslimanët e falin këtë namaz me vlerë lutjeje duke qenë me abdes dhe të orientuar drejt kibles.

Është kusht që të bëhet nijet për namazin e të vdekurit. Në formulimin e këtij nijeti përcaktohet nëse i vdekuri është grua apo burrë, vajzë e vogël ose djalë i vogël. Personi që nuk e di se ç’është i vdekuri, mund të bëjë nijet “për personin për të cilin imami po fal namaz”.

Personi në funksionin e imamit e fillon namazin duke bërë nijet për pëlqim të Allahut, për të falur namazin e të vdekurit që ndodhet aty dhe për të bërë lutje për atë të vdekur. Shtyllat e namazit të xhenazes janë kijami (qëndrimi në këmbë) dhe tekbiri. Kurse sunetet, janë lavdërimi (hamd) i Allahut, salavate për Profetin, lutja edhe për të vdekurin, edhe për myslimanët e tjerë. Në namazin e të vdekurit, përveç tekbirit të fillimit, ka edhe tre tekbire të tjerë.

Nuk është kusht që në namazin e të vdekurit të ketë xhemat. Vetëm me faljen e një burri ose të një gruaje, ky detyrim (farz) plotësohet.

Imami qëndron në nivelin e gjoksit të të vdekurit. Është kusht që imami që do të drejtojë faljen e namazit të të vdekurit, të ketë mbushur moshën e pubertetit dhe të ketë zhvillim mendor normal. Gjërat që i prishin namazet e tjerë, e prishin edhe namazin e të vdekurit.

Falja e namazit të të vdekurit

Radhët formohen përballë të vdekurit dhe me drejtim nga kibla dhe bëhet nijet. Personi që kryen detyrën e imamit, bën tekbir me zë dhe i lidh duart si në namaz. Edhe xhemati bën tekbir por pa zë dhe i lidh duart. Pas tekbirit imami dhe xhemati këndojnë pa zë Subhaneken duke shtuar në vendin e duhur shprehjen “ue xhel’le thenauke“. Pastaj imami, pa i ngritur duart, bën tekbir me zë. Edhe xhemati bën tekbir pa i ngritur duart dhe pa zë. Pas tekbirit, të gjithë së bashku këndojnë në heshtje salavatet Allahumme sal’li dhe Allahumme barik. Pastaj, përsëri imami me zë dhe xhemati pa zë bëjnë tekbir. Pas këtij tekbiri bëhen lutje në heshtje për të vdekurin dhe myslimanët e tjerë. Tekstet e lutjeve që do të bëhen sipas të vdekurit, jepen më poshtë.

Pas kësaj lutjeje, bëhet përbëri tekbir dhe imami me zë të lartë, kurse xhemati me zë të ulët, japin selam djathtas e majtas. Kështu, namazi plotësohet dhe merr fund. Duke e dhënë këtë selam që është vaxhib, bëhet nijet për ta dhënë për të vdekurin, xhematin dhe imamin.

Lutja e namazit të të vdekurit

“Allahummegfir li hajjina ue mejjitina ue shahidina ue gaibina ue dhekerina ue unthana ue sagirina ue kebirina. Allahumme men ahjejtehu minna fé ehjihi alel islami ue men teueffejtehu minna fé teueffehu alel iman. Ue hussa hadhel mejjite bi rauhi ue rahati uel magfireti ue ridvan. Allahumme in kane muhsinen fezid fi ihsanihi ue in kane musien fetexhauez anhu ue lakkihil emne uel bushra uel keramete ue zulfa birahmetike ja erhamer rrahimin.” (Allahu im! Fali të gjallët e të vdekurit tanë, ata që ndodhen këtu dhe që s’ndodhen këtu, burrat dhe gratë tona, të vegjlit dhe të mëdhenjtë tanë! Allahu im! Kë të mbash gjallë nga ne, mbaje gjallë në Islam dhe kë ta bësh të vdesë, bëje të vdesë si besimtar. Jepi qetësi e prehje këtij të vdekuri që qëndron këtu dhe fale. Po qe se ky ka qenë njeri i mirë, shtoja të mirën dhe po qe se ka qenë njeri i keq dhe mëkatar, trajtoje me mëshirë e mirësi. Dhe trajtoje atë me bujari, afërsi duke i dhënë siguri dhe lajme të mira. Allahu im, o më mëshiruesi i mëshiruesve!)

Po qe se i vdekuri është një person jo përgjegjës fetarisht, si, p.sh, fëmijë, në vend të shprehjes “ue men teueffejtehu minna fé teueffehu alel iman” (dhe kë ta bësh të vdesë, bëje të vdesë si besimtar), thuhet “Allahumme xh’alhu lena feretan, Allahumme xh’alhu lena exhren ue dhuhran, Allahumme xh’alhu lena shafian musheffean.” (Allahu im! Bëje atë një pretekst mirësie të dërguar para për ne, bëje pretekst shpërblimi dhe përgatitje ahireti dhe bëje ndërmjetës faljeje për ne që i pranohet ndërmjetësimi!)

Po qe se i vdekuri është femër, teksti kryesor dhe kuptimi i lutjes mbeten të njëjtë, kurse përemrat pas shprehjes “…ue hussa” ndërrohen kështu: “ue hussa hadhihil mejjite bi rauhi ue raheti uel magfireti ue ridvan. Allahumme in kanet muhsineten fezid fi ihsaniha ue in kanet musieten fé texhauez anha ue lakkihal emne.”

Ata që nuk i dinë këto lutje, mund të këndojnë edhe lutje të tjera të përshtatshme që mund t’u vijnë lehtë. Njëra nga këto është edhe lutja “Rabbena atina…”. Por mund të lutet edhe në këtë mënyrë: “Allahu im, falmë mua, fale këtë të vdekur dhe fali të gjithë besimtarët!”

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/namazi-i-te-vdekurit/

Sipas hanefive, larja e pjesës së brendshme të gojës si element i guslit, është farz, sipas hanbelive është vaxhib, kurse sipas shafive dhe malikive është sunet. Nga ky këndvështrim, larja e pjesës së brendshme të gojës bart një rëndësi më vete sidomos në medhhebin hanefi.

Ndërkaq, këtu, një specifikë që duhet bërë kujdes, është koncepti “pjesa e brendshme e gojës”. Pra, farz është larja e gojës brenda dhe jo e dhëmbit brenda ose e pjesës së brendshme të dhëmbit. Prandaj, në gusl është farz kontakti i ujit me pjesën e jashtme të dhëmbit, qoftë kjo natyrale ose veshje artificiale, prandaj këtu nuk ka asgjë të veçantë që mund të përbëjë çështje për dyshim.

Por çështja që myslimani nuk duhet të rrijë në gjendje papastërtie seksuale, që, mundësisht, nuk duhet ta shtyjë bërjen e guslit, është një çështje më vete. Prandaj kjo nuk duhet ngatërruar me mbushjen apo veshjen e dhëmbit.

Allahu di me se miri!

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/konkluzioni-mbi-guslin-pas-mbushjes-se-dhembeve-duke-qene-me-papasterti-seksuale/

Lutjet e mëposhtme lexohen në uljen e fundit në namaz:

Ettehijatu

Et’tehijatu lil-lahi ues-salauatu ue tajjibatu es-selamu alejke ejjuhen nebiju ue rahmetullahi ue beraketuhu

Es-selamu alejna ue ala ibadil-lahis-salihin

esh’hedu en la ilahe il-lall-llah ue esh’hedu enne Muhammeden abduhu ue rasuluh.

Salavatet

All-llahumme sal-li’ala Muhammedin ue’ala ali Muhammed

kema sal-lejte ala Ibrahime ue ala ali Ibrahim inneke hamidun mexhid.

All-llahumme barik ala Muhammedin ue’ala ali Muhammed

kema barekte ala Ibrahime ve ala ali Ibrahim inneke hamidun mexhid.

Duat Rabbena (Lutjet)

All-llahumme rabena atina fid-dunja haseneten ue fil-ahirati haseneten ve kina’adhaben-nar

All-llahumme rabenagfirli ue li ualidejje ue lil mu’minine jeume jekumul hisab.

Sjelljet në kundërshtim me namazin

Gjatë namazit, myslimani duhet të përpiqet t’i kryejë dhe t’i plotësojë në mënyrën më të mirë farzet, vaxhibet, sunetet dhe etikën e namazit, të trajtuara veç e veç më lart dhe duhet të ruhet e të shmanget nga të gjitha sjelljet dhe veprimet që bien në kundërshtim me kuptimin dhe qëllimin e namazit. Sjelljet dhe veprimet në kundërshtim me namazin trajtohen, sipas gradës së kësaj kundërvënieje, në mekruhe të namazit dhe situata që e prishin namazin.

Situatat që e prishin namazin

Në mungesë të ndonjërit prej shtyllave ose kushteve të namazit, namazi prishet. Veç mungesës së shtyllave dhe kushteve, janë disa situata dhe sjellje që posaçërisht duhen shmangur, të cilat emërtohen së bashku mufsidati salat (gjërat që e prishin namazin).

Situatat kryesore që e prishin një namaz të filluar duke i zbatuar kushtet dhe elementët përbërës të tij, janë këto:

• Biseda në namaz. Qoftë me dashje, qoftë pa dashje ose gabimisht, e prish namazin. Biseda mund të jetë e formës duke i bërë zë ose duke i thënë diçka dikujt ose duke i dhënë selam, duke i thënë “ç’kemi” dikujt, duke iu përgjigjur me fjalë selamit të dhënë nga dikush ose duke i thënë dikujt që teshtitet, “jerhamukellah” ose “shëndet”. Në këto kushte, namazi prishet. Nuk ka ndryshim mes bërjes së këtyre veprimeve me dashje ose pa dashje. Duke harruar se ndodhesh në namaz, të pranosh selamin e dhënë prej dikujt duke u përgjigjur me gojë, p.sh., “alejkumus selam”, e prish namazin. Edhe namazi i personit që bën salavat kur përmendet emri i Profetit, prishet. Në të njëjtën mënyrë, edhe këndimi i një ajeti nga Kurani, kur futet në kuadrin e bisedës me njerëzit, e prish namazin. Për shembull të thuash “elhamdulil’lah” kur dëgjon një lajm të mirë, të thuash “inna lil’lahi ue inna ilejhi raxhiun” kur dëgjon një lajm të keq, të thuash “subhanallah” kur dëgjon një lajm të habitshëm.
• Akti flagrant (ameli kethr). Akt flagrant quhet sjellja ose veprimi në masë të shumtë e të tepruar. Megjithëse nuk ekziston mundësia për të përvijuar një kufi të qartë për aktin flagrant, për të është vënë kriteri i sjelljes që për njeriun jashtë namazit krijon përshtypjen sikur personi që e kryen atë sjellje, nuk ndodhet në namaz. Prandaj, po qe se gjatë namazit, një veprim apo sjellje në kundërshtim me namazin, që nuk u ngjet veprimeve të namazit dhe që nuk përshtatet me namazin, jep përshtypjen e mosqenies në namaz, hyn në kornizën e aktit flagrant.
• Shmangia nga orientimi drejt kibles.
• Ngrënia-pirja. Pas qëndrimit në namaz, edhe sikur gjëja e futur në gojë dhe e ngrënë të jetë qoftë edhe sa një kokërr susami, e prish namazin. Edhe pse gëlltitja e një gjëje të mbetur mes dhëmbëve nga ngrënia para namazit nuk e prish namazin, meqë ngrënia ose vërtitja nëpër gojë e një gjëje të madhe a të vogël është në kundërshtim me namazin, e prish namazin. Prandaj përtypja e çamçakëzit ose gëlltitja e një karameleje të tretur të futur në gojë qysh para namazit, e prishin namazin.
• Kruajta e fytit dhe përpjekja për t’u kollitur pa pasur justifikim. Por kollitja e natyrshme pa ndonjë shtrëngim, nuk e prish namazin.
• Fryrja e një gjëje me “fu” ose tregim mërzitjeje dhe shfryrje me pasthirrmat “uf”, “ah”, “of”, etj
• Rënkimi. Qarja dhe rënkimi me ndjenja të tilla të larta, si frika nga Allahu, kujtimi i xhenetit ose xhehenemit nuk e prishin namazin. As rënkimi i papërmbajtur për shkak të një sëmundjeje të rëndë nuk e prish namazin
• Qeshja. Qeshja vetëm sa për ta dëgjuar vetë e prish vetëm namazin, kurse sa për ta dëgjuar edhe të tjerët pranë, e prish edhe abdesin. Qeshja në këtë mënyrë, fëmijëve të paarritur në moshën e adoleshencës, ua prish vetëm namazin, jo abdesin.
• Në namaz, shikimi mbi një shkrim që bie në sy, nuk e prish namazin. Por këndimi nga teksti i Kuranit para vetes i një ajeti të paditur përmendësh, meqë ky veprim ka karakter sugjerimi, sipas Ebu Hanifes e prish namazin. Kurse sipas imam Ebu Jusufit dhe imam Muhamedit dhe, sipas imam Shafiut, namazi nuk prishet, por veprimi është mekruh. Me marrëveshje, këndimi nga teksti i Kuranit prej dikujt që është hafiz, nuk e prish namazin.
• Po qe se personi që po fal namaz i përgjigjet me “Elhamdulil’lah” ose “Subhanallah” ose duke e ngritur zërin në këndim personit që po e thërret ose që kërkon leje për të hyrë brenda, namazi nuk i prishet.
• Korrigjimi nga personi i gabimit ose ngecjes në këndimin e Kuranit të një personi tjetër veç imamit, sepse ky veprim konsiderohet mësimdhënie, gjë që është quajtur akt flagrant. Po qe se bën korrigjim për imamin, namazi nuk i prishet. Nuk ka rëndësi nëse imami ka kënduar Kuran në masë të mjaftueshme, sepse veprimi korrigjues ka për synim korrigjimin e të po atij namazi.
• Po qe se, për shkak të ndonjë shtyse djallëzore, thuhet “La havle ve la kuvvete il’la bil’lah”, shihet: nëse kjo shtysë dhe lëkundje i përket diçkaje që ka lidhje me jetën e pasme, ahiretin, namazi nuk prishet; por po t’i përkasë diçkaje që ka lidhje me këtë botë, namazi prishet.
• Po qe se në namaz, duke vepruar me njërën dorë dhe pa e përsëritur veprimin, hiqet çallma ose takija dhe vihet përdhe ose merret nga përdhe e vihet në kokë, namazi nuk prishet. Ndërkaq, po qe se marrja e këtyre nga përdhe për t’i vënë në kokë kërkon shumë veprime, namazi prishet.
• Mëkimi i fëmijës duke falur namaz e prish namazin. Po qe se gjatë namazit fëmija e merr vetë thithkën e gjirit dhe e thith nja dy herë pa dalë qumësht jashtë, namazi nuk prishet. Por po të dalë qumësht jashtë ose po qe se fëmija e thith gjirin më shumë se dy herë, namazi prishet.
• Po qe se për një shkak çfarëdo prishet abdesi gjatë faljes së namazit, edhe namazi prishet.
• Ndërsa dhënia e selamit duke e pandehur ndenjjen e parë për të fundit, nuk e komplikon dhe prish namazin, prandaj kërkon vetëm bërjen e sexhdes së gabimit të harresës (sehv), dhënia e selamit në ndenjjen e parë duke e pandehur namazin e mesditës që po fal, si namaz xhumaje ose namazin e jacisë si namaz teravie (ose duke e pandehur veten udhëtar) e prish namazin sepse ky veprim bart qëllimin e ndërprerjes së namazit.
• Në rastet kur kryhet një shtyllë namazi ndërsa vendi intim është i hapur ose mbi trup ndodhet një sasi papastërtie që përbën pengesë për namazin, edhe sikur këto të jenë pasojë e harresës ose mungesës së vëmendjes, ose kur në këtë gjendje kalon një kohë sa për të kryer një shtyllë namazi (koha sa për të thënë tri herë “subhanallah”), namazi quhet i prishur.
• Kur lind dielli duke falur namazin e sabahut, kur hyn koha e zenitit duke falur namazin e bajramit dhe kur hyn koha e ikindisë duke falur namazin e xhumasë, namazi prishet. Por kur hyn koha e iqindisë duke falur namazin e mesditës, namazi nuk prishet.
• Kur personi që po fal namaz me tejemum, sheh ujë të mundshëm për t’u përdorur.
• Kur personit të justifikuar i eliminohet justifikimi.
• Kur personi fal namaz pasi ka bërë fërkim mbi meste, mbushet periudha e vlefshmërisë së fërkimit mbi meste.

Mekruhet e namazit

Veprimet dhe sjelljet që nuk shihen me sy të mirë në namaz, quhen “mekruhe të namazit” (veprime dhe sjellje të papëlqyeshme e të shëmtuara të namazit). Përgjithësisht, janë konsideruar mekruh veprimet dhe sjelljet në kundërshtim me strukturën formale të paraparë për namazin, si dhe veprimet dhe sjelljet në kundërshtim me respektin, madhërimin, thjeshtësinë, kryeulësinë dhe qetësinë që kërkon namazi, veprimet dhe sjelljet që e pengojnë zemrën dhe e largojnë njeriun nga kënaqësia ndjesore dhe përshpirtshmëria që kërkon adhurimi. Gjatë namazit, një veprim i tillë që s’ka lidhje me namazin dhe që s’përshtatet me të, si loja me duar me veshjen ose me një pjesë të trupit, është mekruh, sepse veprime dhe sjellje të tilla janë në kundërshtim me strukturën formale të namazit dhe, njëherazi nuk përshtaten me qëndrimin respektues dhe madhërues që kërkon namazi. Krahas kësaj, edhe lënia pa kryer ose braktisja e njërit prej vaxhibeve dhe suneteve të namazit konsiderohet mekruh.

Disa nga situatat, sjelljet dhe veprimet që konsiderohen mekruh në namaz, janë këto:

• Kryerja e një veprimi apo sjelljeje që s’i përket namazit dhe që s’përmban qëllimin për mënjanimin e një dëmi ose plotësimin e namazit.
• Lënia për më pas e tekbireve dhe dhikreve mes kijamit, rukusë dhe sexhdes.
• Gogësitja, hapja e gojës, shtriqja, kollitja si për të liruar grykën në namaz.
• Duke qenë në namaz, marrja e selamit me shenjë dore ose koke. Sipas disa dijetarëve, me këtë akt që është mekruh tahrimen, namazi prishet.
• Falja e namazit edhe në kushtet e shtrëngesës për të kryer nevojën.
• Gjatë namazit me xhemat, rënia në ruku dhe sexhde para imamit ose ngritja nga rukuja dhe sexhdja para imamit.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/%EF%BB%BFsjelljet-ne-kundershtim-me-namazin/

Pyetje: A është mekruh përkulja e kokës në namaz për shkak të respektit?

Përgjegje: I dashur vëlla/motër,

Nuk dëmton kijamin përkulja e kokës derisa qëndron në këmbë në namaz.

Namazi dhe ibadeti më i mirë është ai që kryhet në përputhje me sunetin dhe adabin e tij. Sepse, edhe Profeti (a.s.) e adhuronte Allahun e Madhëruar si rob. Ai u bë model për ne si imam dhe prijës në ibadet dhe në jetën e përditshme.

Pa dyshim, prej tij mësojmë respekt dhe frikë në adhurim.

Profeti (a.s) thotë si vijon:

“Falni namazin në të njëjtën mënyrë si unë”. (Buhariu, Ezani, 18; Adab, 27)

Prandaj, është prej adabeve të namazit të shikosh vendin e sexhdes gjatë namazit, këmbët gjatë rukusë, të dy anët e hundës në sexhde, në prehër duke qëndruar ulur dhe shpatullën e djathtë dhe të majtë në përshëndetje(selam).

Është mekruh për atë që fal namaz:

– të përkulë kokën ose ta ngrejë lart,

– të shikojë anën e djathtë dhe të majtë duke e kthyer qafën,

– të kthejë kokën djathtas dhe majtas, larg drejtimit të kibles.

Mirëpo, nuk është mekruh të përkulesh pak kokën duke qëndruar në këmbë me qëllimin e respektit.

Source: https://questionsonislam.com/question/it-makruh-bend-head-down-prayer

I dashur vëlla/motër,

Është farz falja e namazit farz të lënë. Prandaj, është e nevojshme të kryhen të gjitha namazet e humbura në këtë botë. Përndryshe, ne do të mbajmë përgjegjësi në ahiret.

Po, Allahu është Ghafur (Falës) dhe Rahim (Mëshirues). Ai i fal mëkatet tona nëse dëshiron. Megjithatë, është e gabuar të anashkalosh namazin duke u mbështetur në këtë. Allahu e di kur përpiqemi të falim namazin e humbur. Prandaj, njeriu që nuk e ka falur namazin për dhjetë vjet, duhet të ketë nijet për t’i falur ato namaze. Mirëpo, nëse ai vdes para se të mbarojë ato lutje, mëshira dhe falja e Allahut do të jenë të dukshme te ky person. Siç kuptohet nga transmetimet që vijnë nga dijetarët islamë, Allahu do t’ua pranojë namazet sunet të atyre njerëzve për namazet farze të lënë.

Hadithi i përmendur në pyetje është transmetuar në të gjithë librat Kutub es-Sittah, përveç Buhariut dhe Muslimit, në Musnedin e Ahmed b. Hanbeli, Suneni i Darimit dhe Mustadraku i Hakimit, kanë fjalë dhe zinxhirë transmetuesish pjesërisht të ndryshme. Kuptimi i hadithit është si vijon:

“Gjëja e parë që do t’i jepet myslimanit në Ditën e Gjykimit është namazet. Nëse i ka kryer plotësisht në botë, nuk do të ketë asnjë problem për të. Përndryshe, engjëjve do t’u drejtohen kështu: “Shiko nëse ka namazet zëvendësuese.’ Nëse i ka namazet nafile, farzet e tij i plotësohen prej tyre, pastaj e njëjta gjë bëhet edhe për farzet e tjera”. (1)

Siç shihet, në hadith thuhet se namazet farze që mungojnë do të plotësohen me namazet vullnetare. Dijetarët që shpjegojnë hadithet thonë se është e mundur të kuptohet hadithi si “namazet e humbura të plotësohen me namazet vullnetare”, që kuptohet nga kuptimi i dukshëm i hadithit dhe “pjesët e munguara të namazeve farze të kryera si adab, suneti, khushu, dua dhe dhikri të plotësohen me namazet vullnetare”.

Në shpjegimin e Tirmidhiut të quajtur “Arizatu’l-Ahwazi”, Ebu Bekr Ibnu’l-Arabi thotë: “Sipas mendimit tim, mundësia e faljes së farzeve të plotësohet me namazet zëvendësuese është e fortë sepse thuhet më vonë në hadith se e njëjta gjë bëhet edhe për veprat e tjera farze.”(2) Do të jetë gabim të mos falen namazet e humbura ose të anashkalohen namazet duke vepruar sipas këtij hadithi. Në fakt, Allahu i di qëllimet e njerëzve dhe i trajton ata në përputhje me rrethanat.

Fusnotat:

• Ebu Davud, es-Sunen, 1/200 (Salat, 145, Nr: 8(i4), Kajro, 1371/1952; Tirmidhi el-Xhamiu’s-Sahih, 2/270 (Salat, 188, nr: 413) , Kajro, 1356/ 1937; Nesai, es-Sunen, 1/232 (Salat, 9) Kajro 1312; Ibn Maxhe, es- Sunen, 1/458 (Ikame, 202, Nr: 1425), Kajro, 13272/1 Darimi, es- Sunen, 1/313, (Salat, 91) Egjipt, 1349; Hakim, el-Mustadrak, 1/394 (Nr:966), Bejrut, 1411/1990. (2) 2/207, Kajro (Matbaatu). ‘1-Misriyya), 1350/1951; Azimabadi, Awnu’l-Mabud, 2/116, Delhi, 1322; Saharanfuri, Bazlul-Mexhhud, 5/136; Mahmud Muhamed es-Subki, el-Manhalu’l-Az l-Mevrud, 5/311, Egjipt, 1394; Sujuti, Zahru’r-Ruba ala’l-Muxhteba, 1/233 (me Sunen Nesai); Hashiyatu’s-Sindi ala Sharhi’n-Nasai lis’s-Suyuti, 1/232 -233 (me Sunen Nasai); Baghawi, Sharhu’s-Sunna, 4/159, Damask 1390-1400/1970-1980; Haydar Hatiboğlu, Sunen Ibn Majah Përkthimi dhe Shpjegimi, 4/248. Ist., 1983.

Vëlla dhe motër e nderuar,

Nuk ka kohë fikse për namazin e Istihares. Siç mund të falet gjatë natës, gjithashtu mund të falet edhe gjatë ditës. Por preferohet të falet para se të shkoni në shtrat.

Referenca:

https://questionsonislam.com/question/when-salat-istikhara-offered

Zekati nuk paguhet për diamant, smerald, rubin, perla dhe gurë të çmuar të ngjashëm që mbahen si zbukurime. Sidoqoftë, zekati paguhet për ar dhe argjend edhe nëse ato mbahen si zbukurime, nëse ato janë më shumë se sasia e nisabit (shuma minimale që i takon zekatit). Kështu është pikëpamja e Hanefijve. Sipas Shafijve, zekati nuk paguhet për zbukurimet e grave. (El-Eni Sharh al-Hidejah.)
Zekati nuk paguhet për asnjë lloj bizhuteri përveç arit dhe argjendit, përveç nëse ato mbahen për tregti. Prandaj, rubinet, diamantët, perlat dhe gjërat e ngjashme që mbahen si zbukurime nga gratë nuk i nënshtrohen zekatit.

(El-Javharatu’n-Najjira)

https://questionsonislam.com/question/zakatable-assetsitems

Ju nuk keni nevojë të jepni zekat për automjetin (në përdorim) dhe pronën (tokën) për ndërtimin e një shtëpie.

Burimi: https://questionsonislam.com/question/zakat-land-and-vehicle

Ndihma që ne ofrojmë për hirë të pranimit dhe miratimit të Allahut nuk mbetet pa shpërblim. Nëse pala tjetër e meriton apo jo, nuk e ndryshon këtë gjykim. Sidoqoftë, ne duhet të kërkojmë  sa të kemi mundësi për njerëzit që janë vërtetë të nevojshëm dhe të dhurojmë në përputhje me rrethanat.

Çfarëdo motivi që fshihet pas lypjes, ekziston një realitet i hidhur që të gjithë duhet ta pranojmë: Ajo sëmundje është një plagë e pakundërshtueshme e shoqërisë.

Siç duket, lypësit hyjnë në këto kategori: ata të privuar nga një shans për të gjetur një vend pune për shkak të hendikepëve të tilla trupore si paralizë, paaftësi fizike, sëmundje ose pleqëri; ata që megjithëse janë të paaftë, nuk mjaftohen me ato që kanë dhe dëshirojnë para të bollshme; ata që janë fizikisht dhe shpirtërisht të shëndoshë por zgjedhin lypjen si mjet jetese dhe si punë.

Profeti Muhamed a,s , i cili kreu revolucione radikale dhe thelbësore në shoqëri, solli zgjidhje të caktuara për sëmundjen e lypjes. Anekdota e mëposhtme zbulon përgjegjësinë ndaj atyre që lypin, edhe pse nuk kanë nevojë, dhe na tregon se në cilat rrethana mund të lejohet lypja:

Enas bin Malik transmeton:

Një ditë, një person nga Ansari erdhi te Profeti dhe i kërkoi diçka. Profeti e pyeti:

“A keni ndonjë gjë në shtëpi”?

“Po, i Dërguari i Allahut, ne kemi një copë rrobe. Ne i vendosim një pjesë prej saj poshtë nesh, dhe me pjesën tjetër mbulojmë veten. Kemi një vazo uji; ne pimë ujë prej saj”.

“Atëherë, ngrihu menjëherë, më sill rrobat tuaja dhe vazon e ujit”.

Ai i sjelli të dyat.

Pejgamberi s.a.s mori rrobën dhe tenxheren me ujë në duar dhe duke ua treguar njerëzve që ishin të pranishëm, ai pyeti: “A ka dikush që do t’i blejë këto dy artikuj”?

Një person në mesin e tyre tha: “Do t’i jap një dërhem për të dy”.

Pejgamberi s.a.s përsëriti disa herë: “A nuk ka dikush që jep më shumë se një Dirham”? Pas kësaj, dikush tjetër tha, “Unë do t’i blej ata për dy dërrhem”. Profeti i’a shiti atij personi leckën dhe tenxheren me ujë. Ai mori dy dërhemet dhe ia dha pronarit të artikujve; atëherë ai tha:“Blej ushqim me një dërrhem të këtyre parave dhe ia jepni familjes tuaj; dhe me dërhemin tjetër, blej një sëpatë dhe ma sill”.

Burri u largua, bleu një sëpatë dhe u kthye. Pejgamberi a.s i vendosi vetë një shkop sëpatës. Duke ia dhënë burrit, ai tha: “Merre këtë, shko dhe prej disa dru, pastaj mblidhi dhe shiti. Nuk do duhej të të shihja për pesëmbëdhjetë ditë “.

Burri u largua, preu dru, mblodhi dhe shiti. Kur erdhi në praninë e Profetit, ai kishte bërë pesëmbëdhjetë dërrheme. Me disa prej tyre, ai bleu rroba dhe me disa, ushqim. Pas kësaj, Profeti tha:

“Në vend që të vini në Ditën e Kijametit si një pikë e zezë për shkak të lypjes, kjo gjendje e juaja është më e mirë”.

“Lypja është e lejueshme vetëm për tre llojet e njerëzve në vijim: 1. Ai që është i goditur nga varfëria që bën që “të zvarritet në tokë” (varfëria ekstreme), 2. Ai në borxh të pakapërcyeshëm, 3. Ai që mori përsipër paratë e gjakut për të pajtuar njerëzit “. Në një transmetim tjetër, ekziston një kusht i katërt: “Ai që vuan nga një sëmundje shumë të dhimbshme kronike, mund të kërkojë para sado që i nevojitet.” 1

Është kuptuar qartë nga hadithi që vetëm ai që është shumë i dëshpëruar, i hendikepuar dhe i paaftë për të punuar – nëse nuk ka njeri që të kujdeset për të, dhe nëse as shteti nuk e ndihmon,  – mund të kërkojë nga të tjerët vetëm aq para sa të plotësojë nevojat thelbësore të tij / saj dhe të lyp. Gjendja e borxhit gjithashtu duhet të shtohet në këto kushte. Përveç atyre kushteve të domosdoshme, ata që bëjnë lypjen si mjet jetese, kanë një përgjegjësi të madhe. Paralajmërimet e Profetit për njerëz të tillë janë si më poshtë:

“Kushdo që kërkon nga njerëzit pasuritë e tyre për të rritur pasuritë e tij / saj, ai ose ajo kërkon vetëm një copë zjarr. Ose për më pak, ose për më shumë, siç dëshiron ai. ” 2

Ky hadith shikon lypjen, pa qenë në nevojë, si të pa lejuar dhe të ndaluar, që tregon se rezulton në ndëshkim në Xhehenem.

Prandaj, përhapja e njerëzve të tillë nuk duhet të lejohet që numri i njerëzve që kryejnë vepra të tilla të ndaluara të mos rritet.

Kuptimi i synuar në një nga ajetet e sures Duha në Kur’an, që do të thotë “As lypësin mos e përzë!” është ” të mos refuzosh atë që bën një pyetje të urtë dhe që dëshiron të mësojë diçka”. Përndryshe, nuk duhet interpretuar si mos refuzimi i atyre që lypin (3) .Kjo sepse lypja do të inkurajohej në atë mënyrë.

1. Ebu Daud, Zekat: 26.
2. Muslimi, Zekati: 35.
3. As-Saëi, 4: 330.

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/it-permissible-give-money-beggars-if-they-are-not-need-do-alms-we-give-have-rewards

Infak do të thotë të shpenzosh para ose gjëra të fituara në mënyrë të ligjshme për nevojat dhe gjërat që feja i konsideron të domosdoshme ose të këndshme.

Të gjitha paratë që një person shpenzon për prindërit, gruan, fëmijët, vëllezërit dhe motrat e tij, vlerësohen si infak (bamirësi).

“Infak” ka një zinxhir (hierarki) në vetvete për sa i përket kohës dhe kushteve të tij. Për shembull, ekzistojnë bamirësi farze, vaxhib dhe mandub; sipas këtij klasifikimi, i pari në llojin farz të “infakut” është zekati.

Kujdesi i njeriut për veten dhe shpenzimet e tij dhe për familjen e tij është “infak” që është në shkallën e dytë të farzeve.

Shkalla e tretë është shpenzimi për në xhihad (përpjekje për Islam).

Të gjitha llojet e sadakave përfshihen në pjesën mandub (të këndshme dhe të dëshiruar) të “infakut”. (Qurtubi, I / 179)

Thuhet gjithashtu se “infaku” përfshin vetëm shpenzimin në formën e tabarru (tatawwu- që jipen në mënyrë vullnetare) dhe se nuk përfshihet zekati. Sidoqoftë, pikëpamja e parë është më e përshtatshme. (Razi, 2/3)

Le të shohim se çfarë është e nevojshme të bëhet në lidhje me çështjen nën dritën e haditheve të Pejgamberit (a.s):

Për Familjen:

“Kur një musliman harxhon diçka për familjen e tij duke synuar të marrë shpërblimin e Allahut, ai vlerësohet si sadaka për të.” (Buhari, Nafaqat 1; Muslimi, Zekati 48)

“Paratë që një person shpenzon për veten e tij dhe familjen e tij janë sadaka; ai duhet të fillojë të shpenzojë së pari për familjen e tij dhe të kujdeset për të afërmit e tij.” (Buhari, Zekati 18; Muslimi, Zekati 38, 95, 97; Ebu Daudi, Zekati 46)

Ndaj gruas:

“Do të shpërbleheni për çfarëdo që të shpenzoni për hir të Allahut, edhe sikur të jetë një kafshatë të cilën e futni në gojën e gruas suaj.” (Buhari, Iman 41; Muslimi, Wasijah 5)

Për më tepër, marrëdhënia intime e një personi me bashkëshortin /ten konsiderohet si sadaka:

“Disa sahabë i thanë Pejgamberit s.a.s:

“O i Dërguari i Allahut! Të pasurit e kanë marrur të gjithë shpërblimin. Ata bëjnë lutje ashtu si ne; ata e mbajnë agjërimin ashtu siç e mbajmë ne, dhe ata japin sadaka / zekat nga pasuritë e tyre të tepërta. “

Pas kësaj, Profeti (a.s) tha:

“A nuk ju ka caktuar Allahu juve një rrugë, duke ndjekur të cilën mund të bëni edhe ju sadaka? Në çdo deklaratë të madhërimit të Allahut (Subhanallah) ka një sadaka, dhe çdo tekbir (Allahu Ekber) është një sadaka, dhe çdo lavdërim i Allahut (Elhamdulillah) është një sadaka dhe çdo deklaratë se Ai është Një (La ilaha ilallah) është sadaka, dhe të urdhërosh atë që është e mirë është sadaka, dhe të ndalosh atë që është e keqe është një sadaka; dhe në marrëdhëniet intime të burrit me gruan e tij, ka një sadaka. ”

Shokët thanë:

“O i Dërguari i Allahut! A ka shpërblim për një person që plotëson kërkesat e tij epshore? ”

Profeti (a.s) tha:

“Më thuaj, nëse ai do t’ia kushtonte ato diçkaje të ndaluar, a nuk do të ishte mëkat nga ana e tij? Në mënyrë të ngjashme, nëse ai do t’i kushtonte asaj diçka të lejuar, ai duhet të ketë një shpërblim. ” (Muslimi, Zekati 53; Ahmad b. Hanbal, Musnad, V / 167-168)

Për musafirin:

“Kushdo që beson në Allahun dhe Ditën e Gjykimit duhet t’i japë mysafirit të tij shpërblimin e tij.”

Shokët pyetën: “O i Dërguari i Allahut! Cili është shpërblimi i mysafirit?”

Profeti (a.s) tha:

“Ta argëtosh me bujari për një ditë dhe një natë. Musafiri ka të drejtë të argëtohet për tre ditë. Nëse ai qëndron më gjatë, ajo me të cilën do të sigurohet do të konsiderohet si sadaka.” (Buhari, Adab 31; Muslimi, Luqata 14)

Për të gjithë njerëzit dhe kafshët:

“Nëse një musliman mbjell një pemë ose mbjell farëra, dhe nëse një person, një kafshë ose një zog ha nga ajo, ajo konsiderohet si sadaka për atë musliman.” (Buhari, Harth wa Muzaraa 1; Muslimi, Musaqah 12)

Me pak fjalë, është e mundur që të shndërrohet në sadaka. Në të vërtetë, thënia e mëposhtme e Pejgamberit a.s e shpreh shumë qartë:

“Është e nevojshme që njeriu të japë sadaka për çdo nyje të trupit të tij çdo ditë:

– është sadaka të vendosni drejtësi midis njerëzve.

– është sadaka nëse ndihmoni një njeri të hip mbi kafshën e tij ose ta ndihmoni atë të ngarkojë bagazhin e tij.

– është sadaka të thoni një fjalë të mirë.

– çdo hap që ndërmerrni drejt namazit është një sadaka.

– është sadaka nëse largoni gjërat e dëmshme nga rruga. “ (Buhari, Sulh 11; Muslimi, Zekati 56. Shih gjithashtu Ebu Davudin, Tataëëu 12)

“Buzëqeshja me vëllanë tënd është një sadaka.” (Tirmidhi, Birr 36)

Nga ana tjetër, një person që dëshiron të japë sadaka duhet së pari të plotësojë nevojat e tij dhe nevojat e familjes së tij. Siç thotë Allahu, ai duhet të japë sadaka nga “ajo që është përtej nevojave të tij”. (shiko el-Bekare 2/219; Buhari, Zekah 18, Nafaqat 2)

Nuk është e pëlqyeshme për një person që plotëson nevojat e tij dhe nevojat e familjes së tij me vështirësi t’i jap paratë e tij si sadaka dhe t’i bëjë anëtarët e familjes së tij nevojtarë.

“Sadakaja e dhënë një të afërmi vlerësohet si dy herë më e dobishme se sa sadakaja e dhënë një personi tjetër”. (Tirmidhiu, Zekati 26; Nasai, Zakah 82; Ibn Maxheh, Zekati 28)

Ushqimi i të uriturve (Buhari, Iman 6, 20; Muslimi, Imani 63) dhe dhënia e ushqimit për njerëzit janë ndër veprat më bamirëse. (Tirmidhi, At’ima 45, Kijame 42)

Infaku (bamiresia)

Infak do të thotë të shpenzosh parat ose mallrat e fituara në mënyrë të ligjshme për nevojat dhe gjërat që feja i konsideron të domosdoshme ose të këndshme, për të shpërndarë përfitimet e padukshme dhe të dukshme të dhëna nga Allahu si mbështetje për të tjerët. Është një fjalë arabe, por përdoret nga myslimanët e të gjitha kombeve prej kur u bë term. Rrënja e saj në arabisht është na-fa-ka. Do të thotë “dil”, “largohu”. Vrima nga e cila del lepuri quhet “nafika”, një person që del nga besimi ose nga nga zemra e të cilit del besimi quhet “munafik”, pjesa e pantallonave ku del këmba quhet “nejfak”, furnizim i cili është duke mbaruar quhet “infak”, dhe tuneli quhet “nafak”. Ekziston një marrëdhënie midis rrënjës dhe atyre fjalëve. Përgjegjësia financiare e një personi për t’u dhënë njerëzve për të cilët është fetarisht i detyruar të kujdeset quhet “nafaka”; marrëdhënia midis rrënjës dhe kuptimit është e qartë.

Siç mund të kuptohet nga përkufizimi i “infakut” që përfshin të gjitha kuptimet e mësipërme, do të thotë gjithashtu që njeriu të përhap dhe mësojë njohuritë e dobishme që ka. Për shembull, fraza e mëposhtme në fillim të Kuranit që përshkruan besimtarët që arrijnë shpëtimin, “ dhe prej asaj që Ne u kemi dhënë, ata japin (zeqat, sadaka etj.). ” (2/3) e shoqëron këtë kuptim me “infak” gjithashtu. Ky ajet është, në të vërtetë, i jashtëzakonshëm në atë që tregon vetitë që “infaku” duhet të ketë: Kuptohet nga parafjala “min = nga” që ai që jep duhet të japë disa prej atyre që ka, jo të gjitha, gjë e cila do të bënte atë të varfër nga shpenzimi; kuptohet nga fjala “ma = çfarë” që është e nevojshme të jepet jo vetëm nga gjërat materiale, por edhe nga gjërat shpirtërore si dija; kuptohet nga fraza, “ dhe prej asaj që Ne u kemi dhënë, ata japin (zeqat, sadaka etj.). “, se nuk duhet të ketë ndjenjë të mburrjes dhe pritshmëri për mirënjohje pasi që dikush jep nga ato që Allahu i ka dhënë; kuptohet nga fraza “japin (junfiquna)” se ata japin për nevoja, jo për shpenzime të tjera dhe ato që ata japin nuk janë pak por mjaftueshëm për të përmbushur një nevojë; këto janë vetitë e vërteta të infakut. Infaku, i cili ka të gjitha këto cilësi, ka një zinxhir (hierarki) në vetvete për sa i përket kohës dhe kushteve të tij. Për shembull, ekzistojnë infake farze, vaxhibe dhe mandube; sipas këtij klasifikimi, i pari në listën farz të infakut është zekati. Kujdesi i njeriut për veten dhe shpenzimet e tij për familjen e tij është infak që është farz i shkallës së dytë. Shkalla e tretë prej farzeve  është shpenzimi për xhihad (përpjekje për Islam). Të gjitha llojet e sadakave përfshihen në pjesën mandub (të këndshme dhe të dëshiruar) të infakut. (Qurtubi I / 179)

Ka rreth dyqind ajete në Kuran që flasin për llojet e infakut, i cili është një tregues i qartë i transferimit material, lëvizshmërisë së pasurisë, përhapjesë së pasurisë, shpërndarjes së të ardhurave, transferimi i parave nga ata që kanë për ata që nuk kanë, me pak fjalë për dimensionet e drejtësisë shoqërore; nuk ekziston asnjë lloj mekruh ose haram i infakut sepse ky term është absolutisht pozitiv. Shpenzimet mekruh ose haram nuk quhen infak por shpenzime (teprime), ekstravagancë, etj.

Thuhet gjithashtu se infaku përfshin vetëm shpenzimin në formën e tabarru (tatawwu-në formë vullnetare) dhe se nuk përfshin zekatin. Por pikëpamja e parë është më e përshtatshme. (Razi 2/3)

Nga ana tjetër, I Dërguari i Allahut (s.a.v.s.) shpjegon hierarkinë e infakut në një hadith: Dikush shkoi te Pejgamberi a.s  dhe e pyeti: “Unë kam një dinar. Çfarë duhet të bëj me të? ” Ai tha: “Shpenzo atë për veten tuaj.” Ai pyeti: “Po sikur të kem dy dinarë?” Ai tha: “Shpenzoj për familjen tuaj.” Ai pyeti: “Po sikur të kem tre dinarë?” Ai tha, “Shpenzoj për shërbëtorët tuaj (punonjësit)”. Ai pyeti: “Po sikur të kem katër dinarë?” Ai tha, “Shpenzoj për prindërit tuaj.” Ai pyeti: “Po sikur të kem pesë dinarë?” Ai tha, “Shpenzoj për të afërmit tuaj”. Ai pyeti: “Po sikur të kem gjashtë dinarë?” Ai tha: “Shpenzoj në rrugën e Allahut.” Ajeti 215 i sures el-Bekare përmend një urdhër më të qartë për këtë hierarki: “Të pyesin se ç’do të japin. Thuaj: “Atë që jepni prej pasurisë jepni për prindërit, jepni për të afërmit, për bonjakët, për të varfërit, për kurbetçinjtë. E çdo të mirë që punoni, s’ka dyshim se All-llahu e di”. Një hadith tjetër jep një urdhër të ndryshëm për këtë klasifikim duke u bazuar në kushte të ndryshme: “Paratë më të mira që një person shpenzon janë paratë për familjen e tij, për transportin (mount- kali që mund të përdoret për kalërim) e tij në rrugën e Allahut dhe për miqtë e tij në rrugën të Allahut ”.  Në një hadith tjetër thuhet : “Midis një dinari që e shpenzoni në rrugën e Allahut (xhihad), një dinar i jepni një personi të varfër për sadaka dhe një dinar që e shpenzoni për familjen tuaj, ai që shpenzoni për familjen tuaj ka më së shumti sevape- shpërblim”. (Qurtubi I / 179)

Të gjitha llojet e infakeve këshillohen dhe inkurajohen në hadithet e të Dërguarit të Allahut me theksim të veçantë. Ai shprehet se të gjithë duhet të shpëtojnë veten e tyre duke dhënë qoftë edhe një gjysmë hurme, se sadakaja do të përmirësoj mirëmbajtjen, jetëgjatësinë dhe pasurinë, që ajo ndalon zemërimin e Allahut, të sigurojë fitoren dhe të bekojë pasurinë e dikujt. Për më tepër, Allahu deklaron se çdo gjë që jipet si infak do të zëvendësohet nga Allahu. (34/39) I Dërguari i Allahut (s.a.v.) gjithashtu deklaron se mirëmbajtja e një personi që nuk jep infak do të ulet, se bujaria është e etikës ndaj Allahut, se mbështetja e të varfërve do të parandalojë vdekjen e keqe dhe se sadakaja parandalon fatkeqësitë si goditjet e rrufeve. Për ta përmbledhur, infaku konsiderohet si elementi i dytë themelor i Islamit, “ura” e tij dhe mjeti për rregullimin e botës.

Hadithet janë përkthyer nga anglishtja.

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/money-person-spends-his-parents-ëife-children-brothers-and-sisters-regarded-infaq-charity

Sadakaja, zekati e vitrat jane bamiresi qe karakterizohen me dhenie nga ajo qe Allahu i jep njeriut. Siç dihet, një prej grupeve që mund t’u jipet zekati janë: “ata që zemrat e të cilëve duhet të pajtohen me Islamin”. Prandaj, nëse lejohet dhënia e zekatit për disa njerëz, lejohet gjithashtu edhe dhënia e sadakasë. Kështu, ata do të ngrohen drejt Islamit ose do të parandalohen nga dëmtimi i muslimanëve. Megjithatë, ata nuk duhet ta përdorin këtë sadaka kundër muslimanëve; ata duhet ta përdorin atë për të përmbushur nevojat e tyre.

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/can-sadaqah-zakah-fitrah-be-given-poor-non-muslims

Para së gjithash, të lypësh është një mënyrë shumë e keqe për të fituar para në Islam. Profeti ynë (a.s) tha: “Një person lyp dhe lyp .. në fund, ai paraqitet në Ditën e Gjykimit pa mish në fytyrën e tij”, “Një person që lyp para kur nuk ka nevojë, mbledh zjarr.” ( al-Hindi, VI / 495; Ibn Hajar, Bulugh`1-Maram, (Exp) N / 144). Kurani lavdëron të varfërit për të cilët të tjerët mendojnë se nuk kanë nevojë për ndonjë gjë për shkak të modestisë së tyre dhe që nuk lypin me këmbëngulje nga njerëzit dhe shton se ata janë njerëzit që duhen të ndihmohen. (El-Bekare (2)-273) Ka shumë hadithe të dukshme në lidhje me të keqen e lypjes. (shiko al-Hindisht, ibid).

Sidoqoftë, kur shikojmë disa ajete të Kuranit dhe veprimet dhe fjalët e të Dërguarit të Allahut (s.a.v.), shohim se është e nevojshme t’i jepet diçka personit që lypë, të mos ta injorojmë: Kur rrugët e drejtësisë listohen në Kuran, lypësit përmenden së bashku me të afërmit, jetimët, nevojtarët dhe udhëtarët. (el-Bekare (2)-177) Meqenëse zekati (lëmoshë) përmendet në të njëjtin ajet pas lypësve, ai duhet të jetë diçka tjetër përveç zekatit. Për më tepër, kur karakteristikat e njerëzve të drejtë që meritojnë bekimet e Xhenetit përmenden në dy ajete, përdoret shprehja “Dhe në pasurinë e tyre kishin përcaktuar të drejtë për lypësin dhe për të ngratin (që ka nevojë por nuk lyp)”. (Shih adh-Dhariyat, (51)-19; al-Maarij, (70)-25) Do të thotë se është e nevojshme t’i jepet nevojtarit dhe lypësit që nuk dihet nëse ai ka nevojë.

Përveç kësaj, në Kuran, ekziston një ajet tjetër që thotë: “As lypësin mos e përzë”!. (adh-Dhuha 10) Në të vërtetë, ka disa studiues që e kuptuan atë si pyetësin, d.m.th., i cili bën pyetje në mënyrë që të mësojë fenë e tij, jo lypës. (Shih Qurtubi XX / 101)

Sidoqoftë, kuptimi i parë që vjen në mendje është lypësi; edhe nëse është e mundur të gjesh kuptime të tjera për të, nuk ka asnjë shenjë se nuk mbulon edhe kuptimin e lypësit.

Profeti ynë gjithmonë u jepte diçka njerëzve që i kërkonin me butësi gjatë jetës së tij; ai madje ua dha atyre që e pyetën me vrazhdësi duke thënë “ata më bënë të zgjidhja midis dhënies dhe të qenit koprrac, duke përdorur fjalë të vrazhda. Unë nuk jam koprrac”. (bk. Müslim, Zekât, 127 (Davudoğlu V / 479 vd. )),

Kjo është ajo që kuptohet nga fjalët e Profetit tonë: “Askush nga ju nuk duhet të refuzojë një person që kërkon diçka nga ju dhe duhet t’i japë atij / asaj diçka, edhe nëse sheh dy rrathë prej ari në krahun e tij / saj” (Qurtubi, XX / 101 ), “Nëse lypësit nuk janë gënjeshtar, ata që i injoruan do të dëmtohen.” (Al – Hindi, VI / 362) “Jepni diçka (edhe nëse është shumë pak) lypësve ose dërgojeni atë me fjalë të mira; sepse ai mund të jetë një engjëll që ju viziton për të parë se si i përdorni bekimet dhe mirësitë që ju dha Allahu”. (Qurtubi, ibid; Për një hadith të ngjashëm shihni El-Hindi, VI / 390. (5) El- Hindi, VI / 363) “Kushdo që jep diçka për hir të All-llahut kur i kërkohet, 70 shpërblime janë regjistruar për të”. (5) “Një person i cili lyp duke thënë për hir të Allahut është i mallkuar; personi i cili refuzon dikë që thotë për hir të All-llahut është i mallkuar gjithashtu, përpos nëse ka bërë diçka të ligë“, ” Vetëm Xheneti kërkohet për hir të Allahut “. (el-Hindi, VI / 502-503) Ne nuk kemi kërkuar në lidhje me transmetimet e atyre haditheve. Sidoqoftë, pasi që ka shumë prej tyre që kanë të njëjtin kuptim dhe pasi që nuk ka asnjë hadith që ka kuptim të kundërt, ata tregojnë se është e pëlqyeshme t’u jepet diçka lypësve.

Ibrahim b. Adham tha: “Lypsarët janë kaq njerëz të mirë; ata mbajnë furnizime për ne për botën tjetër”. Ibrahim an-Nahai tha: “Lypësit janë postierët e ahiretit. Ata vijnë në derën tuaj dhe pyesin: A doni të dërgoni diçka të afërmve tuaj?” (Qurtubî, XX / 101)

Sidoqoftë, nuk ka pse t’u jipet asgjë lypësve që rrijnë rrugëve dhe lypin nga kushdo që kalon. Nëse një lypës kërkon diçka nga ju personalisht dhe thotë për Allahun ose për hir të Allahut, atëherë është e nevojshme t’i jepni diçka edhe nëse është shumë pak, por atij i duhet thënë në një mënyrë të përshtatshme që lypja duke thënë kështu është një vepër shumë e keqe. Allahu e di më mire, por është më mirë të mos u jipet asgjë atyre që luten në xhami. Kështu, është e mundur të ndalohet një bidat (inovacion). Është më mirë të mos u japësh asgjë atyre që lypin si profesion edhe pse nuk janë nevojtarë, përveç nëse kërkojnë personalisht nga ju. Sidoqoftë, është urdhër i All-llahut që mos të qortohet lypësi. Është gjithashtu urdhër i Allahut që t’i dërgojm lypësit duke përdorur fjalë të mira në vend se t’iu japim para dhe pastaj t’i ofendojm. (Shih el-Bekare (2) 263)

İslam Fıkhı Ansiklopedisi (Enciklopedia e Fikhut Islam)

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/article/giving-money-beggars

Zekati nuk kërkohet për mallrat si shtëpitë, dyqanet, e makinat, përveç parave, arit, argjendit dhe mallrave komerciale te kursyera. Sidoqoftë, nëse të ardhurat e fituara (p.sh. nga qirat e tyre) arrijnë masën nisab (sa vlera e 80,18 gr. arit) së bashku me paratë e tjera që posedon pronari (si ari, argjendi dhe mallrat e tregtisë), një e  dyzeta prej këtyre kursimeve duhet të jepen si zekat në fund të vitit.

Përveç borxhit dhe nevojave themelore, një person i cili zotëron 80 gr. ar ose këtë sasi ari me vlerë parash ose mallrash tregtare, duhet të japë zekatin e kësaj shume nëse e njëjta sasi është në dispozicion një vit nga dita kur ai e kishte atë në pronësi. Pas kësaj, çdo vit (pas 354 ditësh sipas kalendarit hënor), kur vjen e njëjta datë, ai bën një ndarje të kursimeve të tij, shton të arkëtueshmet e tij, zbret borxhet e tij dhe jep përsëri zekatin e tij nëse ka më shumë se nevojat e tij themelore. Për më tepër, nuk është e nevojshme të mbyllet viti për rritjet e marra përmes mënyrave të ndryshme gjatë vitit. Në fund të vitit, të gjitha kursimeve që i nënshtrohen zekatit duhet t’u jepet zekat.

Ju mund të llogaritni zekatin e mallrave tuaj që i nënshtrohen zekatit në përputhje me këto parime.

Zekati përbëhet nga një “akt pastrimi dhe pastrimi financiar” në të cilin Allahu urdhëron që prona që ai ka dhënë si ushqim të rezervohet për të drejtën e të varfërve. Eshtë dhënë për hir të Allahut. Kush jep çka jep për vete. Sepse Allahu është Zëvendësi i gjithçkaje, Kefîl, Hasîb, Nâzır, Alîm, Habîr dhe Shekur. Ai që jep për hir të Allahut nuk dëmton as në aspektin e botës dhe as në ahiret. Kjo është, Allahu e zëvendëson shumë çmimin e tij.

Për shembull, lehtëson blerjet e mira siç është “blerja e një shtëpie”, hap dyert e mira dhe largohet nga e keqja. Prandaj, pa marrë parasysh se cila është nevoja jonë thelbësore për të marrë; Nuk është e lejueshme ose e preferueshme të vonosh zekatin kur është e duhur.

Në fakt, përveç nevojave tona thelbësore, të paktën 80 gr. Eshtë një borxh dhe përvetësim mbi ne që të japim zekatin e kursimeve dhe kursimeve tona, të cilat janë me vlerë ari, dhe kanë qene tek ne gjatë një viti. Planet tona për të blerë një shtëpi, makinë ose ndonjë nevojë tjetër thelbësore në një të ardhme të largët ose të afërt nuk do të heqin nga ne përvetësimin e zekatit.

Nëse ka kaluar një vit që nga paratë e kursyera për nevojat tuaja si shtëpia dhe makina dhe tejkalon shumën e nisabit, zekati zvogëlohet.

Por; Nëse keni blerë një shtëpi dhe jeni në borxh, kursimet tuaja që nuk e kalojnë borxhin tuaj përjashtohen nga zekati.

Burimi

Të japësh gjërat e vjetra si sadaka për njerëzit në nevojë konsiderohet si sadaka. Sidoqoftë, është një sadaka më e lartë se kjo, që njeriu të dhurojë diçka që i pëlqen shumë.

Nëse një person, vetëm për hir të Allahut, jep diçka që i pëlqen, ai arrin nivelin e “birr”. Më poshtë sqarohet në ajet kuptimi:

“Kurrë nuk do ta arrini sinqeritetin e plotë me besim (as kënaqësinë e lumtur në xhennet) derisa të mos e jepni më të dhembshmen (më të dashurën) e pasurisë suaj. Çkado që jepni (për Zotin), All-llahu atë e di.”. (Al-i Imran, 3/92).

• Kur u shpall ky ajet, Ebu Talha donte të jepte pemishten “Birha”, të cilën ai e pëlqente më së shumti. Profeti (a.s) e këshilloi atë që t’ua dhuronte “të afërmve dhe kushërinjve të tij të ngushtë”. Pas kësaj, ai e bëri atë. (Buhari, Zekat, 44, Wasaya, 17, 26; Muslim Zekat, 43; Ahmed b. Hanbal, III / 141, 256).
• Omeri r.a. dha një tokë shumë të vlefshme që kishte. (Ibn Kathir, Mukhtasaru Tafsir, Bejrut 1981, I / 299)
• Zejd b. Harithe r.a. i tha Profetit (a.s) se ai do ta dhuronte kalin e tij të famshëm të quajtur “Sejl” dhe Profeti (a.s) ia dha atë Usama b. Zejdit r.a.
• Hasan al-Basri shprehet në vijim:”Nëse një person jep vetëm një nga hurmat që i pëlqen, ai arrin shkallën “birr” të përmendur në ajet”.
• Omar b. Abdulaziz r.a. u jepte shumë ëmbëlsira të varfërve; kur njerëzit e pyetën pse e bënte atë, ai tha se pëlqente më së shumti ëmbëlsirat.

Perkthyer nga: https://questionsonislam.com/question/how-sadaqah-given-things-are-loved

Mual-lifel Kulub: ata, zemrat e të cilëve duhen pajtuar ose zbutur me Islamin.
Si term, mual-lifel kulub tregon njerëzit, zemrat e të cilëve kërkohet të pajtohen me të, të cilët kërkohen të bëhen të padëmshëm për Islamin ose të vazhdojnë në fe duke u dhënë atyre zekat (lëmoshë).

Kjo u perdor si një mjet për të neutralizuar politeistët, forcimin e besimit të njerëzve me besim të dobët që sapo kishin përqafuar Islamin dhe duke siguruar që disa politeistë të bëhen myslimanë në periudhat kur numri i muslimanëve ishte i paktë dhe forca e tyre ishte e dobët; kjo metodë rezultoi të jetë shumë e suksesshme.

Kur sqarohen njerëzit në të cilët mund të jepet zekati në Kuran, përmendet edhe grupi mual-lefe el-kulub (et-Tevbe, 9/60). Vetë Pejgamberi (a.s) veproi në përputhje me rrethanat dhe u dha zekat myslimanëve dhe disa njerëzve që akoma nuk e kishin pranuar Islamin plotësisht.

Arsyet pse jomuslimanëve u jepet zekat mund të vlerësohen në dy kategori. I pari është populli që pritet të përqafojë Islamin, duke zbutur zemrat e tyre. Për shembull, Safvan b. Umejja r.a.. Ai thotë: “Gjatë Betejës Hunejn, Profeti (a.s) më dha një pjesë nga plaçka. Në fakt, Ai ishte personi që urreja më së shumti. Ai vazhdoi të më jepte disa gjëra më vonë; pastaj, ai u bë personi që më pëlqente më se shumti”. (Tirmidhi, III, 27).

E dyta është grupi i njerëzve që mund të torturojnë myslimanët dhe t’i dëmtojnë ata; nëse do t’u jepej zekat, ata do të hiqnin dorë nga torturat e muslimanëve dhe myslimanët mund të përfitonin prej tyre kundër jomyslimanëve të tjerë.

Sidoqoftë, sipas shkollës juridike Hanefi dhe Shafi, jomyslimanëve nuk mund t’u jepet asnjë zekat në mënyrë që zemrat e tyre të pajtohen me Islamin ose për ndonjë arsye tjetër. Arsyeja pse atyre iu dha zekat gjatë periudhave të para të Islamit ishte se, numri i muslimanëve ishte i vogël dhe numri i jomyslimanëve ishte i madh. Më vonë, Allahu i bëri muslimanët të fortë dhe i çliroi muslimanët nga nevoja për t’i bërë zemrat e tyre të pajtonin me Islamin. Pas Profetit a.s., të katër halifët e drejtë nuk u dhanë atyre zekat dhe Omeri r.a. tha: “Ne nuk do t’u japim asgjë në emër të Islamit. Islami u bë i fortë. Ai që dëshiron mund të bëhet musliman dhe ai që dëshiron mund të bëhet jobesimtar “.

Arsyet pse disa besimtarë konsiderohen si muallefe el-kulub dhe u jepet zekat:

a) Të bëjë që zemrat e njerëzve me besim të dobët që sapo janë bërë muslimanë dhe që nuk janë bërë besimtarë të pajtohen plotësisht me Islamin.

b) Të sigurojë që miqtë jomyslimanë ose kryetarët e fiseve muslimane të përqafojnë Islamin duke u dhënë atyre kryetareve zekat.

c) Të bësh te konvertuarit hebre dhe të krishterë që kanë përqafuar Islamin të vazhdojnë në Islam dhe të forcojnë besimin e tyre.

Dihet që aplikimi i Mual-lifel Kulub vazhdoi gjatë periudhës së Pejgamberit (a.s) dhe viteve të para të kalifatit të Ebu Bekrit r.a.. Omeri (Allahu qoftë i kënaqur me të) kundërshtoi aplikimin e dhënies së zekatit Mual-lifel Kulub për shkak të faktit se myslimanët u bënë të fortë dhe nuk kishte nevojë për t’i dhënë zekat atij grupi gjatë kalifatit të Ebu Bekrit r.a. (Allahu qoftë i kënaqur me të). Ebu Bekrit r.a. dhe shokët e tjerë të Profetit a.s. miratuan aktin e Omerit r.a. Si rezultat i ndërhyrjes së Omerit r.a., dhënia e zekatit për atë grup u shfuqizua.

Disa dijetarë islamë mbrojnë pikëpamjen se dhënia e zekatit për Mual-lifel Kulub u shfuqizua përgjithmonë ndërsa të tjerët mbrojnë pikëpamjen se dhënia e zekatit për atë grup është e vlefshme gjatë çdo periudhe.

Për ta përmbledhur, grupi Mual-lifel Kulub tregon se përpjekja islame mund të forcohet përmes mënyrave financiare. Kjo mënyrë është një metodë e rëndësishme për të forcuar dhe përhapur Islamin. Një pjesë nga zekati u caktua dhe u prezantua një fond për të zbutur armikun me para, për t’i neutralizuar ato dhe për t’i bërë njerëzit që mund të dëmtonin kombin të vendoseshin në sferën e Islamit.

Perkthyer nga: https://questionsonislam.com/article/muallafa-al-qulub-those-whose-hearts-are-be-reconciled-islam

Zekati është detyrim për personat në moshë madhore, mendërisht të shëndoshë, të lirë, të mos kenë borxhe dhe përveç përballimit të nevojave të tij dhe të familjes të zotërojë pasuri në vlerën e nisabit mbi të cilin të kalojë një vit pa e prekur. Sasia e nisabit është kusht si për pasurinë ashtu dhe për prodhimin. Edhe pse ari dhe argjendi nuk shtohen, zekati jepet kur arrin vlerën e nisabit.

Nisabi: është një masë e caktuar nga feja për detyrimin e zekatit. Kjo masë është 85 gr ar, 595 gr argjend ose pasuri, mallra tregtie, para në vlerën e tyre.

Përsa i përket zekatit të kursimeve të parave, ajo është 2.5 % e vleftës totale të paprekur për periudhën njëvjeçare. Zekati i kafshëve ndryshon nga lloji i tyre. Tek të imtat është një në dyzet; tek devetë një në pesë; tek të trashat (lopë) një në tridhjetë. Edhe për mineralet jepet zekat.

KUJT DUHET T’I JEPET ZEKATI

Allahu i Lartësuar i ka përcaktuar në Kuran në suren Tevbe, ajeti 60, vendet ku duhet të jepet zekat. Sipas ajetit, vendet ku jepet zekat janë:

1. Të varfrit (personat të cilët nuk kanë pasuri në masën e nisabit)
2. Nevojtarët (personat të cilët nuk kanë asgjë)
3. Nëpunësit që mbledhin zekatin
4. Personave të cilët duam t’i afrojmë e t’ia ngrohim zemrën me Islamin. Këtë grup mund ta ndajmë në tre pjesë:
   1. Personat të cilët edhe pse janë myslimanë akoma nuk kanë besim në zemrat e tyre.
   2. Personat që nuk janë myslimanë por shpresohet të bëhen të tillë.
   3. Edhe pse nuk janë myslimanë, mund të jepet për t’u ruajtur nga e keqja dhe për të zbutur pak atmosferën.
5. Robërve, për t’i shpëtuar nga robëria.
6. Borxhlinjve (atyre që nuk kanë pasuri të paguajnë borxhin)
7. Personave që ia kanë kushtuar jetën diturisë, njerëzve dhe institucioneve që ndihmojnë në përhapjen e fesë islame dhe në përgjithësi të gjithë institucionet apo shoqatat që ndikojnë në përhapjen e kulturës Islame.
8. Udhëtarët. (atyre që mund të kenë nevojë për para gjatë udhëtimit)

KUJT NUK MUND T’I JEPET ZEKATI

Përveç përcaktimit se cilës kategori mund t’i jepet zekat, janë përcaktuar gjithashtu edhe personat dhe kategoritë se ku nuk mund të jepet zekati. Këto janë:

1. Të pasurit
2. Personat e aftë për punë
3. Jomyslimanët
4. Farefisi i afërt (Një person nuk mund t’i japë zekat personave të afërt të familjes si nënës, babait, fëmijëve apo gruas. Këtu nënkuptohet se nuk mund t’i japë as gjyshërve, nipërve apo mbesave).
5. Të afërmve të Profetit a.s..

MALLRAT QË MUND TË JEPEN ZEKAT

1. Tek mallrat e tregtisë hyn çdo lloj malli si veshmbathje, ushqimet, bagëtitë, shtëpitë, tokat dhe për të gjitha duhet të jepet zekat.
2. Bagëtitë që mbahen për qëllime tregtie hyjnë brenda mallrave të tregtisë dhe për to jepet zekat në masën 2.5 %.
3. Zekati i mallrave të tregtisë llogaritet 2.5 % e gjithë vlerës së mallit që zotëron personi. Ky zekat mund të jepet në para ose në vlera të tjera.
4. Zekati i bagëtive: Bagëtitë i ndajmë në grupe dhe ndarja e zekatit bëhet sipas grupeve të caktuara në vlerën e caktuar.
5. Pasuria monetare: Stolitë të cilat përdoren për qëllime tregtia kanë nisabin e përcaktuar, në ar 85 gram ndërsa në argjend 595 gram. Secili person që zotëron këtë sasi të caktuar duhet të japë zekat 2.5 % të mallit. Edhe ata që kanë bono apo letra me vlerë, zekatin e japin duke llogaritur 1/40 e vlerës së mallit që kanë.
6. Pasuritë e patundshme: Përsa i përket personave që kanë shtëpi me qera, diskutohet nëse duhet dhënë zekat mbi vlerën e qerasë apo mbi vlerën e pasurisë. Pjesa më e madhe e dijetarëve janë të mendimit të jepet mbi vlerat personale. Disa dijetarë e përngjasojnë vlerën e qirave me sasinë e mallrave bujqësorë dhe mendojnë se duhet të jepet 1/10 ose 1/20 e vlerës së qirasë. Ndërsa të tjerë mbështesin mendimin e dhënies 1/40 e vlerës së pasurisë së patundshme.
7. Mineralet: Sasia e nisabit për minerale si ari, argjendi, mermeri, smeralde, rubinë, naftë apo gaz natyror është 1/5 ose 20 % e mallit që zotëron personi.
8. Prodhimet bujqësore: Tek prodhimet bujqësore kemi dy lloj ndarjesh: nëse tek toka ku mbillet bëhen shpenzime si ujitja, përdorimi i ilaçeve apo ndonjë lloj shpenzimi tjetër, atëherë zekati është 1/20, ndërsa nëse marrim prodhime pa pasur asnjë shpenzim, është 1/10.

ZEKATI (Lëmosha Pastruese)

Bamirësia shprehet në Islam në forma të ndryshme. Ndërsa sadakaja (bamirësia) është një akt vullnetar,zekati është një detyrim për çdo musliman i cili zotëron një nivel të caktuar pasurie. Fjala zekat rrjedh nga fjala tezekka që do të thotë “të pastrosh diçka.” Prandaj zekati nënkupton mbajtjen e pasurisë të pastër dhe të shenjtë duke u dhënë 2.5 përqind të saj të varfërve. Rrjedhimisht ky akt e bën besimtarin dhe pasurinë e tij të qëndrojë përherë në nivele pastërtie dhe sinqeriteti (Tevbe 9:103). Zekati është një shtyllë shumë e rëndësishme e praktikës Islame dhe kjo vërtetohet nga barazimi që i bëhet asaj me namazin, gjithsej 82 herë në Kur’an.

Bamirësia është një virtyt i nxitur nga të gjitha fetë hyjnore të shpallura më parë dhe nga të gjitha sistemet e tjera të besimit. Islami nuk e ndalon fitimin e pasurisë, gjë e cila është në natyrën e njerëzve, por Islami i nxit të pasurit ta ndajnë pasurinë e tyre me të varfërit. Allahu është i vetmi pronar i vërtetë i gjithçkaje, ndaj Ai u ka dhënë një farë të drejte edhe të varfërve në pasurinë e të pasurve, prandaj pretendimi i dikujt se çdo gjë që zotëron i përket atij dhe refuzimi për ta ndarë pasurinë me të varfërit, përbën në fakt sekuestrim të të drejtës së të varfërve dhe shkelje të të drejtave të njeriut.

Djalli ju frikëson nga varfëria dhe ju urdhëron për të këqija e Allahu ju garanton falje (mëkatesh) e begati; Allahu është dhurues i madh, Ai është i dijshëm. (Bekare 2:268)

Allahu nga ana tjetër ka premtuar se pasuria nuk do të pakësohet kurrë për shkak të dhënies së lëmoshës.

Thuaj: “S’ka dyshim se Zoti im është Ai që i jep furnizim të begatshëm atij që do nga robërit e vet dhe Ai ia pakëson atij, e çka do që të jepni, Ai e kompenson atë dhe Ai është dhuruesi më i madh. (Sebe 34:39)

Zekati përbën një formë të detyrueshme bamirësie të marrë nga kursimet e një personi. Ai nuk është një taksë mbi të ardhurat, por një taksë mbi kursimet. Përfituesit më të mëdhenj të tij janë punëtorët e varfër të cilët nuk mund t’i plotësojnë të gjitha nevojat e tyre pa njëfarë ndihme shtesë, si dhe të mjerët të cilët nuk janë në gjendje të sigurojnë as edhe mjetet bazë të jetesës. Ai përdoret gjithashtu për të paguar borxhet e atyre të cilët nuk kanë mundësi t’i paguajnë vetë, për lirimin e skllevërve dhe të robërve të luftës.

Zekati është gjithashtu një virtyt i rëndësishëm i muslimanëve dhe Allahu i paralajmëron ato që nuk e japin atë se do të kenë “një ndëshkim të dhimbshëm,” siç përshkruhet edhe në ajetin e mëposhtëm kur’anor.

Besimtarët dhe besimtaret janë të dashur për njëri-tjetrin, urdhërojnë për të mirë e ndalojnë nga e keqja, e falin namazin dhe japin zekatin, respektojnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Të tillët do ti mëshirojë Allahu. Allahu është ngadhënjyes, i urtë. (Tevbe 9:71)

Ata të cilët e ruajnë arin e argjendin e nuk e japin për rrugën e Allahut, lajmëroji për një dënim të dhimbshëm. (Tevbe 9:34)

Marre nga: https://www.kmsh.al/zekati/

Siç dihet zekati është një adhurim financiar që duhet të jepet nga të pasurit tek personat në njërën nga tetë kategoritë shoqërore të renditura në Kur’an (Kujt i jepet zekati?). Prandaj, vendet ku do të jepet zekati janë shumë të rëndësishme. Sepse ne shohim se Kur’ani i përmend në mënyrë specifike.

Gjatë kohës së Profetit tonë (salallahu alejhi ue selem), zekati shpërndahej në dy mënyra.

1. Zyrtarët e zekatit ose taksa-mbledhësit, të cilët quhen âmil, i sillnin zekatin bejt-ul mal (thesarit të shtetit) dhe shpërndahej nga shteti në tetë klasat e përmendura. Me fjalë të tjera, shteti ishte si një organizator që mblidhte dhe shpërndante zekatin.
2. Vetë zyrtarët e zekatit ua shpërndanin zekatin që mblidhnin nevojtarëve në të njëjtin rajon.

Megjithatë, shteti mund ta mbledhë zekatin, nuk ka dyshim për këtë. Shteti këtu bën vetëm detyrën e shpërndarjes. Por, shpërndarja duhet të bëhet në kategoritë e përmendura në Kuran, gjë që nuk ndodh me taksat që shumica e shteteve i mbledhin. Kjo edhe e bën dallimin. Taksat nuk llogariten në vend të zekatit.

Si person juridik, zekati nuk mund t’i jepet vetë shtetit. Por kjo nuk do të thotë se shteti nuk mund t’i marrë asgjë popullit. Sepse, kur duhet, shteti mund të marrë taksa. Prandaj, ne nuk mund të refuzojmë të japim zekatin vetëm sepse shteti mbledh taksa nga ne. Të dy duhet të ndahen nga njëri-tjetri.

http://hikmet.net/devletin-aldigi-vergi-zekat-yerine-gecer-mi-asr-i-saadette-durum-nasildi/

Si të mos gëzojmë për muajin e Ramazanit kur në të na jepet mirësia e shefatit. Ditën që nuk bën dobi askush për asgjë: “Atë ditë nuk bën dobi ndërmjetësimi (shefati), përveç atij, të cilin e ka lejuar i Gjithëmëshirshmi të ndërmjetësojë dhe për të cilin e pëlqeu ndërmjetësimin.”
Myslimanët e presin Ramazanin me përmallim dhe gëzim duke kërkuar dobitë që ka agjërimi në këtë muaj. E si të mos gëzohen ata që e dinë se Ramazani është mëshirë nga Allahu për robërit e Tij, mirësi të cilën e përcakton vetëm Ai. Këtë nuk e kuptojnë veç të zotët e mendjes.

Përse të mos hapen gjokset në Ramazan, kur ai për të varfrit është moment kënaqësie, për udhëtarët lehtësim, për të sëmurët shërim, për mëkatarët pendim dhe për të udhëzuarit, forcim dhe shtim i besimit…

E si të mos hapen kraharorët me ardhjen e muajit të mirësive, të fitoreve, të leximit të Kur’anit dhe shtimit të bamirësisë…

E si jo kur ditët janë të gjallëruara, shtëpitë parfumosen me leximin e Kur’anit, toka pastrohet me djersët dhe lotët e rukuve dhe sexhdeve…

Në çdo natë, qielli përqafon duatë që dërgojnë krijesat te Krijuesi i tyre, pra ringjallen zemrat pas “vdekjes” së tyre dhe trupi shërohet nga sëmundjet e tij.

E si të mos hapen kraharorët e besimtarëve në Ramazan, ku për çdo natë lirohen shpirtrat që meritojnë hyrjen në zjarr, hapen dyert e Xheneteve dhe shtohen radhët e atyre që hyjnë në Rejan (emri i portës së Xhenetit në të cilën hyjnë vetëm agjëruesit)…

Përse të mos përkushtohen të mençurit me agjërim kur Allahu i Lartësuar thotë në një hadith kudsij: “Çdo punë e birit të Ademit është për të, përveç agjërimit, i cili është për Mua dhe Unë di si shpërblej për të. Era e gojës së agjëruesit është më e mirë tek Allahu sesa aroma e miskut.”

A nuk është i nevojshëm agjërimi ditën kur do të vendoset peshorja dhe kur llogaria do të jetë për çdo gjë? Ruajeni pra veten nga gabimet dhe mangësitë.
O robër të Allahut. Në agjërim shfaqet forca e besimit dhe vendosmëria në adhurim. Në agjërim shpirtrat e besimtarëve manifestojnë nënshtrim ndaj urdhrave të Allahut. Duke u larguar nga dëfrimet dhe pasionet, agjëruesit lënë mënjanë dëshirat për premtimin e Xhenetit që nuk e kanë parë.

Si të mos gëzojmë për muajin e Ramazanit kur në të na jepet mirësia e shefatit. Ditën që nuk bën dobi askush për asgjë: “Atë ditë nuk bën dobi ndërmjetësimi (shefati), përveç atij, të cilin e ka lejuar i Gjithëmëshirshmi të ndërmjetësojë dhe për të cilin e pëlqeu ndërmjetësimin.”
Në Ramazan shtohet leximi i Kur’anit për të cilin Profeti a.s. ka thënë: “Agjërimi dhe Kur’ani ndërmjetësojnë (për robin) Ditën e Kiametit. Agjërimi thotë: O Allah. Unë e privova nga ushqimi, prandaj lejomë të ndërmjetësoj për të. Dhe Kur’ani thotë: O Allah. Unë e privova nga gjumi, prandaj lejomë të ndërmjetësoj për të, dhe të dyve iu pranohet shefati.”
E si mos të gëzohen agjëruesit në Ramazan kur dyert e qiellit hapen për ata që luten dhe Allahu ua pranon lutjet…
Allahu i Lartë thotë pas ajeteve të agjërimit: “Kur të pyesin robërit e Mi për Mua, Unë jam pranë tyre, i përgjigjem lutjes së thirrësit kur ai më lutet, pra le të më përgjigjen Mua dhe të më besojnë, me qëllim që të jenë të udhëzuar.” (Bekare, 186)

E si të mos gëzohen myslimanët me muajin e Ramazanit kur ai është shkak për faljen e mëkateve…

Profeti a.s. thotë: “Kush e agjëron Ramazanin me besim dhe bindje (në arritjen e shpërblimit), i falen të gjitha gjynahet e kaluara.”
O bashkësi e Kur’anit. Mirësitë e muajit të Ramazanit janë të shumta saqë nuk mund t’i përmendim këtu, por do mjaftohemi vetëm me disa prej tyre:
Qëllimi i vërtetë është ruajtja e dy gjërave të rëndësishme, për të cilat ka këshilluar Sheriati i ndritur; së pari: Imani-besimi dhe llogaritja e shpërblimit: “Kush falet Natën e Kadrit me besim dhe duke llogaritur shpërblimin (me sinqeritet), i falen të gjitha mëkatet e kaluara; dhe kush agjëron muajin e Ramazanit me besim dhe duke llogaritur shpërblimin, i falen të gjitha mëkatet e kaluara.”

Dijetarët kanë thënë: Nijeti është kusht që punët të bëhen për afrim tek Allahu. Qëllimi për besimin është: besimi se me të vërtetë agjërimi është detyrim. Kurse fjala ihtisab, do të thotë pritje e shpërblimit vetëm prej Allahut të Lartë.
Së dyti, ruajtja e agjërimit. Kjo arrihet duke qëndruar larg nga gënjeshtra dhe veprat e pahijshme. Profeti a.s. ka thënë: “Kush nuk e lë gënjeshtrën dhe të punuarit me të, Allahu s’ka nevojë që të lërë të ngrënit dhe të pirit.”
Largimi nga gënjeshtra është edukim që plotëson agjërimin.

Si mund ta mendojë dikush veten e tij agjërueshëm kur nuk largohet nga gënjeshtra dhe të punuarit me të?!
Bejdavi ka thënë: “Sheriati nëpërmjet agjërimit nuk ka si qëllim privimin e njeriut me uri dhe etje, por është një adhurim që thyen epshin duke nënshtruar veten për të mbrojtur shpirtin e bindur. Nëse nuk ndodh kjo, Allahu nuk e shikon atë adhurim me shikim pranimi. Agjëruesi i sinqertë agjëron me gjuhën e tij nga gënjeshtra, përgojimi dhe thashethemet, nga fjala dhe dëshmia e rrejshme. Agjëron të dëgjuarit e tij nga dëgjimi haram.

Syri i tij agjëron nga shikimi i haramit. Agjëruesi i sinqertë nuk e lidh zemrën e tij me mëkate, gabime, mashtrime dhe urrejtje për myslimanët. Ai nuk bën padrejtësi dhe as nuk i përbuz të tjerët. Kush nuk i kupton ashtu siç duhet këto dobi të mëdha të agjërimit dhe faljen gjatë tij, atëherë ai do të jetë ashtu siç e përshkruan i Dërguari i Allahut a.s.: “Ndoshta agjëruesi nuk përfiton nga agjërimi i tij asgjë tjetër veç urisë dhe etjes; ndoshta ai që falet (natën gjatë Ramazanit), nuk përfiton veç qëndrimit të tij pa gjumë.”
“Thuaj: Vetëm mirësisë së Allahut dhe mëshirës së Tij le t’i gëzohen, se është shumë më e dobishme se ajo që grumbullojnë” (Junus, 58)

Agjërimi gjatë 1 muaji ndikon në tretjen e dhjamërave të depozituara gjatë 11 muajve dhe ndihmon në rënien nga pesha.

Dr. Alexis Carrel (fitues i çmimit Nobel ne mjekësi – 1940), ne librin e tij “L’homme, cet inconu” (Njeriu , ky i panjohur) thotë: “Gjate agjërimit treten dhjamërat dhe lëndet e tepërta te depozituara ne trup, e me pas këto zëvendësohen me te reja, kështu ndodh një ripërtëritje ne trup.”

Agjërimi ndihmon në lehtësimin e sëmundjeve si artriti, koliti, astma, alergjitë e ndryshme dhe largon lodhjen, duke ulur kalimin e pjesëzave te vogla te patretura mire nga zorrët ne enët e gjakut.

Gjithashtu agjërimi ndikon duke normalizuar sistemin autonom nervor. Ul shqetësimet ne sistemin tretës si dhe qetëson gjendjen e ankthit.

Agjërimi përben një periudhe pushimi për organet e sistemin tretës:

-Mëlçia pushon 4-6 ore,

-Stomaku pushon, nuk grumbullohet acid tretës,

-Zorrët, kane nje periudhë pushimi përsa i përket sekrecionit te lëngjeve si dhe ulet ritmi i punës i muskujve. Shtresa Peyer, e cila ndodhet ne zorre, është pjese e sistemit mbrojtës, gjatë agjërimit behet revizionimi mbi to dhe njeriu behet me i qëndrueshëm ndaj sëmundjeve qe kalojnë ne sistemin tretës.

-Mos-djegia e plotë e mbeturinave të lëndëve ushqimore në enët e gjakut shkakton dëmtimin dhe konsumimin e tyre, kurse gjatë agjërimit, sidomos para iftarit, të gjitha lëndet ushqimore në gjak eliminohen.

-Veshkat gjatë agjërimit pushojnë dhe ripërtërihen.

-Palca, gjate agjërimit e shton sasinë e prodhuar të gjakut.

a. Udhëtimi

Lejohet mosagjërimi në rast udhëtimi. Ditët e paagjëruara duhet të shlyhen më vonë. Nëse bën nijet të agjërosh natën, por ditën e nesërme nisesh për udhëtim, mund ta ndërpresh agjërimin nëse ke vështirësi, por e pëlqyeshme është që ai të plotësohet.

b. Sëmundja

Nëse personi ka frikë se sëmundja mund t’i shtohet apo mund t’i zgjasë më shumë, i lejohet të mos agjërojë dhe ta zëvendësojë atë pasi të shërohet. Një person të cilit mjeku i thotë që s’duhet të agjërojë dhe ai konsiderohet i sëmurë.

c. Shtatzënia dhe fëmija në gji

Nëse agjërimi i sjell dëm nënës dhe fëmijës nuk është i detyrueshëm. E njëjta vlen dhe kur nëna ka fëmijë në gji; nëse ka frikë nga pakësimi i qumështit.

d. Puna fizike e vështirë

Islami është feja e Allahut. Ai është një sistem jete perfekt dhe i balancuar. Asgjë nuk është në dëm të jetës së njeriut. Islami ka sjellë rregulla që e lumturojnë njeriun në të dy botët. Ata të cilët rrezikojnë shëndetin gjatë punës së rëndë fizike, u lejohet të mos agjërojnë, por t’i zëvendësojnë ditët e paagjëruara në ditë të tjera. Këto lehtësi mund t’i gjejmë në ajetet 183-185 të sures Bekare: “Agjërimi zgjat disa ditë, por, nëse ndonjëri prej jush është i sëmurë ose duke udhëtuar, le të agjërojë aq ditë sa i ka prishur në ditët e tjera më pas. Ata që kanë vështirësi për të agjëruar, duhet të ushqejnë si shpagim nga një të varfër për çdo ditë agjërimi. E, nëse ndonjëri jep më shumë se kaq, kjo është edhe më mirë për të. Por, agjërimi juaj është më i dobishëm, në qoftë se e dini. Muaji Ramazan është ai, në të cilin ka zbritur Kurani, që është udhërrëfyes për njerëzit, plot me shenja të qarta për rrugën e drejtë dhe dallues (i së mirës nga e keqja). Pra, kushdo nga ju që dëshmon këtë muaj, le të agjërojë! Sa i përket atij që është i sëmurë ose gjendet në udhëtim e sipër (le të agjërojë më vonë) aq ditë sa nuk i ka agjëruar. Allahu dëshiron që t’jua lehtësojë dhe jo që t’jua vështirësojë. Ai dëshiron që të plotësoni numrin e ditëve të agjërimit dhe që ta madhëroni Allahun (në fund të agjërimit), për shkak se ju ka drejtuar në rrugë të drejtë e që ta falënderoni Atë.”

e. Plakja

Personat e thyer në moshë dhe ata që kanë sëmundje të pashërueshme lejohen të mos agjërojnë. Në vend të ditëve të paagjëruara duhet të japin fidje. Për shembull: Një i moshuar, apo i sëmurë i përhershëm që nuk ka mundësi të agjërojë duhet të japë sasi parash, apo ushqim, për 30 të varfër, apo për një të varfër për tridhjetë ditë. Në pamundësi për të gjetur të varfrin apo për të organizuar ushqimin e tij, mund të bashkëpunohet me strukturat e KMSH-së në qendër apo në rrethe. Sasia e parave për një të varfër vendoset nga institucioni fetar por logjikisht mund të përllogaritet sasia e parave të harxhuara për ushqimin ditor. Kjo e vërtetë na jepet në ajetin e mësipërm: “Ata që kanë vështirësi për të agjëruar, duhet të ushqejnë si shpagim nga një të varfër për çdo ditë agjërimi.”

Ven­det ku mund të je­pet sa­dak­a­ja e fi­trit me ven­det ku mund të je­pet zeq­a­ti, ja­në të njëj­ta. Nis­ur nga kjo, per­son­ave që nuk mund t’u je­pet zeq­at, nuk mund t’u je­pet as sa­daka e fi­trit.

Per­son­at që nuk mund t’u je­pet zeq­at ja­në kë­ta: per­son­at që kon­sid­er­o­hen fe­tar­isht të pas­ur (që zot­ër­oj­në sa­sinë nis­ab pa­va­rë­sisht nëse ësh­të rent­a­bël apo jo), gru­a­ja e per­son­it që jep fit­ër, të afër­mit ba­zë (në­na-ba­bai, gjysh­ja-gjy­shi), të afër­mit e niv­e­lit të dytë (fëm­i­jët, ni­për­it dhe mbe­sat), të afër­mit që ka nën kuj­des­tari. Per­so­ni që jep sa­dak­a­në e fi­trit, du­het t’u japë për­pa­rë­si të var­fërve të ven­dit apo mjed­is­it ku ban­on, far­e­fis­it që mund të ban­o­jë edhe larg, të var­fërve me mor­al të mirë dhe nxën­ës­ve. Per­so­ni që jep sa­dak­a­në e fi­trit, mund t’ia japë atë si një të var­fëri të ve­tëm, ash­tu dhe duke ua shpërn­darë di­sa të var­fërve. Por, për sa i për­ket për­bal­lim­it të nev­o­jave të per­son­it të varf­ër, dhë­nia një të var­fëri ësh­të më e mirë. Ndër­kaq, di­sa per­so­na mund t’ia ja­pin fit­ret një të var­fëri të ve­tëm.

Islami kërkon disa kushte për njerëzit nga të cilët kërkon kryerjen e urdhrave dhe respektimin e ndalimeve të veta. Në këtë kuptim, ashtu si te adhurimet e tjera, edhe te agjërimi, janë bërë përgjegjës personat që kanë zotëruar cilësi të caktuara. Këto mund t’i radhisim:

Personi duhet të jetë musliman:

Që dikush ta ketë detyrim (farz) agjërimin, duhet ta ketë pranuar Islamin, domethënë duhet të jetë musliman. Personat që s’janë muslimanë nuk mund të detyrohen të agjërojnë.

Personi duhet të ketë mbushur moshën e pubertetit dhe të ketë zhvillim mendor normal:

Që dikush të jetë i detyruar për të kryer adhurimet që përmban Islami, duhet të plotësojë edhe këto dy kushte si më sipër: të ketë arritur moshën e pubertetit dhe, në të njëjtën kohë, të ketë zhvillim mendor normal. Në Islam, personat që nuk e kanë mbushur ende moshën e pubertetit, nuk konsiderohen fetarisht përgjegjës për të kryer adhurime të caktuara. Konkretisht, fëmijët dhe personat me të meta mendore janë përjashtuar nga detyrimi i agjërimit. Këtë specifikë i Dërguari i Allahut (s.a.s.) e ka bërë të ditur me këto fjalë: “Përgjegjësia është hequr nga tre vetë: nga fëmija që s’ka arritur ende moshën e pjekurisë seksuale (adoleshencës), nga i marri gjersa të shërohet dhe nga personi që fle gjersa të zgjohet!”

Personi duhet të jetë i aftë për të agjëruar dhe duhet të jetë vendas:

Që dikush ta ketë për detyrë (farz) agjërimin, duhet të jetë fizikisht i shëndoshë (të mos ketë të meta trupore që e bëjnë të paaftë për të agjëruar), duhet të jetë klinikisht i shëndoshë, pra të mos jetë i sëmurë dhe të jetë vendas, pra jo udhëtar, jo në udhëtim. Agjërimi nuk është farz (detyrim) për personat e paaftë fizikisht për të agjëruar, për personat e sëmurë dhe për personat që janë në udhëtim. Ndërkaq, po qe se këta persona, megjithëkëtë agjërojnë, agjërimi i tyre është i vlefshëm. Por po qe se e përdorin lejen që u është dhënë dhe nuk agjërojnë, ditët e paagjëruara i zëvendësojnë në një kohë më pas. Në lidhje me këtë specifikë, Kur’ani thotë:

“Agjërimi përbëhet prej ditësh të caktuara (të numëruara). Kush nga ju është i sëmurë ose udhëtar gjatë atyre ditëve, ditët e paagjëruara i agjëron më pas. Ata që nuk agjërojnë dot, duhet të paguajnë shpërblim (fidje). Fidja është masa (monetare ose ushqimore) sa për të ushqyer një të varfër. Kush e rrit masën e fidjes për të bërë mirësi, sigurisht e ka për dobi të vet. Megjithëkëtë, po ta dini të vërtetën, mbajtja e agjërimit është më e mbarë për ju!”

Krahas këtyre, nga detyrimi i agjërimit janë përjashtuar edhe femrat (gratë) me të përmuajshme, lehona dhe në periudhën e laktacionit (me fëmijë në gji). Këto, kur u mbaron gjendja e justifikueshme, i agjërojnë kaza ditët që nuk i kanë agjëruar.

Në një hadith, Profeti (s.a.s.) ka urdhëruar kështu: “Për sa kohë që umeti im ta mbajë gjallë muajin e ramazanit me adhurim, kurrë nuk do të turpërohet!” Në hadith është përdorur fjala arabishte ihja, mbajtje gjallë, gdhirje që, në kuptim të vërtetë, do të thotë vlerësim, vënie në jetë, përdorim, shfrytëzim. A mos vallë një fragment kohe që ikën, është në vetvete diçka e vdekur që të mund të thuhet për të “t’i japim gjallëri, ta mbajmë gjallë”? Si mund të bëhet kjo? Pra, si mund t’i japim jetë një kohe të vdekur?

Si shfaqje të mëshirës së vet, Zoti i ka pajisur fragmente të ndryshme kohore me stacione të posaçme dhe madhështore mëshire, në mënyrë që robtë t’i vlerësojnë dhe shfrytëzojnë. Ja pra, duhet arritur në këto stacione dhe ato ditë duhen mbajtur gjallë duke i jetuar mbushur me agjërim, namaz, sadaka dhe Kur’an, në mënyrë që, siç thuhet në hadith, ummeti të mos turpërohet!

Sigurisht, rruga e vlerësimit të kësaj mundësie e të këtij rasti të dhënë, kalon nëpër mbajtjen gjallë me sa të jetë e mundur të asaj kohe të bekuar si një tërësi të vetme me ditët dhe netët, me syfyrin dhe iftarin, me agjërimin dhe sadakanë, me teravinë dhe Kur’anin, sepse në hadith është vënë kushti “për sa kohë që ummeti do ta mbajë gjallë muajin e ramazanit me adhurim”, kusht që mund të plotësohet vetëm me zbatimin e gjërave të parashtruara më sipër.

Për t’i mbajtur gjallë ramazanin dhe netët e tij të bekuara, duhet t’i kemi prarasysh disa specifika:

• Po të na lejojnë kushtet dhe mundësitë dhe po ta kemi shëndetin në vend, është mirë që gjatë gjithë ramazanit të shkojmë në xhami për t’i falur namazet me xhemaat. Kështu, edhe fitojmë më shumë mirësi, edhe krijojmë mundësinë për t’u takuar dhe përshëndetur në këtë atmosferë të begatshme me njerëzit e mjedisit të vendit të punës dhe lagjes.
• Ka rëndësi që në ditët dhe netët e ramazanit të shkojmë në xhami bashkë me fëmijët tanë të rritur e që janë në periudhën e rritjes. Në ditë të tilla entuziaste, ata e kuptojnë më mirë rëndësinë e xhemaatit, solidaritetit, bashkimit dhe unitetit.
• Në muajin e ramazanit dhe në ditët dhe netët e shënuara të kërkojmë mundësinë për të uruar farefisin, fqinjët dhe miqtë dhe për të pritur urimet e tyre. Urimet e dyanshme dhe interesimi i dyanshëm për mirëqenien jep mundësinë për të marrë pjesë në gëzimet dhe hidhërimet, në sukseset dhe problemet e njëri-tjetrit.
• Në këto ditë dhe net të bekuara, këndimi i Kur’anit, dëgjimi i Kur’anit, pjesëmarrja në besidat me temë nga Kur’ani dhe hadithet, dëgjimi i predikimeve dhe këshillave, ndarja me të tjerët e kësaj atmosfere moralo-shpirtërore, i japin njeriut prehje e kënaqësi. Sidomos meditimi mbi kuptimet e Kur’anit dhe haditheve na i plotëson mangësitë e njohurive në fushën e fesë, na siguron thellimin në këtë fushë.
• Në ditët dhe netët e ramazanit, përmendja e Allahut të Lartë, pendimi dhe pendesa, lutja drejtuar Atij, e fuqizojnë vetëdijen e personit se është rob i Allahut, vetëdijen e adhurimit të Allahut.
• Në ditët dhe netët e ramazanit lind mundësia e arritjes më lehtë të pëlqimit të Allahut me anë të namazit, sepse çasti i namazit është momenti kur robi është më afër ndaj Allahut. Namazi është zikri më i madh. Eshtë e dobishme që në këto ditë dhe net të bekuara të tregohet përkushtim i veçantë për këtë adhurim kompleks.
• Në ditë dhe net të tilla i duhet lutur me sinqeritet Allahut që të na i mbrojë nga fatkeqësitë bashkimin dhe unitetin kombëtar, sigurinë dhe qetësinë kombëtare, botën islame dhe tërë njerëzimin. Një botëkuptim i tillë i përfton personit vetëdijen se është një pjesëtar i dobishëm i bashkësisë njerëzore.
• Duhet ta kalojmë nëpër sy detyrën tonë të robit, domethënë të adhurimit ndaj Zotit, gjë që e kemi për detyrë ta bëjmë gjithmonë, por që veçanërisht në ditët dhe netët e ramazanit duhet ta plotësojmë me një përkushtim të veçantë. A e kryejmë plotësisht detyrën tonë si nënë dhe babë, si bir dhe bijë, si afarist, si mësues, si nxënës, si drejtues, si nënshtetas? Në ditë dhe net të tilla, duke bërë autokritikë, duhet t’i gjejmë se ku i kemi të metat dhe gabimet dhe duhet të bartim shpresën dhe vendosmërinë për t’u bërë më të dobishëm, më të suksesshëm, më prodhimtarë!

اَللّٰهُ أَعْلَم‏

Allahu e di më së miri

Marre nga:http://islami.al/si-duhet-vleresuar-sic-e-meriton-muaji-i-ramazanit/

Njeriu ka një strukturë të përbërë prej shpirtit dhe kurmit. Që të dyja këto përpiqen ta bëjnë njeriun satelit të tyre. Njëra lëndë janë dëshirat epshore dhe shtazore, aspekti i tij i kurmit që Kur’ani na e bën të njohur me këto fjali: “Me të vërtetë, Ne e krijuam njeriun nga një baltë e thatë, nga një argjilë e trajtësuar.”47 “Pyeti ata: “Ata janë më të fuqishëm në krijim, apo gjërat që krijojmë Ne?” Me të vërtetë, ne i krijuam ata nga argjila.”48 “Ai e krijoi njeriun nga një argjilë e thatë (që tingëllon) si bardak.”49
Kurse aspekti tjetër i njeriut është ai shpirtëror që ia kujton njeriut qëllimin e krijimit, që e shtyn njeriun të bëjë gjëra të mëshirshme, që i bëhet njeriut shkak për të soditur botërat shpirtërore, që edhe kur të mbetet i uritur e i etur, i jep mundësi njeriut të shijojë kënaqësi të papërshkrueshme, që ia sugjeron njeriut të mos i shohë të këqijat si të mira, që të mos i pëlqejnë të këqijat dhe që të largohet prej tyre!
Po qe se zotërimi i shpirtit mbi njeriun dobësohet ose kurmi kthehet në gjendje sunduesi, atëherë njeriu zhytet në kënaqësi dhe epshe; kufirin e arsyes, kufijtë e përcaktuara nga feja i vlerëson me zero; fuqinë e mendjes e shpenzon pothuaj për të shtënë në dorë lloje të ndryshme të ngrënash e të pirash. I gjithë shqetësimi i tij përqëndrohet në gjetjen e gjërave duke i fshikulluar dëshirat epshore, në mësimin e rrugëve dhimbëse, shtytëse, orekshapëse. Kështu, megjithëse është ngjitur në kulmin e shkencës, kulturës dhe qytetërimit, s’ka ndryshim me gomarin që rrotullon gurin e mullirit, me kaun që tërheq parmendën dhe s’bën gjë tjetër veçse shkon e vjen mes dhomës së gjumit dhe banjos. S’merr vesh, veç kësaj, as për ndonjë parim, as për ndonjë jetë tjetër. Tek ai vdes e shkon çdo gjë tjetër veç dëshirës për të ngrënë e për të pirë, veç ndjenjës së kënaqësisë e dëfrimit, veç shqetësimit për të fituar për ushqim. Meqë nuk ka mundësi për të bërë një përshkrim më të drejtë e më të hollë se të Kur’anit, po ia lëmë fjalën përsëri atij:50 “Sa për mohuesit, ata në këtë botë vetëm dëfrehen e kënaqen dhe hanë si bagëtitë. Vendi i tyre është zjarri!”51

1. Agjërimi i kujton njeriut takimin me Zotin

Çdo orë, çdo minutë dhe çdo sekondë e atij që agjëron është e çmuar sepse ia kujton atij të mirat dhe dhuntitë e Allahut dhe të mirën më të madhe për nga përfundimi, bashkimin me Allahun. Këtë funksion të tij, agjërimi e kryen në dy mënyra. Këtë mund ta përmbledhim kështu: me perëndimin e kënaqësive (tokësore), dëshirë për kënaqësi që s’do të kenë të perënduar dhe kënaqësi tjetër që vjen me perëndimin e dhimbjeve. Edhe nëse njeriu që rri nga mëngjesi në mbrëmje i uritur e i etur, vuan në dukje, frytet shpirtërore që ka për t’i sjellë adhurimi i agjërimit e bëjnë t’i harrojë dhimbjet dhe vuajtjet në dukje. Gjatë gjithë ditës, agjëruesi mendon bashkimin me Zotin e vet për hir të të cilit ka braktisur epshet, ngrënien e pirjen. Falë të këtij mendimi, të gjitha fakultetet jetësore zhvillohen në kuadrin e orientimit në rrugën e drejtë. Edhe Profeti ynë ka thënë: “Për atë që agjëron, ka dy kohë qetësuese: e para, koha e iftarit kur çel agjërimin dhe e dyta, koha kur do të takohet me Zotin e vet!”52

2. Agjërimi e lartëson njeriun në nivel engjëllor

Te njeriu ka dy aspekte: aspekti engjëllor dhe aspekti shtazor. Kur njeriu ecën në kahje të kundërt me ndjenjat shtazore, e ndjen në mënyrë të ndërgjegjshme se aspekti engjëllor i zhvillohet, kurse aspekti shtazor i dobësohet. Njeriu është krijuar nën engjëjt dhe mbi gjallesat e tjera. Ndërkaq, Allahu e ka pajisur njeriun me mundësinë dhe aftësinë për t’iu përshtatur cilësdo pike të një vije që shtrihet nga pozita më e lartë gjer poshtë e më poshtë. Për rrjedhojë, njeriu herë-herë e kapërcen botën e engjëjve duke i lënë pas ata si gradë, kurse herë-herë struket në një vend nën djajtë. “Ne njeriun e krijuam në formën më të bukur. Pastaj e hodhëm atë poshtë e më poshtë. Përveç atyre që besojnë dhe bëjnë punë të mira. për ta ka një shpërblim të pasosur!”53
Njëra nga veçoritë që e dallon njeriun nga engjëjt është se njeriu ka ego. Te engjëjt s’ka gjëra të tilla, si ngrënie-pirje, martesë, kundërshtim të Allahut, etj. Si domosdoshmëri e krijimit të tyre, engjëjt janë qenie të pafajshme, janë qenie që merren vazhdimisht me madhërimin dhe adhurimin e Allahut. “Ata nuk flasin para Tij, ata lëvizin e veprojnë me urdhër të Tij. Allahu e di se ç’kanë ata para e ç’kanë lënë pas. Ata nuk ndërhyjnë për faljen e dikujt tjetër veç atyre për të cilët dëshiron Allahu dhe dridhen nga frika prej Tij!”54 Kurse njeriu mund ta vazhdojë jetën vetëm me të ngrënë e me të pirë. Mundësia që njeriu të kundërshtojë (Zotin), që të bëjë gabim, ekziston gjithmonë. Por sa për njeriun që agjëron, ai, duke mos ngrënë e mos pirë nga mëngjesi në mbrëmje, duke e zotëruar epshin, duke u shmangur nga përfolja dhe padrejtësia ndaj të tjerëve, fiton pothuajse një cilësi engjëllore. Madje, me këto sjellje e qëndrime, ai i lë pas engjëjt. Zoti krenohet para engjëjve me rob të tillë të Tij, ua tregon engjëjve si shembull!55

3. Agjërimi ia mëson njeriut vlerën e të mirave

Zoti e ka pajisur globin tokësor me një mijë e një lloje të mirash dhe e ka vënë atë nën urdhrin e njeriut që është zëvendësi i Tij mbi tokë. Çdo ditë para nesh pothuajse zbret nga qielli një sofër e tjetra ngrihet; dhe sapo ngrihet njëra, zbritet tjetra. Pemët japin fruta pa pushim, pranverë e verë, vjeshtë e dimër. Qielli na dërgon margaritarë me prehrin plot, nga toka shpërthejnë të mira. “Në qiell është ushqimi juaj dhe ka gjëra që ju janë premtuar!”56
Toka dhe qielli i janë ofruar urdhrit të njeriut. Duke notuar brenda të mirave kaq të shumta sa të mos numërohen dot, shpesh njeriu nuk u bie dot në të këtyre të mirave. “Ata plangprishësit që notojnë në det po s’e dinë se ç’është deti! Janë brenda në det, por s’dinë gjë për ujin që e lehtëson notimin. Njeriu që noton mes të mirave, me anë të agjërimit e kupton vlerën dhe rëndësinë e tyre dhe përpiqet të falenderojë për to.

4. Agjërimi e mëson njeriun të bëjë ekonomi

Adhurimi i agjërimit në Islam ia mëson njeriut parimin e ekonomisë që është një virtyt i bukur. Agjërimi është si një mësues që ua mëson njerëzve ç’është ekonomia dhe sesi duhet të bëjnë ekonomi. Personi që është mësuar të bëjë pa asnjë kufizim çdo gjë që i vjen ndërmend, kur të jetë i agjëruar, s’do të veprojë dot kështu. Për shembull, personi që ha sa herë që i bie ndërmend, që u nënshtrohet dëshirave materiale të trupit, kur të jetë i agjëruar, detyrimisht do të presë mbrëmjen, për rrjedhojë, me këtë pritje ai do të mësojë të bëjë ekonomi dhe do të heqë dorë nga jetesa pa përgjegjësi.

5. Agjërimi e maturon shpirtin

Njeriu është një qenie e përbërë nga dyshja trup-shpirt. Ashtu siç ka trupi një sërë nevoja dhe kërkesa, edhe shpirti ka kërkesat e veta. Për nga ana trupore-materiale, njeriu është një qenie e vogël, por për nga aspekti i aftësive shpirtërore, ai është në garën e bashkimit me përjetësinë. Me prirjet, dëshirat, kërkesat, fantazitë, mendimet dhe idetë e pakufishme që ka, njeriu është si një indeks i vogël i gjithësisë.
Akti më i lartë që i zgjeron dhe i zhvillon aspektin shpirtëror dhe të gjitha aftësitë e një njeriu të tillë, që bëhet shkak për plotësimin e dëshirave të tij, që ia zgjeron idetë dhe ia vë në rregull, që ia vë nën fre fuqitë e epshit dhe zemërimit, që e çon njeriun në përsosmërinë e paracaktuar dhe e vë në lidhje me Zotin e vet, është vetëm e vetëm adhurimi.57 Për rrjedhojë, të gjitha këto specifika janë të pranishme te agjërimi që është një lloj adhurimi. Në një hadith të tij, Profeti ynë ka thënë: “Çdo gjë ka zekatin e vet, kurse zekati i trupit është agjërimi. Agjërimi është gjysma e durimit!”58 Namazi është shtylla e fesë, agjërimi është shtylla dhe ushqimi i shpirtit, kurse zekati është shtylla e shoqërisë. Pra, është e vështirë që feja të qëndrojë në këmbë pa namazin, shpirti pa agjërimin, shoqëria pa dhënien e zekatit. Ashtu siç e ushqen ngrënia trupin, agjërimi e ushqen shpirtin. Ashtu siç është i vështirë vazhdimi i jetës pa ngrënë, po aq është i vështirë vazhdimi i jetës shpirtërore pa agjëruar.
Ky është shkaku që në të gjitha fetë që kanë për synim ta ngrenë lart shpirtërisht njeriun, agjërimi, pavarësisht nga dallimet formale, është bërë parim i rëndësishëm i tyre. Për më tepër, të gjithë profetët që kanë vepruar si udhëzues për formimin dhe maturimin e njeriut, periudhën e tyre përgatitore për ta marrë përsipër një mision të tillë e kanë kaluar krejt me agjërim. Dhe kjo është një provë e veçantë që tregon ndikimin e agjërimit në formimin dhe maturimin e njeriut.
Po, te njerëzit shpirti zhvillohet në emër të trupit, kurse trupi, në emër të shpirtit. Ata që kërkojnë të zhvillohen në aspektin shpirtëror, duhet patjetër të mnbajnë agjërim. Ose le të themi ndryshe: ata që s’mbajnë agjërim, mbeten nën kufomën e vet dhe nuk afrohen dot në pjekurinë shpirtërore të kërkuar.

6. Agjërimi i vë fre egos

Njerëzit e kanë për nevojë të pamënjanueshme t’i mbajnë në duar frerët e vetes, egos, sepse kërkesat dhe veset e egos janë për njeriun si helme vrasëse dhe si pesha të rënda që e tërheqin atë poshtë. Vetja, egoja e urdhëron njeriun përherë për të keq. Profeti Jusuf thoshte: “Me të vërtetë, unë duhet ta nxjerr veten të pafajshëm, sepse veç rasteve kur Zoti ka mëshirë për mua dhe më mbron, vetja më kërkon përherë të keqen, më shtyn për të keq. Me të vërtetë, Zoti im është falës dhe shpërblyes!” Me këto fjalë ai është përpjekur ta përkufizojë sa më mirë veten (nefsin, egon).
Nefsi ose vetja, egoja e njeriut është i tillë që sa më shumë t’i japësh, aq më shumë fryhet dhe sa më shumë që të fryhet, aq më shumë kërkon. Në një nga lutjet e tij, Profeti (s.a.s.) thotë: “Allahu im, mbështetem tek Ti nga dobësia dhe përtacia, nga frikacakëria dhe koprracia, nga pleqëria dhe vuajtja e varrit! Allahu im, fali nefsit tim përkushtimin dhe bëje atë krejt të pastër, sepse Ti je nga më të dobishmit e atyre që i nxjerrin të tjerët të pastër. Ti je Zoti dhe Zotëria i nefsit tim! Allahu im, mbështetem tek Ti nga dituria që s’jep dobi, nga zemra që s’ka frikë, nga nefsi që s’ngopet, nga lutja që s’pranohet!”59 Kurse në një lutje tjetër, Profeti është mbështetur te Allahu nga e keqja e nefsit, nga të këqijat që mund t’i sjellë në kokë.60
Në këtë kuptim, agjërimi është si një mburojë kundër ndodhive të zinasë (adulterit ose marrëdhënieve seksuale jolegjitime dhe prostitucionit) që e zvarrisin njeriun në rreziqe shumë të mëdha. Ata që s’kanë mundësi të martohen, sipas porosisë së Profetit (s.a.s.), duhet të agjërojnë sepse agjërimi është mburojë kundër mëkateve.
Agjërimi është simboli i zbatuar i mbajtjes së nefsit nën kontroll. Prandaj, agjërimi, i cili është detyrim (farz), është bërë një nga shtyllat themelore të besimit dhe është konsideruar si një nga rrugët që e çojnë me të vërtetë njeriun në devocion (takva) që është shprehja praktike e zbatimit të Islamit në veten e njeriut. Allahu i Lartë urdhëron kështu: “O njerëz, ashtu siç qe bërë agjërimi detyrim (farz) për paraardhësit tuaj, u bë detyrim edhe për ju që të ruheni (nga mëkatet)!”61
Agjërimi është një fre, një mëgojëz për nefsin (egon). Agjërimi e thyen egoizmin faraonik të nefsit (egos). Në një hadith ku bëhet fjalë për këtë specifikë, thuhet kështu: “Për ta edukuar nefsin, Zoti i dha ndëshkime të ndryshme. Në fillim e dogji me zjarr. Dhe e pyeti: “Kush je ti e kush jam unë?” Nefsi iu përgjigj: “Ti je ti e unë jam unë!” Pastaj Zoti e edukoi me agjërim. Dhe e pyeti përsëri: “Kush je ti e kush jam unë?” Nefsi iu përgjigj: “Ti je Zoti i botëve, kurse unë, një rob i yt i përvuajtur!”
Shkurt, me anë të agjërimit, njeriu e mbron veten nga paturpësia ndaj Zotit dhe e kthen në një rob që i bindet dhe e adhuron Atë. Çdokush që mban agjërim, e ndjen në mënyrë të ndërgjegjshme se fiton më shumë cilësi engjëllore ose bëhet më shumë engjëll se gjatë kohës kur nuk është i agjëruar. Gjithashtu çdo njeri e kupton se, po të mos i jepet leje, nuk bën dot as gjënë më të vogël, nuk e zgjat dot as dorën për ta marrë gotën e ujit dhe, prandaj, nuk është sundimtar, por i sunduar, nuk është i lirë, por rob dhe skllav. Si përfundim, e dallon dobësinë, varfërinë dhe mangësinë e vet dhe përgatitet të trokasë në portën e mëshirës me dorën e falenderimit shpirtëror. Mjafton që ta mbajë atë në përmasat e dhëna nga feja…

7. Agjërimi e mbron njeriun nga mëkatet

Mëkati është një shembje, një prapësi dhe kundërvënie ndaj krijimit dhe natyrës njerëzore. Personi që hyn në mëkat është një fatkeq që ia lë veten vuajtjeve të ndërgjegjes dhe shqetësimeve të zemrës, një viktimë që ia ka dorëzuar djallit të gjitha aftësitë dhe mundësitë shpirtërore. Dhe, nëse vazhdon ta kryejë atë mëkat, e lëshon krejtësisht fillin prej dore dhe s’i mbetet më as vullnet, as qëndresë, as fuqi për ta ripërtëritur veten.
Në rrugët ku ecën njeriu gjallojnë mëkate me grumbuj. Në këto rrugë, mëkatet e vëzhgojnë njeriun si kobra. Edhe sikur të mundet të shpëtojë prej njërës, e ka mjaft të vështirë ta vazhdojë rrugën pa u kapur prej të tjerave. Duhet një vullnet tejet i fortë që njeriu të mund të shpëtojë nga dalja nga rruga ose nga rënia në ndonjë gropë siç ndodh me makinën në kthesat e forta ose në rrugën plot gropa!
Ja pra, përballë këtij rreziku, agjërimi ka vlerën e një dorëzanësi ose garantuesi. Për disa njerëz është një ledh mbrojtës nga shkarja. Eshtë një “përqëndrim trupash” kundër mëkateve. Agjërimi është si një mburojë që e mbron të zotin, si një portë e fshehtë në muret e xhenetit, parajsës, që e ndihmon agjëruesin të hyjë në xhenet, si një shok i bekuar që me gotën në dorë i ofron ilaç nga lumenjtë e parajsës.
I Dërguari i Allahut (s.a.s) thotë: “O të rinj! Kush nga ju të ketë mundësi për t’u martuar, të martohet, sepse kjo (martesa) është mbrojtës për sytë (nga shikimi i gjërave të ndaluara), është ruajtës i vetes nga prishja e nderit. Dhe kush të mos jetë në gjendje për t’u martuar, të agjërojë, sepse agjërimi është për të një mburojë!”62
Agjërimi është një stërvitje, zhvillon tek personi aftësinë për t’iu kundërvënë dëshirave trupore. Ashtu siç kur është i agjëruar, njeriu gjen forca për t’u bërë pengesë ndaj çdo lloj dëshire dhe prirjeje negative, ashtu dhe kur s’është i agjëruar, me këtë qëndresë të fituar, mund të gjejë forca për t’iu bërë pengesë dëshirave dhe prirjeve në fjalë. Sepse agjërim s’do të thotë vetëm ta lësh stomakun të uritur, përkundrazi, do të thotë që edhe sytë, veshët, zemrën, imagjinatën, etj., t’i pengosh nga gjërat e ndaluara e mëkatare dhe secilën prej tyre t’i shtysh drejt përjetësisë sipas veçorive të secilës. Personi që agjëron në këtë mënyrë, bën një jetë me indeks hallallin, gjërat e lejuara e të bekuara. Brenda kësaj ideje duhet interpretuar hadithi në vijim i Profetit: “Kush më jep garanci se do ta ruajë gojën dhe nderin, edhe unë do t’ia garantoj xhenetin!”63
Agjërimi është rruga më e efektshme për ta mbajtur fenë nën kontroll. Kur stomaku mbahet vazhdimisht plot, të gjitha organet e trupit arrijnë kapacitetin më të lartë të energjisë dhe kjo bën që dëshirat dhe kërkesat e nefsit (frymës, egos) të arrijnë gradën më të lartë të përqëndrimit. Atëherë, njeriut i zgjidhet gjuha dhe i bëhet e pakontrollueshme. Ndërkaq, gjuha e pakontrolluar është njëra nga rreziqet më të mëdha për njeriun për jetën e pasme (ahiret). Mënyra e vetme për ta vënë nën kontroll gjuhën është shkurtimi dhe prerja e dëshirave dhe kërkesave të nefsit. Dhe agjërimi është receta më e mirë për t’u këshilluar si kryerëse e këtij funksioni. Këtë e mbështesin edhe këto hadithe të Profetit: “Në ditët kur dikush nga ju është i agjëruar, të mos i thotë fjalë të shëmtuara tjetrit, të mos çirret e të mos bërtasë. Po qe se dikush e shan ose e godet me dorë, t’i thotë, “unë jam i agjëruar”.64 “Kush nuk heq dorë nga thënia e gënjeshtrave dhe veprimet e këqija duke qenë i agjëruar, ta dijë se Allahu nuk ka nevojë për ndenjjen e tij pa ngrënë e pa pirë!”65
Shkurt, forma më e përsosur e agjërimit është edhe “agjërimi”, domethënë, kufizimi i syve, veshëve, zemrës, imagjinatës, mendimit, etj. Me fjalë të tjera, pengimi dhe largimi i tyre nga haramet dhe mëkatet duke i shtyrë në adhurimin e Zotit në mënyrën që është e posaçme për secilën. Dhe rruga e kësaj është kufizimi i stomakut. Po qe se stomaku mund të vihet nën kontroll me anë të agjërimit, edhe të tjerat mund të vihen lehtësisht në ndjekje të tij.66

8. Agjërimi ia mëson njeriut respektin ndaj amanetit

Agjërimi e mëson njeriun ta respektojë gjthmonë amanetin, fshehur, apo hapur, sepse s’ka vëzhgues tjetër veç Allahut që të sigurojë shmangien prej ngrënies e pirjes së gjërave të bëra hallall prej Tij. Personi që agjëron respekton kufijtë e Allahut nga mëngjesi gjer në mbrëmje. Megjithëse i ka gati të gjitha mundësitë, megjithëse s’e sheh askush, personi e vazhdon agjërimin. Ai është gjer në mbrëmje i mbushur plot me ndjenjat e ruajtjes së amanetit. Ky qëndrim ndaj agjërimit reflektohet në tërë jetën e muslimanit. Prandaj, njeriu që mban agjërim, gjatë gjithë jetës sillet tejet i vëmendshëm ndaj gjërave që i lihen amanet.

9. Agjërimi ia mëson njeriut besnikërinë ndaj fjalës së dhënë

Agjërimi është adhurimi më i bukur te i cili shfaqet ndjenja e besnikërisë, sepse agjërimi është një besëlidhje mes Allahut dhe robit. Duke hequr dorë në fragmente kohore të caktuara nga gjëra të caktuara, njeriu tregon se i rri besnik fjalës së dhënë, se e respekton besëlidhjen. Ndërkaq, me agjërimet e mbajtura, njeriu e zhvillon më tej ndjenjën e besnikërisë, besnikëria bëhet pjesë e pandarë e karakterit të tij. Njeriu që arrin një cilësi të tij të karakterit, kthehet në “përmendore” besnikërie në jetën e vet shoqërore, familjare dhe individuale.

10. Agjërimi ia mëson njeriut të jetë i ngopur e i kënaqur

Me anë të agjërimit, njeriu vë një pritë para trazimeve djallëzore që nefsi (fryma, egoja) përpiqet t’ia pëshpërisë, i merr në dorë frerët e nefsit duke u përpjekur ta drejtojë atë, sepse njeriu i agjëruar është i privuar nga ngrënia dhe pirja, nga femra dhe nga dëfrimet. Në këtë mënyrë, i çliruar nga presionet e nefsit dhe ndjenjave njerëzore, ai bën një mënyrë jetese të virtytshme dhe arrin të zotërojë ndjenjën e virtytit, të cilën Zoti e ka bërë të njohur si atribut të besimtarëve. “Virtyti (epërsia) është i posaçëm vetëm për Allahun, të Dërguarin dhe besimtarët!”67

11. Agjërimi ia mëson njeriut durimin

Njëra nga dobitë e agjërimit është, pa dyshim, ta mësojë dhe ta stërvisë njeriun për të duruar. Me anë të agjërimit, njeriu merr mësime durimi, sepse po të uritet, nuk ha, po të etet nuk pi ujë, përballë të këqijave që mund t’i bëhen, duron duke thënë, “unë jam me agjërim”! Po qe se njeriut që rreh flatrat drejt Zotit të vet me duart, këmbët, gjuhën, buzët dhe veshët të lidhura, durimi i bëhet kalë fluturues, ai arrin të ketë nderin e fitimit të pëlqimit të Zotit.

12. Agjërimi ia mëson njeriut të përballojë shqetësimet

Gjendja e njeriut që bën një jetë të qetë mes gjithë të mirave, mund të mos vazhdojë e tillë gjithmonë. Mund të ndodhë që në një kohë krejt befasuese, nga një drejtim krejt i papritur, t’i bjerë mbi krye varfëria. Përballë një gjendjeje të tillë të papritur, duhet qenë i qëndrueshëm, duhet qenë qysh më parë i përgatitur për të mos u lëkundur, duhet përgatitur qysh më parë trupi për kohë të tilla. Ndërsa është i pasur, njeriu mund të falimentojë dhe të varfërohet, gjatë një fatkeqësie, mund ta humbë çdo gjë, gjatë një lufte, mund të përballet me shqetësime të ndryshme.
Ja pra, për të mos rënë në gjendje të vështirë përballë shqetësimeve të tilla të ngjashme, për të mos rënë në pesimizëm, agjërimi pothuaj kryen një edukim qëndrese, e bën njeriun të durojë fizikisht mungesën e plotësimit të nevojave të detyrueshme si ushqimi, e përgatit për të përballuar një sërë shqetësimesh që mund t’i bien në kokë papritmas, e aftëson njeriun për të përballuar më lehtë mundimet dhe vuajtjet. Në të njëjtën kohë, agjërimi formon njerëz të përkryer dhe idealë që nuk përkulen para shqetësimeve dhe vuajtjeve, që e zotërojnë veten, që përballë premtimeve që mund t’i bëhen, kurrë nuk heq dorë nga parimet që i njeh për të drejta e të vërteta.

13. Agjërimi ia mëson njeriut rregullin dhe rregullsinë

Besimtari që agjëron, kryen një vetedukim rregulli dhe rregullsie. Ngrënia-pirja në kohë të caktuara dhe respektimi i ndalimit të ngrënie-pirjes në kohë të tjera të caktuara, kryerja më me vëmendje e namazeve duke qenë i agjëruar në krahasim me kohët e tjera jashtë agjërimit, ngritja në syfyr në të njëjtën kohë bashkë me besimtarët e tjerë, falja e namazit të teravive, etj. të gjitha këto janë shkaqe më vete që e mësojnë dhe e stërvisin njeriun me rregullin dhe rregullsinë. Kështu, duke e vlerësuar dhe përdorur kohën në mënyrën më të mirë, besimtari e disiplinon jetën dhe përfiton prej saj në kuptim të plotë të fjalës.

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu e di më së miri

Marre nga:http://islami.al/dobite-shpirterore-te-agjerimit/

Si për çdo adhurim, edhe për agjërimin e muajit të ramazanit që mbahet një herë në vit, ka një sërë rregullash që duhen respektuar. Këto rregulla kanë të bëjnë me dy lloj situatash në të cilat ndodhet personi që agjëron: 1) situatat që e prishin agjërimin por kërkojnë vetëm kazanë e tij; 2) situatat që e prishin agjërimin dhe kërkojnë edhe kazanë, edhe kundërshpërblimin e tij.

1. Situatat të cilat e prishin agjërimin, por që kërkojnë vetëm kazanë e tij

Kaza: Është agjërimi i një dite tjetër në kompensim të agjërimit të prishur me arsye.

* Ngrënia apo pirja e gjërave që nuk përdoren normalisht si ushqime dhe pije dhe që natyra njerëzore nuk është e prirur për t’i përdorur si ushqime dhe pije, e prishin agjërimin, për të cilin kërkohet vetëm kazaja e tij. Konkretisht, ngrënia e gjërave që njeriu normalisht nuk i ha, si dheu, guri, orizi i gjallë (i pagatuar), brumi i papjekur, mielli, etj., e prish agjërimin dhe kjo situatë kërkon vetëm zëvendësimin (kazanë) e agjërimit të prishur.

* Ngrënia e arrës jeshile që nuk ka zënë bukë (thelb). Gëlltitja pa i përtypur, bashkë me lëvozhgën, e bajames, lajthisë dhe kikirikut të thatë.

* Futja e fitilave ose pikimi i ilaçeve në ekstremitetin e pasëm (anus).

* Tërheqja e ilaçit me hundë.

* Pikimi i një lënde vajore në vesh.

* Pikimi në grykë i një lëngu me hinkë ose pikatore.

* Hyrja në thellësi të trupit e ilaçit të lyer mbi plagën në bark ose në kokë.

* Gëlltitja pa dashje e shiut, borës apo breshërit të hyrë gjer në grykë.

* Kalimi pa dashje në kanalet hundore (sinuset) i ujit të marrë në gojë ose të tërhequr me hundë gjatë marrjes së abdestit.

* Tërheqja me dashje e tymit në grykë apo në hundë. Po qe se tymi është kënaqësindjellës, si tymi i duhanit, kjo situatë kërkon edhe kundërshpërblim (kefaret).

* Personi (viktimë) që i është prishur agjërimi për shkak të hyrjes në marrëdhënie seksuale me përdhunë, duhet vetëm ta zëvendësojë (ta bëjë kaza) agjërimin e prishur, jo edhe të japë kundërshpërblim. Me fjalën përdhunë këtu kuptohet përdorimi i forcës, prerja e një organi ose dëmtimi i një organi me anë të rrahjes. Prishja e agjërimit nga viktima për shkak të një rrahjeje vetëm dhimbëse e dëshpëruese ose për shkak burgimi të ushtruar mbi të, kërkon edhe zëvendësimin (kazanë) e agjërimit, edhe kundërshpërblimin e tij.

* Hedhja ujë në grykë nga dikush, ndërsa personi është në gjumë.

* Ngrënia dhe pirja me dashje duke pandehur se është prishur agjërimi pas ngrënies ose pirjes për shkak të harresës.

* Ngrënia e një gjëje ushqimore sa një kokërr qiqre të mbetur ndër dhëmbë.

* Vjellja jashtë me dëshirë. Kjo vjellje e prish agjërimin edhe sikur të jetë me një sasi më të pakët se një gojë plot.

* Ngrënia e syfyrit pas kalimit të kohës së syfyrit duke pandehur se nuk ka kaluar.

* Prishja (hapja) e agjërimit duke pandehur se dielli perëndoi dhe iftari u bë.

* Prishja qoftë edhe me dashje e një agjërimi tjetër, veç agjërimit të ramazanit.

* Konsumimi i ekstazës seksuale (ejakulimi te mashkulli dhe orgazma te femra) me anë të puthjes, përqafimit dhe përkëdheljes (pa kryer marrëdhënie seksuale). Agjërimi s’prishet pa konsumimin e ekstazës seksuale edhe nëse puthja, përqafimi, përkëdhelja, etj. bëhen me epsh.

* Ngrënia dhe pirja gjatë ditës pasi personi nuk ka bërë nijet (nuk ka vënë si qëllim) qysh më parë, sipas rregullave përkatëse, të agjërojë atë ditë. Kjo situatë kërkon zëvendësimin (kazanë) e asaj dite të paagjëruar por jo kefaret, sepse kundërshpërblimi është ndëshkim jo për mosagjërimin, por për prishjen e agjërimit të filluar. Ndërkaq, kjo situatë përbën mëkat dhe kërkon pendesë.

* Gëlltitja e pështymës ose të kafshatës së një tjetri ose ngrënia e kafshatës së vet nga personi pasi e ka nxjerrë pak nga goja. Meqë natyra njerëzore ndjen neveri ndaj veprimeve të tilla, prishja e agjërimit me këto mënyra kërkon vetëm zëvendësimin (kazanë) e agjërimit, kurse gëlltitja e pështymës së një njeriu të dashur kërkon edhe kundërshpërblim, sepse nga ky akt personi ndjen kënaqësi.

* Futja në organin gjenital femëror si dhe në organin e defekimit (anus) me anë të gishtit ose të një mjeti tjetër e një lagështire si uji ose një lëng vajor (yndyror). Duke mbajtur parasysh këtë gjë, personi i agjëruar duhet të ketë kujdes që, duke bërë pastrimin pas urinimit ose defekimit, të mos futet lagështirë brenda organeve përkatëse.

* Masturbimi.

* Gëlltitja e gjakut. Gëlltitja e pështymës ku ka shumë pak gjak nuk e prish agjërimin.

 Situatat që e prishin agjërimin dhe kërkojnë edhe kazanë, edhe kundërshpërblimin e tij

Njëri prej veprimeve të mëposhtme i kryer nga personi i agjëruar në muajin e ramazanit, pa qenë i detyruar, pa harruar, në mënyrë të vetëdijshme e të ndërgjegjshme, kërkon edhe zëvendësimin (kazanë) e agjërimit të prishur, edhe kundërshpërblimin përkatës:

* Kryerja e marrëdhënieve seksuale.

* Ngrënia, pirja dhe përdorimi i ilaçeve.

* Gëlltitja me dashje e shiut, borës dhe breshërit të hyrë në gojë pa dashje.

* Pirja e duhanit, thithja e tymrave ose avujve, thithja e opiumit (e pluhurave ose avujve të lëndëve narkotike).

* Ngrënia e dhjamit, pastërmasë ose mishit të gjallë.

* Gëlltitja e një gjëje të vogël sa një kokërr susami ose gruri të mbetur ndër dhëmbë nuk e prish agjërimin. Por po qe se e njëjta gjë futet në gojë nga jashtë dhe gëlltitet, e prish agjërimin dhe kërkon edhe zëvendësimin e tij, edhe kundërshpërblim. Ndërkaq, agjërimi s’prishet nëse një gjë e tillë vetëm sa përtypet në gojë, sepse gjëja thërrmohet, shkrihet, përhapet e humbet në gojë. Por nëse shija e saj shkon dhe ndjehet në grykë, agjërimi prishet.

* Po qe se një gjë sa një kokërr qiqër e mbetur ndër dhëmbë nxirret jashtë dhe pastaj futet në gojë dhe hahet, agjërimi prishet, por, sipas pikëpamjes zyrtare, nuk kërkon kundërshpërblim, sepse ngrënia e një gjëje të tillë dhe në këto kushte është e jashtëzakonshme.

* Gëlltitja e pështymës ose lëngut të gojës së bashkëshortes ose të një njeriu të dashur. Në raste të tilla kemi të bëjmë me mjekim, ushqyerje dhe kënaqësi, prandaj, bashkë me zëvendësimin e agjërimit të prishur, kërkohet edhe kundëshpërblimi i tij.

 Kundërshpërblimi (kefaret)

 Kefaret: Të agjërosh dy muaj hënorë ose 60 ditë në këmbim të një dite agjërimi të prishur qëllimisht gjatë muajit të Ramazanit.

Mbështetja e kundërshpërblimit (kefaretit) të agjërimit është qëndrimi dhe veprimi i Profetit para një rasti të ndodhur në kohën e vet.

Një njeri erdhi te i Dërguari i Allahut dhe i tha: “O i Dërguari i Allahut, unë u shkatërrova!” Profeti paqja qoftë mbi të e pyeti: “Ç’është ajo gjë që të shkatërroi ty?” Njeriu iu përgjigj: “Hyra në marrëdhënie me gruan në ramazan!” Atëherë, Profeti paqja qoftë mbi të i tha kështu: “A mund të gjesh mall sa për të çliruar një skllav?” Njeriu iu përgjigj: “Jo!” Profeti paqja qoftë mbi të e pyeti: “A mund të mbash agjërim dy muaj radhazi?” Njeriu iu përgjigj: “Jo! Fundja, pse s’durova dot, më ndodhi kjo fatkeqësi!” Profeti paqja qoftë mbi të e pyeti: “A mund të gjesh mundësi për të ushqyer gjashtëdhjetë të varfër?” Njeriu iu përgjigj: “Jo!” Në këtë mes, Profetit i prunë hurma në një trastë. Duke ia zgjatur trastën njeriut, Profeti i tha: “Merri këto hurma dhe shpërndajua të varfërve si sadaka!” Njeriu i tha: “A ka më të varfër se ne?” Atëherë, Profeti paqja qoftë mbi të, duke qeshur, i tha: “Shko dhe jepja familjes t’i hanë!”[1]

Mosagjërimi në ramazan pa ndonjë justifikim është mëkat i madh. Është për këtë arsye që ata që e prishin agjërimin në muajin e ramazanit pa pasur ndonjë shkak të justifikueshëm për këtë, meqë me veprimin e tyre shkelin respektueshmërinë e muajit të ramazanit, ndëshkohen me kundërshpërblimin e mëkatit të tyre që në terminologjinë përkatëse emërtohet kefaret.

Ka pikëpamje të ndryshme mbi respektimin apo jo të radhës së tri alternativave të mësipërme të kefaretit. Sipas hanefive, nuk mund të veprohet me parapëlqim, por duhet ndjekur radha e alternativave në fjalë. Meqë sot nuk ekziston skllavëria, në fillim kërkohet agjërimi i dy muajve radhas, pastaj, nëse personi nuk ka mundësi fizike për këtë, kërkohet të ushqejë gjashtëdhjetë të varfër për një ditë ose një të varfër për gjashtëdhjetë ditë.

Në të njëjtën kohë, kefareti është një prej shkaqeve të rëndësishëm për kujdesin dhe ndihmën ndaj të varfërve. Duke dhënë një ndëshkim të tillë për ata që shkelin adhurimin e agjërimit, Islami edhe i ndëshkon dhe edukon ata, edhe me këtë plotëson një nevojë shoqërore.

Gjërat që duhet të kenë kujdes ata që mbajnë agjërimin e kundërshpërblimit

* Personi që është i detyruar me kundërshpërblim (kefaret) agjërimi, është i detyruar të agjërojë 2 muaj radhazi pa asnjë ndërprerje. Prandaj, në mes të kësaj periudhe kohore nuk duhet të hyjnë muaji i ramazanit ose ditë gjatë të cilave ai person e ka haram (të ndaluar) të agjërojë. Në rast të kundërt, do të jetë i detyruar ta rifillojë nga e para agjërimin kefaret.

* Megjithëse gjendja në udhëtim e lejon shtyrjen e agjërimit të ramazanit, personi që është duke mbajtur agjërimin kefaret, duhet ta vazhdojë edhe gjatë kohës kur ndodhet në udhëtim.

* Hyrja në periudhën me të përmuajshme ose të lehonisë, nuk ia prish femrës kefaretin, të cilin ajo, pas përfundimit të periudhës së të përmuajshmeve ose lehonisë, e vazhdon ku e ka lënë.

* Kundërshpërblimi (kefaret) është ndëshkimi jo i mosmbajtjes së agjërimit, por i prishjes së agjërimit me qëllim. Prandaj, personi që nuk ka bërë nijet (nuk ka vënë për qëllim) të agjërojë në muajin e ramazanit, agjërimin e pambajtur e zëvendëson (e bën kaza) një kohë më pas, por nuk ndëshkohet me kundërshpërblim. Ndërkaq, mosagjërimi është mëkat dhe kërkon pendesë.

 Situatat që e rrëzojnë kundërshpërblimin

* Po qe se pas prishjes me dashje të agjërimit, po atë ditë për personin krijohet një situatë e tillë (si të përmuajshmet ose lehonia) që e bëjnë normale (mubah) ngrënien, domethënë prishjen e agjërimit, ndëshkimi i tij me kundërshpërblim për agjërimin e prishur me dashje, bie dhe i mbetet vetëm detyrimi për zëvendësim të agjërimit (kaza). I njëjti konkluzion vlen edhe për shfaqjen e ndonjë sëmundjeje që e pengon agjërimin.

* Pas prishjes me dashje të agjërimit, dalja në udhëtim në mënyrë të qëllimshme ose me detyrim ose vetëprovokimi i sëmurjes nuk e rrëzojnë kefaretin.

 Shpërblimi (Fidje)

Fidje është shpërblimi që japin personat të cilët nuk mund të agjërojnë për shkak të ndonjë sëmundjeje të vazhdueshme ose për shkak pleqërie, duke ushqyer për çdo ditë të paagjëruar, një të varfër. Ashtu si te kefareti, me anë të fidjes edhe personi që nuk agjëron dot çlirohet nga përgjegjësia përkatëse, edhe plotësohet një nevojë shoqërore siç është ushqimi i të varfërve. Lidhur me këtë specifikë, në Kuran thuhet kështu:

“Agjërimi është në ditë të caktuara. Kush nga ju sëmuret ose udhëton gjatë atyre ditëve, ditët e paagjëruara i zëvendëson më pas. Ata që nuk munden të agjërojnë, japin fidje që është pagesa sa për ushqimin ditor të një të varfëri. Kush e shton masën e fidjes me dëshirën e vet, e ka për të mirë të vet. Por po ta dini të vërtetën, agjërimi është më i dobishëm për ju!”[2]

Gjërat që nuk e prishin agjërimin

* Ngrënia, pirja dhe kryerja e marrëdhënieve seksuale në harresë nuk e prishin agjërimin. Por në çastin kur personi kujtohet se është i agjëruar, duhet t’i ndërpresë menjëherë këto veprime. Ndërkaq, nëse shihet se dikush po ha ose pi për harresë ndërsa është i agjëruar dhe ky person është i dobët, i pafuqishëm e plak, është më mirë që të mos i kujtohet se ç’po bën, pasi Allahu, duke pasur mëshirë për atë njeri të dobët, e ka bërë të harrojë duke i dhënë mundësi të hajë me atë që e ka furnizuar. Por po qe se personi është i fuqishëm, duhet paralajmëruar menjëherë.

* Ejakulimi i spermës në gjumë.

* Puthja e gruas, prekja me dorë dhe përkëdhelja me kusht që të mos pasohen nga ejakulimi i spermës.

* Ejakulimi i spermës pa e prekur femrën me dorë, vetëm me të shikuar, ose ejakulimi i spermës si pasojë e nxitjes seksuale nga mendimi i përqendruar mbi çështje epshore.

* Nuk i prishet agjërimi personit i cili, pasi ka kaluar një konsumim të ekstazës seksuale natën, e lë larjen trupore të plotë (guslin) pas syfyrit, në kohën pasi ka filluar agjërimi.

* Gëlltitja e gëlbazës së ardhur në gojë.

* Tërheqja dhe gëlltitja e lëngjeve sinusiale të ardhura në hundë.

* Hyrja e ujit në vesh gjatë zhytjes në det ose në ndonjë ujë tjetër.

* Hyrja pa dashje në grykë dhe rrëshqitja përtej saj e një tymi kënaqësindjellës si ai i duhanit.

* Hyrja pa dashje në grykë dhe rrëshqitja përtej saj e pluhurit ose mizës. Po qe se në gojë hyjnë nja dy pika lot ose djersë, agjërimi nuk prishet. Por po qe se sasia e lotëve ose djersës është aq e madhe sa kripësia e saj të shpërndahet dhe ndjehet në të gjithë gojën dhe të gëlltitet në mënyrë të vetëdijshme, agjërimi prishet.

* Gëlltitja e një thërrimeje sa një kokërr qiqre të mbetur ndër dhëmbë nga syfyri nuk e prish agjërimin, por po të jetë më e madhe se një kokërr qiqër, prishet.

* Nuk prishet agjërimi në qoftë se futet (merret) në gojë nga jashtë një gjë sa një kokërr susami ose gruri dhe përtypet ngadalë gjer në tretje, por pa e ndjerë shijen e saj në grykë.

* Po qe se e vjella e ardhur vetvetiu në gojë, zbret poshtë përsëri vetvetiu, nuk e prish agjërimin edhe sikur të jetë në sasi sa tërë goja. Sasia e pakët e të vjellës të sjellë me dashje në gojë me qëllim për të vjellë, zbret poshtë vetvetiu, agjërimi nuk prishet. Por po qe se sasia është e madhe sa goja plot, agjërimi prishet.

* Dhënia e gjakut.

* Grimi (lyerja) i syve.

* Gishti i thatë i futur në organin gjinor femëror dhe në organin e pasmë të jashtëqitjes nuk e prish agjërimin. Por po të jetë i lagur ose i lyer me një lëndë vajore, e prish.

* Gjërat e hyra në poret e trupit nuk e prishin agjërimin. Duke u mbështetur në këtë, vaji i lyer në trup ose uji, i ftohti i të cilit ndjehet në brendësi të trupit pas larjes, nuk e prishin agjërimin. Në të gjitha këto raste agjërimi nuk prishet, sepse kemi të bëjmë me hyrjen e objekteve të jashtme me anë të poreve.

* Ilaçi (lëng, pluhur ose pomadë) e vënë mbi një plagë të kokës apo të barkut, nuk e prish agjërimin në qoftë se nuk hyn brenda në trup.

 A e prishin agjërimin vaksinat dhe injeksionet?

Kanalet dhe rrugët bazë të trupit të njeriut që shërbejnë për hyrjen (marrjen) e lëndëve të jashtme janë dy llojesh:

a) Kanalet natyrore dhe origjinale si hundët, veshët dhe rrugët e përparme e të prapme. Me marrëveshje, lëndët që hyjnë në brendësi të trupit nëpërmjet këtyre rrugëve, e prishin agjërimin. Kurse lëndët që nuk hyjnë në brendësi të trupit, nuk e prishin agjërimin.

b) Lloji i dytë janë kanalet dhe rrugët (hyrjet) e formuara aksidentalisht, si prerjet, plagët, etj. Gjithashtu, me marrëveshje, agjërimi prishet nëse kalimi i lëndëve të jashtme brenda trupit nëpërmjet këtyre rrugëve bëhet i qartë në mënyrë të sigurtë. Kurse në rastet kur kalimi është i dyshimtë, sipas Ebu Jusufit dhe imam Muhamedit, agjërimi nuk prishet, sipas imam Ebu Hanifes, prishet.

Siç shihet, kontradikta mes imam Ebu Hanifes dhe dy nxënësve të tij nuk është në thelb, por në cilësi. Pra, në qoftë se hyrja e lëndës në brendësi të trupit bëhet e sigurt, edhe sipas tyre, agjërimi prishet.

Po qe se në trup hyjnë plotësisht trupa të tillë si gjilpëra, plumbi (predha), shigjeta, etj., agjërimi prishet. Por po qe se një pjesë e këtyre gjërave të ngulura në trup mbetet jashtë trupit, agjërimi s’prishet.

Kur çështjen e shqyrtojmë nën dritën e këtyre rregullave të përgjithshme, në lidhje me vaksinat dhe injeksionet na del para një tablo e tillë: Vaksinat dhe lyerjet mbi lëkurë nuk e prishin agjërimin, sepse lëkura përfaqëson pjesën e jashtme të trupit. Vaksinat e tjera dhe injeksionet përgjithësisht bëhen nën lëkurë, në muskul ose në venë. Në të tre rastet, po qe se vetëm ngulet pjesërisht gjilpëra pa futur ilaç nëpërmjet saj, agjërimi nuk prishet. Por po të futen nëpërmjet saj ujë ose ilaçe, agjërimi prishet, sepse produktet e futura nëpërmjet injeksionit qoftë ky nën lëkurë, në muskul ose në venë, përvetësohen nga trupi. Ndërkaq, kjo prishje agjërimi nuk kërkon kundërshpërblim, por vetëm zëvendësim (kaza).

Të sëmurët me sëmundje të rëndësishme mund ta prishin agjërimin. Të sëmurëve që, megjithatë agjërojnë, po të bëjnë injeksion, u prishet agjërimi. Prandaj këta mund ta shtyjnë injeksionin pas iftarit. Të sëmurët që nuk agjërojnë për shkak të sëmundjes, pas shërimit i bëjnë kaza ditët e paagjëruara.

* Marrja e gjakut nga jashtë është si injeksioni, prandaj e prish agjërimin. Por dhënia e gjakut nuk e prish agjërimin.

* Në abdest, pasi të shpëlahet goja e të nxirret uji jashtë, gëlltitja e lagështirës së mbetur në gojë bashkë me pështymën nuk e prish agjërimin.

* Po qe se gjaku i pakët i dalë nga dhëmbët përzihet me pështymën duke humbur në të dhe pastaj gëlltitet, nuk e prish agjërimin. Por po qe se gjaku mbisundon në sasi ndaj pështymës dhe gëlltitet, agjërimi prishet.

Gjërat mekruh dhe jomekruh për agjëruesin

* Sipas disa dijetarëve, nuk ka ndonjë të keqe që dikush duke qenë i agjëruar, të përdorë misvak të thatë ose të lagur. Por sipas imam Ebu Jusufit, përdorimi i misvakut të lagur është mekruh. Sipas imam Shafiiut, përdorimi i misvakut pas mesditës është mekruh. Kujdesi e kërkon që, duke qenë i agjëruar, më mirë të mos përdoret misvak.

* Gjatë larjes trupore ose abdestit nga personi i agjëruar, teprimi në dhënien ujë gojës dhe hundëve ose tejshpenzimi i ujit është mekruh.

* Është mekruh që personi i cili agjëron, pa pasur ndonjë justifikim, ta provojë vetëm me gojë gjellën e përgatitur. Burri i prapë është një justifikim për gruan. Një grua me një burrë të tillë mund ta provojë gjellën që po përgatit për kripë dhe shije me kusht që të mos e gëlltisë.

* Është mekruh që dikush që blen gjëra ushqimore të tilla si mjalti e gjalpi, t’i shijojë vetëm me gojë për të kuptuar nëse janë të rregullta apo të prishura. Sipas një pikëpamjeje, po qe se personit i duhet të blejë patjetër ose ka frikë se mos e gënjejnë, nuk ka ndonjë të keqe sikur t’i provojë vetëm me gojë, pa i gëlltitur.

* Nuk është e lejueshme që personi i agjëruar të përtypë çimçakiz.

* Po qe se personi i agjëruar që duhet të japë gjak, ka frikë se mos nga kjo dobësohet aq sa të mos e mbajë dot agjërimin, dhënia e gjakut është mekruh, përndryshe nuk është mekruh. Megjithëkëtë, lënia e dhënies së gjakut pas iftarit është më me vend.

* Në ramazan, marrja e ujit në gojë dhe hundë ose larja me ujë të ftohtë me qëllim për t’u freskuar, sipas imami Ebu Hanifes është mekruh, sepse kjo lloj sjelljeje tregon mërzitje e ngushtim prej adhurimit përkatës, pra prej agjërimit. Sipas imam Ebu Jusufit, nuk është mekruh, sepse me këtë veprim, agjërimi ndihmohet dhe shqetësimi largohet në mënyrë të natyrshme. Edhe fetvaja kështu shprehet.

* Eshtë mekruh që dikush i cili nuk ka siguri në vetvete (për t’u përmbajtur në një kufi të caktuar), ta puthë e ta përkëdhelë të shoqen.

* Në qoftë se dikush gdhihet duke qenë i papastër pasi ka konsumuar ekstazën seksuale ose ejakulon ditën në gjumë, nuk i prishet agjërimi. Por nëse personi ka mundësi të lahet natën (menjëherë pas konsumimit të ekstazës seksuale) dhe e lë larjen pasi të gdhihet, pra kur të jetë duke agjëruar, kjo sjellje e tij është mekruh.

* Nuk është mekruh që personi që agjëron, t’u marrë erë trëndafilit ose sendeve erëmira dhe parfumeve. Nuk është mekruh grimi dhe përdorimi i vajrave të flokëve. Por është mekruh grimi dhe përdorimi i vajrave të mustaqeve nga meshkujt me qëllim zbukurimi.

Etika  e agjërimit

Elementët kryesorë të etikës ose mustehabet e agjërimit janë këto:

* Ngritja në syfyr. I Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të, në një hadith të tijin ka thënë kështu: “Ngrihuni në syfyr se në ngritjen dhe në ngrënien në syfyr ka bereqet!” Kurse në një hadith tjetër ka thënë kështu: “Fuqizojeni agjërimin e ditës me ngrënien e syfyrit dhe namazin e natës (tehexhud) me gjumin e drekës!” Ushqimi i syfyrit i jep fuqi njeriut për ta përballuar agjërimin dhe kështu mbajtja e agjërimit bëhet më e lehtë.

* Ngrënia e syfyrit vonë, kurse hapja e iftarit menjëherë sapo t’i hyjë koha, domethënë sapo të perëndojë dielli. Në një hadith profetik thuhet: “Për sa kohë që njerëzit të shpejtohen në ngrënien e iftarit dhe ta vonojnë ngrënien e syfyrit, do të jetojnë në mbarësi!” Kurse në një hadith të shenjtë, thuhet: “Më i dashuri i robve të mi është ai që nxitohet shumë për të ngrënë iftar!” I Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të nuk e falte namazin e mbrëmjes pa prishur iftar. Në fillim e çelte agjërimin me nja dy kokrra hurma ose, në mungesë të tyre, me disa të gllënjka ujë, pastaj falte namaz dhe pas tij bënte hapjen e vërtetë të iftarit. Ky rrëfim që na vjen prej Zejd b. Thabitit mbi çështjen se gjer kur mund të shtyhet iftari, na jep neve një kriter: “Ne po hanim syfyr bashkë me të Dërguarin e Allahut. Pastaj falëm namazin e agimit. Enesi pyeti: “Sa kohë kishte mes syfyrit dhe namazit të agimit?” Sa për të kënduar 50 ajete!”

Kjo kohë ose ky interval e ka vlerën rreth 15-20 minuta. Për këtë, disa japin si shembull suren Hakka, kurse disa të tjerë. suren Murselat. Sureja Hakka ka 52 ajete, kurse sureja Murselat, 50 ajete.

Duke u nisur nga ky rrëfim, dijetarët kanë konkluduar se ngrënia e syfyrit duhet lënë afërsisht 15-20 minuta para imsakut.

* Duke hapur iftarin, duhet bërë kjo lutje: “Allahumme leke sumtu ue bike amentu ue alejke teuekkeltu ue ala rizkike eftartu!” Kuptimi: “Allahu ynë, vetëm për pëlqimin tënd agjërova, Ty të besova, tek Ti u mbështeta dhe Ty t’u dorëzova! Dhe me atë që më ke dhënë Ti si ushqim, agjërimin çela!”

* Hapja ose çelja e iftarit me gjë të ëmbël si hurma ose me ujë.

* Një etikë e rëndësishme e agjërimit është, si privimi i stomakut, edhe privimi, domethënë, një lloj agjërimi, i të gjitha ndjenjave dhe mendimeve. Përveç stomakut, njeriu komunikon me botën e jashtme ose merr nga ajo edhe me anë të syve, veshëve, ndjenjave, imagjinatës, mendimit. Duke qenë i agjëruar, njeriu duhet t’i privojë (t’i pengojë) të gjitha këto nga gjërat e kota dhe harame, për t’i shtyrë në detyrën e tyre specifike të lartë si dhe në adhurimin e Zotit. Për shembull, ta mbajë gjuhën larg gënjeshtrës, përfoljes, fjalëve fyerëse dhe të shëmtuara për ta preokupuar me këndim Kurani, me dhikr, tesbih, salavat dhe istigfar.

* Pengimi i syve nga shikimi i intimiteteve të huaja për t’ia kushtuar vështrimit të objekteve dhe dukurive nga të cilat nxirret mësim; pengimi i veshëve nga dëgjimi i gjërave të këqija për t’ua kushtuar dëgjimit të fjalëve të vërteta dhe këndimit të Kuranit. Ja, kështu bëhet i mundur agjërimi jo vetëm me stomak, por edhe me organet e shqisave, me ndjenjat dhe mendimet. Vetëm në këtë mënyrë realizohen edhe përkryerja dhe virtyti të pritura nga agjërimi. Në një hadith të tijin, Profeti ynë paqja qoftë mbi të ka thënë kështu: “Kush nuk e lë thënien e gënjeshtrave dhe veprimin me anë të tyre, Zoti nuk i jep vlerë agjërimit të tij (faktit që ai rri pa ngrënë e pa pirë)!” Kurse në një hadith tjetër profetik thuhet kështu: “Pesë gjëra e prishin agjërimin (ia heqin mirësinë dhe vlerën): gënjeshtra, përfolja pas shpine, thashethemet, betimi në gënjeshtër dhe shikimi me epsh!” Siç shihet, në hadithet profetike, për agjërimin e pranuar në lartësinë e Allahut, përqendrohet mbi domosdoshmërinë e “agjërimit” edhe të organeve të shqisave, të ndjenjave dhe mendimeve. Ibni Haxher thotë: “Agjërimi i plotë dhe i përkryer është qëndrimi larg nga të gjitha gjynahet dhe gjërat e ndaluara nga Allahu!”

* Në iftar dhe syfyr nuk duhet ngrënë me të tepërt, nuk duhet mbushur stomaku me të rrasur. Edhe kjo është pjesë e etikës së agjërimit. Sepse një ndër synimet e agjërimit është edhe lehtësimi dhe qetësimi i trupit dhe shpirtit, është dhënia mundësi organeve të trupit të pushojnë dhe ripërtërihen. Të rrish pa ngrënë gjer në mbrëmje dhe pastaj, sapo ta dëgjosh ezanin, të ulesh në sofër për të ngrënë me uri dhe dëshirë të madhe duke e mbushur stomakun sa s’ka ku të shkojë më, kjo sjellje bie në kundërshtim me etikën e agjërimit. Madje, është e dëmshme për shëndetin, sepse organet e tretjes rëndohen shumë përballë këtij sulmi dhe kësaj trysnie të ushtruar mbi to. Prandaj në syfyr dhe iftar nuk duhet ngrënë me grykësi dhe pangopësi. Duke ngrënë pak e saktë, duhet vepruar në përshtatje me urtësinë dhe qëllimin e agjërimit!

* Në muajin e bekuar të Ramazanit, të gjithë besimtarët duhet të bëjnë më shumë adhurim, duhet ta falënderojnë me gjithë shpirt Allahun për të mirat e pafundme që na ka dhënë, duhet të bëjmë më shumë të mira. Këndimi dhe dëgjimi i Kuranit gjatë këtij muaji ka mirësi dhe shpërblime të mëdha. Prandaj, ata që dinë të këndojnë Kuran, duhet të këndojnë vetë më shumë se zakonisht, të paktën të bëjnë një hatme gjatë muajit të ramazanit. Kurse ata që nuk dinë të këndojnë vetë, duhet të shkojnë nëpër xhami për t’i dëgjuar ajetet e Allahut nga zëri i bukur i hafizëve. Vetëm në këtë mënyrë mund të tregohet për muajin e ramazanit respekti për të cilin ai është i denjë.

Shkaqet që e bëjnë normale mosmbajtjen e agjërimit

Udhëtimi. Islami nuk u ngarkon njerëzve përgjegjësi që nuk mund t’i mbajnë. Urdhrat janë në masë të pranueshme. Kurse udhëtimi është një gjendje herë-herë me vështirësi dhe shqetësime. Në një situatë të tillë, për shkak të vështirësive të udhëtimit, myslimani mund ta ketë të vështirë për të mbajtur agjërim. Për këtë arsye Kurani, në ajetin 184 të sures Bakara, njerëzit në gjendje udhëtimi i ka lejuar të mos agjërojnë. Ai që nuk ka mundur të agjërojë duke qenë në udhëtim, ditët e paagjëruara i agjëron si kaza më pas. Por ata që dëshirojnë, mund të agjërojnë edhe kur ndodhen në udhëtim.

Sëmundja. Siç kuptohet edhe nga ajeti i mësipërm, Krijuesi i Lartë u ka dhënë leje edhe personave të sëmurë sa të mos mund të agjërojnë, i ka përjashtuar ata nga përgjegjësia e agjërimit. Këta, pasi të shërohen, agjërimet e pambajtura i mbajnë kaza.

Shtatzënia dhe laktacioni. Gratë shtatzëna ose në periudhën e laktacionit (me fëmijë në gji), me qëllim që të mos dëmtohen vetë si dhe fëmijët e tyre, përfitojnë nga leja për të mos agjëruar. Ato i agjërojnë më vonë kaza ditët e paagjëruara.[3]

Pleqëria. Siç u bë e ditur edhe më lart, Islami u ka dhënë leje për të mos agjëruar personave me pleqëri të rënduar që nuk mund të agjërojnë me kusht që për çdo ditë të paagjëruar të ushqejnë një të varfër.

Uria dhe etja e thellë. Po qe se personi që agjëron përballet me një etje ose uri të rëndë dhe po qe se frikësohet se mos agjërimi do t’ia prekë në përmasa serioze shëndetin trupor dhe psikik, ose po qe se mjeku i jep raport për të mos agjëruar, ky person përjashtohet nga detyrimi i agjërimit në këto kushte dhe, pasi të fitojë shëndet të plotë, e plotëson këtë adhurim duke i zëvendësuar ditët e paagjëruara.

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/gjerat-qe-e-prishin-agjerimin/

Agjërimi mund të jetë farz, vaxhip apo sunet, sipas situatave. Gjithashtu ka edhe situata dhe ditë që është e ndaluar të agjërohet.

Agjërimet Farz

Agjërimi i ramazanit

Në Islam, njëri prej adhurimeve që duhet të kryejnë personat përgjegjës, është edhe agjërimi. Përgjegjësia fetare në Islam formohet kur personi ka zhvillim mendor normal dhe ka arritur moshën e pubertetit. Një mysliman që i plotëson këto kushte, e ka për detyrim (farz) që një herë në vit gjatë muajit të ramazanit të agjërojë sipas kushteve të përcaktuara nga Kurani, hadithi dhe mendimi i njëzëshëm i autoriteteve (ixhma).

 Agjërimi kaza

Agjërimi kaza ndahet në agjërim farz dhe vaxhip: Agjërimi kaza pas ramazanit i agjërimeve të pambajtura ose të prishura të ramazanit për shkaqe të justifikueshme fetarisht. Kështu, po qe se dikush nuk mban agjërim ose e prish agjërimin sepse është në udhëtim ose i sëmurë, gjithashtu, po qe se një femër nuk mban agjërim ose e prish agjërimin për shkak se është me të përmuajshme ose lehonë, të gjithë këta i zëvendësojnë pas ramazanit, në një kohë të përshtatshme, një për një ditët e paagjëruara gjatë ramazanit për shkaqet e përligjura fetarisht si më sipër. Këtë, Kurani e shpreh kështu: “Kush nga ju është në udhëtim ose i sëmurë, aq ditë sa nuk ka mundur t’i agjërojë, t’i agjërojë në ditë të tjera!”[1]

Një personi të cilit i mbeten ditë të paagjëruara nga Ramazani dhe ndërkohë vjen muaji tjetër i Ramazanit ende pa agjëruar ditët e mbetura, në fillim mban agjërimin e Ramazanit që ka hyrë, pas tij ditën e prapambetura nga Ramazani i kaluar.

Agjërimi kaza i agjërimit nafile të prishur shndërrohet në vaxhip. Po qe se një adhurim si namazi ose agjërimi, i filluar si nafile, lihet në mes pa u plotësuar për ndonjë shkak çfarëdo, është vaxhip të zëvendësohet më pas. Lidhur me këtë, Hz. Aishja na përcjell këtë hadith: “Unë dhe Hafsaja ishim të agjëruara. Por neve na sollën një gjellë që na pëlqeu dhe e hëngrëm. Më pas, kur erdhi i Dërguari i Allahut, Hafsaja i foli menjëherë para meje: “O i Dërguari i Allahut! Ne ishim të agjëruara. Por neve na sollën një gjellë që na pëlqeu dhe e hëngrëm!” Dhe i Dërguari i Allahut na tha: “Në vend të kësaj dite, agjëroni një ditë tjetër si kaza!”[2]

 Agjërimi i kundërshpërblimit (kefaret)

Është agjërimi i mbajtur si kundërshpërblim për prishjen e agjërimit të ramazanit pa ndonjë shkak të justifikueshëm, në mënyrë të vetëdijshme e të ndërgjegjshme. Kohëzgjatja e agjërimit për kundërshpërblim është dy muaj radhazi. Argument për këtë është hadithi i përcjellë nga Ebu Hurejre:

“Një njeri erdhi te i Dërguari i Allahut dhe i tha: “O i Dërguari i Allahut, unë u shkatërrova!” Profeti paqja qoftë mbi të e pyeti: “Ç’është ajo gjë që të shkatërroi ty?” Njeriu iu përgjigj: “Hyra në marrëdhënie me gruan në ramazan!” Atëherë, Profeti paqja qoftë mbi të tha kështu: “A mund të gjesh mall sa për të çliruar një skllav?” Njeriu iu përgjigj: “Jo!” Profeti paqja qoftë mbi të e pyeti: “A mund të mbash agjërim dy muaj radhazi?” Njeriu iu përgjigj: “Jo!” Profeti paqja qoftë mbi të e pyeti: “A mund të gjesh mundësi për të ushqyer gjashtëdhjetë të varfër?” Njeriu iu përgjigj: “Jo!” Pastaj njeriu u ul. Në këtë mes, Profetit i prunë hurma në një trastë. Duke ia zgjatur trastën njeriut, Profeti paqja qoftë mbi të i tha: “Merri këto hurma dhe shpërndajua të varfërve si sadaka (lëmoshë). Njeriu i tha: “A ka më të varfër se ne? Në tërë gurishten e zezë mes lindjes dhe perëndimit të Medines nuk ka familje më nevojtare se ne!” Atëherë, Profeti paqja qoftë mbi të qeshi sa iu dukën dhëmbët dhe i tha: “Shko dhe jepja familjes t’i hanë!”[3]

 Agjërimi i kushtimit (nedhr)

Kushtimi (nedhr-dedikim, premtim) është marrja përsipër, vënia si detyrë vetes e një veprimi të lejueshëm me qëllim madhërimin e Allahut. Kushtimi i disa veprimeve që mund të konsiderohen si adhurime, vetëm për të fituar pëlqimin e Allahut, është i pranueshëm dhe shkak për fitimin e sevapeve. Kushtimi mund të bëhet në këtë formë: “Nesër do të agjëroj (ose do t’u shpërndaj kaq e aq ndihma të varfërve) duke ia kushtuar pëlqimit të Allahut!” Personi që bën një kushtim të tillë, e ka për vaxhib ta plotësojë kushtimin, sepse Zoti thotë: “… t’i plotësojnë kushtimet (premtimet)!”[4] Edhe i Dërguari i Allahut ka thënë: “Kush të premtojë se do t’i bindet Allahut, t’i bindet, kush premton ta kundërshtojë Allahun, të mos bëhet rebel, i ulët!”[5]

Agjërimet Nafile

Termi nafile që përdoret edhe në trajtën tatavvu, përmbledh adhurimet e veçanta që s’janë farz, të cilat kryhen me qëllim për t’iu afruar Allahut. Në një hadith kudsí, Profeti ynë paqja qoftë mbi të e ka shprehur me këto fjalë rëndësinë e adhurimit nafile (suplementar): “Robi nuk mund të më afrohet mua me ndonjë veprim më të dashur se sa veprimet që ia kam bërë farz. Por robi vazhdon të më afrohet mua me anë të adhurimeve nafile. Më në fund, unë atë e dua dhe, pasi ta dua, bëhem veshi i tij që i dëgjon, syri i tij që i sheh, dora e tij që i kap, këmba e tij që i ecën!”[6]

Gjithashtu, për vlerën e agjërimit të mbajtur nafile, i Dërguari i Allahut thotë kështu: “Kush agjëron një ditë për hir të Allahut, Allahu i Lartë ia largon shtatëdhjetë vjet fytyrën nga xhehenemi!”[7]

Agjërimet Sunet

Agjërimi i Daudit

Profeti paqja qoftë mbi të ka bërë të ditur se agjërimi nafile (suplementar) më me vlerë i mbajtur përveç agjërimit farz, është “agjërimi i Daudit”. Abdullah b. Amr rrëfen:

“Të Dërguarin e Allahut paqja qoftë mbi të e kishin lajmëruar se unë kisha thënë se sa të isha gjallë, natën do të falja namaz dhe ditën do të agjëroja. I Dërguari i Allahut më thirri e më pyeti: “Ti ke thënë kështu?” “Po, – iu përgjigja unë, – kam thënë!” Atëherë, i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të më tha: “Por ti s’ke mundësi për këtë! Ti disa herë agjëro, e disa herë mos agjëro, herë fli e herë fal namaz! Por agjëro nga tri ditë për çdo muaj, sepse për një veprim të dobishëm e të bekuar jepet dhjetëfish shpërblim. Tri ditë agjërim në muaj janë si të kishe agjëruar gjithë vitin!” Unë i thashë: “Unë mund të bëj më shumë se kaq!” Por i Dërguari i Allahut më tha: “Më mirë se kjo s’mund të ketë!”[8]

Kurse sipas një hadithi tjetër, Profeti ka thënë: “Agjërimi më i çmuar është agjërimi i mbajtur nga profeti Daud. Daudi një ditë agjëronte, një ditë jo!”[9]

 Agjërimi i ditëve e hënë-e enjte

Profeti paqja qoftë mbi të në disa kohë i kushtohej më shumë adhurimit, sillej më me ndjeshmëri ndaj adhurimit se zakonisht. Lidhur me këtë çështje, Hz. Aishja thotë: “I Dërguari i Allahut tregonte kujdes të veçantë për të agjëruar ditët e hënë dhe të enjte.”[10] Ndërkaq, shkaku i përkushtimit të veçantë të Profetit për të agjëruar këto ditë është te fakti që këto ditë, aktet e njerëzve i paraqiten Allahut. Usame b. Zejd (r.a.) rrëfen kështu: “Kur e pashë të Dërguarin e Allahut të agjëronte ditët e hënë e të enjte, e pyeta për shkakun. Ai m’u përgjigj kështu: “Veprat i paraqiten Zotit të hënën dhe të enjten dhe unë do të desha që kur t’i paraqiten Zotit veprat e mia, të jem i agjëruar!”[11]

Edhe sipas një rivajeti tjetër, Profetin e kanë pyetur për agjërimin e mbajtur ditën e hënë dhe ai është përgjigjur kështu: “Unë atë ditë erdha në botë dhe mua atë ditë m’u dha profetësia (filloi të më zbritej vahji)!”[12]

 Agjërimi tri ditë për çdo muaj

Agjërimi i tri ditëve për çdo muaj është nga zakonet e bukura të Profetit. Eshtë më me vlerë që këto tri ditë agjërim të jenë ditët pasuese të netëve 13, 14, 15 të muajit të kalendarit hixhri (hënor). Këto quhen “ejjami bid“, “ditët e ndriçuara” sepse, veç ditëve, edhe netët janë të ndriçuara nga hëna e plotë. Sevapi i agjërimit të këtyre tri ditëve, po të shumëfishohet duke u shumëzuar me dhjetë, del i barabartë me agjërimin e gjithë vitit.[13] Ebu Hurejre rrëfen: “Miku im, i Dërguari i Allahut, më këshilloi tri gjëra: e para, të agjëroj tri ditë për çdo muaj; e dyta, të fal dy rekate namaz të duhasë; e treta, ta fal namazin e vitrit para se të bie për të fjetur!”[14] Kurse sipas rrëfimit të Ebu Dherit (r.a.), i Dërguari i Allahut i ka thënë kështu: “O Eba Dher! Kur të agjërosh tri ditë në muaj, agjëro ditët e 13, 14 dhe 15.”[15]

 Agjërimi në ditën e arefesë dhe në muajin dhilhixhe

Ata që s’janë duke kryer detyrën e vizitës së Qabes ose haxhillëkut, mund të agjërojnë ditën e arefesë, domethënë një ditë para bajramit të kurbanit. Kjo është dita e nëntë e muajit dhilhixhe. Profeti ka bërë të ditur se agjërimi i mbajtur këtë ditë bëhet kundërshpërblim (kefaret) për mëkatet e një viti të shkuar dhe e një viti të ardhshëm.[16] Dhe lidhur me vlerën dhe virtytin e kësaj dite, Profeti ka thënë: “Nuk ka ditë tjetër veç ditës së arefesë kur Allahu të ketë çliruar më shumë njerëz nga zjarri i xhehenemit!”[17]

Ndërkaq, Profeti ka ndaluar që personat që janë duke bërë haxh, të agjërojnë ditën e arefesë, sepse njeriu që agjëron këtë ditë e ka të vështirë, ndoshta të pamundur t’i kryejë plotësisht dhe siç duhet ritet dhe adhurimet e haxhit. Prandaj, duke agjëruar, ai e hedh në plan të dytë detyrën kryesore për të cilën ka shkuar në haxh, gjë që s’është e drejtë.

 Gjashtë ditë agjërim në muajin sheval

Shevali është muaji që vjen pas ramazanit. Agjërimi gjashtë ditë në këtë muaj është sunet, sepse në një hadith të tijin Profeti paqja qoftë mbi të ka thënë: “Kush mban agjërimin e ramazanit dhe këtij i shton, pastaj edhe gjashtë ditë agjërim në muajin sheval, është sikur ta kishte kaluar gjithë vitin me agjërim!”[18]

 Agjërimi në ditën e Ashures

Ibni Abasi na jep këtë njohuri mbi agjërimin e ditës së Ashures: “Kur i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të bëri hixhret në Medine, pa se hebrenjtë mbanin agjërim ditën e Ashures dhe pyeti: “Ç’është ky agjërim?” I dhanë këtë përgjigje: “Kjo është një ditë e mirë. Në këtë ditë Allahu i Lartë i shpëtoi Musanë dhe bijtë e Izraelit nga armiqtë, prandaj Musai ka agjëruar këtë ditë.” Profeti paqja qoftë mbi të u tha hebrenjve: “Unë jam më i afërt se ju me Musanë!” Dhe urdhëroi që ditën e Ashures të mbahej agjërim.”[19] Kjo vazhdoi gjersa u bë farz agjërimi i ramazanit. Më pas, Profeti paqja qoftë mbi të i la të lirë njerëzit në agjërimin e Ashures, gjë që e tregon ky hadith: “Kjo është dita e Ashures. Agjërimi i kësaj dite nuk është detyrim për ju. Kush dëshiron të agjërojë, të agjërojë, kush nuk dëshiron të agjërojë, le të mos agjërojë!”[20]

 Agjërimi në muajin e shabanit

Njëri prej agjërimeve të mbajtura nga Profeti është ai i muajit shaban. Ai i kushtohej më shumë agjërimit gjatë këtij muaji, madje e bashkonte me ramazanin. Në një hadith të rrëfyer nga Ummu Seleme thuhet: “Nuk ka ndodhur që i Dërguari i Allahut të agjërojë brenda vitit një muaj tjetër të plotë veç shabanit. Ai e bashkonte shabanin me ramazanin.”[21] Në lidhje me këtë, edhe Hz. Aishja (r. a) na përcjell këtë hadith: “I Dërguari i Allahut në asnjë muaj nuk agjëronte më shumë se në muajin e shabanit. Ai e kalonte gjithë muajin e shabanit me agjërim.”[22]

Agjërimet e Ndaluara

Agjërimi i njëpasnjëshëm

Ky agjërim që quhet edhe “visal”, “bashkim”, është agjërimi i mbajtur dy a më shumë ditë radhazi pa prishur (pa ngrënë iftar). Profeti ynë paqja qoftë mbi të që qe shembull i mëshirës dhe dhembshurisë, ua ka tërhequr vëmendjen atyre që agjërojnë në këtë formë dhe i ka këshilluar të mos veprojnë ashtu. Duke u shprehur për këtë çështje, Hz. Aisheja ka thënë: “Nga dhembshuria për myslimanët, i Dërguari i Allahut e ka ndaluar agjërimin e njëpasnjëshëm!”[23]

 Agjërimi i përditshëm

Islami është feja që mund ta jetojë lehtë çdokush. Në Islam nuk ka asnjë detyrim apo urdhër që njerëzit të mos mund ta plotësojnë. Çdo gjë në Islam është e ekuilibruar, në Islam nuk ka teprim (ekstremizëm) në këtë apo atë skaj. Agjërimi i përditshëm nga një njeri mund të japë përfundime negative tek ai. Ngaqë do ta dobësojë fizikisht, personi mund t’i lërë mangët detyrat e tjera trupore, mund të mos ta ndjekë plotësisht shoqërinë, ndoshta mund të mbetet i detyruar të jetojë si individ i vetmuar. Ose, duke mbajtur çdo ditë agjërim, me kalimin e kohës, agjërimi i kthehet në shprehi, për rrjedhojë, personi humb shumë dobi që mund të fitohen me anë të agjërimit. Është për këto arsye që i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të nuk ka kërkuar që njerëzit të mbajnë agjërim të përditshëm dhe ka bërë të ditur se ata që veprojnë kështu, nuk do të quhen se kanë agjëruar.[24]

 Agjërimi i ditës shekk (të dyshimtë)

Shekk (e dyshimtë) quhet dita e tridhjetë e muajit shaban, pas të cilit vjen ramazani. I Dërguari i Allahut e ka ndaluar agjërimin në ditën e tridhjetë të shabanit. Për këtë mund të jenë ndjekur këto urtësi: myslimanët të hyjnë në muajin e ramazanit plot gjallëri, ta hulumtojnë mirë fillimin e muajit të ramazanit dhe të veprojnë saktë, agjërimi i ditës së tridhjetë të shabanit të mos kthehet në zakon duke ndërruar fillimin e ramazanit, etj. Lidhur me këtë çështje, shohim këto hadithe. Ammar b. Jasir rrëfen kështu:

“Kush mban agjërim në ditën shekk, del kundër Ebul Kasëmit (Profetit)!”[25] Sipas një rrëfimi tjetër, Profeti ka thënë: “Askush prej jush të mos agjërojë një apo dy ditë para ramazanit. Vetëm nëse ka ndonjë agjërim që e ka mbajtur qysh më parë, le ta mbajë!”[26] Nga hadithi i dytë kuptohet se dikush ka një agjërim që e ka mbajtur prej kohësh dhe ky agjërim bie në ditën shekk, nuk ka ndonjë të keqe nëse e mban.

 Agjërimi në ditët e bajrameve dhe të teshrikut

Një tjetër agjërim i ndaluar është ai në ditën e parë të bajramit të kurbanit si dhe tri ditët e tjera pas ditës së parë të këtij bajrami. Ditët e bajramit janë ditë gostie, ditë përjetimi të gëzimit të bajramit bashkë me myslimanët e tjerë, ulje në sofër bashkë me ta. Në ditë të tilla, myslimani nuk duhet të agjërojë, por të ndajë të njëjtat gëzime me myslimanët e tjerë. Prandaj i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të e ka ndaluar agjërimin në këto ditë dhe ka bërë të ditur se ditët e bajramit janë pothuaj si sofra gostie të shtruara nga Allahu për njerëzit. Në një hadith të rrëfyer nga Ukbe b. Amri, Profeti paqja qoftë mbi të ka thënë: “Dita e arifesë, dita e bajramit të kurbanit dhe ditët e teshrikut janë festat tona të myslimanëve. Këto janë ditë gostie dhe përmendjeje të Allahut!”[27] Gjithashtu, mbi këtë çështje ka një rrëfim nga Ebu Said el-Hudriu: “I Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të ndaloi agjërimin në këto dy ditë: në ditën e bajramit të ramazanit e të kurbanit!”[28]

 Agjërimi vetëm ditën e premte

Dita e premte ose, më saktë, e xhuma, është ditë feste e myslimanëve. Profeti paqja qoftë mbi të e ka ndaluar caktimin dhe mbajtjen e agjërimit për këtë ditë. Në një hadith të tijin, Profeti ka thënë: “Mos e caktoni vetëm natën e xhuma për adhurim dhe mos e caktoni vetëm ditën e xhuma për agjërim. Por po qe se dikush nga ju mban një agjërim që e ka bërë zakon, kjo përjashtohet!”[29]

 Agjërimi i femrave me të përmuajshme dhe lehona

Femrat janë përjashtuar (çliruar) nga disa adhurime gjatë periudhës me të përmuajshme ose lehoni. Në këto kushte, femrat nuk do të agjërojnë dhe nuk do të falin namaz. Vetëm se nëse kjo periudhë takon në muajin e ramazanit, ditët e paagjëruara femrat do t’i zëvendësojnë në kohë tjetër të përshtatshme. Në një rivajet, Muadh (r.a.) thotë kështu: “E pyeta Hz. Aishen se pse femra me të përmuajshme e bën kaza (e zëvendëson) vetëm agjërimin dhe jo namazin. Ajo m’u përgjigj kështu: “Kur ishim bashkë me të Dërguarin e Allahut, kur unë isha me të përmuajshme, më thoshte të bëja kaza vetëm agjërimet, kurse për namazet nuk më pati thënë gjë!”[30]

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/llojet-e-agjerimit/

Agjerimi ne diten e premte eshte e ndaluar nese nuk paraprihet ose pasohet edhe me nje dite agjerimi. Ndersa ne Bajramin e Kurban Bajramit ne te parin dhe ne Bajramin e Ramazanit kjo ndalese eshte kater dite.

Agjerimi diten e bajramit.

Agjerim I ndaluar është ai në diten e pare të bajramit të kurbanit si dhe tri ditët e tjera pas ditës së parë të këtij bajrami. Ditet e bajramit janë ditë gostie, ditë përjetimi të gëzimit të bajramit bashkë me muslimanët e tjerë, ulje në sofër bashkë me ta. Në ditë të tilla, muslimani nuk duhet të agjerojë, por të ndajë të njëjtat gëzime me muslimanët e tjerë. Prandaj, I Dërguari i Allahut alejhi selam, e ka ndaluar agjërimin në këtro ditë dhe ka bërë të ditur se ditët e bajramit janë pothuaj si sofra gostie të shtruara nga Allahu për njerëzit. Në një hadith të rrëfyer nga Ukbe b. Amri, Pejgamberi aljehi selam ka thënë : “Dita e arifesë, dita e bajramit te kurabnit dhe ditët e tshrikut janë festat tona të muslimanëve. Këto janë ditë gostie dhe përmendjeje të Allahut! Gjithashtu, mbi këtë cështje ka një rrëfim nga Ebu Said el-Hudriu: “I Dërguari aljehi selam ndaloi agjërimin në këto dy ditë: në ditën e bajramit të ramazanit dhe kurbanit.

Agjerimi diten e premte

Ndërsa, dita e premte ose, më saktë, e xhuma, është ditë feste e muslimanëve. Pejgamberi alejhi selam e ka ndaluar caktimin dhe mbajtjen e agjërimit për këtë ditë. Më një hadith të tijin, Pejgamberi alejhi selam ka thënë: “Mos e caktoni vetëm natën e xhuma për adhurim dhe mos e caktoni vetëm ditën e xhuma për agjërim. Por po qe se dikush nga ju mban një agjërim që e ka bërë zakon, kjo përjashtohet!

Agjerimi i njepasnjeshem dhe agjerimi i perditshem konsiderohen te ndaluara ne islam, per shkak se feja islame eshte fe e lehtesise dhe dhembshurise. Pejgamberi fisnik (a.s.) ne keshillon qe mos te agjerojme ne keto menyra.

Agjërimi i njëpasnjëshëm

Agjërimi i njëpasnjëshëm që quhet edhe “visal”, “bashkim” është agjërimi I mbajtur dy a më shumë ditë rradhazi pa prishur (pa ngrënë iftar). Pejgamberi alejhi selam që shembull I mëshirës dhe dhembshurisë, ua ka tërhequr vëmendjen atyre që agjërojnë në këtë formë dhe I ka këshilluar të mos veprojnë ashtu. Duke u shprehur për këtëçështje, Hz. Aisheja ka thënë: “Nga dhembushuria për msulimanët, i Dërguari i Allahut e ka ndaluar agjërimin e njëpasnjëshem!”

Agjërimi i përditshëm

Islami është feja që mund ta jëtojë lehtëçdokush. Në islam nuk ka asnjë detyrim apo urdhër që njerëzit të mos mund ta plotësojnë. Çdo gjë në Islam është e moderuar, në Islam nuk ka teprim (ekstremizëm) në këtë apo atë skaj. Agjërimi i përditshëm nga një njëri mund të japë përfundime negative tek ai. Ngaqë do ta dobësojë fizikisht, personi mund t’i lërëmangut detyrat e tjera trupore, mund të mos ta ndjekë plotësisht shoqërinë, ndoshta mund të mbetet i detyrar të jëtojë si individ i vetmuar. Ose, duke mbajtur çdo ditë agjërim, me kalimin e kohës, agjërimi i kthehet në shprehi, për rrjedhojë, personi humb shumë dobi që mund të fitohen me anë të agjërimit. Është për këto arsye që i Dërguari i Allahut alejhi selam nuk ka kërkuar që njerëzit të mbajnë agjërim të përditëshëm dhe ka bërë të ditur se ata që veprojnë kështu, nuk do të quhen se kanë agjëruar.

Ky shkrim permban permbledhjen se çfare rendesie ka syfyri dhe se çka thuhet per te. Syfyri eshte nje prej pjeseve me te begatshme te nates per shtyrjen e saj thuhet se  behet akoma me e begatshme. Vetem  nje gote  uje ne oret e vona te syfyrit permban shume miresi.

Rëndësia e syfyrit

Syfyr quhet ushqimi që hahet në kohën mes mesnatës dhe zbardhjes. I Dërguari i Allahut aljehi selam ka këshilluar ngritjen në syfyr dhe ngërinen qoftë edhe të një kafshate dhe ka thënë se në syfyr ka begati dhe se për ata që ngrihen në syfyr, bëjnë lutje engjëjt. Sipas rrëfimit të Ebu Said el-Hudriut (r.a.), Pejgamberi aljehi selam ka thënë kështu: “Në syfyr ka bereqet. Kurrsesi të mos rrini pa u ngritur në syfyr qoftë edhe për të pirë një të gëlltitur ujë, sepse Allahu (xh.sh) dhe engjëjt bëjnë lutje për ata qe ngrihen në syfyr!.”

Syfyr do të thotë ngirtje nga gjumi, do të thotë që besimtarët të jenë të zgjuar pa zabrdhur. Kjo begati mund të jëtë në forma dhe aspekte ndryshme: “ të veprosh sipas suntetit të Pejgamberit aljehi sleam, të fitosh fuqi me anë të syfyrit për agjërimin dhe adhurimet e tjera, të jesh tërë gjallëri, të bëhesh pengesë për sjelljet e ashpra e të pahijshme që mund të shkaktojë uria e fortë (për shkak të mosngritjes dhe mosngrënies), të krijosh mundësi për të bërë lutje dhe për ta përmendur Allahun. Gjithashtu, syfyri është koha kur lutjet e bëra, namazet e falura dhe këndimet e Kur’anit arrijnë te Zoti.

Vonimi i syfyrit

Ndërsa, njëra nga sjelljet që kërkohet të trajtohet me vëmendje nga personi që agjëron, është shtyjë syfyrin gjer në kohën e fundit të tij. Në këtë shtyrje është mëshira dhe dhembshuria e Pejgamberit alejhi selam për ummetin, bashkësinë e tij. Disa njerëz, organizmi i tyre, mund të vuajnë me të tepërt nga të pangrënët për një kohë të gjatë.  Kjo gjithashtu siguron moskapërcimin e namazit të agimit. Pejgamberi alejhi selam ka porositur, “Për sa kohë që do ta shpejtojë iftarin dhe do ta shtyjë syfyrin , ummeti im do të këtë mirësi!”

Rendesia e dhenies iftar nje agjeruesi eshte shume e madhe per meshiren dhe kenaqesine e Allahut qe terheq. Shperblimi dhe frytet qe mirren ne kete bote dhe ne ahiret jane te medha.

Shpërblimi i dhënies iftar

Pejgamberi alejhi selam thotë: “Atij që i jep iftar një agjëruesi, i jepen po aq sevape sa ka fituar agjëruesi, duke mos u pakësuar asgjë nga sevapet e agjëruesit.”

Njeriu që e plotëson ditën e agjërimit, ndien një kënaqësi më të madhe në kohën e iftairt. Ai sevapet dhe shpërblimet e ditës së agjëruar do t’i marrë në Ditën e Kijametit kur të takojë Allahun Fuqiplotë, ku do të shjiojë dhe kënaqësinë më të madhe. Pejgamberi aljehi selam thotë: “Agjëruesi ka dy gëzime: “Njëri kur bën iftar dhe tjetri kur të takohet me Allahun.”

Shpërblimet e dhënies iftar fitohen edhe duke i dhuruar agjëruesit në rrugë hurma apo ullinj. Por t’i japësh iftar atij, është mirësi. Është trnasmetuar se për sa kohë që mysafiri është në sofër, engjëjt luten për të zotin e shtëpisë.

Mirësitë në Ditën e Gjykimit

Në ditën e Gjykimit, Allahu (xh.sh) do t’i thotë dikujt: “Pse nuk më dhe ushqim Mua?!” Ndërsa ai do t’ia kthejë: Ti je Zoti i të gjithë botërave. Si mund të të jepja ushqim Ty! Allahu i Madhëruar do të urdhërojë: “Shokut tënd që ishte i uritur nuk i dhe ushqim. Po ti jepje ushqim atij, do të fitoje sevape si të më jepje Mua.”

Në xhenet ka saraje shumë te bukura të cilat janë për ata që flasin ëmbël, ushqejnë të tjerët dhe për ata që falen kur të tjerët flenë. Tëushqesh miqtëështë më mirë se të shpërndash sadaka. Aliu r.a. për të treguar rëndësinë e mikpritjes, ka thënë: “Një bukë që ua kam sevirur miqëve është më e vlefshme se pesë bukë të dhëna për të vobektit. Ushqimi i ngrënë me miq është më i pranuar se lirimi i një skllavi.”

Dihet se sa here troket ne deren Ramazani, besimtarit i buzeqesh fytyra. Dihet se mes te gjitha diteve eshte edhe dita e vecante e Kadrit. Por, se si duhet ta vleresojme naten e Kadrit e kuptojme mbrenda ketij shkrimi.

Hadith

Kur Allahu me madhështinë e Tij i ka dhënë një rëndësi kaq të madhe kësaj nate, ne duhet medoemos të përgaditemi dhe ta presim atë me nderimet e merituara. Pejgamberi aljehi selam tregon: “Ai që e kalon Natën e Kadrit me adhurim duke besuar me zemër për vlerën e saj, i falen të gjitha gjynahet e mëparshme.”

Disa adhurime për këtë natë

1) Duhet falur namaz duke e përforcuar ndjenjën e adhurimit.

2) Duhet lexuar sa më shumë Kur’an, të dëgjohet ai që e lexon atë si dhe të meditohet mbi ato ç’ka thotë Kur’ani.

3) Duhet të biem salavat mbi Pejgamberin tonë alejhi selam., të shpresojmë në shefatin e Tij, të frocojmë vetëdijen e të qenit nga umeti i tij dhe të rinovojmë besnikërinë ndaj Tij.

4) Duhet të kërkojmë falje dhe mëshire nga Allahu, të bëjmë vetëllogari dhe të bindim vetën të kthehemi drejt rrugës së drejtë.

5) Të bëjmë sa më shumë dhikër (përkujtim) dhe të meditojmë. Vetëm me përkujtimin e Allahut gjejnë shpëtim dhe prehje zemrat.

6) Të lutemi sa më shumë sepse duaja është mjeti që e afron robin me Zotin. Transmetohet se Pejgamberi alejhi selam i ka thënë Aishes r.a. të bëjë këtë dua: “Allahumme inneke afuvvun, tuhibbu’l- afue fa’fu anni” (Zoti im! Ti je Falës, të pëlqen të falësh, më fal dhe mua!) Tirmidhi

7) Në këtë natë të shenjtë duhet të kërkojmë prej Allahut të falë të gjithë besimtarët. Të lutemi që kjo natë të bëhet faktor për forcimin e dashurisë dhe vëllazërisë, për bashkimin e botës islame dhe për ruajtjen e gjithë njerëzimit nga fatkeqësitë.

Jane disa persona qe mund t’u jepet sadakja e fitrit. Vendi ku mund të jepet sadakaja e fitrit me vendet ku mund të jepet zekati, janë të njëjta. Nisur nga kjo, personave që nuk mund t’u japësh zekat, nuk mund t’u japësh as sadakanë e fitrit.

Personave që nuk mund t’u jepet zekat

personat që konsiderohen fetarisht të pasur, gruaja e personit që jep fitër, të afërmit bazë, të afërmit e nivelit të dytë (femijët, nipërit dhe mbesat), të afërmit që ka nën kujdestari. Personi që jep sadakanë e fitrit, duhet t’u japë përparësi të varfërve të vendit apo mjedisit ku banon, farefisit që mund të banojë edhe larg, të varfërve me moral të mirë dhe nxënësve.

E preferueshme

Personi që jep sadakanë e fitrit, mund t’ia japë atë si një të varfëri të vetëm, ashtu dhe duke ua shpërndarë disa të varfërve. Por, për sa i përket përballimit të nevojave të përsonit të varfër, dhënia një të varfëri është më e mirë. Ndërkaq, disa persona mund t’ia japin fitret një të varfëri të vetëm.

Bajrami i kurbanit që përcaktohet sipas kalendarit hënor, fillon në ditën e dhjetë të muajit Dhulhixhe dhe vazhdon katër ditë. Quhet kështu sepse në këtë festë theret kurban. Kur thuhet kurban përgjithësisht nënkuptohet kafsha e therur gjatë barjamti të kurbanit. Kurbanet mund te jene tri llojesh: Vaxhib, i Premtimit dhe Akika.

Kurbani Vaxhib

Personat, të cilët i plotësojnë kushtet e përcaktuara në aspektin fetar, e kanë vaxhib (të domosdoshme) të therin kurban. Në Kur’an Allahu i drejtohet kështu Pejgamberit alejhi selam: “Fal namaz për Zotin tënd dhe ther kurban” (Keuther, 2). Gjithashtu transmetohet nga Ebu Hurejre se Pejgamberi alejhi selam i ka paralajmëruar personat që kanë mundësi të therin kurban por nuk e bëjnë atë në këtë mënyrë: “Ai që ka mundësi të therë kurban dhe nuk e bën këtë, të mos i afrohet faltores sonë” (Ahmed, Ibn Maxhe, Edahi, 2)

Kurbani i Premtimit

Është rasti kur një person, pa e patur domosdoshmëri, vendos që të therë një kafshë për hir të Zotit në momentin që ka arirtur një qëllim ose ka shpëtuar nga diçka e keqe. Ky lloj kurbani nuk është domosdoshmëri, por personi që e ka vendosur dhe premtuar ta kryejë atë, i kthehet në vaxhib therja e kurbanit.

Kurbani Akika

Quhet kurbani që therret në ditët e para të lindjes së një fmije me qëllim shprehjen e falenderimit ndaj Zotit Krijues. Ky nuk është një adhurim i detyrueshëm, por është sunet. Pejgamberi alejhi selam ka therur nga një kurban akika për dy nipat e tij Hasanin dhe Hysejnin dhe ka këshilluar ymetin e tij që të therin kuban për femijët e tyre djem ose vajza.

Nata e Beratit, quhet edhe Nata e Begate, ne te cilen roberit e Allahut e kane mudesine e afrimit me Te dhe pastrimit nga gjynahet. Dijme se ne kete nate ka miresi te shumta. Nga burimet islame, mësojmë se Nata e Beratit njihet për këto pesë veçori:

Nate e faljes…

1) Në këtë natë bëhet ndarja dhe përzgjedhja e punëve më të rëndësishme.

2) Adhurimet që bëhen në këtë natë dhe agjërimi që mbahet ditën, kanë vlera shumë të mëdha.

3) Është një natë e mbushur plot me mirësi hyjnore dhe me begati.

4) Është nate e faljes

5) I është dhënë e drejta e plotë Pejgamberit alejhi selam për të bërë shefat për popullin e tij. Pejgamberi alejhi selam, në natën e 13-të muajit Shaban kërkoi shefat (ndërmjetësim për falje) dhe iu dha një e treta; në natën e 14-të e kërkoi përsëri shefat dhe iu dha një e treta; në natën e 15-të (Nata e Beraetit) kërkoi përsëri dhe në këtë natë iu dha i plotë shefati për popullin e tij. Ata që janë të privuar nga ky ndërmjetësim, janë ata të cilët ikin nga Allahu siç ikën deveja duke u trembur (Tefsiri er-Razi dhe Ebu Suud, H.Basri Çantaj.)

Shpetim nga Xhehennemi…

Në një hadith tjetër thuhet kështu: “Kjo natë është nata e pesëmbëdhjetë e muajit Shaban. Në këtë natë Allahu Teala i shpëton njerëzit nga Xhehennemi sa numri i qimeve të deleve të fisit Beni Kelb, por nuk shikon fytyrat e atyre të cilët i bëjnë shirk Atij, atyre që ushqejnë urrejtje dhe armiqësi ndaj muslimanëve, të atyre që shkëpusin marrëdhëniet me të afërmit, të atyre që mburren dhe janë mendjemëdhenj, të atyre që nuk u binden nënës dhe babait dhe të atyre që vazhdojnë pirjen e alkohoolit.”( Buhariu)

Nga ana shkencore, permes urtesise se funksionit te zemres kuptohet qe edhe zemra, ne aspekte te mjekesise, qetesohet gjate agjerimit. Pra, flitet per nje qetesi fizike, ashtu qe te kuptohet pse qetesohet shpirterisht zemra gjate agjerimit.

Vellimi i gjakut dhe pompimi…

Në çdo tkurrje, zemra ka për detyrë të pompojë rreth 80 cm3 gjak për në trup nga ventrikuli i djathtë në aortë. Kjo sasi arrin në 5.5 lira në minutë, gjë që quhet vëllim hedhjeje në minutë. Pra, sasia e gjakut që hedh zemra në minutë nga ventrikuli i djathtë në aortë është më tepër se pesë litra;

Vëllimi i hedhjes në minutë i zemrës rritet gjet në 30-40 % pas ngrënies. Kjo ndodh për shkak te shtimit të sasisë së gjakut qe shkon në sistemin e trtetjes. Pas një ngrënieje të rëndë, vëllimi i hedhjes së gjakut në minutëështë normalisht 5.5 litra, mund të kaloj deri në 7-7.5 litra. Ky rezultat, padyshim e tundon zemrën pas ngrënies.

Zemra që pushon më shumë, bëhet më e fuqishme…

Rryma e gjakut që kalpon nëpër zorrë, në gjendje pushimi është 500 cm3 (0.5 l) në minutë. Rryma e gjakut që kalon nëpër zorrë pas ngrënies, rritet me 50-300%, domethënë gjer ne 1-1.5 litra. Pas ngrënies, personin e mbështjell një prehje, më saktë gjendje e lehtë gjumi. Shkaku i kësaj është pakësimi i sasisë së gjakut që shkon në tru, pasi përqëndrohet në stomak dhe në zorre.

Duke qenë i agjëruar, sidomos pas dreke, zemra punon më qetë. Në personat që agjërojnë, zemra hedh rreth 15000 litra gjak më pak në ditë. Zemra që pushon më shumë, bëhet më e fuqishme.

Në karidologji, kjo sigurohet me anë të ilaçeve që quhen betabllokues. Nën efektin e këtyre ilaçeve zemra punon më pak edhe sikur trupi të ketë nevojë. Në një kuptim, këtë e siguron agjërimi. Po qe se personi nuk mund të fitojë gjatë ramazanit shrehinë e të ngrënit pak, mund ta vazhdojë këtë gjatë gjithë vitit, edhe shqetësimet e zemrës do të pakësohen.

Ne ceshtjet ne te cilat njerezit ndajne mendimet e veta, duhet pasur shume kujdes. Disa njerez thone: “Ose duhet t’i bëjmë të gjitha urdhërat e fesë, ose nuk duhet të bëjmë asnjërën prej tyre”, pra “ose të gjitha, ose asnjërën.”

“Në qoftë se nuk bëhet i gjithë adhurimi, nuk duhet të braktiset as ajo pak gjë që kryhet”.

Mirësi është pendimi..

Njeriu si pasojë e disa mëkateve që ka kryer, nuk duhet të kryejë edhe mëkate të tjera. Ai që agjëron dhe njëkohësisht bën mëkate, nuk i fiton sevapet e plota të agjërimit. Por në Ditën e Gjykimit nuk jep llogari edhe për “pse nuk ke agjëruar?”. Borxhin e agjërimit ai e kryen në këtë mënyrë. Madje, si rezultat i mirësisë së agjërimit gjen rastin të largohet edhe nga mëkatet e tjera.

Imam Rabbani thotë: “Është mirësi e madhe të pendohesh për të gjitha mëkatet. Po që se kjo nuk bëhet, edhe pendimi për disa mëkate është mirësi. Nga bereqeti i tyre, bëhet e mundur pendimi për mëkatet e tjera. Po qe se të gjithin nuk e shtijmë në dorë, s’kemi pse ta humbasim të gjithin.”

“Të paktën agjërimin mos e braktis!”…

Edhe pse namazi në fenë tonë zë një vend më të rëndësishëm se agjërimi, një njeriu që nuk falet, nuk mund t’i themi të mos agjërojë. Përkundrazi, atij i duhet thënë: “Ti nuk po e fal namazin, të paktën agjërimin mos e braktis!”.Një njeri që nuk falet futet në një mëkat, dhe duke mos agjëruar mëkatet e tij shtohen edhe më shumë. Duhet të jemi më shumë përgëzues sesa frikëndjellës. Në hadithe është mallkuar ai i cili ua pret shpresat njerëzve nga mëshira e pafund e Allahut (xh.sh), duke i bërë ata ta urrejnë fenë. Duhet t’ua lehtësojmë dhe jo t’u sjellim vështirësi njerëzve.

Muaji i Ramazanit, i cili shfaqet në horizontin tonë me bukuritë e tij magjepsëse, si agjërimi, iftari, syfyri, namazi i teravive, duke na futur brenda një atmosfere të përshpirtshme, ka një ndikim të jashtëzakonshëm sidomos në këto kohë kur tendosjet psikologjike ndjekin njëra-tjetrën pareshtur, kur dhuna dhe ashpërsia kanë marrë një dimension të pamasë, kundërshtitë shihen sikur të ishin ndofarë talenti më vete, e ftohtësia ndërmjet grupeve të ndryshme shoqërore përjetohet ndjeshëm, duke bërë të mundur që shpirtrat të futen edhe njëherë në hullinë e paqtimit, pa lënë që të depërtojë më asnjë fije ashpërsie apo ngurtësie të çfarëdoshme. Zaten, është një e vërtetë që njeriu i sotëm ndjen brenda vetes një respekt karshi këtij muaji që karakterizohet prej qetësisë, butësisë apo përshpirtshmërisë. Kështu që, sado të rrethuar prej lloj-lloj gjërash të papëlqyera, nëse do ta përdorim siç duhet vullnetin tonë, mund ta hapim plotësisht zemrën karshi këtij diapazoni kohe, e poashtu t’i drejtohemi atij me gjithë ndjenjat dhe respektin që meriton, atëherë edhe ai ka për të na përqafuar që ta derdhë mbi ne begatinë dhe mëshirën e tij, duke ia zënë shtegkalimin çdo dhune, ashpërsie apo mllefi, derisa të bëjë që mbi shoqërinë t’ia behin retë e qetësisë dhe rehatisë shpirtërore.

Shumëllojshmëri miqsh në vend të shumëllojshmërisë së ushqimeve

Ndërsa përsa i përket aspektit se çfarë duhet bërë, për shembull dikush që banon në një apartament, mund t’ua shprehë xhentilesën dhe bujarinë e tij komshinjve të tij, qofshin ata përfaqësues të çfarëdolloj kulture a botëkuptimi, duke i ftuar ata për ta çelur iftarin së bashku, me kushtin që t’i lajmërojë disa ditë më parë. Madje, pasi t’i gostisë me ushqimet që ka përgatitur, t’u thotë, “Ju treguat durimin për ta pranuar ftesën dhe gostinë tonë. Duhet ta pranoni, por kjo është taksa e dhëmbëve tuaj.”, duke u dhënë edhe nga një dhuratë të përgatitur më parë. Nëse ekzistojnë mundësitë, mund të kënaqë edhe shpirtrat e fëmijëve të tyre, duke u dhuruar edhe atyre nga ndonjë dhuratë. Në të njëjtën mënyrë, edhe një mësues, apo dikush që jep mësim në universitet, ose edhe dikush që punon në një tjetër institucion çfarëdo, pa bërë ndarje klasore mund t’ia hapë portën kolegëve të tij, duke dhënë një kontribut të çmueshëm në paqen shoqërore.

Ne duhet ta vlerësojmë aq mirë këtë muaj të begatë dhe të shndritshëm, sa që nuk duhet të ngelet asnjë sofër ku të mos shtrohet iftar. Dhe këto sofra, në vend të shumëllojshmërisë së asortimenteve ushqimore duhet të jenë të mbushura me denduri dhe shumëllojshmëri miqsh. Siç e dini, Profeti ynë i Dashur (s.a.s.) shprehet: “Ushqimi i përgatitur për dy vetë mjafton edhe për tre, dhe ushqimi për tre vetë mjafton edhe për katër sosh.” (Buhari, Et’ime, 11; Muslim, Eshribe, 179). Nga ky këndvështrim, nuk duhet shqetësuar aspak prej numrit të madh të miqve që mund të ftohen nëpër shtëpi.

Dhe një lloj i këtillë veprimi është një rrugë diplomatike tejet e rëndësishme për mbylljen e humnerave ndërmjet grupeve të ndryshme shoqërore, asisoj që ndihmon parandalimin e çdolloj paragjykimi. Sepse, në të vërtetë, shumë probleme që nuk mund të zgjidhen dot asnjëherë prej përdorimit të forcës dhe dhunës, apo me çdo trajtë tjetër mekanizmi, mund të zgjidhen, madje shumë lehtë me anë të kësaj rruge. Po, nëse ju ia hapni zemrën tuaj kujtdo, dhe me njerëzinë tuaj hyni në zemrat e bashkëbiseduesve tuaj, duke përgatitur në zemrën tuaj një vend ku mund të ulet kushdo, asisoj që ato zemra do të gjenden përherë pas jush, nuk ka inat, urrejtje, mllef, dhunë, vrasje dhe gjakderdhje që të mos parandalohet. Madje, njerëzimi e ka parë mjaft mirë se si disa probleme dhe shqetësime nuk zgjidhen kurrsesi me përdorimin e kërcënimeve. Përkundrazi, ata kanë parë se si me përdorimin e kërcënimit, kundërshtarët janë ashpërsuar më tej, duke u hedhur drejt organizimesh akoma edhe më të nxehura, të ngritura mbi boshtin e shkatërrimit.

Në një fjalë të urtë thuhet: “Një kafeje të pirë i zgjat hiri dyzet vjet.” Kështu që, edhe iftari që do të shtrojmë ne ka për t’u kujtuar për dyzet vjet. Nga ky këndvështrim, nuk do shmangur prej një veprimi të tillë, i cili do të na kthehet prapa në këtë farë mënyre. Ne nuk mund ta dimë, ndoshta kjo mund të jetë edhe begatia e vërtetë e muajit të Ramazanit. Domethënë, ne, ashtu si, duke agjëruar apo duke falur namazin e teravive, do të përfitojmë shumë mirësi në jetën e përtejme, do të përjetojmë edhe hyrjen në zemrat e njerëzve, që është një përfitim i një tjetër natyre.

Zë i pasqiejve që jehon ndër zemra

Nga ana tjetër, edhe heronjtë e shërbimit të cilët janë përhapur në të katër anët e botës me qëllimin për t’i shërbyer njerëzimit, mund ta përdorin muajin e Ramazanit si një mundësi të artë për të hyrë në zemrat e njerëzve. Ashtu si mishi i kurbaneve që priten në vendin tonë u shpërndahen, fillimisht atyre që janë në nevojë, e pastaj duke treguar bujarinë dhe ndjenjën e gjithëpërfshirjes së myslimanëve nëpër vende të varfra të Azisë dhe Afrikës, e prej andej u ngadhënjyen aq e aq zemra njerëzish, duke u treguar se kishte njerëz që mund të konsideroheshin si burim shprese dhe besimi për ta, poashtu nëpërmjet muajit të Ramazanit, duke u hapur atyre sofrat nëpër iftare dhe syfyre, mund të arrihen po aq mbërritje në brendësi të zemrave të njerëzve, dhe kësimënyre edhe muaji i Ramazanit do të jetë vlerësuar asisoj që do ta kënaqë edhe Allahun (xh.xh.). Sepse, sidomos miqtë e ftuar nëpër vende të tjera, ku ndodheni, ndikohen aq shumë prej ftesave të tilla, saqë kur dërgoni vlerësimet e tyre për to, e kuptoni më mirë rëndësinë e kësaj pune. Për shembull, ai zëri i ezanit në çastin e çeljes së iftarit i vjen aq origjinal, saqë e shohin si diçka tejet magjepsëse. Kështu që, një mundësi e tillë duhet vlerësuar me rrugët më të përshtatshme, në mënyrë që t’u flasim atyre për bukuritë dhe pasuritë tona.

E të gjitha këto punë të kryera prej nesh mund të arrijnë veç që të ndjellin thjesht simpati karshi Islamit. Mirëpo, edhe diçka e këtillë, për mendimin tim, nuk duhet nënvlerësuar. Kushedi, ata njerëz që po e dëgjojnë çdo gjë për herë të parë, me kalimin e kohës do t’i ndjejnë bukuritë e Islamit tjetërsoj, dhe e pa e ndjerë asfare ata do të ngrihen pingulthi drejt lartësive të përsosmërisë. Së këndejmi, kam përshtypjen, jo vetëm dhënie njëherë e iftarit, por edhe sikur tri apo katër herë të shtrohen sofrat, ia vlen.

Njeriu i kohëve tona, fatkeqësisht jetoi i panjohur me bukuritë e Islamit. Nuk i panë dot sjelljet dhe reagimet prej myslimani. Pikërisht, detyra jonë më parësore është, që me strukturën tonë familjare, në lidhjet me nënën, babanë apo fëmijët, me ftesat tona, t’ia tregojmë atyre Islamin e vërtetë porsi xhentëlmenë. Nëse disa njerëz e shohin Islamin si gogol, rruga për ta kapërcyer këtë keqkuptim është formimi i një miqësie të sinqertë me ta. Kësodore, myslimanët, në muajin e bekuar të Ramazanit, duhet të veprojnë pikërisht ashtu siç ua këshillon pozicioni i tyre, duke i përdorur sa më frytshëm mendjen, logjikën, gjykimin dhe këshillimin, në mënyrë që ta realizojnë sa më me rendiment këtë punë.

Asnjë vepër nuk e zë dot vendin e veprave të kryera gjatë Muajit të Ramazanit!

Adhurimet, të cilat na i ka urdhëruar Allahu që t’i kryejmë si një përgjegjësi e jona, ngase fitojnë trajtë sipas lidhjes sonë shpirtërore me to, kanë për të dëshmuar për ne përballë Allahut. Edhe ne, sa më shumë që ta kënaqim këtë muaj, edhe dëshmia e tij ka për të rrjedhur porsi ujëvarë drejt nesh. Nëse vlerësohet sa më frytshëm, kur të largohet, do të dëshmojë për ne, e ndoshta do të tregojë se mund të kemi qenë meritues të portës së Rejanit. Nga ky këndvështrim, ne duhet të tregojmë respekt për adhurimet që Allahu (xh.sh.) na ka caktuar, duke i njohur si diçka të shenjtë, duke u përpjekur pareshtur për t’i lënë ato përherë të kënaqura.

Veç kësaj, njeriu, në jetën e përtejme, do ta dijë se cilat mirësi, shpërblim i cilit veprim është, dhe kjo ka për t’i dhënë atij njeriu kënaqësi po aq sa edhe vetë mirësia. Ndoshta, përballë këtyre mirësive për të cilat është parë si meritues, do të thotë: “Falënderime pafund për Zotin tim! Fillimisht më nderoi mua me veprime të mira, ndërsa tani po më nderon me shpërblime për to.” Njeriu, atje, do t’i njohë me sy, hundë, gojë dhe vesh të gjitha agjërimet që ka kryer. Poashtu edhe urinë apo etjen që ka duruar, lodhjet gjatë namazit të teravive, emocionet e zgjimit për të ngrënë syfyr, apo qerasjet apo gostitë e shtruara për iftar, do t’i njohë atje në trajtat e tyre, duke ia përjetuar të gjitha kënaqësitë edhe njëherë.

Disa adhurime e marrin thellësinë e tyre pikërisht prej mënyrës së kryerjes së tyre. Edhe adhurimet e kryera gjatë muajit të bekuar të Ramazanit të këtij lloji janë. Kështu që, edhe veprat e kryera gjatë muajit të Ramazanit kanë për të arritur një vlerë të veçantë. Sepse njerëzit i afrohen Allahut (xh.xh.) në një mënyrë më të përshpirtshme. Nuk ka shpërblim agjërimi që t’i afrohet shpërblimit të agjërimit gjatë muajit të Ramazanit. Edhe njëzet rekatet e namazit gjatë muajve të tjerë, nuk mund t’i zëvendësojnë dot teravitë. Poashtu, edhe kënaqësinë e ngrënies së syfyrit gjatë këtij muaji, nuk mund ta ndjeni dot gjatë muajve të tjerë. Po njëlloj, edhe pritjet për thirrjen e ezanit para iftarit gjatë Ramazanit, nuk janë të të njëjtës sërë. Me pak fjalë, nuk mund ta arrini dot shpërblimin e arritur gjatë muajit të Ramazanit për të njëjtat adhurime, nëse i kryeni në kohë të tjera. Asnjë vepër tjetër nuk i zëvendëson dot ato. Pikërisht, nga ky shkak, edhe besimtarët që e ndiejnë me tërë thellësinë e saj këtë të vërtetë, ndiejnë një hidhërim thellë në zemrat e tyre, madje edhe përmallohen për muajin e Ramazanit deri vitin e ardhshëm. Nuk mund ta dimë, ndoshta edhe vetëm ky përmallim u përfton atyre të njëjtin shpërblim si të adhurimeve të një muaji të tërë Ramazani.

Së pari, duhet thënë se tre muajt janë pjesa kohore më e rëndësishme në të cilën njeriu mund të jetë më pranë Allahut, si dhe të përfitojë më së tepërmi prej mëshirës së pafundme të Tij; të mund të shmanget prej mëkateve dhe të udhëtojë drejt horizontit të shpirtit. Sidomos, përsa i përket pastrimit të nefsit, edukimit të shpirtit dhe qashtërsisë së mendjes, njeriu ka nevojë, pa dyshim, për çdo vit për një periudhë të tillë rehabilitimi qiellor. Dhe kjo periudhë kohore është një arsye tejet e rëndësishme për të realizuar një rehabilitim të këtillë.

Sigurisht, që njeriu, përgjatë kësaj periudhe të zhvishet nga ngarkesat trupore e epshore, e të lartësohet drejt një horizonti të caktuar e të arrijë një nivel të tillë, fillimisht duhet të kalojë një proces meditimi dhe përmendjeje të pareshtur. Dhe teksa është duke realizuar këtë proces, lipset që zemrën dhe shpirtin ta mbajë kaherë të hapur drejt përshpirtshmërisë. Domethënë, teksa nga njëra anë gjatë këtyre muajve përpiqet për të rrokur me mendje e për të kuptuar që kanë të bëjnë me besimin dhe Kuranin duke rilexuar çështjet, në anën tjetër rreket të përthithë sa më shumë nga përshpirtshmëria dhe nga shiu i dritës që i vjen prej lart.

Interesimi kërkon interesim

Deri më tani shumë persona kanë thënë fjalë të bukura nga këndvështrimi dhe horizonti i tyre rreth kësaj periudhe, si dhe kanë tërhequr vëmendjen përsa i përket bukurive që netët dhe ditët e këtyre muajve mund t’u përftojnë jetës së besimtarit. Leximi i përbashkët i veprave të vyera dhe studimi fjalë për fjalë i tyre, dhe përvetësimi i tyre duke i diskutuar, është shumë i rëndësishëm përsa i përket kuptimit dhe ndijimit të përfitimeve dhe fryteve që këto muaj i përftojnë njeriut. Po, për të përfituar siç duhet nga shkrimet rreth tre muajve, duhet evituar leximi i cekët dhe sipërfaqësor, dhe do hapur drejt thellësive të çështjes. Përndryshe, për sa kohë që nuk zhvillohet një ndjenjë e mendim i tillë, është e pamundur për dikë, që të përfitojë denjësisht nga ato ç’ka lexon dhe dëgjon rreth këtyre muajve.

Gjithashtu, për të ndjerë përsosmërisht bukuritë e veçanta të këtyre muajve dhe kënaqësitë që rrezatojnë ato në shpirtin e njeriut, në krye të herës, këto muaj duhen konsideruar dhe vlerësuar si “muaj pasurie”, e më pas, ditët dhe netët e saj duhen vlerësuar seriozisht pa çuar dëm qoftë edhe një sekondë të vetme. Për shembull, dikush që nuk shfaqet i vendosur të ngrihet natën e t’i drejtohet Zotit e të gëlltisë përfitimet e natës, e ka të pamundur të ndjejë e të shijojë thellësisht ato ç’ka përflitet gjatë këtyre muajve. Po, nëse një person nuk hyn i tendosur shpirtërisht në këto muaj, nuk i kryen adhurimet brenda një ndjesie serioze adhurimi, dhe nuk përhumbet në to, nuk do t’i ndjejë kuptimet e këtyre muajve edhe sikur ato të derdheshin me gjyma. Madje, edhe ato çka të tjerët shprehin rreth këtyre muajve i gjykon sipas botëkuptimit dhe aftësive të tij, duke i vlerësuar si të ishin luks apo fantazi.

Po, për të ndjerë përfitimet e këtyre ditëve të bekuara që derdhen mbi ne, së pari duhet besuar dhe shfaqur interes për to. Dhe interesimi kërkon interesim. Nëse ju nuk shfaqni interes për shpirtin dhe kuptimin e këtyre muajve, ato nuk kanë për t’jua hapur dyert. Madje dhe shumë shprehje të ndritura dhe të gjalla që fliten rreth këtyre muajve, juve mund t’ju duken të zbehura e të pajeta. Aq sa, edhe shprehjet e goditura të Ibn Rexheb el Hanbeliut, apo fjalët ngazëllyese të Imam Gazaliut, nuk ju prekin asfare. “Çfarë thonë këta njerëz?”, thoni dhe e kaloni. Sepse përsa i përket ndikimit të të një fjale, aq sa është e rëndësishme fjala e thënë, po aq rëndësi ka edhe këndvështrimi, synimi, botëkuptimi dhe të qenit i hapur ndaj kësaj çështjeje.

Ndaj dhe kjo çështje duhet të përvetësohet aq shumë, sa personi duhet të njësohet me Rexhebin, Shabanin dhe Ramazanin. Po, personi duhet të bësh njësh me këto muaj, në mënyrë që ndjejë ato ç’ka këto muaj i thonë shpirtit të tij. Përndryshe, për sa kohë ju mbeteni ata që jeni, nuk shpëtoni nga sipërfaqësia dhe nuk i studioni të vërtetat e këtyre muajve, edhe fjalët shumë të bukura që thuhen rreth këtyre muajve do ju hyjnë nga një vesh e do ju dalin nga tjetri. Parë nga ky aspekt, njerëzit e orientuar drejt shkujdesjes, që nuk rreken të ripërtërihen në stinën e një pasurie të këtillë, që nuk arrijnë të përkapin seriozitet në gjendjet dhe veprimet e tyre, e kanë tejet të vështirë përftimin nga këto muaj.

Programe të përshtatshme në periudhën e kohës së bekuar

Gjithsesi, është edhe aspekti i shpirtit shoqëror dhe i pranimit të përgjithshëm të shoqërisë. Vetëm personat e thellë, përsa i përket horizontit të zemrës dhe shpirtit, mund ta ndiejnë thellësinë dhe shumanësinë e këtyre muajve. Dhe është e vërtetë që këto kohë, në kuptim të përgjithshëm, populli ynë e vlerëson deri diku vlerën dhe begatinë e këtyre muajve, rendin kah xhamitë dhe i drejtohet Krijuesit. Kjo situatë duhet vlerësuar dhe me anë të programeve dhe aktiviteteve të ndryshme, ku shpirtrave të njerëzve mund t’u përcillen disa mesazhe. Poashtu, edhe në netët e bekuara të këtyre tre muajve si Regaibi, Miraxhi, Beraeti dhe Kadri, mund të organizohen programe të veçanta orientuar njeriut bashkëkohor, duke i ndenjur besnik gjithmonë shpirtit të fesë. Në këtë mënyrë konsiderohet se i kemi vlerësuar këto net për t’i afruar njerëzit me Zotin dhe për t’i përçuar zemrave të tyre të vërtetën e fesë tonë. Ashtu siç mund t’u përçohen disa të vërteta njerëzve të ardhur në xhami, edhe kuvende të tjera mund të vlerësohen nëpërmjet bashkëbisedimeve apo ligjëratave. Kësisoj, njerëzit që besojnë në rëndësinë e këtyre netëve dhe pritshmëria e tyre vlerësohen në mënyrë të drejtë.

Megjithatë dëshiroj të theksoj diçka që e konsideroj të rëndësishme lidhur me këto programe: Synimi ynë i vetëm në të gjitha aktivitetet e organizuara duhet të jetë afrimi një hap më tutje i mendimit dhe i ndjenjave të njerëzve me Allahun (xh.xh.). Nëse këto programe dhe aktivitete nuk na orientojnë drejt synimit tonë dhe gjetjes së vetvetes, ahere jemi munduar më kot. Po, nëse në aktivitetet e organizuara nuk nxjerrim në pah disa të vërteta rreth Krijuesit tonë, nëse nuk i afrojmë një hap më tej për nga Zotëria i Zotërinjve (s.a.s.); por thjesht organizojmë programe dëfryese sa për të thënë “Sa mirë ia kaluam”, ahere kemi shpërdoruar kohën, ndoshta kemi hyrë dhe në mëkat. Çdo udhë që nuk të shpie te Allahu (xh.xh.) dhe te Zotëria ynë (s.a.s.), është veçse një mashtrim. Dëfrimi i njerëzve, organizimi i ballove dhe karnavaleve nuk është detyrë e zemrave besimtare që aspirojnë të jenë interpretë të së drejtës dhe të së vërtetës.

Gjithashtu duhet ditur se njerëzit e sotëm kanë një stil jetese të orientuar nga dëfrimi. Ndaj dhe interesi i tyre në këtë aspekt mund t’ju mashtrojë. Madje mund edhe të mendoni se keni kryer një punë të hairit duke kundruar kënaqësinë në sytë e tyre. Ndërkohë, më shumë sesa interesi i njerëzve, e rëndësishme është se sa në raport të drejtë me kriteret e Kuranit dhe të Synetit është puna që kemi kryer. Edhe nëse në këto programe interesi është i ulët dhe pjesëmarrja e pakët, ju gjithmonë duhet të rendni kah e drejta. Me fjala të tjera, nuk ka rëndësi vlerësimi apo duartrokitjet e njerëzve, por vlera që një program i tillë ka për botën tonë shpirtërore.

Ndaj, në një periudhë të këtillë begatie, ku qiejt kaplohen nga nuri dhe toka stoliset me sofra qiellore, ne duhet t’i orientojmë njerëzit gjithmonë nga bota shpirtërore, dhe në çdo vepër të synojmë qëllime të larta e mendime te gjera. Aq sa vazhdimisht të mund t’i injektojmë personave përreth një kuptim dhe një shpirt të ri, e t’u hapim velat drejt pangopjes në emër të përshpirtshmërisë. E për të realizuar këto, në daçi u lexofshi ilahitë dhe lutjet e vjetra, në daçi këto vlera u përcjellshin me vargje e kompozime të reja, veçse në të gjitha aktivitete tona, njerëzve u duhet përkujtuar dëshira për përjetësi, malli për fituar lumturinë përjetshme, duhet vënë në lëvizja frika e humbjes, dhe si rezultat, duhet t’i drejtojmë njerëzit për kah shpirti i fesë.

Përmbledhtazi, xhamitë, xhematet, xhumatë, Rexhebët, Shabanët, Ramazanët, Regaibët, Miraxhët, Beraetet dhe Kadret, duhen vlerësuar gjithmonë si mundësi për t’i orientuar njerëzit drejt Allahut, dhe të gjitha programet e organizuara përgjatë këtyre periudhave të bekuara kohore, të denja për rezervuar përjetësi në çdo çast të tyrin, duhet të synojnë realizmin e qëllimeve të larta.

Kanalet dhe rrugët bazë të trupit të njeriut që shërbejnë për hyrjen (marrjen) e lëndëve të jashtme janë dy llojesh:

a) Kanalet natyrore dhe origjinale si hundët, veshët dhe rrugët e përparme e të prapme. Me marrëveshje, lëndët që hyjnë në brendësi të trupit nëpërmjet këtyre rrugëve, e prishin agjërimin. Kurse lëndët që nuk hyjnë në brendësi të trupit, nuk e prishin agjërimin.

b) Lloji i dytë janë kanalet dhe rrugët (hyrjet) e formuara aksidentalisht, si prerjet, plagët, etj. Gjithashtu, me marrëveshje, agjërimi prishet nëse kalimi i lëndëve të jashtme brenda trupit nëpërmjet këtyre rrugëve bëhet i qartë në mënyrë të sigurtë. Kurse në rastet kur kalimi është i dyshimtë, sipas Ebu Jusufit dhe imam Muhamedit, agjërimi nuk prishet, sipas imam Ebu Hanifes, prishet.

Siç shihet, kontradikta mes imam Ebu Hanifes dhe dy nxënësve të tij nuk është në thelb, por në cilësi. Pra, në qoftë se hyrja e lëndës në brendësi të trupit bëhet e sigurt, edhe sipas tyre, agjërimi prishet.

Po qe se në trup hyjnë plotësisht trupa të tillë si gjilpëra, plumbi (predha), shigjeta, etj., agjërimi prishet. Por po qe se një pjesë e këtyre gjërave të ngulura në trup mbetet jashtë trupit, agjërimi s’prishet.

Kur çështjen e shqyrtojmë nën dritën e këtyre rregullave të përgjithshme, në lidhje me vaksinat dhe injeksionet na del para një tablo e tillë: Vaksinat dhe lyerjet mbi lëkurë nuk e prishin agjërimin, sepse lëkura përfaqëson pjesën e jashtme të trupit. Vaksinat e tjera dhe injeksionet përgjithësisht bëhen nën lëkurë, në muskul ose në venë. Në të tre rastet, po qe se vetëm ngulet pjesërisht gjilpëra pa futur ilaç nëpërmjet saj, agjërimi nuk prishet. Por po të futen nëpërmjet saj ujë ose ilaçe, agjërimi prishet, sepse produktet e futura nëpërmjet injeksionit qoftë ky nën lëkurë, në muskul ose në venë, përvetësohen nga trupi. Ndërkaq, kjo prishje agjërimi nuk kërkon kundërshpërblim, por vetëm zëvendësim (kaza).

Të sëmurët me sëmundje të rëndësishme mund ta prishin agjërimin. Të sëmurëve që, megjithatë agjërojnë, po të bëjnë injeksion, u prishet agjërimi. Prandaj këta mund ta shtyjnë injeksionin pas iftarit. Të sëmurët që nuk agjërojnë për shkak të sëmundjes, pas shërimit i bëjnë kaza ditët e paagjëruara.

* Marrja e gjakut nga jashtë është si injeksioni, prandaj e prish agjërimin. Por dhënia e gjakut nuk e prish agjërimin.

* Në abdest, pasi të shpëlahet goja e të nxirret uji jashtë, gëlltitja e lagështirës së mbetur në gojë bashkë me pështymën nuk e prish agjërimin.

* Po qe se gjaku i pakët i dalë nga dhëmbët përzihet me pështymën duke humbur në të dhe pastaj gëlltitet, nuk e prish agjërimin. Por po qe se gjaku mbisundon në sasi ndaj pështymës dhe gëlltitet, agjërimi prishet.

Udhëtimi. Islami nuk u ngarkon njerëzve përgjegjësi që nuk mund t’i mbajnë. Urdhrat janë në masë të pranueshme. Kurse udhëtimi është një gjendje herë-herë me vështirësi dhe shqetësime. Në një situatë të tillë, për shkak të vështirësive të udhëtimit, myslimani mund ta ketë të vështirë për të mbajtur agjërim. Për këtë arsye Kurani, në ajetin 184 të sures Bakara, njerëzit në gjendje udhëtimi i ka lejuar të mos agjërojnë. Ai që nuk ka mundur të agjërojë duke qenë në udhëtim, ditët e paagjëruara i agjëron si kaza më pas. Por ata që dëshirojnë, mund të agjërojnë edhe kur ndodhen në udhëtim.

Sëmundja. Siç kuptohet edhe nga ajeti i mësipërm, Krijuesi i Lartë u ka dhënë leje edhe personave të sëmurë sa të mos mund të agjërojnë, i ka përjashtuar ata nga përgjegjësia e agjërimit. Këta, pasi të shërohen, agjërimet e pambajtura i mbajnë kaza.

Shtatzënia dhe laktacioni. Gratë shtatzëna ose në periudhën e laktacionit (me fëmijë në gji), me qëllim që të mos dëmtohen vetë si dhe fëmijët e tyre, përfitojnë nga leja për të mos agjëruar. Ato i agjërojnë më vonë kaza ditët e paagjëruara.[3]

Pleqëria. Siç u bë e ditur edhe më lart, Islami u ka dhënë leje për të mos agjëruar personave me pleqëri të rënduar që nuk mund të agjërojnë me kusht që për çdo ditë të paagjëruar të ushqejnë një të varfër.

Uria dhe etja e thellë. Po qe se personi që agjëron përballet me një etje ose uri të rëndë dhe po qe se frikësohet se mos agjërimi do t’ia prekë në përmasa serioze shëndetin trupor dhe psikik, ose po qe se mjeku i jep raport për të mos agjëruar, ky person përjashtohet nga detyrimi i agjërimit në këto kushte dhe, pasi të fitojë shëndet të plotë, e plotëson këtë adhurim duke i zëvendësuar ditët e paagjëruara.

Edhe pse mos falja e namazit është një nga mëkatet më të mëdha, agjërimi i një personi që nuk fal namazin është i vlefshëm sepse nuk prish agjërimin ose nuk është kusht i agjërimit.

Sidoqoftë, një nga kuptimet e agjërimit është ta mbash veten larg nga të gjitha haramet. Një person duhet të agjeroje me te gjitha gjymtyrët, si edhe me stomakun. Agjërimi i syve tuaj eshte mos shikimi i haramit, agjërimi i gjuhës eshte shmangia e gjërave të tilla si gënjeshtrat dhe përgojimet, etj. Agjërimi më i përsosur është të agjërosh si materialisht ashtu edhe shpirtërisht.

Burimi

Detajet e pyetjes:

A e prish agjërimin vaksina e virusit korona (Covid-19), a duhet bërë kaza?
Termini për vaksinim më është caktuar gjatë muajit të Ramazanit dhe duhet të vaksinohem. Në këtë rast, a na prish agjërimin vaksinimi?

Përgjigja

Përfshirë vaksinën e virusit korona (Kovid-19) asnjë vaksinë nuk e prish agjërimin.

Agjërimi prishet duke ngrënë, pirë, marrëdhënie seksuale dhe gjëra që bien në fushën e këtyre. Për këtë arsye, vaksinat që nuk kanë vlera ushqyese nuk prishin agjërimin dhe nuk kanë nevojë për kompenzim kaza.

Nëse nuk ka ndonjë pengesë, do të ishte e përshtatshme që muslimanët t’i marrin vaksinat e tyre pas iftarit. Ata që nuk e kanë këtë mundësi mund të bëjnë vaksinim gjatë agjërimit.

Sidoqoftë, ata që marrin injeksione ushqimore e vitaminash gjatë agjërimit, atyre që marrin vaksina orale dhe atyre që marrin serum e gjak në mënyrë intravenoze, agjërimi iu është prishur. Më vonë, ky agjërim duhet kompenzuar me kaza.

https://pyetjeislame.com/pyetjet/e-prishin-agjerimin-vaksinat-dhe-injeksionet/

Allahu di më së miri.

Qëndrimi në xhami apo në një pjesë brenda xhamisë për arsye adhurimi për një kohë të caktuar quhet itikaf.

Përcjell sahabi i nderuar Ebu Said el-Hudri r.a. Ai tregon: Pejgamberi bëri itikaf në dhjetë ditët e para të Ramazanit. Më pas në dhjetëditëshin e mesëm të muajit bëri itikaf nën një çadër të bërë me lëkurë dhie. Në vend të derës së çadrës ndodhej një hasër. I dërguari i Zotit a.s. e mori hasrën dhe e vendosi në një cep të çadrës. Më pas nxori kokën dhe iu drejtua njerëzve që ndodheshin në xhami. Populli u afrua nga ai. Ai i tha: “Unë, duke kërkuar natën e Kadrit bëra itikaf në dhjetëditëshin e parë. Më pas e vazhdova itikafin edhe në dhjetëditëshin e mesëm të muajit. Më erdhi engjëlli dhe më njoftoi se Nata e Kadrit ndodhet në dhjetëditëshin e fundit. Ata që kanë qenë në itikaf me mua deri tani, nëse duan, le ta vazhdojnë itikafin edhe në këto dhjetë të fundit” (Muslim, Sijam, 215). Prandaj në shumë vende myslimane besimtarët e devotshëm dhjetë netët e fundit të Ramazanit i kalojnë në xhami (itikaf) duke u falur e duke u lutur, si dhe duke kënduar e studiuar Kur’anin, që kështu të jenë të gatshëm ta presin natën e Kadrit, që sipas fjalëve të Profetit duhet të jetë në netët teke të dhjetëditëshit të fundit të të Ramazanit. “…Ju kërkojeni atë në netët teke të dhjetë ditëve të fundit” (Muslim, Sijam, 212).

Itikafi ndahet në tre pjesë: vaxhib, sunet dhe mustehab. Nëse premton me gojë bërjen e itikafit atëherë realizimi i tij është vaxhib. Ndërsa itikafi i mbajtur dhjetë ditët e fundit të Ramazanit është sunet. Përveç dy rasteve të mësipërme, itikafi i bërë në xhami për arsye adhurimi është mustehab.

Kushtet e Itikafit

Itikafi ka katër kushte:

• Personi i cili do të bëjë itikafin duhet të jetë mysliman, mendërisht i shëndoshë dhe i pastër. Itikafi i personit jomysliman, të çmendurit, të papastrit, gruas me menstruacione nuk është i pranueshëm. Për bërjen e itikafit nuk është kusht mosha e pjekurisë, gjinia apo liria.
• Duhet të bëhet nijeti për itikaf. Nuk është i pranueshëm një itikaf i cili realizohet pa nijet.
• Itikafi duhet të bëhet në xhami apo në një pjesë tjetër të njohur si mesxhid. Më e virtytshme është të realizohet në xhami të mëdha. Ndërsa për gratë është më e përshtatshme ta realizojnë në shtëpi.
• Personi i cili bën itikafin vaxhib duhet të jetë agjërueshëm. Personi i cili hyn në itikaf nuk del jashtë nga xhamia vetëm në rast të nevojave personale dhe të domosdoshme. Gjatë itikafit përpiqet të flasë vetëm rreth temave morale. Nuk bën asnjë gjë e cila të jetë e ndaluar.

Itikafi më i mirë është itikafi i dhjetë ditëve të fundit të Ramazanit. Sepse edhe vetë Profeti (s.a.s) ka bërë itikaf çdo ramazan që nga ardhja në Medine e deri në fund të jetës së tij.

Itikafi është edukimi i nefsit dhe i shpirtit për një periudhë kohore të ndarë vetëm për adhurim brenda një xhamie. Në këtë mënyrë zemrat qoftë edhe për pak kohë qëndrojnë larg punëve të kësaj bote, i drejtohen Allahut dhe strehohen në derën e mëshirës dhe të ndihmës, besimtari i cili lutet brenda xhamisë, shtëpisë së Allahut është i mbrojtur nga të gjitha të këqijat porsi të ishte brenda një kalaje të fortë. Njeriu i cili hyn në itikaf i përkushtohet adhurimit dhe fjalëve të mira. Mbron gjuhën nga gënjeshtra, shpifjet dhe thashethemet dhe nuk dëmton askënd. Qëllimi dhe mendimi i tij janë të drejtuar drejt së mirës. Duke qenë gjatë gjithë kohës brenda xhamisë, edhe pritja jashtë kohëve të namazit i llogaritet njësoj si një namaz. Gjatë itikafit qëndron larg punëve të botës dhe i drejtohet vetëm Allahut (xh.sh). Kjo gjendje ia ndriçon zemrën, ia pastron mendimet dhe e lartëson nga ana shpirtërore.

Gjerat qe e prishin itikafin

Dalja nga xhamia e personit i cili është në itikaf për arsye personale (për të falur namazin e xhumasë, për kryerjen e nevojave personale, për të marrë abdes, gusul) nuk e prish itikafin.

Itikafi prishet nëse personi del nga itikafi pa asnjë arsye.

Itikafi gjithashtu prishet nëse dilet për një orë për të vizituar një të sëmurë, për të larë një xhenaze, për të falur namazin e xhenazes, për të dëshmuar apo për arsye shëndetësore. Në rastin e itikafit vaxhib, nëse personi ka vënë kusht vizitimin e të sëmurëve, faljen e namazit të xhenazes gjatë itikafit, atëherë nuk prishet.

Edhe dalja jashtë për shkak të një shqetësimi të rrallë e prish itikafin. Dalja jashtë për të shpëtuar njerëzit kur bie zjarr apo është duke u mbytur dikush, apo edhe dalja jashtë me xhematin e prish itikafin.

Nëse personi i cili është në itikaf qëndron disa ditë pa ndjenja, atëherë itikafi prishet. Ai mund ta fillojë përsëri atë kur të shërohet.

Në rastin kur prishet itikafi vaxhib atëherë duhet kryer kazaja e tij.

Ndërsa në rastin kur lëmë një itikaf nafile nuk është e nevojshme të bëhet kaza më vonë.

Për personin i cili hyn në itikaf është e ndaluar kryerja e marrëdhënieve seksuale ose ndonjë veprim i cili bëhet shkak për të gjatë natës apo ditës.

Personi i cili gjendet në itikaf mund të blejë në xhami gjërat të cilat i duhen. Gjithashtu ai mund të sjellë në xhami gjërat e nevojshme pa dëmtuar xhaminë. Ai ha dhe pi në xhami. Nëse ka një vend të përshtatshëm brenda xhamisë aty mund të marrë abdes apo gusul. Nëse nuk ka, atëherë del jashtë dhe merr abdes në vendin më të afërt dhe pa humbur kohë kthehet menjëherë në xhami.

Personi i cili bën itikaf mund të dalë në minare për të kënduar ezanin. Nuk ka problem edhe nëse dera e minares është jashtë xhamisë.

Marre nga:

Një vështrim i përgjithshëm mbi agjërimin

Nata e Kadrit, më e begatë se 1000 muaj

Para së gjithash duhet ditur mirë se adhurimet bëhen sepse janë urdhër i Zotit. Dhe adhurimet të cilat kryhen me urdhrin e Zotit ka shumë urtësi që mund t’i dimë apo jo.

Kur kryhet adhurimi i kurbanit, me përmendjen e emrit të Zotit para therjes, bëhet e njohur se të gjitha kafshët në rruzullin tokësor janë pronë e Zotit që na i ka dhuruar ne për të përfituar prej tyre.

Kurbani është shprehje e heroizmit, sakrificës dhe bindjes së njeriut në rrugën për fitimin e kënaqësisë së Zotit. Kjo bindje dhe sakrificë është simbolizuar me Hz. Ibrahimin dhe Hz. Ismailin duke arritur majat. Kurani e tregon kështu  këtë ngjarje:

“Ibrahimi u lut: O Zot me jep një djalë të mbarë. Dhe ne i dhuruam atij një djalë me mendje në kokë. Kur fëmija u rrit derisa mundte të vraponte i tha atij: Biri im, unë të shikoj ty në ëndërr sikur po të ther, si t’ia bëjmë kësaj, ç’mendim ke? I biri iu përgjigj: Baba, ti mos u lodh duke u menduar, por bëj atë që të urdhërohet prej Zotit. Me dëshirën e Zotit edhe mua do të më shikosh të durueshëm”.

Të dy iu bindën urdhrit të Zotit dhe kur Ibrahimi e shtriu djalin për ta therur i thirrëm atij: “Ibrahim, e  vërtetove ëndrrën tënde duke e zbatuar atë. E hoqëm prej teje barrën të therësh tënd bir. Kështu i shpërblejmë Ne të mirët. Vërtet kjo ishte sprovë e madhe. Dhe i dhamë atij një kurban në vend të të birit.”

Dhe ndaj tij Ne lamë një kujtim të mirë për popujt pasardhës në mënyrë që të thonë: “Paqja qoftë mbi Ibrahimin”. Kështu i shpërblejmë Ne të mirët. (Safat/ 100-110)

Kurbani rrit shpirtin bindës ndaj Allahut. Në këtë mënyrë njeriu shfaq adhurimin e tij të vërtetë dhe mundohet të kryejë detyrën e falënderimit; afrohet me Allahun dhe kurbani kryen rolin e afrimit të tij me Krijuesin.

Gjithashtu kurbani ka shumë urtësi përsa i përket jetës sociale. Kurbani mbjell në shoqëri shpirtin vëllazëror, bashkëpunimin, ndihmesën dhe shpirtin e sakrificës. Ndihmon në zhvillimin e barazisë në shoqëri. Ndikon në kalimin e hendekut midis shtresave të ndryshme shoqërore duke i nxitur ata drejt bashkëpunimit.

Për të varfrit që nuk kanë mundësi të blejnë mish, kurbani është një mirësi mjaft e madhe. Kurbani e mëson njeriun e pasur të japë nga pasuria e tij për të fituar kënaqësinë e Zotit. E nxit atë ndihmojë të tjerët dhe të ndiejë thellë në ndërgjegje kënaqësinë që të jep kjo ndihmë që u ofrohet të tjerëve. Kështu e shpëton atë nga sëmundja e koprracisë dhe pasioni i tepërt për pasurinë e kësaj bote.

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/nje-veshtrim-i-pergjithshem-rreth-kurbanit/

Kafsha për kurban

Personi i obliguar me therjen e një kurbani që adhurimi  i tij të plotësohet duhet të zbatojë  disa kushte përsa i përket kafshës së kurbanit dhe therjes së saj.

1. Kafsha për kurban mund të jetë dele, dhi, lopë, buall, deve dhe nga kafshët e tjera të ngjashme. Kjo është e pranuar unanimisht nga të gjithë dijetarët islamë. Pra pula, rosa, pata, gjeli i detit etj. nuk pranohen si kafshë për kurban. Kafshët e lartpërmendura si të përshtatshme mund të theren si kurban nga të dyja gjinitë. Por përsa i përket familjes së deleve është më e pëlqyeshme të theret dashi.
2. Për kafshët si delet dhe dhitë ato duhet të kenë mbushur një vit që të mund të theren si kurban. Vetëm nëse një dele 6 muajshe është e shëndetshme dhe tregon për një vit atëherë edhe ajo mund të pritet si kurban. Ndërsa dhia duhet patjetër të mbushë vitin. Kafshët si lopa dhe bualli duhet të jenë mbi dy vjeçë, ndërsa deveja duhet të jetë mbi pesë vjeç.
3. Delja dhe dhia mund të theret kurban vetëm në emër të një personi, ndërsa kafshët si      lopa, kau dhe bualli mund të theren si në emër të një personi ashtu edhe në emër të shtatë personave që bien në ujdi me njëri-tjetrin. Pasi theret kurbani mishi ndahet ndërmjet tyre në mënyrë të barabartë.
4. Kurbani që theret me qëllim adhurimi dhe përafrimi me Allahun, duhet të jetë e shëndoshë, e majme dhe me organe të rregullta. Kjo shërben si për qëllimin dhe mënyrën e adhurimit, gjithashtu edhe për rregullat e shëndetit. Për këtë arsye kafsha për kurban nuk duhet të ketë ndonjë mangësi që ta pengojë nga plotësimi i kushteve të kurbanit.
5. Të gjitha adhurimet kryhen në kohën dhe sipas kushteve të caktuara nga Allahu. Kështu që kurbani mund të theret nga mbarimi i namazit të kurbanit deri në perëndimin e ditës së tretë.
6. Gjithashtu është kusht që kafsha të theret me qëllim adhurimi. Allahu nuk ka nevojë as për adhurimet që i kryhen atij dhe as për kafshët që theren, Ai duke na urdhëruar me therjen e kurbanit vë në provë përpikërinë e bindjes së robërve ndaj urdhrave hyjnorë dhe mat me to afërsinë e tyre me Zotin. Allahu shprehet kështu në Kuran: “ Mos harroni se as mishi dhe as gjaku nuk do shkojnë tek Zoti. Por ajo që arrin deri atje është devotshmëria që ushqeni në zemrat tuaja dhe respekti ndaj Allahut. (Haxh/37)

Mangësitë Që Pengojnë Kafshën Të Jetë Kurban 

1. Të ketë të dy sytë ose vetëm njërin të verbër.
2. Të jetë topalle as sa mos të jetë në gjendje të ecë.
3. Të ketë njërin ose të dy veshët të prerë.
4. Të ketë të gjithë dhëmbët ose pjesën më të madhe të tyre të rënë.
5. Të jetë e sëmurë shumë.

Mënyra e Therjes së Kurbanit

Kafsha merret dhe pa e munduar shtrihet në drejtim të kibles nga ana e majtë. Kurbanin mund ta therë i zoti ose mund t’ia lërë ndonjë tjetri. Ai që e ther nuk lejohet ta torturojë kafshën dhe thika që do të përdorë duhet të jetë e mprehtë. Thika mbahet me dorën e djathtë dhe në momentin e therjes thuhet “Bismil’lahi, Allahu Ekber”. Kafsha theret në të dyja anët e damarëve të qafës.

Një kusht tjetër është që kafshës duhet t’i rrjedhë i tërë gjaku pasi të jetë therur. Për të mos e munduar shumë kafshën nuk fillohet rrjepja e lëkurës derisa ajo të mos lëvizë më.

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu e di më së miri

Marre nga:http://islami.al/nje-veshtrim-i-pergjithshem-rreth-kurbanit/

A.Llojet e haxhit sipas konkluzionit

Nga ana e konkluzioneve fetare, haxhi ndahet në tre lloje, farz, vaxhib dhe nafile.

Farz është haxhi i detyruar një herë në jetë për çdo mysliman që i plotëson kushtet e tij. Vaxhib është kryerja e haxhit të premtuar edhe pse nuk e ka farz kryerjen e tij. Edhe kazaja e haxhit të filluar por të prishur është vaxhib. Haxhi i bërë për dëshirën e Allahut jashtë farzit dhe vaxhibit është haxhi nafile. Haxhet të cilat kryhen përveç haxhit farz konsiderohen si haxhe nafile.

B.Llojet e haxhit sipas përbërjes

Sipas përbërjes haxhi ndahet në tre lloje: haxhi ifrad, haxhi temettu dhe haxhi kiran.

Haxhi ifrad

Haxhi i bërë pa umre. Është haxhi i cili bëhet brenda muajve të haxhit, me nijetin vetëm për haxh para të cilit nuk bëhet umre. Personat të cilët bëjnë haxhin ifrad pas mbarimit të haxhit mund të bëjnë umre sa të duan. Ata që kryejnë haxhin ifrad nuk e kanë vaxhib të therin kurban.

Haxhi temettu

Në kohën e haxhit, në fillim bëhet nijet për umre, hyhet në ihram dhe bëhet umreja. Pastaj po në atë kohë personi bën nijetin për haxh dhe hyn në ihram dhe kryen dhe haxhin.

Ata që duan të bëjnë haxhin temettu në fillim bëjnë nijetin dhe hyjnë nën ihram vetëm për umre. Pasi kryen umren, qethet, del nga ihrami dhe një ditë para ditës së arefes hyn përsëri në ihram me nijetin për haxh dhe zbaton rregullat përkatëse të haxhit.

Personat që bëjnë haxhin temettu e kanë vaxhib therjen e ‘kurbanit të falenderimit’.

Haxhi kiran

Është kryerja e umres dhe e haxhit bashkë nën një qëllim dhe nën një ihram në kohën e haxhit.

Personat që bëjnë haxhin kiran hyjnë nën ihram në kufijtë e mikatit dhe bëjnë nijetin për haxh dhe umre bashkë. Kur vijnë në Mekë në fillim bëjnë umren dhe me të njëjtin ihram kryejnë haxhin në kohën e tij. Pasi kryejnë haxhin dalin nga ihrami.

Ashtu si tek haxhi temettu, edhe personat që kryejnë haxhin kiran e kanë vaxhib therjen e kurbanit.

Kushtet e haxhit Temettu dhe Kiran

Vendasit, personat të cilët jetojnë brenda kufijve të mikatit, në zonat Harem dhe Hil, nuk e kanë të lejuar të kryejnë haxhin Temettu dhe Kiran. Këta mund të bëjnë vetëm haxhin ifrad.

Umreja dhe haxhi duhet të bëhen në muajt e haxhit të të njëjtit vit. Nëse umreja kryhet pa hyrë muajt e haxhit atëherë haxhi nuk quhet temettu apo kiran por është haxh ifrad.

Pas kryerjes së umres në muajt e haxhit nuk duhet të ketë ‘sahih ilmam’. Sahih ilmam do të thotë kthimi në shtëpi pas umres ose dalja jashtë kufijve të mikatit.

Këta tre lloje haxhi mund t’i radhisim kështu:

Haxhi kiran, temettu, ifrad.

Obligimi i haxhit realizohet nëse kryhet ndonjëri prej tyre.

UMRE

Umreja eshte një adhurim i pakufizuar në një periudhë kohore, i cili konsiston në veshjen e ihramit, bërjen e tavafit dhe sa’jit, qethjes dhe daljes nga ihrami. Mund të bëhet në çfarëdo lloj periudhe të vitit.

Jane dy farze ne umre: ihrami dhe tavafi. Ihrami është kusht ndërsa tavafi është shtyllë e saj. Ndërsa vrapimi mes Safasë dhe Merves, qethja e flokëve janë vaxhibet.

SI BËHET UMREJA

Nëse personi i cili do të bëjë Umren është vendas, hyn në Ihram në mikat, nëse është jashtë vendeve të shenjta, hyn në ihram sipas rregullave dhe fal dy rekat ‘namaz ihrami’. Pas namazit bën nijetin kështu: “O Allah, dua ta bëj këtë Umre për të fituar kënaqësinë Tënde. Ma lehtëso dhe pranoje!” dhe më pas shton “Lebbejk Allahumme lebbejk, lebbejke la sherike leke lebbejk, innel hamde uen ni’mete leke uel mulk la sherike leke”.

Kur vjen tek vendet e shenjta bën nijetin për tavafin “O Allah dua ta bëj tavafin për të fituar kënaqësinë Tënde, ma lehtëso tavafin dhe ma prano!” dhe pastaj vazhdon me tavafin. Pas tavafit fal dy rekat namaz tavafi, bën nijetin për sa’jin kështu: “O Allah dua të bëj sa’jin për hatrin Tënd, me lehtëso dhe pranoje”. Pas nijetit kryen vrapimin shtatë herë nga Safa në Merve, katër vajtje dhe tre ardhje. Pas sajit i qeth flokët tërësisht ose i shkurton dhe del nga ihrami. Në këtë mënyrë ai e plotëson Umren.

Ndryshimi i Umres nga Haxhi përveç specifikave në Arafat, Muzdelife dhe Mina është mosbërja e tavafit të të largtëve (kudum) dhe të lamtumirës.

Kliko ketu per te lexuar rreth Haxhit.

Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Ai që e bën Haxhin dhe nuk flet fjalë të turpshme apo nuk bën keq, kthehet prej mëkateve të tija sikurse në ditën kur e ka lindur nëna e tij”, dhe nëse ai do të vepronte kështu atëherë Haxhi i tij do të pranohej. Dhe Resulullahu (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë: “Haxhi i pranuar – nuk ka shpërblim më të vogël për të se Xheneti”

Haxh quhet vizita e disa vendeve të caktuara brenda një periudhe specifike sipas disa rregullave të përcaktuara. Ndryshe mund të themi që haxhi është një adhurim i bërë në një periudhë të caktuar të vitit dhe konsiston në veshjen e ihramit duke bërë nijetin përkatës, në bërjen e tavafit të Qabes, qëndrimit në Arafat. Ihrami është kusht i haxhit ndërsa tavafi dhe qëndrimi në Arafat janë pjesët përbërëse të tij.

Çdo mysliman, burrë apo grua, nëse plotëson kushtet, pra nëse ka mundësi financiare dhe shëndetësore e ka obligim (farz) të shkojë në haxh të paktën një herë në jetën e tij. Njeriu nuk duhet ta shtyjë këtë obligim, por duhet ta realizojë sapo t’i jepet mundësia.

KUSHTET E DETYRIMET E HAXHIT

Një person i cili e ka obligim haxhin duhet të plotësojë këto kushte:

1. Të jetë mysliman
2. Të ketë arritur moshën e pjekurisë.
3. Të jetë i shëndoshë mendërisht.
4. Të jetë i lirë.
5. Të ketë aq mundësi financiare sa të përballojë shpenzimet e familjes gjatë kohës që do të jetë në haxh, shpenzimet e rrugës dhe të qëndrimit në vendet e shenjta.

Kushtet që duhet të plotësoje personi që kryen haxhin:

Kushtet që duhet të plotësojë personi i cili e ka obligim haxhin janë:

1. Të jetë mirë nga ana fizike. Personi i cili mund të kryejë haxhin duhet të jetë i shëndoshë fizikisht. Nëse vuan nga ndonjë sëmundje atëherë mund të ngarkojë dikë tjetër në vend të tij për kryerjen e haxhit.
2. Siguria e rrugës. Nuk duhet të ketë luftë apo situata të tjera që mund të pengojnë vajtjen në haxh.
3. Gruaja duhet të jetë e shoqëruar nga burri apo nga të afërmit (si: djali, vëllai, babai, apo ndonjë i afërm me të cilin e ka të ndaluar të martohet).
4. Gruas të cilës i ka vdekur burri apo është ndarë nga ai duhet të presë kohën e caktuar.
5. Të jetë i lirë, të mos ketë pengesa si burgu.

KUSHTET E VLEFSHMËRISË SË HAXHIT

Për pranimin e haxhit duhet të plotësohen këto tre kushte:

1. Ihrami. Personi i cili bën nijet të kryejë haxhin gjatë kohës së ihramit duhet të largohet nga disa vepra dhe sjellje dhe i ka të ndaluara deri në përfundim të kohës së ihramit.
2. Koha. Farzet e haxhit, hyrja në ihram, qëndrimi në Arafat dhe bërja e tavafit duhet të kryhen brenda një afati të caktuar.

Haxhi kryhet brenda dhjetë ditëve të muajit Dhul Hixhxhe. Të gjitha veprimet (qëndrimi në Arafat, tavafi, vrapimi mes dy kodrave, gjuajtja e shejtanit me gurë) duhet të kryhen brenda një afati të caktuar përndryshe haxhi nuk pranohet.

1. Vendi. Farzet e haxhit duhet të zbatohen në vende të përcaktuara. Qëndrimi në Arafat duhet të bëhet në Arafat ndërsa tavafi duhet të bëhet brenda xhamisë së shenjtë.

SHTYLLAT E HAXHIT

Qëndrimi në Arafat

Haxhi nuk pranohet nëse nuk bëhet qëndrimi në Arafat. Qëndrimi bëhet në Arafat në një vend 25 km në veri lindje të Mekës, jashtë zonës së shenjtë. Personat të cilët gjatë kohës së haxhit nuk mund ta arrijnë qëndrimin në Arafat duhet të presin një vit për ta plotësuar.

Kushtet e pranimit të qëndrimit janë këto:

Të veshësh ihramin me nijetin e haxhit.

Qëndrimi të bëhet në Arafat apo brenda kufijve të tij, që nga dreka e ditës së arefes (një ditë para Bajramit) deri në namazin e sabahut të ditës së Bajramit.

TAVAFI I VIZITËS

Haxhi nuk quhet i plotësuar nëse nuk bëhet tavafi i vizitës. Tavafi fillon nga një qoshe e gurit të zi dhe vazhdon duke bërë shtatë rrotullime rreth Qabes. Çdo rrotullim quhet shaut dhe tavafi përbëhet nga shtatë shaute.

Kushtet e pranimit të tavafit janë:

Bërja e tavafit në kohën e caktuar: Tavafi i vizitës ndryshe quhet dhe ‘tavafi ifada’. Koha e tavafit të vizitës fillon nga sabahu i ditës së parë të Bajramit. Edhe pse mund të bëhet deri në fund të jetës, është më e preferuar të realizohet deri në perëndimin e diellit të ditës së tretë të Bajramit.

Nijeti

Të bëhet pjesa më e madhe e rrotullimeve: Sipas medhhebit Hanefi tavafi pranohet nëse bëhen të paktën katër rrotullime.

VAXHIBET E HAXHIT

Përveç kushteve dhe shtyllave, haxhi ka disa vaxhibe. Haxhi pranohet edhe nëse nuk zbatohen ata. Por nëse braktisen pa asnjë shkak, atëherë konsiderohet tahrimen mekruh. Këto janë pesë:

1. Vrapimi mes kodrave Safa dhe Merve

Vrapimi mes dy kodrave Safa dhe Merve, të cilat ndodhen në pjesën lindore të Qabes, fillohet nga Safa dhe përfundon në Merve, ndryshe quhet edhe sa’j, përbëhet nga katër vajtje dhe tre ardhje. Çdo vrapim nga Safa në Merve dhe anasjelltas quhet një shaut.

Vrapimi bëhet pas hyrjes në ihram.

Vrapimi bëhet pas fillimit të muajve të haxhit.

Bëhet menjëherë pas një tavafi të pranuar.

Bëhet pjesa më e madhe e shauteve, të paktën katër.

Vrapimi të fillohet nga kodra Safa.

2. Qëndrimi në Muzdelife

Gjatë haxhit është sunet që natën e cila lidh ditën e arefesë me ditën e Bajramit ta kalosh në Muzdelife, një zonë mes Minasë dhe Arafatit. Ndërsa qëndrimi aty nga agimi deri në lindjen e diellit të ditës së parë të Bajramit është vaxhib.

Kushtet e pranimit të qëndrimit:

Të jesh i veshur me ihram me nijetin e haxhit.

Të ketë realizuar qëndrimin në Arafat.

Të bëhet brenda kufijve të Muzdelifes. Është sunet të bëhet rreth Meshari Haramit.

Të bëhet brenda një afati të caktuar.

3. Goditja me gurë e shejtanit

Gjatë ditëve të Bajramit haxhinjtë gjuajnë me gurë tre shtyllat, ditën e parë në Mina gjuajnë vetëm shtyllën e madhe pastaj në ditët e tjera gjuajnë dy shtyllat e tjera, të mesmen dhe të voglën. Goditja e shejtanit me gurë mund të fillojë nga sabahu i ditës së parë të Bajramit deri në perëndim të ditës së katërt të Bajramit.

Kushtet e vlefshmërisë së goditjes së shejtanit:

Shtyllave u hidhen gurë me dorë.

Gjërat që shërbejnë për të gjuajtur mund të jenë gurë, baltë e tharë apo materiale të tjera me të cilat mund të merret tejemum.

Gurët duhet të hidhen një nga një.

Gurët duhet të hidhen drejt shtyllës ose në hapësirën rrethuese të saj.

Gurët duhet të arrijnë në vendin e synuar.

Ai i cili ka fuqi t’i hedhë vetë gurët duhet ta bëjë vetë.

Gurët duhet të hidhen në intervale të caktuara.

4. Qethja tërësisht e flokëve ose shkurtimi i tyre

5. Tavafi i lamtumirës

Është tavafi që bëjnë haxhijtë jo vendali e që vijnë nga vende të largëta para se të kthehen në shtëpitë e atyre

SUNETET E HAXHIT

1. Të bësh tavafin kudum.
2. Dëgjimi i hutbeve të haxhit.
3. Kalimi i natës së arefesë në Mina.
4. Kalimi i natës së Bajramit në Muzdelife.
5. Qëndrimi në Mina gjatë ditëve të Bajramit.
6. Pushimi në Muhassab.

ETIKA E HAXHIT

Adhurimi i haxhit duhet të bëhet me para të fituara në rrugë të lejuara.

Personat të cilët nisen për haxh duhet t’i kërkojnë hallallëk personave që u kanë hyrë në hak.

Duhet të pendohet sinqerisht dhe me vendosmëri për të mos bërë më mëkate.

Brenda mundësive duhet të bëjë kaza adhurimet e lëna pa i realizuar.

Duhet të marrë njohuri rreth haxhit nga persona të mirinformuar.

Të largohet nga vese si krenaria e mendjemadhësia, të pasqyrojë devotshmëri dhe bindje.

Të ketë një shok rruge të përshtatshëm me të cilin mund të komunikojë mirë.

Të falë nga dy rekate namaz para se të niset për rrugë dhe kur të kthehet në shtëpi.

Të përshëndetet me miq e të afërm para se të niset.

Gjatë udhëtimit si dhe gjatë periudhës së haxhit të qëndrojë larg sjelljeve ofenduese, grindjeve.

S’duhet të harxhojë kohën kot por të bëjë dua, dhikër, tesbih, salavate dhe të lexojë Kuran.

Kushtet e detyrimit të haxhit

Një person i cili e ka obligim haxhin duhet të plotësojë këto kushte:

1. Të jetë mysliman
2. Të ketë arritur moshën e pjekurisë.
3. Të jetë i shëndoshë mendërisht.
4. Të jetë i lirë.
5. Të ketë aq mundësi financiare sa të përballojë shpenzimet e familjes gjatë kohës që do të jetë në haxh, shpenzimet e rrugës dhe të qëndrimit në vendet e shenjta.

Kushtet që duhet të plotësoje personi që kryen haxhin:

Kushtet që duhet të plotësojë personi i cili e ka obligim haxhin janë:

1. Të jetë mirë nga ana fizike. Personi i cili mund të kryejë haxhin duhet të jetë i shëndoshë fizikisht. Nëse vuan nga ndonjë sëmundje atëherë mund të ngarkojë dikë tjetër në vend të tij për kryerjen e haxhit.
2. Siguria e rrugës. Nuk duhet të ketë luftë apo situata të tjera që mund të pengojnë vajtjen në haxh.
3. Gruaja duhet të jetë e shoqëruar nga burri apo nga të afërmit (si: djali, vëllai, babai, apo ndonjë i afërm me të cilin e ka të ndaluar të martohet).
4. Gruas të cilës i ka vdekur burri apo është ndarë nga ai duhet të presë kohën e caktuar.
5. Të jetë i lirë, të mos ketë pengesa si burgu.

Allahu (xh.xh.) me fjalën e Tij të bekuar, “… dhe vizita (për haxh) e kësaj Faltoreje (e cila është detyrë) për këdo që ka mundësi ta përballojë rrugën…” (Al-i Imran: 97) ia ka bërë haxhin detyrim besimtarëve që i kanë mundësitë për ta kryer atë. Në ditët tona, kur mundësitë e udhëtimit janë lehtësuar dhe shtuar aq shumë, është një e vërtetë e pashmangshme që edhe detyrimi i haxhit mund të sendërtohet më lehtë, meqenëse edhe mundësitë e njerëzve nuk janë më si më parë. Por ajo që është më e rëndësishmja për ditët e sotme është rizgjimi i botës islame ndaj fesë dhe besimit, pas një periudhe të gjatë prej disa shekujsh dremitjeje, sikur të ishte një tokë e vdekur. Veç kësaj, përkrah katër a pesë milionë njerëzve që do të shkojnë sivjet në haxh, numri i atyre që nuk do të mund të shkojnë dot nuk është i vogël. Kur e shihni se si, megjithëse kanë shkuar vazhdimisht pranë zyrave të regjistrimit, shumë njerëz kthehen të përlotur sepse nuk do të mund të shkojnë, pasi nuk u është dhënë mundësia, mund ta kuptoni se ndjenjat e besimit kanë filluar edhe njëherë të rizgjohen.

Sepse, çdo ndryshim që mund t’i ndodhë qenies njerëzore ngjan me zhvillimin e farës për t’u bërë kalli, e kësisoj nuk mund të realizohet menjëherë. Investimi i bërë mbi njeriun kërkon vite për t’u prekur me dorë në trajtën e rezultatit. Prandaj këtë mund ta quajmë si një periudhë kalimtare, dhe besojmë se me lejen dhe me ndihmesën e Allahut, ajo do të zgjerohet akoma më tej, me kalimin e kohës. Ndoshta në vitet e ardhshme, në Arafat do të gjenden dhjetë milionë njerëz, të cilët do t’i përgjërohen Allahut njëkohësisht; në përfundim të kësaj, kushedi si do të dridhet djepi i mëshirës së Allahut. Kushedi ç’mirësi do të falë Allahu, dhe kësisoj besimtarët do të frymojnë dhe njëherë aromën e besimit, mbështetjes tek Allahu (xh.sh.), qetësisë shpirtërore dhe sigurisë, duke u ngritur sakaq edhe njëherë mbi këmbët e veta falë fuqisë së besimit.

Vite të ngjeshura brenda sekondash

Haxhi është një adhurim, prandaj ai duhet realizuar vetëm pse ashtu është urdhëruar prej Allahut. Sepse Ai është I Adhuruari Absolut, I Merituari i vetëm për të qenë Qëllim, dhe adhurimi ynë karshi Zotit Mëshirues është si e drejtë e Tij, ashtu dhe detyrim i yni. Andaj, çdo besimtar, fillimisht si një shprehje e bindjes karshi një detyrimi të ardhur nga Allahu (xh.sh.), I Cili na ka mbuluar nga të gjitha anët me mirësitë e Tij të pafundme, duhet ta kryejë këtë adhurim, si dhe të mundohet që me një qëllim të pastër, t’i drejtohet Allahut, duke e vlerësuar siç duhet pasurinë dhe thellësinë e atyre vendeve të shenjta.

Për këtë, fillimisht njeriu duhet të jetë tërësisht i vetëdijshëm se ku po shkon. Patjetër, udhëtari i haxhit duhet ta dijë se ky udhëtim është drejt një vendi që për nga vlera është projeksioni i Sidretul Muntehasë^[1], si dhe një botë ndaj së cilës është Allahu Ai që po të drejton. Ai duhet të jetë në dijeni të plotë se po drejtohet kah mihrabi i Allahut, prandaj edhe atje duhet të mbërrijë me një zemër që i vlon prej po këtyre ndjesive. Gjithashtu, atje duhet të mundohet që ta plotësojë detyrën e haxhit me të gjitha farzet (detyrimet), vaxhibet (domosdoshmëritë), sunetet, mustehabet dhe gjithë etikën e kryerjes së një detyre të tillë. Atje duhet të jetë i drejtuar plotësisht vetëm kah Allahu. Me fjalë të tjera, besimtari gjatë detyrës së haxhit duhet të nisë për Allahun, të veprojë për Allahun, të ulet për Allahun, të çohet për Allahun, për Allahun të ecë në drejtim të Qabes, për hir të Allahut duhet t’i hapë duart për t’u lutur, po për Allahun duhet ta mbështesë fytyrën pas Multezemit, për Allahun duhet ta përkëdhelë Gurin e Zi, e po për Të ta puthë, për Allahun të ngjitet në Mina, për Allahun të gjendet në Arafat, dhe po për Allahun të zbresë në Muzdelife… Me pak fjalë, çdo veprim duhet ta bëjë veç për hir të Allahut, kësodore që brenda sekondave të kaluara atje të ngjeshen vite të tëra me lejen dhe me ndihmën e Allahut.

Veç këtyre, besimtari gjatë të gjithë këtij udhëtimi duhet të shmanget prej ambienteve që mund të bëhen shkak për t’u marrë me gjëra të pavlera dhe të papëlqyeshme. Me sa të ketë mundësi ta shmangë çdo veprim të pamatur e të kotë, madje edhe të largohet prej njerëzve që merren me gjëra të tilla. Në vend që të hyjë në biseda të panevojshme, duhet të kërkojë ato vende ku shkrifen zemrat dhe sytë rrëmbushen me lot. Për shembull, gjendja e një të dashuruari pas Profetit që qëndronte i ngjitur pas parvazeve më pati sëmbuar thellë në zemër. Shihni se ç’thoshte ai njeri i lartë: “O I Dërguari i Allahut! Ka ditë që jam këtu, e nuk ta dëgjova dot zërin. Tani do të shkoj në Qabe. Çfarë t’u them atyre, nëse më pyesin se çfarë u çova?” Sa e sa gjëra të ngjashme belbëzonte ai njeri, saqë ishte e pamundur të mos prekeshe. Duhen kërkuar me kujdes të gjitha rastet e tilla, që ndjellin një emocion aq të thellë në zemra, dhe gjithmonë, çdo lëvizje duhet bërë e shoqëruar me mendimin “Ku i dihet në më bie edhe një herë për pjesë diçka e këtillë?”

Në Arafat, aq sa edhe zemrat të plasin

Njëkohësisht, këto vende të shenjta duhet të vlerësohen mjaft mirë për t’ia paraqitur lutjet dhe vështirësitë tona Allahut. Atje duhet të ndjejmë të gjitha emocionet e veçanta si zemër e umetit të Profetit Muhamed (s.a.s.), e mandej të mundohemi që t’ia rrëfejmë dhe të tjerëve atë emocion. Çasti kur fillon të duket Qabeja është një çast i veçantë dhe i magjishëm kur pranohen lutjet. Andaj, një çast i tillë duhet përdorur sa më mirë për t’iu lutur Allahut (xh.sh.). Po ashtu, kur shkon në Mina, çdo besimtar duhet ta shohë kalimin për në Arafat si një urë të parë të pastrimit, dhe pa lejuar asnjë sekondë që t’i kalojë kot, duhet të mundohet që t’ia zbrazë gjithë ndjesitë e tij Allahut, deri në imtësitë më të vogla.

Kur të mbërrijnë në Arafat, siç shprehen njerëzit e së vërtetës, Allahu, lutjet e bëra atje – megjithëse shprehja me përqindje mund të mos jetë e drejtë, por le ta përdorim për të shprehur mundësinë e madhe të pranimit të lutjeve, me nëntëdhjetë përqind – i pranon. Madje mund të themi, se Allahu për nder të njerëzve që i janë drejtuar atje me gjithë zemër, mund të pranojë edhe lutjet e atyre që ndoshta nuk e meritojnë të përfitojnë prej një mirësie të tillë.

Ashtu siç e dini të gjithë, Profeti ynë i Shtrenjtë (paqja qoftë mbi Të), është lutur veç për umetin e Tij në Arafat. Është përpëlitur së përgjëruari që të pranohet edhe falja e mëkatit të shkeljes së të drejtës së të tjerëve. Sipas një transmetimi thuhet se kjo lutje nuk u pranua për një arsye të caktuar. Vetëm se Profeti i Mëshirës dhe Dhembshurisë (s.a.s.), kur vinte, ashtu zemërthyer dhe i pikëlluar në Muzdelife, i hapte edhe atje duart dhe ia niste të lutej deri në agim, pa fjetur fare, për umetin e Tij. Ibni Abasi (r.a.), na transmeton se ka qenë bashkë me Të Dërguarin e Allahut (xh.sh.) në ato çaste, gjithashtu tregon se si Ai ka buzëqeshur drejt përfundimit të lutjes, duke na folur për mundësinë që ajo buzëqeshje të ishte një shenjë e pranimit të kësaj lutjeje. Sa shumë do kjo zemra ime që të ishte ashtu! Sepse ajo mund të konsiderohet edhe si shpëtimtarja jonë në njëfarë mënyre.

Po, Qabeja, Mina, Arafati dhe Muzdelife janë si nga një dritare më vete, të hapura që ne të mund t’i drejtohemi Allahut më drejtpërsëdrejti. Allahu nuk i kthen kurrsesi duarbosh ata që i drejtohen Atij në ato vende, për t’i kërkuar diçka. Fillimisht çdokush duhet ta besojë këtë deri në thellësi të zemrës. Zaten, a nuk është Profeti i profetëve Ai që na garanton se lutjet tona do të pranohen, duke na këshilluar që të lutemi sa më shumë? Prandaj, ne duhet të lutemi me një ndjesi sikur barku do të na çahet dhe zemrat do të na plasin, e jo me një shprehje: “Të lutem unë njëherë, pa pastaj të ndodhë ç’të ndodhë!”, por me mendimin: “O Zot, erdha në shpresën Tënde! O Zot, vetëm në madhështinë Tënde mund të gjej shpëtim unë! O Zot, po kridhem në thellësinë e mëshirës Sate! O Zot, të përgjërohem, mos më lër mua vetëm për vetëm me shëmtitë e mia! O Zot, erdha këtu që Ti të më pastrosh! Të lutem, pastromë mua, o Zot!”

Zemra që qajnë dhe përgjërohen për umetin e Profetit Muhamed

Çdokush mund të lutet edhe për familjen ose për të afërmit e tij të tjerë teksa gjendet në këto vende të bekuara dhe brenda këtyre çasteve të shenjta të kohës. Megjithëse, në ditët e sotme, gjendja e përgjithshme e umetit të Profetit Muhamed (s.a.s.) është shumë më e rëndësishme se sa gjendja jonë personale. Gjendja e mjerueshme e gjeografisë islame është e dukshme qartë. Gjatë gjithë historisë së Islamit, nuk kemi qenë asnjëherë kaq të dobët. Nuk kemi fuqi as për të qëndruar mbi këmbët tona, por vetëm me ato që na kanë vënë njerëzit e tjerë përposhtë, të cilat nuk e dimë as se përse na i kanë vënë. Ndonjëherë këto mbështetje na hiqen fare, e ne sakaq ngelemi të varur në ajër, si në fill të perit. Bediuzaman Said Nursiu, i tronditur jashtë mase nga gjendja e mjerueshme e botës islame, shprehej se mendimi për problemet e botës islame nuk e kishte lënë asnjëherë të mendonte për veten. Prandaj, atyre që u bie për pjesë mundësia ta kryejnë detyrën e haxhit, kur ta shohin Qaben, të nisin e të luten për botën islame, gjersa zemrat t’u plasin: “O Zot, fali paqe umetit të Profetit Muhamed! O Zot, mëshiroje umetin e Profetit Muhamed! O Zot, fale umetin e Profetit Muhamed! O Zot, bëjua myslimanëve të mundur që të mund ta mbledhin veten e të vijnë në një gjendje të pëlqyeshme! O Zot, tregoju myslimanëve rrugëdaljet për në një rilindje!” Edhe kur të ecin për në Mina, edhe kur ta gdhijnë atje, ta vendosin fytyrën në sexhde, dhe të përsërisin të njëjtat lutje për umetin e Profetit Muhamed (s.a.s.). Sepse vetë Mina është një vend i bekuar, që ka shumë veçori të vyera. Mendoni, që Profeti ynë i Dashur e ka gjetur atje përgjigjen që e kërkonte prej njerëzve në Mekë apo në shumë vende të tjera. Vetëm atje qe mirëpritur. A nuk është kjo një shenjë se ai është një vend ku mund ta ndjesh veten të mirëpritur? Ja, pikërisht, në një vend të tillë, ku drejtimi i Allahut kah teje është më i mundur, edhe ne do të mendojmë se do të mirëpritemi më lehtë, andaj t’i hapim duart dhe duhet të lutemi: “O Zot, drejtoja belin e përkulur umetit të Profetit Muhamed (s.a.s.)! Bëja të mundur orvatjen e tyre për t’u rigjallëruar edhe njëherë!”

Teksa ecin drejt Arafatit, besimtarët duhet të jenë të vetëdijshëm se janë duke ecur drejt një vendi shumë të rëndësishëm. Kushedi, ndoshta ai mund të jetë vendi ku gjendesh më pranë Allahut. Ndoshta edhe ata që nuk janë ende në një lartësi të konsiderueshme, mund të shijojnë njëfarë afërsie që ndjehet shpirtërisht. Patjetër, atje Allahu ndoshta u fal njerëzve mirësi më të mëdha prej visareve të Tij të pafundme. Prandaj, duke qenë në një vend kaq të afërt, duhet të lutet me një tjetër ndjesi, t’i përgjërohet Allahut më përshpirtshëm për gjendjen e umetit të Profetit Muhamed (s.a.s.). Nuk duhet ta harxhojë kohën duke ngrënë apo duke pirë; ndoshta duhet të hedhë në gojë diçka për të ngrënë dhe për të pirë, aq sa të mos i bjerë të fikët gjatë ditës, derisa në muzg të mos i ketë ngelur asnjë sekondë, asnjë grimë-çast pa u lutur, pa u përgjëruar karshi bujarisë së pakufishme të Allahut (xh.sh.). Dua ta përmend edhe njëherë, se nuk kurrfarë gabimi nëse dikush zë e lutet për të afërmit e tij, vetëm se është shumë e rëndësishme për shpirtin e sakrificës dhe qashtërsisë që të lutemi: “O Zot, e shumëzova veten me zero. I vura kryqin vetes. E kam kthyer vështrimin vetëm kah umeti Muhamed. Veç për ta po mendoj, dhe veç për ta po të lutem.”

“O Zot t’i lëmë ty në dorë!”

Përveç lutjeve që mund të bëhen për përhapjen e fesë, për hapjen e zemrave karshi fesë së madhe të Islamit, ne mund të lutemi dhe për ata që rreshtohen si armiq përballë fesë sonë. “O Zot, jepu atyre udhëzimin! Nëse është e mundur që ata të ndreqen, jepu atyre ilaçin e nevojshëm, në të kundërt, merrua Ti hakun atyre!” janë lutje që mund të thuhen. Sepse edhe sot e kësaj dite mund të gjesh mbeturina tiranësh, që me zullumin dhe padrejtësitë e tyre mund të të bëjnë t’i harrosh tiranët e shumtë pararendës. Pikërisht ata njerëz të pafatë, që nuk durojnë dot që të falet namaz, që nuk ia bëjnë dot të pranueshme vetes që xhamitë të mbushen plot e përplot, që me të parë një grua të mbuluar tërbohen sikur ç’të kishin parë. Pikërisht, t’ia lësh në dorë Allahut këta njerëz, është një tjetër borxh mirënjohjeje që ne ia kemi fesë sonë. Madje, emrat e këtyre armiqve të vendosur të fesë, që çmeriten nëse shohin se besimi ynë ka filluar të jetohet sërish, mund edhe të bëhen të ditur haptazi si emra. Dyfytyrëshit, që duke u hequr si ithtarë të demokracisë, lirisë së fjalës dhe lirisë së besimit, që ia shohin si të tepërt jetesën e Islamit edhe në vendet e tyre besimtarëve, duhet t’i lihen Allahut në dorë. Andaj, edhe me këto lutje mund të bëhet një përdorim sa më efikas i atyre vendeve të bekuara.

Ndoshta vuajtja dhe derti nuk mund të ndahen me çdokënd në të njëjtën masë, dhe ndoshta rëndësia e kësaj ndjeshmërie nuk mund të kuptohet pa u kuptuar më parë rëndësia e të jetuarit për të tjerët. Por megjithatë, nëse ju është dhënë mundësia që të mblidheni atje të gjithë bashkë, në një vend të atillë, me njëqind a dyqind myslimanë të tjerë, lutjet tuaja të përvajshme mund t’i ndani me ata njerëz; mund të hidhni një thëngjill të nxehtë në zemrat e tyre, për t’ia ndezur flakë, dhe të gjithë ashtu, të përvëluar për problemet e botës islame të ulërini nga vuajtjet, dhe të përgjëroheni për një rilindje të umetit të Profetit Muhamed (s.a.s.), duke i bërë të gjitha zemrat e pranishme të thonë “amin” me tërë thellësinë e tyre.

[1] Pika e fundit ku mund të arrijë qenia njerëzore, që tregon gjithashtu edhe një kufizim të kësaj bote. Është pika e fundit ku ka mbërritur Profeti Muhamed (s.a.s.), Krenaria e Njerëzimit, e cila quhet shpesh si kati i shtatë i Qiellit.

Kurbani (kafsha) lejuar

Nëse kafsha që merret për kurban është e shëndoshë e lejuar dhe ka të gjitha gjymtyrët, ajo i plotëson kushtet rreth qëllimit dhe natyrës së adhurimit.

Kurbani (kafsha) ndaluar

Ndërsa nëse kurbani është i sëmurë nëse ka mungesë të organeve ose është i gjymtë p.sh nëse është i verbër në njërin ose dy sytë, nëse veshët ose brirët i mungojnë, nëse gjuhën e ka të këputur, nëse shumica e dhëmbëve i mungojnë, nëse e ka bishtin ose gjinjët e këputur, nuk i plotëson kriteret dhe nuk mund të bëhet kurban.

Por nëse vetë në mënyrë natyrale nuk ka brirë, ka shikim të kryqëzuar (i gjemtë), është i çalë, i çmendur, pak i sëmurë ose nëse e ka pak të dëmtuar njërin nga veshët ai mund të prehet.

Është një gur i lumtur. Në çdo punë të Zotit ka një urtësi. Qabeja është një ndërtesë dhe ne në namaz drejtohemi kah ajo. Por kahja jonë e vërtetë, ashtu siç thotë edhe ajeti “Ejne ma tuvel’lu fe themme vexhhullah”, është Allahu! Domethënë ne drejtohemi kah miratimi, kah pëlqimi i Allahut.

Disa vendeve Zoti u ka falur bekim e shenjtëri, si faltorja e Jerusalemit, Mesxhid-i Aksa, faltorja e Mekës, Mesxhid-i Haram, varri i Profetit, Ravda-i Tahire. Po, dheu që mban në gji të Dërguarin e Allahut, është i shenjtë e i bekuar. Sipas dëshmisë së mijëra dëshmitarëve, ata që e kanë përdorur atë dhé për qëllime mjekimi, kanë gjetur shërim. Edhe vendbanimi ku ndodhet ai varr, është i shenjtë e i bekuar.

Allahu është i zoti i mallit dhe e administron atë si të dojë. Ashtu siç e ka bërë njeriun superior mbi të gjitha gjallesat, po ashtu edhe Profetin e Dy Botëve e ka vënë para engjëjve dhe e ka bërë superior ndaj tyre. Ai bën si të dojë. Është në dorën e Tij edhe të bëjë të nderuar e të vyer, edhe të bëjë të ulët e të përbuzur. Ja, pra, Ai e ka bërë të vyer një gur, i cili është pranuar si i shenjtë e i bekuar nga të gjithë njerëzit. Ajo që na takon ne, nuk është të dimë për një vend ose send të caktuar se pasqyrë të ç’bukurie e të ç’enigme e ka bërë Zoti atë, por të tregojmë respekt ndaj vendeve e gjërave të cilat Ai i ka konsideruar si të shenjta e të bekuara.

Sipas disa rrëfimeve të përcjella gojë më gojë gjer në ditët tona, historia e gurit për të cilin po bëjmë fjalë, nis me ndërtimin e Qabes prej Hz. Ibrahimit. Ky e ka prurë këtë gur nga maja Ebu Kubejs dhe e ka përdorur fillimisht si skelë gjatë ngritjes së mureve të Qabes. Ja pra, ky gur ku ka shkelur këmba e Hz. Ibrahimit, Mikut të sinqertë të Zotit, është bërë i vyer me shenjtërinë që Ai i ka dhuruar.

Ka edhe rrëfime sipas të cilave ai ka ardhur nga xheneti. Ndoshta është një meteor ose një gur i rënë nga qielli. Ky gur është quajtur i vyer meqë ka ardhur nga një botë e lartë e posaçme për engjëjt. Por cilado që të jetë cilësia e prejardhjes, nuk ndikon mbi gjendjen e sotme të tij. Sido që të jetë, ai është për ne një gur i shenjtë. I themi gur, sepse nuk mund ta emërtojmë me ndonjë fjalë tjetër. Po të ishte gjetur një fjalë tjetër më e përshtatshme për ta shprehur cilësinë e tij, me atë do ta emërtonim. Kjo është një çështje etike dhe edukate.

Kohë pas kohe nga guri janë shkëputur copëra që janë dërguar në vendbanime të tjera nga ana e disa sunduesve. Pjesa e mbetur në trajtën dhe madhësinë e sotme, qëndron në një qoshe të Qabes dhe, në dashtë Zoti, do të qëndrojë atje gjer në kiamet.

Tek ky gur ka enigma të caktuara. Te ai qëndrojnë fshehur urtësi të holla që ne nuk i dimë. Profeti ynë bën të ditur se ai gur ditën e kiametit do të dëshmojë. Si ka për të ndodhur kjo? Sot këtë çështje mund të mos e vërtetojmë me anë të analizave shkencore. Teknika e ditëve të sotme mund të mos jetë e mjaftueshme për këtë. Mirëpo ka mrekulli të tilla të ngjashme që i kemi parë, të cilat e mbështesin mendimin tonë. Për shembull, ashtu siç është një mrekulli të folurit e njeriut, i realizuar me kombinimin e gjërave të ngurta e jo të gjalla, po ashtu është një mrekulli edhe dëshmimi i Gurit të Zi. Parimisht kështu është, por ambientimi, të mësuarit, ka bërë që gjërat të na duken të zakonshme, për pasojë, ta harrojmë këtë mrekulli tek njeriu. Ashtu siç ekziston tek njeriu aftësia e kujtesës dhe ashtu siç ruhen në kujtesën e tij mijëra informacione, ashtu është edhe krejt normale që, në sajë të krijimit të Zotit, një cilësi apo situatë e tillë të jetë e pranishme edhe te Guri i Zi. Ka mundësi që ai, si mijëra shirita videoje, të regjistrojë zërat dhe portretet e atyre që e vizitojnë dhe këto regjistrime mund të marrin vlerën e dëshmive në botën tjetër.

Por për ne nuk ka rëndësi se si qëndron puna në thelb. Edhe sikur në vend të tij të vihej një copë dërrasë të cilës t’i jepej e njëjta vlerë, edhe atë do ta respektonim në të njëjtën mënyrë. Sepse rezultatin e një pune ne e mbështesim gjithmonë tek Zoti ynë dhe atë që presim, e presim vetëm prej Mëshirës së gjerë të Tij.

Një radhë, duke e puthur Gurin e Zi, Hz. Omeri thotë: “O gur, unë e di se ti je një gur që s’mund të sjellësh as dëm, as edhe dobi. Pra, kurrë nuk do të të kisha puthur sikur të mos kisha parë të Dërguarin e Allahut duke të puthur”. Thuhet se Hz. Aliu që i ndodhej pas, i pëshpërit: “O Omer! Po t’i dije enigmat që fshihen tek ai, nuk do të flisje kështu si tani!”

Të drejtën e çdo gjëje Allahu e di!

Nëse dikush, në ditët e Bajramit të Kurbanit, megjithëse i ka mundësitë, nuk ther kurban, por më pas varfërohet dhe nuk është më në gjendje të therë kurban, ai mbart si borxh dhënien e një sadakaje në masën e kurbanit. Këtë sadaka duhet ta japë në çastin kur të arrijë sërish gjendjen ekonomike të mjaftueshme për ta bërë këtë.

Allahu di me se miri

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/disa-ceshtje-ne-lidhje-me-kurbanin/

Nëse dikush dëshiron që të therë kurban me qëllimin që sevapi i therjes së tij t’i shkojë një personi të dashur a të afërt që ka vdekur, mund ta bëjë këtë. Ashtu sikurse në emër të një njeriu të vdekur mund të jepet pas vdekjes sadaka apo të bëhet haxh në emër të tij, mund të theret edhe kurban në emër të tij. Kështu, Profeti ynë ka therur kurban në emër të njerëzve nga umeti i tij që nuk mund të thernin kurban.[1]

Në Sunenin e Ebu Davudit, nën titullin përmbledhës “Therja e kurbanit pas vdekjes së dikujt”, transmetohet ky hadith:

“Aliu (r.a.) therte dy desh, ndër të cilët njërin për Profetin. Kur e pyetën për këtë, tha: “I Dërguari i Allahut më ka lënë amanet që të ther kurban për të sa të jem gjallë. Kurrsesi nuk e lë pa bërë këtë.”[2]

Fakti se Profeti ynë i ka lënë porosi Hz. Aliut (r.a.) që të therë kurban për të është argument që tregon se në emër të tij mund të bëhet kurban. Për këtë arsye, ata që kanë mundësi çdo vit mund të therin si kurban për Profetin tonë të dashur së paku një dele/dash ose të marrin pjesë në një të shtatën e një kurbani lopë. Kjo do të ishte një sjellje plotësisht e pranueshme dhe me vend. Allahu i Madhëruar na mundësoftë që të therim kurban për Profetin tonë dhe përmes kësaj na dhuroftë përjetësinë e na faltë hirin dhe kënaqësinë e Vet! Po ashtu, e bëftë edhe Profetin tonë të kënaqur me ne! Profetit tonë, familjes së tij të lartë, shokëve të tij, bashkëshorteve të tij të dëlira u qoftë mëshirë e selam! Amin![3]

Nëse dikush, me të hollat që fiton vetë, ther një kurban për t’i dhuruar sevapin një të afërmi të vdekur, nga mishi i atij kurbani mund të ushqehet edhe vetë, sikurse t’i dhurojë edhe të tjerëve. Gjithashtu, nuk është kusht një kurban me këtë nijet të theret vetëm në ditën e Bajramit. Mund të theret në çdo kohë. Nëse theret dhe u shpërndahet të varfërve në ditën e Arefes, është edhe më mirë, pasi në ditën e Bajramit të Kurbanit, sido që të jetë, të varfërve do t’u shpërndahet mish. Nëse theret dhe shpërndahet në ditën e Arefes, kjo mundëson që ata të ushqehen me mish edhe atë ditë.

Nëse dikush që është ndarë nga jeta ka lënë porosi testamentare që më parë që të theret kurban në emër të tij, atëherë ky kurban duhet të theret në ditët e Bajramit. Prej këtij mishi nuk mund të hajë askush nga familja apo të afërmit, por duhet dhënë i gjithi për sadaka. Edhe nëse personi i ndarë nga jeta nuk ka lënë ndonjë porosi, por nga të hollat e lëna prej tij theret kurban, veprohet njëlloj si në rastin e kurbanit për të cilin është lënë porosi. Edhe në mos pastë porosi testamentare apo betim (nedhr), sipas shumicës së fakihëve, me përjashtim të shafive, mund të theret kurban në emër të tij, me qëllimin për t’i dhuruar të vdekurit sevapin përkatës.

Një kurban i therur në këtë mënyrë nuk dallon nga therja e kurbaneve të tjera në Bajramin e Kurbanit.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/disa-ceshtje-ne-lidhje-me-kurbanin/

Çdo ibadet ka vendin e vet. Zekati ka vendin e vet, sadakaja të vetin dhe vendi i kurbanit të vetin. Sidoqoftë, nëse në ditët e Kurban Bajramit, kur theret kurban, nuk është arritur të theret kafsha e caktuar për këtë, atëherë ajo jepet sadaka në qoftë e gjallë ose dhurohet si sadaka vlera e saj nëse kafsha ka ngordhur. Ibadetet financiare që kryhen për afrim ndaj Allahut (kurbijet) janë dy lloje: një pjesë e tyre, si sadakaja apo zekati, i dhurohen tjetrit në dorë; ndërsa pjesa tjetër është në formën e nxjerrjes nga duart, të sakrifikimit, si në rastin e lirimit të skllevërve dikur. Në rastin e kurbanit, janë të dyja. Kurbani e siguron afrimin tek Allahu fillimisht duke therur kafshën, çka, si sakrifikim, hyn në llojin e dytë. Më pas mishi dhurohet si sadaka dhe kjo është dhurim i llojit të parë. Por ajo që është thelbësorja është therja e kurbanit për hir të Allahut. Nëse kjo nuk bëhet, detyrimi i kurbanit nuk është çuar në vend. Për këtë arsye, në ditët e Bajramit të Kurbanit me dhënien e të hollave në vend të therjes së kurbanit, ibadeti nuk është vënë në vend.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/disa-ceshtje-ne-lidhje-me-kurbanin/

Në vizitën e varreve të atyre personaliteteve fisnike që, me një gjykim të saktë e të drejtë, varret u janë kthyer në tyrbe, që në prani të tyre, duke bërë ata ndërmjetës, t’i drejtohen lutje Allahut të Lartësuar, nuk ka ndonjë të keqe. Më parë, njerëzit që vizitonin tyrbet me të tillë nijet, thernin kurban gjatë vizitës, ua shpërndanin mishin të varfërve dhe ia falnin sevapin zotërisë së tyrbes. Kjo traditë e rastësishme, e bërë zakon me kalimin e kohës, më vonë nisi të keqpërdorej. Nisën të lindin e të shprehen mendime të natyrës: “Do t’i ther kurban këtij apo atij njeriu të mirë.” Mirëpo kjo, në aspektin e akides, është tej mase e rrezikshme dhe mbart peshën e futjes së njeriut në kufër. Nga ana tjetër, disa pohojnë se ai që ther kurban nëpër tyrbe “bëhet kafir”, ndërkohë që çështja nuk duhet shtjelluar as në këtë ekstrem, pasi çdo kafshë qe theret, bëhet kurban në emër të Allahut dhe kur theret, shqiptohet: “Bismil’lahi Allahu Ekber” Ajo për të cilën duhet bërë kujdes është nijeti i njeriut që ther kafshën. Hukmi jepet sipas kësaj. Për shembull, nëse një shtetar i lartë nderon me vizitën e tij një lokalitet të caktuar dhe për nder e madhërim të tij theret kurban, ekziston shqetësimi i rënies në shirk dhe mishi i kafshës nuk mund të hahet. Por nëse me atë rast, theret kurban për Allahun, mishi mund të hahet. Po kjo vlen edhe në rastin e ceremonive e të përurimeve. Ajo që është e rëndësishme në këto raste është nijeti në zemra dhe atë e di më së miri Allahu e më pas vetë personi. Kjo është e vlefshme edhe në rastin e kurbaneve të therura në tyrbe.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/disa-ceshtje-ne-lidhje-me-kurbanin/

Krahasimi i bamirësisë dhe ndihmave të tjera për të varfërit me haxhin nuk është i mundshëm. Personi është i detyruar të përmbushë Haxhin, i cili është i detyrueshëm për të. Përgjegjësia e Haxhit nuk largohet duke dhënë sadaka për të varfërit.

Burimi: http://hikmet.net/hacca-gitmek-yerine-cevremizdeki-gercekten-ihtiyac-sahibi-fakirlere-sadaka-verilebilir-mi/

I dashur vëlla/motër,

Nëse dikush për të cilin haxhi është farz shkon në Mekë ose bën Umre, nuk i hiqet obligimi për të shkuar në haxh, sepse umreja është sunet; nuk mund ta zëvendësojë haxhin farz. Përveç kësaj, Umreja nuk përfshin të gjitha kushtet dhe rregullat e farzit të Haxhit. Sipas pikëpamjes “Haxhi zbatohet menjëherë”, edhe nëse ai person arrin në vendin e tij/saj, ai/ajo duhet të shkojë në Haxh në vitin e parë. Pa shlyer borxhin e tij/saj për lutjet, ata nuk duhet të konsiderohen të lirë nga detyrimi për të shkuar në haxh.

Mirëpo, nëse dikush që është në Mekë për ndonjë arsye e sheh Qaben dhe nëse është sezoni i Haxhit, ai ose ajo duhet ta kryejë Haxhin. Muajt ​​e haxhit janë dhjetë ditët e para të Shevalit, Dhul Kadesë dhe Dhul Hixhes. Nëse koha kur ai ose ajo është në Mekë nuk është stina e haxhit, por nëse mund të qëndrojë atje, sipas disa dijetarëve hanefi, ai duhet ta kryejë haxhin duke qëndruar atje derisa të vijë stina. Sipas disa dijetarëve të cilët e konsiderojnë vështirësinë e qëndrimit atje për një kohë të gjatë dhe se mund të jetë e vështirë për një person, nuk është e detyrueshme qëndrimi në Mekë në kushte të tilla.

Sot nuk është e mundur të qëndrosh dhe të presësh sezonin e Haxhit, sepse qeveria e Arabisë Saudite nuk u jep leje qëndrimi njerëzve për një kohë të gjatë, përveç njerëzve që punojnë atje dhe zyrtarëve.

Në atë rast, haxhi nuk është farz për një të varfër që shkon atje me detyrë para sezonit të haxhit, kryen umren dhe e sheh Qaben sepse ka ankth të burgoset dhe të dëbohet. Për më tepër ai/ajo nuk është i pasur, kjo do të thotë se Haxhi nuk është farz për të.

Mehmed Paksu.

Burimi:

Is it fard to go to Hajj for one who goes to Umrah? | Questions on Islam

Kush e bën kurban një kafshë në Kurban Bajram? A mjafton që burri në familje të bëjë kurban një kafshë apo është e nevojshme që çdo individ në familje të bëjë kurban një kafshë? A do të jepni informacion për përgjegjësitë, gjërat për të bërë në lidhje me sakrifikimin e një kafshe dhe çështjet për të cilat duhet të kemi kujdes gjatë sakrifikimit të një kafshe?

Sipas Hanefive, personi që ka pasuri duhet të bëjë kurban një kafshë; prandaj, kushdo që ka paratë e tij në familje duhet të bëjë kurban një kafshë, qoftë ai/ajo mashkull apo femër. Nëse edhe gruaja edhe burri në një familje kanë kapitalet e tyre, personi që konsiderohet i pasur nga feja duhet të sakrifikojë një kafshë. Nëse të dy konsiderohen të pasur, të dy duhet të sakrifikojnë kafshë.

Është vaxhib për myslimanët që konsiderohen të pasur nga feja të bëjnë kurban një kafshë. Kriteri për të qenë i pasur në lidhje me flijimin e kafshëve është si më poshtë:

Ai që ka 85 gramë ar ose 595 gramë argjend ose barasvlerën e tij si para ose mallra, përveç nevojave të tij thelbësore, konsiderohet i pasur.

Ndryshe nga zekati, nuk është e nevojshme të posedoni sasinë e nisabit të arit, argjendit, parave etj, për një vit. Përveç kësaj, gjatë llogaritjes së sasisë së nisabit merren parasysh kafshët kullotëse si delet, dhitë dhe gjedhët, si dhe mallrat tregtare. Këto mallra nuk duhet të jenë nga ato që rriten. Për shembull, një person që ka njëzet dele konsiderohet i pasur nëse vlera e deleve të tij është e barabartë ose më e madhe se sasia e nisabit. Një person që ka mallra komerciale të barabarta me sasinë e nisabit konsiderohet i pasur për sa i përket sakrifikimit të një kafshe dhe ka nevojë të flijojë një kafshë.

Nga ana tjetër, nëse një person që ka një pasuri të paluajtshme përveç shtëpisë në të cilën jeton, merr qira për të dhe nëse i lihet një shumë nisab pasi të plotësojë nevojat e tij me të, i bëhet vaxhib që të bëjë kurban.

Në mënyrë të ngjashme, nëse një person i cili është në borxh ka më shumë mall se sa ekuivalenti i borxhit të tij dhe nëse i mbetet një shumë parash pasi të paguajë borxhin, bëhet vaxhib që ai të bëjë kurban një kafshë. Për më tepër, personi që ka më shumë rroba sesa nisabi përveç dy kostumeve, një për dimër dhe një për verë, për nevojat e tij thelbësore konsiderohet i pasur. Dekreti i mëposhtëm ekziston në librat tanë të fikhut:

“Nëse një person ka një shtëpi tjetër përveç shtëpisë ku jeton, i është vaxhib që të bëjë kurban një kafshë edhe nëse nuk e përdor për biznes ose nuk merr qira për të”.

Bëhet vaxhib që një person që zotëron aq para ose mall sa nisabi para Bajramit apo edhe në ditën e parë, të dytë apo të tretë të Kurban Bajramit, të bëjë kurban. Dmth kushti i posedimit të shumës për një vit nuk vlen për flijimin e një kafshe. Për shembull, është vaxhib për një person që merr para të mjaftueshme për shumën e nisabit, përveç nevojave të tij thelbësore në ditën e parë të Kurban Bajramit, të bëjë kurban një kafshë.

Nevojat thelbësore që merren parasysh për sakrifikimin e një kafshe ose zekati janë si më poshtë:

Shtëpia ku jeton njeriu, sendet shtëpiake, makina, materialet që përdoren për tregtinë dhe punën, rrobat për dimër e verë, ushqime e pije për një muaj ose sipas një pikëpamjeje tjetër, për një vit.

Nëse një person ka shumën e nisab-it jashtë gjërave të mësipërme, bëhet vaxhib që ai të bëjë kurban një kafshë.

Përveç kësaj, deklarata e mëposhtme nuk ka asnjë provë fetare: “A është e mundur të mos flijohet një kafshë? Është e nevojshme për një person të shëndetshëm.” Nëse një njeri është i pasur, por i sëmurë ose i paaftë, ai duhet të sakrifikojë një kafshë. Nga ana tjetër, “shëndeti” nuk është ndër kushtet e detyrimit të kurbanit të kafshës. Megjithatë, personi që do të sakrifikojë një kafshë mund të thotë qëllimin e mëposhtëm:

 “O Zot! Unë duhet të sakrifikohesha për Ty për të mirat që më ke dhënë, por ti e bëre haram të sakrifikosh një qenie njerëzore. Unë po sakrifikoj këtë kafshë në vend të meje.”

Këto fjalë tregojnë qëllimin e sinqertë të një personi.

Njeriu nuk mund të bëj kurban duke marrë para hua nga të tjerët. Nëse njeriu ka para të mjaftueshme në ditët e Kurban Bajramit, i bëhet vaxhib që të bëjë kurban.

Nuk është e përshtatshme të marrësh para hua dhe të bësh kurban duke menduar: “Pyes veten se çfarë do të thonë njerëzit përreth dhe fqinjët e mi nëse nuk sakrifikoj një kafshë. Ata mund të më kritikojnë mua.” Sepse, Allahu i Madhëruar nuk i ngarkon njeriut një barrë më të madhe se sa mund të përballojë. Një mendim i tillë dëmton sinqeritetin. Sepse, në atë rast, njeriu do të bëjë kurban një kafshë që të tjerët ta shohin dhe të mos ta kritikojnë, gjë që është në kundërshtim me vetëdijen e robërisë ndaj Zotit.

Megjithatë, nëse një person që nuk është i pasur ka para të mjaftueshme për të blerë një kafshë, ai mund të sakrifikojë një kafshë dhe mund të hajë mishin e saj me familjen e tij. Ai do të marrë shpërblime  nëse e bën këtë.

Burimi:

https://questionsonislam.com/question/whom-it-wajib-sacrifice-animal-who-sacrifices-animal

Hallallet dhe haramet universale

Hallallet dhe haramet universale të Islamit janë deklaruar në Kuran dhe sunet, që është shpjegimi i Kur’anit. Çfarë nënkuptohet me “hallall dhe haram universal ” janë hallallet dhe haramet të cilat janë të vlefshme në të gjitha kohët dhe vendet. Çështja e pirjes së duhanit nuk përmendet as në Kur’an as në sunet; sepse kur Kur’ani u zbrit, nuk kishte asgjë si cigare. Cigaret dolën pas shekullit të 15-të.

Ka disa rregulla të përgjithshme në Islam për të bërë një gjykim për diçka që nuk përmendet në burimet kryesore të Islamit. Njëri prej tyre është “rregulla e lejueshmërisë së gjërave”. Kjo do të thotë; çdo gjë është krijuar për qeniet njerëzore dhe ndërsa disa gjëra janë deklaruar të jenë haram, ndërsa disa nuk janë identifikuar si haram apo hallall, dhe kështu ato janë hallall. Një tjetër është “ajo që është e pastër dhe e bukur është hallall dhe ajo që është e ndotur dhe e dëmshme është haram”.

Kur këto dy rregulla të përgjithshme merren parasysh së bashku, ne arrijmë një përfundim rreth pirjes së duhanit si më poshtë: pasi nuk thuhet asgjë në lidhje me pirjen e duhanit në burime, ne duhet të përcaktojmë nëse cigarja është e ndotur dhe e dëmshme ose jo. Nëse ka karakteristika që mund t’i përshkruajmë si të ndyra dhe të dëmshme, duhet të konkludojmë se është haram; nëse nuk ka karakteristika të tilla, duhet të konkludojmë se është hallall.

Për shkak të kësaj metode të konkludimit, disa dijetarë islam në histori konkluduan se pirja e cigareve është hallall / mubah, sepse ata thanë se nuk shihnin ndonjë dëm nga cigaret; prandaj, ata nuk mund të thonin se ishte haram. Megjithatë, sot shkenca ka provuar se cigarja përfshin rreth 2000 lloje të helmit, që është arsyeja e shumë sëmundjeve dhe se kjo dëmton jo vetëm ata që pinë duhan, por edhe ata që janë pranë duhanpirësve edhe pse nuk pinë duhan.

Përveç kësaj, ekziston edhe një metodë e konkludimit sipas traditës Hanefi: “Është e përshtatshme të thuhet se gjërat që janë haram sipas rregullave, por nuk janë përmendur në Kur’an dhe në sunet, janë mekruh tahrimen (në mënyrë rigoroze jo të pëlqyera) sesa haram. Në të vërtetë, ajo që nënkuptohet është ende haram, por pasi që është vetëm e drejta e Allahut për të përfunduar nëse diçka është haram apo jo, është më mirë t’i quash mekruh tahriman gjërat të cilat zbulohen të jenë haram me siguri por që nuk përmenden në Kuran. Për këtë arsye, Hanefit sot kanë miratuar pikëpamjen se është mekruh tahriman. Mekruh Tahriman është dekret ligji, mekruh në dekretin e haramit.

Për më tepër, duke pirë duhan rrezikohet jeta e personit. Allahu thotë: “Mos rrezikoni veten tuaj me duart tuaja (El-Bekare 195). Pirja e duhanit do të thotë të rrezikosh vetveten.

Me pirjen e duhanit gjithashtu cënohen të drejtat personale të njerëzve; sepse duhanpirësit dëmtojnë edhe jo-duhanpirësit dhe i shqetësojnë ata. Falja e shkeljes së një të drejte personale është e mundur vetëm nëse personi, të cilit iu është shkelur e drejta (në këtë rast duke e penguar me tymin e duhanit), e fal shkelësin. Dhe sigurimi i kësajë faljeje për të gjithë ata që janë dëmtuar nga ana e duhanpirësit, është shumë e vështirë.

Gjykimi i pirjes së duhanit

Duhani hyri në vendet islamike pas shekullit të 15-të. Që atëherë, dijetarët islamë kanë diskutuar për gjykimin e pirjes së duhanit:

1. Disa studiues kanë thënë se duhani është mubah. Ata që e kanë miratuar këtë pikëpamje, kanë thënë se nuk është e dëmshme dhe nuk është e ndaluar nga Allahu. Sidoqoftë, sot është zbuluar se duhani është i dëmshëm. Nuk mund të thuhet se nuk është i dëmshëm. Gjithashtu nuk do të ishte e drejtë të thuhet se nuk është ndaluar nga ligjet islame. Në të vërtetë, të gjitha ndalimet nuk përmenden një nga një. Gjykimi bëhet jo vetëm përmes rregullave të qarta dhe specifike, por gjithashtu konkludohet duke gjykuar nga arsyet pse janë ndaluar, siç përmendet në ligje. Në këtë kuptim, është e pakuptueshme për të bërë një gjykim për diçka, për të cilën nuk ka një ligj të qartë, krahasim dhe zbritje.
2. Disa kanë thënë se pirja e duhanit është mekruh. Ata e kanë thënë këtë sepse hezitonin të quanin diçka haram, gjykimi i të cilave është bërë me krahasim, dhe për shkak se ata nuk kanë informacione të caktuara për dëmet e duhanit.
3. Dhe disa kanë thënë se pirja e duhanit, dhe veçanërisht duke qenë një duhanpirës i rëndë, është haram. Dëshmia e tyre është se pirja e duhanit dëmton trupin, shkakton humbje parash dhe duke shkaktuar kështu varfëri, gjë që e bën të vështirë përmbushjen e nevojave të familjes.

Nëse një nga këto tri arsye janë të vlefshme, është haram pirja e duhanit. Nëse asnjëra prej tyre nuk është e vlefshme, është mekruh pirja e duhanit!

Veçanërisht, një vendim i bërë nga një mjek i devotshëm dhe i specializuar ka rëndësi të madhe. Nëse një mjek i thotë dikujt që të lë pa dyshim duhanin, në mënyrë fetare do të jetë haram për të që të pijë duhan.

Pothuajse të gjithë pajtohen që njeriu ka dy përbërës themelorë: Shpirti dhe uni. Së pari, duhet të bëjmë dallimin midis shpirtit dhe unit dhe të tregojmë se si shfaqen ata të dy, dhe pastaj t’i përgjigjemi pyetjes.

Shkenca nuk mund të kryejë eksperimente për shpirtin dhe unin. Nga ana tjetër, ajo mund të marrë disa rezultate në mënyrë indirekte, përmes ekzaminimit të efekteve që lënë këto te njerëzit. Në fakt çfarë psikologjia dhe parapsikologjia bëjnë sot është kjo. Për shembull, nxjerrja e konkluzioneve për ëndrrat në ekzaminimet e trupit, që ndodhin gjatë gjumit, mund të konsiderohet në mesin e këtij lloji të ekzaminimeve indirekte.

Shpirti i njeriut vazhdimisht e kërkon origjinën e tij, jetën e përtejme dhe mallëngjehet për të. Megjithatë, për një kohë të caktuar ai nuk mund ta bëjë këtë pasi kufizohet nga kafazi i tij trupor. Nga ana tjetër, uni kërkon vazhdimisht rehati dhe mirëqenie dhe i fut në vullnet. Si rezultat, njeriu është nën ndikimin e këtyre dy elementëve. Cilido prej këtyre që është dominant, ai/ajo është i prirur nga ajo.

Për sa i përket muzikës, cilado qoftë muzika që ndjellë ndjenjat e pëlqyeshme, sjell ulje të epsheve të kësaj bote dhe një rritje të dëshirës për kërkim të ahiretit, mund të themi se kjo lloj muzike është e dobishme. Sidoqoftë, cilado muzikë që ndjellë dëshirat e nefsit(kafshërore) dhe e mbanë atë larg ndjenjave të  larta, është e qartë se kjo lloj muzike nuk është ushqim i mirë për shpirtin e tij/saj, por helm.

Burimi në gjuhën angleze:   https://questionsonislam.com/article/islam-music-any-nourishment-soul

Detaje të pyetjes

– Profeti (a.s) tha: “Eshtë haram të dëgjosh instrumente muzikorë; është fisk (mëkat) të ulesh në një vend ku luhen; është kufër (mosbesim), domethënë mosmirënjohje për mirësitë, të marrësh kënaqësi prej saj ” (Raddul-Muhtar)

– Pyetja ime është kjo: Në hadithin e mësipërm thuhet se është mosbesim (kufër) të marrësh kënaqësi nga instrumentet muzikore. A përdoret kufri i përmendur në hadith në kuptimin e kufrit që e bën një person të dalë nga feja e Islamit? Nuk mund ta kuptoja. Do ta shpjegoni?

– Për shembull, ka disa pjesë muzikore që na pëlqejnë. Ekzistojnë disa lloje të muzikës që ne kënaqemi nga dëgjimi; a është kufër t’i dëgjosh ata duke marrë kënaqësi?

– Ka fjalë të këqija që përfshijnë mëkatet në disa këngë. E di që ato këngë janë haram. A janë këngët që nuk përmbajnë fjalë të këqija gjithashtu haram?

– A është kufër të dëgjosh këngë që nuk përfshijnë mëkate duke marrë kënaqësi prej tyre?

Përgjigja

Vëllezër dhe motra të nderuar,

Le të shohim së pari gjendjen e instrumenteve muzikorë në përgjithësi:

Hadithi më i shëndoshë që tregon se instrumentet muzikorë janë haram është hadithi i mëposhtëm i përfshirë në Buhari: Kjo çështje ekziston në faqen tonë të internetit, por do të jetë më mirë të merreni përsëri me të:

Sipas asaj që transmetohet nga Ebu Malik el-Ash’ari, Profeti (a.s) tha:

“Nga mesi i ndjekësve të mi do të ketë disa njerëz që do të konsiderojnë marrëdhënie seksuale të paligjshme, veshjen e mëndafshit, pirjen e pijeve alkoolike dhe përdorimin e instrumenteve muzikorë si hallall dhe të ligjshëm …”

(Buhari, Ashriba, 6)

Fjala “el-Ma’azif” e përmendur në hadith dhe e përkthyer si “instrumente muzikore” është forma shumëshe e fjalës “Mizafa”. Dijetarët e përcaktojnë këtë fjalë në kuptime të ndryshme që janë afër njëra-tjetrës si “instrumente muzikore, muzikë, këngë për argëtim dhe tamburinës”. (shiko Ibn Haxher, 10/55). Pikëpamjet e ndryshme rreth temës mund t’i rendisim si:

• Studiuesit hanefi thonë: “Të gjitha instrumentet muzikorë janë haram.” (shiko Ibn Abidin, 6/348)
• Imam Shafii përdor fjalën “mekruh” për muzikë. Duke vepruar mbi këtë, disa studiues Shafitë thonë mubah (i lejueshëm) për muzikë ndërsa të tjerët thonë se është haram. (shiko Majmuu Fatawi Ibn Baz, 3/418)
• Sipas një numri fetvave të lëshuara nga një komiteti studiues saudit, të gjitha instrumentet muzikorë dhe llojet e muzikës që përmendni në pyetje janë haram. (shiko Fatawal-Lajnatid-Daima; Majmuu Fatawi Ibn Baz)
• Imam Gazali mendon se disa instrumente muzikore si tamburi janë të lejueshme, përveç atyre të qarta të ndaluara në sheriat. (shiko Ihja)
• Disa sufistë thonë se lejohet të luash tamburin dhe ney (një lloj flauti kallamishte) por të tjerë thonë se nuk është e lejueshme. (shih Ghazali, Ihya, 2 / 271-277, W. Zuhayli, al-Fiqhul-Islami, 3 / 573-575)

Badiuzzaman Said Nursi, i cili është një ndjekës i Imam Shafiut, deklaron si më poshtë në një shpjegim në të cilin ai bën dallimin midis tingujve që nuk i kujtojnë njeriut Allahun, e çojnë atë në mendime pa pronësi dhe prodhojnë trishtimin e jetimit dhe tingujt që prodhojnë pikëllimin për ndarjen e përkohshme:

“… është për këtë arsye që Sheriati i konsideron disa tingujt të ligjshëm, dhe shpall të paligjshëm çdo njërin që ndez orekset trupore dhe prodhon trishtimin e jetimit. Ndonjë herë Sheriati nuk e specifikon, ju gjykoni vetë sipas efektit që ata kanë në shpirtin dhe ndërgjegjen tuaj. ” (İsharat-ul İ’xhaz, 70)

– Nga hadithi ku thuhet “është haram të dëgjosh instrumente muzikore; është fisk (mëkat) të ulesh në një vend ku luhen; është kufër (mosbesim), domethënë mosmirënjohje për bujaritë, të marrësh kënaqësi prej tij” sic është transmetuar nga Bazzazija. (shiko Ibn Abidin, 6 / 349- për këtë hadith, shiko gjithashtu el-Ihtijar, 4 / 165-166; el-Bahrur-Raik, 8/215)

Dekreti i dijetarëve të fikhut për çështjen është i qartë.

– Koncepti “kufri” i përmendur në hadith shpjegohet si “mosmirënjohje për dhuratat” sepse vlerësohet si në rastin kur njeriu nuk i përdor organet e tij për qëllimet që u krijuan, qëndrimi i tij për atë mirësi është mosmirënjohës, jo mirënjohje.”.

-Parimi i pranuar unanimisht nga studiuesit e Ehli-Sunnetit lidhur me këtë çështje është si vijon:

“Asnjë mëkat, qoftë i vogël apo i madh, nuk e çon njeriun në mosbesim. Një person që bën një mëkat nuk bëhet jobesimtar ”.

– Më në fund, ne deklarojmë se nuk kemi arritur të gjejmë – përkundër hulumtimeve tona – burimin e këtij hadithi, i cili ekziston në disa libra të fikhut hanefi.

https://questionsonislam.com/question/it-regarded-unbelief-take-pleasure-musical-instruments-and-music

Luajtja e kitarës është e lejueshme fetare. Islami lejon që të argëtoheni dhe të luani instrumente në përputhje me Sunetin e Profetit (a.s) sepse njerëzit ndonjëherë kanë nevojë për gjëra të tilla. Muzika fetare është si ushqimi për shpirtin. Himne dhe karolina fetare janë të këtij lloji. Një shprehje e njohur publikisht “muzika është ushqimi për shpirtin” është e saktë në një kuptim nëse konsiderohet në kufijtë ligjorë.

Sidoqoftë, në çfarë mase është e pranueshme muzika? Cilat janë rregullat e përgjithshme për këtë? Ne mund të rendisim rregullat e përgjithshme që Islami prezanton në lidhje me këtë çështje si më poshtë.

– cilido lloj instrumenti që stimulon epshin dhe imoralitetin

– Instrumente duke luajtur me burra dhe gra së bashku

– I lini gratë në skenë dhe lërini të këndojnë

-Cfaredo lloj argëtimi dhe instrumenti që dëmton konceptet e zellshëm, adhurim dhe konsideratë dhe që i çon njerëzit drejt mosdurimit dhe humbjes së kohës është e ndaluar.

Llojet e mëposhtme të muzikës dhe instrumenteve janë të lejueshme:

– Muzikë relaksuese; ushqim shpirti dhe muzikë fetare,

Cfaredo këngë ose instrument që kujton njerëzit e Allahut, botën tjetër ose që stimulojnë dashurinë për vendin dhe kombin dhe që gdhendin frymën e heroizmit.

– Gratë që këndojnë këngë ose luajnë instrumente mes vete në kufijtë e moralit,

-Rregullimi i një argëtimi të tillë të pranueshëm brenda të njëjtave kufij është i pranueshëm, përveç nëse ato pengojnë adhurimin dhe punën.

Për këtë arsye, interpretuesit e jurisprudencës islame vendosën këtë dekret në një kuptim të përgjithshëm:

Këngët ose poemat janë të pranueshme nëse nuk janë imorale, i tejkalojnë kufijtë hyjnorë dhe e çojnë epshin në mënyra të paligjshme. Sidoqoftë, nëse lavdërojnë alkoolin, gratë ose gjëra të ngjashme, ato janë mekruh (të neveritshme). (el-Muhit – Radiyuddin Sarakhsi)

Luajtja e daulleve ose daulleve të gotave ose instrumenteve të ngjashme në dasma:

Këto instrumente lejohen të luhen në dasma ose mbledhje. Po kështu, është regjistruar në transmetime të ndryshme që gratë dikur mblidheshin rrotull dhe luanin instrumente të tilla në festivale në kohën e Profetit (a.s). Edhe një ditë, ndërsa disa gra u mblodhën dhe argëtoheshin duke lyer dajre në shtëpinë e Aishës (Allahu qoftë i kënaqur me të), Profeti hyri në shtëpi pa u thënë asgjë atyre; ai donte të pushonte në shtëpi. Ndërkohë, Ebu-Bekr Es-Sidiku hyri në shtëpi dhe u trishtua kur dëgjoi zërin e instrumentit dhe i qau ata; ai i paralajmëroi ata duke thënë: “A është e përshtatshme të luani instrumente kur Profeti është i pranishëm?” Pra, Profeti hoqi mbulesën mbi fytyrën e tij dhe tha që kjo nuk ishte teprim, duke i thënë Ebu-Bekrit: “O, Ebu-Bekr! Të gjithë kanë festat e tyre dhe ata argëtohen menjëherë. Dorëzohuni, lërini të shijojnë festat e tyre “.

Ndërsa Profeti hyri në Medine pasi emigroi nga Meka, ai u përshëndet me një brohoritje të lezetshme dhe kishte vajza dhe gra që recitonin vjersha me zë të lartë, midis asaj turme. Profeti nuk e konsideroi të çuditshme për atë ditë. Pas kësaj, ai i ndaloi gratë të këndojnë këngë midis burrave.

Të luash instrument dhe të vallëzosh tepër konsiderohet si mekruh. Imam Ebu Jusufi mendon kështu. (El-Muhit – Radiyuddin Sarakhsi)

Në veprën e titulluar Myftinia e Hizanatu, thuhet në vijim: “Nuk është e gabuar fetarisht të luani mjete dajre ose të ngjashme në festivale ose ditë të ngjashme”.

https://questionsonislam.com/question/playing-guitar-permissible-islam

Kur përmendet argëtimi, së pari të vijnë në mendje aktivitetet zbavitëse, konkurset dhe muzika që u mundësojnë njerëzve të kenë kohë të mirë dhe të gëzueshme. Kur kategorizojmë argëtimin si të licencuar dhe të paligjshëm, nënkuptojmë aktivitete me të cilat shpirti, si dhe zemra dhe shpirti argëtohen natyrshëm nga “argëtimi i licencuar” dhe, nënkuptojmë veprimtari që janë në kundërshtim me ato që ka urdhëruar Mbështetësi i universit dhe që vetëm shpirti kënaqet nga por jo zemra dhe shpirti nga argëtimi i paligjshëm. Kur përmendet argëtimi, së pari të vijnë në mendje aktivitetet zbavitëse, konkurset dhe muzika që u mundësojnë njerëzve të kenë kohë të mirë dhe të gëzueshme. Kur kategorizojmë argëtimin si të licencuar dhe të paligjshëm, nënkuptojmë aktivitete me të cilat shpirti, si dhe zemra dhe shpirti argëtohen natyrshëm nga argëtimi i licencuar dhe, nënkuptojmë veprimtari që janë në kundërshtim me ato që ka urdhëruar Mbështetësi i universit dhe që vetëm shpirti kënaqet nga por jo zemra dhe shpirti nga argëtimi i paligjshëm.

Si një shpjegim për këtë kategorizim; Badiuzzaman, një studiues islam, e klasifikon gëzimin në kuptimin e argëtimit në dy lloje dhe thotë, Njëra stimulon dëshirat e shpirtit ndërsa tjetra gëzim qetëson shpirtin dhe nxit shpirtin, zemrën, mendjen dhe aftësitë delikate për të arritur çështje sublime , në shtëpinë e tyre origjinale.

Kur i hedhim një vështrim Sunnetit (praktikat e Profetit (as)): argëtimet e licencuara ndahen në tre kategori. E para është lloji i argëtimit që ka një qëllim, një përfitim ose një kërkesë. E dyta është lloji i ceremonive që ekzistojnë në zakonet dhe traditat. Sa i përket të tretës, argëtimet që kënaqin, relaksojnë dhe brohorasin emocionet e njeriut që janë lodhur dhe ushqyer.

Ne mund t’i japim këto shembuj për llojin e parë të argëtimeve dhe argëtimeve që kanë një qëllim:

Profeti (as) organizoi gara të ndara për kuaj dhe kuaj dray që janë trajnuar për ato lloj garash dhe ai i shpërbleu fituesit.

Ndonjëherë deveja e Profetëve merrte pjesë në garat midis deveve dhe shpesh fitonte garën.

Konkurrencat me shtigje me shigjeta dhe shtiza ishin turne të rëndësishëm në Medinë në atë kohë. Sipas një narrative, garat e gjuajtjes dhe garat e kuajve janë lloj argëtimesh, të cilat gjithashtu shikojnë engjëjt.

Argëtimet si vrapimi, vrapimi në gara dhe mundja kanë ekzistuar edhe në jetën private të Profetit (as).

Noti ishte gjithashtu një nga llojet sportive dhe argëtuese për të cilat këshilloi Profeti (as).

Gjuejtja është një lloj argëtimi i dobishëm sepse përgatit njeriun për gjueti dhe për luftë.

Qentë e gjuetisë, faljet, shigjetat, shtizat dhe pajisjet e ngjashme të gjuetisë konsiderohen të lejuara.

Eshtë gjithashtu e mundur të jepen shembuj të tjerë në lidhje me këtë çështje.

Këto ngjarje vijuese mund të jepen si shembuj të ceremonive të licencimit dhe në kufijtë e Sunetit dhe që ekzistojnë në zakonet dhe traditat:

Para Islamit, njerëzit e Medinës organizuan argëtime në ditët Nawruz dhe Mihrijan. Pas shpërnguljes së muslimanëve, festat e Ramazanit dhe Sakrificës i zëvendësuan.

Profeti (a.s) u dha leje shërbëtoreve  të luanin me def dhe të thurrnin vargje në ditën e festës( Bajramit) dhe  shikonte performancën Abisiniasit me  shtizë  së bashku me gruan e tij Hz.Aishe.

Ne do ta transmetojmë këtë Hadith të lavdishëm si një shembull të vërtetë të jetës:

Hz.Aishe transmeton:

Kur i Dërguari i Allahut (as) ishte me mua, dy shërbëtore femra erdhën duke kënduar balada epike për Luftën e Boas. Ai u shtri në shtrat dhe e ktheu fytyrën në anën e kundërt. Ndërkohë, babai im Ebu Bekri hyri në shtëpi dhe më qau direkt dhe tha:

Instrumente djalli në shtëpinë e të dërguarit të Zotit!

Atëherë, i Dërguari i Allahut (xh.sh.) iu drejtua atij dhe tha:

Lërini të këndojnë.

(Kur ata u përfshinë në bisedë, unë u sinjalizova një buzëqeshje grave dhe ata dolën nga shtëpia.)

Hazreti Aisha  vazhdon duke transmetuar:

Një ditë feste, disa burra të zinj po kryenin lojëra me shpata në xhami. Nuk mbaj mend nëse e kërkova apo ai pyeti vetë:

Ai tha: A doni të shikoni?

Unë i thashë: Sigurisht.

Ai më lejoi të qëndroja pas Tij dhe ne qëndruam për një kohë ndërsa unë shtrëngova faqen time në faqe dhe shikoja performancën:

Ai e pyeti: A është e mjaftueshme?

Unë u përgjigja: Po.

Atëherë mund të shkoni Ai tha. (Buharî, Ijdayn: 2, 3; Muslim, Ijdayn: 19)

Një argëtim i ngjashëm u krye gjatë ceremonisë së dasmës së një prej shoqëruesve të Profetit. Profeti (as) mori pjesë në ceremoni. Ai (s.a.v.) la që ceremonia të kryhet; përveç kësaj, ai ndërhyri në lavdërimet për të dhe e korrigjoi atë.

Halid bin Zakwan, një nga shokët e Profetit, transmeton: Rubajya binti Muawwiz bin Afra më tha kështu:

Kur u martova, i Dërguari i Allahut (xh.sh.) erdhi dhe u ul në shtrat ashtu siç jeni tani. Shërbëtoret tona femra filluan të dukën elegante për prindërit tanë që ranë deshmorë gjatë ditës së Bedrit. Ndërkohë, njëra prej grave recitoi një varg në kuptimin:

Profeti që e di se çfarë do të ndodhë nesër me ne!

Atëherë i Dërguari i Allahut (s.a.v.s.) tha:

Jo, mos thuaj kështu. Thuaj; Ai që e di se çfarë do të ndodhë nesër është Allahu. (Ibn Maxheh, Nikâh: 21).

Ndoshta për shkak se argëtimet në ceremonitë e dasmave nuk u morën parasysh, Iyaz al-Asari tha: Pse nuk kryeni ndonjë shfaqje ashtu siç ishin vepruar ashtu siç ishin vepruar në praninë e të Dërguarit të Allahut (Paqja qoftë mbi të), unë jam i befasuar (Ibn Maxheh, Ikama: 163)

Ibn Kutajba thotë se dëshira e argëtimit ekziston në natyrën e njerëzimit dhe se rezistimi kundër krijimit dhe natyrës është i pamundur; ai transmeton këtë Hadith si provë:

Pejgamberi i Allahut (as) u bë shaka në mënyrë që muslimanët të bënin shaka me njëri-tjetrin dhe ai u tha atyre që luanin mburojë me shpatë: Oh bijtë e Arfidës vazhdoni të luani! Në mënyrë që hebrenjtë të kuptojnë se ne fenë tuaj ka tolerancë. (Musnad, 6: 116)

Kur Asad bin Zurara e martoi  vajzën e tij, Profeti (a.s), duke menduar se Asad bin Zurara i pëlqente argëtimet, pyeti nëse këngëtaret ishin dërguar të luanin me daulle dhe këndonin.

Për më tepër, hedhja e ëmbëlsirave, hurmave  ose gjëra të ngjashme mbi njerëzit dhe përpjekja e tyre për t’i kapur ato gjatë ceremonive martesore ose gjatë festave të rrethprerjes( synetisë)është vërejtur si një lloj tjetër argëtimi. (Usdul-Ghaba, 3: 488)

Abdullah bin Abbas, organizoi një festë për rrethprerjen e djalit të tij dhe punësoi aktorë për festën. (DIA, Dr. Nebi Bozkurt, seksion Argëtimi.)

Tradita e argëtimit duke luajtur tambourine vazhdoi edhe në epokën e katër halifëve. Transmetohet se kur Hazreti Omeri, Kalifi i 2-të, kuptoi që tingulli i këngëve dhe i bajrakut që dëgjonte se vinte nga një martesë ose nga një ceremoni rrethprerjeje, ai nuk e ndaloi atë. (Abdurrazzaq as-Sananî, al-Musannaf, 11: 5)

Disa nga shokët e Profetit (as), të cilët nuk kishin asnjë hezitim në përdorimin e lejes së dhënë dhe tolerancën e treguar nga Profeti (as) për argëtimet në dasmë, veçanërisht dy individë nga shokët e Betejës së Bedrit, të themi kështu, na treguan kufijtë përfundimtarë të çështjes.

Âmir bin Sad transmeton: Unë shkova përkrah Qaraza b. Kab dhe Ebu Masud al-Ansari gjatë një martese. Disa shërbëtore femra këndonin. Nuk duroja dot dhe thashë:

Ju jeni ata të shokëve të Betejës së Bedrit të Profetit dhe gjëra të tilla po ndodhin rreth jush. Është e pamundur!

Pas kësaj, ata u përgjigjën: Cfarëdo që të dëshirosh, mund të dëgjosh së bashku me ne ose mund të shkosh. Ne kemi marrë lejen për t’u argëtuar në ceremonitë e dasmave. (Nasai, Nikah: 80)

Lloji i tretë i dëfrimeve në kufijtë e Sunetit është kënaqja, relaksimi dhe gëzimi i emocioneve të njeriut që ka qenë i rraskapitur, i lodhur ose i neveritur.

Për shembull, Profeti (as) organizoi garat midis të rinjve për të lehtësuar stresin e shkaktuar nga monotonizmi gjatë udhëtimeve dhe ekspeditave të gjata. Kështu, Ai u siguroi atyre lehtësi dhe rehati. (Ibn Haxher, el-Isaba, 3: 311)

Duke qenë shumë i ditur për hadithet, Ebu Derda, i cili u edukua pikërisht përkrah Profetit (paqja qoftë mbi të), tha: Unë e qetësoj zemrën time me anë të gjërave të padobishme në mënyrë që të jem më entuziast dhe energjik për kërkimin e së vërtetës. (Canan, Kütübü Sitte Muhtasari (Interpretimi i përmbledhjes së gjashtë librave)), 1: 514.) Kur Ebu Derda, i cili ishte i famshëm me devotshmërinë e tij, ishte i zënë me një dëfrim të gëzuar në kufijtë e licencës, dikush tregoi se çfarë merrej me ishte e padobishme Ai u përgjigj: Unë e qetësoj shpirtin tim me aktivitete të kota për të arritur çështje sublime.

Imam Gazali bëri deklarata të rëndësishme për këtë çështje në librin e tij Ihya dhe duke treguar se dëfrimet dhe argëtimi i lehtësojnë zemrat dhe largojnë stresin dhe mërzitjen, ai thotë:

Kur zemra stresohet, ajo bëhet e padobishme dhe rritet dembelizmi. Kënaqësia dhe qetësimi i zemrës e nxit përsëri. Për shembull; studimi i mësimeve çdo ditë e shuan njeriun: por një festë e së Premtes i jep përsëri entuziazëm atij. Lutja vazhdimisht e bën njeriun edhe dembel; një pushim, në një rast të tillë, rrit atë gëzim dhe përpjekje. Për shkak të kësaj, dëfrimi dhe argëtimi ndihmojnë për të punuar më seriozisht. Vetëm Profetët mund të mbajnë të vërteta serioze vazhdimisht dhe të trishtueshme.

Edhe pse Gazali i konsideron dëfrimet si ilaçin e rraskapitjes dhe dembelizmit, ai thotë por: Të gjitha shakatë, argëtimet dhe argëtimet duhet të jenë të ekuilibruar dhe të liçensuara, ato nuk duhet të jenë të tepërta. Ashtu si mbidozimi i ilaçeve që janë mjetet juridike të sëmundjeve është i dëmshëm, po kështu është edhe ekstravaganca e dëfrimit. Dëfrimet e moderuara janë një lloj adhurimi vullnetar, për shkak të shkaktimit të freskisë për trupin dhe entuziazmin për frymën për kryerjen e lutjeve të detyrueshme. (Ihya Interpretimi, v. II, 710).

Bediuzzaman, i cili e njeh mirë dhe vëzhgon konjukturimin e ditëve të sotme, njerëz të lehtësuar, të cilët panë që shumë njerëz ishin tërhequr nga ndikimi i dëfrimeve të transmetuara me anë të radios në gjysmën e parë të 20-të, shekulli, kur teknologjitë e komunikimit filluan të përhapen:

Njeriu ka nevojë vetëm për të vërtetën, por edhe për disa argëtime gazmore. Sidoqoftë, ato argëtime të gëzuara duhet të jenë një e pesta. Përndryshe, do të ishte në kundërshtim me mençurinë dhe misterin e krijimit dhe elementin e ajrit (valët e radios). Për më tepër, duke i bërë njerëzit të bëhen dembelë, duke qenë në rrugën e shthurjes dhe duke i lënë detyra të rëndësishme të paplota, bëhet torturë, në vend të një bujarie të madhe për njerëzimin. Ajo demotivizon vullnetin për të punuar që është shumë e nevojshme. (RNK Botime Shtesa Emirdag, f. 1837)

Në një letër tjetër, Bediuzzaman, përmes përçimit të idesë së një raporti të pestë për dëfrimet e licencuara, pohon; disa mjete komunikimi, të cilat duhet të përdoren për hir të njerëzimit dhe duhet të caktohen për argëtime të licencuara në dy të dhjetën e përdorimit të tij; përdorimi i tij për argëtime, argëtime dhe argëtim në një normë prej tetë e dhjeta, njerëzimi shtyhet të jetë dembel. (RNK Botime Shtesa Emirdag, f. 1851)

Argëtimet e gëzuara që përmend Badiuzzaman janë llojet e dëfrimeve që janë të licencuara dhe të ligjshme. Hapja e derës së argëtimeve që i shtyn njerëzit të keqbërës duke i kuptuar ndryshe këto thënie nuk është asgjë, por keqkuptim. Sipas Bediuzzaman, kufijtë e licencës janë të mjaftueshëm për të shijuar, nuk ka nevojë të shkelësh mbi të ndaluarën. Prandaj, dëfrimet e gëzuar duhet të mbeten në kufijtë e licencuar, të ligjshëm dhe të lejueshëm.

https://questionsonislam.com/article/what-does-entertainment-mean-what-are-things-should-be-taken-consideration-while-having-fun

Është e lejueshme të luash dhe të shikosh futboll. Sidoqoftë, ka disa çështje për tu pasur kujdes në lidhje me çështjen:

Ne nuk mund të themi se duke luajtur lojëra me top nuk është e lejueshme përveç nëse ato bëjnë që njerëzit të vonojnë ose të humbin namazet dhe nëse nuk shkaktojnë që njerëzit të plagosin ose lëndojnë njëri-tjetrin. Nëse njëra nga këto ndodh, ajo ndalon së qenuri e ligjshme.

Sot, është e lejueshme të luhen lojëra sportive të luajtura në të gjithë botën, pavarësisht nga emrat e tyre dhe pa marrë parasysh se nga kanë origjinën individualisht ose si skuadra. Sidoqoftë, studiuesit islamikë tërheqin vëmendjen për çështjet vijuese për qetësinë shpirtërore:

1.Është e nevojshme të shmangni mallkimet ose sharjet gjatë lojës dhe shikimit.

2. Lojërat nuk duhet të bëjnë që lojtarët dhe spektatorët të humbasin kohën e tyre duke braktisur arsimimin dhe detyrat e nevojshme.
3. Lojërat nuk duhet të përdoren për bast ose kumar si bastore ose loto.
4. Ata nuk duhet të parandalojnë adhurimin farz si pesë kohet e namazit përditshme dhe agjërimin.
5. Ata nuk duhet të jenë aq të rrezikshëm sa të dëmtojnë trupin ose të shkaktojnë vdekjen.
6. Ata nuk duhet të shqetësojnë njerëzit përreth përmes veprave ekstreme.
7. Njerëzit nuk duhet të kalojnë kufijtë e Kuranit dhe Sunetit në lidhje me rrobat e lojtarëve dhe çështje të tjera.

Linku ne anglisht: https://questionsonislam.com/question/it-permissible-play-and-watch-football

Ndër aktivitetet sportive për të cilat Profeti (a.s) ishte i angazhuar, i interesuar dhe inkurajuar njerëzit të bëjnë, ishin lojëra që kishin për qëllim përgatitjen e njerëzve për luftë dhe që quheshin lojëra me një qëllim. Ishin lojëra si kalërimi, harkimi, hedhja e shtizave, noti, mundja, garat e kalit dhe deveja. Kishte edhe lojëra që synonin argëtimin brenda një kornize legjitime. Më të zakonshmet ishin garat. Vetë Profeti garoi me gruan e tij, Hazreti Ajshen (Allahu qoftë i kënaqur prej saj) disa herë.

Në burimet klasike që janë në dispozicion, ekzistojnë aktivitete sportive që kemi përmendur më lart dhe ato të ngjashme. Sidoqoftë, nuk ka asnjë informacion që në atë kohë futbolli dhe lojëra të ngjashme luheshin dhe shikoheshin. Sidoqoftë, Muhamed Hamidullah, studiuesi pakistanez, i cili i kushtoi pjesën më të madhe të jetës së tij hulumtimit të jetës së Profetit, i cili kreu hulumtime të thella për jetën e Profetit (a.s) si në Mekë ashtu edhe në Medinë dhe që dha mësime në universitetet turke për një kohë, përmend një lojë të quajtur “kurrak”, e cila mund të përshkruhet si futboll, në vëllimin e dytë të librit të tij dy vëllimesh të quajtur “Profeti i Islamit”.

Studiuesit që erdhën pas tij morën informacionin për lojën “kurrak” nga ky burim. Informacioni i dhënë në këtë burim është si më poshtë:

“Para Islamit, në epokën e injorancës, mekasit luajtën një lloj loje duke e goditur topin me këmbë të quajtur kurraki. Shumë njerëz erdhën për të parë këtë lojë. Kishte fusha për të luajtur kurraki në çdo rreth të Mekkës. Kishte ekzistuar edhe kurrak në Medine gjithashtu. Nuk ka ndonjë informacion të detajuar në lidhje me formën dhe rregullat e asaj loje. Sidoqoftë, Profeti (a.s) nuk e ndaloi këtë lojë”.

Ky është i gjithë informacioni në libra që vlerësohen si burime të nivelit të parë. Nuk i përshtatet personalitetit të Profetit (a.s) dhe etikës dhe sunetit të tij për të përshkruar dhe prezantuar Profetin (a.s) si një “spektator futbolli” dhe – Zoti na ruajt – si një “fanatik futbolli” që vepron mbi këtë informacion. Për më tepër, nuk duket e mundur të vendoset një lidhje midis futbollit të luajtur sot dhe lojës së quajtur “kurrak”. Nëse ka një ngjashmëri, është fakti që kurrak dihet se luhet vetëm me këmbë.

Ekzistojnë disa kushte që lojërat dhe argëtimet të vlerësohen si të lejueshme:

1. Mos lënja pas dore e kryerjes së lutjeve dhe adhurimit duke u bërë të varur në ato lojra.
2. Të mos vësh bast për këto lojra.
3. Për të shmangur fyerjet ose sharjet gjatë lojës.
4. T’i trajtojmë kundërshtarët me mënyrë njerëzore dhe etike.
5. Të veshim pajisje(veshje) që janë në përputhje me kriteret islamike …

Meqë ra fjala, është e nevojshme të merret në konsideratë paralajmërimi në hadithin vijues: “Shmangia prej gjërave të panevojshme(kota) tregon bukurinë e të kuptuarit të Islamit të një personi.” (Tirmidhi, Zuhd 11).

Burimi

Janë haram të hahen dhe të pihen të gjitha ato gjëra që të heqin (trullosin) mendjen, helmojnë trupin ose që janë të dëmshme për shëndetin e njeriut. Për këtë arsye, feja Islame ka ndaluar çdo lloj pije dehëse. Në Kuran thuhet:

“O besimtarë! Me të vërtetë, pijet alkoolike, bixhozi, idhujt dhe shigjetat e fallit janë vepra të ndyta nga punët e djallit, prandaj largohuni nga këto, me qëllim që të shpëton! Vërtetë, djalli me pije alkoolike dhe me bixhoz kërkon që të fusë midis jush armiqësi e urrejtje dhe t’ju shmange nga të kujtuarit e Allahut dhe kryerja e namazit. Prandaj, a po hiqni dorë’’ (Maide 5/90-91)

Në lidhje me këtë temë, Profeti paqja qoftë mbi të ka thënë: “Çdo gjë dehëse është haram”.[1] “Edhe e pakta e shumicës së gjërave dehëse është haram”.[2] Themelin e urdhrave dhe ndalimeve të fesë Islame e përbëjnë mbrojtja e pesë parimeve thelbësore. Këto detyrime të domosdoshme janë: Feja, jeta, gjenerata, mendja dhe prona. Me të vërtetë të gjitha sistemet juridike në botë kanë marrë nën mbrojtje këto vlera thelbësore. Për këtë arsye është detyrë e çdo kujt për ti mbrojtur këto parime themelore. Pirja e alkoolit ashtu siç është ndaluar nga feja Islame, po ashtu edhe në fetë e tjera hyjnore janë sjellë disa ndalime në lidhje me këtë temë.

Punet e ndaluara qe lidhen me alkoolin

Pejgamberi alejhi selam, ka thënë: “All-llahu ka mallkuar alkoolin,

• atë që e pi,
• atë që e shërben,
• atë që e shet,
• atë që e blen,
• atë që e kullon (shtrydhë rrushin, distilon),
• atë që e ruan,
• atë që e bartë,
• atë që i dërgohet,
• atë që e hanë fitimin nga ai”. (Transmeton Tirmidhiu dhe Ebu Davudi)

Pijet dehëse janë në dëm të gjeneratave, jetës, mendjes, pronës dhe fesë. Për këtë arsye është në dobi të njeriut në shumë aspekte largimi nga këto lëndë. Të gjithë mjekët, psikologët, dhe sociologët në mënyrë unanime janë të mendimit se pijet alkoolike janë të dëmshme për mendjen, trupin dhe shpirtin si dhe shkaktojnë plagë të rënda për familjen dhe shoqërinë. Pijet alkoolike i hapin rrugë shkatërrimit fizik dhe shpirtëror të njeriut, e largojnë dhe izolojnë gradualisht atë nga shoqëria, e bën njeriun të sëmurë dhe problematik, në periudha të mëvonshme të jetës shkakton çmenduri dhe mjerim; dihet dhe pranohet nga gjithkush se alkooli është shkaku i rëndësishëm i ndarjes së familjes, i krimeve, aksidenteve si dhe shumë problemeve shoqërore. Në ajetet e paraqitura më sipër duken qartë urtësitë e ndalimit të alkoolit dhe bixhozit. Në lidhje me dëmet që shkakton alkooli në shëndetin e njeriut, flasim me një gjuhë, disa degë të shkencave, statistikat e bëra kanë nxjerrë të dhëna dhe situata të frikshme. Për këtë arsye disa shtete bëjnë përpjekje të shumta kundër alkoolit. Ç’do gjë që deh është pije alkoolike dhe është haram. Çdo pije dehëse, e paktë apo e shumtë qoftë ajo, nga çfarëdo lloj lënde që të prodhohet, ka kuptimin e hamrit që përmendet në ajetin Kuranor dhe është haram. (Sipas kësaj birra dhe të ngjashmet me të janë haram). Edhe pijet e nxjerra nga fermentimi i mjaltit, melit (ose misrit) elbit etj, janë haram.

Siç përmendet edhe në hadith, është haram jo vetëm sasia e tepërt e pijeve dehëse por edhe sasia e vogël dhe e paktë e tyre. Është vërtetuar shkencërisht se pijet dehëse me kalimin e kohës fitojnë imunitet dhe bëhen ves i keq, edhe ata që e fillojnë me pak pirjen me kalimin e kohës bëhen të varur nga ajo dhe trupi i njeriut kërkon çdo ditë e më tepër prej saj. Për këtë arsye, rruga më e sigurt për parandalimin e pijes, është ndalimi i të paktës dhe të shumtës, pra ndalimi tërësisht i saj. Ja, pra, Islami për këtë dhe arsye të tjera të shumta e ka bërë haram si të shumtën, po ashtu edhe të paktën e të gjitha pijeve që shkaktojnë dehje.

Pendimi për alkoolin

Si përfundim një këshillë prej Pejgamberit alejhi selam, për ata që pinë pije alkoolike.
Pejgamberi alejhi selam, ka thënë:
“Kush pi pije alkoolike dhe dehet, nuk do t’i pranohet namazi katërdhjetë ditë, po vdiq hyn në zjarr, e nëse pendohet, Allahu ia pranon pendimin. Nëse kthehet edhe pi përsëri dehet, nuk do t’i pranohet namazi katërdhjetë ditë, po vdiq hyn në zjarr, nëse pendohet Allahu do t’ia pranojë pendimin. Nëse përsëri pi dhe dehet, nuk do t’i pranohet namazi katërdhjetë ditë, nëse vdes do të hyjë në zjarr. e nëse pendohet, Allahu do t’ia pranojë pendimin. E nëse kthehet dje përsëri e bën atë, Allahu e ka hak t’i jep të pijë nga: “Redgatul-Hibal”. Të pranishmit thanë: “O i Dërguari i Allahut ç’është Redgatul-Hibal?” Tha: “Lëngu (qelbi) i banorëve të zjarrit.” (Transmeton Ibn Maxhe)

Allahu e di më së miri!

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/pijet/

https://islamgjakova.net/artikulli.php?id=6890

[1] Buhari, Eshribe; Muslim, Eshribe, 97-98

[2] Tirmidhi,Eshribe, 3; Ebu Davud, Eshribe, 73

Së pari disa argumente:

• Birrat normale përmbajnë 5-7% alkool etilik. Prodhimi i birrës “pa alkool” bëhet duke zvogëluar përqindjen e alkoolit në birrë përmes vakumit. Përndryshe,  ky pakësim nuk e ul përqindjen e alkoolit në zero përqind dhe rrjedhimisht nuk quhet absolutisht jo alkoolik.
• Pijet që shiten nën emrin “Birra Jo Alkoolike” përmbajnë deri në 0,5% alkool. Një musliman duhet të qëndrojë larg kësaj birre përballë kriterit “Shumica e substancave dehëse janë gjithashtu haram”

Pra, për korrektësi, kemi të bëjmë me birrë me alkool të ulët dhe jo birrë jo alkoolike. Në fenë tonë, edhe një sasi e vogël e substancave dehëse është gjithashtu haram. Kur shohim kompanitë që prodhojnë këtë pije, mund të kuptojmë se nuk e kanë sensin e hallall-haramit në prodhimin e kësaj pijeje.

Edhe vet kompanitë e mëdha të birrave sqarojnë se qëllimi i prodhimeve të tilla është për të siguruar një zgjedhje për konsumatorët jo-myslimanë që të shijojnë shijen e birrës, por jo domosdoshmërisht efektet e alkoolit! Veçanërisht ata që pinë birrë e kërkojnë konsumin mesatar të alkoolit si pjesë e një jetese të ekuilibruar. Gjithashtu, në shumë shtete kompanitë edhe obligohen t’i vendosin këto produkte vetëm në zonën jo-hallall të supermarketeve që tregon se produkti është rreptësisht vetëm për jomyslimanët, të moshës 21 vjeç e lartë.

“Nëse ju deh El-Ferek (enë të cilën e përdorte Pejgamberi a.s. për pastrim) mbushja e dorës prej tij është haram” Pejgamberi s.a.v.s

Kjo ka ardhur si sqarim i hadithit tjetër të Pejgamberit s.a.v.s., ku thotë: “Nëse ju deh shumica, edhe pakica është e ndaluar”. El-Ferek është e barabartë, sipas gjuhëtarëve, me tre “sa’a” që janë mjete matëse tek arabët, e që një “sa’a” është e barabartë përafërsisht me 3.1 litër, e kjo do të thotë se një “Ferek” është e barabartë me 9.3 litra.

Çka donë të thotë hadithi i Pejgamberit s.a.v.s. është se, kush konsumon sasi të pijeve sa një Ferek (9.3 litra) dhe dehet është e ndaluar nga kjo pije qoftë edhe mbushja e dorës.

Le të kthehemi te birra pa alkohol. Nëse e mbushim këtë enë me birrë pa alkohol dhe e llogarisim përqindjen e alkoholit që gjendet në te ne minimum 0.004%, do të rezultojë se kemi përfituar në 9.3 litra 37 gram alkohol te pastër. E këtu shtrohet pyetja se kjo sasi a është e mjaftuar për ta dehur njeriun apo jo?

Në Francë përqindja e alkoholit në gjakun e njeriut 0.8% është e mjaftueshme për ta llogaritur një vozitës si të dehur dhe me këtë rast duhet gjobitur dhe marrë leja e vozitjes. Ndërsa në Amerikë kjo përqindje është vetëm 0.3% për një litër gjak. Për 0.8% alkohol për një litër gjak, njeriu duhet konsumuar vetëm 6 gram alkohol për tu quajtur i dehur. Sipas enës me 9.3 litra nga birra pa alkohol e që do të thotë se kemi për afërsisht 37 gram alkohol të pastër (dhe më së paku kaq), do të kuptojmë se kjo sasi është dehëse prandaj siç erdhi në hadithin e lartpërmendur “Nëse ju deh El-Ferek (enë të cilën e përdorte Pejgamberi a.s. për pastrim) mbushja e dorës prej tij është haram”, pra edhe 0.004% është haram dhe për këtë nuk mbetet as edhe dyshimi më i vogël rreth kësaj çështje bazuar në thënien dhe perceptimet e Pejgamberit s.a.v.s.

“Por edhe uthulla e buka ka sasi të alkoholit”

Procesi i krijimit të uthullës kërkon fermentimin në një ambient plot oksigjen, që është e kundërta e fermentimit alkoolik, që kërkon një ambient pa praninë e oksigjenit. Alkooli në këto lëngje oksidohet në acid acetik. Uthulla përmban 4 për qind ose më shumë acid acetik. Ngjyra dhe shija e saj ndryshojnë në varësi të bazës së saj. Procesi i shndërrimit të alkoolit në uthull në arabisht quhet al istihale, duke ndryshuar vetitë e një lëngu (duke ndryshuar kështu strukturën e përmbajtjes kimike në tërësi). Pra, as uthulla as buka dhe ushqimet tjera nuk kanë të bëjnë me alkoholin që është i ndaluar për besimtarët.

Referencat:

Alkolsüz biranın dinî hükmü nedir?

https://www.foodnavigator-asia.com/Article/2019/07/29/Zero-halal-Heineken-clarifies-its-zero-alcohol-beer-is-for-non-Muslims-only

https://www.zeriislam.com/artikulli.php?id=2654

Si duhet të sillen gratë muslimane nëse ndonjë burrë musliman e ngacmon atë thjesht për argëtim, duke dërguar e-maila dhe fjalë të këqija vetëm për kënaqësi?

Vëlla dhe motër e nderuar,

Është e ndaluar të shqetësosh jo vetëm myslimanët por edhe jomyslimanët. Prandaj, është shkelje e të drejtave të Allahut dhe të njeriut të ngacmosh një zonjë myslimane për argëtim duke dëmtuar integritetin dhe nderin e saj. Ata që e kanë bërë atë duhet të pendohen dhe t’i kërkojnë falje personit të dëmtuar. Përndryshe, në ahiret, të drejtët do të marrin detyrimet e tyre me të drejtë:

-I Dërguari i Allahut (paqja dhe bekimet qofshin mbi të) tha: A e dini kush është i varfër?

-Ata (sahabët e Profetit) thanë: Një njeri i varfër në mesin tonë është ai që nuk ka as dirhem me vete dhe as pasuri.

-Ai (Profeti) tha: I varfëri i Umetit tim (bashkësisë) do të ishte ai që do të vinte në Ditën e Ringjalljes me lutje, agjërime dhe zekat, por (ai do ta gjente veten të falimentuar atë ditë pasi do të kishte shteruar fondet e tij të virtytshme) pasi ai hodhi abuzime mbi të tjerët, solli turmë kundër të tjerëve, konsumoi në mënyrë të paligjshme pasurinë e të tjerëve, derdhi gjakun e të tjerëve dhe rrahu të tjerët, dhe virtytet e tij do të llogariteshin në llogari të njërit (i cili vuajti nga dora e tij). Dhe nëse veprat e tij të mira nuk arrijnë të pastrojnë llogarinë, atëherë mëkatet e tij do të futen (në llogarinë e tij) dhe do të hidhet në Xhehennem. (Muslim, Birr, 59)

Në këtë rast, një grua muslimane duhet të ketë dinjitetin dhe pjekurinë që i përshtatet një zonje myslimane; nuk duhet të hedhë dyshime për sjelljet, veprimet dhe sjelljen e saj; dhe nëse është e nevojshme, ajo duhet të njoftojë autoritetet.

Burimi: https://questionsonislam.com/question/it-true-disturb-and-annoy-someone-just-fun

Vëlla dhe motër e nderuar,

Kjo çështje ka disa aspekte rreth koncerteve.

1. Së pari, muzika e luajtur në koncert nuk duhet të jetë ndër ato që konsiderohen fetarisht si haram. Përndryshe, nuk është e lejueshme të shkosh në një koncert të tillë. Përveç kësaj, nuk është e lejueshme për një burrë të dëgjojë një këngëtare grua.
2. Gruaja duhet të veshë rroba në përputhje me tasatturën/ hixhabin.
3. Një grua jo-mahrem dhe një mashkull jo-mahrem nuk duhet të ulen aq afër njëri-tjetrit sa të prekin njëri-tjetrin.

Në fakt, është e nevojshme të shmangen gjërat e dyshimta. Është e nevojshme të jesh i kujdesshëm në këtë epokë, kur ligësia është e përhapur. Ne mendojmë se do të jetë e dobishme të preferojmë mënyra të padëmshme. Kur merren parasysh koncertet e sotme, është e qartë se nuk është e mundur të thuhet: “Nuk ka asnjë pengesë për të shkuar në koncerte”.

Burimi: https://questionsonislam.com/question/it-permissible-go-concerts-and-similar-places-what-are-criteria-our-religion-regarding

Është thënë që shahu të jetë mekruh në medhhebin Shafii dhe haram në medhhebet e tjera. A është e vlefshme pamja e medhhebit që ne ndjekim? Si do ta vlerësojmë këtë dekret?

Vëlla dhe motër e nderuar,

Shahu është një lloj loje tavoline e cila është bërë aq e zakonshme dhe e famshme në botë sa që është inkurajuar edhe në shkolla. Ka kurse dhe gara që mbahen ku pjesë të veçanta shpërndahen në revista dhe gazeta për këtë lojë dhe ka programe televizive të bëra në lidhje me këtë lojë. Si përmbledhje, kjo lojë po luhet në publik, veçanërisht nga të rinjtë në kohë dhe vende të ndryshme.

Në këtë rast, si në çdo lojë, ka disa kritere që Islami imponoi në lidhje me shahun. Ekzistojnë pikëpamje dhe këndvështrime të ndryshme në lidhje me lejueshmërinë ose ndalimin e tij. Për këtë arsye, pa marrë parasysh sa e zakonshme dhe e popullarizuar bëhet, ajo nuk qëndron si një meritë për të qenë as e lejueshme fetarisht as e ndaluar.

Siç dihet, shahu filloi në Iran dhe u përhap në vendet e tjera prej andej. Ai nuk ishte njohur në mesin e arabëve më parë. Sidoqoftë, kur Irani u pushtua dhe filluan marrëdhëniet me iranianët, zakonet e tyre filluan të shfaqen pak nga pak në mesin e myslimanëve.

Islami kryesisht toleron zakonet të cilat nuk bien në kundërshtim me rregullat e tij. Sidoqoftë, ai ndalon sjelljet, qëndrimet dhe zakonet të cilat mund të jenë të dëmshme dhe urdhëron njerëzit t’i lënë ato.

Edhe pse nuk është përfshirë në librat e haditheve, shahu është emëruar si “pronari i mbretëreshës” në disa transmetime dhe luajtja e tij nuk konsiderohet e lejueshme. Aliu (r.a.) nuk e toleron shahun dhe thotë, “Shahu është bixhozi i Persianëve”;

Ebu Musa El-Eshariu nga sahabët e nderuar thotë, “Vetëm ata që nuk shmangin kryerjen e mëkateve luajnë shah.”;

Ibrahim En-Nahai, një studiues i madh i Jurisprudencës Islame, e përcaktoi shahun si “të mallkuar” kur u pyet për të. Në të njëjtën mënyrë, Abdullah Ibn Umari mban mendimin vijues, “Shahu është më i keq se llojet e tjera të lojërave të fatit”;

dhe Imam Maliku e konsideron shahun si backgammon dhe e konsideron atë gjithashtu të ndaluar.

Sipas shumicës së studiuesve të Jurisprudencës Islame, të cilët i miratojnë këto raporte dhe pikëpamje, loja e shahut nuk është e lejuar fetarisht, por është e ndaluar. Mendimi i preferuar i shkollës Hanefi është i njëjtë.

Nga ana tjetër, disa studiues nuk e kategorizojnë shahun njësoj si lojërat e tjera dhe mendojnë se mund të jetë e lejueshme të luhet shah në rrethana të caktuara. Imam Nevaviu, një nga studiuesit e mëdhenj të shkollës Shafite, deklaron sa vijon në lidhje me këtë çështje:

“Shahu është i ndaluar sipas shumicës së studiuesve. Nëse një person e humbet kohën e një lutjeje për shkak të kësaj loje ose e luan atë për një shpërblim, ne e konsiderojmë atë të palejueshme.”

Ibn Abidini, një nga studiuesit e shkollës Hanefite, thotë në vijim rreth shahut, “Është i ndaluar dhe është një mëkat i madh në shkollën tonë” dhe ai gjithashtu vëren se Imam Shafiu dhe Imam Ebu Jusufi e konsiderojnë shahun të pranueshëm. Vahbanija tregon se thënia e Sheriatit “Shahu nuk është dëm” është “një transmetim”

Siç deklaroi Imam Neveviu, ekzistojnë katër rrethana që duhet të jenë në dispozicion që shahu të jetë i lejueshëm fetarisht:

1. Lojtarët e shahut nuk duhet të vonohen në lutje me arsyetimin e humbjes së tyre në lojë.
2. Shahu nuk duhet të luhet për përfitime financiare ose të ngjashme që do të çojnë në bixhoz, me fjalë të tjera, duhet të luhet në rrethanat që as fituesi dhe as humbësi të marrin asgjë në fund si shpërblim.
3. Lojtarët duhet të abstenojnë nga përdorimi i një gjuhe të ashpër siç janë sharjet, gënjeshtrat, thashethemet gjatë lojës.
4. Ata që e kanë bërë zakon shahun nuk duhet ta bëjnë atë një varësi që nuk mund të hiqet dorë.

Në këtë rast, sipas kësaj pikëpamjeje, në kushtet e njohjes së kufijve, mos parandalimit të lutjeve dhe mos shkaktimit të mëkateve, shahu konsiderohet i lejueshëm.

Ibn Hajar el-Makki, një nga studiuesit e shkollës Shafite i cili shqyrtoi lejueshmërinë e shahut nga mënyra e veçantë e lojës, shpjegon ndryshimin midis backgammonit dhe shahut si më poshtë:

“Në lojën e backgammonit, loja varet nga zaret. Sidoqoftë, shahu varet nga të menduarit dhe aftësitë mendore. Në këtë kuptim, kjo lojë mund të përdoret në planifikimin e strategjive të luftës.”

Në librin e tij me titull “Az-Zavajir”, ku ai e trajton këtë çështje gjerësisht, Ibn Haxheri arrin në përfundimin vijues:

“Nuk ka kuptim të flasim gjatë për pikëpamje të ndryshme mbi këtë çështje. Pasi rregulli të jetë i qartë, bëhet e lehtë të bësh një dekret bazuar në të. Këtu është rregulli:

“Nëse lojëra të tilla varen nga të menduarit dhe llogaritja, ne duhet t’i pranojmë ato si legjitime. Shahu është i tillë. Megjithatë, nëse varet nga zaret dhe parashikimi, nuk kemi zgjidhje tjetër përveç se ta quajmë të ndaluar. Backgammon është i tillë.”

Si përfundim, duke respektuar kushtet e Imam Shafiut dhe Ebu Jusufit, duke marrë parasysh shpjegimin e Ibn Haxherit dhe duke preferuar anën e lejuar, lojtarët e shahut mund të lirohen nga përgjegjësia.

Burimi: https://questionsonislam.com/question/it-permissible-play-chess-and-backgammon-does-decree-regarding-issue-change-according

Bastet bilaterale dhe bërja e gjërave të ngjashme vlerësohen si lojëra të fatit. Për shembull, para se dy persona të garojnë nëse njëri prej tyre thotë: “Nëse më tejkaloni, unë do t’ju jap një shumë të tillë parash; nëse unë të kaloj para teje, ti do të më japësh një shumë të tillë parash ”, një bast i tillë konsiderohet si bixhoz.

Sidoqoftë, nëse basti është i njëanshëm, ajo është e lejueshme. Kjo do të thotë, nëse njëri prej tyre thotë: “Nëse më tejkaloni mua, unë do t’ju jap një shumë të tillë parash, por nëse ju tejkaloj, mos më jepni asgjë”, një bast i tillë është i ligjshëm. Personi që merr para të tilla mund t’i përdorë ato.

Nuk është e lejueshme të caktoni një ndeshje ose një lojë duke vendosur disa kushte dhe të merrni çmimin e dhënë si rezultat i ndeshjes ose lojës. Një praktikë e tillë konsiderohet si bixhoz.

English source: https://questionsonislam.com/question/when-betting-regarded-gambling-it-permissible-bet-football-match

Shkurtimisht, jo. Halloween nuk duhet të festohet nga ana e muslimanëve.

31 tetori, i njohur si Halloween ose si nata e shtrigave, festohet në të gjithë botën, e vacanerisht në atë të krishterë. Disa tregime historike që tregojnë largësinë e kësaj feste nga kultura jonë Islame dhe kombetare janë si në vijim (lexo gjithashtu Halloween – Wikipedia):

• Rrënjët e Halloween-it kthehen në periudhën pagane dhe më vonë në praktikat e para të krishtera. Halloween, që përfaqëson fundin e kohës së korrjes dhe fillimin e dimrit, është një ditë e veçantë që ka marrë një kuptim krejtësisht tjetër me ndikimin e krishterimit.
• Halloween do të thotë “Mbrëmja e të gjithë Shenjtorëve” (All Hallows’ Eve).
• Keltët festonin fundin e festës së të korrave, të krishterët, të cilët u shfaqën në skenën e historisë shekuj më vonë, filluan ta festojnë këtë ditë për të përkujtuar të gjithë shenjtorët dhe martirët që humbën jetën në emër të fesë.
• Në shekullin e 12-të, kjo praktikë ndryshoi. Njerëz të veshur me të zeza, të cilët dolën në sheshet e qytetit më 31 tetor, vajtonin dhe u binin këmbanave, duke u bërë thirrje të krishterëve të luten për shpirtrat e të vdekurve. Festimet e sotme të kostumeve të Halloween-it bazohen në këtë ritual.
• Në atë kohë, eventet nuk kufizoheshin vetëm në kostume, po piqeshin dhe shpërndaheshin për të gjithë “Soul Cakes” speciale për 31 tetorin. Mendohet se kjo praktikë ishte pioniere e traditës së fëmijëve që shkojnë derë më derë duke kërkuar karamele.
• Për shkak se kjo ditë përkon me fundin e vitit të keltëve të cilët besonin se kjo është dita kur shpirtrat e atyre që kanë vdekur vitin e kaluar kthehen për të zëvendësuar  trupin e një të gjalli. Pikërisht për këtë arsye, njerëzit veshin kostume të frikshme për t’i trembur ata.
• Gjithashtu sipas versioneve të ndryshme, në natën e Samhain, keltët besonin se shpirtrat e njerëzve që kishin vdekur vitin e kaluar do të ecnin mes të gjallëve. Kështu fshatarët sillnin ushqime dhe ëmbëlsira për të qetësuar shpirtin e tyre.

Sipas këtyre informacioneve, origjina e Halloween-it ishte në paganizëm dhe prej andej kaloi në krishterim. Ajo bazohet në një besim dhe traditë të huaj sipas Islamit. Prandaj, nuk lejohet të përgëzohet apo të festohet.

I dashur vëlla/motër,

Pijet alkoolike pavarësisht nga lloji i tyre prodhohen nga fermentimi i frutave dhe drithërave. Pija nuk përbëhet vetëm nga alkooli. Në të ka edhe ujë, substanca të ëmbla etj. Megjithatë, pavarësisht nga lloji i saj, ajo që në fakt i dëmton organizmit në një pije alkoolike është kimikati i quajtur alkool etilik që e bën njeriun të dehur.

Alkooli etilik ekziston në pije të ndryshme në sasi të ndryshme. Për shembull, ndërsa është 5-7% në birrë, 15-20% në verë, është 45-50% në pije alkoolike dhe 65-70% në vodka dhe uiski.

Pijet alkoolike nuk përmbajnë substanca të dobishme për trupin e njeriut, si minerale, vitamina, proteina dhe yndyrna. Për këtë arsye pijet alkoolike nuk kanë fare veçori ushqyese. Profeti (a.s) ka thënë në një hadith të Tij:

“Nëse një sasi e madhe e diçkaje e deh njeriun, edhe një sasi e vogël e saj është e ndaluar (haram)”.

Tirmidhiu, eshriba, 3

Sipas këtij gjykimi, çdo gjë që përmban alkool etilik është e ndaluar në fe, pavarësisht nga sasia e tij.

Çfarë është birra?

1. Birra prodhohet nga përpunimi i elbit të mbirë dhe fermentimi i tij. Ai përmban alkool etilik në një sasi prej 5-7%. Sigurisht që përfshihet në kategorinë e pijeve alkoolike.
2. Birra e cila tregtohet si birrë pa alkool është me të vërtetë një lloj birre, alkooli etilik i së cilës reduktohet përmes fshesës me korrent. Sigurisht që përmban alkool etilik në një sasi prej 1-1,5% (Gıda Bilimi ve Teknolojisi. AÜ Ziraat Fak Teksir No: 113, f.173, Ankara, 1983).

Siç mund të konkludohet nga ai informacion, birra përmban alkool pa marrë parasysh sa është reduktuar; prandaj nuk lejohet pirja.

https://questionsonislam.com/question/it-permissible-drink-alcohol-free-beer

Fjala arabe “rexha” (shpresë) ka kuptimin e të besuarit të plotë në faljen, bujarinë, mirësinë, fisnikërinë, mëshirën dhe madhështinë e Allahut. Antonimi i saj është “je’s” dhe shpreh mungesë të shpresës. Shpresa është afria që ndien zemra kundrejt diçkaje që do të ndodhë në të ardhmen dhe për të cilën ushqehet dëshirë që të ndodhë. Nga ana tjetër, frika, megjithëse është e lidhur me të ardhmen, nuk ka të bëjë me frikën dhe me diçka që shpresohet të ndodhë në një të ardhme. Jeta e zemrës vijon përmes shpresës. Pra, zemra rron me shpresë. Shpresa është besim me plot dëlirësi e pastërti i njeriut në bujarinë e Allahut. Ai, me gjuhën e Profetit që e dërgoi si mëshirë për botët, na e bën kështu të njohur bujarinë e Vet: “O robi im! Për sa kohë që më adhuron Mua, që ke shpresë tek Unë dhe nuk më shoqëron kurrfarë ortaku në adhurim, Unë t’i fal gabimet dhe mëkatet. Edhe në më ardhsh me gabime e mëkate plot sa krejt toka, Unë të pres me falje në po ato përmasa, tregoj mëshirë dhe nuk shqetësohem.”[1]

Allahu (xh.xh.) thotë se në jetën e besimtarit nuk ka vend për mungesë shprese: “Ty të dhamë sihariqin e së vërtetës, mos u bëj ndër të pashpresët”, thanë. Dhe ai tha: “Përveç të zvetënuarve, kush tjetër e pret shpresën nga mëshira e Zotit?” (Hixhr, 55-56) “Thuaj: O robërit e Mi, që veten e keni ngarkuar me plot gabime! Mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së Allahut, sepse Allahu i fal të gjitha mëkatet. Ai fal shumë dhe është i Mëshirshëm!” (Zumer, 53) “Është Ai që e lëshon shiun pasi ata i kanë humbur shpresat; dhe Ai shtrin mëshirën e vet. Ai është Mbikëqyrësi, i Lëvduari.” (Shura, 28)

Fakti se Allahu është i mëshirshëm e i dhembshur, përbën për besimtarin burimin më themelor të shpresës. Në Kuran, besmeleja përmendet 114 herë. Ajo që shprehet nëpërmjet besmelesë është “Në emër të Allahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit”. Veç kësaj, Kurani e vlerëson qenien i pashpresë si një lloj dhune që njeriu e ushtron ndaj vetvetes (Zumer, 53). Natyrisht, te njeriu nuk ekziston vetëm ndjenja e shpresës. Tek ai gjenden edhe frika e mungesa e shpresës dhe shpesh njeriu zhytet në vorbullën e të qenit i pashpresë. Për këtë arsye, në mënyrë që njeriu të mos mbetet në shtjellat e brendshme shpirtërore e mendore, para së gjithash është e nevojshme që të zotërojë një besim të qëndrueshëm, një dorëzim e nënshtrim të plotë ndaj Zotit. Pra, besimi (akide), nënshtrimi (teslim) dhe mbështetja te Zoti (tevekkul) balancojnë ndjenjat e mungesës së shpresës te besimtari dhe e vendosin atë mbi baza të shëndosha.

Shpresa ka të bëjë me zbulimin prej njeriut të shpirtit të vet dhe me perceptimin e pushtetit që ai zotëron. Me këtë perceptim, njeriu kalon në marrëdhënie me Pushtetin e Pafundëm përtej kozmosit dhe me të ia del që të mbërrijë një forcë që i mjafton për gjithçka. Në sajë të gjithë kësaj, grimca diellore, pika e ujit, çdo pjesë e së tërës kthehet në një frymë të gjithësisë.

Profeti Adem (paqja qoftë mbi të!), në një kohë kur qielli iu err, vullneti iu thye dhe shpirti i erdhi në buzë, u shkund me shpresë, tha: “I bëra keq vetes sime” (Araf, 23) dhe shpëtoi. Ndërsa Shejtani, mungesën e shpresës, gjakun e qelbin që i rridhte prej shpirti i mbajti e i shllapuriti brenda vetes dhe së fundi u mbyt në to.

Çdo ushtar i shpirtit ka dalë në rrugë me një pishtar prej shprese, ka kapërcyer me të tufanet, ka luftuar me furtunat e është përleshur me dallgët. Te dikush shpresa është kthyer në një syth nga të Xhudit, te dikush tjetër në vreshta nga të Iremit, te dikush në një Jethrib që bëhet Medinë. Në këtë luginë, çdo hero i shpresës është bërë njëkohësisht i dashur i lartësisë së të Vërtetës e flamur i njerëzisë.

Një skllav prej fisesh berbere që ndizet prej shpresës e vullnetit, u ka sjellë një famë të re kolonave të Herkulit dhe është kthyer në heroin legjendar të vendeve të përtejdetit; një komandant djalosh që vetëtin shpresë ka lozur me epokat dhe ka mbërritur në lartësi të tilla që pakkush në historinë e njerëzimit i ka cekur. Veç kësaj, në një epokë kur gjithçka kishte marrë fund, kur trupi i kombit ishte përkulur, kur krenaria ishte thyer, vërehet se si shpresa merr një trajtë legjendare që, sipas shkallës së besimit, ai që e shtie në dorë, mund të sfidojë gjithësinë; edhe në iu prefshin krahët e në iu prishtë fluturimi, ai vazhdon rrugën pa më të voglën mëdyshje; në skamje, duke shpërfaqur dukje e fisnikëri kamjeje e begatie, u bëhet jetë shpirtrave të vdekur.

Me shpresë, përshkohen udhët e gjata; me shpresë, kapërcehen lumenj gjaku e qelbi dhe veç me shpresë mbërrihet në paqe e qetësi. Ata që janë mposhtur në botën e shpresës, edhe në praktikë mund të thuhet se janë mposhtur. Sa e sa burra ka që janë vënë në udhë plot guxim e mençuri, por që për shkak të dobësisë së besimit e të shpresës, kanë mbetur në mes të rrugës. Një tërmet i lehtë a një furtunë kalimtare t’u mbërrijë, apo një përmbytje që vjen e ikën, i merr me vete edhe forcën, edhe vullnetin. Po ashtu, është e dhimbshme gjendja e atyre që, pasi e kanë lidhur veten me shpresën, më vonë kanë rënë e janë mbytur në kënetën e mungesës së shpresës.

Një shpirt i dashuruar me ngjyrën që nuk zbehet, me dritën që nuk shuhet e diellin që nuk perëndon (Enam, 76-79), shndrit në agullimin e mëngjesit në një ditë shumëngjyrëshe porsi kopshtet e Parajsës. Tek të tillët rendin diejt në horizonte që nuk njohin errësirë, ndërsa stinët që këmbehen, porsi mahshere panoramash të larmishme e të magjishme, ndjekin paprerë njëra-tjetrën. Apo secili si një pemë madhështore, me shtatin hedhur drejt qiellit e me rrënjë pas rrënjësh zbritur në thellësitë e tokës, nuk ndikohen aspak as prej rreptësisë së borës e të breshrit, as prej uturimës së tufanit e të furtunës. Këto ditë të lidhura me përjetësinë e të mbushura plot me shpresë, si në verë e në vapë, si në të ftohtë e në dimër, mbushin shportat plot fruta dhe vënë, kështu, në vend atë çka pritet prej një të tillë peme madhështore.

Ne, si një njerëzim i tërë, që mbahet e nuk ligështohet, që qëndron e nuk thyhet dhe që nuk e humbet kurrë shpresën, kemi nevojë për udhërrëfyes siç kemi nevojë për bukë, për ujë e për ajër. Ndërsa me ata që e nisin udhën plot zell dhe pasi nuk e gjejnë atë që presin e dëshirojnë, ose bien në honin e mungesës së shpresës, ose nisin të ankohen për Krijuesin, janë milje e milje larg nesh dhe ne jemi milje e milje larg tyre.

Baraspesha mes optimizmit dhe pesimizmit.

Në të emër të vazhdimësisë së besimit e të idealizmit, është shumë e rëndësishme që këto ndjenja të përfaqësohen në masën dhe në drejtimin e duhur. Pasi besimi është tjetër gjë, arritja e ekuilibrit në besim është tjetër gjë dhe kthimi i atij ekuilibri në një baraspeshë të përhershme është tjetër gjë. Së pari, Feja jonë na këshillon rrugën e mesme në çdo kohë e në çdo vend. Zoti i Madhëruar urdhëron e thotë: “Unë ju kam bërë një bashkësi të së mesmes…” (Bekare, 143) Kjo shpreh nevojën e përfaqësimit të një bashkësie që t’u qëndrojë sa më larg që të jetë e mundur të gjitha ekstremeve dhe që edhe në drejtim të mendjes, edhe të ndjenjave, edhe të shpirtit, të përfaqësojë të moderuarën. Kështu, në duatë e ibadetet që kryejmë, duke thënë më e pakta dyzet herë në ditë “Na udhëzo në rrugën e drejtë!” (Fatiha, 6), dëshirojmë prej Zotit të na mbajë në atë rrugë. Për më tepër, jetojmë në një kohë kur ekstremet shpërfaqen kudo e në shkallën më të tepruar. Veçanërisht në një kohë të tillë, pa gëzuar ndihmën e Allahut, është krejt e pamundur që të jetojmë në të drejtën.

Në ditët tona, gjithashtu, është e mundur të bëhet fjalë për mungesën e baraspeshës që vërehet në çështjen e marrëdhënies frikë-shpresë. Shumica e njerëzve që janë në pozitën e udhërrëfyesit për njerëzit, duke i vënë këta të fundit vetëm përballë Parajsës dhe Ferrit, në këto çështje i shtyjnë njerëzit ose në mungesë të plotë shprese, ose në vetëbesim të tepruar. Ndërsa njeriu, nga njëra anë, duhet të sillet me kujdes shumë të madh për të kryer më së miri veprat e veta dhe, nga ana tjetër, duhet të ruajë vetëdijen se asnjëherë nuk do të jetë në gjendje ta falënderojë e lëvdojë sa ç’duhet Zotin e Lartësuar për të mirat që i ka dhuruar dhe se asnjëherë nuk do të jetë në gjendje të shpëtojë vetëm në sajë të veprave të veta. Profeti ynë ka thënë: “Askush nuk shpëton dot me veprën e vet.” Kur sahabët e pyetën: “As ti, o i Dërguar i Allahut?”, ai u përgjigj: “Po… Po të mos jetë për mirësinë dhe bekimin e Allahut, as unë nuk shpëtoj dot.”[2]

Për këtë arsye, mendime si: “E ç’mëkate kam unë? Përkundrazi, unë në këtë moshë kam besuar, kam falur namaz, kam agjëruar… Atëherë Allahu mua nuk më dënon”, janë shprehje e një kryelartësie e mungese respekti ndaj Allahut. Nga ana tjetër, edhe të mendosh më të keqen për veten duke rënë në mungesë shprese e duke rënë në mendime si: “S’ka shpresë për mua! Fundja deri më sot nuk kam bërë kurrfarë të mire. Sido që të jetë, do të shkoj në ferr, prandaj edhe nuk ia vlen të përpiqem më kot!”, përbën një mungesë respekti më vete, një shprehje kryelartësie më vete.

Kështu, për të ruajtur baraspeshën, nuk mjafton vetëm që të besojmë. Në këtë çështje, drejtimi i duhur në adhurimin ndaj Allahut mund të arrihet vetëm nëse njohim shprehjet e sakta në lidhje me besimin dhe nëse i vëmë në zbatim ato. Përndryshe, përcaktimi i drejtimit të duhur si në ndjenja e mendime, ashtu edhe në zgjidhjen e problemeve dhe në arritjen e së drejtës mbetet shumë i vështirë. [3]

Ne nuk e konsiderojme se kemi kryer mekate apo jemi pergjegjes per mendimet per shkak te gjerave te liga ne imagjinaten tone. Megjithate, ne besojme se duhet te jemi te kujdesshem sepse keto mendime te imagjinuara me deshire mund te na bejne te humbim bekimin e imagjinates dhe mund te na udheheqin per te bere gabime te ndryshme.

Ne nuk jemi pergjegjes per imazhet qe ne pa dashje mendojme dhe qe vijne ne mendjet tona

Pergjegjesia eshte ne pyetje per veprime vullnetare. Me fjale te tjera, njerezit jane pergjegjes per veprat qe ata zgjedhin te bejne bazuar ne vullnetin e tyre. Megjithate, vullneti nuk eshte ne lidhje me mendimet e keqija qe vijne ne mendje. Kjo vlen atehere kur ju nuk keni vendosur te mendoni per gjera te liga dhe nuk i keni kryer ato. Per kete arsye, ju nuk jeni pergjegjes per to. Eshte me mire t’i injoroni ato duke i konsideruar si iluzione prej shejtanit.

Shejtani mund te imponoje mashtrimet e tij ne zemrat e njerezve nga vendi i quajtur “shenje e djallit” prane zemres

Prova qe keto fjale dhe mendime jane te imponuara, nuk jane produkte te zemre. Per shembull, edhe nese nje person vezhgon bukurine e qiellit permes nje teleskopi te piste, felliqesia nuk e ndot as vezhguesin, e as vezhguaren. Pra, fjale dhe mendime te tilla jane ato te shejtanit dhe ato nuk na demtojne. Demi i vertete eshte te perpiqeni ta hiqni ate ne kotesi, ose te frikesoheni prej saj duke menduar se eshte e rrezikshme.

                                    اَللّٰهُ أَعْلَم‏

                                                                Allahu e di me se miri

Huazuar/perkthyer nga: http://www.questiononislam.com/question/are-we-held-responsible-our-thoughts-and-imaginations

Na ndodh shpesh qe te zemerohemi, keshtu qe eshte e rendesishme qe te kuptojme se cka na meson feja Islame per te kaluar dhe menaxhuar zemerimin tone.

Pejgamberi a.s këshillon marrjen e abdestit kur jemi të zemëruar. Për shkak se zemërimi I personit vie nga shejtani i cili është I krijuar nga zjarri. Ndërsa uji është në krye të atyre të cilat e shuajn zjarrin. Përvec marrjes se abdestit, preferohen edhe veprime të tjera si ulja nëse jemi në këmbe, këndimi i besmeles (eudhubilahit), kontakti me dheun (shkelja mbi dhe), ndryshimi i vendit, ndryshimi i angazhimit, etj.

HADITHE RRETH ZEMERIMIT

Transmetohet që Pejgamberi a.s të ketë thënë: “Zemërimi është nga shejtani, shejtani është I krijuar nga zjarri, ndërsa zjarri shuhet me ujë. Kështu që kur dikush nga ju të zemërohet menjëherë le të ngritet për të marr abdest.” Ebu Davud, Edeb 4 (4784). Ndërsa në një hadith tjetër Pejgamberi a.s ka këshilluar: Nëse dikush nga ju zemërohet duke qenë në këmbë, le të ulet menjëherë. Nëse nuk i kalon zemërimi atëherë le të bië ne gjumë.” Ebu Davud, Edeb 4, (4782).

Njëherë, dy persona fjaloseshin në prani të Pejgamberit a.s. Zemërimi që kishin për njëri tjetrin u vërehej qartaz në fytyrat e tyre. Pejgamberi a.s atëher ju tha: “Unë di një fjalë, të cilën nëse e thuani atëherë do të ju largohet zemërimi që e keni. Ajo është: Eudhu bil-lahi minesh-shejtanir-raxhim.” Transmeton Tirmidhiu, Da’avat 53, (3448) dhe Ebu Davud, Edeb 4, (4780).

Njëherë një person erdhi tek Pejgamberi a.s dhe ju drejtua “o Resulullah! Më këshillo me diqka të shkurtë, mos të jetë e gjatë që mos ta harroj” pastaj këtë kërkesë të tijë e përsëriti disa herë. Pejgamberi ynë alejhi selatu ve selam ju përgjigj me një fjalë të vetmë: Mos u zemëro!. Transmeton Buhariu, Edeb 76; Tirmidhiu, Birr 73 (2021); Muvatta, Husnul Hulk 11, (2, 906).

Në një hadith tjetër Pejgamberi a.s transmetohet të ketë thënë: “ Ai i cili arrin ta kontrollojë zemërimin e tij atëherë kur ka mundësi dhe forcë që zemrimin e tij ta shpreh dhe të veprojë në bazë të zemërimit, Allahu në ditën e kijametit do ta ftoj që para krijesave të tjera të zgjedh hyrin që dëshiron për veten

Reagimet dhe sjelljet e njerëzve që gjenden në pozitën e përfaqësuesit të një horizonti të lartë janë tejet të rëndësishme. Sepse ata ndiqen edhe prej shumë të tjerëve nga pas. Nëse prijësit ecin drejt, edhe ata që u vijnë pas, ngase marrin shembull prej të parëve, vazhdojnë të ecin po në rrugë të drejtë. Mirëpo, nëse ata që prijnë, Zoti na ruajttë, nëse bien në gafa dhe gabime, ato shumohen e shumohen tek të tjerët, derisa marrin trajtën e një virusi.

E drejta e përbashkët

Fatkeqësisht, disa njerëz, të cilët që nga e shkuara e deri në ditët tona kanë qenë në rolin e prijësit të lëvizjeve të ringjalljes, ngase nuk e kanë kryer detyrën e tyre siç duhej, janë bërë fli të vetëm një fjale të pallogaritur, një lajthitjeje gjuhësore, ndonjë rrëshqitjeje në mendime apo prej fjalëve që e kanë kapërcyer qëllimin e tyre. Kjo gjendje, duke zbritur më poshtë, është bërë shkas për sa e sa bjerrje të tjera. Nganjëherë një fjalë e thënë pa lidhje, një sjellje e atillë, madje ndonjëherë edhe një ngritje e zërit pa vend, mimika apo gjestikulacione të caktuara, apo thjesht një mrrudhje e fytyrës u ka dhënë trajtë urrejtjesh dhe mllefesh të atilla, rehabilitimi i të cilave ka qenë krejtësisht i pamundur. Nëse këto gabime që bëhen prej atyre që gjenden në pozicionin e prijësit, edhe sikur të mos merren duke u shumëfishuar, por thjesht duke u imituar me të njëjtën masë, prapë kjo gjendje ka për të shkaktuar bjerrje tejet serioze. Kur, ç’është e vërteta, probleme të kësaj natyre nuk transmetohen asnjëherë me të njëjtën masë. Njerëzit i përkapin dhe i interpretojnë këto gabime sipas temperamentit apo receptorëve të tyre të perceptimit, dhe çështja fillon të përhapet duke u zgjeruar sa vjen e më shumë drejt terrenit. Si rrjedhojë, çdokush që gjendet në pozitën e drejtuesit a prijësit, duhet të tregohen shumë delikatë dhe të kujdesshëm në sjelljet dhe reagimet e tyre.

Ndërsa e kaloj ndonjëherë përpara syve filmin e jetës sime, për të bërë një analizë të së shkuarës, përballem me aq shumë pika, të cilat më duhet t’i analizoj deri në imtësi, sa që ndjej nevojën që të them “Ah sikur të mos kisha vepruar kësisoj!” për secilën prej tyre. Mirëpo, gjithashtu jam i vetëdijshëm se mendimi kësodore për çështje që i përkasin të shkuarës, për sa i përket rregullimit të diçkaje, është i pavlefshëm.

Që njeriu të mos hyjë në mendime të tilla pasi diçka të ketë marrë fund, të cilat nuk do t’i sillnin kurrfarë ndihmese, duhet t’i akordojë sjelljet, reagimet, fjalët dhe lëvizjet e tij në një mënyrë të atillë që të mos kenë më nevojë për kurrfarë ndreqjeje, duke i kthyer të gjitha këto në një mënyrë jetese. E ngase mendja e një njeriu të vetëm nuk mund t’ia dalë e vetme, një person që gjendet në detyrën e drejtuesit duhet të këshillohet medoemos me të tjerët përreth tij. Ata duhet të ngrenë grupe këshillimi, duke bërë që të mos jepen vendime për asnjë çështje pa u këshilluar njëherë brenda grupit përkatës. Sido që ne mund të kemi në dorë mjaft vlera të trashëguara nga burimet themelore të kulturës sonë, apo prej të shkuarës, komentimi i tyre në kontekstin e ditëve të sotme do bërë po sipas një konstanteje të përbashkët mendimi.

Gjithashtu, do pasur parasysh, se një çështje horizonti që ka si qëllim imagjinar njohjen e të tjerëve me të drejtën dhe të vërtetën, duhet të ndjekë të drejtën e përbashkët të të gjithëve. Kështu që, çdo mangësi e treguar në këtë çështje, mund të quhet një përdhosje e të drejtës së përbashkët. Ngase sipas disiplinës së fikh-ut islam e drejta e përbashkët është njëherësh edhe e drejta e Allahut, në gabimin e kryer është përdhosur njëkohësisht edhe e drejta e Tij. E bashkë me këtë e drejta e të Dërguarit të Allahut (s.a.s.), e atyre njerëzve që i kanë shërbyer njerëzimit përpara nesh, deri edhe tek e drejta e atyre njerëzve që janë sot duke shërbyer.

Të jetosh pavarësisht vetes

Në fakt, të këshillohesh do të thotë të jetosh pavarësisht vetes. Në njëfarë kuptimi, veprimi i njeriut pavarësisht vetes nuk është gjithnjë dëm apo humbje për të. Përkundrazi, në të shumtën e herëve, njeriu fiton sepse vepron pavarësisht vetes; e ngase vepron vetëm sipas mendjes dhe arsyes së tij humb.

Në një hadith të bekuar, Profeti fisnik (s.a.s.) shprehet:

“Në ditën e gjykimit kur nuk do të ketë hije tjetër, pos asaj të Allahut, këto shtatë klasa njerëzish do të qëndrojnë nën hijen e Tij.”, e duke thënë “imamun adil”^[1] përmend të parin prijësin që vepron me anë të drejtësisë. (Buhari, ezan, 36; Muslim, zekat, 91). Domethënë, para së gjithash, që një njeri të jetë i drejtë është shumë e vështirë. Sepse një njeri që gjendet në krye të një shoqërie, që përfaqëson njëherazi forcën, por ka në dorë edhe të gjitha mundësitë e një populli të tërë, që të jetë i drejtë, duke mos u ndarë asnjëherë prej drejtësisë, largpamësisë, dhembshurisë dhe të njerëzishmes, është e lidhur me të jetuarit pavarësisht vetes.

Në një tjetër hadith, Profeti ynë i nderuar (s.a.s.), shprehet:

“Ka tri klasa njerëzish, me të cilët Allahu as nuk do të flasë, as nuk do t’i justifikojë, e as nuk do t’ua hedhë fare shikimin në ditën e gjykimit. Për ta ka një dënim të dhimbshëm. Ata janë: plaku që kryen imoralitet, udhëheqësi që gënjen, dhe i skamuri arrogant.” (Muslim, iman, 172)

Këtu është tërhequr vëmendja drejt disa shembujve të papëlqyeshëm. Në këtë pikëpamje, imoraliteti është i ndaluar për çdokënd. Mirëpo të ngrihet dikush që e ka mbushur moshën, e nuk i ka ngelur më shumë në lidhje me këtë botë, e t’i futet një mëkati të këtillë, kjo mbart kuptimin e mëkatit mbi mëkat. Fjala që mund t’i thuhet një njeriu të këtillë mund të jetë veç kjo: “Turp të të vijë! Je edhe në moshë të thyer, more i paturp! Nëse nuk të vjen turp prej njeriut, të paktën turpërohu para Allahut!”

Në hadithin e bekuar, klasa e dytë është ajo e udhëheqësit që e ka kthyer gënjeshtrën në një pjesë të pandarë të karakterit të tij. Gënjeshtra është mëkat për çdo njeri, mirëpo nëse atë e thotë një udhëheqës që gjendet në krye të një populli të tërë, atëherë ai mëkat shumëfishohet.

Në klasën e tretë, sipas hadithit, përfshihen njerëzit e skamur, por që janë arrogantë. E dini atë thënien: “Hem qeros, hem fodull.” I varfër, por prapëseprapë arrogant, me gjithfarë sjelljesh shitmendëse. Nuk del ndonjëri t’i thotë: “Po ti more, me ç’shet mend?!” Në një sjellje të këtillë ka një lajthitje serioze sa për ta shumëfishuar mëkatin. Ndërkaq, le ta themi, se duke ndërtuar të kundërtën e hadithit, mund të kuptojmë vlerën e pasanikut që sillet me thjeshtësi. Sepse, në të kundërt të të parit, ai vepron pavarësish vetes.

Në të parin ndër këta dy hadithe, ndërsa bëhet fjalë për jetesën e njeriut pavarësisht vetes, në tjetrin bëhet fjalë për jetesën vetëm në bazë të dëshirave të egos. Ngaqë Xhehenemi është i rrethuar prej dëshirave trupore dhe egoiste, një njeri që e zhyt veten brenda këtyre dëshirave, ka mundësi që të thithet pashmangësisht prej tyre. Ndërsa, përsa i përket Xhenetit, edhe ai është i rrethuar me gjëra të papëlqyeshme. Edhe rruga për të hyrë në të është e lidhur me jetesën e njeriut pavarësisht natyrës së tij njerëzore, madje edhe duke e kapërcyer vetveten.

Kush këshillohet nuk humb asnjëherë

Profeti ynë i nderuar (s.a.s.) në një hadith të Tijin shprehet: “Kush këshillohet nuk humb, e nuk birret asnjëherë.” (Taberani, el Muxh’emul kebir, 6/365; el-Kudai, Musnedu’sh Shihab, 2/7) Sipas këtij hadithi, kush nuk do që të jetë prej të humburve, edhe çështjet që mund t’i zgjidhë edhe vetë, duhet që t’i këshillojë edhe me të tjerët.

Unë vetë, madje edhe në çështjet më të imta, jam përpjekur gjithnjë që t’i këshilloj me tre-katër veta që kam pasur përreth. Ndonjëherë, qoftë edhe në orën një të natës, nëse më vjen ndërmend ndonjë problem, më ndodh që të telefonoj miq të mitë, dhe u them: “Është një problem i këtillë. A mund të më jepni mendimet dhe zgjidhjet tuaja alternative në lidhje me të?” E prej kësaj nuk kam dalë asnjëherë i humbur. Edhe nëse na ka ndodhur që të ketë dalë e kundërta, do të thotë që jemi gabuar të gjithë. Domethënë e kemi ndarë gabimin ndër vedi. Edhe kur të shkojmë përballë Allahut (xh.xh.), do t’i themi: “O Zot! Folëm, u këshilluam me njëri-tjetrin, mirëpo nuk qëlluam dot në shenjë. Ç’të bëjmë, me sa duket të gjitha mendjet tona nuk kanë qenë të mjaftueshme.”

Disa njerëz, përsa i përket pozicionit në të cilin ndodhen, mund të jenë të përgatitur, dhe mund të kenë përvojë më se të mjaftueshme për të thënë: “E di unë këtë.” Mirëpo nuk do harruar se ka edhe njerëz të tjerë, të cilët mund ta shohin çështjen nga një këndvështrim më i gjerë dhe gjithëpërfshirës. Këta njerëz, që gjenden në të tilla pozita, nuk shohin vetëm zgjidhjen e problemit, por bëjnë lidhje edhe mes tij dhe çështjesh të tjera, që mund të kenë të bëjnë me të. Veç kësaj disa zbatime që prej dikujt, si pasojë edhe e pozicionit të tij, mund të duken si zgjidhje, mund të mos jenë zgjidhje në të vërtetë, kushedi, ndoshta ajo mund të jetë thjeshtë një zgjidhje e keqe në trajtën e një zgjidhjeje të mirëfilltë.

Ç’është e vërteta, një vendim i marrë sipas formës, “sipas meje”, që mund të shoqërohet me mendimin se kjo është zgjidhja, nuk do të thotë aspak se ajo është zgjidhja. Sepse zgjidhja e vërtetë dhe e pranueshme, nuk ka të bëjë aspak me “sipas meje”-n. Zgjidhje e pranueshme do të thotë zgjidhje e pranuar prej arsyes së përbashkët. Në veçanti, e pranueshme, me fjalët e Muhasibiut, është ajo e vërtetë që mbështetet prej arsyes dhe logjikës kuranore. Kësodore, çdokush që dëshiron të testojë nëse një zgjidhje është e pranueshme ose jo, duhet ta përballë atë fillimisht me kriteret e Kuranit dhe Sunetit. Për aq kohë sa nuk bëhet një përballje e tillë, të gjitha vendimet e marra prej njeriut në bazë të mendimit se kjo është e pranueshme sipas tij janë veç fjalë të thëna në emër të egos.

Kurani Fisnik, në suren Fatiha, të cilën ne e lexojmë dyzet herë në ditë, na mëson të themi: “Ne vetëm ty të kryejmë adhurime, dhe ndihmën veç prej Teje e kërkojmë.” (Fatiha, 1/5) Sepse njeriu nuk mund të shpëtojë veç me adhurimin që kryen individualisht. Nga një anë, shpëtimi i tij është i lidhur me përpjekjen e tij për të ecur në një vijë të përbashkët me shokët e tij, për të siguruar dhe mirëmbajtur vëllazërinë e vërtetë, duke bërë edhe shpërblimet e mirësitë e tyre të derdhen edhe në hauzin e mirësive dhe shpërblimeve të tij. Kësisoj, që një udhëheqës të jetë sa më larg gabimit, e t’i afrohet sa më pranë të drejtës, mund të realizohet vetëm duke thënë “Ne”, e duke vepruar përherë në bazë të arsyes dhe ndërgjegjes kolektive.

Me pak fjalë, që shërbimet e kryera sot të shumëfishohen, njerëzit që duken në krye duhet të jetojnë pavarësisht vetes, e duke e braktisur mënyrën e të menduarit “Mendja ime, mendimet e mia, konceptimi im”, duhet ta lidhin çdo vendim të tyrin sipas një mendimi sistemor. Një njeri që do të jetë një “prijës i drejtë” sipas fjalëve të hadithit, duhet të dijë si t’i vlerësojë mendimet e të tjerëve përreth; të këshillohet; kur duhet të heqë dorë prej mendimeve të tij; derisa të gjejë atë që është më e pranueshmja dhe më e arsyeshmja. Nëse çështjet i lihen gjykimit dhe analizës së një grupi të caktuar, do të dalë e vërteta bazuar në një marrëdhënie mendimesh, e kësodore do t’u jetë paraprirë zhgënjimeve. Megjithatë, në çfarëdo fushe a dege qoftë, nëse çështjet u lihen veç nismave individuale, gabimet do të jenë të pashmangshme.

[1] Prijësi i drejtë

Zhvillimi i shpirtit të dedikimit është i lidhur në mënyrë parësore me besimin e plotë në fenë që përfaqëson. Është e pamundur që të ndjellësh një shpirt dedikimi tek njerëzit, nëse ata nuk kanë besim. Dhe kohëzgjatja e zhvillimit të një besimi të këtillë mund të ndryshojë sipas aftësive dhe talentit. Ndërsa për disa njerëz mund të mjaftojnë rehabilitime të shkurtra; për shembull, disa njerëz e kuptojnë dhe e shohin atë që kanë për të kuptuar dhe parë në dyzet orë, disa të tjerë mund t’i kuptojnë për dyzet ditë, muaj, apo dyzet vjet. Madje edhe disa njerëz të lartë si Xhunejd Bagdadi, që janë shpirtra shumë të hapura ndaj kuptimeve të thella, janë shprehur vetë se disa gjëra i kanë kuptuar vetëm pas të gjashtëdhjetave. Patjetër që nuk është aspak e drejtë që ta kuptojmë këtë fjalë të Xhunejd Bagdadit sikur ai nuk ka kuptuar asgjë deri në atë moshë, e një kuptim i tillë zaten është një paturpësi e bërë hapur karshi tij. Atëherë, si duhet ta kuptojmë këtë fjalë të tijën? Ai njeri i lartë e kishte ngulur vështrimin vetëm kah njeriu i përsosur, e nuk shihte asgjë tjetër. E me sa duket, për të ndjerë disa flladitje të atij horizonti, duhej të kalonte njëfarë kohe. Ndoshta, ai, me këtë, donte të theksonte ndryshueshmërinë e aftësive te njerëzit. Me një fjalë, çfarëdo qoftë synimi dhe qëllimi, ne duhet të tregojmë kujdes ndërsa flasim për njerëzit e lartë, duke u ruajtur prej mendimeve negative dhe duhet të kërkojmë mbrojtje tek Allahu prej thënies së ndonjë fjale të pahijshme. Përkundrazi, mund të bëjmë ndonjë gafë që do të prekte edhe sedrën e Allahut (xh.xh.).

Mirësia më e madhe që mund t’u jepet brezave të sotëm

Nëse do t’i ktheheshim çështjes sonë parësore, në ditët tona, është bërë akoma edhe më e vështirë për të përndezur ndjenjën dhe mendimin e dedikimit ndër zemra. Në këtë kohë kur çerdhja familjare nuk shpreh ndonjë gjë në emër të thellësive metafizike, kur rruga vepron veç në kahun e kundërt, kur në çerdhet e dijes nuk prezantohet kjo ndjenjë dhe ky mendim, dhe kur në faltore nuk fryhet ky shpirt ndër zemra, e kur nuk gjenden institucione që të drejtojnë kah horizonti i zemrës dhe shpirtit, të ndjellësh shpirtin e dedikimit ndër zemra, është e lidhur me disa përpjekje të forta. Sepse, t’i ndash njerëzit prej ndikimit të trupores, të cilës ata i janë bërë robër, e prej andej t’i drejtosh kah gradët e jetës së zemrës dhe shpirtit, për të pasur si synim të vetëm pëlqimin e Allahut (xh.xh.), duke i bërë që të përmendin vetëm fjalinë “O Zot, unë dua prej teje shëndet, mirësi dhe kënaqësinë Tënde!” gjatë gjithë ditës, kërkon një përpjekje shumë të madhe. Njeriu, për nga natyra e tij, është shumë i dhënë pas botës dhe bukurive të saj. Sidomos në ditët tona, kur ato janë vendosur në qendër të çdo gjëje, mund të thuhet se njerëzit janë të përgatitur për çështjet e kësaj bote në mënyrën më të përsosur. Kësisoj, për mendimin tim, mirësia më e madhe që do t’u bëhej këtyre brezave, do të ishte ndjellja e dëshirës dhe emocionit për të jetuar.

Në fakt, një emocion dhe dëshirë e tillë është një prej shtyllave më të rëndësishme të shpirtit islam. Ashtu siç ajo do ta tregojë veten si përkushtim dhe devotshmëri në të, kur pasqyrohet në namaz, dhe në çështjen e përhapjes së emrit të Allahut, ajo do ta shfaqë veten me anë të shpirtit të dedikimit, duke nxitur vazhdimisht vetëm ngarendjen në këtë rrugë. Ju shpjegojuni ç’të doni në lidhje me shpirtin e Islamit të gjitha zemrave që jetojnë të mangëta prej kësaj dëshire dhe emocioni, por do të jetë e vështirë që të vëreni tek ta shenja të sakrificës dhe qashtërsisë shpirtërore.

Mungesa e emocionit do të thotë vdekje e zemrës

Me pak fjalë, tek njeriu duhet të gjendet një emocion që ai ta marrë e ta përplasë veten gjithandej prej shqetësimit. Asisoj, që kur të gjendet përballë ndonjë zemre që nuk beson, të thotë “Pse nuk besojnë këta njerëz?”, e sakaq të fillojnë e t’i zukasin tëmthat, zemra t’i duket sikur po i ndalet e koka t’i duket sikur nga çasti në çast do t’i ndahet në mes. Vetëm nëse te njeriu ka një emocion të tillë çmenduror, ju duhet t’i thoni: “Iu bëfsha kurban emocionit tënd. Të të marr e të të mbaj mbi krye.”, dhe duke i thënë këto fjalë, ju e rinovoni emocionin e tij me mendjen dhe logjikën islame. Me fjalë të tjera, ju keni mundësinë për ta drejtuar për mirë emocionin e tij, i cili mund edhe ta shpjerë edhe në tërbim. Pra, mund ta ndihmoni që ai ta përdorë këtë emocion, me durim dhe vazhdimësi, në rrugën e së drejtës. E me sa duket, ajo që duhet bërë fillimisht, është ndjellja e një emocioni të tillë ndër zemra. Sepse atje ku nuk gjendet emocioni, është e pamundur që të bëhet ndonjë punë kushedi se çfarë vetëm me një arsye të thatë dhe me një logjikë të qëndrueshme. Fillimisht, njerëzit duhet ta besojnë tërë emocion e t’i dalin zot një synimi imagjinar, e megjithë vështirësitë dhe pengesat që mund të hasin, të dinë si të rrinë të qëndrueshëm dhe të palëkundur në pozicionin që u duhet të qëndrojnë, e atje ku është për të rendur të rendin porsi kuajt e egër, derisa të plasin.

Si në çdo cilësi të mirë, edhe këtu, shembulli më i mirë për ne gjendet tek Profeti ynë i Dashur (s.a.s.). Shihni pak se ç’thotë Allahu në Librin e Tij të lartë në lidhje me këtë cilësi të Tijën. “Për pak do të shkatërrosh veten, duke rendur pas tyre, pse nuk besojnë Kuranin.” (Kehf, 18/6). Në një vend tjetër, thuhen këto fjalë: “O i Dërguari Im! Për pak do të vrasësh veten, pse ata nuk besojnë.” (Shuara, 26/3). Të dyja këto ajete tregojnë se ç’shpirt islam mbartte Profeti i Islamit. Allahu (xh.xh.) e paraqet kësisoj emocionin e Tij: “Ti nuk mund të udhëzosh kë të dëshirosh. Vetëm Allahu, udhëzon kë të dojë.” (Kasas, 28/56). E me këtë, Ai ia rinovon Atij emocionin. Saora, nëse te një person gjendet një emocion i tillë islam, ne e rinovojmë atë me fjalët e Kuranit. Ne mund t’ia tregojmë atij se çfarë do të thotë të veprosh i plotë, se ç’duhet të çojë e ç’duhet të sjellë, dhe sipas koniunkturës apo sipas ndjenjave të bashkëbiseduesit si duhet të veprojë. Por nëse nuk ka ende ndonjë emocion, çfarë do të rinovoni ju?

Për të pasur një jetë të qëndrueshme dhe të vendosur duhet që fillimisht të kesh një gjendje shpirtërore të mbushur plot e përplot me emocione. Mirëpo, arsyeja dhe logjika nuk duhet të sakrifikohen assesi për ndjenjat dhe emocionet. Sepse, pikërisht pas kësaj pike mund të lindin teprimet dhe çekuilibrimet. Kështu që, ndërsa nga njëra anë zemrat vlojnë prej emocionit, nga ana tjetër arsyeja dhe gjykimi duhet të jenë përherë pararojë e emocioneve, në mënyrë që t’i kanalizojnë këto emocione në kahe të drejta.

Arsyeja dhe emocionet duhet të jenë mbështetëse të njëra-tjetrës

Sidomos, nëse ne kemi për të sendërtuar ndonjë synim të lartë imagjinar, bllokimi i rrugëve diku nuk duhet të na nxjerrë neve prej rrugës në të cilën gjendemi. Ne, si zemra besimtare, nëse ndodh që shtegu të bllokohet diku, duhet të kërkojmë menjëherë shtigje të reja, e asisoj vetëm vazhdojmë drejt përparimit. E nëse ndodh që edhe kjo të bllokohet, atëherë sërish kërkojmë tjetrën. Edhe nëse të gjitha rrugëve të mos ia shohim dot fundin, ne duhet të themi: “Edhe po nuk e realizuam dot ne, atëherë e realizojnë ata që do të vijnë pas nesh, e prapë po nuk e bënë dot as ata, atëherë medoemos që e bëjnë ata që do të vijnë mandej.”, duke mos humbur shpresë për asnjë çast të jetës sonë. Po të jetë nevoja, edhe yjet i zbresim poshtë prej qiellit, e me botëkuptimin se do t’i zbresim për të ngritur një sistem me to, dhe duke e ditur se mungesa e një përpjekjeje të madhe do të thotë vdekje për ne, përpiqemi që ta mbajmë përherë për sipër nivelin e orvatjeve. Por njëkohësisht, tregojmë një kujdes të veçantë që çdo hap ta hedhim nën dritën e arsyes, pasi një besimtar nuk mund/duhet të shpërfaqë assesi kundërthënie mes arsyes me emocioneve, pasi ato janë ushqyese të njëra-tjetrës. Deri më sot, sa e sa njerëz, vetëm sepse kanë vepruar të verbuar prej emocioneve, megjithëse në rrugën e së drejtës, u kanë shkaktuar shumë dëme Islamit. Ndërsa disa të tjerë, kanë menduar se do të mund t’u shpjegonin ndonjë gjë njerëzve vetëm me atë arsyen e thatë, llafazanërinë, demagogjinë dhe dialektikën e tyre, mirëpo nuk kanë arritur të ndërtojnë dot asgjë të qëndrueshme, që të jetë frymëmarrëse për një kohë të gjatë, e saora kanë ngelur të plandosur përdhe prej lodhjes.

Kësodore, përkrah një emocioni të plotë, ne kemi nevojë edhe për ligje dhe rregulla të testuara nën dritën e gjykimit kuranor. Sepse të gjitha fjalët dhe veprimet tona duhet të jenë të kontrolluara nëse janë të drejta në bazë të Kuranit dhe Sunetit. Sepse, derisa Profeti ynë i Dashur na ka këshilluar: “Ajo që ju duhet juve është të ndiqni Sunetin tim dhe jetën e katër kalifëve. Kapuni fort dhe shtrëngojeni me dhëmbë këtë litar.” (Ebu Davud, Sunet, 6), përkrah Kuranit dhe Sunetit, edhe botëkuptimi dhe sjelljet e katër kalifëve është shumë e rëndësishme që ne t’i krahasojmë sjelljet dhe veprimet tona me jetët e tyre. Sepse ashtu siç jemi të lidhur, dhe besojmë në vërtetësinë e synimeve dhe qëllimeve tona, edhe rruga në të cilën ne ecim duhet të zgjojë siguri dhe besim tek të tjerët. Dhe kjo mund të realizohet vetëm duke ndjekur edhe jetën e sahabëve fisnikë, krahas rrugës së Kuranit dhe Sunetit.

Mendimi bashkë me veprimin janë dy dinamikat më të qenësishme që na tregojnë neve rrugën e ekzistencës së vërtetë, që na ndihmojmë të mund të qëndrojmë vetvetja edhe përballë stuhive më të fuqishme, por gjithashtu, edhe që na bën të mundur që ta ndryshojmë veten tonë për mirë. Një mendim i përmbledhur, edhe nëse vjen më parë se veprimi, në kuptimin e saj të njëmendtë mendimi përftohet brenda veprimit. Domethënë, sadoqë njeriu të thellohet mbi një çështje të caktuar, duke u rrekur që ta lexojë sa më pastër atë çështje, kuptimi i tërësishëm i saj, dhe vendosja mbi themele të shëndosha, fillon të sendërtohet vetëm pasi çështjet e planifikuara të jenë hedhur në jetë. Sepse realizimi i çështjeve të planifikuara, dhe njëkohësisht dalja përballë disa arritjeve të caktuara, ka për ta futur atë më tej, nëpër mendime akoma edhe më të thella, ndërsa mendimet e mëparshme, fillestare, do të jenë kthyer në të patundshme. Domethënë, qoftë në mënyrë të përmbledhur, qoftë duke e hapur më tej çështjen e kuptimit të kësaj çështjeje, kriteri më i rëndësishëm i qëndrimit të lidhur pas qëllimit dhe mendimeve është qashtërsia e mendimit. Si rrjedhojë, ne duhet që ta shohim qëndrimin besnik pas qashtërsisë së mendimit si një pjesë të pandashme të karakterit, dhe cilatdo qofshin kushtet, duhet ta ruajmë si sytë e ballit.

Mendimet e qëndrueshme përftojnë sjellje të qëndrueshme

Në këtë çështje, të tjerët mund të tregojnë gjithfarë sjelljesh karshi nesh. Mirëpo gabimi i botës nuk duhet të na shtyjë neve kurrsesi në gabim. Sepse ne, duke marrë parasysh vlerat tona thelbësore, duhet të qëndrojmë përherë të lidhur fort pas atyre mendimeve të para. Sepse nëse do t’i ndryshojmë mendimet dhe veprimet tona si pasojë e këtij apo atij shkaku, atëherë kjo kthehet në diçka të vazhdueshme, derisa në fund të jemi larguar prej rrugës së të vërtetës. Ndërsa ne, jo vetëm që nuk duhet të lejojmë të tjerët që të na shtyjnë drejt devijimit, por as që të na vonojnë nuk duhet t’i lejojmë, madje duhet të përpiqemi që të qëndrojmë sa më larg prej çdo lloj mendimi a ndikimi që mund të quhet si njëfarë provokacioni për ujëvarën tonë të mendimeve a botëvështrimit. Sepse synimi parësor i provokacioneve, është devijimi i njerëzve që gjenden në rrugën e së mirës prej synimeve të tyre imagjinare, duke u përpjekur që t’u japë një tjetër trajtë apo drejtim. Ndërsa me disa fjalë të tjera, qëllimi kryesor që fshihet pas provokacioneve, më tepër se sa arritja drejt një qëllimi, është pengesa e njerëzve që po shkojnë drejt qëllimit, në mënyrë që t’i drejtojë kah një tjetër drejtim.

Si rrjedhojë, njerëzit që përfaqësojnë mendimin e qëndrueshëm nuk duhet të ndryshojnë kurrsesi përballë shprehjeve a qëndrimeve të pabaza dhe të paqëndrueshme – patjetër që ka të drejtën e kundërshtimit, vërtetësimit a qartësimit përballë shpifjeve – duke qenë përherë në përpjekje të ndershmërisë dhe ruajtjes së pastërtisë. Patjetër që ne duhet të mendojmë vazhdimisht drejtë, që edhe sjelljet apo veprat që do të ngremë mbi to të jenë po të qëndrueshme. Sepse nëse merremi edhe ne pas çdo stuhie të këtillë, atëherë do të humbnin mjedisin në të cilin po ecim, biem nëpër rrugica qorre, derisa kthehemi në njerëz që kanë humbur rrugën.

Kush mendon bukur, merr kënaqësi prej jetës

Profeti ynë i dashur (s.a.s.) në një hadith shprehet se heshtja e besimtarit është meditim, ndërsa e folura urtësi. (shih: ed-Dejlemi, el-Musned, 1/421) Duke marrë parasysh këto fjalë, mund të themi se nëse njeriu mendon dhe ndërton në mendjen e tij veç gjëra të mira, atëherë kjo për të është një adhurim. Madje, edhe sikur të zhytet nëpër mendime, të cilat është i vetëdijshëm se nuk i realizon dot, megjithëse në njëfarë mënyre do të thotë humbje e kotë energjie, nëse njeriu gjendet përherë i zhytur në mendimin “po të kem mundësi që t’ia ndryshoj fytyrën dhe ngjyrën kësaj bote, për ta bërë më të bukur dhe më tërheqëse”, kam bindjen se edhe këto kalojnë si njëfarë adhurimi. Andaj, detyra e besimtarit është që ta lidhë veten pas këtyre mendimeve të bukura, duke e vazhduar jetën pikërisht brenda një kornize të këtillë mendimesh. Edhe Said Nursiu në librin e tij “Letrat” shprehet: “Ai që sheh bukur, mendon bukur. Ai që mendon bukur, merr kënaqësi prej jetës.” Kësodore, që njeriu ta jetojë jetën brenda një kornize të këtillë, dhe që të jetojnë një jetë si brenda korridoreve të Xhenetit, është e lidhur me këtë të menduar bukur.

Veç kësaj, ngase te njeriu gjendet një aftësi për të menduar, nëse ai nuk e kanalizon këtë mundësi në rrugë të mira, atëherë po kjo aftësi mund ta tërheqë atë drejt rrugësh të papëlqyeshme si egoizmi apo bohemizmi. Madje përpos mendimit, edhe imagjinimi apo ëndërrimi i papërdorur për mbarësi mund ta çojë njeriun përballë tërë këtyre gjërave aspak pozitive. Andaj besimtari duhet të ketë përherë të njëjtat mendime te të cilat beson, të lexojë përherë për to, pa lënë hapësira për asnjë tjetër lloj mendimi, dhe të dijë që të ushqehet përherë prej burimeve të tij parësore. Njëkohësisht ai duhet të dijë si ta vlerësojë vullnetin e tij, duke i parandaluar të gjitha ndjenjat dhe mendimet që vijnë pa marrë më parë leje prej mekanizmave të ndërgjegjes. E nëse ai ngelet pjesë e tërë këtyre erërave të këqija, atëherë, siç këshillohet në një hadith, ai duhet të dijë se si të largohet menjëherë së andejmi. Sepse një njeri që hap velat kah imagjinime që mund të prekin qashtërsinë e mendimit, mbërrin në një pikë të atillë, që ngjan me atë që është larguar aq shumë nga bregu, sa nuk e gjen dot më rrugën e shpëtimit prej të këqijave. Nëse ai nuk di si t’i ndërpresë menjëherë ndjenjat e urrejtjes, mllefit, keqdashjes që fillojnë të çelin brenda tij, mund ta shtyjë derisa të marrë vendime apo të kryejë disa veprime të caktuara.

Nga njëra anë njeriu duhet të dijë si ta përdorë vullnetin e tij, e nga ana tjetër edhe duhet të kërkojë ndihmë prej Allahut (xh.xh.). Dhe nëse arrin ta bëjë diçka të këtillë, atëherë ai me ndihmesën e Allahut ka për ta jetuar jetën e tij nën ombrellën e një mbrojtjeje hyjnore. Mirëpo nuk duhet harruar, se edhe njerëzit më të qëndrueshëm mund të rrëzohen një ditë, prandaj edhe duhet ndenjur përherë i përgatitur ndaj çdofarë rreziku. Ndërsa ajo që duhet të bëjmë nëse ngelemi përballë një rrezikshmërie të tillë, është ajo që bëri edhe i pari ynë, Ademi (a.s.): “O Zot, ne i bëmë keq vetes sonë, e nëse as Ti nuk tregohesh i mëshirshëm me ne, atëherë ne jemi krejtësisht të humbur.” (Araf, 7/23), dhe sakaq të drejtohemi veç kah Ai.

Epshe dhe çartisje të veshura si mendime

Një prej çështjeve që duhet treguar më shumë kujdes për hir të nderit të mendimit është edhe mundësia që epshet dhe çartisjet tona të mvishen prej një trajte mendimi. Në një gjendje të këtillë, kriteri që duhet ndjekur për të bërë dallimin se çfarë është çartisje, e çfarë është mendim i mirëfilltë, janë ligjet shoqërore. Për shembull, nëse dikush tregon një sjellje të caktuar, a reagim, karshi teje, dhe ti nevrikosesh prej kësaj, pikë së pari ti duhet të shohësh njëherë a është dëmtuar e vërteta prej gjithë kësaj. E nëse nuk bëhet fjalë për një rast të këtillë, atëherë kjo do të thotë se ti je nevrikosur për llogari të vetes sate, e cila do të thotë troç se reagimi ty të buron prej egos. Ndërsa kriteri i përcaktuar prej Kuranit për rastet kur ty të bëjnë diçka të keqe, është: “E mira nuk mund të bëhet një me të keqen. Atëherë ti përpiqu që ta mbrosh të drejtën në mënyrën më të mirë.” (Fusilet, 41/34). Kësodore, nëse dikush ju ka bërë një të keqe, veprimi i parë që duhet ndërmarrë karshi tij është thyerje e nervave dhe mërzitjes së tij me një buzëqeshje. Mirëpo nëse e keqja e tij përfshin jo vetëm atë, por një tërësi të tërë shoqërore, atëherë askush nuk ka të drejtë që të falë kënd. Sepse njeriu mund të tregohet mirëkuptues dhe falës vetëm për ato të drejta që i përkasin vetë atij. Edhe Allahu (xh.xh.) nuk ka caktuar ndonjë mëkëmbës që të ruajë të drejtën e Vet. Andaj, askush nuk mund të ngrihet e të japë vendime për të drejtën e Allahut. Në të kundërt, kjo ka për të qenë një mungesë respekti karshi të drejtës së Allahut (xh.xh.).

Nëse do të ktheheshim në çështjen tonë kryesore, mund të themi se është e vërtetë, që nganjëherë, epshet dhe çartisjet tona mund të hyjnë në trajta mendimesh, e duke u bërë edhe mjete të shtysave djallëzore, ato mund t’i japin mend njeriut, asisoj që ai mund t’i hyjë disa rrugëve të gabuara. Këtë mund ta shihni edhe në disa programe televizive ku disa njerëz kanë veç shpirtin e kundërshtimit. Ata sikur të jenë kyçur në kundërshtimin e gjithçkaje, ndërsa pala përballë të thotë ç’të dojë, të saktë a të gabuar, ata thonë veç të kundërtën. Ta zëmë se dikush do t’u thotë që “Me lejen e Allahut, unë do t’ju tregoj juve tani rrugën që çon për në Xhenet.”, e pas këtyre fjalëve përballë të hapen portat e Xhenetit, duke bërë që të shfaqen të gjitha bukuritë e atjeshme, atëherë ata do të ngrihen e do të thonë: “Jo, ne nuk duam të hyjmë në këtë Xhenet. Ne duhet të fitojmë edhe shumë gjëra të tjera këtu. Ti me këtë që po na thua kërkon të na shtysh drejt dembelizmit dhe përtacisë.”. Domethënë ata u kthehen me demagogji edhe fjalëve apo mendimeve më të pranueshme prej të gjithëve. Ja, janë pikërisht këto fjalë të nxitura nga shejtani dhe që burojnë prej egos dhe epsheve të njeriut. Mirëpo njeriu, gabimisht pandeh se këto i ka menduar dhe thurur vetë.

Ndonjëherë, ndodh që të ketë edhe mes myslimanëve të atillë që bien në kurthin e djallit dhe egos që i urdhëron përditë për të keqen. Për shembull, kur i kujton vdekjen një njeriu të këtillë, ai me dëshirën e të jetuarit në këtë botë, me pasionin për fëmijët dhe familjen, dhe me kërkesat për të marrë kënaqësi prej kësaj jete, i vesh të gjitha këto me këllëfin e shërbimit, e duke rënë po prapë pre e shtysave të epshit dhe djallit thotë: “Mua më duhet të rri edhe shumë më shumë këtu, që t’ua tregoj të vërtetat edhe shumë njerëzve të tjerë.” Mirëpo një besimtari të sinqertë, nga njëra anë duhet t’i djegin hundët prej pasionit që ndien karshi Zotit të tij, ndërsa nga ana tjetër, duhet të jetë i përmbushur veç me dëshirën për t’u takuar me Profetin tonë të dashur (s.a.s.), madje të vuajë prej kënaqësisë për t’u ulur në një sofër me Ebu Bekrin, Omerin, Osmanin dhe Aliun (r. anhuma), ndërsa nga ana tjetër të thotë: “O Zot, ngase nuk e di a e kam mbushur ose jo kohën, e nuk dua kurrsesi që të tregohem i paturp karshi teje duke u nxituar.”, dhe saora të veprojë me masë. Në këtë pikë, gjykuesi më i mirë është ndërgjegjja. Kësodore, njeriu duhet t’i testojë njëherë fjalët që do të thotë nëpërmjet kritereve të pashoqe të ndërgjegjjes. Nëse arrin ta bëjë diçka të tillë, atëherë ai do të jetë i mbrojtur prej ngatërrimit të egos me Zotin, apo egos dhe çartisjeve të panumërta me mendjen dhe logjikën e shëndoshë.

Një prej problemeve më të mëdha të njeriut të sotëm është se ndodhet nën presionin e rinisë. Pasionet kanë vënë nën pushtetin e ndikimit të tyre ndenjat tona të larta. Dhe sot është seriozisht e vështirë që të vërtetat e larta të përfaqësohen në atë cilësi që i kërkon i Dërguari i Allahut. Ndërkaq, është e vërtetë se edhe lufta në një vijë të tillë ka, në vetvete, avantazhet e saj. Sa më të vështira të jenë kushtet, aq më i madh është përfitimi, është shpërblimi që vjen prej kësaj lufte.

A s’ishin kushtet tejet të vështira që luftës që përballoi Hz. Hamzai, të cilat e ngjitën atë në nivelin e dëshmorit më të madh dhe të luanit të Allahut? Me thënien “dushmani është i madh, por ne kemi besimin tonë”, pati sulmuar në radhën e parë e qe bërë mburojë e gjallë ndaj sulmeve të armiqve duke mos e llogaritur vdekjen.

Mëkatet që na shqetësojnë ne, ishin të pranishme edhe në kohën e sahabeve, pasuesve të Profetit, madje në tërë kompleksitetin e tyre. Gratë kryenin adhurimin rreth Qabes lakuriq, kurse faizi, ankandi, rushfeti, pijet alkoolike, kumari, etj ., e gërryenin si krimb shpirtin e shoqërisë. Kurse pasuesit zgjodhën Islamin duke i kthyer shpinën asaj lloj jete. Megjithatë, edhe ata, si njerëz që ishin, bartnin ndjenja, dëshira dhe pasione. Por a s’ishte pikërisht heqja dorë prej tyre që i bënte ata më të mëdhenjtë ndër më të mëdhenjtë? Fakti që në një periudhë të atillë hodhën mënjanë tërë shëmtitë e zgjodhën një jetë krejt të pastër e të ndriçuar përkundër të gjitha vështirësive e rreziqeve, që u vunë në radhë pas Profetit (a.s.), u pén‘toi atyre virtyteve të mëdha dhe, në saje të këtyre virtyteve të fituara, u bënë, me meritë të plotë, yje ndiçues për brezat pasardhës.

Fatkeqësi dhe humbje morale si të asaj kohe ka edhe në ditët tona. Fundja, edhe konstmktorit të parë të moralit tonë, në një kuvend shpirtëror i patën thënë “njeriu i kohës së fatkeqësive dhe humbjeve”. Edhe atyre që viheshin në radhë pas tij u patën thënë se, në se një ditë Profeti do t’u bënte zë, do t’u drejtohej po në këtë mënyrë: “Ejani, o brezat e kohës së fatkeqësive e të humbjeve!” Sepse, po qe që do të merreshin në dorë një e nga një e do të vlerësoheshin tregu, sokakët, jeta shoqërore e tregtare, familja, individi e shoqëria si dhe të gjitha njësitë dhe institucionet që krijojnë jetën shoqërore dhe shkollat që kanë marrë për detyrë t’i mbajnë në këmbë ato dhe do të kërkohej të jepej një konkluzion mbi të gjtha këto, e vetmja fjalë që do të thuhej, do të ishte:”Shumë keq”!

Shkoni ku të doni, nuk do të mund të pengoni që t’ju ngjiten në kokë e në trup ca gjëra ndër mëkatet. Eshtë e pamundur të kaloni nga njëra anë në anën tjetër të jetës së shoqërisë pa pësuar disa herë goditje shpirtërore, pa ju tronditur jeta ndiesore. Të jetosh sot si musliman, është e vështirë sa edhe të ecësh mbi një truall flakësh ose të kaldsh dete gjaku e qelbi. Ja, pra, ne jemi të bijtë e një kohe të tillë fatkeqësie dhe humbjeje. Egoizmi, dëshirat dhe kompleksi i botës sonë materiale që janë pjesë përbërëse e cilësisë sonë si njerëz, janë si një akrep që ka hapur gëthapët e përpiqet të na kafshojë. Çdo çast ekziston mundësia që një akrep i tillë të na kafshojë e të na helmojë. Bashkë me pranimin e këtyre të gjithave, gjendjen tonë e vlerësojmë në bazë të parimeve të detyrimit e përfitimit, ngushëllohemi e qetësohemi duke menduar për avantazhet që do të na përftojnë gjithë këto vështirësi, madje, nga një anë, gëzohemi. Sepse, atëherë kur t’i kemi kapërcyer vështirësitë, edhe fitimin do ta kemi po aq të madh sa to. Nëse pasuesit e Profetit patën kapërcyer vështirësi të tilla e qenë lartësuar, edhe arritja e një fati të tillë nga njerëzit e sotëm është rezultati që presim nga Mëshira Hyjnore. Në një periudhë kur janë lehtësuar kaq shumë kushtet për të hyrë në mëkat, sigurisht që edhe ne kemi gabime e mëkate të bëra pa dashje. Vetëm se ajo që na bie përsipër, është të qëndrojmë e të mos largohemi nga dera e mëshirës dhe nga pragu i shtëpisë së Zotit. Këtu, me lejen tuaj, dua të përcjell një ndodhi që u bëhet interprete ndjenjave të mia. Në fëmijërinë time kishim një qen që na ruante dhentë dhe nuk na ndahej prej dere. I mahnitur pas besnikërisë së tij, luaja me të, ivaresha për qafe dhe i jepja gjithmonë diçka për të ngrënë. Ky kujtim i vegjëlisë më vjen vazhdimisht ndërmend. Dhe, duke hapur duart për t’iu lutur Zotit, duke e ruajtur asociacionin e asaj ndodhie me shpresën time, them: ”Zoti im! I drejtohem besnikërisë Tënde që të jesh bujar, mëshirues e falës me mua ashtu siç i tregoja edhe unë miqësi atij qenit të fëmijërisë sime!”

Këto gjëra mund t’i themi edhe në emër të bashkësisë sonë. Përkundër të gjitha mëkateve dhe rrëshqitjeve, bashkësia jonë po bën një shërbim që po e vazhdon me besnikëri dhe për hir të atij shërbimi Zoti i Mëshirshëm nuk do t’i përzërë ata nga dera e Tij!

Ne i pohojmë dhe i pranojmë të metat tona dhe, njëkohësisht, nisur nga mëshira e pasosur e Tij, i lutemi Zotit të na falë. Eshtë pikërisht ky pohim që, në një aspekt, quhet si pendesë. Dhe Allahu nuk e kthen mbrasht pendesën e bërë nga zemra të tilla, e pranon atë.

Ato që thamë gjer këtu, në një aspekt, bartin kuptimin e një raporti mbi gjendjen. Kurse tani dëshiroj të ndalem pak mbi specifikat që duhen bërë kujdes.

E para: Eshtë e domosdoshme të ecet me shumë kujdes mbi një truall të tillë të rrëshqitshëm e të rrezikshëm me gjithçka. Ashtu si do të duhej ecur mbi një fushë të minuar ose si do të duhej kaluar në zonën e një armiku të pamëshirshëm, ashtu edhe duhet treguar kujdes e syçelësi duke kaluar nëpër mjediset e qyteteve tona.

E dyta: Para se të dalim jashtë, duhet t’i kthjellojmë ndjenjat dhe duhet t’u drejtohemi mjeteve që kanë forcë ndikuese mbi botën tonë ndiesore. Këto mjete, siç mund të jenë leximi, vëzhgimi ose dëgiimi i diçkaje, mund të jenë edhe një vetëllogari e thellë. Nuk duhet dalë jashtë para arritjes së një tensionimi të tillë metafizik.

E treta: Nuk duhet dalë vetëm. Duhet gjetur një shok që do të na e tërhiqte vëmendjen dhe që me porositë e tij do të na e mbante në këmbë botën tonë shpirtërore dhe me të duhet dalë jashtë.

E katërta: Kur të shkojmë e të vijmë e kur të shkojmë në vende ku do të na duhet të rrimë për një farë kohe, duhet të bartim me vete, me aq sa janë mundësitë, edhe gjërat që kanë lidhje me jetën tonë e që na shërbejnë si një engjëll mbrojtës. Ato do të na shërbejnë si perde, si mburoja ndaj mëkateve dhe atëherë do të ishte e rrallë rënia në mëkat.

E pesta: Pas ndonjë gabimi ose mëkati duhet vepruar në derën e pendimit. Zemra e besimtarit është zemra ku mëkati rri më pak kohë se në çdo zemër tjetër. Gabimet aty janë si retë kalimtare që na bëhen përkohësisht pengesë mes nesh dhe diellit. Vonesa në pendim bëhet shkak për nxitjen e shpirtit po në atë masë. Dhe në atë mes lehtësohen rrugët për të hyrë në marrëdhënie me mëkate të tjera. Prandaj edhe pa i lënë shesh kësaj, çfarëdo që të jenë përmasat dhe veçoritë e mëkatit, duhet ardhur në vete, duhet vrapuar e hyrë në sferën e mëshirës së Zotit.

Një pasues vjen në prani të Profetit i goditur rëndë në shpirt dhe i thotë: “O i Dërguari i Allahut! U shkatërrova! ” Dhe vazhdon duke i treguar se i kanë shkuar sytë tek një femër ose e ka prekur atë. Para kësaj zemre të thyer pothuajse tronditet vetë rezidenca hyjnore dhe Xhebraili vrapon në ndihmë duke sjellë këtë ajet:

“Fal namaz në të dy skajet e ditës (mëngjes, drekë dhe pasdite) si dhe në orëte para të natës (perëndim idiellit dhe jatsi). Sepse mirësitë i fshijnë mëkatet. Kjo është një kujtesë e bukur për ata që kërkojnë këshilla!” (Kur’ani, Hud:114)

Sidomos ngritja në faljen e natës që i përngjet nurit të botës së varrit, atëherë kur gjumi është më i ëmbël se kurrë dhe vrapimi për t’ iu përgjëruar Zotit, duhen vlerësuar si faktorë për t’i pastruar mëkatet në kohën më të shkurtër.

Lutjet dhe përgjërimet në mes të natës të një zemre të mbushur plot frikë e shpresë, sigurisht që do të gjejnë miratim tek Zoti. Mjafton që ato të bëhen me sinqeritet. Ndërsa adhurimi dhe përkulja para Tij në kohët e namazit bëjnë që të falen mëkatet dhe rrëshqitjet mes dy kohëve që i rrijnë njeriut si rojë mbi kokë, ne duhet të përpiqemi që të fitojmë pëlqimin e Tij edhe me adhurime të tilla si namazi i natës dhe ato suplementare.

Po, ndodhemi të rrethuar në njërën anë me mëkate e, në tjetrën anë, me një sërë avantazhesh që do t’i shpërndanin e shkatërronin ato. Me këtë panoramën tonë që i përngjet shumë situatës së sahabëve, pasuesve të Profetit, mbajmë në dorë, në të njëjtën kohë, edhe rastin për t’iu afruar atyre. Ndërsa ata ndienin në zverk fymëmanjet e revelacionit hyjnor, në qoftë se ne do të arrinim të shpëtonim prej ndikimit të kohës dhe të zinim vendin tonë me një shpirt Muhammedian, do të thotë se, me një mënyrë, e kemi siguruar shpëtimin. Zoti mos na gënjeftë në këtë shpresën tonë! Amin, ashtu qoftë!

Nuk është mëkat të biesh në dashuri. është thënë në një hadith se ai që bie në dashuri me një grua dhe fsheh këtë ndjenjë dhe që vdes pa ia thënë këtë askujt është dëshmor. (shiko Kanzu’lummal, h. Nr: 7000; për të marrë më shumë informacione rreth hadithit, shih Ajluni, 2/263;). Sahavi theksoi se hadithi është sahih (i shëndoshë) (shiko el-Maqasidu’l-Hasana, 1 (220).

Siç e dini, në vend se sensualiteti që buron nga epshi, dashuria është emri i dhënë ndjeshmërisë së tepërt të ndjerë në zemër. Prandaj, nuk varet prej dikujt të vendosë nëse do të dashurohet apo jo.

Nëse nuk mund të ndaleni së menduari, lejohet që ta kujtoni atë . Sidoqoftë, është e gabuar të dashurosh dikë në atë shkallë sa të sakrifikosh gjërat e shenjta sikurse adhurimi.

Nëse keni mundësinë për t’u martuar atë bashkëshort/e brenda kufijve të kritereve fetare, ju rekomandojmë ta bëni menjëherë. Nëse kjo nuk është e mundur, duke menduar se nuk është për mirësinë tuaj, atëherë, duhet të kërkoni një bashkëshort të mirë nga Allahu.

Ne nuk mund ta dimë se çfarë është e mirë për ne. Ekziston mundësia që ne të deshirojme që diçka të cilën kemi dashur të ndodhte të mos kishte ndodhur fare  . Prandaj, është mirë që të kërkojmë atë që është e hajrit për ne dhe të presim me durim nëse kjo nuk ndodh.

Nëna e Merjemes kishte kërkuar një djalë. Allahu i dha asaj një vajzë. Ajo ishte shumë e mërzitur për këtë. Nëse do ta pyesnim tani se cilën do të kishte ajo: dhjetëra djem ose vetëm një Merjeme. Sigurisht, ajo do të zgjidhte një Merjeme. Sepse, vajza e saj u bë nëna e profetit.

Ne duhet të veprojmë në përputhje me rrethanat.

Ne jemi shërbëtorët e Allahut. Ne duhet të veprojmë ashtu siç Ai dëshiron. Është e ndaluar që një burrë dhe një grua të qëndrojnë vetëm së bashku edhe nëse janë të fejuar .Sepse, fejesa nuk është martesë. Ata duhet të martohen në prani të dëshmitarëve në mënyrë që ata të bëhen të ligjshëm për njëri-tjetrin.

Për shembull, nëse dikush merr leje nga ju për frutat në kopshtin tuaj dhe pastaj e ha atë, do t’ju pëlqejë. Sidoqoftë, nëse dikush do ta hante pa lejen tuaj dhe të thoshte: “Cili është ndryshimi?”, Çfarë do të bënit?

Allahu na ndaloi të shëtitim pa leje; dhe marrja e lejes është përmes kryerjes së martesës.

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/falling-love-considered-sin-islam-it-sin-have-feeling-only-inside-without-telling-anyone

Njeriu nuk mund ta dijë se çfarë është më mirë për të pasi nuk mund ta njohë të ardhmen. Ai mund të marrë një vendim duke u konsultuar me njerëz që kanë njohuri të mjaftueshme në lidhje me çështjen dhe të cilët kanë takva(devotshmëri). Për më tepër, ndjenja e vetëdijes tek njeriu e çon atë drejt së vërtetës.

Shpirti ka dy tipare ose fuqi kryesore:

1. Mendja: Mendja është një fuqi që është e pranishme në shpirt; i drejton të gjitha aktivitetet e vetëdijshme. Aspekti mendor i shpirtit është ai që mendon dhe e njeh, kupton aspektet udhëzuese të provave, fiton informacion, e di që është ai që kupton me mendim dhe mirëkuptim, kujton, bën gjykime duke klasifikuar informacione, dëshiron dhe vendos.
2. Ndërgjegjja: Quhet edhe syri i zemrës, ose largpamësi ose vetëm zemra. Është ndjenja e drejtësisë dhe mëshirës që Allahu e ka vendosur në shpirt, dhe është një motiv i dhënë nga Allahu.

Ashtë një aftësi dhe fuqi natyrore e shpirtit që e dallon të mirën nga e keqja. Ёshtë orientimi dhe përkushtimi i shpirtit drejt së vërtetës dhe mirësisë, dhe është një lloj shikimi i së vërtetës; është urrejtja ndaj veprave të këqija dhe të këqija. Ёshtë burimi i ndjenjave të thella si mëshira, të vjen keq kur ndeshemi me padrejtësi dhe vepra të këqija, duke u gëzuar kur përballen me vepra të mira; është një aspekt i shpirtit që quhet ndërgjegje.

Profeti (a.s) deklaroi se ndërgjegjja do të shqetësohej nga veprat e këqija dhe mëkatet si më poshtë:

“Al-Birru (veprat e mira dhe adhurimi) është etikë e lartë; al-ithmu (gjynahet dhe veprat e këqija) është ajo që ju shkakton dhimbje ndërgjegjes, çfarë ju shqetëson dhe ju turbullon dhe atë që nuk doni që të tjerët ta dinë.” (Sahihu’l-Muslim bi Sharhi’n Nawawi, Kapitulli 16, 111; Bejrut, 1972/1392).

Trupi ka nevojë për ujë dhe ushqim në mënyrë që të mos kapë sëmundje, të mbijetojë dhe të mos vdesë; në mënyrë të ngjashme, ndërgjegjja ka nevojë për besim në Allahun, profetët e Tij dhe Ditën e Gjykimit në mënyrë që të mbetet i paprekur dhe të mos vdesë. Për më tepër, është e domosdoshme që ndërgjegjja të mbahet larg imoralitetit dhe veprave të këqija, në mënyrë që të ruhet pastërtia dhe dëlirësia e saj. Ndërgjegjja është bërë të njohë të vërtetën dhe mirësinë duke e pajisur atë dhe forcuar me besim dhe duke adhuruar Allahun, duke ushtruar vetveten dhe përvojën e saj të thellë. Besimet e gabuara, traditat dhe zakonet e këqija, mjedisi i keq dhe mëkatet ndikojnë në ndërgjegje në një mënyrë negative. Një shpirt i ngurtësuar dhe i ndryshkur që nuk është stërvitur përmes veprave dhe virtyteve të mira dhe një ndërgjegje elastike dhe e verbër nuk do të njohë të vërtetën dhe mirësinë dhe ata nuk do të ndiejnë një dhimbje të thellë. Anestetikët dhe dehësit largojnë ndjenjat e shqisave; në mënyrë të ngjashme, të mësuarit me vepra të këqija duke lënë pas dore ndërgjegjen dhe të rebelohen kundër saj duke kundërshtuar prirjet dhe gjykimet e saj do të dobësojnë dhe do të vrasin gradualisht ndërgjegjen. Vargu vijues e tregon atë:

“E, nuk është ashtu! Por, veprat e tyre (të këqia) i kanë ndryshkur zemrat e tyre (i kanë nxirë).”

Engjëjt do të ndihmojnë në ndërgjegjen e një personi që beson në Allahun dhe të vërtetën duke sugjeruar gjëra të mira dhe duke frymëzuar shpirtin e tij. Profeti (a.s) deklaroi si vijon:

“Disa gjëra shfaqen në zemrën e njeriut për shkak të djallit dhe engjëjve. Ajo që sugjeron djalli është e keqe dhe mohimi i së vërtetës. Ajo që sugjerojnë engjëjt është mirësia, veprat e mira dhe dëshmimi i së vërtetës. Ata që gjejnë disa gjëra të mira në zemrat e tyre duhet ta dinë që vijnë nga All-llahu; prandaj, ata duhet ta lavdërojnë Allahun. Ata që gjejnë disa gjëra të këqija në zemrat e tyre, duhet të strehohen tek Allahu nga djalli. ” (Mansur Ali Nafis, at-Taj, IV, 69, Ist. 1382).

Allahu deklaroi si vijon:

“Me të vërtetë, djalli nuk ka kurrfarë pushteti ndaj atyre që besojnë dhe (të cilët) mbështeten te Zoti i tyre.” (An-Nahl, 16/99).

Ёshtë e nevojshme të besoni në All-llahun i cili është al-Alim (i dijshëm i të gjithëve), al-Hakim (i mençuri i përsosur), al-Kadir (i gjithëfuqishmi) dhe al-Kajum (i Vetmi ekzistues), në Profetin e Tij dhe Ditën e Gjykimit në mënyrë që të kënaqin shpirtin, ta qetësojnë atë dhe ta mbrojnë atë nga krizat. Një shpirt që nuk kthehet drejt një jete të përjetshme dhe që nuk beson nuk mund të arrijë lumturi të vërtetë.

Besimi është zëri i ndërgjegjes, qetësuesi i telasheve të zemrës, ilaçi për pikëllimet, mbushësi i boshllëqeve në ndërgjegje me të vërtetën, dhe ai që thërret mendjen dhe vetëdijen drejt së vërtetës.

Ndërgjegjja, e cila është një pronë e shpirtit njerëzor, njeh të vërtetën dhe të gabuarë, të mirën dhe të keqen dhe bën dallimin midis tyre. Ndihet i lumtur dhe i qetë kur sheh vepra të mira. Ndihet i shqetësuar dhe mërzitur nga veprat e këqija; ndjehet i shqetësuar për shkak të mosbesimit dhe humbet plotësisht.

EN source: https://questionsonislam.com/question/what-source-good-feelings-man-enables-him-reach-truth

Ata thonë: Njeriu vjen në botë vetëm një herë. Fundi nuk ka fillim. Merrni kënaqësi dhe kaloni jetën tuaj duke jetuar me shpejtësi të vetëtimës me kënaqësi dhe vetëm kënaqësi. Mos mendoni për koncepte të tilla si besimi, ahireti, adhurimi, hallalli (i lejueshëm), haram (i ndaluar) dhe vdekja të cilat ju kujtojnë përgjegjësitë tuaja dhe kufizojnë kënaqësitë tuaja. Ju duhet të jeni aq i lirë dhe i pakufizuar sa një flutur. “Pini verë dhe dashuroni të bukurën nëse keni inteligjencë dhe vetëdije . Mos u shqetësoni nëse bota ekziston apo jo.”

Kjo është një filozofi e jetës dhe quhet Hedonizem. Mund të përkufizohet si “kërkimi i kenaqësise”. Origjina e saj daton që nga grekët. Filozofi i tij i parë është Epikuri. Megjithëse Epikuri thuhet se është i pari, kjo nuk ka ndonjë kuptim për mua. Sipas bindjes time, shejtani është i pari dhe shpirti është i dyti. Epikuri mund të jetë vetëm i treti! Më vonë ne shohim një mendim të ngjashëm me ato te Omar Khayya.

Filozofia është shprehur si një sllogan nga thënia e Nedimit “Le të qeshim, të argëtohemi dhe të shijojmë botën në mënyrë të plotë”. Komunitetet materialiste të ditëve të sotme kanë qenë viktima të kapjës së kënaqësisë. Kjo sëmundje synon vendin tonë nga puna e disa qendrave të liga. Truri i të miturve lahet nga të ashtuquajturat arte. Mjafton që ju t’i kushtoni vëmendje fjalëve të këngëve.

Së pari, do të doja të diskutoja fytyrën e brendshme të hedonizmit. Një sistem duhet t’i drejtohet të gjithë ose shumicës së një komuniteti në mënyrë që të pranohet. Sidoqoftë, hedonizmi përfshin një pakicë të pjesshme, por përjashton shumicën. Kjo sepse fëmijët, të sëmurët, të varfërit, të moshuarit dhe njerëzit e goditur nga fatkeqësitë përbëjnë shumicën e komunitetit. Marrja e kënaqësisë siç dëshirojnë, plotësimi i çdo lloji të dëshirave të tyre, shijimi i çdo lloj kënaqësie janë të veçanta vetëm për një grup të caktuar. Dikush duhet të jetë i ri, i shëndetshëm dhe në të njëjtën kohë i pasur në mënyrë që ai të jetë në ndjekje të gëzimit. A nuk është marrëzi të thuash “Hani, pini, merrni kënaqësi dhe vetëm kënaqësi” një të varfëri që nuk mund të gjejë ushqim të mjaftueshëm, një personi të sëmurë që vuan nga dhimbja dhe një të moshuari që pret vdekjen në derën e varrit? Një person i varfër mund të gjejë ngushëllim vetëm duke konsideruar dhe duke pritur që në ahiret të arrijë kënaqësitë që nuk mund t’i shijojë në këtë botë. Të sëmurët mund të gjejë qetësi duke iu lutur Krijuesit të tyre dhe duke kuptuar pafuqinë e tyre.

Të moshuarit, të cilët janë përkulur dyfish nga mosha dhe janë të detyruar të tërhiqen nga kënaqësitë kalimtare, mund të heqin qafe hidhërimet e pashprehura duke konsideruar se vdekja nuk është mos ekzistencë, por një mjet për të shkuar në një botë të përjetshme.

Siç tha Sadi, një nga figurat më të rëndësishme të Filozofisë Lindore; “Njerëzit janë anëtarët e një trupi.” Jeta vazhdon me ndihmën e ndërsjellë dhe solidaritetin e organeve. Jeta shoqërore varet nga bashkëpunimi i anëtarëve dhe kujdesi për njëri-tjetrin në mënyrë të favorshme.

Çdo person që ka inteligjencë, zemër dhe ndërgjegje ndiejë dhembshuri për njerëzit e tjerë dhe duhet ta bëjë këtë. Njerëzit të cilët mund të jenë indiferentë ndaj telasheve, hidhërimeve dhe mundimeve të njerëzve përreth tyre janë ata që kanë humbur tiparet e tyre njerëzore.

A konsiderohen si qenie njerëzore ata që konsiderojnë kënaqësinë e tyre dhe jetojnë për kënaqësi, pavarësisht se qajnë jetimë, vajtojnë pacientë dhe dridhen të moshuar?

Edhe Hedonistëve nuk u pëlqen të punojnë. Ata nuk duan të shpenzojnë asnjë përpjekje për të fituar para. Puna kërkon që të bëhen sakrifica nga koha dhe kënaqësia. Atëherë, si do të marrin ata para që do të shpenzohen për kënaqësi? Sigurisht, nga njerëz të pastër dhe të pafajshëm. Prandaj, ndërsa hedonizmi rritet në komunitet, fitimi rritet. Në njërën anë, ka nga ata që praktikojnë fitimin e paligjshëm si profesion; në anën tjetër janë ata që nuk mund të fitojnë sa duhet edhe pse punojnë. Bota është bota e miqve të lire, mizorë dhe shokëve të shtypur.

Nëse kënaqësia bëhet qëllim, themelet e familjes dobësohen sepse, familja, e cila është fara e komunitetit, mund të vazhdojë vetëm me vetëmohim. Mentaliteti, duke i konsideruar gratë si “mjete të kënaqësive të ndaluara”, nuk i konsideron nënat si “kampione të dhembshurisë”. Dhe fëmijët janë armiqtë që ulin paratë, e cila është një mjet kënaqësie, duke i ndarë ato. Kështu që ata duhet të vriten para se të lindin.

Heronjtë janë ata që i bëjnë fiset të bëhen shtete. Burrat idealë janë ata që i bëjnë kombet e robëruara të bëhen zotër. Burrat trima janë ata që zgjojnë, çojnë larg në komunitete që janë në gjumin e vdekjes dhe i bëjnë ata të vrapojnë drejt caqeve të larta. Ata që tërhiqen nga dëshirat e tyre personale nuk mund të jenë heronjë. Ata që shtrihen në shtratin e shthurjes nuk mund të bëjnë sakrifica. Egoistët nuk mund të kuptojnë ata që jetojnë për një kuptim dhe vdesin për kauzat e tyre. Një komunitet i përbërë nga ata është prishur brenda.

Truri i atyre që supozojnë se qëllimi i jetës është se kënaqësia është në stomakun e tyre. Ata nuk konsiderojnë se kënaqësi të tjera përveç kënaqësive fizike mund të ekzistojnë. Ata nuk janë të njohur me kënaqësinë e dhënies së ushqimit për të varfërit, përkëdheljen e jetimëve dhe ndihmën e njerëzve të varfër. Ata janë të dhënë pas muzikës me zë të lartë, filmave komedikë që ndajnë anët e tyre për të qeshur, dhe letërsisë epshore. Jeta e tyre kalon duke ëndërruar kënaqësi të reja. Ata i kalojnë të gjitha kufijtë për kënaqësi. Meqenëse gëzimet e përsëritura fillojnë të mos japin më shije, ata ndjekin kënaqësi të reja dhe të ndryshme. Kur ata nuk mund të gjejnë ndonjë, është koha të mpinë mendjet e tyre. Miqtë e tyre të rinj janë opiumi, heroina dhe alkooli tani e tutje. Del në pah një komunitet që fle, mpin dhe kalon. Një komunitet i tillë nuk mund t’i dallojë miqtë e tyre nga armiqtë e tyre. Dera e lirisë fillon të mbyllet dhe dera e robërisë fillon të hapet. Ata që janë sëmurë nga ajo sëmundje e tmerrshme, e cila është një lebër(semundje) e shpirtit, kanë vdekur shpirtërisht. Nëse ata janë të vdekur, atëherë ata nuk mund të mbrojnë pronat e tyre. Kjo është arsyeja pse grupet e huaja materialiste dhe kotësirat e tyre të brendshëm japin kënaqësinë dhe kënaqësinë si objektiv!

Kënaqësia është një mjet. Ajo u krijua në mënyrë që jeta personale dhe brezi të vazhdonin. Nëse nuk do të kishte kënaqësi në të ushqyerit, ngrënia dhe pirja do të ishin një mundim. Ne nuk do të hamë, do të pimë dhe do të marrim ushqimin që është nevoja jonë e domosdoshme. Jeta nuk do të mbështetej. Ngjashëm me atë, nëse nuk do të kishte kënaqësi në martesë, ne nuk do të martoheshim dhe do të krijonim familje, do të shtoheshim në numër dhe do ta bënim tokën të populluar dhe të begatë. Njerëzimi do të zhdukej. Sidoqoftë, ne jemi krijuar për besim dhe adhurim. Ne duhet të jetojmë dhe mbështesim brezin tonë në mënyrë që të përmbushim ato detyra sublime. Ajo që është e gabuar është zëvendësimi i mjeteve për qëllimin. Ata që jetojnë për qejf krahasohen me ata që ushqejnë gomarët e tyre, por që vdesin nga uria.

Një arsye e krijimit të kënaqësisë dhe shijes është se: ne jemi dërguar në këtë botë për një provim. Këtu nuk është vendi i kënaqësisë dhe shpërblimit. Si çdo mbret, Allahu, i cili është pronari i botës, ka disa urdhra dhe ndalime. Kënaqësitë Haram (të ndaluara) janë gjithashtu pjesë e këtij provimi. Na kërkohet të qëndrojmë brenda sferës së asaj që është e lejueshme. Ne jemi krijuar me një vullnet të lirë. Na takon neve të jetojmë në suaza të hallallëve (gjërave të lejuara) dhe të shkojmë në Xhenet ose të pushtohemi nga kënaqësitë haram dhe të shkojmë në Xhehenem.

Në fakt, një person i cili nuk e pranon Allahun, e njeh botën tjetër dhe nuk është i vetëdijshëm për robërinë e tij nuk mund të jetë i lumtur në botë, sepse, kënaqësitë e botës janë kalimtare. Dhimbja fillon në pikën ku pushon kënaqësia. Ai rreth vazhdon deri në vdekje. Edhe duke pasur parasysh që kënaqësitë janë kalimtare është e mjaftueshme për ta bërë jetën një mjerim. Ata që kënaqen plotësisht nga jeta janë vetëm besimtarët. Ata e dinë që kënaqësitë janë kalimtare, por Allahu që dhuron mirësi është i Qëndrueshëm. Ai është i fuqishëm edhe për krijimin e vazhdimit të mirësive të pushimit. Edhe nëse Ai nuk u jep atyre në këtë botë, Ai mund t’i japë ato në ahiret, i cili është stacioni i lumturisë së përjetshme. Atëherë është e pakuptimtë të pendohesh duke marrë parasysh zgjatjen e mirësive. Nëse një njeri i varfër, i cili brengoset që një shportë me mollë në shtëpinë e tij do të përfundojë, mëson se mbreti nuk do ta lërë pa mollë dhe ai do t’i japë mollë kur mollët e tij të mbarojnë, ai ndihet i lumtur dhe merr një kënaqësi të përsosur.

Karakteristika më e rëndësishme që i dallon qeniet njerëzore nga kafshët është arsyeja. Sidoqoftë, nëse ajo aftësi e mrekullueshme nuk përdoret si duhet, të jep vuajtje. E kaluara dhe e ardhmja mund të konsiderohen me anë të arsyes. Një njeri jobesimtar mjeron kur kujton ditët e tij të mira që kanë kaluar. Dhe e ardhmja është plot rreziqe të panjohura. Për dikë që e konsideron vdekjen si fundin e gjithçkaje, e kaluara është një vend i mosekzistencës. E ardhmja është një gojë dragoi që do ta thithë atë. Meqenëse ai nuk është duke iu përkulur vullnetit të Allahut, çdo ngjarje e bën të dridhet shpirti i tij. Nëse pamja e tij konsiderohet, ai supozohet të jetë i lumtur; megjithatë, bota e tij shpirtërore është bërë si Ferri përmes ankesave ndërsa vdekja nuk është mos ekzistencë, por një fillim për një besimtar. Eshtë një mjet për të kaluar në botën tjetër të ndritshme. Dhe e ardhmja është nën komandën e Allahut, i cili ka dhembshuri të përjetshme. Bota dhe gjërat në të janë kalimtare, por Allahu është i qëndrueshëm.

Nëse njeriu do të qëndronte në këtë botë përjetësisht, atëherë ai mund t’i jepte rëndësi kënaqësisë së tij më shumë sesa ishte e nevojshme. Sidoqoftë, erërat e vdekjes po fryjnë çdo moment në botë. Ne jemi dëshmitarë të luftës së jetës me vdekjen përreth nesh. Ne shohim fytyrën e vdekjes në çdo krijesë. Lule të qeshura në degët e tyre dje janë nën këmbë sot. Pemët që ishin nuse të gjelbërta të pranverës dhe verës janë brenda qefinëve në dimër. Ajo që ka mbetur pas zogjve që fluturojnë në qiellin blu është një grusht topa pendë. Ne shohim se të miturit që qëndrojnë në këmbë si “alif”(shkonje ne alfabetin arab) janë lakuar si një “daal”(shkonje ne alfabetin arab). Sytë që shkëlqejnë nga shkëlqimi i kënaqësisë janë të mbushura me tokë. Të dashurit tanë na lënë një nga një. Të gjitha rrugët shkojnë në varr. Ne e dimë pa dyshim që fundi ynë është edhe pleqëria edhe vdekja. Pastaj, vdekja, e cila nuk qëndron pas jetës në pohimin e hehemonisë(dominimit), duhet të ketë kërkesa nga ne. Pastaj, është çështja më e rëndësishme e njeriut dhe askush nuk do të mbetet indiferent ndaj këtij fakti. Ndërsa një hedonist po dridhet para vdekjes, një mysliman është rehat, sepse vdekja nuk do të thotë të zbërthehet nën tokë, por të bashkohet me Profetin e tij të dashur dhe të tjerët e tij të dashur. Azraili, i cili tmerron të tjerët, është një kujdestar i besueshëm. Dhe ceremonia e varrimit është e njëjtë me procesionin e dasmës për ta. Meqenëse shkuarja është drejt Mëshiruesit, Mëshirëbërësit, varri ndryshon në një kopsht me trëndafila.

Ne pohojmë se qëllimi i jetës nuk është kënaqësia. Pse jemi krijuar, atëherë? Le të kërkojmë përgjigjen e kësaj pyetje, tani:

Ne shohim harmoninë më të përsosur të përshkruar si “uniteti në shumëfish” në univers. Çdo krijesë e përmbush detyrën e saj pa mangësi. Qeniet e pajetë shërbejnë për jetën. Jeta më e lartësuar iu dha njerëzve. Ne mund të themi pa asnjë dyshim se universi punon për njerëzit. Bimët janë në shërbim të kafshëve dhe kafshët janë në shërbim të qenieve njerëzore. Siç çdo krijesë ka një qëllim, atëherë edhe njeriu është krijuar për një qëllim. Të konsiderosh të kundërtën është absurde. Atëherë, çfarë lloj qëllimi mund të jetë ai? Përgjigja e kësaj pyetjeje janë fjalët e Zotit tonë. Të gjithë librat hyjnorë tërheqin vëmendjen në të njëjtën pikë dhe thonë: Detyra juaj themelore është njohja e Allahut dhe adhurimi i Tij, i cili ju ka krijuar nga mos ekzistenca dhe ju bën të jetoni me mirësi të panumërta. Nëse doni një rini të përjetshme, një lumturi të përjetshme dhe kënaqësi të pashtershme, bindjuni urdhrave të Tij dhe shmangni ndalesat e Tij. Kënaqësitë e botës janë si mirazhe iluzore. Nëse jeni të pushtuar nga tërheqja e kënaqësive kalimtare dhe harroni objektivin tuaj të vërtetë, do të jeni nga ata mbi të cilët është sjellë zemërimi. Mosbindja dhe mosbesimi janë mosmirënjohje.

Shpirti gjithashtu ka një ushqim të veçantë për të. Ajo bëhet e pjekur përmes dijes, gëlltitet përmes adhurimit dhe lartësohet përmes meditimit. Qëllimi i tij më i rëndësishëm është konsiderimi i Zotit të tij duke parë artet e mrekullueshme në krijesa, duke e falënderuar Atë duke ndjerë mirënjohje ndaj Tij për mirësitë që Ai ka dhënë. Në këtë mënyrë, ajo çlirohet nga hidhërimet që vijnë nga e kaluara dhe ankthet që vijnë nga e ardhmja. Arrin rehatinë përmes nënshtrimit ndaj Allahut dhe mbështetjes tek Allahu. Organet e tij marrin vlerë sipas punëve që kryejnë. Aftësitë e përdorura vetëm për kënaqësitë fizike humbin vlerat e tyre. Shpirti është i vetëdijshëm për atë fakt. A është e mundur për ata që japin inteligjencën e tyre dhe mjetet e tjera shpirtërore në shërbim të stomakut dhe dëshirave të tyre seksuale? A mund të vihet në dyshim lumturia kur zotërinjtë janë në shërbim të shërbëtorëve?

Rezultati i hedonizmit është pesimizmi sepse “Nuk ka kënaqësi në diçka që nuk vazhdon”. A është e mundur të jesh i lumtur për një person që e di se mirësitë e botës dhe të tij janë kalimtare? Rritja e substancave që mpinë mendjen në bashkësitë e shthurura gjithashtu demonstron këtë fakt. Për më tepër, kryerja e vetëvrasjeve ndodh më shumë në komunitetet perëndimore, të cilat kanë marrë mjaft kënaqësi fizike, dhe kjo situatë tregon se ata nuk janë të lumtur. Pse një person i lumtur do ta bënte mendjen të mpirë dhe të bënte vetëvrasje?!

Unë gjithmonë kam besuar se nëse ata që janë të dashur për kënaqësitë e tyre do të besonin patjetër në kënaqësitë e Xhenetit, ata do të merreshin me adhurim më shumë se të gjithë të tjerët, sepse origjina e çdo kënaqësie është atje. Dhe kënaqësitë e botës janë vetëm hije. Unë do të doja t’u thosha hedonistëve në vijim: “A doni të jetoni në kënaqësi dhe vetëm kënaqësi përjetësisht? Mos ndaloni, pini nga jeta e ujit e besimit dhe lëngu i adhurimit. Nesër mund të jetë vonë. Mos u var nga dita tjetër.

Shkurtimisht: “Kënaqësia e vërtetë, kënaqësia pa dhimbje, gëzimi pa pikëllim dhe lumturia e jetës mund të gjenden vetëm në besim dhe në sferën e të vërtetave të besimit”. Prandaj, ajo që duhet t’u thuhet atyre që kërkojnë kënaqësi dhe lumturi është si vijon: “Nëse dëshironi kënaqësinë dhe kënaqësinë e jetës, jepni jetë jetës tuaj përmes besimit, dhe zbukurojeni atë me detyra fetare, dhe ruajeni atë duke frenuar nga mëkatet. ”

Burimi

A është mirë që njeriu të pendohet për gabimet që bëri dhe për mëkatet që bëri në të kaluarën, por kjo mund ta çojë njeriun drejt dëshpërimit. Si mund të shpëtohemi prej tij?

Të dy janë të dëmshëm për shpirtin: je’si dhe uxhbi …(Dëshpërimi dhe vetëvetja)

Ata janë dy armiq të mëdhenj të botës sonë shpirtërore. Përkufizimi më i shkurtër i ya (dëshpërimit) është “mendimi i një personi se ai patjetër do të shkojë në Xhehenem”, dhe ujub (kotësia) është “mendimi i një personi se ai patjetër do të shkojë në Xhenet”. Me fjalë të tjera ya do të thotë “të humbasësh çdo shpresë në mëshirën e Allahut”, dhe ujub është “të ndihesh i sigurt nga ndëshkimi i Tij”.

Sidoqoftë, është Allahu ai që krijon të mirën dhe të keqen. Kur njeriu zbatohet në shkaqet e së mirës dhe së keqes, ai konsiderohet se ka dashur Xhenetin ose Xhehenemin. Robi pyet dhe Allahu përgjigjet. Sidoqoftë, pyetja nuk është e mjaftueshme për realizimin e rezultatit. Çdo gjë ndodh vetëm pasi Allahu dëshiron dhe krijon.

Ekzistojnë dy armiq të vijës së pëlqimit që shprehet si “moderim” në fjalimin e Allahut: ifrat (duke bërë shumë diçka) dhe tafrit (duke bërë shumë pak diçka).

Njëra prej tyre e çon njeriun lart dhe tjetra poshtë, në shkatërrim. Nëse mendohet se toka përfaqëson “moderim”, është ifrat t’i afrohemi diellit dhe tafrit për të zbritur në shtresën e magmës; që të dy djegin dhe shkatërrojnë njeriun.

Një unazë e ekstremeve që e bëjnë njeriun të gabojë është “ya’s dhe ujub”. Çrregullimi i “dëshpërimit” ndodh tek njerëzit që nuk arrijnë të adhurojnë dhe të bëjnë bamirësi. Çrregullimi i “kotësisë”, i cili çon në mendjemadhësi dhe arrogancë, ndodh tek njerëzit që kanë sukses, por që nuk mund ta kontrollojnë shpirtin e tyre. I pari është tafrit dhe i dyti është ifrat. Të dy janë të dëmshëm.

Burimi i ya (deshpërimit) përcaktohet si më poshtë në Mesnevî-i Nuriye:

“O shok! Ai që nuk mund të bëjë vepra të drejta dhe adhuron, ka frikë nga ndëshkimi dhe bie në dëshpërim. ” (Mesnevî-i Nuriye, f. 65)

Sëmundja e parë që një person që beson në ahiret, por që nuk mund ta bëjë shpirtin e tij të praktikojë Islamin është deshpërimi. Një person që kap këtë sëmundje duhet të kujtojë bujarinë, dhuntitë dhe faljen e Zotit të Plotfuqishëm dhe duhet të mendojë se mëshira e Tij është aq e madhe sa të mbulojë mëkatet e tij. Kështu, ai do të shpëtojë nga sëmundja duke e parë veten si “një person që patjetër do të shkojë në Xhehnem” dhe do të qëndrojë larg fatkeqësisë së yt.

Kjo çështje shpjegohet si më poshtë në Kuran:

Thuaj: “O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së All-llahut, pse vërtetë All-llahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe është mëshirues!” (Ez-Zumar, 39/53)

E kundërta e ya-së (deshpërmit) është në pyetje në çrregullimin e ujubit.(kotësise) Një person praktikon Islamin, por ai ia atribuon këtë dhuratë hyjnore shpirtit të tij, e konsideron veten superior ndaj të tjerëve dhe mendon se patjetër do të shkojë në Xhenet.

Kurimi për tejkalimin e kësaj sëmundjeje shprehet si më poshtë në Mesnevî-i Nuriye:

“Të besosh në veprat e dikujt është ujub.(kotësi) Ajo e çon njeriun në percarje. Sepse, njeriu nuk ka të drejtë në veprat e mira dhe bamirësinë që bën; ata nuk i përkasin atij; ai nuk mund t’u besojë atyre. ” (Mesnevî-i Nuriye, f. 65)

Në këtë pikë, të dëgjosh paralajmërimin vijues hyjnor në Kuran do të hapë rrugën e shpëtimit:

Çfarëdo e mire që të vjen është nga All-llahu, e çka të ndodhë nga ndonjë e keqe është nga vetë ti. Ne të dërguam ty Pejgamber për mbarë botën. Mjafton që All-llahu është dëshmues për këtë. ” (en-Nisa, 4/79)

Të gjitha veprat e mira që ekzistojnë u mësuan njerëzve nga profetët dhe Allahu krijoi të gjitha kushtet e nevojshme për t’i bërë ato. Për shembull, të thuash të vërtetën është një vepër hyjnore. Kjo vepër e mirë u është menduar njerëzve nga librat hyjnorë dhe profetët; përveç kësaj, është Allahu ai që krijon të gjitha kushtet e nevojshme për të thënë të vërtetën si goja, gjuha, gjëndra e pështymës, laringu, truri, sistemi nervor dhe ajri.

Kur njeriu mendon për to, sheh se ka shumë pak pjesë në atë vepër të mirë. Në një vepër kaq të mirë që mund të ndodhë kur mijëra mrekulli hyjnore bashkohen, pjesa e njeriut është e prirur vetëm drejt asaj vepre të mirë dhe po përdor vullnetin e tij të pjesshëm të lirë në atë mënyrë.

Në vend që të mburremi dhe të besoni te vetja, është e nevojshme ta njohim ashtu, ta falënderojmë Allahun dhe të ndiejmë mirënjohje ndaj tij. Ata që nuk e bëjnë këtë do të bien në gropën e mëkateve.

Burimi

Falja ne Islam eshte një nga meritat më të bukura të Islamit mbi ne. Allahu e lavdëron atë meritë të favorshme në disa ajete dhe i inkurajon njerëzit të falin nga shpritrat. Dy nga ato vargje janë si më poshtë:

Ti (Muhammed) merre të lehtën, urdhëro për mirë dhe hiqu prej të padijshmëve. (Kuran, (Al-Aráf); 199 (7: 199))

Të cilët japin kur janë shlirë edhe kur janë në vështirësi dhe që e frenojnë mllefin, që ua falin (të keqen) njerëzve, e All-llahu i do bamirësit. (Kuran, (Al Imran); 134 (3: 134)

Kenaqesia dhe gëzimi i marrë nga falja është shumë herë më shumë sesa kënaqësia e marrë nga hakmarrja. Falja gjithmonë i jep qetësi dhe rehati personit që fal. Shkalla e përsosur e faljes është e veçantë për Allahun. Allahu i Madhërishëm të dy fal, faljen dhe ata që falin.

Ne shohim shembujt më të bukur të faljes në jetën e Profetëve tanë. Si vijon: Shefat e fisit Kurejsh komplotuan për të vrarë Profetin (a.s). Meqenëse nuk mund ta bënin atë në praktikë, e nxorën me forcë nga Meka. Më vonë, Profeti pushtoi Mekkën me ndihmën e Allahut. Ndërsa njerëzit, të cilët e kishin detyruar Profetin të migronte, u mblodhën rreth Qabes dhe po flisnin se si do të vriteshin, Profeti u afrua në derën e Qabes i pyeti se çfarë prisnin nga ai. Kur ata i thanë se po prisnin falje prej tij, ai shpalli amnisti të përgjithshme.

Një nga shenjat e Islamit është të jesh i butë. Allahu i Madhërishëm i pëlqen shërbëtorët e Tij të butë.  “Ti ishe i butë ndaj atyre, ngase All-llahu të dhuroi mëshirë, e sikur të ishe i vrazhdë e zemërfortë, ata do shkapërderdheshin prej teje, andaj ti falju atyre dhe kërko ndjesë për ta, e konsultohu me ta në të gjitha çështjet, e kur të vendosësh, atëherë mbështetu në All-llahun, se All-llahu i do ata që mbështeten.” . (Kuran (Al Imran); 159 (3: 159)

Shkalla më e lartë e faljes është përgjigjja e së keqes me të mirë. Nuk është e barabartë e mira dhe e keqja. Andaj, (të keqen) ktheje në mënyrën më të mirë, se atëherë ai, me të cilin kishit njëfarë armiqësie, do të bëhet mik i afërt. (Kur’ani, Shpjeguar me Detaje (Fussilat); 41 (3: 34))

Burimi

Të përshtatesh, do të thotë të mësohesh me një mjedis a me dikë, të krijosh afërsi që mund të çojë gjer në miqësi dhe dashuri, etj. Por në këtë pyetje është fjala për një kuptim tjetër të kësaj fjale.

Marrëdhëniet e njeriut me sendet dhe ngjarjet, kuptimet e prodhuara nga një marrëdhënie e tillë dhe reflektimet që këto kuptime lënë në thellësitë e ndërgjegjes së njeriut si dhe ndryshimet që fillojnë të duken pas kësaj, në sjelljet e tij, janë një duzinë dukurish, në saje të të cilave shpirti mbetet i ndjeshëm dhe dinamik.

Sigurisht, mahnitja që do të ndjejë njeriu përballë bukurisë dhe tërheqjes së ekzistencës, kërshëria dhe dëshira e hulumtimit, e zgjuar në botën e brendshme të tij për rregullin e përgjithshëm që punon si një sahat, dituria e fituar nga zbulimi i çdo gjëje të re dhe dëshira për t’u hyrë gjërave më thellë, arritja, më në fund, për të menduar në mënyrë të plotë, sipas sistematizimit të copëzave të dijes, e shtyjnë njeriun drejt ndjeshmërisë ndaj çdo ngjarjeje, mendimit aktiv dhe syçelësisë së përhershme në çdo skutë të veprimtarisë shoqërore.

Në të kundërt, mbyllja e veshëve dhe e syve ndaj valles së një mijë e një bukurive që gjallojnë përreth, mungesa e ndjeshmërisë dhe interesimit përballë kombinimeve në harmoni me njëri-tjetrin, pamundësia për t’u hyrë shkaqeve dhe urtësive të gjërave të para dhe kalimi indiferent pranë tyre, pamundësia për të arritur, gjithsesi, lartësimin e nivelit njohës të shpirtit, janë shprehje të pandjeshmërisë së njeriut, të zbehtësisë shpirtërore dhe të jetesës me sy mbyllur. Njerëzve të tillë nuk do të mund t’u tregojë gjë as libri enigmatik i gjithësisë, as çelja para syve çdo ditë fletë-fletë e subjektives. “Sa e sa mrekulli ka, që u kanë kaluar pranë, që s’u kanë hedhur as sytë t’i shikojnë”[1], thotë Kurani. Ata nuk kanë mundur të nxjerrin mësime nga asnjë ngjarje që ka nxjerrë sythe në tokën e tyre. !..

Mahnitja dhe kërshëria që ndien ndaj ekzistencës një njeri që i përjeton ato çka ndodhin përreth, janë për të, sikur të dalë për lundrim në detra pa anë e pa fund. Në çdo etapë të këtij udhëtimi, atij i jepen çelësat e artë të sarajeve të mistershme. Kur me ndiesitë e kthjellta, me ndjenjat e shpalosura për fluturim, me mendësinë sintetizuese t’u drejtohet frymëzimeve me shpirtin e gatshëm, e të ecë përpara, si dhe kur t’ia bëjë të njohur ndërgjegjes gjërat e thithura e të përvetësuara, në botën e tij mendore të kultivuar si kopshtet e varura të Babilonisë, fillojnë të përhapen e të zhvillohen kopshtet e parajsës.

Kurse ata që nuk kanë mundur të arrijnë këtë nivel botëkuptimi mendor dhe shpirtëror, meqë nuk mundin të dalin jashtë cipës së shprehive që ua rrethon mjedisin gjithandej, rrinë e ankohen vazhdimisht për monotoninë e ndodhive e të sendeve. Në sytë e tyre çdo gjë është kaos, errësirë dhe e pakuptimtë. “Edhe të gjitha mrekullitë t’i shikonin, prapë nuk do t’i besonin…”[2], thotë Kurani. Dhe vazhdon: Me mendje të lidhura në zinxhirë, me shpirtra të prangosura dhe “me zemrat e vulosura, nuk kuptojnë.[3]” Nga njerëz të tillë nuk mundet të pritet asnjë fryt, asnjë dobi; të shpresosh diçka tjetër prej tyre, është gjë e kotë.

Përveç këtyre që shprehëm, ekziston një tjetër shfaqje e dukurisë së rutinës. Ajo është përshtatja me gjërat, pasi mendon se i ke njohur dhe kuptuar tërësisht, ose më saktë pas pandehjes se “ashtu duhet të jenë”, shikimi i tyre si diçka e zakonshme, e cila është një zhytje në një pellg indiferentizmi për gjithçka, gjë që, mesa duket, është edhe ajo çka pyetja kërkon. Me fjalë të tjera, ndodh që njeriu, pas një njohjeje të pjesshme dhe specializimit në të, të pësojë një atrofizim të interesimit dhe ndjeshmërisë së duhur ndaj botëve që ndryshojnë, ndaj bukurive që rinohen, ndaj nevojës për t’u thelluar dhe ridimensionuar brenda tyre, pushon së marri mësim nga gjërat dhe ndodhitë, gjë që, na ruajttë Zoti, do të thotë heshtje dhe vdekje e ndjenjave.

Po qe se një njeri që ka rënë në një gjendje të këtillë, nuk i fshin shpejt e shpejt sklepat që i kanë zënë sytë e s’vrapon apo nuk nxitet të vrapojë pas përkapjes së imtësive dhe urtësive që fsheh materia brenda saj, apo duke mos hapur veshët për të dëgjuar a kuptuar mesazhet hyjnore që vijnë nga bota e lartë, është i paracaktuar të shkojë, përmbyset, madje të karbonizohet plotësisht. Prandaj edhe Krijuesi i Madhërishëm i Rregullit dhe harmonisë së gjithësisë, duke na dhënë vazhdimisht mësime e duke na bërë paralajmërime me anë të zërave dhe frymëve të ndryshme, me anë të mësuesve gjithnjë të rinj, gjuhëkthjelltë e mrekulliqartë, duke e përsëritur me anë të tyre idenë e së pavdekshmes, u ka dhënë zemrave fllad dhe syve dritë. Prandaj edhe i ka paralajmëruar vazhdimisht ndërgjegjet e njerëzve për gjërat ndaj të cilave ata e kanë humbur ndjeshmërinë dhe interesimin për shkak të përshtatjes dhe të të mësuarit me ta dhe ka kërkuar që tabllotë që na ka dhënë mendja në dorë, të kalohen përsëri e përsëri para syve.

Krijuesi i Lartë i ka përsëritur aq shumë në Librin e Tij, me mënyra të ndryshme shprehjeje, krijimin e njeriut dhe përhapjen e tij mbi tokë, bashkimin e njeriut me shokun e jetës, duke arritur kështu, kënaqësinë dhe sigurinë, shkëlqimin dhe madhështinë në krijimin e qiejve e të tokës, ndryshimin e gjuhëve e të dialekteve, rrjedhojat e qarkullimit të ditës dhe të natës, gjërat që vijnë si një mëshirë me anë të rrufeve e të shiut, saqë nuk ka lënë asnjë shteg dhe hapësirë për ambientim për njerëz që mendojnë, dinë, dëgjojnë dhe përdorin mendjen. “Nga faktet e fuqisë së Tij është edhe që Ai ju krijoi prej dheu dhe ju shpërndau në të gjithë faqen e tokës. Dhe nga faktet e madhështisë së Tij është krijimi nga lloji juaj i palës tjetër që të gjeni prehje tek ato dhe krijimi i dashurisë dhe mëshirës mes jush. Në këtë ka argumente për njerëzit që mendojnë. Nga argumentet e Tij është edhe krijimi i qiejve e i tokës, ndryshimi në gjuhët dhe ngjyrën tuaj. Edhe në këtë ka argumente për njerëzit. Nga argumentet e Tij janë edhe gjumi natën, dhe përpjekja ditën për të fituar nga mirësitë e Tij. Në këtë ka argumente për popullin që dëgjon. Nga argumentet e Tij është edhe ajo që jua tregon vetëtimën edhe si frikë, edhe si shpresë dhe nga qielli lëshon shi, e me të e ngjall tokën pas vdekjes së saj. Në këtë ka argumente për një popull që di të mendojë.”[4] Mandej, Deklarata Qiellore shpërbën ndjenjën e ambientimit e na zgjon nga gjumi i indiferentizmit, me anë të qindra paralajmërimesh dhe orientimesh të tjera, duke na tërhequr vëmendjen për mijëra mrekulli që u kalojmë pranë pa i parë. Prapëseprapë, njerëzit janë si bilbili që këndon pa e kuptuar se ç’bëhet rrotull, pa i kuptuar dhe ndjerë ndodhitë që gjallojnë afër tij. ”Ata, peshqit, që rrojnë në det e s’e dinë ç’është deti…”

Përveç këtyre, është edhe reflektimi i të mësuarit, rutinës, ambientimit të njeriut nga mendimi dhe koncepsioni i vet te adhurimet e veta, gjë që do të thotë vdekje tek ai e ndjeshmërisë, dashurisë dhe emocionit. Në individin e rënë në këtë gjendje, të gjitha gjërat si dashuria për adhurim, ndjenja e përgjegjësisë, neveria ndaj mediokritetit, ngashërimi prej mëkateve atrofizohen. Veçse rikthimi i njeriut, pas kësaj, në gjendjen e mëparshme, është një gjë mjaft e vështirë. Duhen frymëmarrje shumë të pastra, përkujtime të kthjellëta që njeriu ta rigjejë veten, të shohë ç’ka përreth dhe të bëhet rojtar sypafjetur i gjërave që hyjnë e dalin në zemrën e tij.

Për të zënë farën e një shpirti të ri tek njeriu, duhet që çdo frymë e re t’ia kujtojë atij idenë e nevojës për t’u ripërtërirë. Po, njeriu është i përcaktuar të plaket e të zërë “të ndryshket”, megjithatë nuk i mungon mundësia për t’u ripërtërirë. Mjafton që të tregojë respekt për dorën që e prek në shpirt. “A nuk erdhi, më në fund, koha që zemrat e atyre që besuan, të zbuten me këshillat e Allahut dhe me atë Të Vërtetë që zbriti? E të mos bëhen si ata që u qe dhënë libri, por me kalimin e kohës, zemrat iu ngurtësuan e shumë prej tyre janë tashmë jashtë rrugës!”[5]

Në mënyrë të përmbledhur mund të themi se ndjenja e të mësuarit, e përshtatjes, ambientimit, është një fatkeqësi e madhe që i rri përherë njeriut mbi krye. Ç’është më interesantja, shumica e njerëzve gjenden të rënë në këtë fatkeqësi. Njeriu i rënë në këtë gjendje, është indiferent ndaj gjërave që ndodhin përreth, i verbër ndaj bukurive në librin e gjithësisë dhe shurdh ndaj gjuhëve që thonë të vërtetën për ndodhitë. Prandaj edhe besimi i tij është i mangët e i pamjaftueshëm, adhurimet pa dëshirë, ndërkaq, fillon edhe të tregohet i padrejtë në marrëdhëniet njerëzore. Shpëtimi i tij prej kësaj gjendjeje kërkon zgjatjen e një dore të fuqishme mirëbërjeje për t’i riaftësuar veshin për të dëgjuar dhe syrin për të parë.

Prandaj, këshilla më e mirë për ata që kanë rënë në rutinë, është që t’i kthehen edhe njëherë një të menduari të shëndoshë subjektiv dhe objektiv, u duhet t’i rikthehen mendimit të pamjeve të vdekjes dhe ringjalljes, të vizitojnë institucionet që shërbejnë në fusha të ndryshme të shërbimit social, të fillojnë të marrin përsipër disa detyra fetare e shoqërore; veçanërisht për të tillët është e nevojshme që të njihen me faqet e arta të së kaluarës, të takohen me njerëz me horizont të ndritshëm mendimi e me ndjenja të zhvilluara, për t’u përgatitur sakaq baza e nevojshme për një ripërtëritje të shëndoshë.

Përveç këtyre që thamë, mund të parashtrohen edhe specifika të tjera lidhur me këtë çështje, por ne e quajmë të mjaftueshme duke e menduar se mundëm të jepnim një ide mbi çështjen.

Me lutjen që Ai, që i ka në dorë çelësat e gjithë zemrave, të na shpëtojë nga rënia në rutinë…

[1] Sureja Jusuf, 105.

[2] Sureja En’am, 25; Sureja A’raf, 146.

[3] Sureja Teube, 87.

[4] Sureja Rum, 20-24.

[5] Sureja Hadid, 16.

Në thelb, nijeti është vendosmëri dhe vullneti përfundimtar. Nijet do të thotë vendim i zemrës për diçka, vetëdijshmëri e plotë dhe e qartë mbi veprimin që kërkohet të bëhet dhe pse kërkohet të bëhet.

Në çështjen e namazit, nijeti është kërkesa për të falur namaz me thjeshtësi për hir të Allahut dhe vetëdijshmëri mbi namazin që ka për t’u falur. Rëndësia dhe përfitimi shpirtëror (sevapet) i punëve që bëhen varet nga nijeti. Nijeti i njeriut duhet të jetë i thjeshtë, vetëm për pëlqim të Allahut. Njeriu duhet ta bëjë adhurimin në mënyrë të vetëdijshme. Me punën që do të bëjë, njeriu duhet të synojë një qëllim të lartë siç është pëlqimi i Allahut dhe jo të ndodhet në gjendje indiferentizmi.

Nijeti është çështje e zemrës. Nijeti i bërë me gojë në mungesë të nijetit me zemër është i pavlefshëm. Nuk është kusht që, duke filluar namazin, nijeti të bëhet me gojë, domethënë të shprehet me fjalë se ç’namaz do të falet. Vendi i shprehjes së nijetit është zemra. Nijeti është synimi me zemër i veprimit që do të kryhet. Dijetarët hanefi të fikhut e kanë parë si mustehab që gjuha të jetë interprete e nijetit të ndjerë me zemër për një adhurim të caktuar. Ndërkaq, imam Rabbaniu ka një pikëpamje mbi këtë çështje. Ai thotë: “Në këtë periudhë kur sundon indiferentizmi, nijeti nuk duhet bërë me gjuhë, shprehja me fjalë duhet braktisur, sepse, ndërsa gjuha të jetë duke e shprehur nijetin, zemra, synimi i të cilës është esencial, mund ta braktisë.

Duke u nisur nga kjo, nuk ka ndonjë të keqe që, ata të cilët, duke e shprehur nijetin me gojë, do ta bëjnë këtë edhe me zemër duke i qëndruar synimit të tyre gjer në fund të namazit, të shprehen arabisht apo shqip. Në të kundërt, po qe se, duke e shprehur nijetin me gjuhë, zemra mbetet indiferente, gjendja bëhet e rrezikshme, sepse, duke kërkuar të kryhet një mustehab, nijeti farz braktiset dhe namazi bëhet i pasaktë e i pavlefshëm.

Burimi

I dashur Vëlla / Motër,

Një ajet në lidhje me këtë çështje është si më poshtë:

O ju që keni besuar, largohuni prej dyshimeve të shumta, meqë disa dyshime janë mëkat dhe mos hulumtoni për zbulimin e të metave të njëri-tjetrit, dhe mos përgojoni njëri-tjetrin; a mos ndonjëri prej jush dëshiron të hajë mishin e vëllait të vet të vdekur? Atë pra e urreni! Kini frikë nga ndëshkimi i All-llahut, e All-llahu është mëshirues, Ai pranon shumë pendimin. Kuran 49:12

Një mysliman duhet të ketë gjithmonë mendime pozitive për vëllezërit e tij myslimanë. Sepse, kjo është një domosdoshmëri e fesë sonë. Përveç kësaj, eleminimi i ligësisë kërkon një qëndrim të tillë.

Ne duhet të kemi mendime pozitive për njëri-tjetrin dhe të besojmë si besimtarë.

Të kesh mendime pozitive për dikë dhe të kesh besim tek ai nuk duhet të na ndalojë të marrim masat e nevojshme për të. Ky është një rregull i vlefshëm dhe madje i domosdoshëm për të gjithë. Ne do t’i besojmë vëllait tonë mysliman dhe nuk do të kemi mendime negative për të pasi ai ka besim, por është e mundur që dikush të bëjë një vepër të keqe pasi të gjithë kanë një shpirt. Të kesh mendime të mira për një person së bashku me marrjen e masave kundër tij nuk duhet të konsiderohen si gjëra të kundërta. Sepse, është më e përshtatshme të merren masat e nevojshme në mënyrë që të mos shkaktohen kapje dhe dyshime. Sepse, masat do ta parandalojnë njeriun të ketë mendime negative dhe të kryejë mëkate.

English source:

https://questionsonislam.com/question/it-sin-have-suspicions-and-negative-thoughts-about-others-it-still-sin-if-it-remains-only

Ego do të thotë kur dikush ështe në gjendje për të qënë i vetëdijshëm për ekzistencën dhe tiparet e tij, duke ia atribuar vetes ose zotërimit të tij.

Ju e dini, edhe pse njeriu mund të thotë delet e mia për delet që kullotë, delet nuk mund të thonë këmbët e mia për këmbët e tyre.

Dielli gjithashtu nuk mund të pretendojë për planetët e vet.

Pse njeriut i është dhënë ky privilegj? Cila është arsyeja që ai të thotë, mendja ime, duart e mia, fëmija im, kopshti im, delet e mia etj? Përgjigja është se ai është një mëkëmbës në tokë.

Mëkëmbësi është nën komandën e mbretit. Ai vepron në emër të Tij. Kur ai thotë pronën time, mallin tim nuk e harron kurrë poseduesin e vërtetë të pasurisë dhe mallrave. Thëniet e tij janë si një ushtarë që thonë pushkën ose konviktin tim.

Egoja është një mirësi dhe kapital i madh për sa kohë që e përdor atë në mënyrë të përshtatshme dhe vepron në emër të Mbretit të Universit duke kujtuar të qenit mëkëmbës në tokë dhe për sa kohë që përdor atë që i është besuar në rrugën e Tij, për sa kohë që pasi ai nuk është i shqetësuar për pasionet e tij dhe mendjemadhësi në gjërat që bën, për sa kohë që kupton kuptimin e fjales “Ai që e njeh veten gjithashtu e njeh Zotin e tij”, për aq kohë sa duke e bërë unë një çelës të Tij për aq kohë sa të dijë ndërsa përhap plehrat në tokë, ai nuk bën asgjë shumë ndryshe nga era dhe ndërsa loton kopshtin e tij, ai imiton detyrën e shiut, për sa kohë që të mos harrojë se është një shërbëtor në zotërimin e Allahut xh.sh si të gjithë ata, për sa kohë që të jetë në gjendje të thotë se është Ai që më ka dhuruar edhe mua këtë ekzistencë, i Cili i krijoi të gjitha këto qenie nga asgjëja dhe për sa kohë që e di se ekzistenca absolute është e veçantë për Të. Për sa kohë që të themi, Allahu është i Gjithëdijshëm Ai është që më bën të njoh dhe është i Gjithëfuqishëm Ai është që më jep fuqi. Për sa kohë që vlerëson të gjitha atributet, të gjitha aftësitë dhe të gjitha sjelljet, të cilat i atribuohen atij në këtë kuptim.

Universi në një farë mënyre është ushtri e atyre që janë mbajtur larg egocentrizmit! Qielli nuk krenohet me lartësinë e tij, toka shkelet por nuk i kushton vëmendje, nuk është problem që hëna të lidhet me botën, një bilbil nuk e lavdëron veten për të pasur një zë të bukur, bletët nuk janë krenare për mjaltin e tyre. Pse? Përgjigja është e menjëhershme: Për askënd nuk ka ego.

Çdo krijesë, e cila është mbajtur larg egos është në një farë mënyre në privim, por në një mënyrë tjetër është ruajtur. Për shembull, nëse dielli do të më thoshte Unë, mbase do të kishte udhëtuar një rrugë të gjatë për ta njohur dhe dashur Allahun xh.sh. Sidoqoftë, ne nuk mund ta dimë, mbase ai do të pretendonte madhështinë për vete, do t’i besonte fuqisë së tij, do të ishte krenar për planetët e tij dhe do të mburrej me dritën e tij. Kjo do të kishte qenë një situatë e jashtëzakonshme për të Tani ajo e kryen detyrën e saj në një mënyrë të ruajtur nga pakujdesia dhe larg devijimit

Ekziston edhe sfera e engjëjve. Ata janë të lirë nga nxitja e vetë-pohimit. Ata kurrë nuk përfshihen në krenari, xhelozi dhe zili. Këto krijesa jo-rebele i duan më shumë ata që adhurojnë më shumë zotërinë e tyre. Njeriu gjithashtu ka këtë lloj kapaciteti, por ai më së shumti e keqpërdor atë. Ai është i lidhur përzemërsisht me dikë që vlerëson më shumë babanë ose gjyshin e tij. Megjithatë hirësia e Zotit tonë është aq e lartë sa të mos krahasohet me asnjë hir tjetër. Atëherë, pse nuk i duartrokasim ata që bëjnë shërbimin më të mirë dhe vrapojnë më shpejt drejt Tij sesa ne?

English source: https://questionsonislam.com/article/why-has-sense-ego-been-given-man

Vëmendja e njerëzve është një sëmundje e devijimit nga qëllimi i ardhjes së njeriut në këtë botë, duke shpresuar në ndihmë nga një person që është gjithashtu i dobët si ai duke u dhënë vetes shërbëtorëve të Allahut dashuri, duartrokitje dhe vlerësim. Vëmendja e njerëzve është një thirrës i hipokrizisë dhe pengesa më e madhe në rrugën për të shkuar në pëlqimin e Allahut.

Hipokrizia (Rija në Arabisht) rrjedh nga të parit (ruyah): Të duash që njerëzit të shohin veprat e tij të mira që ai ka bërë, duke treguar dhe duke kryer disa lloje veprimesh të ligjshme në mënyrë që njerëzit e tjerë ta pëlqejnë atë.

Le të mendojmë për njerëzit që do të shfaqen një shekull më vonë. Ata mysafirë të botës, të cilët janë në errësirën e ekzistencës tani dhe që nuk e dimë kush janë, do të arrijnë mirësinë e jetës si një mirësi Hyjnore dhe do të hyjnë në glob kur të vijë koha e tyre e përcaktuar nga përcaktimi hyjnor. Ata do të stërviten për nëntë muaj në mitër, ndalesa e parë e udhëtimit të tyre dhe ata do të pajisen me gjërat për të cilat kanë nevojë në mënyrë që të përfitojnë nga mirësitë e panumërta të atij universi në mënyrën më të favorshme. Vetëm atëherë, ata do të hyjnë në botë në krahët e nënave të tyre dhe do të pinë qumështin e këndshëm nga ato gjinj të dhembshur me bollëk.

Pastaj, ata do të rriten dhe do të bëhen të rinj. Ata do të kenë punë dhe do të hyjnë në jetën shoqërore. Dhe shumica e tyre do të merren nga komuniteti dhe do të harrojnë veten e tyre; ata as nuk do të kujtojnë se ata janë shërbëtorë, mysafirë, udhëtarë. Për më tepër, ata do t’ua vendosin zemrat e tyre dashurive të popujve të tjerë, të cilët gjithashtu janë rritur në mitra të tjera dhe që janë gjithashtu të pafuqishëm dhe po aq kalues sa vetë ata. Ata do të bëhen skllevër të komunitetit; ata do t’i japin më shumë rëndësi dënimit të tyre sesa mëkateve, ata do të preferojnë vlerësimin e tyre ndaj pëlqimit (të Allahut). Ata nuk do të marrin në konsideratë fazat e udhëtimit pas varrit. Ata as nuk do ta kujtojnë botën e varreve ku secili është i zënë me telashet e tij individualisht, fushën e ringjalljes ku askush nuk mund të interesohet për ato të tjera dhe Ditën e Gjykimit që askush nuk mund të ndërmjetësojë për askënd pa lejen e Allahut.

Kështu, profetët, dijetarët dhe njerëzit e mençur takohen me ata njerëz, të cilët harrojnë veten e tyre dhe shkojnë drejt vendit të mundimit të botës së përjetësisë sikur po vrapojnë, dhe ata u thonë atyre se janë në rrugë të gabuar dhe përpiqen t’i drejtojnë drejt rrugës së vertetë.

Ai, në dorën e të cilit është sundimi i lindjes, na ka sjellë në atë botë dhe Ai do të na dërgojë në ahiret me ligjin e vdekjes. Çfarë përfitimi mund të na sjellë argëtimi me udhëtarët dhe marrja e vlerësimeve të tyre në atë jetë të shkurtër të kësaj bote?

Ne do të largohemi nga kjo botë një nga një dhe ata që do të lëmë pas do të na harrojnë pas një kohe të shkurtër. Nëse mund ta shohim historinë nga ai këndvështrim, sa skena shembullore do të shohim! Ku janë ata që ishin vlerësuar një shekull më parë dhe ata që i kishin vlerësuar? Ku janë ata sundimtarë dhe poetë që kishin shkruar lavdërime për ta dhe u kishin bërë komplimente? Ku janë ata njerëz të pasur dhe të varfër që ishin varur prej tyre për të jetuar?

Pas një shekulli, ne do të ndërrojmë jetë dhe brezi tjetër do t’u drejtojë bashkëkohësve të tyre të njëjtat pyetje. Atëherë, bota gjithashtu do ta shijojë vdekjen si çdo shpirt. Pas kësaj, vjen fusha e ringjalljes dhe gjykimit është e nevojshme të strehoheni nën hijen e Tij xh.sh dhe të përpiqeni të merrni pëlqimin e Tij nga i cili do të pritet ndihma në atë fushë të frikshme ku askush nuk mund t’i kushtojë vëmendje madje edhe të dashurit të tij.

Sidoqoftë, është e ligjshme dhe e favorshme të jesh i dashur në emër të Allahut, si dhe të dashur në emër të Allahut. Urojmë që shërbëtorët besimtarë të Allahut të na duan dhe skllevërit e Tij të mirëfilltë të na ndihmojnë. Kjo dëshirë nuk ka të bëjë me vëmendjen e njerëzve.

English source:

https://questionsonislam.com/article/how-can-we-get-rid-illness-attention-people-expecting-congratulations-appreciation-and

Kapitulli el-Humaza në Kur’an fillon me një paralajmërim hyjnor:

“Mjerë për secilin që ofendon e përqesh (njerëzit)” Sureja 104 ajeti 1.

Feja islame është kundër dëmtimit të krenarisë së njerëzve. Sidoqoftë, për fat të keq, njerëzit e bëjnë këtë gabim. U tallën edhe me profetët . Nëse e shihni historinë e Islamit dhe historinë e profetëve, do ta shihni këtë.

Është më mirë të heshtësh, të largohesh nga ai vend dhe të strehohesh tek Allahu nga shejtani i mallkuar dhe të thuash Bismil-lah në situata të tilla. Dikush merr shperblime të mëdha kur e shtyp zemërimin e tij. Duhet menduar për rezultatin dhe shpërblimin në momente telashesh. Ai duhet të mendojë se edhe profetët u sulmuan me duar dhe fjalë. Duhet të përpiqet të mos jetë në të njëjtat vende me njerëz të tillë.

Është e nevojshme të paralajmërohen njerëzit që veprojnë kështu (I përçmojnë të tjerët) kur janë vetëm, jo në publik. Nëse ai vazhdon të veprojë ashtu pavarësisht paralajmërimeve, është e nevojshme të përpiqeni të mos jeni në të njëjtat vende me njerëz të tillë.

KAPITULLI EL-HUMEZE

Është kapitulli i njëqind e katërt i Kuranit. U zbrit në Mekke. Përbëhet nga nëntë vargje. Ajo e merr emrin nga fjala “humaza” në vargun e parë dhe rima e vargjeve është “a (h)”.

“Humaza” përdoret në kuptimin e përgojimit. Fjalët “humaza, lumaza” janë dy fjalë kuptimet e të cilave janë shumë afër njëra -tjetrës në arabisht; ato ndonjëherë përdoren në mënyrë të ndërsjellë. Ka aq pak ndryshim mes tyre sa që edhe arabët që kanë një zotërim të mirë në gjuhën arabe thonë lumaza kur përcaktojnë humazën. Në atë rast, kuptimi është si më poshtë: Një person i cili është mësuar të përçmojë dhe të shikojë nga lart njerëzit në disa pika me gishtin e tij dhe tregon të tjerët me fjalët e tij. Ai i denigron të tjerët për shkak të statusit të tyre. Ai nënçmon të tjerët. Ai thotë disa gjëra të këqija në fytyrën e disa njerëzve dhe përgojon të tjerët. Ai shkakton konflikte dhe telashe midis miqve duke vepruar si një tregues; ai mbjellë mosmarrëveshje midis vëllezërve. Ai u jep emra disa njerëzve, tallet me ta dhe shfaq mangësitë e tyre.

Ky kapitull pasqyron një nga përshkrimet reale të jetës në vitet e para të Islamit. Për më tepër, ai përshkruan një shembull që mund të shihet në çdo komunitet dhe moshë. Përshkruhet një person i thjeshtë dhe mesatar dhe tregohen qëndrimet dhe gjendjet e njerëzve të tillë; kështu, theksohet se sa të varfër janë ata. Ai është një nga njerëzit e ligë që kanë një pasuri dhe që janë skllavëruar nga pasuria e tyre, duke menduar se e vetmja gjë që ka rëndësi në botë është pasuria dhe në lidhje me çdo gjë tjetër inferiore në krahasim me pasurinë. Përveç kësaj, ai mendon se kjo pasuri është një zot që ka fuqi mbi gjithçka dhe që mund të bëjë gjithçka që dëshiron. Kështu, ai mendon se vdekja nuk do të vijë kurrë dhe se do të jetojë përgjithmonë. Ai mendon se do të shpëtojë nga llogaritja dhe dënimi në ahiret, nëse ka, falë pasurisë së tij. Prona dhe paratë e tij janë bërë zot i tij. Ai adhuron gjërat materiale.

Kështu, ky person i keq (dhe njerëzit si ai) llogarit pasurinë e tij dhe merr kënaqësi ndërsa e numëron atë. Një ndjenjë e keqe tek ai e çon atë në shpifjen e nderit të njerëzve, përgojimin dhe talljen e tyre.

Ky përshkrim është një përshkrim i një njeriu të neveritshëm, i shëmtuar dhe i ulët në shpirt, i privuar nga personaliteti dhe besimi. Islami i urren ata shpirtra të këqij dhe të poshtër pasi i jep rëndësi etikës së lartë. Prandaj, Islami ndalon talljen me të tjerët. Ai refuzon dënimin e njerëzve në vende të ndryshme. Se ato vepra përmenden si të shëmtuara dhe të neveritshme së bashku me kërcënimet tregon se disa politeistë e trajtuan të Dërguarin e Allahut (a.s.) dhe besimtarët ashtu në atë epokë. Kjo u aplikua kundër tyre në të kaluarën dhe zbatohet kundër myslimanëve të sotëm në të njëjtën mënyrë.

1. Mjerë për secilin që ofendon e përqesh (njerëzit),
2. Që ka tubuar pasuri dhe që atë e ruan të mos i pakësohet.
3. E mendon se pasuria e tij do ta bëjë të përjetshëm.
4. Jo, të mos mendojë ashtu! Se ai patjetër do të hidhet në Hutame.
5. E çka din ti se ç’është Hutame?
6. Është zjarri i All-llahut i ndezur fort.
7. Që depërton deri në loçkë të zemrës.
8. Ai i mbyll ata, ua zë frymën.
9. Ata janë të lidhur në pranga të njëpasnjëshme.

Dy kuptime të mëdha shihen në refuzimin e kësaj sjelljeje nga ana e Allahut. Së pari, për të dënuar imoralitetin dhe për të denigruar shpirtra të tillë të poshtër. Së dyti, për të mbështetur shpirtrat besimtarë, për të parandaluar që shpirtrat e këqinj të depërtojnë në to, për të treguar se Allahu xh.xh sheh gjithçka që ata bëjnë dhe se Ai do t’i ndëshkojë ata. Ato indikacione synojnë të ngrenë besimtarët shpirtërisht dhe t’i mbajnë ata nga truket e shëmtuara.

TALLJE, NGACMIM

Do të thotë të tallesh me një gjë ose një person, të përbuzësh njerëzit, të fyesh njerëzit, të shfaqësh gabimet e të tjerëve përmes fjalëve, shenjave ose shkrimeve, të përbuzësh një person në një komunitet. Ndjenja e talljes te një person fillon duke u ndjerë mendjemadh; pastaj, ai injoron adresuesit e tij dhe fillon t’i shikojë nga lart. Rrjedhimisht, kjo ndjenjë e bën atë të tallet me të tjerët dhe sjell çrregullimin e mendjemadhësisë dhe arrogancës, e cila bëri që Shejtani të rebelohet kundër Zotit të tij, dhe që shfaqet në formën e mospranimit të Zotit dhe përbuzjes së njerëzve.

Kur një person tallet, ai ndihet arrogant dhe mendjemadh; përveç kësaj, ai lëndon dhe shqetëson vëllain e tij besimtar me talljen e tij. Është haram të jesh mendjemadh dhe të lëndosh një besimtar. Për shkak të rezultatit të të dy veprave të këqija, lidhjet e vëllazërisë në bashkësinë islame lirohen. Sepse, ndjenja e armiqësisë dhe urrejtjes hyjnë midis individëve me tallje. Kështu, bashkësia islame, e cila përshkruhet si një ndërtesë, copëtohet dhe shpërndahet.

Bashkësia Islame është një tërësi. Dinjiteti dhe nderi i çdo individi në Islam është i paprekshëm. Ndjenjat e nderit, dinjitetit dhe dëlirësisë, të cilat formojnë bazën e jetës shpirtërore të një individi, nuk mund të shpifen. Njëra prej veprave kryesore që shpifë për dinjitetin njerëzor është tallja. Islami i jep rëndësi parimit të mbrojtjes së të drejtave dhe lirisë së njeriut, dhe dinjitetit dhe nderit njerëzor; prandaj, Islami garanton ndjenjat dhe mendimet e myslimanëve përmes Kuranit:

“O ju që besuat, nuk bën të tallet një popull me një popull tjetër, meqë të përqeshurit mund të jenë më të mirë nga ata të cilët përqeshin dikë tjetër, e as gratë me gratë e tjera, sepse mund të ndodhë që gratë e tjera të jenë më të mira se ato që përqeshin (duke e nënçmuar njëri-tjetrin) dhe mos etiketoni njëri-tjetrin me llagape. Pas besimit është keq të përhapet llagapi i keq. E ata që nuk pendohen, janë mizorë. “(el-Huxhurat, 49/11)

Islami ndalon talljen në mënyrë që të mbrojë lidhjet e vëllazërisë. Nuk i lejohet besimtarit që beson në Allahun dhe Ditën e Gjykimit të ngacmoj njerëzit dhe tallet me ta. Është një gjë shumë e keqe të tallësh të tjerët, t’u vësh emra të këqinj që nuk do t’i pëlqejnë pavarësisht se çfarë emrash. Sepse, ky akt është një plagë që jep dhimbje dhe që njerëzit nuk mund ta harrojnë lehtë.

Marrëdhëniet në jetën e komunitetit bazohen në sinqeritet. Instrumenti që matë shkallën e këtij sinqeriteti është zemra. Hz Profeti (a.s) tha:

“Allahu nuk shikon formën dhe pasurinë tuaj, por Ai shikon zemrat tuaja.” (Muslim, Birr, 32).

Njerëzit janë gjithmonë të njohur me pamjen e jashtme; bota e brendshme nuk mund të njihet. Ajo që do të peshohet në praninë e Allahut nuk është pamja e jashtme, por devotshmëria (takva) e zemrave. Njohja e njeriut nuk është e mjaftueshme për ta njohur dhe kuptuar atë. Për këtë arsye, nuk mund të përçmohet një person dhe nuk mund të thyhet zemra e tij, e cila vlerësohet nga Allahu, duke u tallur me atë person.

Kurani dënon ata që e konsiderojnë pasurinë si vlerën e vetme të lartë në botë, të cilët mendojnë se janë të fortë për shkak të pasurisë së tyre dhe që tallen me vlerat e të tjerëve: “Mjerë për secilin që ofendon e përqeshë (njerëzit)” (el-Humaza, 104/1)

Sipas Islamit, çdo person që krijohet ka një vlerë në sytë e Allahut. Allahu, i cili e krijoi njeriun në formën më të mirë, e pajisi atë me karakteristikat më të mira dhe e bëri atë zëvendës në tokë. (el-Bekare, 30/2) Të tallësh pamjen e jashtme të një qenieje të tillë mund ta bëjë një person të ballafaqohet me Zotin e tij, i cili e krijoi atë. Në fakt, Zoti i tij, Allahu, i cili është Krijuesi i tij, nuk do të jetë i kënaqur kur një person tallet.

Në Kuran, ata që tallen me besimin (el-Bekare, 2/206; el-Munafiqun, 63/5-6), ajete të Kuranit (et-Tevba, 9/124- 125, 127), profetë ( Përmenden Muhamedi, 47/16) dhe besimtarët (et-Tevbe, 9/79). Ata njerëz janë ata që bëjnë miq me jobesimtarët duke braktisur besimtarët. (en-Nisa, 4/139; al-Maida, 5/52; el-Mujadala, 58/14) Ata njerëz mendojnë se mashtrojnë Allahun dhe besimtarët duke vepruar kështu. (el-Bekare, 2/9; en-Nisa, 4/143; Hud, 11/5) Sipas Islamit, besimi është i shenjtë; nuk mund të tallet. Njerëzit të cilët deklarohen se tallen me besimet janë hipokritët (munafikët) që dalin në bashkësinë e Islamit.

Burimi:

https://questionsonislam.com/question/how-should-one-answer-person-who-hurts-his-feelings-among-other-people-and-who-demoralizes

Adhurimi i shumtë e zvogëlon ankthin e stresin për tre arsye kryesore;

1. Adhurimi i sinqertë përfshin kërkimin e shpërblimit tuaj vetëm nga Allahu. Ai përfshin një përqendrim të fortë tek Krijuesi juaj dhe askush tjetër, sepse “Allahu nuk e pranon lutjen nga një zemër e pakujdesshme”. Një nga burimet kryesore të ankthit është shpërndarja e trurit (vëmendjes), ku shumë gjëra po ju tërheqin në drejtime të ndryshme. Sa herë që uleni për adhurim, krijoni një shteg në mendjen tuaj që përqendrohet vetëm në një burim. Kjo rrugë bëhet gjithnjë e më e thellë pas çdo seance. Ju përfundoni duke jetuar mendërisht në atë përqendrim të veçantë tek Allahu, deri në atë pikë sa të harroni të gjitha negativet përreth jush.
2. Ndërsa njerëzit janë kapriçioz dhe të paparashikueshëm, rruga e Allahut është e kundërta. Është e parashikueshme dhe e bazuar vetëm në gjërat në kontrollin tuaj. “Allahu nuk shikon format ose pamjet tuaja, por vetëm zemrën dhe veprat tuaja.” Njerëzit mund t’ju pëlqejnë ose t’ju urrejnë vetëm për nga pamja juaj, ose përkatësia juaj etnike, ose diçka tjetër krejtësisht jashtë kontrollit tuaj. Për më tepër, edhe njerëzit që pëlqejnë ju mund të ndryshojnë, dhe ju thjesht nuk e dini se ku do të shkojë mendja e tyre. Por Allahu nuk ndryshon. Na lejon të pushojmë. “Allahu nuk e ndryshon gjendjen e një populli, derisa njerëzit të ndryshojnë gjendjen e vetes së tyre.” Pra, përderisa ne jemi duke përmbushur atë që dëshiron Allahu, ne do të vazhdojmë të marrim mbrojtjen dhe favoret e Tij.
3. Ju mund të jeni me një mendje të vetme në fokusin tuaj për çdo gjë, por nëse nuk është e vërtetë dhe nuk ka fuqi të vërtetë, atëherë është e padobishme. Allahu ka fuqi. Ai mund të sjellë ndryshim, dhe premtoi se do ta bënte këtë për ata që e adhurojnë shumë. “Kushdo që e bën Allahun shqetësimin e tij, Allahu i mbledh punët e tij. Por kushdo që e bën dynjanë shqetësimin e tij, Ai i shpërndan punët e tyre.” Kujtimi i vazhdueshëm që ne jemi në gjendje t’i flasim drejtpërdrejt Krijuesit dhe kontrolluesit të të gjithë universit duhet të jetë një nga realitetet më qetësuese dhe lehtësuese të ankthit. Kjo është dhurata më e madhe që na kanë sjellë të dërguarit e Zotit dhe do të ishte një humbje e madhe të mos përfitoje nga kjo.

Resursi: Si ndikon adhurimi i Zotit në zvogëlimin e stresit dhe ankthit? – Urtesi.al

Dashuria është një çështje që lidhet më shumë me ndjenjat e dikujt e më pak ka të bëjë me arsyet logjike të një personi. Kjo do të thotë, dashuria është diçka që është e natyrshme dhe emocionale. Prandaj, nuk ka asnjë dispozitë në fe që e bën mëkat të biesh në dashuri sepse shumicën e kohës, kjo situatë mund të ndodhë pa kontrollin e personit. Në fe, nga ana tjetër, nuk ngarkon personin me gjëra që nuk mund t’i përballojë (teklif-i mala jutak).

Sidoqoftë, si në gjithçka, ka masa të caktuara në Islam rreth dashurisë. Një shembull i mirë i dashurisë është ta doni bashkëshortin/en. Nga ana tjetër, këto emocione që mbulojnë personin nuk duhet ta verbojnë atë dhe gjithmonë duhet të dijë t’i mbajë nën kontroll këto emocione dhe t’i masë dhe peshojë me kriteret e fesë. Dashuria e avancuar që është fillon në këtë botë dhe vazhdon në botën tjetër, është ajo kur personi nuk dashuron personalitetin apo pamjen e jashtme por dashuron për vetëm për Allahun.

Kur dashuria përmendet në sufizëm, ajo gjithmonë kuptohet si dashuri për të vërtetën, domethënë dashuria për Allahun. Sipas këtij botëkuptimi, vendi i këtyre ndjenjave të larta të dhëna nga Allahu mund të jetë vetëm Allahu i Plotfuqishëm, dhe si përfundimin: Të gjitha dashuritë janë kalimtare. Nëse ka një dashuri që nuk do të ligështohet kurrë dhe që do të vazhdojë të rritet, ajo mund të jetë vetëm dashuria për Allahun.

Ndërsa nëse fjala dashuri nënkupton pasionin dhe dashurinë ekstreme që një person ka për personin tjetër me të cilin planifikon të martohet, mund të themi sa më poshtë për këtë çështje: Në martesë, është e nevojshme të veprohet me arsye dhe logjikë dhe jo me ndjenja. Zgjedhja e personit për t’u martuar është një nga vendimet më të rëndësishme që një person do të marrë në jetën e tij. Për këtë arsye, nuk duhet të veprohet sipas ndjenjave, duhet këshilluar me prindërit e njerëz të besueshëm dhe duhet pasur informacione të mjaftueshme për personin që do të martohet. Nga ana tjetër, vëzhgimi i çështjes së ekuivalencës me personin që do të martohet është gjithashtu shumë i rëndësishëm për krijimin e një martese të suksesshme.

Burimi: http://hikmet.net/dinimizde-askin-yeri-nedir-birini-sevmek-veya-ona-asik-olmak-gunah-midir/

Sipas Hanefive, është e lejueshme në aspektin e ligjit; dhurimi është i vlefshëm, por nëse ka padrejtësi dhe diskriminim të pabazë, është një faj etik. Ka edhe disa muxhtehidë që thonë: “Një dhurim në kundërshtim me barazinë dhe drejtësinë nuk lejohet.”

Një nga çështjet që Hz. Profeti (a.s) me insistim i jep rëndësi në edukimin e fëmijëve është duke i trajtuar fëmijët në mënyrë të barabartë. Është një parim që duhet të zbatohet si për fëmijët në të njëjtën familje, ashtu edhe për fëmijët që mësojnë nga i njëjti mësues në shkollë. Kjo do të thotë se prindërit nuk lejohen të bëjnë diskriminim midis fëmijëve të tyre në varësi të faktit nëse janë mashkuj ose femra, të moshuar apo të rinj, etj; në mënyrë të ngjashme, mësuesit nuk lejohen të bëjnë diskriminim mes nxënësve të tyre në varësi të faktit nëse janë fëmijë të njerëzve të lirë apo skllevër, fëmijë të të afërmve apo të tjerë, etj.

Numan Ibn Bishr transmeton: “Babai im dhuroi disa nga pasuritë e tij për mua. Nëna ime, Amra Bintu Rawaha tha: “Nëse nuk e bën të Dërguarin e Allahut dëshmitar të këtij dhurimi, unë nuk do ta pranoj atë.” Pas kësaj, babai im më çoi tek i Dërguari i Allahut për ta njoftuar atë për dhurimin.

Kur Profeti (a.s) u informua për situatën, ai pyeti,

“A keni fëmijë të tjerë?” Kur babai im tha, “Po!”, Tha ai

“A ua dhurove fëmijëve të tu në mënyrë të ngjashme?” Kur babai im tha, “Jo!”, Ai tha,

“Kini frikë All-llahun dhe drejtojuni fëmijëve tuaj drejt!”

Babai im u largua dhe anuloi dhurimin e tij.

Në disa versione të tjera të hadithit, Profeti (a.s) transmetohet të ketë thënë si vijon:

“Trajtoni fëmijët tuaj në mënyrë të barabartë”, “Kthehu atë”, “Mos më bëj dëshmitar; Nuk do të dëshmoj për shtypjen “,” Nuk është e drejtë; Unë do të dëshmoj vetëm për të vërtetën “,” Gjeni dikë tjetër të jetë dëshmitar “,” … një nga të drejtat e fëmijëve tuaj është t’i trajtoni ata në mënyrë të barabartë. “

Sipas shpjegimit të Tirmidhiut, duke vepruar në bazë të këtij hadithi, studiuesit islamë e konsideruan të domosdoshme trajtimin e fëmijëve në mënyrë të barabartë jo vetëm në “grante dhe dhurime”, por në çdo gjë, përfshirë “puthjen”. (1)

Ndërsa morën këtë vendim, studiuesit ndoshta e bazuan në hadithin e mëposhtëm të të Dërguarit të Allahut:

“Allahut i pëlqen kur i trajtoni me drejtësi fëmijët tuaj duke përfshirë edhe puthjen.” (2)

Dekreti për mësuesit që i trajtojnë nxënësit e tyre në mënyrë të barabartë kuptohet nga udhëzimet e mëposhtme të Profetit (a.s):

“Nëse një mësues që merr përsipër të arsimojë tre fëmijë nuk u mëson të pasurve dhe të varfërve në mënyrë të barabartë, ai do të ringjallet brenda grupit të tradhtarëve në botën tjetër.” (3)

Motivi për trajtimin e fëmijëve në mënyrë të barabartë na jep të dhëna të rëndësishme për sa i përket temës sonë, d.m.th., masat për të mbrojtur fëmijët nga kryerja e krimit. Kur Profeti (a.s) ndalon Numan që të trajtojë fëmijët e tij në mënyrë të pabarabartë në lidhje me dhurimin në hadithin e përmendur më lart, ai i bën Numan pyetjen e mëposhtme:

“A nuk do të të kënaqte nëse fëmijët tuaj do t’ju trajtojnë në mënyrë të barabartë në aspektin e respektit dhe hirit?” Numani u përgjigj,

“Po, o i Dërguari i Allahut!” Pas kësaj, Profeti tha:

“Atëherë, gjeni dikë tjetër që të jetë dëshmitar!”

Në një transmetim tjetër, ai tha:

“Është e drejta juaj të merrni veprime të mira të barabarta dhe favorizime prej tyre; në mënyrë të ngjashme, është e drejtë e tyre të marrin një trajtim të barabartë prej tyre. “

Pastaj, për të ruajtur respektin e fëmijës ndaj babait të tij, dashurinë e tij dhe solidaritetit me vëllezërit dhe motrat e tij edhe lidhjet bazohen në një trajtim të drejtë dhe të barabartë. Në të vërtetë, Zoti i Lartmadhëruar shoqëron ndjenjat e urrejtjes dhe xhelozisë nga vëllezërit e Hz.Jusufit kundër Jusufit me kujdesin e vecante të Hz.Jakubit për Jusufin. Një ndjenjë e tillë bëri që vëllezërit e tij ta hidhnin Jusufin në një pus; gjithashtu shkaktoi një pikëllim dhe telashe që e bënë babanë e tyre të verbër.

Eshtë e dobishme të rikujtoni hadithin e mëposhtëm në këtë pikë:

“Allahu qoftë i mëshirshëm ndaj babait që e ndihmon fëmijën e tij ta trajtojë mirë.” (4)

Dijetarët islamë që e konsiderojnë trajtimin e fëmijëve në mënyrë të barabartë me vaxib (detyrim) bëjnë arsyetimin e mëposhtëm:

“Trajtimi i barabartë është kushti i parë i vaxhibit sepse thyerja e vëllazërimit dhe mosrespektimi i prindërve janë dy çështje që i jep haram nga Islami. Pastaj, mjetet që çojnë në ato dy harame janë gjithashtu haram. Për të trajtuar një fëmijë më mirë se të tjerët do të çojë në ato dy harame. ” (5)

Një studiues tjetër merret me çështjen e padrejtësisë në një dimension më të gjerë dhe shprehet si vijon:

“Rendi i botës dhe botës tjetër varet nga drejtësia. Trajtimi i fëmijëve shkakton ndryshe urrejtje, mëri dhe armiqësi mes vëllezërve dhe motrave dhe kjo shkakton dashuri ndaj prindërve tek disa fëmijë dhe urrejtje ndaj prindërve tek të tjerët. Në atë rast, padrejtësia ndaj prindërve dhe vëllezërve dhe motrave ndodh. ” (6)

Pastaj, trajtimi i fëmijëve padrejtësisht si në shtëpi ashtu edhe në shkollë bëhet fillimi i një procesi që do t’i çojë fëmijët drejt krimeve të ndryshme. Kapitulli i Jusufit ka mesazhe të këndshme në lidhje me këtë çështje.

Trajtimi i fëmijëve të tij në mënyrë të barabartë është gjithmonë më i miri për një baba. Sidoqoftë, kur babai nuk i trajton fëmijët e tij në mënyrë të barabartë, për shembull, kur ai i jep më shumë pronë një fëmije se tjetri, ne nuk duhet t’i themi: “Ju po bëni një veprim haram”. Në të vërtetë, një person ka të drejtë të shpenzojë pronën e tij ashtu si dëshiron. Një person mund t’i japë një shtëpi, makinë ose diçka tjetër një personi tjetër. Atëherë, është e mundur të mendoni pse ai nuk duhet t’ua jepte një prej fëmijëve të tij.

Sidoqoftë, një veprim i tillë mund të shkaktojë xhelozi dhe mosmarrëveshje midis fëmijëve siç thuhet në hadithet e mësipërme.

Për ta përmbledhur, ekzistojnë dy pikëpamje në lidhje me këtë çështje:

1. Është detyrueshëm që babai t’i trajtojë fëmijët e tij në mënyrë të barabartë; përndryshe, ai do të jetë mëkatar.
2. Trajtimi i fëmijëve në mënyrë të barabartë është diçka e dëshiruar, por nuk mund ta detyroni babanë ta bëjë këtë. Kjo do të thotë, ne nuk mund t’i themi një babai që ai ka kryer një veprim haram kur ai nuk i trajton fëmijët e tij në mënyrë të barabartë. Në fakt, Profeti (a.s) nuk e ndaloi atë, por ai tha që ai nuk ishte i lumtur për këtë. Nuk është në nivelin e haramit. Eshtë mekruh (i neveritshëm) por është i lejueshëm.

Nga ana tjetër, është për fëmijët që të tregojnë respekt për prindërit e tyre dhe jo t’i shqetësojnë ata. Nëse veprimet tona mund t’i shqetësojnë, duhet të jemi shumë të kujdesshëm. Ne nuk duhet t’i bëjmë gjërat më keq. Ne do të jemi prindër edhe në të ardhmen.

https://questionsonislam.com/question/it-permissible-father-partition-his-inheritance-he-wishes

Nëse e gjithë trashëgimia është trashëguar nga malli i fituar me haram, është e nevojshme mos marrja e këtij malli nga familjarët dhe duhet bërë shpërndarja e plotësishme e saj. Nëse një pjesë e saj është haram, ajo pjesë shpërndahet e pjesa tjetër mund të përdoret nga familja.

Malli haram mund t’u jepet të varfërve pa pritur shkëmbime, ose nëse babai ka pasur borxhe faizi (interesi), mund të paguhen këto borgje nga malli që dihet se është haram.

Në rast se nuk dihet me siguri se një pjesë e mallit është apo jo haram, pra nëse ekziston dyshimi për haram, mund edhe të mos ndahet asgjë nga malli, edhe pse është më e sigurt që një pjesë të jepet si bamirësi. Nëse të gjithë trashëgimtarët nuk pajtohen me këtë, të gjithë marrin pjesën e tyre, pastaj kushdo që dëshiron mund ta shpërndajë një pjesë të tij si bamirësi.

Burimi: http://hikmet.net/babadan-miras-olarak-gelen-haram-mal-varsa-ne-yapilir/

Allahu është Hakim, nuk bën asgjë kot, ka urtësi të panumërta në çdo gjykim. Megjithatë, ne ndjekim dekretet e Allahut jo për shkak të urtësisë së tyre, por sepse ato janë urdhrat e Tij, dhe i shmangim ndalesat e Tij sepse ato janë ndalimet e Tij, pra i bindemi Allahut.

Megjithatë, kur analizojmë urtësitë e panumërta të çdo urdhri apo ndalimi; na bëhen më shumë arsye që të rrisim falenderimin e lavdërimin tonë karshi Allahut, Krijuesit tonë.

Sa i përket temës së trashegimisë:

1. Nuk i jepen burrit dy dhe gruas një pjesë në të gjitha rastet e trashëgimisë. Për shembull, kur babai dhe nëna trashëgojnë djemtë e tyre, ata të dy marrin 1/6 secili.
2. Kur djemtë dhe vajzat / gratë trashëgojnë së bashku, dhënia e dy aksioneve për meshkujt dhe një pjesë për femrat lidhet me urtësinë e ekuilibrit që quhet nimet-kulfet (mirësi-ngarkesë). Trashëgimia është një mirësi, ndërsa kujdesi ndaj familjes me të cilën ngarkohet trashëgimtari është ngarkesë. Nëse burri mban barrën dy herë apo edhe më shumë se vajza, nuk do të ishte e drejtë t’u jepet atyre një pjesë e barabartë e trashëgimisë. Barazia nuk është gjithmonë drejtësi. Nuk paguhen me të njëjtën pagë inxhinierët dhe punëtorët e pakualifikuar që punojnë në të njëjtin vend pune, do të ishte e padrejtë nëse do të jepej.
3. Supozojmë se vdes babai dhe janë një vajzë dhe një djalë që e trashëgojnë atë. Le të trashëgojnë 3000 Euro: 2000 nga këto i jepen djalit dhe 1000 vajzës. Tani le të vijmë te ngarkesat (përgjegjësitë):
   1. Vajza nuk ka asnjë detyrim të shpenzojë para për askënd tjetër përveç vetes.
   2. Ndërsa djali:
      1. Për të siguruar familjen e tij
      2. Ekziston një detyrim për të mbështetur nevojtarët në familjen e madhe kur është radha e tij (do të ndihmojë gjithashtu disa të afërm për jetesën e tyre).
      3. Nëse njëri nga të afërmit ka një aksident për të cilin duhet të paguajë kompensim, ai do të marrë pjesë atë kompensim.
      4. Ai do të marrë pjesë në mbrojtje kombëtare me trupin dhe mallin e tij.
   3. Vajza do të marrë mehr kur të martohet, dhe djali do të paguajë ose do të marrë hua para kur të martohet. Le të bëjmë një llogaritje të thjeshtë: Nëse djali që merr 2000 Eur jep 1000 Eur mehr kur martohet, atij do t’i mbeten një mijë Euro. Nëse vajza që merr një mijë Euro nga trashëgimia dhe merr edhe një mijë Euro mehr, ajo do të ketë dy mijë Euro. Që në hapin e parë, vajza është më e lartë për sa i përket ekuilibrit të mirësive dhe ngarkesave (pra ka diskriminim pozitiv).

Kjo do të thotë, ndarja e trashëgimisë që bën Islami bazuar në urtësinë e ekuilibrit të mirësive dhe ngarkesave nuk është kurrë e padrejtë nëse të gjitha dispozitat e fesë zbatohen në një shoqëri islame.

Shfaqja e padrejtësisë, për shembull, është për shkak të faktit se djali sillet musliman kur merr, dhe laik (përsa i përket barrës) kur jep.

Sa i përket pyetjes, “A mund të ndahet trashëgimia në mënyrë të barabartë me motrat nëse pajtohen të gjithë?”

Pasi trashëgimtarët të jenë të kënaqur me ndarjen Islame, ata mund të dhurojnë disa apo edhe të gjitha aksionet e tyre për motrat e tyre me vullnetin e tyre të lirë.

Burimi: https://sorularlaislamiyet.com/mirastan-kadina-az-mi-veriliyor-nicin

Po, ashtu është. Islami edhe është në përshtatje me mendjen dhe logjikën, edhe kërkon domosdoshmërisht nënshtrim. Sepse mendja dhe logjika me nënshtrimin nuk përbëjnë antonim⁽¹⁾. Diçka mund të jetë logjike emundtë kërkojë edhe nënshtrim. Përballë një spesifike që kërkon nën shtrim, askush nuk mund të konkludojë në formën kjo s’është logjike. Edhe logjika nuk e pranon nj ëkonkluzion të tillë. Dhe tani le të përpiqemi ta shpjegojmë këtë çeshtje përsëri brenda kornizës së mendjes dhe logjikës.

Së pari, Islami i ka trajtuar çeshtjet, besimi i të cilave është i domosdoshëm, me librin ku lexohet gjithësia dhe na i ka shpjeguar neve mendërisht e logjikisht. Pasi na eka provuar në këtë mënyrë madhështinë dhe kujdeatarinë hyjnore⁽²⁾ të Providencës Hyjnore,është trajtuar profetësia në cilësinë e domosdoshmërisë reciproke⁽³⁾, domethënë të nevojës së paevitueshme për njëri-tjetrin dhe kjo domosdoshmëri është argumenruar me argumente mjaft bindëse. Për të lajmëruar këtë madhështi, ndihet nevoja e profetëve, kurse të gjitha argumentet që sjellin si konkluzion pushtetin e Tij, janë mjaft mendore e logjike.

Pas vdekjes, njerëzit duhet të ringjallen e të fitojnë një jetë të amshuar nëmënyrë që ndjenja e përjetësisë dhenë atyre, të mo jetë ose të mos mbetet diçka e kotë. Sipas asaj që Providenca hyjnore është i pastër nga kotësirat, një jetë të tillë do t’u dhurojë njerëzve. Gjithashtu, Ai që e krijoi qenien për herë të parë, do të bëjë edhe krijimin e dytë.

Kur’ani është fjala e Zotit. Sikur të gjithë njerëzit dhe xhindet të bëhen bashkë, nuk mund të sjellin diçk të ngjashme qoftë edhe menjë ajetin e vetëm të tij. Me që ai është fjala e Allahut (Xh.Xh.), atëherë edhe Teurati, Ungjilli, Zeburi si dhe të gjitha shkrimete kalura nën vërtetimin e Tij, me identitetin e tyre origjinal, janë fjala e Allahut (Xh.Xh.)…

Këto çeshtje që i kemi trajtuar imtësisht dhe gjerësisht një e nganjë nëvendet përkatëse lidhur me tematikën përkatëse, nuk do t’i shtjellojmë këtu. i preka vetëm për të dhënë një mendim. Tani, pasi të gjitha çeshtjet përkatëse të dogmës të cilat duhen besuar, të jenë provuar me argumente të tilla mendore e logjike, puna vjen në një cak pas të cilit njeriu nuk mund të ecë me këmbët prej argumentesh. Kuptimet mbi të vërtetën që përceptoi me ndërgjegje dhe qëndjeu me zemër, janë aq të qëndrueshme, sa që argumentet atje mbeten krejt të zbehta. Kjo është një çeshtje niveli (shpirtëror) dhe është mjaft normale. Puna shkon gjer atje s personalitete të mëdhenj si Imami Rabbaniu,⁽⁴⁾ pasi kanë plotësuar sejir minallah, kanë pohuar se përsëri njeriu do të ndiejë nevojë për argumente, në një kohë kur evenimenti i sipërpërmendur është një situatë e posaçme për njerëzit që kanë plotësuar miraxhin në atë nivel dhe s’kanë të bëjnë me shumicën prej nesh.

Çdo punë dhe veprimtari Providencës Hyjnore është e mbështetur në mendjen dhe logjikën. Si të mos jetë, kur Ai është i Ditur dh Zotërues, gjëra të kota, s’bën… Me të vërtetë ne, me anë të ligjeve të fizikës, kimisë, astronomisë dhe astrofizikës arrijmë një pjesë parimesh të qëndrueshme dhe shohim se para kësaj veprimtarie, bëmat e njerëzve më të aftë mbetën shumë të zbehta. Kurse në çdo punë të Allahut (Xh.Xh.) kanjë urtësi. Dhe kjo urtësi është mendore dhe logjike, zhvillohet plotësisht në këtë vijë.

Ja, pra, ajetet e krijimit të botës së ndryshueshme, të sjella së bashku nga ana jonë me anë argumentesh të tila objektive e subjektive, na shtrëngojnë t’i besojmë Providencës Hyjnore me një besim në përshtatje me madhështinë dhe lartësinë e Tij. Është fjala, pra, për mendje e logjikë në fillim e në fund për nënshtrim. Me që iu nënshtruam dhe i nënshtrohemi Atij, atëherë duhet edhe të bëjmë ato që thotë Ai. Natyrisht, këtu na dalin përpara çeshtje lidhur me adhurimin, të gjitha specifikat e namazit, agjërimit, zeqatit dhe haxhit, të tilla që kanë të bëjnë me njeriun si rob të Zotit…

Nga një këndveshtrim, plotësimi i këtyre është nënshtrim. Por është gjithmonë e mundur që midis këtyre të ecim sërish me këmbët prej mendjeje dhe logjike si dhe t’i kushtëzojmë këto me një vlerësim nga pikëpamja e urtësive që përmbajnë.

Sigurisht që ka shumë urtësi në detyrimin e namazit në pesë kohë të caktuara pa lejuar kapërcimin e kohëve. Pa asnjë dyshim, nuk është i rastit detajimi i tillë i veprimeve të namazit. Urdhëri i larjes së organeve në abdes sigurisht mbështetet në një dobi. Sa rol të madh ka në ndërtimin e jetës shoqërore falja e namazit në bahkësi! Sa dobi ka marrë përsipër detyrimi i zeqatit në pikëpamje të ruajtjes së ekuilibrit të varfër-të pasur! Dobitë që i sjell shëndetit të njeriut agjërimi, janë pa numërim. Madje, mrekullia marramendëse e vendimeve përkatëse të Kodit Penal të Islamit dhe sa e sa urtësi të tjera që, po të shqyrtohen e analizohen tërësisht nga këndi i mendjes dhe logjikës, do të na çojnë ne përsëri në të njëjtën pikë, në nënshtrim.

Po e shqyrtojmë haxhin, sa për shembull. Le të themi se e kemi pranuar qysh në fillim detyrimin e haxhit, sepse Providenca Hyjnore thotë: Ve lillâhi alennâsi hixhuxhul bejti… (Kur’ani, Ali Imran:97) si dhe ia ka bërë të detyruar këtë çdo muslimani burrë apo grua që ka mundësi. Një vështrim i tillë është fillimi i punës nga nënshtrimi. Në emër të nënshtrimit themi si urdhëron! dhe vrapojmë për në haxh. Pas kësaj nisemi të shqyrtojmë premtimet e dhëna neve nga haxhi në përmasa të botës Islame. Haxhi është një kongres i Botës Islame të përfaqësuar nga njerëz të çdo niveli. Dhe ndodhen në gjendjen bazale më të shkurtër e më të garantuar të mundësisë së sjelljes së muslimanëve në një trup të vetëm. Si dhe po ta vështronim çeshtjen nga fronti i drejtësisë shoqërore, sjellja këtu në një vend e njerëzve pa dallime të pasur-të varfër, të ditur-të paditur, me mendimin vetëm për të kryer detyrën e robit ndaj Zotit duke u trajtuar vetvetiu secili në të njëjtat kushte e në të njejtin nivel, do të na e fuqizonin afinitetin tonë ndaj të veçantës se ç’sistem mbarë njerëzor është Islami dhe do të na bëhej, kjo, mbështetje për vendosmërinë tonë besimore.

Po deshët, le të fillojmë të ecim me këmbët prej mendjeje e logjike, ta trajtojmë çeshtjen dhe, në përfundim, të arrijmë të vendosur në pikën e nënshtrimit; po deshët, letë dalim në udhë të nënshtruar, t’i përdorim si mjete mendjen dhe logjikën e pstaj të arrijmë sërish në të njejtën pikë. Këta nuk janë faktorë që do të ndikonin në konkluzion.

Për pasojë, Islami, nga një drejtim, është mendor dhe logjik. Nga një drejtim tjetër, baza e tij është nënshtrimi. Po aty fillon me mendjen dhe logjikën dhe arrin në nënshtrim, po aty, nisur nga nënshtrimi, shkon tek mendja dhe logjika, të cilat, nga ana e tyre, përsëri e çojnë njeriun në nënshtrim. Në fund të fundit, nuk mund të jenë ndryshe rregullsia dhe sistemi i Allahut (Xh.Xh.) që na ka vënë përpara këtë gjithësi në formën e një libri…

1) Këtu është përdorur fjala risk si në origjinal, me që kjo fjalë ka hyrë në shpi. Ndryshimet kuptimore me përdorimin e saj të sotëm në shqip, dalin në shesh shperblim të çëstjes
2) i droguar i mësuar me substanca narkotike
3) Afioh (opium,hasshash ?(pop))
4) Në origjinal: shuhumi-i mnudahare (osm.), yndyrnat dhjamore të brenshme.

Kur një ditë Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue sel-lem hyri në mesxhid, pa se një sahab nga Ensarët, Ebu Umame (radiallahu anhu) rrinte i mërzitur, e pyeti: “Nuk është vakti i namazit, përse ti je këtu tani?” Ebu Umame (ra) u përgjigj: “O i Dërguari i Zotit, kam një shqetësim përbrenda dhe kam borxhe.” Pas kësaj fjale, Pejgamberi (as) i tha “A të ta mësoj një dua, e cila do të bëhet shkak për largimin e mërzisë dhe për pagimin e borxhit?”. Kur Ebu Umame (ra) i tha ‘Po’, Pejgamberi (as) ia mësoi që sabah – aksham (në mëngjes e në mbrëmje) ta thoshte këtë dua:
“O Allah, kërkoj mbrojtjen Tënde nga mërzia, shqetësimi, dobësia (pafuqia), dembelia (përtacia), frika, koprracia, të qenit i shtypur nën borxhe dhe të qenit i shtypur nga njerëzit.” (Ebu Davud, istiadhe)

Allahu ju ndihmoftë në çdo çështje.

Profeti ynë paqja qoftë mbi të! është gjendur brenda jetës tregtare që në fëmijëri. Ai ka shkuar në vende si Siria dhe Jemeni kur ka qenë i vogël bashkë me karvanët e xhaxhallarëve të tij dhe ka qenë në qendër të jetës tregtare. Siç kishte ndodhur edhe në fusha të tjera, edhe në tregti, Ai ishte pranuar si një njeri “i besueshëm dhe i respektuar” dhe u kishte frymëzuar siguri njerëzve përreth.

Edhe para se të martohej me Hatixhen kishte drejtuar karvanët e kësaj gruaje të pasur dhe të ve dhe kishte marrë pjesë në aktivitete të ndryshme tregtare. Profeti i fundit, krenaria e njerëzimit, ishte person i njohur dhe i shquar në tregti.

Si një njeri që e kishte kuptuar domosdoshmërinë e jetës tregtare që në fëmijëri, Profeti Muhamed paqja qoftë mbi të!, pas hixhretit, kishte menduar një projekt për vendosjen dhe themelimin e një tregu të myslimanëve në Medinë dhe e kishte realizuar atë. Në këtë mënyrë ishte thyer dhe autoriteti i hebrenjëve që mbizotëronte jetën tregtare të Medinës kohë më parë. Përveç kësaj, besimtarët mësuan të qëndrojnë mbi këmbët e tyre.

Ata të cilët përshkruajnë moralin tregtar të Profetit, shpreheshin kështu: “Ashtu siç ai vetë nuk cenonte të drejtën e tjetrit, ashtu nuk lejonte t’i cenohej edhe e drejta e tij.”

“NUK ËSHTË PREJ NESH AI QË MASHTRON”

Ebu Hurejre (r.a.) transmeton: “Një ditë, kur Profeti paqja qoftë mbi të! kishte dalë në treg, iu afrua një shitësi dhe futi dorën brenda mallit që shiste, pastaj e nxori. Gishtat i ishin lagur pak. “Ç’është kjo?”, iu drejtua shitësit. “Është lagur nga shiu”, ia ktheu shitësi. Atëherë Profeti i tha: “A nuk munde ta nxjerrësh përsipër pjesën e lagur që ta shihnin të gjithë? Nuk është prej nesh ai i cili mashtron.” Me anë të këtyre fjalëve, ai kishte vendosur një princip shumë të rëndësishëm në jetën tregtare dhe e kishte praktikuar vetë i pari.

Në fakt, klienti duhet të dijë gjithçka rreth mallit, sido që të jetë dhe pastaj duhet të marrë vendimin e tij. Të mashtrosh njerëzit me dredhi të ndryshme është në kundërshtim me moralin e Muhamedit dhe ata që veprojnë ashtu, veprojnë kundër Profetit tonë. Profeti ynë paqja qoftë mbi të! i ka përforcuar këto fjalë me një hadith tjetër ku thotë: “Një tregtar mysliman e ka të ndaluar t’i shesë me vetëdije një klienti një mall me defekt.”

KËSHILLONTE NË LEHTËSIMIN E SHITBLERJES

Sipas transmetimit të Xhabirit (r.a.), Profeti Muhamed paqja qoftë mbi të! ka thënë: ”Zoti e shtoftë mëshirën e Tij për njerëzit që lehtësojnë dhe janë bujarë në shitje, blerje dhe në shlyerjen e borxhit.” Ndërsa sipas transmetimit të Tirmidhiut: “Zoti e ka mëshiruar një njeri që jetoi para jush. Sepse ky njeri lehtësonte në shitje, lehtësonte në blerje dhe kur dëshironte të merrte diçka, tregohej i sjellshëm dhe lehtësonte.”

Ebu Hurejre (r.a.) thotë se Profeti paqja qoftë mbi të! ka thënë: “Zoti e do tolerancën në shitje, tolerancën në blerje dhe tolerancën në pagesë.”

KËSHILLA E PROFETIT PËR ATA QË PUNËSOJNË NJERËZ

Zotëria i gjithësisë, urdhëron ekuilibrimin e sjelljeve ndaj njerëzve që punojnë afër tyre. Nga Suvejd bin Mukarrin el Muzeni transmetohet një episod: “Ne ishim shtatë vëllezër. Nuk kishim asnjë ndihmës, vetëm një robëreshë. Njëri nga vëllezërit e mi një ditë i kishte rënë me shuplakë asaj. Pas kësaj, i Dërguari i Zotit, na urdhëroi ta lironim robëreshën.”

Madje rreth virtytit të lirimit të robërve, transmetohet: “Nëse një mysliman liron një rob mysliman, atëherë ai bëhet shkak për shpëtimin e tij nga zjarri. Çdo organ i robit shpëton një organ të trupit të tij nga zjarri. Nëse një mysliman liron një robëreshë myslimane, atëherë ajo bëhet shkak për shpëtimin e tij nga zjarri. Çdo organ i saj shpëton një organ të tij nga zjarri. Nëse një grua liron një robëreshë myslimane, atëherë ajo bëhet shkak për shpëtimin e saj nga zjarri. Çdo pjesë e trupit të robëreshës shpëton një organ të trupit të saj.”

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu e di më së miri

Marre nga:http://islami.al/jeta-tregtare-nga-kendveshtrimi-i-profetit/

Hasanayn Mahluf, myftiu i Egjiptit, deklaron në librin e tij të quajtur “Fatawa Shar’iyya” se nuk është haram të shesësh cigare. Sidoqoftë, edhe nëse është hallall, nuk është tajjib (i pastër). Disa fitime nuk janë vetëm hallall por edhe tajjib, që është një shkallë e pranimit mbi hallall si shitja e gabimeve.

Në cigare, nuk ka asnjë përfitim për shëndetin e njeriut; përkundrazi, është i dëmshëm. Nuk ka shenjtëri në të si shitja e diçkaje që është sunnet. Sidoqoftë, shitja e cigareve është e lejuar për shkak të dëshpërimit të quajtur “umum al-balwa” (pikëllimi publik). Nuk vlerësohet si fitim i pastër.

Balva do të thotë fatkeqësi, pikëllim, agoni, vështirësi etj. Umum do të thotë i përgjithshëm, të gjithë. Në përputhje me rrethanat, umum al-balwa do të thotë një pikëllim dhe vështirësi që përfshin të gjithë.

Nga pikëpamja terminologjike, umum al-balwa do të thotë të japësh një dekret të veçantë për diçka që është e vështirë për tu shmangur dhe se publiku është i varur.

Feja jonë është një fe e lehtësimit. Më poshtë thuhet në Kuran: ” All-llahu me këtë dëshiron lehtësim për ju, e nuk dëshiron vështirësim për ju.”. (el-Bekare, 2/185) Prandaj, umum al-balwa ka qenë një burim sekondar i fikhut. Vështirësitë dhe mundimet që godasin shumicën e muslimanëve lehtësohen bazuar në këtë rregull. Ne do të japim disa shembuj në lidhje me të:

Lejohet të kryhet lutje me rrobat e lyera nga pika uji dhe baltë që janë të vështira për tu shmangur sepse ato spërkaten nga rruga.

Lejohet që personat e justifikuar të kryejnë lutje me rrobat e lyera për shkak të justifikimeve të tyre.

Lejohet që fëmijët ta mbajnë Kuranin pa abdest në mënyrë që të mësojnë Kuranin.

Lejohet që pjesa e përparme ose e prapme e dikujt të kthehet në drejtim të kibles në tualetet në ndërtesa. (Ibn Nujajm, el-Ashbah wan-Nazair, Kajro 1968, f. 76-77)

Lejohet që mjekët dhe infermierët të shikojnë pjesët private të grave dhe burrave për trajtim.

Sidoqoftë, dekretet për të cilat ka nas(rregull) (ajete dhe hadithe të shëndosha) nuk mund të lehtësohen për shkak të umum al-balwa. Nuk është e mundur të dekretohet se urina nuk është e ndotur për shkak të umum al-balwa pasi urina i lehtëson lehtësisht rrobat e njeriut sepse ka rregull në lidhje me këtë
çështje. (Atıf Bej, Mecelle Kavâid-i Kulliyye Şerhi, İstanbul 1327, f. 25).

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/it-permissible-sell-cigarettes

– Parimi i përgjithshëm në Islam është si vijon: Eshtë haram të jetë një mjet për të kryer gjynah me vetëdije.

Me fjalë të tjera, “Nëse një shitës e di se blerësi do të bëjë një mëkat me sendin që blen, është haram që ai ta shesë atë send.” (shiko Ibn Haxher, el-Fatawa al-Kubra, 2/270)

“… Mos ndihmoni njëri-tjetrin në mëkat dhe hakmarrje …” (al-Maida, 5/2)

Vargu më lart e mbështet këtë fakt.

Duke vepruar në bazë të këtij parimi, studiuesit dhanë shembujt e mëposhtëm në lidhje me këtë çështje:

1. Eshtë haram t’i shes rrush një personi që do të prodhojë verë.
2. Eshtë haram t’i shitet një armë një personi që do të shkaktojë sjellje të keqe në mesin e muslimanëve.
3. Eshtë haram t’i shesësh një këpucë një personi që do të pijë verë me të.
4. Eshtë haram t’i shesësh një thikë ose një armë të ngjashme një personi që do ta përdorë atë për rrugëdalje.
5. Disa fetva të Ibn Haxher el-Haytami në lidhje me çështjen janë si më poshtë:

– Eshtë haram t’i shesësh misk një jobesimtari që do ta përhapë atë në idhullin e tij për ta zbukuruar atë.

– Eshtë haram t’i shitet një kafshë një jomuslimani që do ta vrasë atë me një metodë që është jashtë therjes normale. (shiko el-Fatawa, 2/270)

Një nga arsyet që e bën haramin hallall është qëllimi i keq dhe qëllimi i keq. Prandaj, është haram të shesësh armë në raste të sjelljes së keqe. Eshtë haram të shesësh armë jobesimtarëve. Eshtë haram t’i shesësh armë një personi që do ta përdorë atë në mënyrë të paligjshme. (shiko al-Mawsuatul-Fiqhiyyatul-Kuwaytiyya, 1/107)

– Megjithatë, sipas medhhebit hanefi, “Forma në kohën e shitjes së diçkaje është thelbësore.”

Në përputhje me rrethanat, lejohet shitja e rrushit për një person që do të prodhojë verë. Sepse, në kohën e shitjes, rrushi, i cili është shitur dhe blerë është hallall. Se ajo do të ndryshohet dhe shndërrohet në verë më vonë nuk ndikon në hallallin e rrushit në atë kohë.

Në mënyrë të ngjashme,  lejohet të shitet armë në raste të keqbërjes për njerëzit e biznesit. Sepse, ajo që është mëkat dhe haram nuk është vetë arma por përdorimi i paligjshëm.

Sidoqoftë, lejohet që pa karahatin të shesin rrushin e përmendur më lart, por të shesim armë si kjo është mekruh. Sepse, rrushi bëhet një mjet i mëkatit pasi ndryshohet forma e tyre e tanishme, por arma përdoret si një mjet mëkati me formën e saj të tanishme. (shih W. Zuhayli, el-Fiqhul-Islami, 3 / 580-581)

Do të thotë që deklaratat në fjalë janë në përputhje me këtë.

Burimi

Qëllimi i detyrave ose projekteve që studentët duhet të bëjnë është t’i trajnojnë ata në punë dhe të provojnë aftësitë e tyre. Kështu që vetë studentët duhet t’i bëjnë ato dhe nuk është e lejueshme t’i përgatisim për ta, pavarësisht nëse kjo është në këmbim të pagesës ose jo, sepse kjo përfshin mashtrim, gënjeshtra dhe korruptimin e të rinjve, dhe kjo lejon që studentët e dobët të diplomojnë të cilët nuk meritojnë të diplomohen.

Pra, kjo bie në kategorinë e favorizimit në një garë dhe duke thyer kushtet e barabarta të garës, nuk është e lejueshme. Nëse vetë puna nuk është e lejueshme, atëherë nuk është e lejueshme edhe të fitosh para prej saj.

Sidoqoftë, është e lejueshme të sigurohet ndihmë me pagesë dhe seminare se si duhet bërë detyrat e shtëpisë.

Allahu di më së miri.

Referencat:
http://hikmet.net/sorucevap/soru/baskasinin-odevini-yapip-para-kazanmak-haram-midir/
https://islamqa.info/en/answers/95893/ruling-on-writing-research-and-essays-and-selling-them-to-students

Eshtë e lejueshme të veprosh si agjent i Patundshmëris (pasurive të paluajtshme) dhe si ndërmjetësues, dhe të marrësh komisione nga mallrat e shitura.

Ndërmjetësimi është një profesion legjitim. Eshtë shërbimi për të bërë një marrëveshje mes blerësit dhe shitësit duke caktuar një tarifë për këtë shërbim. Kushti i parë i këtij profesioni, si të tjerët, është kryerja e shërbimit pa gënjyer për çmimet.

Ndërmjetësuesi nuk mund të tregojë çmimin e një pale të lartë ose më poshtë e ta marrë diferencën për vete . E drejta që i takon atij përbëhet nga tarifa e ndërmjetësimit. Ai është mjet dhe jo ortak i dhënësit dhe/ose marrësit.

Perkthyer nga: https://sorularlaislamiyet.com/emlakcilik-ve-komisyonculuk-caiz-mi

Sipas fesë sonë, rregullat e shtetit në çështjet që lidhen me tregtinë dhe transaksionet është thelbësore. Qytetarët duhet të respektojnë këto rregulla e ligje. Në këtë drejtim, nuk lejohet blerja dhe shitja e mallrave në mënyrë të paligjshme pa paguar taksat.

Për më tepër, kontrabanda, domethënë marrja dhe sjellja e mallrave të kontrabanduar në vendet e huaja, është gjithashtu e papërshtatshme në aspekte të tjera:

1. Nuk ka dyshim se personi që merret me kontrabandë mund të jetë i detyruar të korruptojë personat përkatës për të kryer biznesin e tij. Ryshfeti është haram; edhe Ai që jep është i mallkuar dhe ai që merr.
2. Prona dhe jeta e personit që merret me kontrabandë është në rrezik.

Perkthyer nga: https://sorularlaislamiyet.com/kacakcilik-yapmak-kacak-mal-alip-satmak-caiz-midir-0

Aksionet mund të ndahen, sipas fushës së veprimtarisë dhe punës së përfshirë, në tri kategori:

1. Aksionet e bazuara në punë të lejueshme, të tilla si kompanitë që merren me transport, prodhim veshjesh, mjete, pajisje për zyre, mobilje, pajisje mjekësore, prona të patundshme, e kështu me radhë, dhe që nuk angazhohen në ndonjë veprimtari apo transaksion haram, siç është mashtrimi , ose huadhënia apo huamarrja në bazë të kamatës(riba); pra ata ndjekin vendimet islame në të gjitha transaksionet dhe veprimet e tyre. Këto lloje të kompanive quhen kompani “të lejueshme” ose “të pastra”, dhe lejohet blerja dhe shitja e aksioneve në to.
2. Aksionet e bazuara në lloje të ndaluara të punës, të tilla si kompanitë që merren me turizmin, hotelet që promovojnë dhe ndihmojnë veprimtarin amorale, fabrikat e birrës, bankat me bazë kamate(riba), kompanitë e sigurimeve tregtare, kompanitë që shtypin dhe shpërndajnë revista të pahijshme, etj. Nuk lejohet blerja e aksioneve ose investimi në këtë lloj kompanie, dhe nuk lejohet reklamimi i tyre ose promovimi i tyre. Në lidhje me këto dy lloje të kompanive, nuk ka konfuzion në lidhje me vendimin dhe çështja është mjaft e qartë.
3. Kompanitë, fusha e punës e të cilave është në thelb e lejueshme, por ato angazhohen në disa veprimtari ose transaksione haram, siç janë kompanitë e transportit-për shembull-që kanë llogari me interes në bankë, ose ato financohen me anë të huave me bazë kamate nga bankat ose nga njerëzit në formën e aksioneve. Këto lloje të kompanive quhen kompani “të përziera”. Dijetarët bashkëkohorë kishin mosmarrëveshje lidhur me vendimin mbi ta, por pikëpamja më e saktë është se është haram të blesh aksione në to, të investosh në to ose t’i promovosh ato. Kjo ndodh sepse aksionari është ortak në kompani bazuar në numrin e aksioneve që ai mban, kështu që ai është partner në çdo transaksion në të cilin hyn kompania, të tilla si kamata ose transaksione të tjera haram. Lidhur me ndalimin e promovimit të këtyre kompanive, kjo është për shkak të asaj që përfshin bashkëpunimi në mëkat dhe shkelje, duke ndihmuar në përhapjen e haramit dhe duke bërë që njerëzit të bien në të. Allahu, i Lartësuar qoftë, thotë (interpretimi i kuptimit):

Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira dhe në të ruajturit nga të këqijat dhe jo në gjynahe dhe armiqësi! [el-Maide, 5: 2]

https://islamqa.info/en/answers/112445/ruling-on-buying-and-selling-shares

Vëlla dhe motër e nderuar,

Nuk lejohet të punohet në fabrikë që prodhon pije alkoolike dhe paratë e marra prej saj janë haram. Është haram prodhimi, blerja, shitja, bartja dhe shërbimi i pijeve alkoolike. Prandaj, nuk është e lejueshme të punohet në vende të tilla.

Feja islame nuk preferoi mënyrën e shfuqizimit të disa zakoneve të këqija papritur; në vend të kësaj, ajo përdori një metodë që filloi nga niveli minimal dhe që i çoi njerëzit drejt zhvillimit në një drejtim të caktuar. Për shembull, ndalimi i interesit është një nga dekretet e fundit të Islamit. Kjo plagë në jetën tregtare u trajtua pasi njerëzit arritën një nivel të caktuar me metodën dhe njohjen e Kuranit. Ndalimi gradual është thelbësor.

Një nga çështjet në të cilat është përdorur ndalimi gradual ishin pijet alkoolike. Alkooli nuk ishte i ndaluar menjëherë; ishte e ndaluar pas tre ajeteve që u dërguan në intervale të caktuara, pasi besimtarët të ishin bërë gati për të. Sapo myslimanët dëgjuan se pijet alkoolike ishin të ndaluara, ata përmbysën të gjitha fuçitë e verës dhe i derdhën në rrugë. (Muslim, Musaqat: 67)

Jo vetëm pirja, por edhe blerja dhe shitja e alkoolit u bënë haram. I Dërguari i Allahut tha në një hadith se alkooli u mallkua në dhjetë aspekte:

«Vera (alkooli) është e mallkuar nga dhjetë aspekte: Vera vetë, ajo që shtrydh (rrushi nëse përdoret për të prodhuar alkool), arsyeja për të cilën është shtrydhur, personi që e shet, personi që e blen, personii që e mbart, personi te i cili bartet, personi që konsumon çmimin e tij, personi që e pi dhe ai që e shërben. » (Ibn Maxhe, Ashriba: 6)

Referenca:

https://questionsonislam.com/question/it-haram-work-factory-produces-winealcoholic-drink-if-it-haram-it-necessary-muslim-give-job

Tregtimi i monedhës është si shkëmbimi i arit dhe argjendit. Ashtu si lejohet shitblerja e arit dhe e argjendit, është e lejuar edhe e monedhës.

Një person që blen një pronë të luajtshme ose të paluajtshme, një shtëpi ose makinë, mund ta shesë atë për një çmim më të lartë se sa e bleu, kjo është tregti.

Tregtia është hallall, kamata haram.

Kushti kryesor është që tregtia me monedha të bëhet me para kesh dhe jo nga huamarrja. Përndryshe, pra, nëse njëra nga këmbimet është me hua, transaksioni do të kthehet në kamatë e cila e bën këtë lloj tregtie haram dhe të ndaluar.

Tregtarët në kohën e të Dërguarit të Allahut a.s. e kanë pyetur për ndërrimin e parave. Ai a.s. u ka thënë:

“Në qoftë se është e drejtpërdrejtë, dorë më dorë, nuk ka të keqe, përndryshe nuk është e lejueshme.” Buhariu 

Gjithashtu, kur shitblerja ka të bëjë me të njëjtin lloj monedhe, si p.sh. shitja e një dollari për dy dollarë, kjo nuk lejohet sepse është një lloj riba.

Altın, dolar / döviz alım satımı caiz midir? | Sorularla İslamiyet (sorularlaislamiyet.com)

Altın veya döviz çıkınca satmak inince almak caiz mi? | Sorularla İslamiyet (sorularlaislamiyet.com)

Ende nuk dihet burimi i këtyre monedhave dhe cështja është e rrethuar nga shumë mistere, probleme, frika dhe rreziqe.

Prandaj, shumë dijetarë Islam nuk këshillojnë investimin në të derisa natyra e saj e vërtetë të bëhet e dukshme. Në këto rrethana, faktet e çështjes nuk janë të qarta, kështu që nuk është e mundur të nxirren konkluzione në lidhje me të.

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) ka thënë:

“I Dërguari i Allahut ka ndaluar nga shitja me guraleca dhe nga shitja e gararit (mosnjohjes së plotë të mallit).” Tirmidhi, Muslim

Në këtë pikë, kriteret e rëndësishme janë nëse mjeti i këmbimit përmban pasiguri të madhe (garar) në thelb, pra në formën e prodhimit, në fazat e lëshimit dhe në natyrën e personave përfaqësues, nëse monedha përdoret si mjet mashtrimi (tagrir) dhe nëse është i favorshëm për pasurimin e padrejtë të një segmenti të caktuar të njerëzve.

Është e nevojshme të vlerësohet mundësia e përdorimit të secilës prej kriptomonedhave dixhitale në përputhje me parimet e përgjithshme të mësipërme.

Të kemi frikë Allahun xh.sh. dhe të përmbahemi nga mjetet e ndaluara për të fituar jetesën. Ajo që është tek Allahu nuk mund të arrihet veçse duke iu bindur Atij, dhe ajo që është haram e ndal bereqetin (begatinë) dhe sjell pasoja të këqija. E lusim Allahun të na ruajë.

Dhe Allahu e di më së miri.

Bitcoin adıyla git gide yayılmaya başlayan sanal para birimi helal midir? | Sorularla İslamiyet (sorularlaislamiyet.com)

What is the ruling on buying and selling bitcoin? – Islam Question & Answer (islamqa.info)

Shkurtimisht, po lejohet, në këto kushte:

• përderisa ajo që publikohet është e lejuar dhe nuk promovon asgjë që është e ndaluar, haram
• pagesa në këmbim është një shumë e njohur
• shmangen truket haram si krijimi i llogarive false për të krijuar përshtypjen se këta janë klientë (gjëra të tilla janë mashtrim dhe fitim i pasurisë me mjete të paligjshme)

Për sa i përket dhënies së emaileve dhe numrave të telefonit të njerëzve abonent në faqet e juaja të internetit, është thelbësore të merret pëlqimi i tyre, për shkak të asaj që rezulton nga ajo e bezdisjes dhe mundësisë që të dhënat e tyre të keqpërdoren në një mënyrë që ndikon negativisht tek ata.

İnternet üzerinden bazı sitelere üye olarak, reklamlara tıklayarak veya gelen mailleri okuyarak para kazanılıyor. Acaba bu günah mıdır? | Sorularla İslamiyet (sorularlaislamiyet.com)

Ruling on making money by surfing websites and ads, and making referrals – Islam Question & Answer (islamqa.info)

Po, interesi i dhënë sot nga bankat është kamata e ndaluar nga Kurani dhe Islami.

Të gjitha kamatat, qofshin për tregti ose për shpenzime personale, janë të ndaluara.

Funksioni i bankave është të japë dhe të marrë para me kamatë, prej nga është edhe fitimi i tyre. Puna kryesore e bankave është tregtia me anë të kamatës, e ata nuk mendojnë fare për prodhimtari, kultivim ose investim.
Të gjithë dijetarët myslimanë janë unanimë se përfitimet që marrin bankat, janë kamatë e ndaluar me Sheriat. Madje, janë mbajtur edhe shumë kongrese me juristë islamë, ku të gjithë janë deklaruar se përfitimet bankare janë kamatë e ndaluar.

Nuk ka gjë që ka ndaluar Allahu xh.sh. e të mos ketë alternativë tjetër nga të lejuarat.

Allahu di më se miri.

Referencat:

https://www.islamgjakova.net/artikulli.php?id=8104

https://sorularlaislamiyet.com/bankalarin-verdigi-faiz-kuranda-belirtilen-faizle-ayni-midir-faiz-alan-birisinin-yemegini-yemenin

Çka është kamata?

Kamatë do të thotë t’i japësh dikujt të holla që t’i shfrytëzojë për një kohë të caktuar, me kusht që më pastaj t’i kthejë ato me një përfitim të kufizuar, duke garantuar kapitalin, punoi apo nuk punoi me to, fitoi apo humbi pak ose shumë. Kamata nuk është një gjë e re, ajo ekzistonte edhe para Islamit në kohën e injorancës arabe, gjithashtu ka ekzistuar edhe në injorancën e romakëve, grekëve dhe shumë popujve të tjerë, e ekziston ende deri në ditët e sotme. Kamata është një prej shtatë mëkateve shkatërruese.

Mënyra e ndalimit të kamatës sipas kronologjisë së ajeteve

Para Islamit, interesi ishte shumë i zakonshëm në mesin e arabëve. Në Mekë, Taif dhe Medinë, kishte bankierë – në termat e sotëm – që fitonin para pa punuar dhe siguronin jetesën nga kurrizet e njerëzve. Ata u jepnin hua nevojtarëve për të marrë një tepricë të caktuar përveç asaj që jepnin. Nëse debitori nuk mund të paguante borxhin e tij në fund të asaj periudhe të caktuar, afati i maturimit do të zgjatej dhe shuma e interesit do të rritej. Kështu, debitori shpesh do të duhej të paguante shumë herë më shumë sesa merrte. Kjo praktikë ishte aq e rrënjosur dhe e rrënjosur saqë, siç thotë Kurani, “…blerja është si kamata…” (Bekare, 2/275); Interesi konsiderohej i ligjshëm ashtu si tregtia.

Për këtë arsye, Islami drejtoi një popull të tillë përmes metodës së gradualitetit për t’i dekurajuar njerëzit nga zakonet dhe besimet e tyre të rrënjosura thellë, sikur ishte interesi.

Për këtë arsye, zakonet dhe praktikat e rrënjosura si alkooli, bixhozi dhe kamata nuk janë të ndaluara papritur në Islam; ndiqej rruga graduale për t’i bërë ato haram. Ashtu si ndalimi i alkoolit ndodhi në tre faza, ndalimi i kamatës ndodhi në katër faza.

Dekreti i parë i zbritur mbi këtë temë është ajeti i 39-të i kapitullit Rum. Ajo u shpall gjatë periudhës mekase:

Dhe çka të jepni nga pasuria për ta shtuar e rritur (me kamatë), në pasurinë e njerëzve, ajo nuk do të shtohet tek All-llahu, e çka të jepni nga sadakaja (bamirësia) me qëllim që t’i afroheni All-llahut, të tillët janë ata që u shumëfishohet (shpërblimi).

Në këtë ajet, kamata nuk është e ndaluar, por deklarohet se nuk do të ketë bereqet në fitimin e kamatës. Pastaj, zbriten ajetet 160-161 të kaptinës Nisa, të shpallura gjatë periudhës së Medines. Në ajete thuhet:

Edhe për shkak të marrjes së kamatës edhe pse e kishin të ndaluar atë dhe ngrënies së pasurisë së njerëzve në mënyrë të padrejtë. Ne kemi përgatitur dënim të mundimshëm për ata që nuk besuan prej tyre.

Por ata, prej tyre që kanë thesar të diturisë, dhe besimtarët, besojnë atë që tu shpall ty dhe atë që u shpall para teje, besojnë edhe ata që e falin namazin dhe japin zeqatim dhe besimtarët në All-llahun e në jetën e ardhshme. Të tillëve do t’u japim shpërblim të madh.

Edhe pse nuk ka ndonjë dispozitë të qartë në këto ajete se kamata është e ndaluar për muslimanët, thuhet se çifutët marrin kamatë edhe pse është e ndaluar për ta, dhe kështu ata meritojnë dënimin hyjnor. Me këtë deklaratë theksohet se marrja e kamatës është një biznes jashtëzakonisht i keq dhe duhet shmangur.

Ndalimi i parë i kamatës për muslimanët ishte në ajetin e 130 të kaptinës Al-i Imran:

O ju të cilët besuat, mos e hani kamatën që po e shumëfishoni dhe kini frikë (dënimin e) All-llahut ashtu që të gjeni shpëtim.

Me këtë ajet ndalohej kamata (ribaja) e tepruar, pra kamata e përbërë, e cila praktikohej më së shumti në atë kohë dhe më së shumti i shtypte të varfërit. Nuk ka ende një vendim të caktuar lidhur me atë se kamata e thjeshtë është haram. Kjo është e ngjashme me fazën e “ndalimit të afrimit të namazit në gjendje të dehur”, sesa me ndalimin e pirjes së alkoolit. Islami fillimisht e ndaloi formën e kamatës së shumëfishuar, e cila ua thyente shpinën të varfërve.

Me shpalljen e ajeteve 275-281 të sures El-Bekare, të gjitha llojet e kamatave ndalohen rreptësisht. Përkthimet e këtyre ajeteve që ndalojnë rreptësisht interesin janë si më poshtë:

Hadithet rreth kamatës

Nëse është e mundshme, nuk duhet të investohet para në institucionet që punojnë me interes. Por, në rast se personi është pjesë e një sistemi ku pa pasur ndikim ai një pjesë e të ardhurave investohen me kamatë dhe fitimi i shpërndahet edhe atij (sikur tek disa skema të kursimeve pensionale), atëherë këto para duhet të jepen tek nevojtarët.

Kur i Dërguari i Allahut (a.s.) kuptoi se mishi i deles që i ishte servirur ishte i fituar në mënyrë të paligjshme, ai menjëherë u tërhoq dhe ua dërgoi të varfërve.

Në një rast tjetër kur Ebu Bekri (r.a.) vuri bast që Bizanti të fitonte luftën kundër iranianëve dhe kur doli ajo që tha, devetë që i kishte fituar ua dha si ndihmë të varfërve. (Gazaliu në Ihja)

Domethënë, mallrat haram nuk mund të hahen, por ato u jepen të varfërve. Nga kjo nuk pritet asnjë shpërblim a sevap, për bazë merret vetëm lirimi nga përgjegjësia.

Dispozita për paratë e kamatës (interesit) nuk është gjë tjetër veçse kjo. Paratë nuk duhet të investohen në institucione me interes. Megjithatë, nëse një situatë e tillë është e detyruar, interesi i marrë duhet t’i jepet një vendi përfitimi i të cilit është larg personit të tij; Duhet të merret në konsideratë një zgjidhje e dhënies së tyre nevojtarëve, si blerja dhe shpërndarja e librave, apo dhënia e tyre për nevoja të tjera, ndoshta përveç ushqimeve.

Allahu di më së miri.

Referencat:

https://sorularlaislamiyet.com/bankadaki-faiz-geliri-ne-yapilmalidir-hayir-islerinde-kullanilir-mi

Kanalet e investimit janë tre: njëortakëria, shumëortakëria dhe shoqëritë aksionare.

1. Njëortakëria. Këtu biznesi mbetet vetëm i pronarit fillestar edhe pas financimit të financuesit. Një formë e kësaj mund të jenë edhe blerësit  nesieh (me mall). Pra, në rastin kur klienti e blen mallin te distributori me një çmim më të lartë në të ardhmen. Këtu nuk kemi të bëjmë me një kredi me interes, por me një shitblerje për çmimin e së cilës bihet dakord në avancë. Kjo është njëra formë. Forma e dytë ka të bëjë me marrjen hua te distributori të mallrave pa interes e, më pas, pasi të qarkullohet malli, atëherë atij i kthehet principali. Interesi distributorit në këtë rast është shtimi i shitjeve. Duhet thënë se kjo praktikë ndodh rëndom në jetën e përditshme. Shembulli i mësipërm ishte ai i financimit me mall nga distributori, kurse financimi me likuiditet mund të ndodhë duke kërkuar, fjala bie, që të financohet një kargo apo një furnizim i caktuar dhe për të –jo për gjithë biznesin, financuesi bëhet pronar në atë masë që bihet dakord e, për rrjedhojë, pasi të zhvishet nga gjitha shpenzimet, mund të marrë përqindjen e fitimit që i takon. Kjo në rast se rezultati është pozitiv, në të kundërt, ai duhet të mbajë përsipër riskun e humbjes. (Kjo formë quhet mudarabe). Nëse edhe kjo formë nuk i mjafton një subjekti për të financuar biznesin e tij, atëherë mund të inkorporojë të tjerë financues të cilët bëhen automatikisht ortakë në të (musharakeh).
2. Shumëortakëria (Partnershipi) Partnershipi në Islam ndahet në dy kategori: Mudarabe dhe Musharekeh. Mudarabe është një formë organizimi i njohur nga ligjet e fesë, e cila nënkupton se personi i cili paraqet një projekt të caktuar ngarkohet me menaxhimin e saj, duke ndarë kështu fitimin me investitorët në bazë të ndarjes së rënë dakord. Pra, personi si ekspert i punës investon diturinë dhe energjitë e tij, kurse financuesit kapitalin. Kjo formë njihet edhe sot si fushata ku agjentët e marketingut vlerësohen me përqindje fitimi e jo me pagë fikse. Thënë ndryshe, financuesit marrin në fund përqindjen e fitimit e jo kthimin e borxhit + kamatën, siç është rasti i kredive financiare konvencionale me kamatë. Nëse marrëveshja lidhet me disa mallra të caktuar, apo me disa projekte të caktuara, apo lidhet vetëm për një kohë të caktuar, ato përfundojnë me përfundimin e kushteve të rëna dakord. Nëse janë pa afat, ato mbeten në fuqi. Duhet theksuar se administratori apo personi i ngarkuar për të administruar biznesin, nuk i lejohet të marrë pagë mujore apo vlerësim të caktuar, pasi përndryshe do të hynte nën kategoritë e kamatës. Puna e tij është “investimi” që ai i ka dhënë kompanisë, për rrjedhojë nuk lejohet të marrë si kundraparti të kësaj shpërblim. Shembull i këtij lloj biznesi sot mund të jenë bizneset e vogla artizanale apo bujqit e vetëpunësuar, të cilët njëkohësisht janë edhe ekspertët që e gjallërojnë biznesin. Musharakeh është po ashtu një nga organizimet e njohura fetarisht nga ku dy apo më shumë individë financojnë dhe administrojnë njëkohësisht sipërmarrjen. Rrjedhimisht fitimet ose humbjet i ndajnë në bazë të dakortësisë apo në bazë të kapitalit të investuar. Format e përziera midis ortakut të vetëm, mudarabes dhe musharakes. Bëhet fjalë kur investitorët nuk kanë mundësi të menaxhojnë projektet apo nuk kanë dëshirë të merren me këtë, por thjesht të diversifikojnë portofolin e tyre, duke investuar në sektorë të ndryshëm rentabël. Kështu ata mund të financojnë disa projekte të caktuara duke u bërë ortak në riskun e humbjes apo fitimit të tyre. Këta quhen ortakë të fjetur dhe mund të ngarkojnë dikë tjetër për t’u marrë me investimet e tyre.
3. Shoqëritë aksionare. Shoqëritë aksionare janë institucione financiare dhe konsiderohen si më të përshtatshmet për investim. Ato janë forma më e volitshme për diversifikimin e portofolit sot në botë. Ata janë investitorë që nuk kanë projekte konkrete e as kanë dëshirë të bëhen ortakë në biznes, por thjesht duan të investojnë në shoqëri të ndryshme aksionare dhe në fund të korrin fitimin. Financimi korporatave me aksione e jo me kredi, ndihmon në eliminimin e mundësisë së ngritjes të një superstrukture financiare të fryrë, siç zakonisht ato ngrihen formën e një piramide vice-versa dhe të cilën zakonisht e ushqen sistemi financiar me kredi.

Në një raport mbi Japoninë të publikuar në The Economist më 25 shkurt, 1978, f. 97, thuhej se kompania Eidai – një prodhues i lartë kompesatash në Japoni – kishte borxhe që kapnin shifrën e 1 miliard $, ndërkohë që kapitali i paguar ishte vetëm 32 milion $. Pa dyshim që ky është një rast ekstrem, mirëpo edhe nëse rastet e tjera janë në kushte më të favorshme, sërish induktojmë se spiralja e kredive me kamatë është vorbull e cila, nëse përfshihesh në të, të involvon gjithmonë e më shumë në gropën e borxheve. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës fondet prej 178.9 bilion $ ishin financuar nga sektori bankar, vetëm 10 miliard $ ose 5.6 për qind ishte nga kapitali i investuar (shih Buletinin e Rezervës Federale, janar 1978, Tabela A44). Siç e shohim, edhe shtetet më të industrializuara nuk ia kanë arritur dot që t’i shpëtojnë efekteve negative të kredive me interes.

Financimi me pjesëmarrje ndihmon në parashtrimin e parimit të përhapjes së ortakërisë së projekteve dhe ndihmon në një masë të madhe në realizimin e objektivit të shpërndarjes së drejtë të të ardhurave dhe pasurive. Megjithëkëtë, vërehet që me përhapjen e pronësisë në një rrafsh të gjerë, shumë nga investitorët e vegjël nuk marrin dot pjesë në procesin e vendimmarrjes. Kjo nga ana e saj çon në përqendrimin e pushtetit tek një dorë e vogël njerëzish për projekte madhore. Por këto efekte janë fare të papërfillshme krahasuar me efektet negative që trashëgojnë kreditë me interes.

Financimi i kapitalit me pjesëmarrje ndihmon në reduktimin e diskriminimit në huadhënie midis qeverisë dhe sektorit privat njëkohësisht. Kjo sepse mendohet që sektori publik ka risk afër zeros në faliment apo në moskthim borxhi. Pra bankat nuk derdhin mund të mjaftueshëm në vlerësimin e qëllimit për të cilin do përdoret huaja, për rrjedhojë mund të shpjerë në një analizë jo objektive nga oficerët e kredisë së riskut të falimentit të biznesit siç ndodh rëndom.

Sot në Shqipëri borxhet e këqija të bankave janë diku te 27%, pra gati 1/3  e borxheve. Kjo butafori vazhdon deri në momentin që banka falimenton dhe zbardhen faktet, siç ishte rasti i kolapsit të Penn Square Bank, apo skandali bankës Ambrosiano në Itali, problemet e Herstatt Bank në West Germany, apo vështirësitë e bankave të ndryshme në vende të tjera të globit.

Një shembull për këtë pjesë do të ishte skenari i borxhit publik të Meksikës që kishte kapur shifrën e 80 miliardë $, 60 miliardë $ prej tyre ishte borxh i marrë hua nga bankat, 49 % të borxhit bankës 60 miliardë $, duhej paguar brenda një viti. Maturimi si dhe shkalla e lartë e borxhit të Meksikës ishte problem. Kriza e likuiditetit të Meksikës, e cila kishte arritur një proporcion më të madh sesa vetë sistemi financiar i saj, do t’i kishte çuar bankat më të mëdha ndërkombëtare në kolaps, nëse nuk do të ishte gjetur zgjidhja në momentin e fundit. Bankat kreditore të Meksikës nuk kishin zgjidhje tjetër vetëm se të binin dakord me kërkesën e vendit për ristrukturimin e borxhit dhe madje edhe për të dhënë edhe më shumë hua. Disa qeveri dhe institucione ndërkombëtare dhanë gjithashtu burime financiare për të mundësuar Meksikën që të vazhdonte pagesat e interesit të cilat përndryshe nuk do të kishte qenë në gjendje t’i likuidonte. Meksika sigurisht nuk është e vetmja viktimë në historinë e huave me interes, Greqia është një tjetër rast që po përballet me fatin e Meksikës aktualisht.

Kooperimi

Përveç formave të mësipërmve të organizimeve ligjore sheriatike, ka dhe forma të tjera të cilat janë fitimprurëse. Krahas shpërblimit ato synojnë të japin një kontribut të çmuar në realizimin e objektivave islame. Me nxitjen që Islami i bën vëllazërimit, bashkëpunimi në forma të ndryshme për të zgjidhur problemet e përbashkëta për prodhuesit, tregtarët dhe konsumatorët, atyre që kanë kursime me një anë dhe atyre që kërkojnë fonde për të financuar bizneset e tyre, përcaktohet që të ketë një rëndësi të veçantë në shoqërinë islame. Ndërsa themi se orientimi i projekteve në ekonomiksin islam është i vogël apo i mesëm për nga forma, kooperimi ndihmon në realizimin e prurjeve të mëdha.

Korporatat kanë mundësi që t’u ofrojnë anëtarëve të tyre shumë shërbime të dobishme, si për shembull: të ardhura për të bërë blerje apo shitje në sasi të mëdha, lehtësira në mirëmbajtje dhe shërbime direkte në zgjidhjen e problemeve administrative dhe teknike, si dhe sigurimi të përbashkët.

Bashkëpunimi tolerant (i pa kodifikuar) joformal midis zejtarëve e bujqve nga njëra anë dhe tregtarëve nga ana tjetër, ka qenë tepër i përhapur përgjatë historisë islame dhe ka marrë forma të ndryshme si për shembull: sindikatat, IBDA (dhurimi i gjithë mallit në formën e biznesit social) etj.

Këto forma të ndryshme nuk shprehën vetëm vëllazëri islame e besim reciprok, por zgjidhën shumë probleme të përbashkëta midis biznesmenëve mbi baza reciprociteti dhe suporti.  Jodovitch shkon deri aty sa e konsideron IBDA-në jo vetëm një shërbim tregtar, por “Vepër tregtare sistematike, që e hasim shumë kur kërkojmë për sipërmarrjet, depozitat, garancitë dhe dorëzanitë”.

Këto ishin disa nga format më të përhapura të financimit të kapitalit sipas normave islame, të cilat e ruajnë të shëndoshë biznesin, ndryshe nga praktikat konvencionale të sistemeve financiare.

Shkrimi nga: https://dritaislame.al/alternativat-e-kamates-ne-financimin-e-kapitalit-te-sipermarrjeve/

Dhënia dhe marrja e ryshfetit, interesi (kamata), tregu i zi, mashtrimi, bixhozi dhe vjedhja renditen ndër mënyrat e fitimit të paligjshëm. Mënyrat haram të fitimit, natyrisht, nuk kufizohen vetëm në gjërat e listuar këtu. Kësaj mund t’i shtohen mënyra të dyshimta fitimi, të cilat feja në thelb i ndalon dhe që mendja e shëndoshë nuk i toleron.

Interesi (Kamata)

Teprica e dhënë nga njëra palë gjatë shkëmbimit të dy mallrave pa asnjë kompensim siç kërkohet nga kontrata quhet kamatë [1]. Në Kuran thuhet se ata që hanë kamatë do të ringjallen sikur i ka goditur shejtani dhe nëse nuk heqin dorë nga kamata do të hyjnë në Xhehenem [2]. I Dërguari i Allahut (a.s) e mallkoi atë që ha kamatë, atë që e paguan atë, dëshmitarët në kontratën e kamatës dhe atë që shkruan transaksionin e kamatës dhe ka thënë se të gjithë janë të barabartë në haram.

Tregu i zi

Do të thotë blerja dhe grumbullimi mallrave nga tregu kur është lirë për t’i shitur kur janë të shtrenjta [4]. Në hadithe janë përdorur shprehje të rënda për personin e tillë për shkak të dëmit të madh që i shkakton shoqërisë. I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) tërheq vëmendjen për faktin se ai që e bën këtë punë është në mëkat dhe rebelim të tillë saqë edhe nëse më vonë e shpenzon të gjithë pasurinë bashkë me fitimin e tij në rrugë të Zotit kjo nuk do të jetë shlyerje për mëkatin e tij [6].

Shpërdorimi i pronës shtetërore

Në kuptimin e saj të përgjithshëm, do të thotë t’i drejtohesh diçkaje që nuk ke të drejtë të përfitosh prej saj, është sikur të tradhtosh një amanet. Në një kontekst më specifik, nënkupton vjedhjen e diçkaje nga prona publike, marrjen e diçkaje nga prona publike fshehurazi dhe keqpërdorimin e pronës shtetërore. Është konsideruar si mekruh afër haramit, që njerëzit që punojnë si kryetar, drejtor apo administrator të marrin nga dhuratat që u vijnë. Është haram i prerë që gjyqtari të marrë dhurata. Kjo konsiderohet edhe për myftinjtë [12].

Mashtrimi

Mashtrimi i qëllimshëm, që nënkupton përdorimin e një mjeti të ligjshëm për të arritur një rezultat jolegjitim, është i ndaluar në fenë tonë. I Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thënë: “Ai që mashtron nuk është prej nesh ”[13]. Në librat e fikhut, mashtrimi ndahet në tre: me vepra, me fjalë dhe e heshtur. Derisa dy të parat janë të qarta, e treta është haram sepse njeriu fshehë të metat e mallit që shet, fiton duke dëmtuar personin përballë. Pejgamberi ynë (salallahu alejhi ue selem) mbi këtë temë na mëson se Muslimani që i shet vëllait të tij një send me të meta, nuk është hallall nëse nuk ia sqaron të metën vëllait të tij [17].

Vjedhja

Marrja e një malli a pasurie fshehurazi nga një vend quhet vjedhje. Çdo hajdut duhet t’ia kthejë pronën e vjedhur pronarit të saj, të kërkojë prej tij hallallin dhe nëse ka dëm të prekshëm nga humbja e pasurisë nga pronari i së drejtës, duhet ta mbulojë atë [18]. Vjedhja është një nga mëkatet më të mëdha që feja jonë e konsideron të shëmtuar.

Ryshfeti – korrupsioni

Është pronë që u jepet autoriteteve për heqjen e një të drejte ose zëvendësimin e një padrejtësie. Me fjalë të tjera, ryshfeti është përfitimi që ka një person në këmbim të një pune, edhe pse nuk ka të drejtë. Ryshfeti konsiderohet si mëkat i madh nga feja jonë, që duhet të dënohet në ligjin islam ku edhe ai që e merr edhe ai që e jep janë të mallkuar [23].

I Dërguari i Allahut (a.s.) na tregon se edhe ai që jep ryshfet dhe ai që merr janë në Xhehennem [25]. Ryshfeti dhe krime të tilla si korrupsioni, përvetësimi dhe tregtia me ndikim, të cilat mund të konsiderohen afër ryshfetit, janë ndër mëkatet e mëdha që feja jonë, ligji modern dhe regjimet demokratike dhe të bazuara në të drejtat e njeriut nuk mund t’i tolerojnë, as sadopak [29]. Dënimi për ryshfet rritet ose ulet sipas dëmit të shkaktuar në shoqëri nga krimi i ryshfetit.

Bixhozi

Bixhozi ose lojërat e fatit; do të thotë të vësh bast mbi rezultatin e një ngjarjeje ose konkursi ose për rezultatin e një ngjarjeje të pasigurt, dhe në këtë mënyrë të bësh një fitim. Bixhozi, i cili është një nga ndalesat më themelore të fesë sonë, është një vepër që ka shumë pasoja negative si fitimi i padrejtë, humbja e kohës dhe e pasurisë dhe shpërbërja shoqërore. Për këto arsye konsiderohet haram [31].

Bixhozi është rreptësisht i ndaluar në Kuran dhe urdhërohet si vijon:

Shitja e mallrave të ndaluara

Në fund, duhet theksuar se edhe fitimi i përftuar nga shitja e mallrave që janë të ndaluara për të ngrënë, pirë dhe përdorur është gjithashtu haram. Prandaj, nuk i lejohet muslimanit të shesë mish derri, alkool dhe cigare, as nuk i lejohet muslimanit të shesë produkte prej ari, argjendi dhe mëndafshi të bëra për burra.

Përkthyer nga:

Gayr-ı Meşru/Haram Kazanç Yolları-2

Referencat:

[1] Omer Nasuhi Bilmen, Istılahat-ı Fikhiye Kamusu, 6/104.
[2] Bakara Sûresi, 2/275.
[3] Bagavi, Sherhu’s-Sunne, 8/54 (2054).
[4] Ebu’l-Fejz Murtaza Muhammed b. Muhammed b. Muhammed ez-Zebidî (1205), Tâcü’l-arûs min cevâhiri’l-kâmus, thk. Abdülhalim Tahâvî, Kuvety: et-Türâsü’l-Arabî, 2001.
[5] Müslim, Müsâkât 130; Ebû Dâvud, Büyû’ 47; Tirmizî, Büyu’ 40. Hadis-i şerif, başka bir rivayette ise şu lafızlarla gelmiştir: مَنِ احْتَكَرَ فَهُوَ خَاطِئٌ “Her kim ihtikâr yaparsa, o günahkârdır.” (Müslim, Müsâkât 129)
[6] Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. Ebî Şeybe, Musannef, thk. Muhammed Avvâme, Cidde: Şirketü dâri’l-kıble, 2006, X, 578; Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali el-Beyhakî, Şuabü’l-îmân, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1410, VI, 103.
[7] Al-i İmran, 3/161.
[8] M. Fethullah Gülen, Yenilenme Cehdi, s. 48.
[9] Müslim, İmâre 24.
[10] Müslim, İmâre 30.
[11] İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi, 7/406-408.
[12] el-Mevsûatü’l-Fıkhiyyetü’l-Kuveytiyye, 22/223.
[13] İbn Mâce, Ticarât 36.
[14] İbn Mâce, Ticarât 45.
[15] Buharî, Büyû’ 48; Müslim, Büyû’ 48.
[16] Buharî, Büyû’ 64; Müslim, Büyû’ 7; Ebû Dâvud, Büyû’ 48; Tirmizî, Büyû’ 29.
[17] İbn Mâce, Ticârât 45.
[18] Ömer Nasuhi Bilmen, Istılahât-ı Fıkhiyye Kâmusu, 3/261.
[19] Buhârî, Mezâlim 13.
[20] Buhârî, Enbiya 54.
[21] Mâide Sûresi, 5/38.
[22] Cessâs, Ahkâmü’l-Kur’an, 4/64-65.
[23] Ebû Dâvud, Akdiye 4.
[24] Taberânî, el-Mu’cemü’l Kebîr, 9/226.
[25] Bezzâr, Müsned, 3/247.
[26] Ahmed b. Hanbel, Müsned, 29/356 (17822).
[27] Ebû Dâvud, Büyû’, 82.
[28] Ali Bardakoğlu, “Hediye”, DİA, 17/154.
[29] Musa Kazım Gülçür, Rüşvet ve Yolsuzluk, Yeni Ümit, S. 26.
[30] Saffet Köse, “Rüşvet”, DİA, 35/304.
[31] Ali Bardakoğlu, Kumar, 26/364.
[32] Mâide Sûresi, 2/90-91.

Nëse e merrni kredinë përmes institucioneve financiare pa kamatë, është e lejueshme, sepse transaksionet e tyre janë si shitje me këste. Mirëpo, nuk lejohet marrja e kredive për banesa apo makina nga bankat që punojnë me sistemin e interesit (kamatës), edhe nëse kanë përqindje të vogël interesi. Pra, pavarësisht nga shuma, është një transaksion me interes dhe kjo është haram në fenë tonë.

Sot ka nga ata që thonë se lejohet kur të bëhet fjalë për nevoja bazike si shtëpia ose makina dhe arsyetohen më tutje se interesi i kredisë nën normën e inflacionit është e lejueshme. Por kjo pikëpamje nuk vlen. Sepse shtëpia apo vetura nuk është domosdoshmëri aq sa e bën haramin hallall. Në fakt, shumë njerëz vazhdojnë jetën e tyre pa këto. Së dyti, edhe pse norma e interesit të kredisë që kemi marrë është nën normën e inflacionit, kjo është në momentin që marrim kredinë. Megjithatë, ne nuk mund të dimë se si do të zhvillohet inflacioni gjatë procesit të shlyerjes. Nga ana tjetër, pavarësisht nga norma e interesit të kredisë, transaksioni për të cilin kemi rënë dakord është një transaksion direkt me interes. Prandaj, asnjë mënyrë ku ka kamatë nuk është e lejueshme.

Kamata është një nga shtatë mëkatet e mëdha shkatërruese. Në Kuran thuhet se ata që hanë kamatë do të ringjallen sikur i ka goditur shejtani dhe nëse nuk heqin dorë nga kamata do të hyjnë në Xhehenem. I Dërguari i Allahut (a.s) e mallkoi atë që ha kamatë, atë që e paguan atë, dëshmitarët në kontratën e kamatës dhe atë që shkruan transaksionin e kamatës dhe ka thënë se të gjithë janë të barabartë në haram.

Perkthyer nga: http://hikmet.net/bankalardan-konut-kredisi-almak-uygun-mudur/

Kartat e bankave nuk janë vetëm një lloj. Ka të tilla me interes dhe pa interes. Ka nga ato që paguhen vetëm në ditë të caktuara, ka nga ato që mund të vonohen, varësisht nga kontrata.

Nëse i paguani paratë për mallin që keni blerë me kartë para se të kalojë dita (e kontraktuar), do të keni paguar pa rënë në kamatë – interes. Kështu, nuk do të ketë dëm tek karta juaj.

Nëse nuk e paguani me kohë borxhin e kartës, sigurisht që do të duhet ta paguani borxhin me interes. Kështu, personi hyn në mëkat që konsiderohet nga mëkatet më të mëdha në fenë tonë.

E gjithë çështja është të mos paguash kamatë. Nëse e përdorni pa paguar interes, konsiderohet të mos ketë problem.

Përveç kësaj, institucioni që ka lëshuar kartën e kreditit mund të zbresë një sasi të caktuar shërbimi te shitësi. Ky nuk është interes, por tarifë shërbimi. Marrja e komisionit është legjitim në Islam. Për shërbimin e ofruar do të paguhet një tarifë ndërmjetësimi.

Në fakt, gjëja më e mirë është të mos mësoheni të bëni blerje me një kartë krediti. Sepse karta e kreditit i ofron rehati pronarit të saj sikur ai po bën blerje falas. Mirëpo, ndonjëherë kur vjen dita e pagesës, kuptohet për borxhet e grumbulluara, këtë herë fillon problemi dhe ndeshet edhe vështirësia për t’i paguar të gjitha. Në këtë rast, ose pagesa bëhet duke ngarkuar buxhetin familjar, ose nuk arrihet afati i pagesës dhe ngarkohet me kamatë, një mëkat i madh.

Përkthyer nga: http://hikmet.net/kredi-karti-ile-alis-veris-caiz-midir/

Lejohet mbajtja e parave në bankë pa kamatë. Nëse interesi i shtohet këtyre parave pa vullnetin tuaj, mund t’ia jepni një të varfëri ose për bamirësi.

Sot muslimanët duhet të jenë shumë të ndjeshëm përballë interesit (kamatës) dhe transaksioneve me kamatë dhe nuk duhet të hapin as derën më të vogël në këtë drejtim. Sepse, tregu i blerjeve dhe marrëdhëniet tregtare janë bërë të tilla që e afrojnë personin të përfshihet në interes dhe të krijojë iluzionin se nuk mund të bëjë asgjë pa të. Përballë situatave të tilla, është bërë e pashmangshme për besimtarin që të veprojë me mençuri dhe vigjilencë që të mos dëmtohet jeta e tij si besimtarë.

Megjithatë, situata dhe parimet aktuale ekonomike i nxjerrin njerëzit dhe operatorët ekonomik përballë institucioneve të interesit në mënyrë indirekte. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për remitancat. Kur paratë e dërguara nga klienti ose debitori mbërrijnë me transfertë bankare, as klienti dhe as pronari nuk janë të ekspozuar në mënyra direkte ndaj ndonjë interesi.

Është mirë të mos lini para në bankë. Do të ishte më e përshtatshme hapja e një llogarie në një institucion financiar pa interes sesa në një bankë. Nëse nuk ka mundësi të tilla, lejohet mbajtja e parave në bankë pa kamatë.

Përkthyer nga:

https://sorularlaislamiyet.com/faizsiz-olarak-bankada-muhafaza-icin-para-bekletmede-bir-mahzur-var-mi

https://sorularlaislamiyet.com/parayi-faizsiz-bankada-bekletmek-caiz-mi-0

Sipas fesë tonë janë disa mënyra për t’u anuluar martesa fetare (niqahu): vendimi i burrit për të shkurorëzuar gruan  e tij, vendimi i gjykatësit për shkurorëzim, apo devijimi nga feja Islame (Allahu na ruajt). Sipas kësaj, në rast se një person nuk mohon se namazi i xhumasë është farz (obligativ), por nuk e zbaton këtë obligim, ky person ështe gjynahqar. Pra nuk është kafir apo murted (i devijuar nga feja) prandaj edhe niqahu i tij nuk prishet. Ndërsa në rast se personi mohon se namazi i xhumasë është farz atëherë prishet edhe niqahu i tij. Në këtë kuptim një grua besimtare muslimane nuk mund të martohet e as të qëndrojë e martuar me një person të besimit tjetër.

Megjithatë duket se kjo pyetje ka rrjedhur nga një shprehje e cila qarkullohen në popull e ku thuhet “Ai i cili pa ndonjë arsye nuk fal resht tre namaze të xhumasë bëhet mosbesimtar”, sqarojmë se një fjali e tillë nuk është e saktë dhe nuk ka një hadith të tillë sipas kritereve të hadithit. Mirëpo në vend të kësaj kemi hadithin “ Ai i cili pa arsye braktisë namazin e xhumasë, zemra e tij do të vuloset” (Muslim, Xhuma 40) apo sipas disa transmetime tjera “nuk do t’i përputhen dy jakat e tij”. Megjithatë një veprim i tillë nuk rezulton në prishjen e niqahut (martesës).

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marrë nga: http://hikmet.net/uc-defa-cuma-namazini-terk-edenin-nikahi-duser-deniyor-dogru-mudur/

Dobësia për fëmijën, e cila i hap shteg idhujtarisë

Po, rreziku për të rënë në idhujtari, duke mos e ruajtur dot drejtpeshimin në dashurinë e treguar për fëmijën, pasi ai të është falur ashtu i mbarë siç e ke kërkuar, është gjithnjë aty, i pranishëm. Tek disa njerëz kjo ndjenjë është aq e fortë, saqë ata medoemosdo, në çdo çast e në çdo aspekt, do të thonë veç “fëmija im”. Për shembull, nëse ndokush në një takim të caktuar do të nisë ndonjë fjalë që nis po me të njëjtën rrokje si emri i fëmijës së tyre, ata do të përfitojnë menjëherë nga rasti për të hapur ndonjë bisedë, ku do të bëjnë fjalë për fëmijën e tyre. Ta zëmë se ua quajnë djalin Musa. Ndërsa janë duke folur diku, dhe ndodh që dikush të nisë të artikulojë ndonjë fjalë që nis me rrokjen `mu-‘, ata do të fillojnë menjëherë të thonë: “Edhe neve, aq shumë na kanë lumturuar sukseset e Musait tonë… Ai është fëmijë kaq shumë i suksesshëm…”, duke nisur kësisoj menjëherë nga himnet rreth marifeteve të fëmijës së tyre. Po, kjo dobësi është aq shumë e fortë tek disa njerëz, ata do të gjejnë ngado që të jetë, nga një fjalë, nga një ndodhi a nga një histori e caktuar, një shteg për ta tërhequr fillin e bisedës nga djemtë a vajzat e veta. Ju po të doni, quajini këtë njerëz me fjalën perse “evlatperest”, që bart aty-aty kuptimin “të dhënë plotësisht, gjer në adhurim, pas fëmijës së tyre”.

Të qenët i dhënë pas fëmijës duhet të bëhet shkas për lumturinë e tij të përjetshme

Kur ne e dimë fare mirë, se fëmijët, të cilët janë secili nga një pasqyrë më vete e “krijimit në trajtë të përsosur”, janë nga një amanet prej Allahut (xh.xh.). Nëse duhet t’i duam, duhet ta bëjmë këtë për hir të artit të Artistit që i krijoi dhe prej të Zotit, që na i fali. Dhe ç’është më e rëndësishmja, këtë dashuri dhe dhembshuri tonën duhet ta përdorim për t’i formuar ata me edukatën islame, meqenëse ata janë krijuar për të qenë kandidatë potencialë të përsosurisë së synuar thelbësisht prej Krijuesit. Me fjalë të tjera, që ata të rriten në udhë të drejtë, të jetojnë veçse në rrugë të drejtë, duke u kthyer me ngadalë në nga një shembull më vete të mishërimit të rrugës së drejtë. Nënat dhe baballarët, kur i përkëdhelin apo kur u ledhatojnë baluket fëmijëve të tyre, duhet t’u pëshpërisin atyrë në vesh gjithnjë këto të vërteta, që ata të mos tregohen rebelë karshi Zotit, të mos bien pre e mashtrimeve të mosnjohjes së fesë, çka do të ishte një ngritje kryesh që do t’u shkaktonte atyre humbjen e jetës së amshuar. Sepse prindërit janë përgjegjësit e parë, të cilët duhet të kujdesen për çdo gjë të nevojshme, që fëmijët e tyre të kthehen një ditë tek Zoti poashtu, të pastër, siç u patën ardhur foshnje. Sepse edhe realizimi i këtyre është një tjetër fytyrë e tregimit të dashurisë për fëmijet, për shfaqjen e të cilës nuk ka, jo vetëm kurrfarë problemi, por edhe kurrfarë kufiri.

Mirëpo, në në agjendën prindërore të njeriut nuk gjendet asnjëra syresh, nëse ai është lidhur pas fëmijës sikur me një idhull të vetin, duke e lidhur medoemos çdo gjë të kësaj bote me fëmijën e vet, asisoj që veç të ketë një mundësi që të flasë për të, ky njeri, që mund të thotë se i beson, si Allahut, ashtu edhe Profetit të Tij, pa e kuptuar as vetë, e ka përfshirë veten në një sjellje të pakëndshme idhujtarie. Për askënd që artikulon fjalën e dëshmisë, “Nuk ka zot tjetër veç Allahut, dhe Muhamedi është robi dhe i Dërguari i Tij”, nuk mund të thuhet se ka rënën në idhujtari, mirëpo për të mund të thuhet se bart mbi vete një cilësi nga të idhujtarit, vetëmse prej qëndrimit karshi fëmijës. Shihni se si shprehet Profeti ynë i Dashur (s.a.s.) në një fjalë të Tijën që hedh dritë mbi këtë çështje: “Ajo, të cilës i frikësohem më shumë për ju, është idhujtari e vogël.” Ndërsa, kur e pyesin, se ç’është kjo idhujtari e vogël, Ai u përgjigjet: “Dyfytyrësia, dëshira për t’u dukur.”^[4] Njeriu mund të bjerë pre e dëshirës për të treguar veten nëpërmjet fëmijës së tij. E njeriu, ashtu siç mund të bjerë në idhujtari të vogël, duke dashur të bëjë të dallueshme bukurinë, formën, pasurinë apo çdo gjë tjetër të tijën, mund të përpiqet poashtu, që këtë dëshirë për t’u dukur ta ta përmbushë nëpërmjet shpërfaqjes së fëmijës.

Nëse do të na duhej, që këtë çështje ta ilustronim me shembuj konkretë, shprehja e vetes nëpërmjet mimikës është një lloj dëshire për t’u dukur. Kryerja e adhurimeve në prani të të tjerëve me një kujdes më të madh prej atij të shfaqur gjatë kohës kur i kryen vetëm është një tjetër shfaqje e dëshirës për t’u dukur. T’ia bësh të ditur gjithë të tjerëve një sërë punimesh të bukura pene, fjale a vizatimi, është një tjetër shfaqje e dëshirës për t’u dukur. Dhe sidomos, nëse përpiqet që fjalët e thëna t’i lëmojë edhe me shprehje të kadifenjta, si “me përpjekjet e mia modeste, me aftësitë e mia të cunguara, etj.”, kjo është shfaqja e një mendjemadhësie edhe më të thellë. Në thelb, edhe përpjekja e njeriut për ta nxjerrë veten në pah nëpërmjet fëmijës së tij nuk se ka kushedi ç’ndryshim prej shembujve të sipërpërmendur. Ky njeri, do të thotë se po e ndot dashurinë e tij për fëmijën e vet, qoftë djalë apo vajzë, me mëkatin e idhujtarisë. Për mendimin tim, një besimtar duhet të tregojë po të njëjtin kujdes që tregon edhe për të ruajtur cilësitë e tij prej besimtari, apo kur përpiqet për të ruajtur nderin e tij personal apo të familjes. Duhet të përpiqet, që t’i ruajë ndjenjat dhe mendimet prej çdo gjëje që përbën dyshim përsa i përket sinqeritetit të tij, qoftë kjo përballë mendjemadhësisë dhe dëshirës për t’u dukur, qoftë përballë krenimit apo kërkimit të duartrokitjeve. Sepse secila prej tyre është nga një cilësi prej idhujtari. Prania e një cilësie prej idhujtari në shpirtin e një njeriu i ngjan pranisë së një virusi të rrezikshëm në trupin e tij. Disa syresh mund të shkaktojnë veç grip, mirëpo disa të tjera mund të shkojnë gjer aty, sa të shkaktojnë kancer apo AIDS. Andaj, nga ky këndvështrim, njeriu nuk duhet të nënvleftësojë asnjë prej cilësive të mohimit apo idhujtarisë, madje nuk duhet t’i japë mundësi as shfaqjes së ndonjërës prej tyre në jetën e tij të zemrës apo të shpirtit.

Megjithatë, padyshim, që një njeri që tregon një dashuri kaq të thellë karshi familjes së tij, megjitëse mund të jetë bartës i një cilësie prej idhujtari, nuk mund të thuhet kurrsesi prerazi, se ai njeri është një idhujtar. Kur vdes, një njeri i këtillë padyshim që hyn në Xhenetin e amshuar. Allahu i madhërishëm, Ai (xh.sh.) e di më mirë këtë punë, nuk sillet me të si me një idhujtar. Mirëpo, tevona prej kësaj cilësie prej idhujtari, e pranishme në shpirtin e tij, duhet pasur shumë kujdes. Sepse, qoftë edhe një virus i thjeshtë gripal, të cilit nuk i bëhet kurimi i nevojshëm, mund të përbëjë një rrezik të atillë, saqë mund të çojë gjer në vdekje. Kështu, njeriu nuk duhet t’i hapë rrugë hyrjes së asnjë virusi në trupin e tij, sepse ata bien ndesh me prirjen që njeriu ka për t’u ngjitur drejt përsosurisë. Kur ato t’i trokasin në portë, ai duhet të jetë përherë i gatshëm, që t’ua mbyllë portën në fytyrë, duke u thënë: “Mos u lodhni më kot, se porta ime është e mbyllur për ju.”

Mirëpo, përse duhet, që njeriu të tregohet kaq shumë i kujdesshëm dhe përherë në gatishmëri karshi idhujtarisë? Sepse nganjëherë kjo prani e idhujtarisë është aq shumë e vogël tek njeriu, saqë ai nuk është në dijeni të saj, ndaj edhe nuk i jep shumë rëndësi. Mirëpo nuk do harruar, se mëkatet, qofshin ato edhe të vogla, ndaj të cilave nuk tregohet rëndësia e nevojshme, bëhen edhe më të mëdha edhe se vetë mëkatet e mëdha. Mëkatet e vogla që nënvlerësohen bëhen edhe më të rrezikshëm se mëkatet e mëdha, të cilat i dimë. Mirëpo, në këtë situatë, njeriu që i di mëkatet e mëdha dhe që i merr ato me tërë seriozitetin e nevojshëm, përulet menjëherë dhe i drejtohet Allahut (xh.sh.) me ndjenjat më të thella të pendesës. Ndërsa kjo i nxit atij ndjesinë për t’u përballur po njësoj me të gjitha mëkatet e mundshme, çka e bën të jetojë një jetë të kaluar në çdo çast të saj në gatishmëri dhe me gjithë kujdesin e nevojshëm.

Ja pra, megjithëse dobësia e nënës dhe e babait karshi fëmijës mund të lindë në përmasa mjaft të vogla si fillim, nëse ata nuk arrijnë ta ruajnë masën dhe drejtpeshimin, mund të kthehet në një problem që sa vjen e zmadhohet në të ardhmen. Këtu, për t’u kuptuar më mirë kjo çështje, mund të biem një shembull rreth një gabimi në të cilin ranë njerëzit që jetonin përpara popullit, për udhëzimin e të cilëve qe dërguar Profeti Nuh (a.s.). Ju e dini, që gjatë asaj periudhe, mes atij populli kanë jetuar edhe disa njerëz të vyer, si Uedd-i, Jagusi, Ja’uku dhe Nethri. Edhe një varg njerëzish të tjerë, të cilët i kanë ndjekur nga pas këta njerëz, jeta e të cilëve është kthyer në legjendë për gjuhët e njerëzve. Mirëpo, njerëzit e ardhur pas tyre, njëfarësoj për t’i kujtuar virtytet e tyre sa më shpesh e për t’i pasur përherë udhërrëfyes të udhës së tyre, i patën varur portretet e tyre në muret e shtëpive. Ky mendimi, i cili në thelb ngjason të jetë krejt i pafajshëm, me kalimin e kohës i cyti ata që të nisnin nga përnderimet karshi tyre, derisa kjo solli si rrjedhojë që nisën t’i receptonin si hyjni. Një kënd fillimisht i vogël, me largimin prej qendrës, krijoi një prerje këndore akoma edhe më të gjerë, çka ua ndryshoi krejt këndvështrimin këtyre njerëzve. Kështu që, njeriu nuk duhet ta teprojë asnjëherë, ose thënë me fjalë të tjera, nuk duhet ta kalojë cakun me dashurinë e tij, qoftë karshi fëmijëve të vet, qoftë karshi njerëzve të tjerë të dashur.

Drejtpeshimi në dashurinë për fëmijën

Sot, disa thonë se familjet janë të ndërtuara asisoj, që bërthamë të tyre kanë fëmijën. Ç’është e vërteta, nuk dihet nëse kjo çerdhe familjare ka me të vërtetë fëmijën në qendër, apo ka egon dhe epshet, apo ka mendjemadhësinë e shfrenuar, pasi edhe kështu mund të thuhet për të. Mirëpo ka diçka që dihet më së miri, që është: nëse njerëzit nisin të jetojnë një lloj jete të formësuar jashtë urdhëresave dhe ndalesave të fesë, ata kthehen në shumëqendrorë, çka është njëfarë hapjeje shtegu ndaj një larmie idhujtarish, të cilat bien të gjitha ndesh me parimin e njësisë hyjnore.

Veç kësaj, ndërtimi i martesës dhe familjeve mbi fëmijën, në atë farë mënyre, që me praninë e fëmijës familja do të jetë më e lumtur, dhe jo e lumtur në mungesë të familjes, madje se si pasojë e kësaj në familje do të lindin mosmarrëveshjet, të cilat çojnë edhe drejt divorcit, janë gjëra që bien kryekëput ndesh me moralin e myslimanit si besimtar. Sepse një sjellje e këtillë, Zoti na ruajtë, është një shprehje e të mos qenit i kënaqur me paracaktimin e Allahut (xh.sh.), njëfarë goditjeje me gur e asaj ç’është shkruar për të ndodhur, me pak fjalë është një ngritje kryesh ndaj Allahut (xh.sh.). Po, këto lloj vështirësish që përjetohen si pasojë e një ligji të paracaktimit, në të cilin nuk është paraparë ekzistenca e një fëmije, janë veprime, të cilat nuk janë aspak të pëlqyera prej Allahut (xh.sh.). Prandaj, nuk do harruar kurrsesi, se ashtu siç prania e një fëmije është një lloj sprove, edhe mungesa e tij është poaq një sprovë e vështirë.

Një tjetër dëm i të parit të fëmijës si gjithçka, duke treguar ndaj tij një dashuri të tepruar, madje duke e vendosur atë në qendër të familjes, mund të shfaqet në trajtën e tolerimit të disa veprimeve të tij negative, për të cilat duhej ndjekur një rrugë e ndreqjes së tyre. Një sjellje e këtillë, me kalimin e kohës, çon në rritje fëmijësh me probleme. Kur synimi i vërtetë është rritja e fëmijëve të mbarë, me një moral të pastër, të drejtë dhe të mirë. Nënat dhe baballarët duhet të bëjnë gjithçka të mundur për t’ia arritur këtij qëllimi. Mirëpo, kur sheh sot, vëren se shtëpia është zhytur në injorancë, rruga në mungesë të plotë të dhembshurisë, faltorja pa pikën e emocionit, shkolla e pamjaftueshme për vetveten, çka përbëjnë një të vërtetë tejet të hidhur përsa i përket humbjes së dhimbshme të fëmijëve që pritet të formohen në këto vende.

Për një fëmijë të mbarë duhet fillimisht një edukim i mirë i nënës dhe babait

Nga kjo pikëpamje, gjëja kryesore që duhet bërë për formimin e një fëmije të mirë dhe të mbarë, është formimi i mirë i atyre që presin të bëhen nënë ose baba. Prindërve të ardhshëm fillimisht u duhet mësuar se si mund të bëhen prindërit e përsosur, e si duhet të sillen me fëmijët e tyre, që të mund të quhen të tillë. Madje, çiftet që do të martohen, përpara se të kryejnë procedurat e nevojshme, duhet të kalohen nëpër një varg kursesh, prej të cilave, vetëm atyre që arrijnë ta marrin me sukses certifikatën e kalimit duhet t’u lejohet martesa. Në këtë proces edukimi, atyre u duhet shpjeguar se cili është qëllimi i martesës, si ndërtohen marrëdhëniet e shëndosha në çift dhe domosdoshmëria e tyre, cilat duhet të jenë pikat kyçe të marrëveshjes së tyre të ndërsjellë, si dhe një sërë çështjesh të tjera që kanë të bëjnë me edukimin e fëmijëve në të ardhmen e tyre. Sepse, nëse njerëzit që do të martohen do të kenë një formim të këtillë, edhe institucioni i shenjtë që ata duan të ngrenë do të mund të kthehet në një çerdhe prej parajse. E padyshi, që edhe fëmijët e rritur në një familje të këtillë kanë për të qenë nga një fëmijë i mbarë. Mirëpo, nëse nënat dhe baballarët nuk janë të denjë për t’u cilësuar si të tillë, atëherë edhe fëmijët e tyre do të ngenen midis jetës. Fatkeqësisht, një pjesë e mirë e brezit të sotëm janë duke u formuar një gjendje të këtillë midisëse. Megjithëse, një pjesë prej tyre arrijnë të kapen prej korrentit të pastër idesh dhe gjejnë veten, duke formësuar një karakter të tyrin, pjesa më e madhe e ka të pamundur t’ia arrijë një mundësie të këtillë.

Cilindo apo çfarëdogjëje që të duan, në përgjithësi, njerëzit që preken prej një dashurie të tepruar, përballen me një shpullë, që përmban të kundërtën e asaj që ata dëshironin. Nga kjo pikëpamje, nëse prindërit nuk i shohin fëmijët e tyre si nga një amanet i dhënë prej Zotit, por vendosin t’i duan ata thjesht për hir të kënaqësive të tyre egoiste, duke treguar dobësi karshi tyre gjer në një shkallë idhujtarie, vjen një ditë që sprovohen me vetë fëmijët e tyre, duke parë prej tyre nënvlerësim, urrejtje, mllef dhe mohim. Sepse ashtu siç çdo teprim të çon në mungesë, edhe në bark të mungesës fshihet një teprim. Kjo, ashtu siç është e vlefshmë për dashurinë e nënës dhe babait për fëmijën e tyre, është njëherazi e vlefshme për të gjitha llojet e dashurive njerëzore. Po, cilidoqoftë ai, nëse e ngrini një njeri në gradë më të larta se ç’është ai në thelb dhe në të vërtetë, atëherë dijeni se e keni tepruar me dashurinë e shfaqur karshi tij, kështu që mund të goditeni me të kundërtën e asaj që keni dëshiruar. Vjen një ditë, që prej atij njeriu, të cilin e keni dashur si i çmendur, dëgjoni fjalët më negative, e kjo ju shtyn ndoshta që edhe ju t’i përgjigjeni me po të njëjtën monedhë.

[1] Araf, 7/190.
[2] Po aty, 189.
[3] Shih: Al-i Imran, 3/33.
[4] Ahmed bin Hanbel, el-Musned, 5/428-429; et-Taberani, el-Muxhemu’l-Kebir, 4/253.

Një tjetër çështje shumë e rëndësishme të cilës Kurani dhe Suneti i kushtojnë një rëndësi të veçantë, përveç mirësjelljes karshi nënës dhe babait, ruajtjes së marrëdhënieve të mira farefisnore, është ruajtja e të drejtave të fqinjëve. Në lidhje me këtë, Kurani shprehet kësisoj në suren Nisa: “Adhurojeni Allahun, duke mos i bërë shok Atij. Silluni mirë me nënën dhe babanë, kushërinjtë, jetimët, ata që janë në nevojë, fqinjët e afërt dhe ata të largët, shokut që keni pranë, udhëtarit dhe kujtdo që gjendet nën juridiksionin tuaj. Allahu nuk i do ata që u pëlqen vetja, e fillojnë të mburren.” (Nisa, 36)

Këtu, menjëherë, me të kaluar urdhri për adhurimin e Allahut dhe mospraninë e një shoku të Tij në krijim, Allahu urdhëron mirësjelljen karshi nënës dhe babait. Në fakt, në një kuptim të parë, dashuria, respekti dhe lidhja e sinqertë, pas Allahut, është e drejta e të Dërguarit të Allahut (s.a.s.). Sepse ne sajë Tij e mësuam edhe Allahun, dhe vetëm në saje të Tij ia arritëm që të mund ta interpretonim gjithësinë. Me mesazhet që na paraqiti Ai arritëm të kuptonim se u krijuam pikërisht për një jetë të amshueshme, të cilën na duhet që ta fitojmë. Ne, për ç’i përket së vërtetës, prej Tij e mësuam. Dhe për këtë, na takon që ta ndjejmë veten debitorë karshi Tij. Mirëpo në ajet, ngase gjërat nuk shpjegohen në mënyrë sipërfaqësore, por me urtësinë e veprave, e drejta e dytë që përmendet është ajo e nënës dhe babait. Dhe, duhet të kini kujdes, se ajo që përmendet e para nuk është besimi tek Allahu, por adhurimi i Tij.

Në ajet, pas saj vjen mirësia që duhet treguar karshi të afërmve, jetimëve dhe njerëzve në nevojë, dhe pas saj thuhet se duhet treguar mirësi edhe ndaj fqinjëve, qofshin ata të largët apo të afërm, duke e tërhequr sakaq vëmendjen pikërisht tek e drejta e tyre.

Një rrugë për të arritur besimin e përsosur

Për të kuptuar rëndësinë e ruajtjes së të drejtave të fqinjëve, është shumë i rëndësishëm ky hadith, i cili gjendet në veprat serioze të hadithit, si te Buhariu dhe Muslimi: “Xhebraili më këshilloi aq këmbëngulshëm për relatat ndaj fqinjëve, saqë mendova se fqinji do bëhej pjesëtar i trashëgimisë së fqinjit.” (Buhari, edeb, 28; Muslim, birr, 141) Megjithëse ata që janë pjesëtar të vërtetë të trashëgimisë janë nëna, babai, djali, vajza, motra, vëllai, i Dërguari i Allahut (s.a.s.), me anë të kësaj fjale, që mund të konsiderohet si shpallje e paartikuluar, ka dashur të na tregojë rëndësinë që i karakterizon të drejtat e fqinjëve. Në të vërtetë, ne nuk e dimë se cilat ishin në të vërtetë këmbënguljet e Xhebrailit (a.s.) teksa e këshillonte të Dërguarin e Allahut, mirëpo mund ta kuptojmë rëndësinë e veçantë pikërisht prej shprehjes profetike, se “saqë mendova se do të na e bënte fqinjin pjesëtar të trashëgimisë.”

Në një tjetër hadith, duke e lidhur çështjen më fort me parimet e besimit, thuhet: “Ai që beson në Allahun dhe ditën e gjykimit, le të bëjë mirë karshi fqinjit të tij. Kush i beson Allahut dhe ditës së gjykimit ta presë mirë mikun e tij. Ai që i beson Allahut dhe ditës së gjykimit, ose të flasë gjëra të mbara, ose të heshtë.” (Muslim, iman, 74; Buhari, edeb, 31)

Pra, siç e shihni, një prej kushteve për të qenë një besimtar i përsosur është edhe bërja mirë ndaj fqinjëve. Një tjetër çështje e rëndësishme, mbi të cilën duhet qëndruar veçanërisht te ky hadith, është edhe fakti, se besimi tek Allahu i përfshin brenda vetes edhe besimet në faktorët e tjerë. Kështu që brenda vetes përfshin edhe besimin në jetën e amshueshme. Mirëpo këtu ky kusht është përmendur veçanërisht. Ngase ai është posaçërisht vendi ku njeriut do t’i kthehen të mirat që ka bërë ndaj të tjerëve. Çdo e mirë që njeriu e ka bërë kësoane, atje do t’i jepet e shumëfishuar. Prandaj, që të mirat të marrin trajtën e një hauzi, dhe që farat e mbjella të japin fryte, aty është përmendur veçanërisht edhe besimi në ditën e gjykimit.

Fqinj të mbarë: çelësa drejt lumturisë së përjetshme

Nga ana tjetër, i Dërguari i Allahut thotë se besimtari që bie në gjumë i ngopur, teksa fqinji i tij bie i uritur, nuk mund të jetë besimtar i vërtetë, (Hâkim, Mustedrek, 2/15) madje edhe paralajmërimin se ai fqinj, prej të cilit fqinji tjetër nuk është i sigurt, nuk ka për të shkuar dot në Xhenet. (Buharî, edeb 29; Müslim, iman 73)

Nëse e drejta e fqinjit vihet kaq shumë në pah në Kuran dhe Sunet, atëherë duhet kuptuar edhe rëndësia e saj e veçantë. Ju e dini, zekati jepet vetëm ndaj myslimanëve, mirëpo prej kontributeve të tjera mund t’u jepen edhe atyre që nuk janë myslimanë. Të gjithë fqinjët, të afërt apo të largët, mund të ndihmohen materialisht, pasi kjo është edhe një prej nevojave më parësore të njerëzve. Sidomos në periudhat më të vështira ekonomike, nuk duhet lejuar kurrsesi që fqinjët të përpëliten prej urisë, por duhen ndihmuar. Mandej, duke përdorur të gjitha mundësitë tuaja, të përpiqeni që t’u gjeni punë, duke kryer kësodore një të mirë akoma më të konsiderueshme.

Megjithatë, nuk duhet ta kufizoni ndihmën tuaj vetëm me gjëra materiale, pasi kjo nuk është as një qasje e pëlqyeshme. Përveç kësaj, sa herë që të takoheni, ju duhet t’i pyesni ata se si janë, t’i vizitoni, t’i ftoni, duke i dhënë jetë ambientesh të përshtatshme, të cilat i hapin rrugë njerëzve që të duan njëri-tjetrin, ose i bëjnë të mendojnë ndryshe prej mendimeve të këqija që mund t’i kenë kapluar për njëri-tjetrin.

Për shembull, për dikë që është i huaj në një vend, është shumë e rëndësishme që t’i vizitojë dhe t’i lumturojë shpesh fqinjët e tij që e rrethojnë, madje edhe duke u dhuruar nga ndonjë dhuratë në ditë të veçanta. Kësodore, këta besimtarë do të kenë fituar zemrat e fqinjëve të tyre, do t’u kenë hapur vetes rrugën për t’u shpjeguar atyre diçka prej Islamit, apo edhe ndoshta edhe për t’i bërë të ndërrojnë mendim nëse mendojnë negativisht për të, apo tekembramja një mundësi sado të vogël për t’i njohur me ndonjërën prej vlerave të tyre. Ma merr mendja, se nëse e shohim nga ky prizëm, do ta kuptojmë më mirë se e drejta e fqinjëve nuk duhet kufizuar vetëm brenda një rrethi ngushtë të veç një ndihme materiale.

Mjedise mëkati të kthyera në fatkeqësi

Në hadithe kur flitet për imoralitetin, i cili është kategorikisht i ndaluar në çfarëdolloj praktike të tij, në rastet kur kryhet me fqinjin, mëkati i kryer shumëfishohet disa herë; dhe kjo është një çështje që ia vlen të qëndrojmë mbi të. Është e ditur, se edhe gjërat e ndaluara dhe të pahijshme kanë nivelet e tyre. Për shembull, t’i bashkëngjisësh Allahut disa veçori njo të hijshme, është një vepër e pahijshme, asisoj që Kurani madhësinë e këtij mëkati e shpreh kësisoj: “Prej saj edhe qielli duket sikur do të copëtohet, toka sikur do të çahet, e malet do të thërrmohen.” (Merjem, 90).

Njëkohësisht, janë disa gjëra të ndaluara, që edhe toka, edhe qielli bëhen copë e çikë përballë tyre. Ashtu siç kryerja e imoralitetit karshi të afërmve përfshihet brenda kësaj kategorie, edhe kryerja e tij ndaj fqinjit është përmendur po aq, ndoshta edhe më tepër e keqe se ajo. Sepse ndjenjat që duhet të ekzistojnë me të afërmit, ose me fqinjët, janë besimi dhe siguria e ndërsjellë. E në kohën që një e keqe të vjen prej një njeriu të besuar e të sigurt, atëherë ajo nuk ngelet si një e keqe e çfarëdoshme. Madje ajo shumëfishohet, fryhet, aq sa merr përmasat e një të keqeje shumëdimensionale.

Ura miqësie të ngritura mbi një tas ashureje

Fatkeqësisht, është një e vërtetë e hidhur, që ne po jetojmë një thyerje të konsiderueshme në marrëdhëniet me fqinjët, duke rënë edhe vetë në një gjendje amullie të pakontrollueshme. Asisoj, që edhe sot gjenden familje brenda gjeografisë islame, të cilat jetojnë të kufizuara me muret e disa shtëpive kuti shkrepëseje. Fqinjët trokasin te njëri-tjetri vetëm sa për të lajmëruar apo ankuar se janë të shqetësuar prej zhurmës. Andaj, duhet t’i përdorim të gjitha mundësitë që kemi në duar, për t’i dhënë fund këtyre sëmundjeve kronike. Vetëm se nuk duhet harruar, se heqja e një vesi, sjelljeje a bindjeje të një njeriu, nuk është një veprim i lehtë dhe i shpejtë sa heqja e një rrobe prej trupit. Andaj duhet këmbëngulur në përpjekje, duke mos u lëkundur përballë asnjë vështirësie. Një ditë mund të merrni një tas ashureje e të shkoni t’ua çoni fqinjëve që keni sipër, e në një ditëlindje mund të hyni në bisedë me ta, madje duke përdorur edhe ndonjë ditë, e cila është e shënuar për ta. Nuk duhet harruar, se njeriu është krijuar si një krijesë fisnike, e cila është rob i të mirës. Andaj, të mirat që bëni ju, kanë për ta gjetur vendin e tyre një ditë. Ndoshta ata do t’ju testojnë për një kohë të gjatë, por pasi ta shohin se ju nuk keni asnjë përfitim prej këtyre, ata do t’jua hapin portat, duke bërë që edhe vajtje-ardhjet tuaja të shtohen ndjeshëm.

I Dërguari i Allahut (s.a.s.) e përngjason lidhjen e besimtarëve me njëri-tjetrin me lidhjen e tullave me njëra-tjetrën në një ndërtesë të shëndoshë. Që kjo lloj shoqërie të fillojë të ekzistojë, fillimisht duhen ndjekur të drejtat e prindërve, siç u përmendën edhe në hadithin e mësipërm, të përforcohen lidhjet farefisnore, të shtohet ndihmesa karshi njerëzve në nevojë, dhe së fundi të ndiqen fije e për pe të drejtat e fqinjëve.

Ngase marrëdhëniet ndërfqinjërore janë dobësuar ndjeshëm me zbatimin e mënyrave moderne të jetesës, përpjekjet e para mund të ngelen pa rezultate të prekshme. Por nuk duhet harruar, se përpjekjet e mira të vazhdueshme, e të karakterizuara nga durimi, qoftë edhe për të fituar një zemër të vetme, një ditë kanë për t’i shkrirë akujt, e ato zemra do të afrohen aq shumë, e lidhja do të forcohet aq ndjeshëm, sa shoqëria do të perçinoset prej zinxhirësh të fortë, përjetësisht të pandashëm prej njëri-tjetrit. Kësodore, njerëzit do ta mbështesin njëri-tjetrin pa ushqyer ndërvarësi, që kur njëri të rrëzohet, tjetri të jetë i gatshëm për ta ndihmuar, aq sa të gjithë do ta ndjejnë veten të përfshirë në një garë veprash të mira. Zaten një shoqëri ideale, e përbërë prej individësh që nuk sulmojnë njëri-tjetrin, por që jetojnë në harmoni, vetëm prej lidhjesh të këtilla mund të realizohet.

Veç kësaj, siç shprehet edhe Said Nursiu, është e pamundur që të ndërtohet një shoqëri e shëndoshë prej organesh a molekulash të sëmura prej mëkateve. Andaj, që të ndërtohet një shoqëri e shëndoshë, është një detyrë shumë e rëndësishme që individët e saj të ndihmojnë dhe të mbështesin njëri-tjetrin për t’u larguar prej veprave të pahijshme dhe të ndaluara. Tevona, Allahu (xh.xh.), ndërsa tregon përgjegjësitë që kanë besimtarët karshi njëri-tjetrit, urdhëron: “Ju, ndihmojeni njëri-tjetrin për të bërë mirë, apo për t’u ruajtur prej të këqijave. Mos ndihmoni njëri-tjetrin në mëkate, apo armiqësi për të sulmuar ndokënd.” (Maide, 5/2).

Andaj, për t’i dhënë jetë kësaj fryme të ndihmës dhe mbështetjes së ndërsjellë, marrëdhëniet me fqinjët janë një rast, i cili duhet vlerësuar sa më mirë, e njëkohësisht një përgjegjësi që nuk duhet çuar dëm.

Shkaktari i të gjitha punëve të shëmtuara, dhe shkatërruesi i të gjitha veprimeve të vyera është djalli. Siç pohohet edhe në Kuranin Fisnik, “Shejtani ua tregoi atyre të stolisura punët e pavlera.” (Nahl, 63), apo “Shejtani i futi ata në dyshime të njëpasnjëshme” (A’raf, 20), gjithçka e ligë apo e pahijshme ka si burim djallin.

Armik dinak dhe i paepur

Nga ana tjetër, e shohim se Kurani Famëlartë e përmend atë me cilësorin “garur – 1. me krenari të tepruar; 2. që të bën të harrosh Allahun. ” Për shembull, Allahu (xh.xh.), në një ajet fisnik shprehet kështu: “Shejtani hileqar të mos ju mashtrojë për Allahun (me dije, besime dhe qasje të rreme)” (Lokman, 33). Ngase epiteti “garur” është në shkallën sipërore, në të vërtetë mbart kuptimin “gënjen shumë”. Me një fjalë, kjo e shejtanit qenka një gënjeshtër e madhe. Ai vazhdimisht zhytet në thellësi të qëllimeve dhe mendimeve të qenies njerëzore, për t’u munduar mandej me mish e me shpirt, si e si ta nxjerrë atë prej rrugës së drejtë, me intrigat e tij të panumërta dhe me përpjekjet e tij që nuk dinë të mbaruar.

Në një tjetër ajet fisnik fjala shejtan cilësohet me fjalën “hannas”. Sepse shejtani është shumë dinak, tërhiqet mënjanë për të gjetur rastin, që me t’i ardhur në dorë një mundësi e mirë, të mund të vërsulet menjëherë, drejt e në sulm. Vazhdimisht fshihet pas një veli gjoja të së drejtës, i afrohet njeriut nga mendimet e tij më të mira, e ia tregon punët që mund të jenë më të shëmtuarat dhe më të papëlqyeshmet si të hijshme, duke e nxitur kësisoj si e si, që ai të ecë në një shteg ku ta ketë të pamundur ruajtjen nga të rrëshqiturit rrokapjekthi. Me pak fjalë, është një krijesë mëse dinake, së cilës nuk mund t’i zihet kurrsesi besë. Siç shprehet edhe Bediuzaman Said Nursi, një prej mashtrimeve më të rënda të djallit është t’ia bëjë njeriut të harrueshme ekzistencën e tij. Asisoj që njeriu hyn në një gjendje të atillë që megjithëse hyn kryekreje nën sundimin e tij, duke vepruar me armët e tij më përfaqësuese, por sakaq fillon të mendojë me pohime të tilla si, “këtë e mendova unë, unë vendosa për të, unë e pata planifikuar, unë e realizova.” Me pak fjalë, ai fillon ta shohë veten si arkitektin dhe ndërtuesin e çdo gjëje.

Edhe egoja që i është dhënë strukturës së njeriut, kryen një detyrë prej centrali për djallin. Me gjuhën e Kuranit ajo është egoja urdhëruese, e cila nuk e lë asnjëherë të qetë njeriun, pasi vazhdimisht i rri e pëshpërit në rrëzë të veshit, si e si, vetëm për të këqija. Nëse do të na duhej ta ilustronim me një shembull, djalli vepron me trupin e njeriut sikur nëpërmjet një kodi mors, që i dërgon vazhdimisht atij sinjale nga më të ndryshmet. Edhe egoja mundohet t’i dekodojë këto mesazhe, për t’ia diktuar ato mandej njeriut. Ndërkohë që njeriu, fillon t’i përgjigjet ngacmimeve dhe urdhrave të ardhura nga shejtani dhe egoja urdhëruese, duke u bërë njësh me to, madje edhe duke kryer çfarëdolloj prapësie nën urdhrat e tyre. Edhe prishja e një çerdheje, ndarja e fëmijëve nga prehri familjar, është një prapësi e tillë, e cila kurorëzohet me një rrënim sa material aq edhe shpirtëror.

Rrezja e dëmit

Ashtu siç theksohet edhe në pyetjen e bërë, I Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi Të pohon se shejtani nuk kënaqet me asgjë tjetër, aq sa kënaqet nga prishja e një çerdheje familjare. Tekstualisht, hadithi në fjalë është kështu: Iblisi e ka të ngritur mbi ujë fronin e tij (nga kjo shprehje ne mësojmë edhe se në cilat vende qëndrojnë djalli bashkë me ithtarët e tij më së tepërmi, nga mundohen më të shumti t’i mashtrojnë njerëzit. Me pak fjalë, cilat janë vendet ku shejtani ngre postblloqet e tij, të cilat janë vise krejtësisht të hapura e të përshtatshme për çdo vepër të keqe e të papëlqyeshme.), ndërsa punët i bën duke dërguar kasnecët e vet sa majtas djathtas (Disa prej këtyre kasnecëve e dërgojnë atë të hajë prej kamatës, një tjetër fillon të sundojë në syrin e tij, duke e detyruar të shohë nga gjërat e ndaluara, kësodore ia nxit njeriut ndjenjat që të shpien në bohemi, për ta bërë atë një rendës pas ndjenjave epshore; një tjetër e detyron të gënjejë, të përflasë të tjerët kur ata nuk janë të pranishëm, apo edhe të shpifë për çështje të ndryshme.) Në nivel, me të janë më afër ata që fusin spica për grindjen më të madhe. Të gjithë mblidhen përreth Iblisit, dhe fillojnë të rrëfejnë ato që kanë bërë: “Unë bëra këtë, atë…”, ndërsa Iblisi i përgjigjet: “Gjë të madhe paske bërë!” (Në fakt, djalli i pëlqen të gjitha llojet e gjynaheve. Sepse tek çdo gjynah fshihet një shteg që të shpie kah kufri, mohimi. Çdo gjynah i kryer lë një njollë si pikë të zezë në zemrën e njeriut. Njëkohësisht, dikush që kryen një mëkat, largohet edhe një hap më shumë prej Allahut, vetëm se shejtani pret më tepër prej ushtarëve të vet.) Pastaj vjen një tjetër dhe thotë: “Nuk iu shqita filanit, derisa e ndava më në fund nga e shoqja.” Iblisi kënaqet aq shumë prej këtyre fjalëve, sa e thërret menjëherë pranë, për t’i thënë: “Sa fantastik je!”, e një lumë me komplimente të tjera. (Muslim, munafikun, 67; Ahmed bin Hanbel, el-Musned, 3/314) (Ja tek e kemi këtu një shenjë për një çështje që përbën një prej sëmundjeve dhe fatkeqësive më të mëdha shoqërore.)

Domethënë, aq e rëndësishme është për shejtanin shkatërrimi i një familjeje, saqë vetë djalli i derdh komplimente ushtarit të tij që nxit diçka të këtillë, të cilat nuk ia derdh një tjetri që mund të ketë nxitur diç tjetër të ndaluar. Madje, edhe e shpërblen me ndonjë medalje. Mirëpo, pse qenka kaq e rëndësishme për shejtanin kjo çështje? Sepse, ai duke shkatërruar një familje, nuk rrënon vetëm jetën e dy njerëzve që përbëjnë një çift, por edhe të fëmijëve, prindërve dhe të afërmve të tyre, kësodore deri në një prizëm që mund të përfshijë gjithë shoqërinë. Sepse kur shpërndahet familja, e cila është si një molekulë e shoqërisë, edhe në shoqërinë si tërësi fillojnë të shfaqen plasaritje, e kështu shoqëria fillon të pësojë deformime të njëpasnjëshme. Mandej, çifti i ndarë fillon të përbëjë shembull të keq për të tjerët përreth, duke u shpërndarë si virus edhe në familjet e të tjerëve. Në dukje, shejtani ngjan sikur kryen vetëm një mashtrimth të vogël, por me të ai ia arrin që të rrënojë shumë themele njëkohësisht.

Andaj, nuk duhet harruar asnjëherë se shejtani nuk ka për të pushuar kurrë së nxituri burrin dhe gruan kundër njëri-tjetrit, që medoemos të ndahen, për ta kthyer familjen, e cila është projektuar për të qenë një kopsht prej parajse, në një gropë të errët prej ferrit. Veçanërisht, për të dalë i suksesshëm në këtë synim të tijin, ai do të përdorë vazhdimisht njerëzit e djallëzuar, të cilat ka kohë që i vërtit në majë të gishtave, si t’i dojë qejfi. Pa dyshim, që ata që dalin më të humburit nga futja në një rrjet të tillë grindjesh dhe mosmarrëveshjesh, do të jenë fëmijët. Sepse është e pamundur që një fëmijë të rritet i shëndetshëm shpirtërisht i rrethuar nga të katër anët nga zënkat, përçarja, sherri dhe shpifjet. Po, në një çerdhe kur babai zihet pa reshtur me nënën, fëmija do të përjetojë përherë një gjendje të dyzuar, e çdo fjalë e pahijshme e dalë prej gojës së prindërve do të lërë ndikim e vet në ndërgjegjen e fëmijës, derisa ai të mos durojë dot, e të thotë me vete: “Ç’paskan qenë ky babai dhe nëna ime?!” Kësisoj ata do të jetojnë zhgënjim pas zhgënjimi, derisa ta humbin krejt besimin e tyre te prindërit. Tani, mendoni pak, pse të mos marrë lodrën e të gëzojë shejtani përballë një panorame të tillë?

Divorci duhet të jetë alternativa e fundit

I Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi Të shprehet: “Hallalli më i shëmtuar pranë Allahut është divorci.”. (Ebu Davud, talak, 3), duke treguar se sa e shëmtuar është për Krijuesin ndarja e një çifti. Prandaj, ata që kanë paksa lidhje me këtë hadith, do të ishte mirë nëse mirëinformoheshin fillimisht. Nëse do të më lihej mua në dorë, të gjithë atyre që kanë planifikuar të martohen, nuk do t’ua lejoja që ta bënin diçka të këtillë pa i dhënë më parë disa seminare, apo pa i dhënë disa libra të domosdoshëm për t’i lexuar. Të paktën do t’i fusja ata në një program edukimi një ose dy-mujor, ku do t’u shpjegoja “rëndësinë e martesës, të drejtat dhe detyrat, si të burrit, ashtu edhe të gruas, lidhjet e tyre, por edhe disa kritere mbi rritjen e fëmijëve.” Mirëinformimi i tyre në këtë aspekt është i domosdoshëm. Sepse një njeri që nuk ia ka dijeninë përgjegjësisë së të qenit burri i një familjeje, apo dikush që nuk e di rëndësinë e të qenit zonjë e një shtëpie, nuk mund të mendohet se do të mund të ngrenë në këmbë një familje të shëndoshë.

Nga ana tjetër, për të mos hyrë në një rrugë që të shpie te divorci, është e rëndësishme që të përcaktohen më së miri parimet e një martese Islame të denjë. Martesa nuk i ka shumë qejf veprimet e nxituara që burojnë prej ndjenjave. Andaj, krahas ndjenjave, që edhe ato janë tejet të rëndësishme, është e nevojshme që edhe arsyeja të përdoret deri në detajin më të imët. Po, është e pamundur, që martesat e ngritura mbi një shikim të parë të pamjes së jashtme të jenë jetëgjata dhe me një atmosferë shpirtërore të rehatshme. Sepse jeta martesore ka për t’u zhdukur bashkë me to. Andaj, megjithëse ndjenjat janë të rëndësishme, e duhen marrë parasysh, arsyeja dhe logjika nuk duhen braktisur në asnjë mënyrë, madje duhen përllogaritur imtësi për imtësi, përpara se të kryhet lidhja përfundimtare. Madje, një person që mendon të martohet, nuk duhet të mjaftohet vetëm me mendimet dhe bindjet e veta. Ai duhet ta diskutojë këtë çështje me njerëzit përreth me më shumë përvojë, e të përfitojë sa më shumë edhe prej mendimeve të tyre. Madje, do thënë se edhe tradita jonë kombëtare e fejesës është një zakon i mirë, sepse kësisoj do të ishte më e mundur, që nga ky bashkëqëndrim të kuptohet më mirë nëse dy pretendentët për t’u martuar janë ose jo të përshtatshëm për ta kryer diçka të këtillë.

Veç kësaj, ata duhet të përkushtohen me tërë fuqitë e tyre për t’i mbrojtur parimet e fesë për ruajtjen e rregullit në martesë, duke treguar një kujdes të veçantë në ato që quhen të fshehtat dhe sekretet e një familjeje. Për aq kohë që kjo të kryhet denjësisht, shejtani bashkë me ushtarët e tij, do ta kenë të pamundur që të depërtojnë në mes të çerdhes familjare për ta gërryer atë dalëngadalë nga brenda. Andaj, përveç masave parandaluese, qofshin ato materiale ose shpirtërore, është e një rëndësie të veçantë që kështjella familjare të mbrohet edhe nga një parzmore lutjesh të vazhdueshme për një mbarëvajtje familjare.

Mirëpo, megjithëse merren vazhdimisht masa parandaluese, dhe mendjes dhe arsyes nuk i lihet asgjë mangët, në mes të një çifti mund të mos arrihet dot një marrëdhënie e mirë, duke dalë vazhdimisht grindje nga më të shumtat. Shejtani, bashkë me ithtarët e vet e përdor më së miri këtë situatë për t’i vënë dinamitin asaj çerdheje. Dhe në fund të të gjitha këtyre, martesa ngjan sikur nuk mund të qëndrojë në këmbë, nëse shihet në dritën e kushteve të jashtme. Ja, në një situatë e tillë, kur asnjërës palë nuk i ka ngelur besim për tjetrën, ku është e pamundur që të arrihet një atmosferë mirëkuptimi e ndërsjellë, ndoshta edhe mund të mendohet për divorcin si një zgjidhje e mundshme. Kurani Fisnik i ka ndarë kësaj çështjeje një sasi të konsiderueshme faqesh, se si mund të dilet dhe cilat janë rrugëzgjidhjet e çdo lloj situate të krijuar në kësi rastesh. Madje njëra prej sureve, ka marrë emrin si Sureja Talak. Krenaria e Njerëzimit paqja qoftë mbi Të, nëpërmjet haditheve të Tij, vetëm sa i ka bërë më të kuptueshme ajetet, duke i plotësuar me interpretim. Mandej, kanë qenë sahabët dhe dijetarët e shumtë të ditur, që kanë lodhur kokën mbi këtë çështje, derisa kanë arritur në mendime dhe rrugëzgjidhje nga më të bukurat. Nëse u qëndroka kaq shumë mbi një çështje si divorci, do të thotë se ajo nuk është një çështje dosido, e që ka pika të sajat, të cilat duhet të jenë përherë përpara syve për t’u analizuar. Andaj, pasi të jetë bërë çdo orvatje e mundshme për ta shpëtuar një martesë, pasi është provuar çdo alternativë, e prapëseprapë nuk shihet asnjë shenjë pozitive, mund të mendohet mundësia e divorcit, brenda kornizës së ligjit dhe të së drejtës, larg egoizmit dhe ndjenjave të verbra, por nën dritën e mendjes, arsyes dhe gjykimit të drejtë të ndërgjegjes.

Njerëzit që i ndalin vizitat me ne

Vizitat e paketa dhe shkëputja e marrëdhënieve e të afërmve dhe moskryerja e detyrave të ruajtjes së lidhjeve me të afërmit nga ana e tyre, nuk mund të jenë kurrsesi justifikim që ne ta lëmë pas dore këtë detyrë. Pasi, në hadithet e bekuara na është thënë mjaft qartë, se ruajtja e lidhjeve familjare me të afërmit është edhe më e virtytshme kur ajo kryhet ndaj njerëzve që i kanë shkëputur marrëdhëniet me ne. (shih. Buhariu, edeb 15; Ahmed b. Hanbel, el-Musned 24/383)

T’i telefonojë të afërmit dhe t’i pyesë, t’u shkojë atyre për vizitat, t’ua puthë duart më të mëdhenjve dhe sytë më të vegjëlve. Por sa keq, që siç e nënvizuam edhe më herët, në ditët e sotme, edhe mes kushërinjve më të afërm ka një shkëputje teje serioze. Për këtë arsye, ne duhet të shkojmë te të afërmit tanë edhe nëse ata nuk vijnë te ne; t’i pyesim ne se si janë dhe se si kanë qenë, edhe nëse ata nuk na telefonojnë asnjëherë që të na pyesin ne. Sepse, siç thuhet edhe në një fjalë të urtë, të mirës me të mirë i përgjigjen të gjithë, po të rrallë (vetëm ai që është i pjekur) i përgjigjet së keqes me të mirë.

Ruajtje e vërtetë e lidhjeve me të afërmit

Të gjithë i përgjigjen ruajtjes së lidhjeve me të afërmit. Të gjithë shkojnë tek ata që u vijnë. është e lehtë t’ua kthesh me të mira atyre që ju bëjnë mirë e që sillen mirë e që ju trajtojë juve me mirësi. është e lehtë të bësh mirë kur është reciproke. Pasi kjo është edhe si një farë tregtie. Kjo është mundësi përfitimi për të dyja palët. Por,  ruajtje e vërtetë e lidhjeve me të afërmit është kur dikush i vazhdon vizitat e tij te një i afërm, pavarësisht sjelljeve jo të mira nga ana e tij. Pasi, nëse në përkujdesjen karshi përkujdesjes shpërblimi është dhjetë, në rastin e një përkujdesjeje të tillë shpërblimi mund të jetë njëqind. Sepse për egon e njeriut është shumë e rëndë, që të shkojë te një njeri që i ka shkëputur marrëdhëniet e që nuk interesohet kurrë për të. Nëse ai, pavarësisht çdo gjëje, nuk i jep rëndësi thyerjes e shkëputjes, por e kryen detyrën e tij të ruajtjes së lidhjeve me familjen dhe të afërmit për hir të kënaqësisë së Allahut, nuk ka asfare dyshim se kjo ka për të qenë tejet më e pëlqyer pranë Allahut (xh.xh.).

Madje edhe më, nganjëherë mund të ndodhë që të na e mbyllin telefonin në fytyrë, të na përzënë nga dera e shtëpisë, e të na thuhet në fytyrë se nuk na duan. Të gjitha mesazhet e urimit që mund të dërgojmë gjatë Bajrameve, apo në ditë të shënuara të tjera, mund të ngelen pa përgjigje. Pavarësisht kësaj, ne nuk duhet të mërzitemi, nuk duhet të na ngelet hatri. Përkundrazi, ne duhet të kërkojmë e të gjejmë rrugë dhe mënyra të reja, të zhvillojmë qasje të ndryshme të reja, si e si që të gjejmë rrugët e zbutjes së atij që kemi përballë. Të shkojmë edhe kur nuk na vijnë, t’i gostitim ata edhe kur nuk na gostitin, t’i telefonojmë edhe kur nuk na telefonojnë. Ne duhet t’u përgjigjemi të këqijave të tyre me të mira dhe ashpërsisë me butësi.

Kështu e kërkon morali i besimtarit. Kjo është trimëria. Kjo është rruga e Muhamedit (s.a.s.)

Lidhjet familjare ne islam mund te kuptohet në suren “Rad”, si një nga cilësitë e njerëzve që mendojnë (ulu’l-erbab), përmendet edhe se “dhe ata që ruajnë atë që ka urdhëruar Perëndia që të ruhet dhe i druajnë Zotit të tyre, dhe i frikohen llogarisë së rëndë;” (Rad, 13/21).

Në ajetet e përmendura, kërkohet vëmendje për pesë cilësi të njerëzve që mendojnë. Së pari, për ata thuhet se ata e mbajnë fjalën që i kanë dhënë Allahut. Në këtë ajet janë të përfshira, si fjala e dhënë ndaj Allahut, në botën e shpirtrave, “për të besuar”, ashtu edhe fjalët që u jepen njerëzve në marrëdhëniet ndërnjerëzore me ta. Dhe pasi urdhërohet ana pozitive e çështjes së dhënies së fjalës, me fjalët “dhe ata nuk e prishin marrëveshjen e bërë”, përmendet edhe ana negative, duke u theksuar se ata nuk do ta shkelin fjalën e dhënë.

Fill pas kësaj, me fjalët “Ata e bashkojnë atë, bashkimin e së cilës ua ka urdhëruar Allahu.”, për ata thuhet se do ta bashkojnë atë që ua ka urdhëruar Allahu që ta bashkojnë dhe se do të kujdesen për atë që ua ka urdhëruar Allahu që të kujdesen. Mandej, me fjalët, “ata u tremben Zotit (të tyre)”, nënvizohet se ‘ata që mendojnë’ “i frikësohen Allahut dhe bëjnë një jetë të përvuajtur në përulësinë e adhuruesit. ‘Frika (ndrojtja), është një shprehje e respektit të përshpirtshëm ndaj Allahut. Frika që përmendet këtu shpreh drithërimën e zemrës karshi Allahut. Dhe qëndrim i ndrojtur përpara Allahut do të thotë të qëndrosh përpara madhërisë dhe madhështisë së Allahut i përulur porsi një kërrabë. Dhe ndrojtja te njeriu varet nga shkalla e njohjes së Zotit. Dhe, si përfundim, kjo përmendet edhe në ajetin “Ashtu siç duhet, Allahut i frikësohen vetëm të diturit.” (Fatir, 35/28)

Ndërsa, në vijim, thuhet: “[Dhe] ata janë të frikësuar e dridhen nga frika se mos llogaria u del shumë keq.”

Një urdhëresë hyjnore që duhet ringjallur

Cilësitë e ‘atyre që mendojnë’, që përmenden në këtë sure, nuk janë vetëm kaq, pasi  për ta numërohen edhe cilësi të tjera. Mirëpo, duke qenë se pyetja nuk është për të gjitha ato, por vetëm për çështjen e ‘lidhjes, bashkimit’, atëherë le të përpiqemi të ndalemi për pak në të.

Si fjalë, ajo do të thotë “të bashkosh, të bësh një”. Në literaturën islame, ajo është përdorur kryesisht në kuptimin e ruajtjes së lidhjeve me njerëzit, të bërit mirë, kujdesjes për ta, e më në veçanti, për të shprehur ruajtjen e marrëdhënieve të ngrohta me të afërmit.

Dhe, në një farë kuptimi më të veçantë, këtu me ‘lidhje, bashkim’ nënkuptohet ‘ruajtja e lidhjeve farefisnore’, pra kujdesja për lidhjet me familjen dhe të afërmit. Dhe kjo anë e kësaj çështjeje është e një rëndësie të posaçme, sidomos sot, kur po jetojmë, në një botë që njerëzit janë ndarë nga njëri-tjetri. Fatkeqësisht, njerëzit, që janë degët, sythet, gjethet, apo frutat e së njëjtës pemë, jetojnë të ndarë nga njëri-tjetri. Fëmijët, jo vetëm që nuk kryejnë e nuk përmbushin asnjë prej detyrave dhe përgjegjësive që ata kanë ndaj të afërmve të tyre, por ata po jetojnë të ndarë deri edhe nga prindërit e tyre. Nuk njihet pjesa më e madhe e kushërinjve dhe të afërmve. Janë harruar të gjitha përgjegjësitë karshi tyre. Dhe sa më shumë që të ndalemi e t’u flasim njerëzve, duke qenë se shoqëria është shkëputur nga vlerat themelore të saj, duke bërë që njerëzimi të jetojë një mërgim tejet serioz brenda vetes, sa më shumë që të përpiqemi për t’i rehabilituar njerëzit, ende është pak.

Kur, nëse do të shohim në Kuran, do të vërejmë se në numër mjaft i madh ajetesh fisnike ndalen tek e drejta e nënës dhe babait dhe lidhjet me të afërmit, duke u kushtuar atyre një ndjeshmëri tejet të lartë. Për shembull, në ajetin e bekuar “Adhuroni vetëm Allahun dhe mos i bëni shokë Atij. Dhe bëjuni mirë nënës-babait, të afërmve, jetimëve, të varfërve, fqinjëve që keni pranë dhe fqinjëve që keni larg, shokut tuaj të udhës, të vetmuarve dhe udhëtarëve, si dhe gjithë atyre që janë poshtë jush. Ta dini se Allahu nuk i do ata, të cilëve u pëlqen vetja dhe që vazhdimisht mburren.” (Nisa, 4/36) – Allahu, menjëherë pasi urdhëron për adhurimin karshi Tij, përmend aty prindërit dhe të afërmit, duke urdhëruar që të sillemi mirë me ta dhe t’u gjendemi vazhdimisht duke u bërë mirë.

Prandaj, te besimtari duhet të ketë një ndjenjë shumë të fortë ‘të lidhjes’ me të afërmit. Duke filluar që nga nëna dhe babai, e deri te të gjithë të afërmit të afërt ose të largët, asnjë nuk duhet privuar nga ruajtja e fortë e lidhjeve. Duke qenë se Allahu (xh. xh.), menjëherë pas së drejtës së Tij ka vendosur të drejtat e nënës dhe babait dhe në vijim, pas tyre, të të afërvme, e kështu me radhë edhe të të gjithë atyre njerëzve të tjerë, me të cilët kemi të bëjmë në një mënyrë apo një tjetër, atëherë, është shumë e rëndësishme që këto të drejta të trajtohen me kujdes. Edhe gurët, që janë të pavetëdijshëm, kur vihen njëri mbi tjetrin, krijojnë kupola dhe zinxhirë të fortë dhe nuk bien, nuk rrëzohen. Po ashtu, edhe njerëzit, si pjesë e jetës shoqërore, duke filluar që nga rrethi më i ngushtë e i afërt, nëse lidhen fort kokë më kokë dhe e mbështesin njëri-tjetrin për nevojat e tyre materiale dhe shpirtërore, ata vështirë të rrëzohen, të përçahen.

Edhe nëse qëndrojnë larg njëri-tjetrit për një kohë të gjatë, martesa e tyre nuk dëmtohet.

Eshtë e nevojshme të përsëritet martesa në rastet e mëposhtme:

1. Kur një person del nga Islami dhe bëhet përsëri musliman;
2. Kur bëhet divorci i pakthyeshëm (talaq al-bain).

Prandaj, nëse një person qëndron larg bashkëshortit të tij për një kohë të gjatë, martesa e tyre nuk zhvlerësohet; nuk ka nevojë të përseritet martesa kur të kthehet në shtëpi. Sidoqoftë, ata mund të persërisin martesën e tyre nëse dëshirojnë. Nuk ka dëm të bësh atë.

Burimi

Lidhja nuk është një marrëveshje martese, por është një premtim martese. Për këtë arsye, ata që angazhohen janë të huaj për njëri-tjetrin dhe ata nuk mund të jenë së bashku nëse nuk janë mahremët e tyre (aq të lidhur ngushtë nga gjaku saqë martesa me të është e ndaluar). Për këtë arsye, edhe nëse janë të fejuar, nuk është e lejueshme që ata të jenë së bashku, të shikojnë pjesët private të tyre të ndaluara dhe të prekin njëri-tjetrin. Dhe ata duhet t’i kushtojnë vëmendje fjalimeve të tyre.

Ata duhet të jenë të kujdesshëm në disa raste kur çiftet e fejuara flasin me njëri-tjetrin në telefon, msn etj …

Për shembull, nëse ata flasin për dashuri, thashetheme, gënjeshtër dhe për ndonjë gjë që zgjon dëshirat seksuale etj … Nuk është absolutisht e vërtetë.

Sidoqoftë, nëse bëhet fjalë për çështje fetare që i kujtojnë Allahut, vdekjen, jetën pas vdekjes, ndjenjat dhe mendimet fetare, sigurisht që nuk mund të thuhet se është e ndaluar. Kriteri duhet të jetë siç u përmend. Kur veproni në ato kritere, mund të themi se nuk bëni mëkat dhe mbroni veten. Gjithashtu, ju këshillojmë që të pyesni ndërgjegjen tuaj për atë që bëni. Nëse ndërgjegjja juaj nuk është e rehatshme, hiqni dorë nga ajo që bëni.

Burimi

A është e kundërshtueshme të martohesh me një grua që nuk mund të ketë një fëmijë? A ka ndonjë hadith të Profetit Muhamed (a.s) që ndalon martimin me gra që nuk mund të kenë fëmijë? Si mund ta kuptojmë nëse një grua mund të ketë fëmijë apo jo?

Burrat këshillohen të martohen me gra pjellore. Këshillat e Profetit për disa nga sahabët e tij për t’u martuar me virgjëresha duket se lidhen me pjellorinë, sepse mosha është e rëndësishme për pjellorinë.

Nuk do të thotë “mos u martoni kurrë me gra që nuk mund të kenë fëmijë”. Nuk ka asnjë pengesë për t’u martuar me ta. Ne mendojmë se pjelloria e një gruaje do të thotë të jesh në një moshë që mund të lindë fëmijë. Në përgjithësi janë të virgjëra.

Që vetë Profeti (a.s) u martua me gratë që nuk mund të bënin fëmijë për shkak të moshës së vjetër dëshmon se nuk ka asnjë pengesë për t’u martuar me gra që nuk mund të kenë fëmijë. Prandaj, është fetarisht e lejueshme të martohesh me një grua që nuk mund të ketë një fëmijë.

Profeti (a.s) tërhoqi vëmendjen për rëndësinë e të pasurit fëmijë për vazhdimin e njerëzimit duke i inkurajuar njerëzit të martohen me gra të virgjëra dhe pjellore. Në të vërtetë, Profeti thotë në vijim në një hadith:

“Martohuni me gra të dashura / të ndershme dhe pjellore. Sepse, unë do të jem krenar për ju në praninë e ummetëve të tjerë në Ditën e Gjykimit.” (Abu Dawud, Nikah, 2; Ibn Maxhe, Nikah, 1; al-Fiqhul-Islami, VII / 13)

Burimi

Eshtë e lejueshme që njerëzit nga medhhebet e ndryshme të martohen. Gruaja nuk ka pse të ndjekë medhhebin e burrit të saj pas martesës.

Një grua Ehli Sunnet që martohet me një burrë Shiit ose Alevit:

Një grua muslimane mund të martohet vetëm me një burrë mysliman. Prandaj, është e nevojshme së pari të përcaktohet një musliman. Një musliman është një person i cili pranon të gjitha dekretet e përcaktuara të fesë islame dhe i cili nuk refuzon asnjë prej tyre. Kjo është, ai është një person i cili beson në urdhrat e Islamit si lutjet, agjërimi, zekati, haxhi, abdesi dhe gusli, dhe ndalimet si kurvëria, alkooli dhe interesi. Sidoqoftë, një person i cili nuk i pranon të gjitha ose disa nga çështjet e përmendura më lart nuk konsiderohet si musliman dhe nuk është e lejueshme të martohet me të. Nëse martohen, jeta e tyre martesore është e paligjshme qoftë ai sunit, shiit apo alavit.

Pra, kriteri për martesë është Islami. Fatkeqësisht, shumë gra muslimane martohen me burra jomuslimanë pa pyetur për këtë dhe pa mësuar urdhërin e Islamit; kështu, ata e meritojnë mallkimin e Allahut deri në Diten e gjykimit.

Burimi

Është e nevojshme të se poligamia (martesa me shume gra) e Profetit (a.s) duhet veshtruar duke marrë parasysh kushtet e epokës që jetoi. Përveç kësaj, Profeti (a.s) u martua në moshën njëzet e pesë vjeç me një grua që ishte 40 vjeç dhe jetoi me të për shumë vite. Ai nuk u martua me askënd tjetër derisa vdiq gruaja e tij e parë Khadija.

Kjo martesë e të Dërguarit të Allahut (a.s.) zgjati për 25 vjet. Të gjithë fëmijët e tij, përveç Ibrahimit, kanë lindur nga kjo grua. Kur ajo vdiq, i Dërguari i Allahut (a.s.) ishte 50 vjeç. Domethënë, Profeti (a.s) kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij martesore, rininë dhe vitet e pjekurisë vetëm me këtë grua, e cila ishte 15 vjet më e madhe se ai.

Poligamia e Profetit (a.s) ndodhi pas moshës 50 vjeç dhe të gjitha ato bazohen në arsye të caktuara.

Nëse burrat që jetojnë në këtë epokë duan të imitojnë Profetin (a.s) në lidhje me martesën, ata nuk duhet të harrojnë martesën e tij të parë.

Burimi

Profeti (a.s) u jep besimtarëve këshillat vijuese rreth marteses ne Islam:

 “Një grua mund të martohet për katër gjëra: Pasurinë e saj, prejardhjen e saj, bukurinë e saj ose për fenë e saj. Zgjidhni atë fetare në mënyrë që të jetë e lumtur.” (Ibn Maxhe, Nikah: 6)

Është këshilla e Profetit për t’i dhënë rëndësi aspektit fetar të një gruaje së bashku me karakteristikat e tjera. Prandaj, është pika më e rëndësishme që një musliman duhet të marrë në konsideratë gjate marteses. Gratë gjithashtu duhet t’i japin rëndësi fetarisë dhe etikës së lartë ndërsa vendosin për një burrë që do të martohet.

Burimi

Martesa ne islam nuk lejon gratë dhe burrat myslimanë të martohen me idhujtarë. Një idhujtar është ai që i shoqëron partnerë Allahut, për shembull që adhuron idhuj, yje, zjarr ose kafshë.

Allahu thotë: “O ju që besuat! Mos u martoni me idhujtarë nëse nuk besojnë… ”(1)

Nuk ka asnjë pengesë për një burrë mysliman që të martohet me një grua hebre ose të krishterë. Dijetarët islamë bien dakord për këtë temë. Është shkruar në ajetin  Kur’anor se: “(Të lejuar për ju në martesë) janë (jo vetëm) gra të dëlira që janë besimtare, por gra të dëlira midis ithtarëve të librit, të shpallura para kohës suaj, kur atyre u jepni pjesën e caktuar të kurorës, por duke pasur për qëllim martesën, e jo imoralitetin dhe jo si dashnore ilegale (2)

Urtësia në lejimin e martesës me një grua që është një nga ithtarët e librave të mëparshëm është mundësia që kjo grua të bëhet besimtare e Allahut, profetëve dhe ahiretit për shkak të martesës me një burrë mysliman.

Është e ndaluar që një grua muslimane të martohet me një burrë jobesimtar (jobesimtar). “As nuk do t’i jepni bijat tuaja në martesë me burra idhujtarë, përveç nëse ata besojnë.” (3)

Sepse, në një martesë të tillë, ekziston rreziku që gruaja besimtare të bjerë në mosbesim. Burri mund ta ftojë gruan e tij në fenë e tij. Gratë zakonisht u binden burrave të tyre dhe janë të impresionuara nga veprimet e tyre dhe i inkurajojnë ato në fetë e tyre. (4)

Nuk është e mundur të thuhet se një vajzë myslimane lejohet të martohet me një burrë të krishterë për shkak të faktit se një burrë mysliman lejohet të martohet me një grua të krishterë. Sepse ky lloj i të kuptuarit do të thotë që ndryshimi serioz midis këtyre të dyve nuk është njohur. Kështu:

Një burrë mysliman që martohet me një grua të krishterë nuk e mohon Shkrimet(Librat) dhe profetin e gruas së tij të krishterë, përkundrazi ai i miraton ata dhe ai kurrë nuk shfaq mosrespekt per ato. Pra, një grua e krishterë nuk i nënshtrohet përbuzjes dhe mosrespektimit nga burri i saj musliman për shkak të fesë së saj. Pra, nuk ka asnje humbje për të. Sidoqoftë, një burrë i krishterë me të cilin martohet një vajzë myslimane nuk ka një miratim dhe respekt të tillë. Një burrë i krishterë mund të mos pranojë as Hazreti Muhamedin (a.s) dhe as Kuranin në të cilin beson vajza muslimane me të cilën martohet. Pra, një vajzë myslimane i nënshtrohet përçmimit duke u futur nën martesën e një burri që i mohon Librin, profetin dhe fenë e saj. . Pengesa e kësaj martese është për shkak të kësaj përbuzjeje. Zgjidhja e vetme për një martesë të tillë është që, si një burrë mysliman, burri i krishterë duhet të pranojë Librin dhe profetin e gruas muslimane me të cilën dëshiron të martohet me shfaqjen e besimit të tij përmes frazës së dëshmisë islame (unë dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe unë dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut). Kështu, si një grua e krishterë, një grua myslimane do të arrijë barazinë e martesës me dikë që nuk e mohon fenë e saj dhe tema do të zgjidhet në një mënyrë të drejtë.

Kjo do të thotë që, asnjë nga gratë nuk duhet ta drejtojë veten në një pozicion që ajo është e detyruar të martohet me një burrë që e përbuz atë duke mohuar Librin dhe Profetin që ajo beson. Sepse kjo e detyron atë të bëjë një martesë të pavlefshme.

Shpjegimet në ajetin Al-Baqarah, 221 dhe në ajetin Al-Ma’edah, 5 mund të referohen.

Nëse një burrë i krishterë përqafon Islamin, atëherë një grua myslimane lejohet të martohet me të.

(1) Al- Bakarah, 221

(2) Al-Maide, 5

(3) Al- Bakarah, 221

(4) Fetevâ-i Hindiye 11/330

Burimi

Çka thuhet në ajetin-argument të sures Nisa e çka u këshillohet burrave, janë si më poshtë:

E para: Puna e parë që duhet të bëjnë burrat ndaj grave që dyshohen për mosbindje, paturpësi dhe kundërshtim, është t’i këshillojnë ato.

Gratë ndodhen në dorën tuaj, bëjnë ato punë që doni ju, kryejnë vazhdimin e brezit; edhe ju, si udhërrëfyes e prijës të vërtetë për to, i këshilloni, i orientoni dhe përpiquni t’i lartësoni ato në qiellin e të qenit njeri. Ato kanë një pjesë dobësish dhe prirjesh. Në lidhje me të, ju vazhdimisht do të bëheni mbështetje për to dhe do t’u tregoni rrugën e drejtë. Ndoshta ato do të duan të përdorin mundësitë apo rastet që kanë në dorë, por detyra e parë që ju bie është t’i afroni te Zoti.

E dyta: Vendi ku gruaja është superiore e ku e vë poshtë burrin, është dhoma e gjumit. Nëse në dhomën e gjumit gruaja arrin t’i imponohet burrit, ky i fundit nuk mundet më ta bëjë gruan t’ia dëgjojë fjalën jo aty, por as edhe në faqe të tjera të jetës. Ja pra, nëse aty ku gruaja është zotëruese, burri i jep hakun vullnetit të gruas pa kaluar masën e edukatës, pa i vënë në dijeni për ato çka bën, njerëzit e shtëpisë apo të tjerët jashtë, si dhe duke ruajtur intimitetin e çështjes, i jep hakun, pra, dhe nuk del i mundur atje, ardhja e gruas në udhë psikologjikisht do të jetë më e lehtë. Vetëm se në këtë moment ku duhet sjellë hollë, duhet ruajtur nga kalimi në ekstreme. Sepse është e pamundur të arrihet rezultati i pritur në secilin prej tyre, si në qëndrimin tepër të butë, ashtu edhe në qëndrimin tepër të ashpër. Burri nuk duhet të largohet nga dhoma, nuk duhet të sajojë një shtrat tjetër, ndoshta, duke fjetur në po atë shtrat, do t’i kthejë shpinën gruas e do të mbajë distancë. Fundja, dhënia e hakut të vullnetit me zgjuarsinë e atij momenti do të bëhet i qartë. Kështu, burri që e ka vënë poshtë gruan me armën e saj, ka arritur të mos i japë rast që të përdorë mundësitë e saj specifike dhe shfaqjeve egoiste të saj u ka dhënë përgjigje me egon e vet.

Vetëm se duhet të kujtojmë që specifikat e përshkruara në ajet, i përmbahen një sistematike të caktuar. Shkurt, në fillim niset me këshillë. Nëse nga këshilla nuk del asnjë dobi, atëherë provohet të braktiset gruaja në shtrat.

E treta: Disa herë, të gjitha këto përpjekje s’japin fitim. Gruaja vazhdon të ruajë qëndrimin e keq të saj. Ja pra, në këtë moment pranohet si etapë e tretë një rrahje e lehtë brenda parimeve të caktuara dhe me kusht që të mos i lihet hapësirë ndonjë delikti.

Ja pra, duke u marrë parasysh këto tri etapa, kështu duhet parë kjo çështje, ndryshe, rrahja me të parën qoftë duke e konsideruar këtë në dobi, qoftë në dëm të saj, është mungesë drejtpeshimi. Në radhë të parë, rrahja nuk është parim. Në periudhën e Medinës, burrat shkojnë tek Profeti dhe i ankohen për sjelljen e keqe të grave. Dhe ai u thotë: “U bini lehtë, pa u shkaktuar dhimbje!” Pas njëfarë kohe, dhomat e bashkëshorteve të Profetit mbushen me gra që ankohen se janë rrahur prej burrave. Gratë e Profetit i parashtrojnë atij gjendjen. Atëherë Profeti shkon në faltore, i mbledh shokët e tij dhe u thotë: “Dëgjova se i keni rrahur gratë. Pas kësaj, gratë nuk do të rrihen më!” Dhe e mbyll çështjen. Profeti, duke u dhënë burrave leje, kishte përgatitur kushtet për shfaqjen e ankesës dhe kur ajo ishte shfaqur, kishte thënë: “Nuk do t’i rrihni!”

Janë shumë hadithe, porosi profetike lidhur me ndalimin e rrahjes së grave. Këto porosi pothuajse kanë shkoqitur dhe sqaruar specifikat që ajeti i ka kaluar shkurt. Veçanërisht, rrahjen e gruas si një kafshë ditën dhe, pastaj afrimin tek ajo natën e kanë dënuar me një gjuhë të ashpër. Qëndrimi në mëngjes i dikujt që ka qenë i detyruar t’i këpusë natën të gjitha lidhjet, nuk është parë aspak me sy të mirë.

Rrahja është mënyrë të vepruari, leja e së cilës jepet si zgjidhja më e fundit dhe si rezultat i një drejtimi të detyruar. Ashtu siç e bëmë të qartë edhe më lart, rrahja përdoret atje ku rruga e parë dhe e dytë nuk sjellin dobi. Rrahja mund të praktikohet te ato gra që s’vijnë në rrugë ndryshe dhe të cilave, natyra që kanë, u jep mundësi të korrigjohen vetëm me të rrahur. Megjithatë, kjo ka kufizimet e veta. Nuk duhet t’u shkaktohen shumë dhimbje dhe në asnjë mënyrë nuk do të goditet në fytyrë. I Dërguari i Allahut urdhëron: “Ruhuni nga goditja në fytyrë!”

Fytyra është pasqyra më e shkëlqyer që përfaqëson mëshirën dhe bamirësinë e Zotit. Në fytyrë ka vijëzime që i përkasin këtij kuptimi, prandaj nuk duhet goditur. Qëllimi i goditjes, në vetvete, është pikërisht ngacmimi, zgjimi dhe vënia në veprim e krenarisë së gruas dhe respektit të saj për vetveten. Për të arritur këtë, duhet përdorur mjeti mundësisht më i lehtë dhe në trajtën e tij minimale. Kur po shkruhen këto radhë, unë jam pesëdhjetë e ca vjeç. Dhe ende e kujtoj si atë ditë kur mësuesi i shkollës fillore ma tërhoqi lehtë veshin duke më thënë: “Edhe ti?” Dhe duke e kujtuar këshillën që pata marrë nga ai edukator, e ndjej të njëjtë si atë ditë!

Thamë se rrahja e gruas për ta korrigjuar atë, është zgjidhja e fundit. Dhe shtuam se në asnjë mënyrë nuk duhet të jetë e dhimbshme. Në këtë moment duhet ta bëjmë të qartë këtë gjë: Në rrahjet jashtë mendimit për korrigjim dhe me dhimbje, burri bëhet përgjegjës para Zotit dhe sjellje të tilla në asnjë mënyrë nuk janë të lejueshme!

Ashtu siç mendojmë se me anë të këshillës do ta rregullojmë, e këshillojmë dhe përdorim të gjitha rrugët e këshillës, ashtu siç e bojkotojmë duke ndarë shtratin, por pa ia thyer krenarinë dhe pa e turpëruar, me mendimin vetëm për ta korrigjuar, ashtu edhe do ta përdorim rrahjen e lehtë nëse mendojmë se gruaja do të korrigjohet dhe veprimi ynë do t’ia arrijë qëllimit. Ndryshe, rrahja si kafshë me pretekstin se sillet keq e ngre krye, është një veprim injorant dhe i papjekur, pa ndonjë kuptim, pa pasur ndonjë qëllim dhe synim të caktuar, i cili e bën përgjegjës e e turpëron njeriun para Zotit. Kjo është e vlefshme edhe për të gjitha trajtat e tjera të edukimit. Për shembull, një mësues nuk mund ta rrahë nxënësin përtej qëllimit të korrigjimit dhe edukimit, përndryshe, në ato kushte, edhe ai bëhet përgjegjës.

Tani po ju pyes unë ju: Cili njeri që ka logjikë mund ta kundërshtojë këtë rrahje të konkluduar pas hetimit shkallë-shkallë të mënyrave e mjeteve të tjera? Dhe nëse ndër njëqind gra, një rrahje e tillë e njërës bën ndikim pozitiv dhe e sjell në rrugë atë grua, përse do të duhej që feja islame ta pengonte një zgjidhje të tillë? Kjo është një metodë edukimi. Duke thënë “Goditini!”, Profeti këto kritere ka patur parasysh. Edhe kur ka thënë “Mos i goditni!”, ka thënë për ta mbrojtur gruan ndaj rrahjeve të bëra me tortura, dhimbje, mundime e mbi ndjenjën e hakmarrjes.

Një specifikë që mund të na shkojë në mendje lidhur me këtë subjekt, është edhe kjo: Burri e rreh gruan nëse ajo i largohet me neveri ose kundërshton; po nëse burri sillet kështu, pse gruaja nuk e rreh?

Burri është përgjegjës. Ajeti Kuranor thotë: “Burrat janë përgjegjës për gratë…” (Kurani, Nisa: 34) Dhe vazhdon duke dhënë arsyen: “…ngase Allahu ka graduar disa mbi disa të tjerë…” (Po aty). Në pika të caktuara, Allahu ka bërë eprorë disa ndaj disa të tjerëve. Në shumë pika, burrat kanë epërsi ndaj grave. Mirëpo kjo epërsi duhet vlerësuar si epërsia e disa organeve mbi të tjerat në një trup të vetëm. Për shembull, nëse në këtë organizëm burri është si syri, gruaja është si veshi; ose, nëse burri është truri, gruaja është zemra. Ja pra, një marrëdhënie e tillë serioze ekziston mes tyre. Por bashkë me pranimin e një veçantie të tillë, nuk mund të mohojmë as epërsinë e burrit ndaj gruas në kuptimin absolut.

Burri mund ta kalojë gjithë vitin me punë. Disa herë bën edhe punët më të rënda. Në aspektin fizik dhe psikologjik, gjithmonë është më i fuqishëm. Edhe bota perëndimore, në punët më të rënda, burrat përdor. Për punën në miniera gjithmonë burrat zgjidhen.

Kurse gruaja është e detyruar që disa ditë të muajit të mbetet jashtë rrethit. Në lehoni nuk mund të bëhet aktive disa herë gjer në dy muaj. Në aspektin fizik e të vullnetit, është e dobët. Nuk mund të ndodhet çdo kohë në çdo pjesë të shoqërisë. Në disa situata, duke humbur amanetin më të shenjtë, mund të vijë në gjendje që të mos mundet të shohë njeri ndër sy, prandaj është e detyruar të jetë shumë e kujdesshme. Po s’pati njeri të afërt që ta shoqërojë, nuk mund të udhëtojë në vende të largëta.

Po qe se do të merreshin parasysh të gjitha këto, të tilla si këto që na duket e tepërt t’i përmendim, si dhe situata që janë të njohura për të gjithë, epërsia e burrit mbi gruan del sheshit si një e vërtetë e pamohueshme. Krahas kësaj, fakti që shoqëria ka nevojë për të dy sekset, është i qartë pa pasur nevojë për ndonjë shpjegim. Me parandjenjën e saj dhe ndjenjën e dhembshurisë që bart në vetvete, gruaja është shumë eprore ndaj burrit. Prandaj kujdesin për fëmijën e merr përsipër nëna. Sepse kjo nuk është një punë që mund ta bëjë ose ta nxjerrë në krye burri. Ndërkaq, burri është i qëndrueshëm ndaj erozionit të dukurive. Ai është i aftë për të përballuar edhe punët më të rënda.

Kur fëmija nis të qajë mu në mesnatë, disa herë babai ndërron edhe dhomën. Kurse nëna bën të kundërtën. Nëse është në një dhomë tjetër, kur dëgjon të qarën e fëmijës, vrapon menjëherë në dhomën e tij. Ndoshta disa herë i qëndron gjer në mëngjes mbi krye. Për fëmijën ajo bart një dhembshuri të marrë. Madje për këtë ka një tregim hiperbolik. Djali i keq e kishte prerë e bërë copa-copa t’ëmën. Kur kishte dashur t’i fuste një thikë edhe në zemër, kishte prerë edhe dorën e vet. Dhe kishte thirrur: “Nënë!” Dhe nëna, ashtu copë-copë nga thikat e tij, i ishte përgjigjur me dhembshuri: “O bir!” dhe i ishte hedhur mbi dorën e prerë.

Ky është një sajim letrar, por askush të mos ketë dyshim se, nëse fëmija, sado i keq që të jetë, edhe i tillë si ai i tregimit, nëse do t’i binte ndonjë e keqe mbi kokë dhe do të thërriste për ndihmë, prapë nëna do të ishte ajo që do t’i përgjigjej që me thirrjen e parë! Ja pra, me këtë ndjenjë është gruaja eprore mbi burrin. Kur kjo përparësi përdoret me vend, bëhet pretekst për dobi të mëdha!

Gruaja rrit brezin. Me një edukim të mirë, i ngjit ata në majat e njerëzimit. Burri, një pjesë të madhe të jetës e kalon jashtë. Kurse gruaja dridhet mbi krye të fëmijës nga mëngjesi në darkë dhe i tregon atij rrugët që të çojnë në të qenët njeri.

Trimat rriten nga nënat. Njerëzit e mëdhenj, ata me të cilët krenohet njerëzimi, gjithëpo rriten prej nënave. Nëse gruaja me aftësitë e saj të posaçme vetëm për të dhe, nga ana tjetër, burri me mundësitë, edhe ato të posaçme vetëm për të, bashkohen në rrugën e jetës, nga ky bashkim trupëzohet një familje ku përjetohet atmosfera e xhenetit dhe një shoqëri njerëzish të virtytshëm.

Burri pa gruan është i mangët, po ashtu edhe gruaja pa burrin. Prandaj edhe në xhenet, ku çdo gjë është në cilësinë e saj më të përsosur, Hz. Havaja është krijuar menjëherë pas Hz. Ademit. Po qe se do të ishte ajo që do të ishte krijuar e para, pa dyshim që Hz. Ademi do të krijohej menjëherë pas saj. Sepse që të dy nuk mund të bënin njëri pa tjetrin.

Gruaja është e ngarkuar me përgjegjësinë për të marrë përsipër punët e brendshme të shtëpisë, kurse burri punët jashtë saj. Ndërsa punët e burrit kanë anën e tyre të vështirë, këtë jemi të detyruar ta themi edhe për gruan. Mirëpo, fitimet dhe detyrimet materiale i përkasin burrit, ai është caktuar përgjegjës mbi gruan dhe familjen dhe të gjitha këto e rëndojnë akoma më tepër detyrën e tij. Sigurimi i nevojave materiale të gruas dhe fëmijëve i janë ngarkuar burrit.

Të drejtat e gruas që propozohen sot nga feministët, në fakt, do të thonë që të merret gruaja prej pozitës së saj të lartë, të vihet nën këmbë e të poshtërohet. Si shëtitja verës lakuriq dhe dimrit mbështjellë me pallto e gëzofe, edhe përpjekja për ta mashkullorizuar femrën, i njëjti shembull idiotësie është. Gruaja është sulltaneshë, është e madhe, është zonjë për sa kohë qëndron në vendin e saj. Edhe burri, për sa kohë që nuk e kalon kufirin, është i vyer e i denjë për respekt. Ata që kërkojnë t’u ndërrojnë vendet gruas e burrit, i Dërguari i Allahut i mallkon, sepse kanë hyrë në përplasje me krijimin. Mendoni se në ç’gjendje mund të sillet njeriu nëse do t’u ndërroheshin vendet organeve: veshët të viheshin te gjunjët, hunda në mes të barkut, sytë në fund të këmbëve… Edhe përpjekja për ta bërë gruan si burrë dhe burrin si grua, në të njëjtën gjendje do t’i sillte ata. Gruaja është e bukur dhe natyrale për sa kohë është grua, po ashtu edhe burri. Përpjekjet për të kundërtën, është si t’u shpallësh luftë natyrës dhe krijimit.

Burri dhe gruaja …

Të dy kanë karakteristika seksuale të veçanta për ta. Nevojat seksuale që arrijnë kulmin gjatë moshës së pubertetit, problemet seksuale, martesa dhe familja, rregullat që duhet të ndiqen për të pasur një jetë të kënaqshme seksuale në martesë, shtatzëni dhe lindje, shëndetin trupor dhe shpirtëror të fëmijës, pahijshmëri dhe botime të pahijshme, marrëdhënia burrë-grua në shoqëri …

Këto janë titujt kryesorë të jetës seksuale tek njerëzit.

Ne jetojmë në një epokë në të cilën çështjet seksuale shfrytëzohen tepër.

Nga njëra anë, jeta seksuale konsiderohet si një tabu e mbuluar me vepra të turpshme … Nga ana tjetër, ekziston një trend i ekzibicionizmit që sfidon kufijtë e privatësisë … Rezultati i kësaj situate kontradiktore është mbizotërimi i plotë i anarkisë në jetën seksuale. Pastaj, nevoja për një edukim seksual të bazuar në burime fetare dhe shkenca bashkëkohore është tepër urgjente për t’u injoruar.

Cili është vendi i çështjeve seksuale në jetën njerëzore? Cilat janë gjërat që duhet të dimë për jetën seksuale? Si mund të mbrohemi nga bombardimet negative të mediave? Cilat gjëra janë të drejta? Cilat gjëra nuk janë në rregull? Si mund të kuptohen me të vërtetë konceptet e thawab (shpërblimit), turpit, mëkatit?

Seksualiteti është një pjesë e jetës sonë. A nuk thuhet më poshtë në librin tonë të lartësuar? Ne ju krijuam nga një palë e vetme (një mashkull dhe një femër). Në shumë vargje, vihen në dukje marrëdhëniet biologjike dhe psikologjike të bashkëshortëve.

Ekzistojnë disa nevoja themelore shumë të rëndësishme që janë të natyrshme në natyrën tonë: Të hash dhe të pish, strehim, gjumë, seksualitet, etj …

Dëshira seksuale (epsh, kënaqësi seksuale) e cila quhet ndryshe “epsh” është një nga bazat biologjike të nevojës së krijuar tek burrat dhe gratë për të qenë së bashku.

Le të dëgjojmë ajetin 21 të kapitullit ar-Rum: Dhe nga faktet (e madhërisë së) e Tij është që për të mirën tuaj, Ai krijoi nga vetë lloji juaj palën (gratë), ashtu që të gjeni prehje tek ato dhe në mes jush krijoi dashuri dhe mëshirë. Në këtë ka argumente për njerëzit që mendojnë.

Pronari i Pallatit të Trupit, i cili plotëson të gjitha nevojat e secilës qelizë në nivelin mikrokozmik, përfshirë elektronet përmes një plani të imët, ka përmbushur të gjitha nevojat e njeriut bazuar në disa urdhra. Ky urdhër, i cili bazohet në dy kritere themelore (hallall dhe haram) që na ka dhënë feja jonë, na siguron kushtet që e bëjnë njeriun paqësor në të gjitha aspektet.

Meqenëse nevojat dhe dëshirat fetare janë të pranishme në natyrën e njeriut, dhe meqenëse burrat priren nga gratë dhe gratë nga burrat, është një gjë e shëndetshme dhe e domosdoshme t’i plotësosh ato ndjenja në mënyrë të ligjshme në një mjedis familjar.

Feja jonë i jep rëndësi të madhe martesës; shumica e urdhrave dhe ndalimeve që rregullojnë jetën seksuale përcaktohen bazuar në këtë kriter themelor.

Ndalimi i gjërave si kurvëria, homoseksualiteti, heqja dorë nga seksi në martesë, tredhja, shikimi i të tjerëve me epsh, etj janë disa nga parimet që synojnë të kënaqin në mënyrë legjitime ndjenjat seksuale përmes martesës.

Marrëdhënia legjitime seksuale konsiderohet si adhurim sepse plotësimi i nevojave seksuale në një vetëdije të skllavërisë ndaj Allahut dhe në përputhje me parimet e imponuara nga Ai është një nga kushtet më të rëndësishme të lumturisë.

SIDA është një shembull i mirë në lidhje me llojet e rreziqeve që mund të shkaktojnë devijime në jetën seksuale.

A është i nevojshëm edukimi seksual?

A nuk është farz të mësosh urdhrat dhe ndalimet e Islamit për çdo mysliman të arsyeshëm duke filluar që nga mosha e pubertetit? Pa dyshim, saktësia e disa llojeve të adhurimit varet nga njohja e tyre dhe praktikimi i tyre. A mund të jetë e shëndoshë jeta e adhurimit pa e ditur se kur është e nevojshme të bëhet gusël? Pastaj, informacioni seksual duhet të mësohet nga burimet e vërteta.

Fëmijët fillojnë të kuptojnë ndryshimet seksuale duke filluar nga mosha dy ose tre vjeç. Ndërgjegja seksuale fillon të qetësohet me moshën e pubertetit.

Në fakt, edukimi seksual duhet të fillojë që në lindje. Djemtë dhe vajzat duhet të arsimohen ndryshe për sa i përket shumë çështjeve, nga veshjet te qëndrimet dhe nga lojërat te lodrat. Profeti ndryshoi veshjen e verdhë me të cilën Hazret Hasani ishte mbështjellë kur lindi me një të bardhë, duke tërhequr vëmendjen për diferencimin e ngjyrës.

Edukimi seksual ndjek një kurs që intensifikohet në përputhje me rritjen dhe zhvillimin e fëmijëve. Eshtë më e përshtatshme që vajzat të arsimohen nga nënat e tyre dhe për djemtë nga baballarët e tyre.

Qëllimi i edukimit është që fëmija të fitojë qëndrime që janë të veçanta për gjininë e tij në një mënyrë normale dhe të shëndetshme. Kursi normal i zhvillimit të fëmijës duhet të vëzhgohet me kujdes; pyetjeve të tyre duhet t’u jepet përgjigje e kënaqshme në vend të përgjigjeve të paqarta dhe komenteve të gabuara. Qortimi i fëmijës është po aq i dëmshëm sa dhënia e përgjigjeve të paqarta.

Informacioni seksual në lidhje me adhurimin duhet të jepet në kohë. Informacioni seksual mund t’u jepet fëmijëve kur ata mësohen në lidhje me parimet e kryerjes së lutjeve dhe agjërimit. Mosha 6-7 vjeç është e përshtatshme. Shtretërit dhe dhomat e fëmijëve duhet të ndahen në moshën 7, ose në moshën 10 vjeç më së voni.

Periudha më e ndjeshme: mosha e pubertetit

Për shkak të diferencimit në trupat e tyre dhe ndryshimeve në botën e tyre të ndjenjave, është e nevojshme që prindërit të flasin me ta seriozisht dhe t’i udhëzojnë ata. Atyre u duhet thënë që nuk janë më fëmijë, se janë djem ose të reja dhe se zhvillimi i tyre trupor dhe shpirtëror i ngarkon me përgjegjësi. Ata duhet të mësohen të kontrollojnë marrëdhëniet e tyre me seksin e kundërt, të kenë kujdes për disa çështje dhe të shmangin thyerjen e ndalimeve. Është e panevojshme të futen në detaje. Sidoqoftë, është e nevojshme të parandalohet zbulimi i informacionit legjitim për jetën martesore nga botimet e dëmshme dhe të pahijshme “edukimi seksual”, të përbërë nga informacione deviante, të gabuara, të pabazuara dhe me mendje të keqe.

Jeta seksuale brenda kritereve legjitime është një mënyrë për të adhuruar Allahun. Një person i cili jeton në përputhje me Sunetin nuk do të ketë probleme në lidhje me çështjet seksuale si çdo çështje tjetër.

Pse duhet të jetë diçka për të qenë e turpëruar që një nënë të paraqesë vajzën e saj dhe që një baba t’i paraqesë djalit të tij me informacion të saktë sinqerisht në një mjedis familjar? Allahu nuk na urdhëron të ndiejmë turp kur mësojmë të vërtetën.

Një jetë e ekuilibruar dhe e qëndrueshme seksuale është një mënyrë paqeje dhe lumturie.

Ne nuk jemi vonë për të kuptuar se çfarë është e vërtetë dhe çfarë është e gabuar në një atmosferë ku një kuptim i jetës së çliruar nga ndjenja e ndjenjës së turpit dhe ku energjia seksuale përpiqet të devijojë nga rrjedha e saj. Nëse e kuptojmë atë, paqja dhe ambienti i lumtur familjar që do ta shndërrojnë botën në Xhehnet do të na bëjnë të jemi të lumtur dhe të buzëqeshim.

EDUKIMI SEKSUAL: Kur dhe si?

Një nga çështjet që sfidojnë më shumë prindërit në edukimin e fëmijëve është edukimi seksual. Ka dy arsye. E para po i afrohet çështjes përmes syve të një të rrituri. E dyta është duke menduar se edukimi seksual përbëhet nga informacioni mbi riprodhimin. Këto dy qasje të gabuara i bëjnë gjërat të vështira për prindërit.

Në fakt, edukimi seksual nuk është një çështje aq e vështirë sa mendohet. Ne do ta zgjidhim qasjen e parë të gabuar përmes një hadithi. Profeti (a.s) thotë: “Një person që ka fëmijë duhet të sillet si fëmijë kur luan me ta.” Ajo që nënkuptohet duke u sjellë si një fëmijë është t’i qasemi ngjarjeve përmes syve të fëmijëve; domethënë, duke u ndjerë mirë me ta siç është emëruar në psikologji. Në fakt, mënyra për të kuptuar njerëzit është përmes ndjeshmërisë. Mënyra më e lehtë për të kuptuar një person që flet me ne ose që diskuton me ne është të ndjeshëm me ta.

Pyetjet e fëmijëve deri në moshën shtatë vjeç në lidhje me krijimin, riprodhimin, ndryshimet në gjini dhe lindje janë pyetje të pafajshme, pa kuriozitet seksual dhe që synojnë të mësojnë. Nuk ka asnjë ndryshim midis pyetjeve, “Si erdha në botë?” dhe “Si qëndron aeroplani në ajër dhe nuk bie poshtë?” nga këndvështrimi i fëmijës.

Siç kemi përmendur më lart, edukimi seksual nuk përbëhet nga informacione vetëm në lidhje me riprodhimin. Informacioni në lidhje me riprodhimin është vetëm një nëntitull i edukimit seksual. Sidoqoftë, në komunitetin tonë, edukimi seksual mendohet të përbëhet nga marrëdhënie seksuale dhe informacione në lidhje me riprodhimin; prandaj, njerëzit mendojnë se është e nevojshme t’i jepet një personi në lidhje me seksualitetin kur ai / ajo martohet. Dhe kur të vijë ajo kohë, informacioni jepet në një mënyrë shumë të shëmtuar, të ashpër dhe të papërshtatshme. Sidoqoftë, fëmijët dhe të rinjtë që nuk kanë qenë në gjendje të marrin përgjigje të arsyeshme dhe të përshtatshme për pyetjet e tyre kur ata bëjnë, përpiqen të gjejnë përgjigje përmes mënyrave të ndryshme. Në fund, fëmija që mund të jetë relaksuar nëse ka marrë një përgjigje që nuk i prish shëndetin e tij shpirtëror, deformohet si materialisht ashtu edhe shpirtërisht kur dëgjon shumë gjëra të gabuara nga miqtë e tij ose ekspozohet ndaj botimeve të pahijshme.

Kur punoja në një shkollë private ku shumica e studentëve ishin nga familje fetare, pashë shkrime kaq të turpshme dhe gjuhë të fortë në dyert dhe muret e tualetit sa u habita. Kishte vetëm një shpjegim për këtë: Këtyre fëmijëve nuk u ishte dhënë edukim seksual i mjaftueshëm dhe i shëndetshëm nga prindërit e tyre. Ju nuk mund të heqni qafe përgjegjësinë e diçkaje duke e injoruar atë. Nëse kjo çështje ka të bëjë me shëndetin shpirtëror dhe nëse fëmijët shfrytëzohen dhe bllokohen nga disa grupe, gjë që ndodh tani, përgjegjësitë tona si prindër dhe edukatorë rriten gjithnjë e më shumë.

Edukimi Seksual Fillon që në Lindje

Pyetja që mua më bëhet shpesh nga prindërit gjatë konferencave, programeve të radios dhe televizionit tim është kjo: Kur duhet të fillojmë t’u japim fëmijëve tanë edukim seksual? Përgjigja ime: Duke filluar qe nga lindja. Përgjigja natyrshëm i habit ata që bëjnë pyetjen. Po, po e përsëris: Edukimi seksual fillon që në lindje.

Kur një nënë tregon pakënaqësi ose irritim ndërsa pastron pelenën e foshnjës, kjo i jep foshnjës mesazhin se pjesët intime janë diçka e neveritshme. Foshnja prek këmbët, kokën, veshët dhe gjithashtu organet gjenitale në mënyrë që të njohë trupin e saj. Nuk ka asgjë të çuditshme në të. Nëse nëna godet dorën e foshnjës ose e mban dorën e foshnjës dhe e largon atë nga organet gjenitale kur foshnja i prek ato, foshnja do të marrë mendime negative në lidhje me të. Ju me siguri keni parë shumë herë që nënat dhe baballarët reagojnë ashpër kur shohin fëmijët e tyre duke luajtur me organet e tyre gjenitale dhe u bërtasin atyre: “Lëreni dorën larg nga atje! Sa turp!” Është diçka që fëmija nuk e mendon. Në vend që ta ndalojnë këtë akt, prindërit duhet të përpiqen të mendojnë se çfarë e shkakton atë vepër. Pse një fëmijë prek organet e tij gjenitale? Organet gjenitale mund të jenë mbuluar me tinea (gjendra) për shkak të pastrimit të pamjaftueshëm. Mund të shkaktojë kruarje dhe fëmija vendos dorën atje. Kur fëmijët luajnë lojëra, ata mund të harrojnë thirrjen e natyrës sepse luajtja e lojërave është nevoja e tyre më serioze. Ata nuk do të pushojnë së luajturi lojëra për të shkuar në tualet; ata do të vendosin duart mbi organet gjenitale dhe do të vonojnë të shkojnë në tualet.

Nënat bëjnë gabimin më të madh në edukimin seksual kur përpiqen t’i mësojnë të shkojnë në tualet. Ata i detyrojnë fëmijët e tyre të shkojnë në tualet sepse duan të heqin qafe ndërrimin e pelenave dhe pastrimin e foshnjave. Nënat përpiqen të dënojnë, kërcënojnë, trembin dhe ndëshkojnë fëmijët e tyre për të arritur qëllimet e tyre. Ato metoda në të cilat ata drejtohen janë në kundërshtim me natyrën dhe nderin e fëmijës; kështu që gjërat bëhen më të vështira. Normalisht një fëmijë fillon të mbajë urinën e tij në moshën 2-3 vjeç gjatë ditës dhe në moshën 4-5 vjeç natën. Përdorimi i forcës para atyre moshave do ta lërë atë në një situatë të vështirë. Fajësimi dhe përçmimi i fjalive si: “a i ke lënë sërish pantallonat, o djalë i ndyrë?”, do të bëjë që fëmija të urrejë organet e tij gjenitale dhe sekretuese, të ketë një kompleks inferioriteti dhe të ndjehet i turpëruar nga trupi i tij.Mund të shkaktojë devijime të ndryshme seksuale në të ardhmen.

Gabimet e bëra gjatë edukimit seksual

Nuk ka asnjë derë që dashuria nuk mund të hapë. Dashuria është çelësi magjik i edukimit. Allahu ruan dashurinë dhe dhembshurinë tek nëna edhe te kafshët posa fëmija të jetë në mitër. Nuk mund të mendoj për një nënë që nuk e do foshnjën e saj. Sidoqoftë, disa nëna nuk mund t’i shprehin dashurinë foshnjave të tyre për shkak të mungesës së arsimimit, problemeve familjare dhe vështirësive financiare. Nëse një fëmijë nuk është i sigurt se është i dashur dhe i vlerësuar, ai do të vazhdojë të shkelë rregullat dhe t’ju konfliktojë derisa të bëhet i sigurt.

Qëndrimet e prindërve ndaj njëri-tjetrit janë gjithashtu të rëndësishme në edukimin seksual të prindërve. Kur bëmë një intervistë me një vajzë që arriti moshën e pubertetit, por asnjëherë nuk dha pëlqimin për martesë, zbuluam se modeli i një nëne që gjithmonë përçmohej, mallkohej dhe rrihej nga burri i saj, e bëri vajzën të kishte ndjenja negative ndaj martesës.

Mos e lini fëmijën tuaj të flejë në shtratin tuaj

Është padyshim një veprim i gabuar që prindërit ta lënë fëmijën të flejë në shtratin e tyre dhe ta bëjnë atë një praktikë të zakonshme. Ndjenja e varësisë vazhdon tek foshnjat që janë mësuar të flenë në të njëjtën shtrat me prindërit e tyre dhe zhvillimi i personalitetit të tyre vonohet. Ekziston edhe një aspekt privat seksual i çështjes. Fëmija mund të mos jetë duke fjetur gjatë gjithë kohës. Sytë e tij mund të jenë të mbyllur por mund të mos jetë duke fjetur. Ai mund të dëgjojë bisedat private të prindërve të tij dhe të shohë marrëdhëniet e tyre. Ose, ai mund të zgjohet papritur. Në të dy rastet, privatësia seksuale dëmtohet; fëmija mund të marrë ide të gabuara në lidhje me marrëdhëniet seksuale; dhe shëndeti mendor i fëmijës mund të dëmtohet.

Ne i këshillojmë prindërit të mos i lënë fëmijët e tyre të flenë me ta dhe t’i vendosin në një dhomë tjetër pas moshës katër vjeç. Nëse ndani të njëjtën dhomë me fëmijët tuaj, duhet të ndani dhomën e fëmijës që arrin pubertetin (mosha 13-14 vjeç). Rëndësia e privatësisë është e madhe në zhvillimin e personalitetit. Dhoma e një adoleshenti është private ashtu si dhoma juaj. Ju nuk duhet të hyni në dhomën e tij pa trokitur në derë; nuk duhet të kërkoni në çantat, sirtarët, xhepat, kuletat dhe ditarët e tyre.

Nuk është e vështirë t’i përgjigjemi pyetjeve të fëmijës

Një nga vështirësitë e edukimit seksual për prindërit është të mos dinë të përgjigjen në pyetjet e fëmijëve të tyre. Arsyeja për të është të shohësh çështjen përmes syve të një të rrituri. Një fëmijë nuk i pëlqen shpjegimet dhe detajet e gjata. Kur filloni të shpjegoni diçka në detaje dhe shkencërisht, fëmija do të mërzitet dhe do të fillojë të merret me diçka tjetër; ai madje mund ta harrojë pyetjen e tij. Përgjigjet tuaja duhet të jenë në përputhje me nivelin e fëmijës, të shkurtra dhe të lehta për t’u kuptuar.

Kur fëmija juaj bën një pyetje në lidhje me seksualitetin, nuk është e dobishme të futesh në një përplasje, të skuqesh dhe të përpiqesh të ndryshosh temën. Nëse e bëni këtë, fëmija nuk do t’ju bëjë më pyetje në lidhje me seksualitetin dhe do të përpiqet ta plotësojë këtë nevojë përmes mënyrave të tjera.

Fëmijët ndonjëherë mbyllin derën e dhomës së tyre kur luajnë dhe nuk duan që të tjerët të shohin se çfarë bëjnë dhe të dëgjojnë ato që thonë. Kur mbyllin derën, ata ndoshta luajnë në familje ose rrëfejnë gjërat që kanë parë-dëgjuar. Nëse hasni një situatë të tillë, mos u frikësoni dhe mos u ngutni në dhomën e tyre. Nëse e bëni këtë, ju do t’u tregoni atyre se nuk u besoni atyre. Nuk është e nevojshme të keni frikë nëse i edukoni ata në mënyrë të shëndetshme dhe korrekte.

Ne thamë që nuk ishte e vështirë t’u përgjigjeshim pyetjeve të fëmijëve në lidhje me seksualitetin. Ajo që ka rëndësi këtu është qëndrimi që ju merrni ndërsa përgjigjeni në pyetjet e tyre. Nëse flisni me një ton të butë dhe silleni me qetësi, fëmija do të ndihet i qetë. Le ta shpjegojmë me një shembull. Supozoni se fëmija im më pyeti: ”Baba, nga kam ardhur?” Përgjigja ime do të ishte diçka e tillë: “Një nënë dhe një baba janë të domosdoshëm që një fëmijë të shfaqet. Nuk ka fëmijë pa nënë dhe baba. Kur nëna dhe babai duan të kenë një fëmijë, ata luten së bashku dhe thonë: “O Allah! Na jep një bebe! ” Nëse Allahu e pranon lutjen e tyre, Ai vendos një foshnjë të vogël në barkun e nënës. Foshnja fillon të rritet atje dhe kur bëhet aq e madhe sa të thithë qumështin e nënës, ajo lëviz dhe informon nënën. Babai e çon nënën në spital dhe nëna lind fëmijën me ndihmën e mjekut dhe mamisë. Nëse ai do të pyeste veten për detyrën e spitalit, mjekut dhe mamisë, unë do ta shpjegoja me pak fjalë. Nëse ai do të pyeste, “Ku del foshnja?”, Nuk do të kishte problem të thoshte se Allahu i krijoi gratë ashtu dhe Ai bëri që abdomenet e grave të rriteshin gjatë lindjes dhe se ata lindnin fëmijë ashtu. Ne u themi atyre se duhet të jenë informacione të thjeshta dhe të vërteta.

Fëmijët janë kuriozë për ndryshimet e seksualitetit në lidhje me burrat dhe gratë. Një vajzë mund të pyesë pse nuk e ka atë që ka vëllai i saj. Ajo mund të mendojë se është një mangësi dhe se është ndëshkuar nga Allahu. Nëse marrim një pyetje të tillë, mund ta bëjmë më të lehtë përgjigjen duke iu referuar roleve të nënës dhe babait. Nëse i jemi përgjigjur pyetjes më sipër më parë, do të jetë më lehtë. Kjo përgjigje do të jetë e mjaftueshme: “Ju nuk keni atë që ka vëllai juaj sepse Allahu krijon vajza ndryshe nga djemtë në mënyrë që ato të jenë nëna kur të rriten.” Ne mund t’u përgjigjemi pyetjeve të mundshme që ajo do të bëjë kur të shohë një grua, për shembull nënën e saj, duke e thithur foshnjën e saj si më poshtë: «Gjokset e nënave janë të ndryshme nga baballarët. Allahu i krijoi nënat ashtu që të ushqejnë foshnjat e tyre. Bebet nuk mund të hanë vetë sepse janë shumë të vegjël; ata rriten duke thithur qumështin e nënave të tyre. ” Një përgjigje e tillë do të jetë bindëse për një fëmijë.

Themelet e një Rinie të Shëndetshme Hidhen në Fëmijëri

Efekti i mediave dhe grupeve të kolegëve në identitetin seksual nuk mund të mohohet. Të rinjtë që nuk mund të krijojnë një komunikim të shëndetshëm me prindërit e tyre preken lehtësisht nga mjedisi dhe grupet e bashkëmoshatarëve. Revistat e rinisë dhe modës, televizionet, kinemaja dhe interneti i ndajnë krejt fëmijët tuaj nga ju. Pra, shumë prindër na telefonojnë dhe ankohen, “Fëmija im është bërë viktimë e miqve të këqij; ai vjen në shtëpi vonë; nuk na bindet; ai na konsideron si mendje ngushtë dhe shtypës. Fëmijët nga familje të mira që marrin një edukim të mirë nga prindërit e tyre dhe të vlerësuarit zakonisht nuk zgjedhin miq të këqij sepse arsimi që ata kanë marrë nga familjet e tyre u jep atyre një ndjenjë të fortë besimi.Kur ai merr një ofertë që nuk përputhet me edukimin dhe sjelljet e mira që ai ka marrë nga familja e tij, ai do të jetë në gjendje të thotë jo dhe nëse shoku i tij insiston, ai do të prishë marrëdhëniet me të.

Nuk ka njeri pa gabim. Atëherë, nuk ka fëmijë pa gabim. Fëmijët tuaj do të bëjnë gabime, do të forcojnë ato që u keni mësuar përmes provave dhe gabimeve dhe do të mësojnë gjëra të reja. Për shembull, ju do ta mësoni atë të mos hyjë në dhomën e prindërve të tij pa trokitur në derë dhe derisa të dëgjoni lejen, “Hyni brenda!”; megjithatë, nëse fëmija juaj hyn në dhomën tuaj gabimisht pa trokitur në derë kur jeni duke ndërruar rrobat tuaja, çfarë do të bëni? Në vend që ta bërtisni dhe ta qortoni, mbuloni trupin tuaj dhe i thoni butë se Zoti ynë dëshiron që ne të hyjmë në dhomat e të tjerëve duke trokitur në derë dhe ta kujtojmë se Allahu do të na dojë më shumë nëse e bëjmë këtë.

Nëse nuk doni të jeni në konflikt me fëmijët tuaj që janë në moshën e pubertetit, tregojuni atyre me fjalët dhe qëndrimet tuaja që u besoni atyre, i vlerësoni dhe i doni pavarësisht nga zakonet e tyre. Nuk ka asgjë më shtypëse për një adoleshent sesa fjalitë që fillojnë me, “Kur ishim në moshën tënde, …”. Kur flas me adoleshentë dhe i pyes se çfarë nuk pëlqejnë më shumë për prindërit e tyre, përgjigjja më e shpeshtë është: “Prindërit nuk më besojnë mua”. Ankesat e tjera janë si më poshtë: “Ata gjithmonë më konsiderojnë mua si fëmijë; nuk pranojnë që unë jam rritur; nuk i pëlqejnë miqtë e mi; nuk i vlerësojnë idetë e mia; ndërhyjnë në gjithçka; nuk e pranojnë atë ata gjithashtu mund të bëjnë gabime; ata nuk më duan mua “.

Nëse nuk doni t’i largoni fëmijët tuaj nga ju, veproni në mënyrë tolerante, të butë, me durim dhe dhembshuri ndaj tyre. Ju duhet të kurseni pak kohë për ta, t’i dëgjoni, dhe t’i bëni të ndjejnë se do të jeni gjithmonë me ta kur ata të kenë vështirësi. Ata janë fëmijët tuaj me veprat e tyre të mira dhe të këqija.

https://questionsonislam.com/question/how-should-we-inform-our-children-about-sexuality

Profeti (a.s) u jep besimtarëve këshillat vijuese per martesen:

 “Një grua mund të martohet për katër gjëra: Pasurinë e saj, prejardhjen e saj, bukurinë e saj ose për fenë e saj. Zgjidhni atë fetare në mënyrë që të jetë e lumtur.” (Ibn Maxhe, Nikah: 6)

Është këshilla e Profetit për t’i dhënë rëndësi aspektit fetar të një gruaje së bashku me karakteristikat e tjera. Prandaj, është pika më e rëndësishme që një musliman duhet të marrë në konsideratë. Gratë gjithashtu duhet t’i japin rëndësi fetarisë dhe etikës së lartë ndërsa vendosin për një burrë që do të martohet.

Burimi

Shkurtimisht, lejohet martesa me një vajzë pa mbulesë.

Kjo do të thotë, martesa me një grua që nuk e mbulon trupin e saj në përputhje me rregullat islame është e vlefshme. Nuk ka asnjë rregull në mes “gruas që mbulon trupin e saj në përputhje me rregullat islame” dhe kushteve të martesës. Sidoqoftë, kjo gjendje mund të shkaktojë një problem në të ardhmen për një burrë që i jep rëndësi mbulesës së gruas së tij. Mund të jetë edhe një shkak i divorcit.

Ndonjëherë, problemet zgjidhen me kalimin e kohës gradualisht; domethënë ato zgjidhen me kalimin e kohës pa u detyruar.

Ka disa probleme që nuk mund të zgjidhen me kalim të kohës; është e nevojshme të punohet bazuar në disa parime sa më shpejt që ato të diagnostifikohen. Për shembull:

• Një grua pa mbulesë mund të jetë duke punuar dhe mund të duket e pamundur që ajo të vishet menjëherë në përputhje me mbulesën.
• Për shkak të mjedisit të saj ose disa kushteve familjare, ajo nuk mund të kapërcejë disa pengesa ose nuk mund t’i luftojë si duhet; si pasojë, ajo nuk mund të vishet në përputhje me mbulesë.

Ekziston edhe një gjendje përveç dy gjendjeve të përmendura më lart: Një vajzë që premton se do të vishet në përputhje me mbulesën, pasi të martohet nuk bëhet aq e ndjeshme dhe e ndërgjegjshme sa jeni ju në lidhje me mbulesën. Me një qasje të gabuar, ajo e konsideron mbulesën si diçka opcionale, bazuar në preferencën e një personi. Dhe në anën tjetër, jo të gjitha femrat arrijnë hixhabin duke shkuar në të njëjtën mënyrë ose me të njëjtat motive. Ka disa që nuk e mbulojnë atë në baza shumë Islame; ka nga ata që e mbulojnë atë si traditë; ka nga ata që vijnë nga fshati dhe mbulojnë kokën në qytetin e madh; ka nga ata që e mbulojnë atë me presion familjar; ka nga ata që e bëjnë hixhabin një mburojë të identitetit etj. Ka edhe nga ata që mbulojnë kokat e tyre, ndërsa ata nuk falin namazin. Mbulimi i kokës nuk është një nga pesë kushtet e Islamit. Dikush e mbulon kokën por shtrohet pyetja se a ngrihet për namazin e sabahut? Dhe ka nga ata që kanë përqafuar Islamin më vonë në jetën e tyre dhe për ata mbulesa e kokës nuk është as traditë, as simbol, as llogore; i përket marrëdhënies mes Allahut dhe robit. Lexo gjithashtu hapat qe duhet ndjekur për ta vendosur Mbulesën Islame – Hixhabin.

Si rezultat, të thuash “po” për një jetë të përbashkët me një person që nuk i sqaroni temat e tilla, do të sjellë disa rreziqe të mosmarrëveshjes; prandaj është më mirë të mos e filloni. Çështja më e rëndësishme në martesë është që të ndajmë të njëjtin besim dhe mendim. Kushtet e tjera mund t’i lihen kohës.

Burimi: https://questionsonislam.com/question/it-permissible-marry-woman-without-tasattur

Një nga pikat më kritike në edukimin e fëmijës është dhe  edukimi fetar. Si duhet t’u shpjegohet fëmijëve Zoti? Si duhet t’u përgjigjemi pyetjeve dhe çfarë duhet pasur kujdes gjatë dhënies së përgjigjeve?

Sigurisht që nuk është aspak e thjeshtë t’i flasësh një fëmije rreth Zotit, parajsës, ferrit, vdekjes, adhurimeve,   tema këta të vështira për t’u kuptuar edhe nga të rriturit. Por përgjigjet që mund t’u jepen pyetjeve të një fëmije i cili nuk e ka fituar akoma aftësinë e të menduarit subjektiv si: “Ku rri Zoti? A ka shtëpi ? Çfarë ngjyre është Zoti? Pse nuk e shohim? ” luajnë një rol të rëndësishëm në marrëdhënien Krijues – krijesë. Krahas kësaj shpjegimi i vdekjes së një të afërmi në mënyrën e duhur mbron shëndetin emocional të fëmijës dhe luan një rol kyç në pikëpamjen e tij për jetën.

Çfarë duhet patur kujdes për një edukim të mire fetar?

2-3 vjeç

Në këtë moshë fillojnë të krijohen bagazhet e para të fjalëve dhe të marrin formë vlerat dhe besimi. Për këtë arsye  fëmijës, i cili ka filluar të flasë mund t’i mësohet kelimei-teuhidi  dhe mund të fillohet edukimi fetar. Prindi duhet të përdorë sa më shumë terma në lidhje me Zotin, pejgamberët, engjëjt.

4-5 vjeç

Në këtë moshë ku mësohen konceptet e lidhura me dashurinë  duhet t’i flitet për dashurinë që ka Zoti ndaj nesh dhe sesi na e shfaq këtë me anë të gjërave që ka krijuar për ne. Në periudhën parashkollore mund t’i mësoni shumë gjëra me ndihmën e përrallave dhe historive fetare duke parë se roli i tyre  është shumë i rëndësishëm. Krahas kësaj në këtë moshë fëmijët pëlqejnë të luten dhe bëjnë adhurimet bashkë me prindërit, prindërit duhet t’i lejojnë t’i ndjekin ato gjatë lutjeve. Të falësh namaz pranë fëmijës, ta marrësh me vete në xhami, të falënderosh me zë Zotin para dhe pas buke, të lutesh me zë pas namazit e afron më shumë fëmijën me Zotin.

Nga ana tjetër studimet kanë treguar se frika nga vdekja është shumë e theksuar tek fëmijët e periudhës parashkollore. Fëmijët e kësaj moshe kanë frikë nga vdekja e nënës, babait dhe vetes së tyre. E vetmja zgjidhje për t’ia pakësuar frikën është t’i flasim për botën tjetër  duke ia përshkruar si vendin ku do të takohemi me të dashurit tonë.

Fëmija i cili mendon se çdo gjë bëhet me dorën e njeriut do ta përngjasojë Zotin me një njeri të madh dhe do të bëjë shumë pyetje rreth kësaj teme. Por duhet pasur kujdes në këtë pikë në mospërdorimin e shprehjeve si “Baba Zoti” apo “Zoti ulet në qiell apo parajsë”. Nuk është e udhës të jepen përgjigje të kundërta me parimet  e besimit. Fëmijës i duhet shpjeguar qartë se Zoti nuk është një krijesë si ne dhe nuk zotëron veçoritë tona.

6-7 vjeç

Në fëmijët e kësaj moshe vihet re prirja për të fituar pëlqimin e nënës-babait dhe gjyshërve. Prandaj është shumë e rëndësishme që adhurimet, lutjet e bëra në këtë moshë të stimulohen me dhurata të vogla ose thjesht të lavdërohet me fjalë.

8-9 vjeç

Në këtë moshë fëmija fiton aftësitë e të menduarit subjektiv ose fillon të bëjë llogarinë e vetes. Për këtë arsye mendohet se deri në moshën 8 vjeç fëmijës të mos i flitet rreth ferrit, koncepteve mëkat-sevap dhe gabimet e bëra nga ai nuk duhen përkufizuar si mëkate. Krahas kësaj fëmijët nuk luajnë më me prindërit, ato fillojnë të luajnë me bashkëmoshatarët, shohin tv. Edukimi fetar në këtë moshë mund të jepet i shoqëruar me lojëra, filma vizatimorë dhe fjalëkryqe.

10-14 vjeç

Në këtë periudhë fëmija fillon të mbajë një qëndrim kritik dhe të jetë më dyshues apo reagon më shumë ndaj fjalëve që mund t’i thonë prindërit. Gjatë kësaj periudhë sugjerohet që fëmijët ta marrin edukimin fetar nga persona që merren me këtë fushë, në xhami, shkollë apo institucione tjera.

Modeli i pesë shqisave në fitimin e dashurisë për Zotin

Specialistët flasin për modelin e pesë shqisave  i cili mund të përdoret në shpjegimin e Zotit duke filluar që nga mosha 3-4 vjeç. Fëmija i fokusuar në përdorimin e një organi çdo javë ose çdo muaj do të thurë një marrëdhënie më të ngushtë me natyrën dhe objektet, do të mësojë ekzistencën e Krijuesit dhe veçoritë  e tij nisur nga sendet e prekshme.

Në javën e parë fëmijëve u flitet për funksionimin e syrit. Flitet për bukuritë e gjendura në natyrë. Tërheqja e vëmendjes së fëmijës me gjëra si lulet, perëndimi i diellit e të tjera. Gjatë javës së dëgjimit vlerësohen zërat e dëgjuar si zëri i dallgëve të detit, i erës kur fryn, zëri i derës kur hapet. Në javën e nuhatjes flitet për aromën e tokës, luleve, detit, kekut, byrekut, mishit. Pas kësaj mund të bëhen komente si “sa bukur i paska krijuar Zoti për ne. Ai na e tregon dashurinë e Tij me anë të tyre.”

E njëjta gjë bëhet edhe gjatë javës së prekjes dhe shijimit.

Nga: https://urtesi.al/si-tua-shpjegojme-femijeve-zotin/

I dashur vëlla/motër,

Fëmijët si ndërmjetës nënkuptojnë se, me ndihmën e lutjeve të tyre dhe pamjes së tyre të lezetshme që ngjall ndjenja mëshirë dhe dhembshuri ndaj tyre, ata do të bëjnë që Allahu t’i falë dhe të tregojë mëshirë ndaj prindërve për disa nga mëkatet e tyre. Mendimi ynë i mirë për Allahun kërkon që ne të presim që Mëshira Hyjnore t’i pranojë lutjet e tyre. Po, fëmijët që kanë vdekur në fëmijërinë e tyre do të ndërmjetësojnë për prindërit e tyre. Allahu i Madhërishëm i ka dhënë të drejtën e ndërmjetësimit në radhë të parë Pejgamberit tonë (a.s) dhe apostujve, engjëjve, njerëzve të shenjtë, të cilët janë robër të dashur të Allahut, dëshmorë dhe fëmijë të pafajshëm që vdiqën në moshë të re. Megjithatë, ajo që duhet kuptuar nga ndërmjetësimi është se Allahu lejon që njerëzit, të cilët Ai dëshiron t’i lërë në Xhenet, të futen në Parajsë me ndërmjetësimin e robërve të Tij të dashur. Ne e kuptojmë se askush nuk do të jetë në gjendje t’i shëlbojë ata që Allahu nuk dëshiron të shëlbohen dhe që Ai nuk i pëlqen ose që nuk është i denjë për t’i shëlbuar. Prandaj, njerëzit që meritojnë ndërmjetësim janë tashmë ata me të cilët Allahu është i kënaqur. Përndryshe, njerëzit që nuk mund të fitojnë kënaqësinë e Allahut në jetën e kësaj bote, siç janë jobesimtarët dhe idhujtarët, nuk do ta meritojnë ndërmjetësimin.

Disa nga hadithet e Profetit mbi këtë çështje janë si më poshtë:

“Allahu do t’i lejojë myslimanët, tre fëmijët e të cilëve kanë vdekur para pubertetit, në Parajsë për shkak të mëshirës dhe dhembshurisë së Tij ndaj fëmijëve.”

(Buhari, Xhenaiz (i vdekur) 6, 91; Muslim, Birr (Mirësia), 153).

“Nëse tre fëmijët e ndonjë myslimani vdesin para pubertetit, zjarri i xhehenemit do t’i prekë vetëm për një kohë të shkurtër derisa të përmbushet zotimi i Allahut.” (Buhariu, Xhenaiz 6, Ejman 9; Muslimi, Birr 150)

Profeti (a.s) ka thënë: “Nëse ndonjë grua prej jush i humb tre fëmijët e saj (para pubertetit), ata fëmijë me siguri do të jenë mburojë për të kundër xhehenemit. Një grua pyeti: “A vlen edhe për gratë që humbin dy fëmijë?” Pas kësaj, Profeti (a.s) u përgjigj: “Po, njësoj është për ata që humbin dy fëmijë.” (Buhariu, Dituria 36, ​​Vdekur 6, 91; I’tisam 9; Muslimi, Mirësia 152).

“Vërini një emër fëmijëve që keni abortuar; sepse ata janë pionierët tuaj, të cilët dolën para jush për t’ju fituar pozita të larta në botën tjetër.” (Jamiu’s-Saghir, 3/1074).

“Vërini një emër fëmijëve që i keni abortuar në mënyrë që Allahu t’ua rëndojë peshoren tuaj të veprave të mira. Përndryshe, ai/ajo do të vijë dhe do të thotë në Ditën e Gjykimit: “O Zot! Atyre u mungon thavabi (shpërblimi) që do të fitonin nga unë, duke mos më përmendur emrin.” (Jamiu’s-Saghir, 3/1075).

“Fëmijët që kanë vdekur para pubertetit janë të gjallë në Parajsë, janë si peshqit e vrullshëm. Njëri prej tyre takohet me prindërit e tij/saj, ua merr rrobat dhe nuk i lëshon derisa Allahu t’i lërë prindërit e tij/saj në Xhenet me të.” (Saghir i Jamiut, 3/2364).

Siç shihet, këto hadithe japin lajmin e mirë se prindërit, të cilëve tre fëmijët u kanë vdekur para pubertetit, do të hyjnë në Xhenet për shkak të atyre fëmijëve, duke përdorur shprehje të ndryshme.

Ndërsa këta fëmijë theksohet qartë se kanë vdekur “para pubertetit”, nuk bëhet asnjë diskriminim mes djemve dhe vajzave; dhe pikërisht shqiptohet fjala “fëmijë” (valad). Prandaj, prindërve, fëmijët e të cilëve, djalë apo vajzë, kanë vdekur para pubertetit, u jepet lajmi i mirë për hyrjen në Xhenet me kusht që të tregojnë durim kur fëmijët e tyre të vdesin dhe të presin shpërblimin e tij nga Allahu. Ai kusht për të duruar vdekjen dhe për të mos u rebeluar kundër vendimit të Allahut, por për të qenë i kënaqur me të del nga nënkuptimet, edhe pse jo nga fjalët e haditheve. Në Sahikh Buhari, kushti i të qenit i kënaqur me vdekjen shprehet qartë në pjesën rreth kësaj çështjeje. (shih: Janaiz 6). Në fakt, Allahu i Lartësuar thotë:

“Ata që durojnë do të marrin me të vërtetë një shpërblim pa masë!”

(ez-Zumer, 39:10)

Në mënyrë që fëmijët t’i mirëpresin prindërit e tyre si ndërmjetës në Ahiret, me butësinë e tyre, ne duhet t’i konsiderojmë ata si fryt të Allahut nuk duhet të rebelohemi kundër Allahut kur Ai i largon prej nesh; duhet t’i nënshtrohemi vendimit të Allahut dhe duke i konsideruar si dhuratë dhe se na janë besuar nga Allahu, duhet të dimë se ne i dorëzojmë në mëshirën e Allahut, jo në varr kur i varrosim kur Allahu na i merr. Ky lloj besimi është thelbi i kredos së teuhidit (Njëshmërisë së Allahut). Është, gjithashtu, nënshtrimi dhe besimi në Allahun, i cili i jep dikujt forcën për të përballuar një situatë të dhimbshme.

Nga ana tjetër, ata që kanë vdekur në fëmijërinë e tyre do të ndërmjetësojnë për prindërit e tyre dhe të afërmit e tjerë që kanë vdekur si besimtarë. Ata do t’i lënë prindërit e tyre të përjetojnë dashurinë e fëmijëve përjetësisht në Ahiret, si kompensim për ndarjen që përjetuan në këtë jetë të shkurtër të kësaj bote.

Burimi:

https://questionsonislam.com/question/are-children-who-died-their-childhood-going-intercede-their-parents

I dashur vëlla/motër,

Transmeton Esma bint Ebi Bekri:

“Nëna ime, e cila atëherë ishte ende politeiste, erdhi në shtëpinë time, e pyeta Profetin (a.s.) se si duhet të sillesha me të:

“Mamaja ime ka ardhur në shtëpinë time dhe dëshiron të flasë me mua. A duhet ta trajtoj mirë atë?’ Profeti (a.s) ka thënë:

‘Po. Tregoni respekt ndaj saj.”

 [Buhari, Hiba 28, Adab 8; Muslim, Zekah 50 (1003); Ebu Davud, Zekah, 34 (1668)]

Ka diskutime për nënën e Asmasë të përmendur në hadith. Ajo që ka rëndësi për ne është dekreti që shpreh hadithi. Nga hadithi kuptohet se është e nevojshme të përmbushim detyrat tona dhe të tregojmë respekt ndaj prindërve tanë edhe nëse ata janë jobesimtarë. Dekreti se është vaxhib dhënia e nafakave (parave të ushqimit) për prindërit edhe nëse ata janë jobesimtarë është nxjerrë nga ky hadith.

Rëndësia e çështjes për të treguar respekt ndaj prindërve dhe për t’u dhënë atyre të holla, edhe nëse ata janë jobesimtarë, kuptohet nga fakti se shpallja u dërgua pas hadithit të përmendur më lart dhe çështja u përcaktua nga Kurani:

“Allahu nuk ju ndalon të silleni mirë dhe drejtë me ata që nuk ju luftojnë për besim dhe nuk ju dëbojnë nga shtëpitë tuaja, sepse Allahu i do ata që janë të drejtë”. (el-Mumtehina, 60/8)

Vargu i mëposhtëm është më i qartë në lidhje me respektin ndaj prindërve:

“Por nëse ata përpiqen të më bashkojnë në adhurim gjëra për të cilat ti nuk di, mos u bind atyre; megjithatë shoqëroj ata në këtë jetë me drejtësi (dhe konsideratë) dhe ndiqni rrugën e atyre që kthehen tek unë (me dashuri)”. (Lukman, 31/15)

Sipas atyre shpjegimeve, kuptohet drejtpërdrejtë se është e nevojshme të tregohet respekt ndaj prindërve muslimanë sado mëkatarë të jenë ata.

Të bindesh është një gjë dhe të rebelosh është tjetër. Ne jemi të urdhëruar që patjetër t’u bindemi prindërve tanë, përveç nëse bëhet fjalë për rebelimin kundër Allahut. Pastaj, është e nevojshme të përmbushen të gjitha urdhërat e tyre që nuk janë në kundërshtim me urdhërat e Allahut. Kërkesa e tyre që është në kundërshtim me urdhërat e Allahut nuk mund të përmbushet; megjithatë, është e nevojshme të mos rebelohet kundër tyre. Këto kërkesa nuk duhet të plotësohen; është më mirë të heshtni dhe të vazhdoni të tregoni respekt ndaj tyre.

Është Allahu që i ndryshon zemrat. Është e nevojshme të gjesh strehë tek Ai. Dashuria dhe respekti i treguar ndaj prindërve nga fëmijët mund t’i zbusë zemrat e prindërve. Qëllimi duhet të jetë fitimi i zemrave të tyre.

Feja jonë i konsideron hallat dhe dajallarët si nëna dhe baballarë. Prandaj, respekti i treguar ndaj tyre konsiderohet si respekt i treguar ndaj prindërve. Kërkesat e tyre haram nuk mund të plotësohen por është e nevojshme të tregohet respekt ndaj tyre dhe t’i vizitoni.

Për sa u përket të afërmve të tjerë, nuk është e udhës të ndaloni vizitën ndaj tyre. Në vend që të ndaloni së vizituari, është e nevojshme të përpiqeni t’u tregoni rrugën e drejtë edhe nëse janë mëkatarë.

Çdokush mund të sillet si vëlla kur një person ka një jetë të mirë dhe të lehtë. Ajo që ka rëndësi është të silleni si vëlla kur njeriu ka kohë të vështira dhe të mos e lini atë person vetëm me veprat dhe mëkatet e këqija. Kjo është miqësia dhe vëllazëria e vërtetë.

Është detyrë e jona që të përpiqemi t’i plotësojmë veprat e munguara të të afërmve tanë që bëjnë disa gabime dhe që kanë disa besime të gabuara në aspektin e jetës islame dhe t’u prezantojmë të vërtetën.

Këshilla e Allahut të Madhëruar për Profetin (a.s) është e qartë:

“Dhe këshilloji të afërmit e tu më të afërt.” (esh-Shuara, 26/214)

A nuk vlen kjo këshillë hyjnore për të gjithë ne?

Detaje të pyetjes:

Unë jetoj në Maqedoni. Unë jam i martuar. Ne duam një fëmijë por ende nuk kemi pasur një të tillë. Ne jemi mirë, elhamdulilah. A mund të mjekohem nga një mjek maqedonas (i krishterë) qoftë mashkull apo femër? A është mëkat? Apo, a duhet të shkoj në Stamboll për t’u trajtuar nga një mjek mysliman? Unë kam qenë gjithmonë në Stamboll për trajtim deri më tani sepse kam dëgjuar se është mëkat të trajtohesh nga një mjek jo-musliman dhe sepse nuk dua të ndjehem fajtor. A do ta sqaroni çështjen? A mundet që një mjek mashkull të trajtojë një paciente femër?

Përgjigja:

Vëlla / Motër e nderuar,

Ekzistojnë përkufizime të ndryshme të darurahut (detyrimit); ne do të citojmë disa prej tyre:

1. a) Të kesh frikë se dikush do të vdesë ose se do të humbasë një organ.
2. b) është një darure të frikësohesh nga vdekja, nga një sëmundje e rëndë ose nga shtimi ose zgjatja e sëmundjes ose të mos jeni në gjendje të kapni miqtë. Në raste të tilla, ajo që është haram bëhet hallall për një person me qëllim që të shpëtojë veten e tij.

Në përputhje me rrethanat, është darure të lindësh një fëmijë. Sepse, nëse organet gjenitale të një personi, të cilat janë shumë të rëndësishme, bëhen me aftësi të kufizuara dhe nëse është e mundur të keni një fëmijë duke i kuruar ato, kjo bëhet darara më e rëndësishme pas vdekjes.

Kur një Darure është në pyetje dhe ekziston një detyrim, ajo që është zakonisht haram dhe e kundërshtueshme bëhet e lejueshme dhe e ligjshme. Konsiderohet e lejueshme të hani mish derri dhe të pini verë aq pak sa të mundësoni një person të mbijetojë. Darurah i trajtimit është gjithashtu i tillë. Për shembull, nuk është e lejueshme që burri të shikojë trupin e një gruaje jo mahram përveç duarve dhe fytyrës, por ai mund të shikojë edhe pjesët më private të një gruaje me qëllim ekzaminimin, trajtimin dhe diagnostikimin . Lejohet vetëm aq sa është e nevojshme dhe gjatë periudhës së ekzaminimit dhe trajtimit.

Është e mundur të shikoni pyetjen tuaj brenda këtij kuadri. Nëse një grua sheh një mjek femër për çështjen e kërkuar në pyetje ose në një çështje tjetër dhe nëse ajo nuk mund të shërohet prej saj, do të ndodhë darurah për të parë një mjek mashkull. Kjo nganjëherë mund të kërkojë të shohim një grup mjekësh përveç një mjeku mashkull. Në atë rast, nëse diagnoza e një mjeku nuk është e mjaftueshme, ekzaminimi nga një grup mjekësh do të jetë një darurah.

Nëse një grua nuk mund të trajtohet nga një mjek femër në lidhje me lindjen e një fëmije, ajo mund të konsiderohet si një darurah për t’u trajtuar nga një mjek mashkull.

Prandaj, nëse ka një specialist femër, ajo duhet ta shohë atë. Nëse jo, ajo mund të shohë një mjek mashkull dhe të mjekohet prej tij. Në mënyrë të ngjashme, një burrë sheh një specialist mashkull dhe trajtohet prej tij. Nëse nuk ka një specialist mashkull, ai mund të shohë një mjek femër.

Sidoqoftë, duhet të pranojmë se kufijtë e kësaj çështje nuk përcaktohen qartë në librat e fikhut. Prandaj, nëse ka një mashkull dhe një femër mjek për një sëmundje dhe nëse mjeku mashkull është më i aftë, do të thotë që ekziston një arsye për gruan që ta shohë atë mjek mashkull; ne nuk dimë për asnjë gjë që e pengon gruan të shohë mjekun mashkull. Ne nuk dimë ndonjë deklaratë që parandalon një grua që është e varfër të shohë një mjek mashkull që punon në një klinikë publike ose spital edhe pse ekziston një doktor femër private që mund ta shohë duke paguar një tarifë ose duke parandaluar një burrë i cili është i varfër të shohë një femër mjek në të njëjtat rrethana.

Të gjitha llojet e gjërave dhe operacioneve që lidhen me trajtimin si shëndeti i dhëmbëve, rrezet x, ultrazëri, analiza dhe testimi vlerësohen si ekzaminim dhe trajtim, përveç operacioneve estetike. E njëjta gjë vlen për ato trajtime. Doktori nuk ka pse të jetë musliman.

Të gjitha ato çështje duket se i lihen mirëkuptimit dhe takvasë së njerëzve nga sheriati “(imponuesi i sheriatit). Ne mund ta sqarojmë këtë si më poshtë: Një person i cili thotë se çështja është çështje e trajtimit dhe trajtohet nga një person i gjinisë së kundërt mund të mos ketë bërë mëkat por mund të shkaktojë që një person të bëjë diçka të gabuar një ditë nëse ai / ajo nuk bën përpjekje për të kërkuar një mjek të gjinisë së njejtë dhe të kërkojë një metodë të kujdesshme.

Nga ana tjetër, një person që vepron me kujdes, përpiqet të mjekohet nga një mjek i të njëjtës gjini në një mënyrë që të mos dëmtojë shëndetin e vet dhe të përpiqet të shmangë gjërat dyshuese do të marrë një shkrirje adhurimi për shkak të kësaj përpjekjeje. Për më tepër, përpjekje të tilla do të lehtësojnë sistematizimin dhe institucionalizimin e këtij mendimi, duke i bërë njerëzit e tillë të fitojnë shkrirje. (shiko Muhamed el-Khatib esh-Shirbini, Mughnil-Muhtaj, I / 35)

Burimi në  gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/can-i-be-treated-non-muslim-christian-jew-doctor-whether-male-or-female?fbclid=IwAR3Ip23eIBrUW-6GcJ0Rb1GfhJHDHxXEdXC1tEIcw71Jn4JMjyKmgQGFJmk

Detaje të pyetjes

Selam, pyetja ime ka të bëjë me marrëdhëniet seksuale, cila është mënyra e duhur e shpirtit pas marrëdhënies seksuale? Dhe gjithashtu çfarë nëse një person nuk ka kohë për gusull pas marrëdhënies seksuale, deri në sa kohë mund të mbetet një person i papastër?

Përgjigja

Vëllezër dhe motra të nderuar,

Studiuesit tanë na paralajmërojnë se ne nuk duhet të vonojmë bërjen e gusl-it aq shumë sa të skadojë koha e një Namazi të përditshem. Të mos bësh gusull megjithëse koha për një namaz skadon do të thotë të humbasësh një namaz. Nuk lejohet të humbasësh një namaz pa ndonjë justifikim.

Prandaj, një person që duhet të bëjë gusull mund të bëjë gjërat e nevojshme përpara se të bëjë gusl, mund të bëjë pastrimin dhe madje edhe të gatuaj, por ai / ajo duhet të bëjë gusull sa më shpejt që të jetë e mundur; nuk duhet të vonojë të bësh gusull aq sa të skadojë koha e një namazi ditor.

Burimi në gjuhën angleze:https://questionsonislam.com/question/how-long-can-person-stay-impure

Një person që ka nevojë për gusull (abdes të plotë) mund të bëjë pastrimin, të lajë enët dhe të hajë. Sidoqoftë, është mekruh (e neveritshme) që një person xhunub të hajë pa larë gojën dhe duart; nuk është haram. Nevoja për gusull nuk është pengesë për të bërë ato lloj gjërash.

Sidoqoftë, studiuesit tanë na paralajmërojnë se ne nuk duhet të vonojmë bërjen e gusllit aq sa të skadojë koha e një Nazmazi ditor. Të mos bësh gusull megjithëse koha për një lutje skadon do të thotë të humbasësh një Namaz. Nuk lejohet të humbasësh një Namaz pa ndonjë justifikim.

Prandaj, një person që duhet të bëjë gusull mund të bëjë gjërat e nevojshme përpara se të bëjë gusull, mund të bëjë pastrimin dhe madje edhe të gatuaj, por ai / ajo duhet të bëjë gusull sa më shpejt që të jetë e mundur; nuk duhet të vonojë të bësh gusull aq sa të skadojë koha e një lutje të përditshme.

Detyrat fetare që janë haram për burrat dhe gratë xhunub, si dhe gratë në menstruacione ose periudhën pas lindjes janë si më poshtë:

Llojet e adhurimit që janë haram për një person xhunub:

1. Kryerja e Namazeve,
2. Qarkullimi i Qabes,
3. Prekja e Kuranit dhe mbajtja e tij. Prandaj, nuk lejohet të prekni dhe mbani monedha dhe kartëmonedha mbi të cilat janë shkruar vargje nga Kurani pa abdes ose gusull. (Majma’ul-Anhur, 1/26)

Një person xhunub mund të bëjë gjëra të tjera përveç atyre tre gjërave të përmendura më lartë; një grua mund të bëjë pastrimin dhe detyrat e tjera në shtëpi. Cfarëdo që ajo të bëjë është e pastër.

Disa gjëra që bëjnë njerëzit xhunub janë të lejueshëm për veten e tyre. Sidoqoftë, do të ishte një veprim i këndshëm për të bërë gusull sa më shpejt të jetë e mundur. Eshtë farz të bësh gusll para se të skadojë koha e një lutje. Sidoqoftë, nuk është haram të hani, pini ose të flini kur dikush është junub. Qështja është siç kemi përmendur më lart në lidhje me hallallin dhe haramin.

Zgjimi i një personi xhunub:

Ghudayf ibnu’l- Harith transmeton: “Unë e pyeta Hazret Aishën: ‘A e bëri i Dërguari i Allahut (s.a.v.s.) gusull pasi të ishte xhunub në fillim ose në fund të natës?’ Hazreti Aisha (Allahu qoftë i kënaqur me të) u përgjigj: “Ndonjëherë në fillim dhe nganjëherë në fund të natës”. Unë thashë: “Allahu ekber! (Allahu është më i madhi) Falënderimi i qoftë Allahut, i cili i lehtësoi gjërat për ne”. “(1)

Një transmetim i Hazreti Aishës (Allahu qoftë i kënaqur prej saj) është si vijon: “Ndonjëherë, i Dërguari i All-llahut flinte ndërsa ai ishte xhunub dhe nuk preku ujin.” (2)

Hazreti Omeri pyeti: “Unë u bëra xhunub natën. Cfarë duhet të bëj?” i Dërguari i Allahut (s.a.v.s.) tha: bëje abdesin, lani organin tuaj seksual dhe flini. (3)

Sipas provave të mësipërme, është më mirë që një person xhunub të bëjë abdes para se të fle. Nga rruga, duhet të deklarojmë si vijon:

Leja e gjumit është e kufizuar me skadimin e kohës së një Namazi.

Ushqimi dhe pirja ndërsa jeni xhunub:

Le të mësojmë se si njerëzit xhunub do të hanë dhe pinë nga Suneti i të Dërguarit të Allahut (s.a.v.). Kur i Dërguari i All-llahut (s.a.v.) dëshironte të hante dhe të pinte kur ishte xhunub, ai lau duart dhe pastaj hëngri. (4) “Kur i Dërguari i Allahut (s.a.v.) dëshironte të hante ose të flinte kur ishte xhunub, ai bëri abdes. “(5)

Është e mjaftueshme që një person junub të lajë duart e tij në mënyrë që të hajë ose pijë por është më mirë të bëhet abdes.

Ulur së bashku me një person xhunub:

Një person xhunub mund të ulet së bashku me njerëzit e tjerë. Sidoqoftë, ajo që është e përshtatshme është të bëjmë gusull menjëherë, për sa i përket fesë sonë. Sipas asaj që transmetoi Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur prej tij), i Dërguari i Allahut (s.a.v.) e takoi atë në rrugët e Medinës. Ebu Hurejra ishte xhunub, kështu që ai u largua dhe u kthye pasi bëri gusull. Kur i Dërguari i Allahut (s.a.v.) pa që Ebu Hurejra u kthye, ai pyeti: “O Ebu Hurejra, ku ishe ti?” Ai tha: “Unë isha xhunub; nuk doja të ulem me ju ndërsa isha i ndyrë”. Atëherë, i Dërguari i Allahut (s.a.v.) tha: “Subhanallah! Një musliman nuk është i ndotur. “(6)

Duke prekur një person xhunub:

Nuk ka asnjë pengesë për të prekur një person xhunub. Ne mund të paraqesim hadithin e mëposhtëm si provë: një herë, Huzayfa bin al-Yaman takoi të Dërguarin e Allahut (s.a.v.). Profeti zgjati dorën për të shtrënguar duart me të. Huzayfa tha që ishte xhunub. Pastaj, i Dërguari i Allahut (s.a.v.) tha si vijon: “Një musliman nuk është i ndotur.” (7)

Nuk ka asnjë pengesë për njerëzit xhunub që bëjnë gjërat e përmendura më lartë brenda disa kritereve. Kjo do të thotë, është mubah (e lejueshme) që një person xhunub të hajë, pijë, fle dhe të jetë në bashkësi. Sidoqoftë, muslimanët duhet të jenë të pastër si materialisht ashtu edhe shpirtërisht.

Është e nevojshme që një person xhunub të heqë qafe barrën mbi të. Prandaj, është më mirë të bëni gusull sa më shpejt të jetë e mundur. Është e mundur për të bërë tejemum kur nuk ka ujë dhe të heqësh qafe atë barrë. Mjafton të hedhim një vështrim në katekizmat në mënyrë që të zbuloni informacione rreth tejemumit.

Si përfundim, gjëja më e mirë për të bërë për një burrë apo grua që duhet të bëjë gusull është ta bëjë atë sa më shpejt që të jetë e mundur. Do të jetë e dobishme për t’u paraqitur fëmijëve me libra dhe burime që japin informacione se si të bëjnë gusull dhe ato që e bëjnë të domosdoshme bërjen e gusllit për sa i përket edukimit të tyre.

https://questionsonislam.com/question/why-being-janabah-haram-forbidden-why-are-men-regarded-dirty-it-haram-junub-person-eat-and

Marrëdhënia seksuale gjatë agjërimit nga agimi deri në muzg nuk është e lejueshme. Marrëdhënia seksuale gjatë agjërimit gjatë ditës e zhvlerëson agjërimin. Dënimi është që të agjëroni një periudhë shtesë prej 60 ditësh të vazhdueshme. Nëse dikush nuk është në gjendje ta bëjë këtë, atëherë ai duhet të ushqejë gjashtëdhjetë njerëz të varfër – një vakt mesatar secili. Por lejohet të kryhet marrëdhënie seksuale pas iftarit (Thyerja e agjërimit pas perëndimit të diellit) deri në kohën e imsakut (abstenencës).

Të kurvosh do të thotë të kesh marrëdhënie seksuale me një grua me të cilën nuk është e martuar. Rrënja arabe e fjalës kurvëri (zina) është zana. Kuptimi leksikor dhe kuptimi termik i fjalës zina janë të njëjta. Do të thotë marrëdhënie seksuale e një burri dhe gruaje që nuk janë të martuar me njëri-tjetrin nga pjesa e përparme e trupave të tyre. Burri që kurvërohet quhet “zani” dhe gruaja quhet “zaniyah”.

https://questionsonislam.com/question/intercourse-during-fasting

Si gjithë Profeti ynë (as) gjithashtu e rriti mjekrën dhe i këshilloi ndjekësit e tij që të rriten mjekrën e tyre. Ne nuk kemi ndonjë transmetim që transmeton se Profeti ynë ose shokët e tij rruajtën mjekrën, por ne kemi informacione që Profeti ynë (as) e preu mjekrën për t’i dhënë formë. (Tirmizi, Edeb, 17). Kështu që mjekra në rritje është sunnet. Të rritet një mjekër me qëllim të përmbushjes së sunnetit dhe më pas rruajtja e saj është mekruh (e papelqyeshme). Sidoqoftë, rritja e mjekrës pa ndonjë qëllim për të përmbushur sunnetin dhe më pas rruajtjen e saj është mubah (gjërat që kryerja e tyre ose jo është e lejueshme në fe).

Sa i përket rritjes së mjekrës me stil pa ndonjë qëllim fetar nuk ka asnjë pengesë. Por ne e dimë se Profeti ynë (as) i ka penguar shokët e tij të ngjajnë me hebrenjtë ose të krishterët ose me të tjerët që nuk janë muslimanë.

https://questionsonislam.com/question/it-permissible-muslim-man-keep-beard-stylishly-without-any-religious-intent-or-purpose

Profeti Muhamed, paqja dhe bekimi qofshin mbi të, tha: Pesë gjëra – në një transmetim tjetër, dhjetë gjëra – janë në krijimin tonë. dhe deklaroi se njëra prej tyre është  shkurtimi i mustaqeve (Muslimi, Tahara, 50, 56). Eshtë e virtytshme të rritet një mustaqe pasi do të thotë të mbrosh krijimin (fitrat). Për më tepër, për disa muxhtehidë (dijetarë islamë që kanë të drejtë të nxjerrin çështje dytësore nga Kurani dhe Suneti), është mekruh (fetarisht e neveritshme) të rruajnë plotësisht mustaqet. Hadithet për mustaqet kanë të bëjnë me shkurtimin e tij. Në një hadith të transmetuar nga Tirmidhiu, Profeti thotë: Ai që nuk i shkurton mustaqet nuk është nga ne. (Tirmidhi, Adab, 6). Mustaqet duhet të shkurtohen në atë mënyrë që të shihet skuqja e buzës së sipërme.

Dijetarët e Islamit, duke marrë parasysh të gjitha hadithet në lidhje me çështjen, thonë se është Sunet (mënyra sesi veproi Profeti, i cili duhet të pasohet nga muslimanët) të rritet një mjekër, dhe se pa një domosdoshmëri absolute, është tahriman makruh ( makruh afër haram-ndalimit) për të rruar mjekrën tashmë të rritur.

Sa i përket mustaqeve, ndërsa disa studiues argumentojnë se nuk duhet të rruhet, por duhet të shkurtohet nga skajet e buzës së sipërme, disa studiues të tjerë e shohin atë si të lejuar dhe madje edhe më mirë ta rruajnë atë me kusht që të mos ketë qëllim të ngjasojë me gratë ose idhujtarë.

Nëse mjekra është rritur, të kujdesesh për të është një shprehje e respektit ndaj sunnetit të Profetit. Sa i përket mustaqeve, kriteret fetare janë si më poshtë: të mos lejojë qime të mbulojë buzën e sipërme, të rritet mustaqet për aq sa vet flokët e vetullave dhe të mos lejohet të rritet më gjatë se buza.Dijetarët që ndoqën hadithin i cili tha: Shkurtoni mustaqet tuaja. I shkurtuan mustaqet e tyre aq të shkurtra sa t’i bëjnë lëkurat e tyre të dukshme.

Si rezultat, mund ta themi këtë: Nëse mjekra është rritur, nuk ka pengesë fetare në marrjen e mustaqeve apo jo. Nëse nuk rritet mjekra, është më e përshtatshme të rriten mustaqet.

https://questionsonislam.com/article/it-compulsory-grow-mustache-islam-person-who-does-not-grow-mustache-big-fist-regarded-sinful

Janë tre lloje sekrecionesh që vijnë nga organi seksual i njeriut: medhi, vedi dhe meni.

Medhí është një lëng i hollë, i tejdukshëm dhe i rrëshqitshëm që del nga organi seksual për shkak të kënaqësisë së ndjerë pas përkëdheljeve seksuale apo imagjinatës seksuale. Personi mund të mos e ndjejë ardhjen e tij. Ndodh si te meshkujt, edhe te femrat.

Vedí është një lëng i trashë, i prerë dhe me ngjyrë të ngjashme me spermën që rrjedh për shkak të të ftohtit, ngritjes së peshave të rënda, etj., përgjithësisht pas urinimit. Disa herë mund të vijë edhe pas përkëdheljeve seksuale.

Mení (spermë) është një lëng me ngjyrë dhe erë karakteristike që vjen me anë të epshit dhe del (ejakulohet) jashtë me forcë.

Gusli është i domosdoshëm vetëm pas ejakulimit të spermës. Me ardhjen e dy lëngjeve të tjerë, medhi dhe vedi, vetëm abdesi prishet. Lahet vendi (organi seksual dhe vendi i prekur nga lëngu) dhe merret abdes.

Xhenabet është emërtimi i papastërtisë konvencionale që krijohet si pasojë e marrëdhënies seksuale ose ejakulacionit epshor të spermës dhe është pengesë për kryerjen e adhurimeve të caktuara.

Pavarësisht nga ejakulacioni apo jo i spermës, në fund të marrëdhënies seksuale, edhe mashkulli, edhe femra bëhen seksualisht të papastër (xhunub). Kriteri dhe kufiri fillestar i marrëdhënies seksuale që i hap rrugë papastërtisë seksuale (xhenabet), është hyrja e pjesës së bërë synet të organit mashkullor në organin femëror. Shkaku i dytë i papastërtisë seksuale (xhenabet) është ejakulacioni i spermës tek mashkulli dhe orgazma tek femra. Ejakulacioni i spermës në gjumë apo zgjuar, në mënyrë të vullnetshme apo të pavullnetshme nuk e ndryshon përfundimin. Për papastërtinë seksuale (xhenabet), ejakulacioni i spermës tek mashkulli dhe orgazma tek femra me epsh është kusht. Ejakulacioni për shkaqe të tilla, si ngritja e peshave të rënda, rrëzimi, sëmundja, etj., nuk është shkak papastërtie seksuale.

Personi i cili, kur zgjohet, megjithëse nuk i kujtohet të ketë ejakuluar, sheh gjurmë sperme në rroba, duhet të bëjë gusl. Në kundërshtim me këtë, megjithëse i kujtohet të ketë ejakuluar, nuk sheh gjurmë sperme në rroba, nuk e ka të detyrueshme të bëjë gusl.

Burimi

Sipas shumicës së dijetarëve islamë, mosha e pubertetit është përcaktuar te vajzat 9-15 vjeç dhe te djemtë, 12-15 vjeç.

Arritja e moshës së pubertetit realizohet te meshkujt me fillimin e ejakulacionit të spermës, kurse te vajzat me fillimin e ardhjes së menstruacioneve. Kjo quhet adoleshencë natyrale. Por mund të ndodhë që megjithëse djali apo vajza arrijnë moshën e pubertetit, tek ta nuk ndodh përkatësisht ejakulacioni apo menstruacioni. Kjo quhet adoleshencë konvencionale, kufiri i fundit i të cilit si për meshkujt, ashtu dhe për femrat, është 15 vjeç. Djali apo vajza që arrijnë moshën 15 vjeç, edhe nëse nuk arrijnë aftësinë seksuale të ejakulimit apo menstruacioneve, quhen se e kanë mbushur moshën e pubertetit.

Meqë supozohet se personi, bashkë me arritjen e moshës së pubertetit, fiton edhe pjekuri mendore të mjaftueshme, po të mos ketë ndonjë provë për të kundërtën, konsiderohet përgjegjës. Në terminologjinë fetare kjo quhet pjekuri mendore dhe fiziologjike. Kjo do të thotë se personi është bërë kompetent për t’i përdorur të drejtat, për t’i kryer personalisht vetë veprimet juridike me gojë, me shkrim dhe në praktikë, për t’u bërë objekt dhe bashkëbisedues i përgjegjësive fetare e shoqërore dhe për të mbajtur përgjegjësi penale. Pjekuri që do të thotë që personi të sillet në nivel normal i matur dhe parashikues në çështjet ekonomike e financiare, përgjithësisht realizohet bashkë me adoleshencën. Po qe se personi është bërë adoleshent por jo i pjekur, kjo nuk ndikon mbi kompetencën e tij fetare e penale që i ka krejt të plota, vetëm i vihen disa kufizime në veprimet juridike me aspekte ekonomike e financiare.

Allahu di me se miri

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/mosha-e-pubertetit-dhe-shenjat-e-saj/

Para se të japim përgjigjen e pyetjes, do të dëshironim të bënim disa përkujtesa.

Në thelb, një mysliman duhet të qëndrojë rreptësisht larg veprimeve të tilla që çojnë në zina (amoraliteti), të tilla si shikimi i një filmi të turpshëm.

• Ndërsa në Kuran shpjegohet se është haram të shikosh imazhe të ndyra, Profeti ynë a.s. gjithashtu tërheq vëmendjen për këtë mëkat në hadithe të ndryshme dhe dëshiron ta mbajë umetin e Tij a.s. larg këtij akti shumë të dëmshëm. Profeti a.s. na tregon se shikimi i haramit është zina e syve dhe deklaron se shikimi i haramit është një shigjetë nga shigjetat helmuese të shejtanit.
• Në Kur’an, thuhet “mos iu afro zinas (amoralitetit)” dhe jo “mos bëj zina”, pra çdo veprim që mund ta çojë një person të kryejë zina është i ndaluar. Baza e shumë llojeve të zinas qëndron në animin kah ajo, dhe disa prej tyre rezultojnë në zina.
• Nuk duhet harruar që mëkatet e tilla vrasin disa nga ndjenja të thella njerëzore që mund bëhen shkak të shkojmë në Xhennet! Kur mendojmë për gjendjen aktuale të shoqërisë dhe në një kohë kur është kaq e lehtë të bësh haram, duhet të jemi më vigjilentë ndaj harameve dhe të kërkojmë mënyra për të fituar pëlqimin e Allahut duke përdorur kapitalin tonë jetësor në mënyrën më të mirë.

Sa i përket përgjigjes së pyetjes, nuk është shikimi i imazheve të turpshme ato që e bëjnë një person xhunub (të papastër) dhe prandaj nuk kërkon gusël. Ajo që e bën një person xhunub është rrjedha e rrjedhës epshore. Nëse një rrjedhë e tillë vjen gjatë kësaj kohe, personi bëhet edhe xhunub krahas të gjitha harameve që i merr për shikimin e atyre videove.

Resurset:

Müstehcen film izlemek guslü gerektirir mi?

Islami ka ndaluar të gjitha pamjet që janë të turpshme, pavarësisht nëse pamja është në TV, internet ose faqe revistash. Shikimi i haramit është haram dhe ky haram përfshin jetën reale, mjedisin në internet dhe botime të tjera. Si rezultat, të gjithë këto kanë të njëjtin efekt te njeriu dhe e çojnë atë në mëkat. Të thuash se shikimi i imazheve të turpshme në internet ose në televizion nuk është haram është mashtrim dhe herezi.

Profeti ynë (a.s) na tregon se çdo pjesë e trupit ka zinan e llojit të vet, dhe se zinaja e syve është të shikosh haramin. Në një hadith tjetër, Ai a.s. deklaron se shikimi i haramit është një shigjetë nga shigjetat helmuese të shejtanit.

Allahu i Madhërishëm gjithashtu i drejtohet femrave dhe meshkujve veçmas në Suren Nur dhe i urdhëron të mbrojnë sytë e tyre nga harami. Të gjitha këto urdhra dhe ndalime janë absolute. Nëse ka përjashtime, këto janë përcaktuar edhe nga feja jonë. Për shembull, në raste të tilla kur një mjek kujdeset për një pacient gjatë trajtimit, bëhet e lejueshme të shikimi i vendeve të turpshme për shkak të nevojës së shërimit.

Meqenëse sytë janë dritaret e zemrës për në botën e jashtme, mëkatet që hyjnë në zemër së pari hyjnë përmes syve. Për sa kohë që një person nuk i mbron sytë e tij nga harami, secili haram krijon një pikë të zezë në zemrën e tij, dhe pas një kohe, këto pika e mbulojnë zemrën dhe e bëjnë atë të mbuluar nga e zeza.

Nga ana tjetër, Allahu i Madhërishëm ndaloi çdo mënyrë që mund të çonte në atë veprim të shëmtuar duke urdhëruar “Mos iu afro zinasë” në Kur’an. Nuk ka dyshim se mediat me përmbajtje seksuale janë përfshirë në këtë ndalesë.

Me çfarëdo që është i zënë një person, mendja, ëndrrat dhe mendimet e tij janë në atë drejtim. Prandaj, një person që sheh haram, mendon për haram dhe fle me haram nuk mund të shijojë adhurimin e tij dhe as të jetë i vetëmjaftueshëm për jetën e tij fetare.

Nuk është reale të thuhet se një person i cili përfshihet në harame të tilla në mjedisin virtual do të mbrojë veten në botën reale. Përkundrazi, një person mendja e të cilit është e ndotur me imazhe të tilla në botën virtuale do të mendojë gjëra të ngjashme në botën reale dhe do të dëshirojë të angazhohet me to.

Me pak fjalë, është jashtëzakonisht e rëndësishme për një mysliman të mbrojë sytë e tij nga pamjet haram, qoftë në internet, në televizion, në revista, në gazeta ose në treg. Dhe nuk duhet harruar se shmangia e mëkatit nga një person i jep atij shpërblime sikur të kishte bërë një vaxhib. Sa më e vështirë është që të lihet një haram, aq më shumë na shpërblen Allahu, mjafton të angazhohemi në rrugën e Tij.

Allahu i Lartësuar thotë: “…Nëse ai më afrohet një pëllëmbë, Unë do t’i afrohem atij një krah; nëse ai më afrohet një krah, Unë do t’i afrohem atij dy pashë dhe, nëse ai vjen drejt Meje duke ecur, Unë do të shkoj drejt tij duke vrapuar!” Buhariu 7405

Resurset:

Sanal ortamdaki cinsel içerikli video vs gibi şeylerin dindeki hükmü nedir?

Vetëkënaqësia me duart e veta quhet “Istimna (masturbim)”. Allahu i Plotfuqishëm ka krijuar gjallesat në çifte dhe ka lidhur vazhdimësinë e specieve me parimin e bashkimit të llojit mashkullor me atë femëror. Allahu i dha një ndjenjë të lartë kënaqësie marrëdhënies seksuale, duke i bërë të dy sekset tërheqëse për njëri-tjetrin. Kënaqësia me dorë është një veprim në kundërshtim me natyrën njerëzore.

Masturbimi, që do të thotë vetëkënaqësi, nuk është i lejueshëm sipas asnjë medhhebi, shkolle juridike Islame. Të gjithë imamët e medhhebeve njëzëri japin verdiktin se masturbimi është haram. Në këtë drejtim, nuk ka asnjë ndryshim midis femrave dhe meshkujve, të martuar ose beqarë.

Megjithëse masturbimi nuk përbën zina sipas kuptimit të parë, por konsiderohet një formë e zinas në emër të emocioneve dhe imagjinatës. Ka gjëra për të bërë për të qëndruar larg nga arsyet që çojnë në masturbim sikur qëndrimi larg pamjeve, mjediseve, fjalëve dhe sjelljeve të pahijshme e të turpshme, leximi dhe dëgjimi i gjërave të mira që ngopin zemrën dhe ndërgjegjen, qëndrimi në mjedise të mira, dhe bërja e punëve të mira që janë të dobishme për veten dhe njerëzit tjerë. Pra, mbrojtja nga masturbimi mund të përmblidhet si të qenurit vazhdimisht i nxënë dhe asnjëherë bosh dhe i papunë.

Allahu na shikon ne vazhdimesi. Derisa atë vepër nuk dëshiron ta bëjë kurrë në prezencën e dikujt tjetër, atëherë Allahu është kryesori që duhet të kemi turp prej Tij.

Megjithëse masturbimi konsiderohet haram, në rastet kur një person rrezikon të bjerë në zina në kumptimin e plotë, dhe se masturbimi e parandalon këtë, mund të jetë e lejuar masturbimi duke pasur parasysh gjynahun shumë më të madh të zinas e kurvërisë, mëkati i së cilës thuhet qartë në Kuran dhe hadithe.

Lëvizjet për liri seksuale, që janë bërë parullë në botën perëndimore në shekujt e fundit, ka çuar në përhapjen e shumë perversiteteve, marrëdhënieve të panatyrshme dhe kënaqësive të neveritshme, në shfaqjen e sëmundjeve të pakontrollueshme dhe depresioneve shpirtërore, madje kjo është përhapur në të gjitha vendet e botës. Këto ndikojnë edhe në jetën familjare që shpesh rezulton në trazira dhe pakënaqësi martesore.

Resurset:

http://hikmet.net/bir-kisinin-bilerek-kendini-cunup-etmesine-dinimizin-bakisi-nasildir/

Nuk ka asnjë kundërshtim fetar për të kryer marrëdhënie me një grua shtatzënë, sepse kjo ishte e lejuar nga Profeti ynë (a.s.) [1] Sidoqoftë, ata që dyshojnë se do të ketë një dëm për sa i përket shëndetit të fëmijës mund të pyesin një mjek për këtë. Nëse mjeku e ka ndaluar marrëdhënien gjatë muajve të caktuar të shtatzënisë për shkak të rrezikut të abortit, bashkëshortët gjithashtu duhet të respektojnë këtë ndalim.

Sidoqoftë, në muajt e fundit të shtatzënisë, bashkëshortët duhet të jenë më të kujdesshëm që të mos dëmtojnë fëmijën. Prandaj, mashkulli duhet të zgjedhë pozicione të përshtatshme, dhe gruaja duhet të ndihmojë burrin e saj në këtë drejtim. Nga ana tjetër, nëse një marrëdhënie e tillë do të jetë e vështirë për një grua në cdo mënyrë, burri duhet të jetë mirëkuptues dhe i durueshëm.

[1] Tirmidhî, Mjekesia, 27.
http://hikmet.net/bir-erkek-hamile-hanimiyla-iliskide-bulunabilir-mi/

Shikimi është çështje përfshirjeje dimensionale, pas së cilës vjen edhe përfshirja konceptuale. Për shembull, në trupin e njeriut ka mikrobe; madje, vetëm në rrënjën e një dhëmbi gjenden, ndoshta, disa milion syresh. Me mundësitë dhe mjetet që zotërojnë, mikrobet përpiqen ta gërryejnë e ta shkatërrojnë dhëmbin e njeriut. Ndërkaq, njeriu as e dëgjon zhurmën e tyre, as dhe ndoshta di gjë për ekzistencën e tyre! As bakteriet nuk munden ta shohin njeriun në tërësi dhe, sidomos, kurrsesi nuk munden ta përfshijnë e ta konceptojnë atë (në se do të kenë mundësi për ta bërë një gjë të tillë – përkth.). Në fakt, që të mund ta shohin njeriun duke e përfshirë plotësisht atë, duhet të ndodhen jashtë njeriut dhe në një pozicion krejtësisht të pavarur prej tij si dhe, në të njëjtën kohë, duhet të kenë një sy si teleskop. Kjo do të thotë se fakti që nuk munden ta përfshijnë njeriun, u bëhet pengesë për ta parë atë. Bakteriet në fjalë shohin vetëm atë gjë para së cilës ndodhen…

Një shembull të ngjashëm me këtë që dhamë nga mikrobota, le të japim, tani, nga makrobota.

Le të mendojmë se po rrimë te objektivi i një teleskopi gjigand, i cili tregon një largësi katër miliard vite dritë. Prapëseprapë, informacioni që do të përftonim në këtë rast mbi universet dhe hapësirat, do të ishte sa një pikë uji në oqean! Ndoshta, lidhur me atë fushë që arrijmë të shohim me atë teleskop, mund të përftojmë të dhëna të tipit të hipotezave. Dhe, duke arritur, me anë të këtyre hipotezave, në hipoteza të reja, përpiqemi të sigurojmë të dhëna të reja.

Edhe këtu ne nuk do të mund të shohim dhe nuk do të mund të njohim as administrimin e gjithësisë, as trajtën e saj të përgjithshme, as dhe përmbajtjen dhe cilësinë e saj. Sepse, ashtu siç ndodh në mikrobotë, nuk arrijmë të sigurojmë një përfshirje tërësore dimensionale dhe konceptuale të saj.

Shihet se, ashtu siç mikroqeniet janë të paafta për të na përfshirë ne (si dhe ne ato me anë të mikroskopit) dimensionalisht, ashtu edhe ne jemi të paaftë për t’i përfshirë makroqeniet dimensionalisht, për rrjedhojë edhe konceptualisht.

Dhe tani le ta mendojmë Zotin pas kësaj. Profeti ynë urdhëron: Në raport me katedrën⁽¹⁾ e Zotit, të gjitha universet – domethënë universet me shtrirje një trilion herë një trilion vite dritë – janë sa një unazë e hedhur në shkretëtirë. Edhe katedra, në raport me rezidencën⁽²⁾ e Tij, është sa një unazë e hedhur në shkretëtirë! Ç’madhësi tronditëse, kjo, e dalë nga raportet mes katedrës dhe rezidencës hyjnore të trajtuara me anë të kritereve dimensionale! Nga kjo rezidencë dhe katedër i bën efektivë vullnetin dhe urdhrat e veta Krijuesi i Lartë dhe e ve në zbatim vendimin e vet!

Dhe tani, ashtu siç është diçka absurde pretendimi juaj që keni një identitet mikroskopik në raport me gjithësinë, për t’i konceptuar të gjitha universet dhe hapësirat, është po kaq absurde edhe përpjekja juaj për ta konceptuar Rezidencën e Madhe⁽³⁾, ndaj së cilës të gjitha universet janë diçka mikroskopike. Atëherë, si mundet të përfshihet dimensionalisht e konceptualisht Zoti vetë? Prandaj në Kur’an urdhërohet: “Shikimet nuk mund ta përfshijnë Atë, kurse Ai i përfshin të gjitha shikimet…” (Kur’ani, En’am:103)

Po, sytë dhe shikimet nuk mund ta njohin Atë, kurse Ai i sheh, i përfshin dhe i njeh të gjitha sytë dhe shikimet. Pranimi i këtij aspekti në këtë formë është kusht për ndriçimin e çështjes.

Le ta shohim çështjen në një tjetër aspekt. Nuri ose drita e Zotit është perdeja e Tij. Kurse ne nuk mundemi ta përfshijmë as dritën e Tij! Kur Profeti u kthye nga miraxhi, pasuesit e pyetën: A e pe Zotin? Dhe ai (sipas rrëfimit të Ebu Dherit) u përgjegj: Ai është Nur, si mund ta shoh Atë? Kurse në një rast tjetër është përgjigjur: Unë pashë një nur! Mirëpo nuri, drita, është krijesë, kurse Zoti është Drita e dritave, është Burimi i dritave! Eshtë Zoti që i jep trajtë dritës, që e portretizon atë. Drita nuk është Zoti vetë. Eshtë krijesa e Tij. Profeti e ndriçon më tej këtë çështje në një porosi tjetër: Mbulesa (perdeja) e Allahut është nur. Me fjalë të tjera, kërkon të na thotë se midis Zotit dhe nesh ka një nur, një dritë. Ne jemi të rrethuar me dritë. Atëherë, këtu ka një thellësi tjetër! Jemi të rrethuar po themi. Por me atributet e Tij, jo me tjetër. Kurse atributet janë as tjetër, as e njëjta…⁽⁴⁾

Po të hyhet në çështjet që kanë të bëjnë me hyjnitetin, subjekti në fjalë thellohet edhe më tepër, rëndohet dhe bëhet i papërballueshëm.

Si përfundim, mund të themi se Zoti nuk shihet. Mbulesa e tij është prej drite. Ju mund të shihni ç’mund të shihni, vetëm dritë mund të shihni!

Për shembull, kur të përpiqeni të kapërceni enigmën e nefsit (egos) urdhërues,⁽⁵⁾ do të shihni një dritë të kuqe; kur të vini tek nefsi ndërgjegjevrasës,⁽⁶⁾blu; kur të arrini te nefsi ndërgjegjeqetësues,⁽⁷⁾ do të shihni një nur, një dritë jeshile. Pas kësaj, do të arrini në një nivel të tillë ku nuk do të mundni ta dalloni dhe përcaktoni ngjyrën e nurit, dritës që do të shihni atje. Këto janë vëzhgime që u përkasin të urtëve, shenjtorëve, njerëzve të lartësuar shpirtërisht dhe realizohen vetëm me anë të përvojave të ndërgjegjes.

U përpoqa ta parashtroj e ta trajtoj subjektin tonë me këto ngjyrat sa për të dhënë një mendim. Edhe ajo çka do të shihni ju, do të jetë hija e hijes së nurit, dritës së Zotit! Prandaj, nisur nga kjo, prapë nuk do të quhet se keni parë gjë!

Dhe tani le ta trajtojmë këtë subjekt në një aspekt të tretë. Ibrahim Hakiu thotë: Zoti im nuk ka shembull, nuk ka të ngjashëm a të kundërt. S’ka të bëjë me trajtën, është i shenjtë ai Zot i Lartë!

Ashtu është, Zoti ynë nuk ka të kundërt. Dhe kjo është një specifikë shumë e rëndësishme. Që diçka të mund të shihet, duhet të ketë të kundërtën e saj. Ti e sheh dritën, se përballë saj ndodhet errësira. Po kështu, ti bën fjalë për gjatësi të ndryshme: ky send është dy metra, tjetri, tre, etj. Pra, gjatësia e sendeve del në pah dhe konkretizohet si nga krahasimi me njësinë e masës së saj që është e ngjashme, ashtu edhe me vlera që janë të ndryshme ose të kundërta me njëra-tjetrën.

Kurse Zoti nuk ka as të ngjashëm, as të kundërt me vetveten si drita me errësirën ose si përmasat që të mund të shihet e të konkretizohet.

Le ta trajtojmë këtë çështje edhe nga pikëpamja fizike. Vallë, sa përqind të hapësirave dhe objekteve që i ekspozohen, mund të shohë njeriu? A mund të jepni ju një shifër të gjërave që shihni? Le ta mendojmë se një miliard herë një miliard nga sendet që mund të shihen, i janë ofruar shikimit tonë në këtë ekspozitën e gjithësisë ku jetojmë dhe na është thënë: Urdhëroni e shihni, merrni mësim dhe duartrokiteni Krijuesin! Mirëpo ne mund të shohim vetëm pesë ndër një milion të gjërave që na janë paraqitur, kurse diferencën as që e njohim, madje! Po, p.sh., ne shohim vetëm valë të caktuara drite dhe vetëm gjatësi vale të caktuara. Atëherë, vini re me kujdes: njeriu që pyet Pse nuk e shoh Zotin, kërkon ta fusë Zotin, i cili mban në dorë të gjitha universet, brenda atij pesëpërmilionëshit që sheh vetë nga gjithësia e vockël ku gjendet vetë! Ah, ç’mendim i mjerë!

Sigurisht, Atë do ta shohë ai që heq mijra dhimbje koke përballë librit të gjithësisë me përmbajtjen dhe çështjet e tij të komplikuara. Atë do ta shihnin profeti i madh, Hz. Musai, dhe zotëria i profetëve, Hz. Muhammedi (a.s.), sigurisht, sipas situatës vetiake të tyre. Edhe të tjerët, sipas hapit të tyre. Dhe në këtë mes ka një nxitje të madhe për të menduar, për ta vrarë mendjen. Ata që duan të jenë zotërinj e mbretër në jetën e përtejme, në këtë botë do të përpiqen t’i ripërtërijnë vazhdimisht strukturat e kokës e të zemrës; më drejt, për ta parë dhe dëgjuar Zotin atje ashtu siç u ka hije njerëzve të lartësuar mendërisht e shpirtërisht, këtu duhet t’i mbajnë gjallë e t’i venë në punë mendjen dhe shpirtin, duhet ta mbajnë gjallë devocionin e tyre, nuk duhet të shkojnë atje me një kovë ujë në dorë, por duke bartur një oqean… Natyrisht, sipas kapaciteteve. Ibrahim Hakiu thotë kështu duke interpretuar një hadith:

“S’më nxënë – tha Zoti – tokë e qiej!”
Në minierën e ndiesive i fshehur u zbulua…

Ç’bujar dhe bamirës është ajo Qenie e Lartë, ndaj madhështisë së të cilit universet s’janë as sa një molekulë, që e shfaq veten në zemrën e çdo besimtari duke u bërë pretekst për pasurimin ndiesor të tij!…

Të drejtën e çdo gjëje Ai e di!

[1] Në origjinal: Kursí.
[2] Në origjnal: Arsh.
[3] Në origjinal: Arshi A’dham.
[4] Këtu vetëm sa preken shkarazi çështje të teologjisë islame të cilat është e pamundur të sqarohen në këto shënime. Por, në lidhje me atributet e Zotit, do të themi vetëm kaq se, sipas teologjisë, Zoti quhet qenie e vetëdomosdoshme ose vetëdomosdoshmëri (vaxhib lizatihi), kurse atributet e Tij, që janë sekondarë ndaj Individualitetit të Tij, janë të jashtëdomosdoshme ose përbëjnë jashtëdomosdoshmëri (vaxhib ligajrihi). Shih Prof. Dr. Bekir Topalo¤lu, Kelam Ilmi-Girifl, f. 68, bot. 1996, përkthimi im-M.H.
[5] Në origjinal: Nefs-i emmare: situata e njeriut të dorëzuar pa luftë e pa kundërshtim ndaj nxitjeve të shëmtuara njerëzore e djallëzore.
[6] Në origjinal: Nefs-i levvame: situata e ndërgjegjes së shqetësuar dhe e ndjenjës së pendimit që e ngacmon njeriun duke ia kujtuar të keqen që ka bërë.

[7] Në origjinal: Nefs-i mutmainne: situata në të cilën njeriu, duke e dalluar të mirën nga e keqja, e kupton detyrën e tij si njeri dhe i qetësohet ndërgjegjja e cila, tashmë, e afron njeriun tek Zoti, situata kur vullneti i njeriut është i pastruar nga atributet e këqia që e pririn kah mëkati.

I dashur vëlla/motër,

Besimi është në zemër. Por ajo që përmendet këtu nuk është zemra në kuptimin e saj biologjik.

Mesazhi i Islamit zbulon gjithashtu ekzistencën e mekanizmave të shqisave të brendshme që fitojnë përsosmërinë e njeriut përveç syve, veshëve që shkurtimisht i quajmë organe shqisore.

Ajo që e bën njeriun superior ndaj qenieve të tjera të gjalla nuk është trupi i tij material, por ana e tij shpirtërore.

Qendra e kësaj strukture shpirtërore është zemra. Zemra është si një pasqyrë e cila mund të marrë rrezet e shpalljes që vijnë nga Allahu.

Çdo mëkat i kryer është si një njollë e zezë në pasqyrë të zemrës. Ndërsa njeriu vazhdon të mëkatoj, zemra e tij fillon të nxihet. Në fund, zemra bëhet plotësisht e zezë. Një person i tillë fillon ta mendoj veten e tij thjesht si grumbullim mishi. Duke qenë se ai është vetëm me veten e tij të djallëzuar dhe dëshirat e tij, ai e konsideron jetën të përmbushur duke u kënaqur me këto dëshira.

Meqenëse zemra është qendra e çdo lloj shpirtërore, Allahu (xh.sh) do t’i mbajë njerëzit përgjegjës sipas asaj që ata kanë në zemrat e tyre.

“…Allahu u ka vulosur atyre mosbesimin e tyre, që të mos besojnë vetëm pak.” (En-Nisa, 155) “…nëse duam, do t’i godasim për mëkatet e tyre dhe do t’i shkruajmë në zemrat e tyre që të mos dëgjojnë?” (El-Araf, 100) “Ata janë të kënaqur që duhet të jenë me të kotët dhe zemrat e tyre janë të vulosura, që të mos kuptojnë.” (Et-Tevbe, 87) “…Kështu Ne shtypim në zemrat e shkelësve.” (Junus, 74) “Të tillët janë ata që Allahu ua ka vulosur zemrat, veshët dhe sytë. Dhe të tillët janë të shkujdesurit.” (En-Nahl, 108)

Ata që vazhdojnë të mëkatojnë do tu nxihen zemrat. Siç thuhet në vargjet e mësipërme, zemrat e tyre vulosen. Siç sugjeron Kurani, ai që ka një zemër të tillë është i vdekur. Ai është i verbër dhe i shurdhër. Siç thotë Kurani, “në të vërtetë nuk janë sytë që verbërohen, por janë zemrat”. (Haxh, 46)

Besimi lulëzon në zemër. Falë besimit në zemër, njeriu fiton përsosmëri, i cili mendon, mediton dhe fiton një pasqyrë të gjërave. Ai është gjithmonë me Allahun (xh.sh). Kjo është se ai gjithmonë ndjen dashuri për Allahun (xh.sh) në zemrën e tij dhe zemra e tij është gjithmonë e mbushur me dashuri për Allahun (xh.sh) dhe me frikë për humbjen e Tij.

Nga këto shpjegime kuptohet se zemra e transplantuar në mjekësi dhe zemra në të cilën vendoset besimi janë të ndara.

Ka një sërë shprehjesh që fjala “zemër” kalon:

(2-7) “Allahu ua ka vulosur dëgjimin dhe zemrat e tyre…” (Ky ajet nënkupton se indiferenca ndaj të vërtetave dhe ana ndijore e zemrës ulet në një mënyrë që të mos i kuptojë të vërtetat për shkak të mëkateve).

(2-10) “Në zemrat e tyre ka një sëmundje…” (Nënkuptohet se funksioni aktual i zemrës është pjesërisht i dëmtuar).

(2-74) “…zemrat tuaja u ngurtësuan dhe u bënë si gurë, ose më keq se shkëmbinjtë, për ngurtësi…” (Nënkuptohet përkeqësimi i zemrës me mëkate në një mënyrë për të mos marrë frymëzim hyjnor dhe për të kuptuar të vërtetat.)

22-46) “…verbohen zemrat që janë brenda krahëve…”

Zemra ka dy dritare që hapen drejt botës së jashtme. Këto dy dritare janë dëgjimi dhe shikimi.

Ashtu si sytë dhe veshët kanë funksionet e tyre, ashtu edhe zemra funksionet e të cilës shprehen me shikimin dhe dëgjimin. Rritja e verbërimit të zemrave do të thotë zhdukje e këtyre funksioneve të zemrës.

Kështu mund të themi këtë: Besimi është në zemër, por zemra biologjike nuk ka asnjë lidhje me këtë. Prandaj nuk bëhet fjalë që besimi të transplantohet me transplantimin e zemrës.

https://questionsonislam.com/question/faith-heart-if-so-what-sort-situation-appears-heart-transplantation

Ajo që i afron njerëzit me Allahun është besimi i sinqertë dhe bindja ndaj urdhërave dhe ndalimeve të Allahut.

Pas besimit, çështja më e madhe në Islam është namazi. Gjëja më e rëndësishme në namaz është paqja e zemrës. Në hadith, Profeti ynë (a.s.) na tregon se vendi ku robi është më së afërti me Allahun është sexhdeja (shih Muslim, Salat 215. Ebu Davud, Salat 148)

“E kur robët e Mi të pyesin ty për Mua, Unë jam afër, i përgjigjem lutjes kur lutësi më lutet, pra për të qenë ata drejt të udhëzuar, le të më përgjigjen ata Mua dhe le të më besojnë Mua.” (Bakara, 2/186)

Nga ajeti i mësipërm kuptohet se kush e do Allahun, Allahu e do atë gjithashtu. Kush respekton Allahun dhe e tregon këtë respekt me bindje, do të fitojë dashurinë dhe vlerësimin e Allahut. Kush dëshiron të dijë vlerën e tij tek Allahut, le të shikojë vlerën e Allahut në veten e tij. Vlera që i jepet Allahut shfaqet me bindjen ndaj Tij. Besimi i mirë, adhurimi i mirë, morali i mirë, sjellja e mirë, e qëllimet e mira tregojnë vlerën që njeriu i jep Allahut.

Në fakt, është urdhër i fesë sonë ta duam Allahun më shumë se çdo gjë tjetër. Mënyra për ta dashur Allahun është të duash Profetin tonë (a.s.), i cili jetoi në mënyrën si Allahu e donte, dhe të ndiqje rrugën e Tij.

Kjo do të thotë, treguesi se ne e duam Allahun tonë dhe se Zoti ynë na do ne kalon nga ndjekja e rrugës së Profetit Muhamed (a.s.).

Në fakt, Allahu në ajet thuhë si vijon:

“Thuaju (o Muhammed!): “Nëse ju e doni Allahun, atëherë ejani pas meje që All-llahu t’ju dojë, t’ju falë mëkatet tuaja, se All-llahu është që fal shumë, mëshiron shumë” (Al-i Imran, 3/31)

Pra:

• Nëse e doni Allahun, duhet të ndiqni Pejgamberi a.s. Nëse nuk e ndiqni, do të thotë që ju nuk e doni Allahun!
• Nëse ndiqni rrugën e Pejgamberit a.s, nëse e bëni jetën e tij jetën tuaj, kjo do të thotë që edhe Allahu ju do juve.

Perkthyer nga: https://sorularlaislamiyet.com/%E2%80%8Bbir-kulu-allah-neler-yakinlastirir-allahin-bizi-sevdigini-nasil-anlariz

Krijuesi i Lartë i cili në shumë ajete na informon për veprimtarinë dhe administrimin e Tij që përfshijnë gjithësinë, në suren Bekare (ajeti 255) na tregon në mënyrë të denjë për hyjnitetin e vet, lidhjen/raportin e Tij me gjithësinë. Ky ajet është quajtur “Ajeti Kursi”. Ky ajet shpreh një parashtrim tejet të hapur e të përmbledhur të sundimit të Allahut. Në një rivajet bëhet e ditur se ajeti më i madh i Kuranit është ky ajet. (shih. Ibn Hanbel, Musned, V, 142, 178)

Kuptimi i shkurtër i këtij ajeti të gjatë është kështu:

“Allahu është Zoti, veç të cilit nuk ka zot tjetër.

Ai është Hajj (Përherë i gjallë dhe që zotëron jetë të përhershme e të përjetshme).

Është Kajjum (Vetekzistent, i Përjetshëm dhe që mban në jetë e administron tërë universin).

Atë nuk e kaplon as dremitja e as gjumi.

Atij i përket gjithçka gjendet në qiej e në Tokë.

Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai pa lejen e Tij?

Ai di gjithçka që ndodhet para e pas njerëzve.

Qeniet e krijuara prej Tij nuk mund të përvetësojnë nga Dija e Tij veç asaj që dëshiron Ai.

Sundimi i Tij i përfshin tërësisht qiejt e tokën.

Ai nuk e ka të vështirë t’i mbrojë e të kujdeset për to.

Ai është i Larti, Madhështori!” (Bekare, 2/255)

Allahu është Hajj (i gjallë)

Allahu, veç të cilit nuk ka zot tjetër, ka një formë jete të posaçme për individualitetin e Tij të lartë. Ai ka një formë jete të tillë që të gjitha gjallesat e marrin jetën prej Tij. Ai s’ka të bëjë me humbjen dhe asgjësimin. Duke qenë zotëruesi i një jete absolute e të pasosur nga pafillimi në pafundësi, për Të nuk ka vdekje.

Allahu është Kajjum (vetekzistent)

Allahu, ekzistenca e të cilit është e vetvetishme, e administron vetë tërë gjithësinë e krijuar prej Tij. Çdo gjë është nevojtare ndaj Tij për qenien, ekzistencën dhe për vazhdimin e ekzistencës së vet. Allahu, veç të cilit nuk ka zot tjetër, “Çdo (çast të çdo) ditë, me shfaqje të reja (të ekzistencës së vet), ndodhet në krye të punës”. (Rrahman, 55/29)

Allahu e drejton këtë gjithësi me anë të ligjeve. Ndërkaq, ligjet nuk janë gjëra të veçanta vetekzistuese, por të cilave Allahu u ka lënë drejtimin dhe administrimin e qenieve dhe ekzistencës. Ligjet janë vetë veprimtaria dhe akti ekzekutues hyjnor. Gjëja që ne i themi regjimi i rregullt dhe harmonik i gjithësisë ose ligjet e natyrës është pamja që na reflektohet ne e trajtës me të cilën është krijuar dhe merr vazhdimësi materia, jo përcaktuesi i asaj trajte. Pra, ligjet ekzistojnë pse materia është krijuar në një trajtë të caktuar, jo materia ekziston në një trajtë të caktuar pse ekzistojnë ligjet. E shprehur ndryshe, çdo veprimtari e rregullt dhe harmonike që shohim në funksionimin e gjithësisë nga mikrobota në makrobotë, është shfaqje e zakonit të Allahut[1]. Këtë veprimtari të rregullt dhe harmonike të zhvilluar në mënyrë të pandërprerë nga Krijuesi në linjën shkak-përfundim, ne e kuptojmë si “ligje” apo “ligjshmëri”. Në këto kushte, themi se ligjet s’janë gjë tjetër veç pamjes të reflektuar tek ne të nxjerrjes së materies në gjendje zinxhirore në fushën e ekzistencës.

Shkencat ia detyrojnë ekzistencën e vet rregullsisë dhe harmonisë së ligjeve të vëna nga Allahu, rregullsi dhe harmoni e cila quhet zakon i Allahut. Po qe se Krijuesi i Lartë nuk do ta kishte krijuar qenien (ekzistencën) dhe nuk do t’i jepte asaj vazhdimësi në linjën shkak-përfundim dhe brenda një vazhdimësie të rregullt e harmonike, kurrë nuk do të bëhej fjalë për shkencat.

Do të jetë me dobi sikur të qëndrojmë pak mbi këtë specifikë që ka lidhje të drejtpërdrejtë me besimin monoteist (tevhid). Në këtë çështje, si në të kaluarën, ashtu dhe në ditët tona, kanë dalë në shesh kuptime dhe qëndrime të gabuara në kundërshtim me besimin monoteist. Megjithë shprehjet mjaft të qarta të Kuranit dhe haditheve, edhe në botën islame të mendimit, madje, nuk kanë munguar ata që, me dashje a pa dashje, kanë parë tek materia dhe shkaqet aftësi ndikuese të vërtetë. Mirëpo lidhja midis shkaqeve dhe përfundimeve nuk është lidhje shkak-pasojë. Kjo lidhje nuk është horizontale, por vertikale. Në univers ka një rregullsi, por kjo rregullsi nuk mund të reduktohet në lidhjet shkakësore të detyrueshme mes vetë materies.

Si të pretendojmë se mund ta gjejmë me mendjen tonë përfundimin duke parë shkaqet, si të pretendojmë se përfundimi është bërë nga ana e shkakut duke vëzhguar me anë të provave se lidhjet shkak-përfundim ndodhen brenda një rregullsie, në themel, të dyja këto pretendime mbështeten po në të njëjtin vetëmashtrim.

Po ta vështrojmë çështjen nga këndvështrimi i Kuranit, shohim se ne nuk zotërojmë ndonjë argument dhe arsye serioze që të na vlejë për të menduar ndryshe. Të katër forcat (tërheqëse-shtytëse, elektromagnetike, të dobëta e të fuqishme, janë identitet i shfaqjes së vetekzistencës hyjnore të reflektuar tek ne në një vazhdueshmëri të rregullt në linjën shkak-përfundim.

Emërtimi i pandehmës se shkaku dhe përfundimi janë të lidhur me njëri-tjetrin ose varen nga njëri-tjetri me anë të ligjeve racionale ose ligjeve natyrore të domosdoshme (të detyrueshme, të pamënjanueshme), është determinizëm. Edhe shkaqet, edhe përfundimet janë të krijuara. Shkaqet nuk zotërojnë asnjë cilësi individuale që do t’u jepte mundësi për t’i dhënë vazhdimësi rregullsinë dhe harmoninë në gjithësi. Në krijim vepron zakoni i Allahut. Po qe se ligjet e vendosura në gjithësi nga Allahu do të ndryshonin vazhdimisht, nuk do të kishte stabilitet, për pasojë, as shkencat s’do të formoheshin, as jeta s’do të bëhej e mundur. Krijimi është monoton se kështu e ka dashur Vullneti i Allahu; për më tepër, në krijim, s’ka asgjë që ta bëjë të detyrueshëm krijimin e Allahut jo në tjetër formë/mënyrë, por pikërisht në këtë formë/mënyrë. Allahu mund ta ndryshojë kur të dojë çdo gjë që të dojë. Për shembull, nga kati i sipërm i një apartamenti dhjetëkatësh bie një fëmijë e nuk vdes. Në fatkeqësi të tilla si tërmetet, shihni se shumë fëmijë krejt të paaftë për t’u vetëmbrojtur, pas shumë ditësh dalin shëndoshë e mirë nga poshtë gërmadhave!

Krijuesi i Lartë ka dëshiruar me Vullnetin e Tij krijimin brenda linjës shkak-përfundim me qëllim që ne të kemi mundësi ta kuptojmë gjithësinë, për rrjedhojë, ta njohim Atë. Krijuesi nuk ka nevojë për shkaqet për të krijuar përfundimet, por ne kemi nevojë për një formë (mënyrë) krijimi të vazhdueshme të varur nga shkaqet me qëllim për ta kuptuar se si ka krijuar Ai. Është për këtë arsye që Krijuesi i Lartë, për të treguar emrat e Tij, ka ngritur në gjithësi mes gjërave dhe dukurive një lidhje dhe reciprocitet me kuptim që shihet me sy. E gjithë materia dhe shkaqet janë si nga një pasqyrë më vete që na i pasqyrojnë ne emrat dhe atributet e Tij. Çdo krijesë, e madhe dhe e vogël, e tërë dhe pjesë, me gjuhën e qenies së vet janë argumente që njoftojnë lartësinë e Tij sublime, pra, kurrë nuk mund të mendohen si ortakë/partnerë në veprimtarinë e Tij.

Funksionimi i ekzistencës që vazhdon brenda rregullsisë mund të shpjegohet vetëm e vetëm me drejtimin dhe administrimin e drejtpërdrejtë të një Krijuesi që zotëron atribute të tilla, si vullneti, dituria, fuqia, urtësia dhe mëshira, sepse të gjitha aktet e përgjithshme që evidentohen në ekzistencë, tregojnë se janë shfaqje të një fuqie që përfshin gjithçka.

Ekzistenca dhe qëndrueshmëria e të gjithë trupave që ndodhen qoftë në kozmos (qiell), qoftë në tokë, varet nga ky ligj i vetekzistencës hyjnore. Po qe se Allahu që është Kajjum (vetekzistent) do të hiqte për një çast urdhrin (për krijim dhe ekzistencë), miliona trupa qiellorë dhe, në të vërtetë, gjithçka, do të “binin” në asgjësim, sepse gjërat e krijuara nuk zotërojnë asgjë që do t’i ndihmonte ta vazhdonin ekzistencën e tyre më vete. Le t’ia vëmë pikën kësaj specifike me këto ajete të Kuranit:

“Prandaj, qoftë lartësuar Ai, në Dorën e të Cilit është pushteti mbi çdo gjë!” (Jasin, 36/83)

“Dhe një prej argumenteve të Tij është se qielli dhe Toka qëndrojnë me urdhrin e Tij!” (Rum, 30/25)

“E vërteta është se Allahu mban ekuilibrin e qiejve dhe Tokës që të mos shkatërrohen nga asgjësim. Po qe se ata do të shkatërroheshin, nuk do të mundej t’i mbante dot askush veç Allahut!” (Fatir, 35/41)

Shkurt, as qenia është bërë e qenë dhe ekzistente në vetvete, as dhe pasi është krijuar, i është thënë, “eja, tani, shih punën”, duke e lënë në rrjedhën e saj. Vullneti hyjnor dhe fuqia hyjnore e ekzekutojnë urdhrin e vet në gjithësi për çdo çast. Çdo gjë është në dorën e Tij dhe nën administrimin e Tij. Asgjë s’është jashtë fuqisë së Tij. Vetëm Ai është zotëruesi dhe drejtuesi i çdo gjëje.

Allahu nuk dremit e nuk fle

Allahu është vetekzistent në atë nivel që ekzistenca e çdo gjëje, po ashtu dhe vazhdimi i ekzistencës së vet prej çdo gjëje varen prej Tij. Çdo gjë është në çdo çast nevojtare për Allahun. Kurse ekzistenca e Allahut është e vetvetishme dhe në vetvete. Në këtë çështje, nuk mund të bëhet fjalë që, qoftë edhe për një çast, një dremitje ose indiferentizëm të krijojë një të çarë ose të hedhë hije mbi sundimin e Tij. Ai e njeh çdo gjë dhe ka njohuri për çdo gjë të pronës së Tij.

Çdo gjë në qiej e në Tokë është e Tij

Qenia dhe ekzistenca me dimensionet e saj fizike dhe metafizike është tërësisht e Tij. Çdo gjë ekzistente pothuaj kryen detyrën e një pasqyre që, me dobësitë e saj, tregon fuqinë e Tij, me natyrën e saj të pavetëdijshme, tregon diturinë e Tij, me nevojat e saj, pasurinë dhe mirësinë e Tij, me përkohshmërinë e saj, përhershmërinë e Tij, etj.

Çdo gjë që duket apo s’duket, lartë e poshtë, është vepër e vullnetit dhe fuqisë së Tij. Në ekzistencë nuk ka gjë për të cilën të thuhet dhe është e pamundur të thuhet se “është e dikujt tjetër”. Sepse gjithësia është një e tërë e pandashme. Çdo gjë, brenda së cilës çdo pjesë e saj nuk është më prioritare ndaj të tjerave, varet prej secilës gjë që së bashku formojnë të tërën. Pra, nëse nuk ka çdo gjë, nuk ka as asgjë. Kushdo apo cilido qoftë që është përgjegjës për diçka, duhet të jetë përgjegjës edhe për të gjitha gjërat. E thënë ndryshe, në realitet, të gjitha gjërat që përbëjnë materien janë të lidhura e të varura me njëra-tjetrën në atë mënyrë që një gjë nuk mund të ekzistojë në mënyrë të pavarur nga çdo gjë tjetër në gjithësi; një gjë mund të ekzistojë vetëm brenda tërësisë së gjithësisë. Atëherë, themi se për të bërë diçka, duhet zotërimi i një dijeje dhe fuqie që do ta mbante çdo gjë në gjithësi nën kontroll dhe zotëruesi i kësaj dijeje dhe fuqie është Allahu!

Kush mund të ndërmjetësojë për falje pranë Tij pa lejen e Tij?

Nuk ka asnjë forcë që mund të ndërhyjë verbalisht ose praktikisht në administrimin dhe zotërimin e Tij. Ky ajet, tregon para së gjithash sundimin, administrimin dhe zotërimin e Allahut në gjithësi. Atëherë, shefaati i Tij, këtu do të ishte më e përshtatshme të trajtohej në mënyrë përparësore në pikën e funksionimit të ekzistencës (nga këndvështrimi kozmologjik). Folja she-fe-a ka këto kuptime leksikore: ndërmjetësim, ndërhyrje, etj. Nisur nga kjo, këtë ajet, krahas kuptimit tjetër të njohur, mund ta komentojmë kështu: Pranë Tij – pavarësisht nga Ai – kush mund të ndërhyjë në pronën dhe funksionin e Tij? Nuk mund të ketë ndonjë ortak (partner) dhe kujdestar që mund të përzihet në punën e Tij, që mund të ndërhyjë pa lejen e Tij në urdhërimin dhe administrimin e qenies. Kjo pronë është tërësisht e Tij dhe nën urdhrin e Tij. Çdo ndërhyrje që bën njeriu mbi qenien, realizohet vetëm me lejen e Tij. Një sërë suksesesh të arritura sot në fushën shkencore, nuk kanë ndodhur pavarësisht nga Ai, por me lejimin e Tij. Për shembull, le të qëndrojmë mbi dukurinë e klonimitqë i lë të mahnitur njerëzit. Thelbi i kësaj dukurie të emërtuar edhe kopjim, është kështu: Për të kryer procesin e kopjimit, përdoret ADN-ja e kafshës që do të kopjohet. ADN-ja që ndodhet në qelizën e kafshës, merret nën mikroskop dhe vendoset në qelizën vezore të një kafshe tjetër të po atij lloji. Menjëherë pas kësaj zbatohet një goditje dhe sigurohet fillimi i ndarjes së qelizës vezore. Embrioni që vazhdon të ndahet, vendoset në mitrën e një kafshe tjetër të të njëjtit lloj dhe pritet të zhvillohet e të lindë. Po të ndiqet me vëmendje, të gjitha materialet biologjike të përdorura gjatë këtij procesi, të gjitha pjesët jetësore të gjallesës, si qelizat, bërthama qelizore, membrana qelizore, mitokondria, ADN-ja, janë marrë të gatshme nga një kafshë për t’u transplantuar te kafsha tjetër. Kjo nuk është shfaqje e gjallesës nga materiale jo të gjalla, por bartja e një qenie të gjallë në një tjetër qenie të gjallë duke përdorur mundësitë teknologjike. Rezultati i marrë pas bartjes krijohet përsëri me anë të aktit krijues të Krijuesit të Lartë. Ajo çka bëjnë këtu shkencëtarët, është kryerja e bartjes dhe pritje e rezultatit. Rezultati nuk krijohet me anë të aftësive të tyre, rezultati krijohet përsëri nga ana e Allahut.

Në këto kushte, kjo dukuri e të ngjashme me këtë, krijohen me anë të lejimit nga Allahu të përpjekjeve të robve të Tij në këtë botë, të cilët i përdorin shkaqet në mënyrë metodike, si dhe të dhënies atyre të shpërblimit të punës së tyre. Sepse Allahu e ka dërguar njeriun si përfaqësues e mëkëmbës të Tij mbi tokë.[2] Veprimtaria përfaqësuese e njeriut të nderuar me pozitën për të qenë mëkëmbës i Zotit mbi të gjithë qenien, zhvillohet në një kuadër jashtëzakonisht të gjerë, nga besimi te Allahu dhe adhurimi i Tij, te njohja e të fshehtës së materies dhe dukurive, gjer te ndërhyrja dhe veprimi mbi natyrën.

Ndërkaq, fakti që Allahu jep leje për një gjë dhe krijon rezultatin e saj, nuk do të thotë gjithmonë se Ai e miraton atë gjë. Sepse Ai i ka lënë robtë e Tij në këtë botë të lirë të zgjedhin atë që duan vetë me vullnetin e tyre të lirë. Ai e krijon çdo akt të zgjedhur si të mirë apo të keq nga robtë e Tij, të cilët mbajnë përgjegjësi për zgjedhjen që bëjnë me vullnetin e tyre të lirë. Sepse kjo botë është vend prove!

Ai di gjithçka që ndodhet para e pas njerëzve

Pasi tërheq vëmendjen se gjithësia dhe ekzistenca me gjithçka janë nën urdhrin dhe administrimin e Tij, Krijuesi i Lartë, duke e sjellë fjalën te njerëzit, na kujton se edhe ata ndodhen krejtësisht nën vëzhgimin dhe kujdesin e Tij. Allahu di çdo gjë për robtë e Tij: ç’dinë e nuk dinë, të kaluarën dhe të ardhmen e tyre si dhe çdo gjë të hapur a të fshehtë të tyre. Fundja, kjo është domosdoshmëri e ekskluzivitetit hyjnor[3].

Për Të nuk ka të shkuar e të ardhshme. Këto koncepte janë për njeriun, mendja e të cilit është gatuar me konceptin e kohës dhe vartësisë ndaj saj. Ai i sheh e i di të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen si të shihte e të dinte një pikë, një çast.

Qeniet e krijuara prej Allahut nuk mund të përvetësojnë nga Dija e Tij veç asaj që dëshiron Ai

Njerëzit e kanë të pamundur ta përfshijnë e ta njohin diturinë e pafundme të Allahut si dhe informacionin e emetuar nga dituria e Tij absolute dhe e pakushtëzuar. Por mund të rrokin dhe kuptojnë aq sa dëshiron Ai.

Në fakt, ato që dinë njerëzit, janë ato që i di dhe i bën të ditura Ai. Diturinë që Allahu ua jep ose bën të ditur njerëzve, mund ta vlerësojmë në dy grupe:

E para, është dituria që u ka dhënë Allahu robve të tij të zgjedhur mes njerëzve, zbulesa hyjnore që u ka ardhur Profetëve. Zbulesa hyjnore (vahji) është një komunikim i posaçëm i Zotit për Profetët, njerëz te pajisur në mënyrë të posaçme. Dhe është i lartë sa nuk mund të krahasohet me asnjë kapacitet në botë. Kësaj mund t’i shtojmë njohuritë dhe të fshehtat që ua zbulon Allahu me anë të frymëzimit disa robve të Tij në raport me kapacitetin e tyre si dhe afërsinë e tyre ndaj Tij, por, ndërsa zbulesa hyjnore është transparente, e regjistruar me dëshmitar (Xhebrailin), objektive dhe kushtëzuese, frymëzimi (ilham) është vetjak, i hapur ndaj interpretimit, i padëshmuar dhe, prandaj, i pakushtëzuar. Ashtu si Profeti, edhe evlijatë e marrin frymëzimin nga Zoti, vetëm se evlijave nuk i zbret Xhebraili, për rrjedhojë, një mesazh i tillë nuk konsiderohet një komunikim kushtëzues. Frymëzimi është një ngjarje subjektive dhe ndërgjegjeje, prandaj dhe nuk është e detyrueshme për të tjerët. Frymëzimi shihet i denjë për pranim në raport me përshtatshmërinë ndaj shprehjeve me kuptim të drejtpërdrejtë të Kuranit dhe Sunetit autentik si dhe shpreh një vlerë të caktuar në kuadrin e përshtatshmërisë ndaj bazave të fesë.

E dyta, është dituria lidhur me të fshehtat e materies që u zbulon dhe u jep Allahu robve të Tij si shpërblim për përdorimin metodik të shkaqeve nga ana e tyre. Ekzistenca e cila është fusha e shfaqjes së diturisë hyjnore, është pothuajse si një katalog shifrash. Ja, pra, është përsëri Allahu që u favorizon robve të vet, në vartësi të zellit dhe përpjekjeve të tyre, frymëzimin ose mbështetjen që do të ndihmonte për zgjidhjen e këtyre shifrave. Për shembull, në një çast kur një shkencëtar mbetet në gjendje të pashpresë për shkak se nuk di se ç’të bëjë në lidhje me një studim që kurrë nuk do ta përballonte dot me kapacitetin e vet, bëhet i merituar i një frymëzimi që ka të bëjë me zgjidhjen e asaj situate të bllokuar. Gjithashtu, një shkencëtar që bën përpjekje në një fushë të teknologjisë, duke zhvilluar kërkimin e vet, disa herë zbulon diçka krejt të kundërt me synimin e vet. Kjo është një favor i Allahut për njerëzimin në personin e atij shkencëtari, qoftë besimtar apo mohues, i cili i përdor shkaqet në mënyrë metodike. Jemi të mendimit se nuk do të kishte ndonjë pengesë sikur ta mendonim në një perspektivë të tillë të gjerë ajetin në vijim: “Lexo! Se Zoti yt është më Bujari, i Cili, me anë të penës ia mësoi, ia mësoi njeriut ato që nuk i dinte.” (Alak, 96/3-5)

Sundimi i Tij i përfshin tërësisht qiejt e tokën

Fjala kursi (katedër) që përdoret në këtë fjali në origjinal, është një fjalë që shpreh sundimin e Allahut. Megjithëse Krijuesi i Lartë e ka parashtruar në krye të kësaj shprehjeje marrëdhënien e Tij me gjithësinë, na e paraqet edhe këtu me një shprehje koncize e përfshirëse administrimin e Tij mbi ekzistencën dhe na jep këtë mesazh: Dijeni mirë këtë se në këtë gjithësi ku ndodheni të rrethuar nga të gjitha anët, nuk ka asnjë pikë ku vullneti dhe fuqia e Zotit tuaj të mos ushtrojnë vendimin e Tij!

Ai nuk e ka të vështirë t’i mbrojë e të kujdeset për qiejt dhe tokën

Kjo fjali ka cilësinë t’i shpërndajë të gjitha dyshimet që mund të fusë shejtani në mendjen e njeriut në lidhje me çështjen e fuqisë dhe forcës së Allahut. Këtu, Krijuesi i Lartë sikur na thotë: “Në asnjë mënyrë mos u kapni pas mendimeve të tilla, që ju shtyjnë të dyshoni se si mund të bëhen kaq punë nga ana e një personi të vetëm!” Sepse për Atë nuk ka gjë të lehtë apo të vështirë. Shprehje të tilla të përdorura herë pas here prej Tij në Librin e Tij, janë si rrjedhojë e kujdesit të Tij për nivelin e neve, robve të Tij.

Fakti që për vullnetin dhe fuqinë hyjnore nuk bëhet fjalë për asnjë pengesë, është një specifikë mbi të cilën Kurani është përqendruar duke e theksuar në mënyrë të veçantë. Pothuaj në çdo sure, si një përmbledhje në fund të shumë ajeteve, Allahu (xh.xh.) na e kujton këtë të vërtetë duke urdhëruar: “Pa dyshim, Ai ka mundësi për çdo gjë!”[4] Kurse ajeti “Po të dëshirojë për diçka që të bëhet, Ai i thotë vetëm “bëhu!” dhe ajo menjëherë bëhet!” (Jasin, 36/82), që parashtron si shprehje absoluditetin e fuqisë së Allahut (xh.xh.), është, në lidhje me këtë çështje, në nivelin kulmor të shprehjes!

Sipas fuqisë së Zotit, yjet krijohen me lehtësinë e krijimit të një grimce, pranvera, me lehtësinë e krijimit të një luleje, pema, me lehtësinë e krijimit të një fare!

Ai është i Lartë, Madhështor

Madhështia e tij nuk është një madhështi abstrakte që mbetet në fjalë. Ai është i vetmi i Lartë, i vetmi Madhështor. Ai është një Qenie e lartë, i madh sa kurrsesi s’mund ta masin peshoret e mendjes dhe arsyes. Madhështor vetëm Allahu është! Fakti që gjithë universi, nga mikrokozmosi në makrokozmos, – larg çdo konfuzioni dhe kaosi – drejtohet brenda një rregullsie e harmonie marramendëse, ka cilësinë për të na dhënë ne në këtë pikë një ide të mjaftueshme!

Mesazhet e shprehura nga Ajeti Kursi mbi qetësinë dhe lumturinë e një robi që beson

Më së pari, Allahu i Lartë kërkon që ne të kapemi fort pas ligjeve të vëna prej Tij dhe shkaqeve, dhe t’i respektojmë ato. Por kur të kapemi pas shkaqeve dhe të mos arrijmë një përfundim, me deklaratën e Tij, sipas të cilës, “Ai është Kajjum; gjithësia që e ka krijuar, është çdo çast nën administrimin dhe përdorimin e Tij”, na kujton ne këtë: drejtimi i kësaj prone është në dorën e Tij. Portat që i shihni mbyllur, Ai i hap në çastin kur dëshiron për ju; gjënë që e shihni të pamundur, mund ta sjellë në gjendje të mundshme për ju. Atëherë kur shkaqet të rrëzohen plotësisht e të heshtin, mos bini në pesimizëm duke thënë se, “tashmë çdo gjë ka mbaruar”! Mbështetuni te Zoti juaj sepse Atij i mjafton fuqia për të bërë ç’të dëshirojë!

Kurse me fjalinë “Atë s’e kaplon as dremitja e as gjumi”, Allahu i Lartë u jep robve të Tij këtë mesazh: Rrini të qetë e të sigurt, sepse Zoti juaj që e besuat dhe që iu nënshtruat, nuk është i painformuar qoftë edhe për një çast të vetëm për asnjërën nga gjërat e bëra që kanë lidhje me ju. Mos u frikësoni se mos “ndërsa jeni duke fjetur, armiku ju bën ndonjë të keqe”! Jam Unë që kurrë nuk fle, që ju kam nën vëzhgim e kujdes! Ju merrini masat e duhura si njerëz që jeni, tjetrën lërmani mua!

Ibrahim Hakiu e ka shprehur këtë në mënyrë koncize, kështu:

Aty ku i pashpresi mbetet në vend,

Hapet një perde papritmas, menjëherë

Dhe bëhet shpëtim për çdo mjerim;

Të shohim Zoti ç’bën; në bëftë, e bën si më mirë!

Me shprehjen “Ç’të ketë në qiej e në tokë, janë (të gjitha) të Tij”, siguria dhe qetësia të pranishme në zemrën që beson, forcohen edhe më shumë. Allahu i Lartë këtu sikur i thotë robit: Pse ke frikë? A mos për ushqimin që mendon se nuk do ta sigurosh dot nesër, apo për ndonjë punë që mendon se nuk do ta kryesh dot nesër? Mos e nxirr nga mendja këtë që, ç’të ketë në qiej e në tokë, të gjitha janë të miat; kujt të dua ia jap, kujt të dua, ia marr prapë! Ti bëje atë që të bie sipër, pastaj ki besim te Unë, sepse Unë u jap pjesë edhe atyre që s’më besojnë, madje, kurse ti më beson dhe më bindesh!

Me deklaratën se “kush mund të ndërhyjë pranë tij pa lejen e Tij”, Allahu i Lartë (xh.xh.), duke na kujtuar se pranë Tij askush nuk do të mund të ndërhyjë mbi dikë tjetër pa lejen e Tij, thotë kështu: Mos ki frikë nga askush në këtë botë, sado që të jetë i fuqishëm! Askush nuk mund të të bëjë ndonjë të keqe pa lejen time dhe në kundërshtim me dëshirën time! Po qe se je përballur me ndonjë dhimbje dhe vështirësi, dije se ky është vlerësimi im për ty, prandaj ti mendo vetëm detyrën tënde dhe mos dysho për më tej!

Shprehja “Zoti i di të gjitha ç’janë para dhe pas njerëzve”, u thotë robve besimtarë: Kurrë të mos pandehni se nuk e di se ç’ndodh dhe se ç’gjëra planifikohen për ju! Unë i di të gjitha gjërat e tyre të hapura ose të fshehura. Të mos frikësoheni se mund të ndodhë diçka që të mos e marr vesh unë! Atëherë, nga se ke frikë ti, o robi im?

[1] Në origjinal: âdetullah. Përkthyesi.

[2] Shih: Bekare, 2/30

[3] Në origjinal: she’n. Përkthyesi.

[4] Shih. Al-i Imran, 3/29, Maide, 5/40.

Ne mund ta njohim Allahun veçse në atë masë që të na e tregojë Ai veten, sepse është prapë vetë Ai që e njeh më mirë veten dhe që e tregon më mirë veten.

Surja Ihlas (Sinqeriteti) ka një shprehje tejet koncize dhe të mrekullueshme që tregon për ekzistencën, unitetin dhe pangjashmërinë e Allahut. Çdo ajet është rrjedhojë logjike e ajetit paraardhës dhe të gjitha ajetet janë si argumente të njëri-tjetrit.

Kjo sure është quajtur “ihlas”, sepse e shpreh në mënyrën më të qartë e më të bukur teuhidin, besimin monoteist islam mbi Allahun, Zotin e gjithësisë, që është parimi themelor i fesë islame. Kjo sure na jep njohuritë më të qarta e më të kulluara mbi çështjen e ekzistencës dhe unitetit të Allahut, larg çdo mendimi të ngatërruar e të gabuar që nuk i përshtatet hyjnitetit të Tij. Kuptimi i sures është kështu:

“Thuaj: Ai, Allahu është Ehad (Një i vetëm).

Allahu është Samed (nuk ia ka nevojën asgjëje).

Nuk ka lindur kënd dhe nuk është i lindur.

Asgjë dhe askush nuk është identik me Të!”[1]

Allahu është Ehad. Cilësimi ehad në këtë ajet na tregon neve se Allahu është një dhe i vetëm. Edhe nëse shumë qenie që e kanë cilësinë e unitetit janë një si numër, që të gjitha janë të krijuara, janë krijesa, u përkasin llojit të qenieve të krijuara. Kurse Allahu i vetmi Një, i pashoqi dhe i pakrahasueshmi Një, i ndryshëm në cilësi nga të gjitha cilësitë që mund të mendohen, që mund të marrin formë në fantazi, që mund të imagjinohen dhe përshkruhen. Është Një-shi që zotëron të gjitha atributet e përsosmërisë. Për rrjedhojë, është dhe Një-shi i denjë për t’iu falur e për ta adhuruar.

Allahu është Samed. Çdokush dhe çdo gjë ka nevojë për Të, ndërsa Ai s’ka nevojë për askënd dhe për asgjë. Në gjithësi ka një rregullsi të mrekullueshme dhe është e pamundur që kjo rregullsi të jetë e vetvetishme. Çdo gjë e gjallë dhe jo e gjallë ka nevojë të pamënjanueshme për Allahun si për të dalë nga e paqena në fushën e qenies dhe ekzistencës, ashtu dhe për ta vazhduar qenien dhe ekzistencën e vet. Allahu e ka krijuar gjithësinë jo se është nevojtar për të, por për ta bërë të njohur veten, për të treguar madhështinë e tij dhe për të bërë mirësi dhe favor. Çdo gjë qëndron në këmbë në sajë të Tij, kurse Ai që nuk është nevojtar për asgjë (Samed), qëndron në këmbë, ekziston në mënyrë të vetvetishme e të vetëmjaftueshme.

Allahu nuk ka lindur kënd. Me këtë ajet është shkulur nga rrënjët dhe fshirë çdo lloj shirku dhe kufri (politeizmi dhe mohimi). Ky ajet është përgjigje për shumë mendime dhe ide të gabuara që kanë të bëjnë me politeizmin. Më së pari, me kuptimin e parë që vjen ndërmend të këtij ajeti, u bëhet e ditur njerëzve se Allahu kurrsesi s’është si njerëzit, që ka grua e fëmijë. Kurse në mënyrë konvencionale tregohet se ekzistenca, gjithësia nuk është një gjë e ndarë prej Tij ose e dalë si produkt ose tepricë prej Tij, siç pretendojnë një pjesë filozofësh. Kështu tërhiqet vëmendja për faktin se qeniet apo gjërat që lindin qenie apo gjëra të tjera, që pjesëtohen, që shtohen e shumohen duke nxjerrë produkte e teprica dhe që pësojnë ndryshime, nuk mund të jenë zot.

Allahu nuk është i lindur. Siç nuk ka lindur kënd, Allahu s’është as i lindur, pra nuk ka dikush apo diçka që ta ketë lindur Atë. E thënë në mënyrë më të përgjithësuar, ashtu siç qenia dhe ekzistenca nuk janë pjesë e individualitetit të Tij, nuk janë gjë e dalë prej Tij, ashtu dhe nuk ka ndonjë qenie, vullnet dhe fuqi tjetër që të jetë shkak për qenien dhe ekzistencën e Tij. Sepse Allahu është Vaxhibul Vuxhud, Qenie e Domosdoshme, i vetëqenë dhe vetekzistent. Ai nuk është një qenie e lindur nga dikush më pas dhe e sjellë në ekzistencë më pas. Ekzistenca e tij është e paraqenë[2]. Nuk ekziston çasti kur Ai të mos ketë qenë.

Askush dhe asgjë nuk është identik me Allahun. Allahu nuk ka të ngjashëm as në individualitet, as në atribute, as në akte. Ai nuk ka shok, nuk ka ndihmës, nuk ka partner, nuk ka as ekuivalent, as antagonist, as analog. Gjërat e pasqena janë që të gjitha vepër e Tij dhe këto vepra, sado të përsosura që të jenë, si Ai nuk mund të jenë!

Ai nuk i ngjan asgjëje. Ai s’ka të bëjë me asgjë që mund të imagjinohet, që mund të marrë formë në mendje, sepse çdo gjë e tillë është e krijuar. Ato i kanë të krijuara edhe cilësitë që zotërojnë. Kurse Allahu është i pafillim e i pafund me individualitetin, atributet dhe aktet e Tij.

Ai që u ngjet krijesave të veta, nuk mund të jetë Zot. Krijesat janë vetëm si pasqyra që tregojnë (pasqyrojnë) emrat dhe atributet e Tij. Ashtu siç tregon një robot i mrekullueshëm diturinë, planin, mjeshtërinë dhe fuqinë e shpikësit ose artistit të vet, ashtu dhe çdo krijesë në këtë gjithësi, me artet e tij të larta e të pashoqe, tregon diturinë, fuqinë, urtësinë dhe vullnetin e pafund të Allahut.

Allahu është pakrahasimisht epror ndaj çdo gjëje. Fuqia e Tij është e pafundme. Ai e krijon një galaktikë po me atë lehtësi që krijon një atom. Ai e krijon pranverën me lehtësinë e krijimit të një luleje. Një punë apo një akt i Tij nuk bëhet pengesë për një punë ose për një akt tjetër të Tij. Ai bën në të njëjtin çast punë të panumërta pa i ngatërruar me njëra-tjetrën. Asgjë nuk mund të mbetet jashtë administrimit dhe rregullimit të Tij. Ndërsa çdo gjë ndodhet pafundësisht larg prej Tij, Ai ndodhet pafundësisht afër çdo gjëje. Sigurisht, një Zot i tillë nuk ka partner, nuk ka të ngjashëm dhe identik të vetes. Asnjë krijesë nuk mund t’i ketë këto cilësi. Kush nuk i ka këto cilësi, pra, kush ka partner, të ngjashëm dhe identik me veten, nuk mund të jetë zot!

[1] Ihlas, 112/1-4.

[2] ezeli.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/allahu-xh-xh-e-tregon-veten/

Ne i atribuojmë shumë prej krimeve dhe mëkateve mungesës së frikës ndaj Allahut tek njerëzit që i kryejnë ato. Ne themi, nëse ata njerëz kishin frikë nga Allahu dhe do të kishin shmangur dënimin e Tij, ata nuk do t’i kishin kryer ato veprime. Si duhet të jetë frika ndaj Allahut? Si mund ta lidhim një disiplinë të vendosur vetëm mbi frikë dhe frikë me kontenetën e tolerancës së Islamit dhe mëshirën e pafundme të Allahut të Plotfuqishëm?

Besimtarët përshkruhen si më poshtë në Kuranin Fisnik:

E, besimtarë të vërtetë janë vetëm ata, të të cilëve kur përmendet All-llahu u rrëqethen zemrat e tyre, të cilëve kur u lexohen ajetet e Tij u shtohet besimi, dhe që janë të mbështetur vetëm te Zoti i tyre. (1)

Siç është kuptuar nga ai ajet, ekziston një lidhje e ngushtë midis rritjes së dritës së besimit dhe zgjidhjes së frikës së Allahut në zemër.

Mashtruar Elmalili përshkruan rritjen e besimit pasi ajetet e Allahut recitohen si më poshtë:

Si prova që vijnë nga aspekti i dijes dhe veprës; zhvillohet besimi i caktuar, i verifikuar. Siguria dhe besimi rritet. (2)

Besimi i verifikuar ka edhe grada. Shkalla e njohjes së sigurisë së saj i reziston dyshimeve duke u mbështetur në prova. Ndërsa imitues, domethënë, besimi i marrë nga prindërit pa u bazuar në një hetim të thellë, ndonjëherë mund të mposhtet edhe kundër një dyshimi të vetëm; besimi i arritur në varësi të provave nuk tronditet kundër dyshimeve të panumërta.

Shkalla e dytë e besimit të verifikuar është vizioni i sigurisë dhe ai gjithashtu ka shkallë në vetvete. Ka shkallë sa emra të bukur të Allahut që manifestohen në univers dhe shkallët e atyre emrave. Një besimtar arrin një besim të fortë dhe të palëkundshëm në lidhje me aftësinë e tij për t’i parë ato manifestime dhe t’i lexojë ato. Në shkallët e përparuara të asaj faze, ai arrin në një shkallë të tillë që të mund ta lexojë universin si një libër. Përkatësisht, për shembull, ai lexon emra të Allahut të Plotfuqishëm si Krijuesi, Dhënësi i Formave, Zbukuruesi, Dhënësi i ngjyrave, i Bukur dhe i Mëshirshëm. Ai shikon manifestimet e emrave të Krijuesit të tij që i ka krijuar dhe i ka dhënë një formë; e ka zbukuruar, ngjyrosur, e ka bërë të bukur dhe i ka treguar dhembshuri dhe keqardhje ndaj tij.

Shkalla e tretë emërohet si siguri absolute. Një person i cili ka arritur atë shkallë ka kaluar perdet që mbulojnë botët e ekzistencës dhe ka arritur një besim i cili nuk është i lëkundshëm edhe kundër dyshimeve që sulmojnë në ushtri. (3)

Besimet e profetëve dhe udhëzuesve shpirtërorë kanë atë thellësi. Besime të forta të Profetit Fisnik (s.a.v.) i cili ka qenë një adresues i bukurisë dhe fjalës hyjnore të Allahut të Madhëruar dhe Abd al-Qadir Gilani i cili ka përparuar shpirtërisht aq shumë sa që mund të shihte Fronin Sublim ndërsa ishte akoma në tokë duke ndjekur shembullin e ai mund të jetë shembuj i asaj shkalle.

A është e mundur të përshkruani frikën dhe drithërimin që ata që kanë besime si oqeanet, ndjehen çdo moment sikur të ishin në prani të Allahut të Plotfuqishëm?

Edhe nga njerëzit, nga gjallesat, nga kafshët po ashtu ka të ngjyrave të ndryshme. Po All-llahut ia kanë frikën nga robërit e Tij vetëm dijetarët, All-llahu është mbi gjithçka, është mëkatfalës. (4)

Ndërsa njeriu merr njohuri për Zotin e tij me anë të shkencës, rritet dashuria dhe respekti ndaj Tij. Sepse, një përsosmëri e pafundme mbi të gjitha shkallët e përsosmërisë është natyrisht e denjë për një vlerësim të pafund. Një frikë e përzier me kënaqësi na mbulon përpara një personi të lartësuar shpirtëror, i cili posedon një shkallë të paarritshme me dinjitetin e tij të lartë dhe personalitetin e pamëshirshëm; atëherë le të shqyrtojmë se çfarë gjendje shpirtërore do të marrim në prani të Allahut të Plotfuqishëm i cili ka përsosmëri herë të panumërta më shumë se kaq.

Ndërsa Allahu ka një dinjitet dhe nder të pafund, Ai ka mëshirë dhe dhembshuri të pafund në të njëjtën kohë. Allahu është edhe i Mëshirshëm dhe i Fuqishëm ashtu siç përsëritet në shumë ajete në Kuran. Ndërsa Ai rrethon tërë botën e ekzistencës me dhembshurinë dhe mëshirën e Tij të pafund, Ai gjithashtu ndëshkon ata që rebelohen kundër rregullave të Tij dhe që fyen dinjitetin e Tij nga mosbindja e tyre.

Për rrjedhojë, një shërbëtor në prani të Allahut të Plotfuqishëm është në një situatë të tillë që ai ka kaluar përtej vetes së tij me tërheqjen e mëshirës së pafundme ndërsa zemra e tij po dridhet para frikës së zemërimit të Tij. A është e mundur që një person i tillë të rebelojë urdhrat e Tij dhe të shkelë ndalesat e Tij?

Kjo frikë e çon njeriun tek Allahu ashtu si dashuria. Në Koleksionin Nur, kjo çështje shprehet si më poshtë:

Të kesh frikë nga Krijuesi i Lavdishëm do të thotë të gjesh një mënyrë për mëshirën e Tij të dhembshur dhe të strehosh në të. Frika është një kamxhik; kjo ju drejton në përqafimin e mëshirës së Tij. Është e njohur që një nënë e frikëson butësisht foshnjën e saj, për shembull, dhe e tërheq atë në gji. Frika është më e këndshme për fëmijën, sepse e çon atë në përqafimin e saj të butë. Ndërsa butësia e të gjitha nënave nuk është veçse një dritë e mëshirës Hyjnore. Kjo do të thotë se ka një kënaqësi të madhe nga frika ndaj Allahut. (5)

Atëherë, qëllimi i dhënies së frikës është që ta çojë njeriun edhe te Allahu. Në këtë drejtim, nëse e përdorim atë ndjenjë në fusha të tjera dhe e bëjmë atë të largohet nga qëllimi i tij aktual, do të pësojmë humbje të mëdha. Kur keqpërdorim dashurinë tonë, vuajmë nga shumë mjerime siç nuk pranon të njëjtën përgjigje nga të dashurit, por duke u përbuzur prej tyre; në të njëjtën mënyrë, keqpërdorimi i ndjenjës së frikës e bën edhe jetën plot mjerim. Gjërat nga të cilat kemi frikë nga të cilat nuk janë të denjë të frikësohen në të vërtetë nuk mund të bëjnë asgjë përveçse të na bëjnë të kemi abuzime shumë të provueshme. Ata as nuk mund të na ndihmojnë dhe as na qetësojnë frikën.

Marrëdhënia e ndjenjës së frikës me besimin dhe soditjen përshkruhet si më poshtë në Fjalët:

Për një adhurues me një zemër të vërtetë të ndriçuar, është e mundur që edhe nëse globi i tokës të bëhej një bombë dhe të shpërthente, nuk do ta frikësonte atë. Ai do ta shikonte atë me çudi të këndshme si një mrekulli e fuqisë së Atij të Besueshëm të Përjetshëm. Por kur një filozof i famshëm i degjeneruar me një mendje të ashtuquajtur iluminist, por asnjë zemër nuk pa një kometë në qiell, ai u drodh në tokë dhe bërtiti me ankth: A nuk është ajo kometë që do të godasë tokën? (Me një rast, Amerika po dridhej me frikë nga një kometë e tillë dhe shumë njerëz lanë shtëpitë e tyre në mes të natës.) (6)

Burimet:

1. Kurani, Plaçka e Luftës (Al-Anfal); 2 (8: 2)
2. Hak Dini Kuran Dili, 3: 2367
3. Badiuzzaman Said Nursi, Emirdag Lahikasi, 1: 102-3
4. Kurani, Filluesi i Krijimit (Fatir); 28 (35: 28)
5. Fjalët (Sözler), f.331
6. Fjalët (Sözler), f. 19

https://questionsonislam.com/article/fear-word-terrifies-man-then-how-should-we-comprehend-fear-allah

Sipas Islamit, Ai është Allahu (xh.xh) Ai që krijon të mirën, mirësinë, bukurinë; dhe përsëri AI krijoI të keqen, të ligen dhe të shëmtuarën gjithashtu. Disa pyesin: “Si ka mundësi që Allahu krijon të keqen?”

Duket se ata njerëz nuk mund ta imagjinojnë veprimin e krijimit të së keqes nga Allahu (xh.xh) i përshtatet Atij. Megjithatë, në kundërshtim me besimin e përbashkët, kjo është një shenjë e sublimitetit të Tij.

Nëse një piktor është në gjendje të vizatojë pamjen e objekteve të shëmtuara, po aq të suksesshme sa ato të bukurive në të cilat ai tashmë ishte vërtetuar mirë, kjo do të thotë se ai është i përsosur në artin e tij. Nëse ai nuk do të ishte në gjendje të vizatonte me sukses fotografitë e objekteve të shëmtuara, kjo do të ishte një mangësi. Ky shembull mund të merret në lidhje me krijimin e së keqes.

Për më tepër, ajo që është e keqe nuk është ta krijosh por ta kryesh atë.

Le t’i pyesim ata që thonë: “All-llahu nuk e krijon të keqen”: Nëse nuk është Allahu, atëherë çfarë është? Në çdo përgjigje për t’i dhënë kësaj pyetje, ka të ngjarë të aplikohet për politeizëm. Krijimi është i veçantë për All-llahun (xh.xh) dhe Ai nuk ka ndeshës, ndihmës ose partner. Kjo është njëra anë e pikës.

Ne gjithashtu kemi anën tjetër të pikës, që është “testimi”. Nëse Allahu do të kishte krijuar vetëm mirësi, e keqja nuk do të ekzistonte kurrë. Atëherë nuk do të kishte asnjë pikë për të sprovuar njerëzit. Të bësh të ndaluara, të bësh mëkate dhe mohimi nuk do të ishte kurrë e mundur. Të gjithë do të ishin të pashmangshëm si engjëjt. Megjithatë, kjo nuk është ajo që dëshiron Zoti ynë. Ai dëshiron që qeniet njerëzore të mund të bënin gjithçka që dëshirojnë me vullnetin e tyre të lirë. Prandaj, Ai krijon atë që do të preferojë qeniet njerëzore.

Për shembull, dikush mund të shkojë në xhami ose në një pijetore. E para është e mirë dhe e dyta është e keqe. Allahu (xh.xh) krijon atë që njerëzit ju pëlqejnë. Nëse këmbët që çojnë një në pijetore bëhen gurë papritmas, nëse sytë që shikojnë gjërat e ndaluara ishin të verbër, nëse ata pa adhurim kapnin ndonjë sëmundje fatale, njeriu nuk do të kishte fuqi vullneti.

Atëherë është shumë mençuri të krijosh të keqen përveç së mirës, ​​në mënyrë që të veçojmë të mirën dhe të keqen nga njëri-tjetri. Unë mendoj se ky shpjegim është përgjigjja e pyetjes “Pse Allahu nuk e parandalon të keqen?”

https://questionsonislam.com/article/it-allah-swt-who-creates-evil-too

Atributet e Allahut

Atributet e Allahut janë trajtuar, përgjithësisht, në dy grupe: atribute individuale dhe atribute qenësore (pozitive).

Atributet individuale (dhatí)

Janë gjashtë atribute të posaçme vetëm për Individualitetin e Allahut, të cilat nuk është e lejueshme dhe e mundshme t’i jepen cilitdo nga krijesat e Tij.

Ekzistencë (vuxhud): Allahu është i qenë, ekziston. Ekzistenca e Tij është e një forme të posaçme vetëm për Të. Ekzistenca e tij është në vetvete. Mosqenia si e kundërta e qenies, nuk mund të diskutohet për Allahun.

Paraqenie (kidem): Allahu është i paraqenë, domethënë, ka ekzistuar gjithmonë, ekzistenca e Tij nuk ka fillim. Sado pas që të shkohet, nuk mund të gjendet një çast kur Ai të mos ketë ekzistuar.

Pasqenie (beka): Allahu është i përhershëm, ekzistenca e tij nuk ka fund. Sado para që të shkohet, nuk mund të mendohet një çast që Ai të mos ekzistojë.

Pangjashmëri me qeniet e krijuara (muhalefetun li’l-havadith): Allahu është krejt i ndryshëm prej qenive të krijuara e të përkohshme që janë krijuar në një pikë kohore të përkohshme e do të marrin fund në një pikë kohore të caktuar. Individualiteti i Tij është përtej çdo gjëje që mund të na shkojë ndërmend.

Njësi (vahdanijet): Allahu është një i vetëm në individualitetin, atributet dhe aktet e Tij, Ai s’ka partner dhe të ngjashëm.

Ekzistencë në vetvete (kijam binefsihi): Allahu ekziston nga vetvetja dhe në vetvete. Nuk ka ndonjë qenie tjetër, ndonjë vullnet dhe fuqi që të jetë shkak i ekzistencës së Tij. Ekzistenca e Tij është domosdoshmëri e individualitetit të Tij.

Atributet qenësore, pozitive (thubutí)

Edhe pse të ngjashmet e këtyre u janë dhënë njerëzve si të kufizuara dhe të ndërmjetshme, atributet qenësore (pozitive) të Allahut kanë karakter të pakufizuar dhe janë të drejtpërdrejta. Atributet qenësore të Allahut janë tetë.

Jetë (hajat): Allahu ka jetë, është i gjallë. Allahu ka një jetë të posaçme vetëm për Të dhe është i pavdekshëm.

Dituri (ilm): Allahu ka dituri, dituria e Tij përfshin gjithçka. Allahu di çdo gjë që ka ndodhur, ndodh dhe do të ndodhë.

Dëgjim (semi’): Allahu dëgjon gjithçka të hapur e të fshehtë. Shikim (basar): Krijuesi i Lartë sheh gjithçka. Asgjë s’mbetet e fshehtë prej Tij. Vullnet (irade): Allahu ka vullnet, Ai bën ç’të dëshirojë. Fuqi (kudret): Allahu është zotërues i fuqisë së pakufizuar e të pafundme. Fjalë (kelam): Allahu flet; e folura e Tij është e posaçme vetëm për Të. Krijim (tekvin): Allahu ka aftësi krijuese. Ai krijon nga asgjëja, ai e nxjerr qenien nga mosqenia. Krahu esh’arit i sunnizmit e trajton këtë atribut brenda atributit fuqi (kudret) pa e përmendur si atribut të veçantë.

Allahu e di më së miri.

Mbi Zotin, ne nuk mund të dimë asgjë tjetër veç atyre ç’na kanë mësuar. Mendja nuk mund të thotë asgjë në këtë fushë. Ajo çfarë mund të bëjë, është të pranojë udhëzimin e revelacionit dhe të zbulesës hyjnore. Këtë mund ta sjellim në një formë të kuptueshme me një shembull të tillë, si më poshtë:

Jemi disa vetë që po rrimë e po bisedojmë nën të njëjtën çati. Pas një grimëkohe dëgjojmë se troket dera e jashtme. Po, me të vërtetë po troket! Disa prej nesh, duke mos u mjaftuar me kaq, fillojmë të shfaqin opinione mbi personin që po troket, pa e parë, pa e ditur se kush është: Ai që po troket, është i tillë, i atillë… Kësaj i themi imagjinatë a përfytyrim. Kurse disa të tjerë nuk thonë asgjë, se nuk e kanë një aftësi të tillë. Po mendjes, ç’i takon të bëjë në një rast të tillë? Me trokitjen e derës, mendja duhet të vërtetojë se pas derës është dikush, ndërkaq, çështjen se kush është ai, duhet t’ia lërë vetë atij i cili kërkon të na tregojë se kush është duke i rënë derës si dhe me mënyrën se si i bie. Në këtë rast ndodh procesi që e quajmë të vrarët e mendjes, gjykim.

Në çështjen tonë, këtë shembull mund ta zbatojmë kështu: Ne përpiqemi ta njohim Zotin duke e vrarë mendjen, duke gjykuar shkallë-shkallë, nga veprat në emrat e Tij, nga emrat në atributet, nga atributet në shfaqjet e individualitetit të Tij. E thënë ndryshe, e shëtisim gjithësinë duke kaluar nga shfaqja e Tij, në veprat, në shfaqjen me anë të emrave dhe afrohemi te horizonti i shfaqjes së atributeve; nga e panjohura lartësohemi te bota e shenjave specifike paralajmëruese të Tij dhe, me shtimin e kënaqësisë së soditjes, vërtitemi të mahnitur duke parë shfaqjen e individualitetit të Tij. Pastaj, herë na zgjerohet frymëmarrja dhe na pushton hareja me anë të frymërave të bukurisë dhe dhembshurisë së Tij, herë drithërohemi e rrëqethemi mes frikës dhe impresionit.

Shihet qartë se, ne, brenda dimensioneve tona të dijes dhe të informacionit, nuk mund të themi asgjë për Individualitetin Krijues. Njohjen e Tij ia lemë, brenda gjuhës dhe simbolikës së Tij specifike, ndërgjegjes, e cila është pika ku bashkohen gjithësia e të panjohurave dhe gjithësia jonë e dëshmisë. Allahu njihet me anë të emrave, konceptohet me anë të atributeve dhe ekziston me anë të individualitetit të Tij. Sipas shprehjes së Hz. Ebu Bekrit, “pamundësia për ta rrokur Atë, është vetë perceptimi i Tij.” Ose Ai njihet brenda dimensioneve të pohimit që i dedikohet përkufizuesit më të madh, i cili thotë: “Nuk të njohëm dot ashtu siç je në të vërtetë, o i Ditur!”[1]

Në përkufizimet që mbart Kurani mbi aktet dhe veprimtarinë e Tij, e njohim si një Zot absolut, lartësohemi shpirtërisht me sa mundemi që ta njohim me anë të atributeve të përsosmërisë dhe ia shohim përsosmërinë (qenien pa kurrfarë të mete a mangësie) në bukurinë (burimi i bukurive të pafundme) e Tij.

Atëherë, duke e rinovuar edhe njëherë betimin tonë, mund të themi kështu: O Krijues Absolut! Është jashtë çdo diskutimi që nuk mundëm të Të njohim me të vërtetë dhe ashtu siç duhet! Por, duke pranuar se je për ne më afër se damari i qafës që na rreh, [2] duke pranuar, brenda kësaj afërsie që i përket botës normative, madhështinë Tënde të konstatuar në njohjen e qiejve si shfletosja e fletëve të një libri dhe harmoninë poetike të ekzekutuar në diapazonin mes syrit të një mize dhe poetikës diellore si një rrugë të ndritshme për shpirtin tonë, ta njohim individualitetin me anë të veprave të Tua në mijëra e qindramijëra etapa, bëhemi njësh me shfaqjet e Tua dhe shkrihemi në sigurinë që na jep neve!

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/a-mund-te-njihet-zoti-a-mund-te-perkufizohet/

Zoti është krejt tjetër nga çdo gjë që Ai ka krijuar, nga e vërteta dhe relativiteti i tyre. Në këtë botë të kufizuar, njeriu mendon, sheh dhe dëgjon në mënyrë të kufizuar.

Gjërat që njeriu arrin të shohë në këtë botë, janë në raportin pesë për një milion. Po kaq edhe gjërat që arrin të dëgjojë. Për shembull, ai nuk e dëgjon tingullin me frekuencë 40 Herc. Nuk dëgjon as tingujt me frekuencë që e kalojnë mijëshin. Kjo do të thotë se ai e ka të kufizuar mundësinë e perceptimit të tingujve që është përsëri një numërues tepër i vogël ndaj milionit. Shumë të ngushta janë edhe fushat e tij të mendimit dhe ndijimit. Atëherë, përpjekja e këtij njeriu që sheh, dëgjon, ndien dhe kupton në mënyrë kaq të kufizuar, për të gjykuar mbi Zotin duke e kufizuar Atë, duke i atribuuar Atij relativitet sasior dhe cilësor me anë të pyetjeve të trajtës “Si është Zoti”, “Pse nuk e shohim Zotin”, etj., do të thotë të mos e njohësh veten. E ç’je ti dhe ç’di ti, o njeri, që të dish edhe Zotin! Zoti s’ka të bëjë me kufizime sasiore dhe cilësore si dhe është aq i madh e sublim sa që nuk mund të matet me kriteret e tua të mangëta! Edhe sikur të shkosh ti përtej largësive një trilion vite dritë e t’i shohësh ato universe dhe pastaj t’i vësh njëra mbi tjetrën, ato nuk do të përbënin as diç të vogël e mikroskopike në raport me qenien e Tij! Kur ne nuk e njohim ende kontinentin e Antarktidës, si do të mund të kemi njohuri për madhësinë dhe cilësinë e Zotit që i vërtit të gjitha universet brenda fuqisë së Tij? Pikërisht pse është Zot, Zoti është i shenjtë e i pakarakterizueshëm në madhësi e cilësi. Ai është përtej çdo lloj përfytyrimi që ne mund të bëjmë!

Teologu thotë: Zoti është i ndryshëm nga çdo gjë që mund të të shkojë ty nëpër mend. Kurse mistiku thotë: Zoti është përtej së përtejmes së përtejmes së asaj që të shkon ty nëpër mend!..

Dekarti thotë: Njeriu është i kufizuar në çdo gjë. Dhe ai që është i kufizuar nuk mund ta mendojë atë që është i pakufizuar. Ndërsa qenia e Zotit është e pakufizuar, është eternale. Si rrjedhojë, njeriu, i cili mendon në mënyrë të kufizuar, nuk mundet ta rrokë apo ta konceptojë Atë!

Shkrimtari gjerman Gëte na flet me këto fjalë për Zotin, për këtë Qenie të panjohur: Të kujtojnë Ty me një mijë emra, o i Panjohur! Edhe sikur të të kujtoja Ty jo me një mijë, por me mijëra emra, prapë nuk do të quhesha se do të të lartësoja, sepse Ti qëndron përtej çfarëdolloj përshkrimi!

Mendimtarët e vlerësojnë Zotin si qenie, por si një qenie që nuk mund të njihet. Zoti nuk është ndër ato gjëra që mund t’i konceptojë e që mund t’i njohë njeriu. Syri nuk mund ta shohë, veshi nuk mund ta dëgjojë, ndërkaq, ti, o njeri, duhet ta besosh Atë ashtu siç profetët të kanë mësuar!

E si mund të njihet Zoti, kur Ai është burimi i parë, shkaku i parë, edhe i trupit tënd, edhe i diturisë tënde! Qenia jonë është hija e dritës së qenies së Tij, dituria jonë – një grimcë e diturisë hyjnore, që është mjedisi i Tij! Po, në një nivel të caktuar, rruga e njohjes së Zotit dhe e zotërimit të diturisë ekziston, vetëm se kjo është krejt e ndryshme nga rruga e njohjes së materies. Ata që nisen ta njohin Atë përmes një rruge të gabuar, janë veç disa fatkeqë që s’kanë mundur ta thyejnë krenarinë e egos së vet, që s’kanë mundur të ndiejnë e të shijojnë se ç’është vëzhgimi i vërtetë, të cilët, me përçartjen e kërkova Zotin, po s’e gjeta dot, nxjerrin në shesh perversitetin e tyre në emër të shkencave të natyrës e të filozofisë!

Allahu është një Zot i atillë që e tregon qenien e Tij, qoftë në botën të brendshme, ashtu edhe atë të jashtme, dhe në miraxhin, lartësimin e shpirtit dhe të zemrave, na tregon se qenia e Tij është e domosdoshme dhe e detyrueshme, si dhe na bën ne që ta ndiejmë Atë në thellësinë e shpirtit tonë. Ja, pra, kjo ndjenjë që buron prej ndërgjegjes sonë, që është rrënja e të gjitha diturive tona, është më e fuqishme se të gjitha shkencat, vetëdijet, mendjet, dhe idetë e kufizuara! Prandaj edhe shpesh, duke e lënë mënjanë trupin tonë dhe këtë parandjenjë të brendshme, biem në gabime e perversitete!

Gjithësia është mijëra gjuhë dhe mijëra akorde që na e kujtojnë këtë. Kurani, me gjuhën e Tij oratorike, është përkujtuesi më i madh, kurse Profeti ynë – kumtuesi më i shkëlqyer i saj!

“S’më nxë, tha i Vërteti, as toka, as qielli / Fshehtësisht u njoh prej zemrës.” Ibrahim Hakkë

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/cilat-jane-esenca-dhe-cilesite-e-zotit/

Shikimi është çështje përfshirjeje brenda dimensionesh, pas së cilës vjen edhe përfshirja konceptuale. Për shembull, në trupin e njeriut ka mikrobe; madje, vetëm në rrënjën e një dhëmbi gjenden, ndoshta, disa milion syresh. Me mundësitë dhe mjetet që zotërojnë, mikrobet përpiqen ta gërryejnë e ta shkatërrojnë dhëmbin e njeriut. Ndërkaq, njeriu as që e dëgjon zhurmën e tyre, ndoshta nuk di asgjë për ekzistencën e tyre! As bakteret nuk munden ta shohin njeriun në tërësi dhe, sidomos, kurrsesi nuk munden ta përfshijnë e ta konceptojnë atë. Në fakt, që të mund ta shohin njeriun duke e përfshirë plotësisht atë, duhet të ndodhen jashtë njeriut dhe në një pozicion krejtësisht të pavarur prej tij, si dhe, njëkohësisht, duhet të kenë një sy si teleskop. Kjo do të thotë se fakti që nuk munden ta përfshijnë njeriun, u bëhet pengesë për të mund ta parë. Bakteret në fjalë shohin vetëm atë gjë para së cilës ndodhen…

Një shembull të ngjashëm me shembullin që dhamë nga mikrobota, tashmë, le ta japim nga makrobota.

Le të mendojmë se po rrimë te objektivi i një teleskopi gjigand, i cili tregon një largësi prej katër miliard vitesh dritë. Prapëseprapë, informacioni që do të përftonim në këtë rast mbi universet dhe hapësirat, do të ishte sa një pikë uji në oqean! Ndoshta, lidhur me atë fushë që arrijmë të shohim me atë teleskop, mund të përftojmë të dhëna të tipit të hipotezave. Dhe, duke arritur, me anë të këtyre hipotezave, në hipoteza të reja, përpiqemi të sigurojmë të dhëna të reja.

Edhe këtu ne nuk do të mund të shohim dhe nuk do të mund të njohim as administrimin e gjithësisë, as trajtën e saj të përgjithshme, as dhe përmbajtjen dhe cilësinë e saj. Sepse, ashtu siç ndodh në mikrobotë, nuk arrijmë të sigurojmë një përfshirje tërësore dimensionale dhe konceptuale të saj.

Shihet se, ashtu siç mikroqeniet janë të paafta për të na përfshirë ne (si dhe ne ato me anë të mikroskopit) dimensionalisht, ashtu edhe ne jemi të paaftë që të mund t’i përfshijmë makroqeniet dimensionalisht, për rrjedhojë edhe konceptualisht.

Dhe tani, pas këtij shembulli le të mendojmë për Zotin. Profeti ynë thotë: “Në raport me Kursinë e Zotit, të gjitha universet – domethënë universet me shtrirje një trilion herë një trilion vite dritë – janë sa një unazë e hedhur në shkretëtirë. Edhe Kursija, në raport me Arshin e Tij, është sa një unazë e hedhur në shkretëtirë!”[1]Ç’madhësi tronditëse! Madhësi kjo, e dalë nga raportet mes Arshit dhe Kursijes, të trajtuara me anë të kritereve dimensionale! Krijuesi i Lartë, pikërisht nga Arshi dhe Kursija i bën efektivë vullnetin dhe urdhrat e veta, duke e vënë sakaq vendimin e vet në zbatim!

Dhe tani, ju, duke patur një identitet mikroskopik në raport me gjithësinë, sa absurde është pretendimi për të konceptuar të gjitha universet dhe hapësirat, po kaq absurde është edhe përpjekja juaj për ta konceptuar Arshin Madhështor, ndaj së cilës të gjitha universet janë diçka mikroskopike. Atëherë, si mundet të përfshihet dimensionalisht e konceptualisht Zoti vetë? Prandaj në Kuran thuhet: “Shikimet nuk mund ta përfshijnë Atë, kurse Ai i përfshin të gjitha shikimet.”[2]

Po, sytë dhe shikimet nuk mund ta njohin Atë, kurse Ai i sheh, i përfshin dhe i njeh të gjitha sytë dhe shikimet. Pranimi i këtij aspekti në këtë formë është kusht për ndriçimin e çështjes.

Le ta shohim çështjen në një tjetër aspekt. Nuri ose drita e Zotit është perdja e Tij. Kurse ne nuk mundemi ta përfshijmë as dritën e Tij! Kur Profeti u kthye nga miraxhi, sahabët e pyetën: A e pe Zotin? Dhe ai (sipas rrëfimit të Ebu Dherit) u përgjigj: “Ai është Nur, si mund ta shoh Atë?”[3] Kurse në një rast tjetër është përgjigjur: “Unë pashë një nur!”[4] Mirëpo nuri, drita, është krijesë, kurse Zoti është Drita e dritave, është Burimi i dritave! Është Zoti që i jep trajtë dritës, që e portretizon atë. Drita nuk është Zoti vetë. Është krijesa e Tij. Profeti e ndriçon më tej këtë çështje në një hadith tjetër: “Mbulesa (perdja) e Allahut është nur.”[5] Me fjalë të tjera, kërkon të na thotë se midis Zotit dhe nesh ka një nur, një dritë. Ne jemi të rrethuar me dritë. Atëherë, këtu ka një thellësi tjetër! Jemi të rrethuar, po themi. Por me atributet e Tij, jo me tjetër. Kurse atributet janë as tjetër, as e njëjta…

Po të hyhet në çështjet që kanë të bëjnë me hyjnitetin, subjekti në fjalë thellohet edhe më tepër, rëndohet dhe bëhet i papërballueshëm.

Si përfundim, mund të themi se Zoti nuk shihet. Mbulesa e tij është prej drite. Ju mund të shihni ç’mund të shihni, vetëm dritë mund të shihni!

Për shembull, kur të përpiqeni të kapërceni enigmën e nefsit emmare,[6] do të shihni një dritë të kuqe; kur të vini tek nefsi leuuame,[7] blu; kur të arrini te nefsi mutmeinne,[8] do të shihni një nur, një dritë jeshile. Pas kësaj, do të arrini në një nivel të tillë ku nuk do të mundni ta dalloni dhe përcaktoni ngjyrën e nurit, dritës që do të shihni atje. Këto janë vëzhgime që u përkasin të urtëve, evlijave, njerëzve të lartësuar shpirtërisht dhe realizohen vetëm me anë të përvojave të ndërgjegjes.

U përpoqa ta parashtroj e ta trajtoj subjektin tonë me këto ngjyrat sa për të dhënë një mendim. Edhe ajo çka do të shihni ju, do të jetë hija e hijes së nurit, dritës së Zotit! Prandaj, nisur nga kjo, prapë nuk do të quhet se keni parë gjë!

Dhe tani le ta trajtojmë këtë subjekt në një aspekt të tretë. Ibrahim Hakiu thotë: Zoti im nuk ka shembull, nuk ka të ngjashëm a të kundërt. S’ka të bëjë me trajtën, është i shenjtë ai Zot i Lartë!

Ashtu është, Zoti ynë nuk ka të kundërt. Dhe kjo është një specifikë shumë e rëndësishme. Që diçka të mund të shihet, duhet të ketë të kundërtën e saj. Ti e sheh dritën, se përballë saj ndodhet errësira. Po kështu, ti bën fjalë për gjatësi të ndryshme: ky send është dy metra, tjetri, tre, etj. Pra, gjatësia e sendeve del në pah dhe konkretizohet si nga krahasimi me njësinë e masës së saj që është e ngjashme, ashtu edhe me vlera që janë të ndryshme ose të kundërta me njëra-tjetrën.

Kurse Zoti nuk ka as të ngjashëm, as të kundërt me vetveten si drita me errësirën ose si përmasat që të mund të shihet e të konkretizohet.

Le ta trajtojmë këtë çështje edhe nga pikëpamja fizike. Vallë, sa përqind të hapësirave dhe objekteve që i ekspozohen, mund të shohë njeriu? A mund të jepni ju një shifër të gjërave që shihni? Le ta mendojmë se një miliard herë një miliard nga sendet që mund të shihen, i janë ofruar shikimit tonë në këtë ekspozitën e gjithësisë ku jetojmë dhe na është thënë: Urdhëroni e shihni, merrni mësim dhe duartrokiteni Krijuesin! Mirëpo ne mund të shohim vetëm pesë ndër një milion të gjërave që na janë paraqitur, kurse diferencën as që e njohim, madje! Ne, p.sh., shohim vetëm valë të caktuara drite dhe vetëm gjatësi vale të caktuara. Atëherë, vini re me kujdes: njeriu që pyet Pse nuk e shoh Zotin, kërkon ta fusë Zotin, i cili mban në dorë të gjitha universet, brenda atij pesëpërmilionëshit që sheh vetë nga gjithësia e vockël ku gjendet vetë! Ah, ç’mendim i mjerë!

Sigurisht, Atë do ta shohë ai që heq mijëra dhimbje koke përballë librit të gjithësisë me përmbajtjen dhe çështjet e tij të komplikuara. Atë do ta shihnin profeti i madh, Hz. Musai, dhe zotëria i profetëve, Hz. Muhamedi (a.s.), sigurisht, sipas situatës vetjake të tyre. Edhe të tjerët, sipas hapit të tyre. Dhe në këtë mes ka një nxitje të madhe për të menduar, për ta vrarë mendjen. Ata që duan të jenë zotërinj e mbretër në jetën e përtejme, në këtë botë do të përpiqen t’i ripërtërijnë vazhdimisht strukturat e kokës e të zemrës; më drejt, për ta parë dhe dëgjuar Zotin atje ashtu siç u ka hije njerëzve të lartësuar mendërisht e shpirtërisht, këtu duhet t’i mbajnë gjallë e t’i venë në punë mendjen dhe shpirtin, duhet ta mbajnë gjallë devocionin e tyre, nuk duhet të shkojnë atje me një kovë ujë në dorë, por duke bartur një oqean… Natyrisht, sipas kapaciteteve. Ibrahim Hakiu thotë kështu duke interpretuar një hadith:

“S’më nxë, tha i Vërteti, as toka, as qielli / Fshehtësisht u njoh prej zemrës.”

Ç’bujar dhe bamirës është ajo Qenie e Lartë, ndaj madhështisë së të cilit universet s’janë as sa një molekulë, që e shfaq veten në zemrën e çdo besimtari duke u bërë pretekst për pasurimin ndjesor të tij!…

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/pse-nuk-e-shohim-zotin/

Edhe kjo është një nga pyetjet më të shpeshta që bëhen.

Këtë pyetje unë e shoh si një shenjë të profetësisë së Muhamedit (a.s.) dhe, duke u përkulur përballë vërtetimit sot të asaj çka ai pati paralajmëruar katërmbëdhjetë shekuj më parë, them me bindje të plotë: “Eshhedu enne Muhammeden Resulullah – Dëshmoj se Muhamedi është i Dërguari i Allahut!”

Po, i Dërguari i Madh është përfaqësuesi i nderuar i Zotit! Ai pati vëzhguar si në ekran çdo gjë që do të ndodhte gjer në ditën e kiametit, katastrofës së kësaj bote dhe ringjalljes dhe, çdo gjë që pati thënë, e pati thënë fare drejt! Aq të qëlluara janë konkluzionet që pati dhënë mbi ngjarjet që do të ndodhnin më pas dhe aq të qëlluara fjalët që pati thënë, sa, kur erdhi koha, të gjitha u realizuan një për një ashtu siç pati konkluduar dhe siç qe shprehur ai!

Ja se ç’pati thënë një herë (gjë që sahabëve as që do t’u shkonte ndërmend): “Do të vijë një ditë dhe, njerëzit, duke ndenjur këmbë mbi këmbë, me mendjemadhësi, krenari e egoizëm, sikur të kishin arritur të zgjidhnin çdo gjë, do të thonë: “Këtë Zoti e krijoi, atë Zoti e krijoi, po Zotin vetë, kush e krijoi?”[1]

Kur më qe drejtuar për herë të parë kjo pyetje, qeshë menduar me vete e pata thënë: “Eshhedu enne Muhammeden Resulullah!” Si e ke parë që atëherë këtë ditë e sa drejt e ke shprehur! Do të ishte e pamundur të shprehej më bukur paaftësia njohëse dhe mjerimi i mendimit të njerëzve me egoizëm të faraonizuar, i njerëzve që u atribuojnë hyjnitet shkaqeve e që ngrihen ta shpjegojnë çdo gjë në mjedisin e shkaqeve!

Duke kaluar, tani, në çështjen themelore, edhe kjo është një ndër pyetjet e hedhura në shesh prej mohuesve, heretikëve. Në shumicën e rasteve, mendjet e papjekura mbeten nën peshën e pyetjeve të tilla dhe shtypen. Ato s’munden ta kuptojnë se ç’është e përjetshmja dhe kurrsesi nuk munden ta vlerësojnë se ç’është rrethi vicioz i zinxhirit shkaqe-pasoja dhe se ç’mundet të pohojë një mashtrim i tillë! Prandaj edhe bien në lëkundje dhe pandehin se edhe Zoti është një shkak krejt si shkaqet e tjera, pra, ekziston një shkak që e ka sjellë në shesh atë dhe, sipas këtij arsyetimi, Zoti është një pasojë. Është e qartë se në themelin e një arsyetimi të tillë ka një alogjizëm që buron nga mosnjohja e Zotit, i cili s’mund të jetë i tillë po qe se është një ndër shkaqet e zakonshme të zinxhirit që sapo përmendëm, domethënë pasojë e një shkaku paraprak! Zoti është krijuesi i shkaqeve dhe ekzistenca e tij nuk ka fillim!

Teologët janë përpjekur gjer më sot ta vërtetojnë ekzistencën e Zotit, krijuesit të shkaqeve, duke parashtruar me metoda të ndryshme se a ka apo jo zgjidhje një lidhje e tillë zinxhirore e shkaqeve. E shohim të dobishme që ta parashtrojmë këtu me nja-dy shembuj esencën e mendimeve të tyre.

Teologët thonë se të mendosh që shkaqet vazhdojnë në formë zinxhiri, do të thotë të mos e njohësh cilësinë e atyre shkaqeve dhe të jesh indiferent ndaj Krijuesit. Nuk është e drejtë të supozosh mundësinë që materia të jetë identiteti i zinxhirit të një pjese shkaqesh të mbërritur nga pafillimi (eterniteti) gjer në ditët tona. Të pranosh mundësinë e një gjëje të tillë është thjesht një vetëmashtrim. Për shembull, të thuash se veshja e tokës me bimësi është e varur prej ajrit, ujit dhe diellit, se ajri, uji dhe dielli janë të varur prej elementësh si oksigjeni, hidrogjeni dhe karboni, etj., se këto të fundit prej grimcash e, këto grimca, prej grimcash më të vogla. Të pranosh mundësinë e kësaj dhe të besosh se prejardhja e materies mund të shpjegohet me këtë rrugë, është një argumentim i sajuar dhe vetëmashtrim, sidomos, kur, në një etapë të caktuar, këtij argumentimi t’i dalin para antilënda, antiatomi, etj., kur metafizika të dalë fituese mbi fizikën dhe sidomos kur të shohësh se të gjitha shkaqet, që nga i pari e gjer tek i fundit, funksionojnë në një harmoni jashtëzakonisht të përsosur si nga një ligj më vete, si nga një nëpunës më vete!

Të thuash “kjo prej kësaj, kjo prej kësaj, kjo tjetra prej kësaj” e, kështu, pa mbarim, jo vetëm që nuk zgjidh dot asnjë çështje, por, përkundrazi, çdo çështje e sjell në një gjendje pa rrugëdalje. Sepse ta shohësh të mundur një gjë të tillë, është njëlloj si të mendosh në mënyrë naive se arsyetimi “veza ka ardhur nga pula e pula nga veza” mund të shtrihet pas (drejt fillimit) pa mbarim, pa hasur në një pikë fillestare. Gjersa të kemi pranuar se njërën prej këtyre, pulën apo vezën e ka krijuar Individualiteti Eternal me mundësi të pakufizuara, të gjitha pretendimet do të mbeten të pambështetura. Por çështja ndriçohet në çast kur ekzistenca e këtyre t’i atribuohet Krijuesit të Lartë, ekzistenca e të cilit është e vetvetishme. Pas kësaj, nuk ka asnjë dallim në se Ai e ka krijuar vezën si një qelizë të vetme, apo pulën, funksioni i të cilës është të sigurojë vazhdimësinë e llojit duke bërë vezën.

Ashtu siç mospranimi i kësaj, por këmbëngulja për të thënë “kjo prej kësaj” pa krye, nuk do t’i bënte dritë asnjë çështjeje, po ashtu do të radhiste pas çdo përgjigjeje pikëpyetje e dyshime të reja. Për shembull, shiu prej resë, reja prej pikëzave pozitive-negative, këto prej dukurisë së avullimit, avullimi prej ekzistencës së ujit, uji prej elementëve përbërës të tij… Kështu, zinxhiri i shkaqeve mund të vazhdojë më tej dhe, kudo që të ndalohet, njeriu ndodhet para alternativave mund të jetë kështu, mund të jetë ashtu, duke e ndjerë veten në prehrin e hipotezave e duke u përpjekur për t’u kënaqur me to. Dhe kjo s’është tjetër veçse prirje për ta shpjeguar me përçartje fëminore të gjithë materien që ekziston brenda një rregullsie dhe harmonie të përsosur, me marrëdhënie të ndërsjella midis pjesëve përbërëse të saj dhe që ndihet se është krijuar prej një Dore të urtë, si dhe nxirje e horizontit dhe synimit të diturive. Ndërkaq, për çdo rezultat ndihet absolutisht nevoja e një shkaku të kuptueshëm. Zgjatja pas (drejt fillimit) e shkaqeve jashtëkuptimore e jashtëlogjike, mendimi se zgjatja u jep atyre kuptim, është një marrëzi siç është marrëzi ta shohësh të pamundurën të mundur.

Tani të përpiqemi për ta ndriçuar këtë specifikë me një shembull. Ta zëmë se unë po rri mbi një karrige që s’i ka dy këmbët e pasme. Që karrigia të mos rrëzohet, është mbështetur mbi një karrige tjetër, por po të tillë, vetëm me dy këmbët e parme, prandaj edhe ajo e mbështetur mbi një karrige tjetër e kështu pa fund me që të gjitha karriget janë të tilla. Edhe nëse kjo situatë do të vazhdonte me shifra që nuk do t’i nxënin koha dhe hapësira, po qe se nuk do ta mbështesnim, më në fund, vargun e karrigeve në një send plotësisht të qëndrueshëm, zinxhirëzimi i pafund i këtij procesi nuk do t’i bëhej dot “këmbë e pasme” karriges, pra, nuk do të zgjidhte asgjë!

Ja dhe një model tjetër. Le të mendojmë se kemi vënë para vetes një zero. Po qe se para saj nuk vendosim një numër pozitiv çfarëdo, shtimi i zerove të tjera pas saj nuk do t’i përftonte asaj asnjë lloj vlere. Edhe sikur të radhiteshin njëra pas tjetrës një trilion herë një trilion zero, vlera e përgjithshme e tyre do të mbetej përsëri zero. Por sapo që para saj të vendoset një numër, zeroja do të marrë vlerë sipas atij numri. Kjo dukuri ka këtë kuptim: Po qe se një gjë nuk zotëron qenie të pavarur dhe nuk qëndron dot në këmbët e veta, është e pamundur që gjërat nevojtare si ajo vetë t’i japin ekzistencë asaj e të bëhen mbështetje për të. Bashkimi i gjërave që janë nevojtare për të njëjtën gjë dhe të mangëta në të njëjtën gjë, nuk do të vlente për asgjë tjetër veçse për të shumëzuar nevojtarinë dhe për ta shtuar mangësinë. Mbetet të themi se, edhe sikur – po supozojmë – të pranohej ndërhyrja e shkaqeve, do të duhej që, sipas parimit të përputhshmërisë midis shkakut dhe pasojës që është ndër ligjet e palëkundura të fizikës, midis pasojës dhe shkakut të kishte një marrëdhënie të kuptimtë. Sipas kësaj, është e nevojshme t’i gjindet një shkak çdo gjëje, për shembull, që nga shndërrimi i globit tokësor në një mjedis të përshtatshëm për zhvillimin e jetës e gjer te njeriu si një qenie që mendon, madje ai shkak të jetë i kuptimtë dhe i tillë që t’i mjaftojë fuqia për ta prodhuar atë gjë apo rezultat, apo pasojë, quajeni si të doni.

Ndërkaq, merrni e shihni që nga gjendja e sotme e globit tokësor, domethënë shpejtësia e tij, largësia nga dielli, atmosfera me shtresat e saj, periodiciteti, pjerrësia e kuptimtë e boshtit të tij ndaj rrafshit, qëllimet dhe shërbimet që përmbajnë gazrat që përbëjnë atmosferën e gjer te korja tokësore dhe mbulesa bimore, te detet dhe ligjet e fshehta që veprojnë në to, te erërat dhe detyrat që kanë përsipër e kryejnë ato, e do të vëreni se këto e mijëra e qindramijëra ngjarje e dukuri të tjera si këto marrin udhë në një harmoni të tillë që t’ua dedikosh shkaqeve shurdhmemece dhe rastësive endacake, do të thotë që mendja t’i dalë kundër vetvetes!

Edhe në se në këtë fushë ose në këtë specifikë teologët kanë hapur shtigje në unitetin e krijimit duke i vënë të gjitha shkaqet në vendin e vet pas trajtimit të tyre me rrugën e zinxhirëzimit dhe qarkullimit të mbyllur dhe duke e mbështetur punën tek Zoti, krijuesi i shkaqeve, për rrjedhojë, duke e quajtur çdo gjë qenie të mundshme, ndërsa Zotin, qenie të domosdoshme, përfundimi i arritur prej tyre mund të arrihet me një rrugë më të frytshme e më shpëtimtare. Fakti që në çdo vepër të Krijuesit të Lartë ndodhet vula e Tij, është jo një, por mijëra argumente për ekzistencën e tij. Në ditët tona, kur shkencat teorike dhe eksperimentale kanë filluar t’u bëjnë dritë enigmave të gjithësisë, secila shkencë me gjuhën e vet specifike është kah e shpall ekzistencën e Tij dhe kah e thërret me zë të lartë emrin e Tij!

Duke ua lënë fjalën veprave shumë të vyera rreth këtij subjekti, të shkruara nga shumë autorë, po i kthehem esencës së diskutimit tonë.

Po, çdo gjë është e krijuar pas. Kurse krijuesi është Zoti. Ai vetë nuk është i krijuar pikërisht pse është Zot! Çdo gjë e krijuar është krijesë dhe nevojtare. Kurse Ai është qenia absolutisht e domosdoshme, me ekzistencë të vetvetishme, i vetëmjaftueshëm, pra, aspak nevojtar dhe ndaj askujt. Çdo gjë mbështetet tek Ai, të gjitha gjërat e errëta, gjërat që duket sikur nuk do të mund të shpjegohen, me anë të Tij ndriçohen. Ai është që krijon, Ai është që i jep vazhdimësi jetës, që tërheq, shtyn dhe çon drejt një synimi të caktuar. Më në fund, përtej Tij nuk ka gjë tjetër që edhe për Të të kërkohet një shkak!

Le të përpiqemi që edhe këtë ta shpjegojmë me nja dy shembuj.

Për shembull, trupin ma bartin këmbët, kurse këmbët m’i bart toka. Pasi të kemi gjetur një bartës të tillë të kuptimtë, them se s’është fare e nevojshme të kërkojmë shkaqe të tjera të reja përtej tij. Tjetër, le të themi se vagonin e fundit të trenit e tërheq vagoni që i ndodhet para, atë vetë, vagoni që i ndodhet para e, kështu, me radhë, gjersa të arrijmë te lokomotiva për të cilën themi se “lëviz vetë” në saje të ndërtimit dhe funksionimit që janë specifike për të.

Këta shembuj që dhamë, kanë të bëjnë me materien e krijuar nga Zoti dhe me mundësinë për mendjet e gënjyera që të ndërrojnë lokomotivë duke nxjerrë në shesh shkaqe gjithnjë të reja. Mirëpo sado që t’i ndërrojnë lokomotivat duke kërkuar gjithnjë të reja, do të jenë të detyruar, në praktikë, siç ndodhi me vagonët që sapo morëm si shembull, që të ngecin ose thjesht që të ndalen, të mbështeten në një pikë, atje ku do t’ua përplasim sysh të vërtetën duke u thënë: “Ja, pra, fundi i shkaqeve tuaja!”

Një çështje tjetër, këtu, që i turbullon mendjet, është që njeriu, i cili mendon në mënyrë të kufizuar, duke mos mundur ta rrokë, ta mendojë e përfshijë konceptin e eternitetit (pafillimshmërisë), e sheh materien si eterne (të pafillimtë) dhe, pas kësaj, njeh mundësinë, brenda një të kaluare pamundësisht për t’u shprehur me shifra, e disa dukurive dhe evenimenteve krejtësisht të pamundura.

Së pari, eterniteti dhe koha nuk janë kategori identike. Ndërsa eterniteti është pakohshmëri, koha është e lidhur ngushtësisht me materien dhe e kufizuar nga materia si dhe relative në vartësi të sistemeve të referimit. Në raport me eternitetin, kohët, të shprehura me katrilion herë katrilion vjet, nuk mund të përbëjnë, po themi, as një të dhjetën e tij. Ndërkaq, ekzistenca, në zinxhirin e shkaqeve, e pikës së fillimit të materies, si një parim fundamental, ky, sot është një subjekt pothuaj i njohur dhe i pranuar nga të gjithë. Lëvizja e elektroneve, e fshehta në fizikën e bërthamës, procesi enigmatik në diell që emeton radiacion vazhdimisht dhe efektiviteti në tërë gjithësinë i ligjësive të termodinamikës, janë, në madhështinë e yjeve dhe shkëlqimin e diejve, një mijë e një mesazhe se çdo gjë e ka një fund. Kurse ekzistenca e një fillimi te çdo gjë që e ka një fund, është aq e qartë dhe evidente, sa të mos ketë nevojë për të diskutuar mbi të!

Për rrjedhojë, çdo gjë, ashtu siç me fillimin e ekzistencës së vet flet për Krijuesin, ashtu edhe me shuarjen dhe mbarimin e vet argumenton se Krijuesi nuk ka fillim dhe fund. Sepse, ashtu siç është e natyrshme se diçkaje që ka fillim, do t’i vijë fundi një ditë, është po aq e detyrueshme që edhe diçka që s’ka fillim, të mos ketë fund. Prandaj edhe ne, materien dhe çdo gjë që del në shesh prej saj, e shohim me syrin se nesër nuk do të jetë më edhe nëse ekziston sot. Veçse konsumimi i ngadaltë i lëndës dhe dekompozimi gradual i universeve është një proces mjaft i qetë dhe cilësisht mashtrues për shumicën. Por ç’e do se, sado ngadalë e qetë, botët e zhvilluara nga një e kaluar e gjatë gjer në ditët e sotme, jashtë çdo diskutimi që një ditë do të shpërbëhen, do të fshihen e do të mbarojnë. Po, edhe në se materia ekziston sot, i ndriçuar nga një sërë përfundimesh pozitive, askush nuk ka dyshim se ajo po shkon drejt tjetërsimit. Dhe, tani, le të përpiqemi t’jua sqarojmë këtë me shembullin e një treni:

Supozoni se një tren u nis me shpejtësi 55 km/orë nga stacioni i Izmirit për në stacionin e Turgutlliut që ndodhet 55 km larg. Kuptohet se me këtë shpejtësi treni do të arrijë në stacionin e Turgutlluit pas një ore. Pas gjysmë ore ecjeje me këtë shpejtësi, treni e ul shpejtësinë gjysmë për gjysmë, për pasojë, në gjysmën e mbetur të orës, me shpejtësinë e përgjysmuar mund të kapërcejë vetëm gjysmën e distancës së mbetur prej 27.5 km. Le të mendojmë, në vijim, se, pas gjysmë ore rrugë me këtë shpejtësi, treni përsëri do ta ulë shpejtësinë përgjysmë e kështu me radhë. Për pasojë, treni që e ul përgjysmë shpejtësinë çdo gjysmë ore, nuk do të arrijë kurrë në destinacion. Në të vërtetë nuk ndodh kështu. Më në fund, largësitë do të mbarohen dhe treni do të arrijë patjetër atje ku i duhej të arrinte. Mirëpo, për sa kohë që treni do të ecë me këtë ritëm, njeriu do të pandehë se kurrë nuk do ta arrijë në vendmbërritjen.

Po kështu, edhe materia, ecën drejt një zbërthimi dhe shpërndarjeje. Kjo, qoftë edhe pas disa milionë vitesh më vonë, absolutisht do të vërtetohet. Dhe, përveç Qenies së Vetvetishme, çdo gjë tjetër do të marrë fund, e sakaq vetëm Ai do të mbetet!

Si përfundim, Zoti ekziston dhe është krijuesi i çdo gjëje. T’i atribuosh Atij cilësi së diçkaje të krijuar, është mjerimi i mendimit që nuk mundet ta dallojë krijesën nga Krijuesi. Heretikët e mjerë që e kanë hedhur në shesh një përfytyrim të tillë rrëqethës, ndërsa kërkojnë të duken të mençur, as që i bien në të se në ç’kontradiktë kanë rënë me mendjen! Po, më në fund, në se do të ngrihej sot dikush e do t’i atribuonte materies eternitet dhe do ta mohonte Individualitetin e Lartë, kjo do të ishte diçka e çuditshme dhe, aq sa e çuditshme, do të ishte edhe një pretendim fanatik.

Por ç’e do që një pjesë materialistësh që nuk i zotërojnë me kompetencën e duhur materien dhe dukuritë, megjithëse janë të pasaktë në mendimet dhe gënjeshtarë në deklaratat e tyre, do të vazhdojnë të gënjejnë një sërë njerëzish naivë gjer ditën kur dekompozimin, që e ka mbërthyer kokë e këmbë materien dhe konsumimin që i është ngulur atomit para, do t’i parandiejnë dhe njohin bashkë me kuptimin dhe rezultatet e tyre!

Se si qëndron e vërteta, e di Individualiteti i Lartë, dituria e të cilit përfshin tërë materien!

A. EMRAT E ALLAHUT

Po qe se do t’i kishim marrë emrat që kemi, jo duke na i vënë prindërit që në lindje, por më vonë, sipas aftësive dhe mjeshtërive tona, dikush do të quhej “murator”, dikush “marangoz”, dikush “mësues”, dikush tjetër rrobaqepës e kështu me radhë. Mirëpo emrat na vihen jo sipas mjeshtërive që fitojmë kur rritemi, por sipas dëshirës së prindërve tanë qysh kur lindim. Madje, disa herë ndodh që të na vihen emra që s’na përshtaten aspak ose që s’kanë të bëjnë aspak me ne.

Një përngjasim i tillë që po përdorim për të ardhur te shpjegimi i emrave të Allahut mund të duket, në vështrim të parë, vulgar dhe i papëlqyeshëm, por ç’e do se në përshkrimin e të vërtetave abstrakte, qysh në krye të herës është vepruar po në këtë rrugë duke përdorur thjeshtimin dhe vulgarizimin e shprehjeve.

Emrat e Zotit na janë mësuar neve nga vetë Ai me ndërmjetësimin e robve të Tij të zgjedhur duke u mbështetur në veprimtarinë e Tij në gjithësi. Për shembull, në gjithësi është një bukuri që e shohim krejt hapur. Këto bukuri, si ylberi, të ndërthurura me njëra tjetrën, e kanë mbështjellë tërë ekzistencën. Në mal e në fushë, në pranverë e në lule, në sy e në vetulla sundon një valle bukurish. Ka mijëra vjet që, për ta shprehur mahnitjen për këto bukuri vetëm duke parë pamjen e tyre të jashtme, mijëra shkrimtarë e poetë janë përpjekur vazhdimisht për t’i bërë epike këto bukuri dhe, megjithëkëtë, shumë pak gjëra kanë mundur të thonë në krahasim me ato që mund të thuhen! Të gjitha këto bukuri që nuk do të mund të mbaronim duke i përmendur dhe përshkruar, sigurisht që mbështeten në një emër të Zotit që e shpreh këtë kuptim, që është emri “Xhemil”, “i Bukur”.

Gjithashtu, në natyrë bëhet një dhënie dhe shpërndarje furnizimi brenda një rregulli dhe rregullsie të imtë. Nga qeliza te rinoceronti, çdo gjallesë ushqehet me një furnizim dhe racion ushqimor në përshtatje me natyrën e saj. Ndërsa engjëjt furnizohen dhe ushqehen me ibadete dhe tesbihe, njeriu furnizohet dhe ushqehet me mish, kurse xhindët, me kocka! Ja, pra, kjo veprimtari që e shohim me sy, pa asnjë dyshim, vërteton emrin Rrezzak të Allahut, Zotit të gjithësisë!

Po qe se ne nuk do t’i kishim ditur emrat Xhemil dhe Rezzak të Allahut, pasi të vërenim veprimtarinë e Tij do t’i thonim: “Ti je Xhemil”, Ti je “Rrezzak”! Po kështu, duke i vënë re dhe kuptuar veprimtaritë e tjera të Allahut, do t’i drejtoheshim me emërtimet e atyre veprimtarive. Ja, pra, pasi na ka treguar veprimtarinë e Tij në gjithësi, për të mos na lejuar ne që të bëjmë gabim, Allahu e ka emërtuar veten me këta emra. Ndërkaq, emrat hyjnorë janë induktivë dhe të fiksuar. Ne vetë nuk mund të sajojmë emra për Individualitetin Hyjnor.

Këta emra mbështeten në disa cilësi dhe atribute që i reflektojnë ata. Po të shprehemi përsëri me shembuj krahasues si më sipër, është e pamundur që dikush i cili nuk është marangoz, të quhet marangoz, ose i cili nuk është bukëpjekës, të quhet bukëpjekës, ose i cili nuk është rrobaqepës, të quhet rrobaqepës, e kështu me radhë. Ja, pra, emri “Xhemil”, “i Bukur”, i Zotit, që e pranojmë se ekziston tek Ai dhe që e vërejnë disa njerëz të një niveli të caktuar, mbështetet në atributin “Xhemal”, “Bukuri” që është burimi i të gjitha bukurive. Si ky, të gjithë emrat mbështeten në një cilësi apo atribut që u bëhet burim dhe, të gjithë atributet mbështeten në ekskluzivitetin hyjnor të emërtuar, në terminologjinë përkatëse, “she’n”; po qe se e përdorim këtë term për njerëzit, do të thotë kapacitet, aftësi, talent, atribute, këto, që nuk është me vend të përdoren për Zotin. Kjo do të thotë se aktet mbështeten në emrat, emrat në atributet, atributet në ekskluzivitetin hyjnor dhe ekskluziviteti hyjnor mbështetet në Individualitetin e Zotit. Atëherë, ndalojmë këtu dhe themi si i Dërguari i Allahut: “Nuk të njohëm dot ashtu siç është e vërteta, o i Gjithëditur!” Gjithashtu themi po si Ebu Bekri: “Të jesh i paaftë për të të kuptuar Ty, do të thotë të të kuptosh Ty!” Dhe përkulemi më dysh me droje e edukatë!”

Sunitë kanë ditur t’i lidhin në afërsi të gjitha qeniet në gjithësi me Allahun. Në të vërtetë, janë Profetët ata që na e kanë mësuar neve se ç’është marrëdhënia e cilësisë së materies me Zotin, se shfaqje e cilëve emra dhe atribute është cilësia e gjërave që përbëjnë materien. Ajo ç’kanë bërë sunitë, është që, duke i formuluar këto të vërteta, t’i shprehin në nivelin e horizontit të njohjes sonë.

Emrat e Allahut ne mundemi t’i dimë vetëm me anë të deklaratave të Profetit tonë Muhamed (s.a.s.). Në Kuran, për emrat e Allahut është bërë fjalë me shprehjen “esma-ul husna” që do të thotë “emrat më të bukur”: “Ai Allah që, përveç Tij nuk ka zot tjetër. Emrat më të bukur janë të Tijët!” (Taha, 20/8; Hashr, 59/24) Siç bëhet e ditur në ajet, emrat më të bukur dhe që argumentojnë kuptimet më të larta, i përkasin Allahut!

Allahu (xh.xh.) ka shumë emra që përmenden në Kuran dhe hadithe. 99 prej këtyre janë bërë të ditur në hadithet Profetike. Në një hadith, Profeti ka thënë kështu: “Allahu ka 99 emra. Ai që i mëson e i thotë përmendësh këta, që, në sjelljen e tij ndaj Allahut, duke i ruajtur kufijtë e emrave të bukur, bën adhurim duke i ruajtur kufijtë e emrave të bukur dhe duke i respektuar siç duhet ata, hyn në xhenet!”[1] Në vazhdimin e hadithit janë bërë të ditur 99 emrat e Allahut, që janë:

Allah: emri i përveçëm e i posaçëm i Zotit që argumenton Individualitetin i cili përmbledh në vetvete të gjithë emrat dhe atributet e vet.

Rrahman (mëshirues): tregon mëshirë për të gjitha krijesat e veta, besimtarë e jobesimtarë dhe u jep të mira.

Rrahim (shumë mëshirues, bamirës, shpërblyes): ky atribut shpreh mëshirën e posaçme të Allahut për ata që favorin e Allahut me anë të atributit Rrahman e vlerësojnë bukur me anë të besimit.

Melik (sundimtar): sundimtari i vërtetë i ekzistencës.

Kuddus (i shenjtë): Allahu s’ka të bëjë me asnjë lloj të mete e mungese, është i pakufizueshëm e i papërshkrueshëm, është i përsosur në çdo veçori të Tij dhe krejt i pastër.

Selam (shpëtues): Allahu është burimi i çdo shpëtimi e paqeje, i pastër nga të metat e mangësitë, ai që i nxjerr robtë e vet në shpëtim e paqe.

Mu’min (besues, besimtar, i besës): Allahu jep besim dhe siguri, largon dyshimet dhe lëkundjet, u jep besim atyre që mbështeten te Ai, u jep siguri atyre që kanë frikë dhe i mbron.

Muhejmin (mbrojtës, ruajtës, marrës nën ruajtje): Allahu vëzhgon, është dëshmitar për çdo gjë dhe merr nën ruajtje e mbrojtje çdo gjë.

Aziz (i çmuar, i vyer, i shenjtë): Allahu është zotërues i fuqisë më të lartë dhe fitimtar absolut.

Xhebbar (shtrëngues, detyrues): Allahu i rregullon punët dhe gjendjen e krijesave të Tij; me vullnetin e vet, Ai i drejton ata si të dojë; Allahu është i pakundërshtueshëm në zbatimin e urdhrit të Tij.

Mutekebbir (madhështor): Allahu e tregon se sa i madh është në çdo gjë dhe në çdo ngjarje, Ai është posaçërisht i madh e i lartë dhe kjo është e drejta e tij ekskluzive.

Halik (bërës, krijues): Allahu e krijon çdo gjë nga asgjëja, e bën të qenë çdo gjë nga e paqena.

Bari (hyjni): Allahu krijon në mënyrë të rregullt dhe harmonike.

Musavvir (projektues): Allahu i projekton në mënyrë të posaçme gjërat dhe qeniet që krijon.

Gaffar (falës i fajeve): Allahu ua mbulon dhe ua fal mëkatet robve të vet, Allahu është falës i madh e i gjerë.

Kahhar (prishës, shkatërrues, persekutues i kundërshtuesve): Allahu është sundues absolut, i cili i drejton krijesat ashtu siç do dhe i dënon e i shkatërron kundërshtuesit.

Uehhab (falës, dhurues): Allahu favorizon dhe jep me shumicë pa shpërblim.

Rrezzak (furnizues, ushqyes): Allahu u siguron të gjitha krijesave racionin bazë jetësor si dhe i furnizon ato siç do vetë.

Fettah (ngadhënjyes): Allahu është ngadhënjyes; Ai ngadhënjen mbi të gjitha vështirësitë dhe hap dyert e mirësive.

Alim (dijetar): Allahu di gjithçka.

Kabid (rrëmbyes i shpirtrave): Allahu i merr shpirtrat si domosdoshmëri e urtësisë dhe favorit të Tij.

Basit (zgjerues i të mirave): Allahu i zgjeron të mirat, i zgjat jetët.

Hafid (poshtërues i mohuesve): Allahu përmbys kë të dojë, Allahu i ul dhe poshtëron të këqijtë, faraonët, dhunuesit, mohuesit.

Rafi’ (lartësues): Allahu ngre lart, lartëson kë të dojë.

Muiz (vlerësues, lartësues): Allahu e lartëson, i jep vlerë dhe e bën të çmuar kë të dojë.

Mudhil (zhvlerësues): Allahu zhvlerëson dhe turpëron kë të dojë.

Semi’ (dëgjues): Allahu dëgjon çdo gjë.

Basir (shikues): Allahu sheh çdo gjë.

Hakem (gjykues, ndarës i të mirës prej të keqes): Allahu gjykon; Ai e diferencon dhe e ndan të mirën nga e keqja.

Adl (i drejtë): Allahu është i drejtë.

Latif (favorizues; detajues): Allahu bën mirë, favorizon dhe di çdo gjë me hollësi.

Habir (i informuar): Allahu është i informuar për çdo gjë.

Halim (sjelljebutë): Allahu është sjelljebutë, Ai nuk ngutet për të ndëshkuar.

Adhim (madhështor): Allahu është i lartë e madhështor.

Gafur (falës i gjerë): Allahu është mbulues dhe falës i gjerë i gabimeve dhe mëkateve.

Shekur (shumë falenderues): Allahu jep shpërblim të madh për pak akte të mira të robve të vet, Ai i shumëfishon mirësitë.

Alij (i lartë): Me fuqinë e Tij, Allahu është i lartë dhe epror ndaj krijesave.

Kebir (i madh, madhështor): Allahu është i madh, Ai karakterizohet nga madhështia hyjnore e posaçme vetëm për Të.

Hafidh (roje, ruajtës): Asgjë s’mbetet e fshehtë për Allahun, Ai shënon çdo gjë që bëjnë robtë e vet, me fuqinë e Tij mban në ekzistencë qiejt dhe tokën, Ai i mbron njerëzit dhe kujdeset për ta.

Mukit (përgatitës furnizimi): Allahu ka mundësi për çdo gjë, kujdeset për këdo e çdo gjë dhe u jep ushqim të gjitha gjallesave që ka krijuar e krijon.

Hasib (llogarikërkues): Allahu llogarit dhe kërkon llogari.

Xhelil (i lartë në cilësi): Allahu është aq i lartë dhe i përplotësuar, saqë asgjë nuk mund të qëndrojë dot para dhe përkundër Tij, saqë mund të shkatërrojë dhe asgjësojë çdo gjë.

Kerim (shumë bujar): Allahu është bujar dhe mirëbërës i madh.

Rakib (vëzhgues, ndjekës): Allahu kontrollon dhe shënon të gjitha bëmat e njerëzve.

Muxhib (pranues i lutjeve): Allahu i pranon lutjet dhe dëshirat dhe u përgjigjet atyre.

Vasi’ (i gjerë në dije dhe mëshirë): Dituria dhe mëshira e Allahut mbështjell çdo gjë.

Hakim (i urtë): Allahu është i urtë, Ai e bën çdo gjë me kuptim, urtësi dhe ashtu siç duhet.

Vedud (dashamirës): Allahu është dashamirës.

Mexhid (i lartë në nder): Allahu është i famshëm dhe bujar i pakufishëm.

Baith (ringjallës, dërgues): Allahu është ringjallës; Allahu është dërgues Profetësh.

Shehid (dëshmues): Asgjë nuk mund të fshihet nga Allahu; Allahu është dëshmitar për çdo gjë dhe nuk harron asgjë.

Hak (i vërtetë): Allahu i vetëqenë, prandaj është vetë e vërteta; Allahu nuk mund të mohohet.

Vekil (dorëzanës): Allahu kujdeset për çdo gjë duke marrë përsipër çdo gjë; asgjë s’është e fshehtë prej Tij; drejtimi dhe ushqyerja e qenieve i përket Atij.

Kavij (i fuqishëm, i fortë): Ai është i vetmi zotërues fuqie dhe force te i cili në asnjë mënyrë nuk mund të shfaqet dobësi.

Metin (i fortë): Allahu është zotërues i fuqisë së përkryer dhe i pushtetit të plotë.

Velij (kujdestar): Allahu është mik dhe ndihmës i atyre që e besojnë, Ai merr përsipër punët e gjithësisë dhe krijesave.

Hamid (i denjë për lavdërim): Allahu është i denjë për çdo lavdërim dhe falënderim.

Muhsi (numërues): Allahu numëron dhe ruan çdo gjë një për një.

Mubdi (bërës nga e paqena): Allahu i krijon krijesat pa model dhe nga hiçi.

Muid (vdekjedhënës dhe ringjallës): Allahu i rikrijon qeniet pasi u jep vdekjen.

Muhji (ngjallës, jetëdhënës): Allahu është jetëdhënës.

Mumit (vdekjedhënës): Allahu është që jep vdekjen.

Hajj (i gjallë): Allahu është i gjallë me një gjallëri që është e posaçme vetëm për Të dhe e përhershme.

Kajjum (që qëndron në këmbë dhe që e mban çdo gjë në këmbë): Allahu ekziston pafundësisht dhe e mban në këmbë çdo gjë.

Vaxhid (zbulues): Allahu zbulon dhe nxjerr në shesh çdo gjë që do dhe në atë çast që do.

Maxhid (i famshëm): Allahu ka famë të lartë.

Vahid (një i vetëm): Allahu është një i vetëm dhe i pashoq.

Samed (i vetëmjaftueshëm e i përplotësuar): Allahu është i vetëmjaftueshëm dhe i përplotësuar; ndërsa çdokush e çdo gjë ka nevojë për Të, Ai s’ka nevojë për askënd dhe asgjë.

Kadir (zotërues): Allahu zotëron dhe ka mundësi për çdo gjë; te Ai nuk mund të shfaqet dobësi në asnjë formë.

Muktedir (fuqiplotë): Allahu është fuqiplotë, për Të s’ka asgjë të pamundur dhe kundërvënia ndaj Tij është e pamundur.

Mukaddim (priorizues): Allahu i jep përparësi, prioritet çdo gjëje dhe çdokujt që dëshiron.

Muahhir (prapësues): Allahu prapëson dhe lë pas çdo gjë.

Evvel (i parë, i paraqenë): Allahu është i paraqenë, Ai ekziston në mënyrë të pafillimtë para gjithçkaje.

Ahir (i pasqenë): Allahu është i pasqenë, Ai s’ka fund; Allahu është mbetës edhe kur të mos ekzistojë më asgjë.

Dhahir ( i dallueshëm): Allahu qëndron dhe dallohet mbi çdo gjë, Ai është i dallueshëm me anë të akteve dhe provave të Tij.

Batin (i fshehur, i brendshëm): Allahu është i fshehur dhe i brendshëm, i pranishëm në çdo gjë në atë mënyrë që nuk mund të perceptohet dhe të përfytyrohet.

Vali (administrues): Allahu administron dhe zotëron tërë gjithësinë.

Muteali (i tejzakonshëm, transcendental): Në ndryshim dhe në mënyrë të dallueshme nga çdo gjë, Allahu është i tejzakonshëm, transcendental.

Berr (mirëbërës): Allahu është shumë i dhembshur me shumë robtë e Tij dhe u bën shumë të mira atyre.

Tevvab (pranues i pendesës): Allahu i pranon pendimet e robve të vet.

Muntekim (shpagimtar): Me drejtësinë e Tij, Allahu u jep fajtorëve ndëshkimin e merituar.

Afuvv (falës): Allahu është falës ndërsa ka mundësi të ndëshkojë.

Rauf (i dhembshur): Allahu është shumë i dhembshur.

Malikul Mulk (pronari i mallit): Allahu është pronari i vërtetë i ekzistencës, i cili vepron si të dojë në pronën e tij.

dhul Xhelali vel Ikram (i Madh dhe Dhurues): Allahu është zotëruesi i madhështisë dhe bujarisë.

Muksit (synues): Allahu është synues, Ai i kryen të gjitha aktet me një synim të caktuar dhe në mënyrë të përkryer.

Xhami (përmbledhës, bashkues): Allahu është përmbledhës dhe bashkues i çdo gjëje që dëshiron në vendin e duhur dhe në kohën e duhur.

Ganij (i pasur): Allahu është aq i pasur sa nuk ka nevojë për askënd dhe për asgjë.

Mugni (pasurues): Allahu e bën të pasur kë të dojë.

Mani (pengues): Allahu i bëhet pengesë kujt të dojë dhe ç’gjëje të dojë. Ai i mbron robtë e Tij të bindur nga të këqijat duke e penguar të keqen ndaj tyre.

Darr (dëmtues): Allahu krijon gjërat që shkaktojnë dhimbje dhe dëm dhe e provon me anë të këtyre atë që dëshiron.

Nafi (dobisjellës): Allahu krijon gjërat që sjellin të mira e dobi dhe bën që të përfitojë nga këto ai që dëshiron.

Nur (dritë): Allahu është ndriçues i botëve dhe zemrave.

Hadi (orientues): Allahu është orientues dhe udhëzues në udhën e drejtë.

Bedi’ (novator): Allahu është novator në krijim.

Baki (i gjithëqenë, permanent): Allahu ka ekzistencë të përhershme.

Varith (trashëgimtar): Allahu është trashëgimtari i vërtetë i çdo gjëje.

Rashid (udhërrëfyes): Allahu e çon çdo gjë me urtësi dhe rregull në synimin e vet; Allahu është udhërrëfyes.

Sabur (durimtar): Allahu është durimtar, Ai nuk ndëshkon menjëherë, por jep kohë dhe duron.

Emrat hyjnorë nuk janë vetëm këta që u përmendën këtu. Diskutimi në hadithin Profetik i numrit 99 nuk tregon një kufi, nuk do të thotë se nuk ka emra hyjnorë veç këtyre. Këta janë emrat më të njohur. Allahu ka emra të panumërt.

Ne nuk i dimë të gjithë emrat hyjnorë. Në një lutje që na mëson Profeti ynë, Muhamedi (s.a.s.) për ta bërë dikush kur shqetësohet si pasojë e fatkeqësive, thotë: “Allahu im, unë jam një robi yt, jam bir i një burri dhe një gruaje. Fati im është në dorën e fuqisë tënde. Vendimi yt për mua është në fuqi, vlerësimi yt është i drejtë. Për nderim të çdo emri tënd që e ke përmendur në Librin tënd, që ia ke mësuar dikujt nga krijesat e tua ose që ia ke lënë vetes në Dijen Tënde të fshehtë (që s’ia ke njoftuar askujt), të lutem të ma bësh Kuranin pranverën e zemrës sime, dritën e syve të mi, lehtësuesin e anktheve dhe shqetësimeve të mia!”

Kjo do të thotë se nuk janë vetëm emrat që i dinë njerëzit, që janë përmendur në libër, por janë edhe emrat që i janë njoftuar vetëm një robi të mirë, një xhindi ose një engjëlli, si dhe emrat që nuk i janë njoftuar askujt por janë caktuar si të posaçëm vetëm për dijen hyjnore.

B. Atributet e Allahut

Atributet e Allahut janë trajtuar, përgjithësisht, në dy grupe: atribute individuale dhe atribute qenësore.

 Atributet Individuale (Dhatí)

Janë gjashtë atribute të posaçme vetëm për Individualitetin e Allahut, të cilat nuk është e lejueshme dhe e mundshme t’i jepen cilitdo nga krijesat e Tij.

Ekzistencë (vuxhud): Allahu është i qenë, ekziston. Ekzistenca e Tij është e një forme të posaçme vetëm për Të. Ekzistenca e tij është në vetvete. Mosqenia si e kundërta e qenies, nuk mund të diskutohet për Allahun.

Paraqenie (kidem): Allahu është i paraqenë, domethënë, ka ekzistuar gjithmonë, ekzistenca e Tij nuk ka fillim. Sado pas që të shkohet, nuk mund të gjendet një çast kur Ai të mos ketë ekzistuar.

Pasqenie (beka): Allahu është i përhershëm, ekzistenca e tij nuk ka fund. Sado para që të shkohet, nuk mund të mendohet një çast që Ai të mos ekzistojë.

Pangjashmëri me qeniet e krijuara (muhalefetun li’l-hauadith): Allahu është krejt i ndryshëm prej qenieve të krijuara e të përkohshme që janë krijuar në një pikë kohore të përkohshme e do të marrin fund në një pikë kohore të caktuar. Individualiteti i Tij është përtej çdo gjëje që mund të na shkojë ndërmend.

Njësi (vahdanijet): Allahu është një i vetëm në individualitetin, atributet dhe aktet e Tij, Ai s’ka partner dhe të ngjashëm.

Ekzistencë në vetvete (kijam bi nefsihi): Allahu ekziston nga vetvetja dhe në vetvete. Nuk ka ndonjë qenie tjetër, ndonjë vullnet dhe fuqi që të jetë shkak i ekzistencës së Tij. Ekzistenca e Tij është domosdoshmëri e individualitetit të Tij.

Atributet Qenësore, (Thubutí)

Edhe pse të ngjashmet e këtyre u janë dhënë njerëzve si të kufizuara dhe të ndërmjetshme, atributet qenësore të Allahut kanë karakter të pakufizuar dhe janë të drejtpërdrejta. Atributet qenësore të Allahut janë tetë.

Jetë (hajat): Allahu ka jetë, është i gjallë. Allahu ka një jetë të posaçme vetëm për Të dhe është i pavdekshëm.

Dituri (ilm): Allahu ka dituri, dituria e Tij përfshin gjithçka. Allahu di çdo gjë që ka ndodhur, ndodh dhe do të ndodhë.

Dëgjim (sem’): Allahu dëgjon gjithçka të hapur e të fshehtë.

Shikim (basar): Krijuesi i Lartë sheh gjithçka. Asgjë s’mbetet e fshehtë prej Tij.

Vullnet (irade): Allahu ka vullnet, Ai bën ç’të dëshirojë.

Fuqi (kudret): Allahu është zotërues i fuqisë së pakufizuar e të pafundme.

Fjalë (kelam): Allahu flet; e folura e Tij është e posaçme vetëm për Të.

Krijim (tekvin): Allahu ka aftësi krijuese. Ai krijon nga asgjëja, ai e nxjerr qenien nga mosqenia. Ekoli esh’ari brenda sunive e trajton këtë atribut brenda atributit fuqi (kudret), pa e përmendur si atribut të veçantë.

Marre nga:http://islami.al/emrat-dhe-atributet-e-allahut/

Për shkak se Zoti është i pavarur nga koha, nuk mund të ketë një periudhë të caktuar për Të siç ishte para krijimit të universit. Është gjithashtu e pamendueshme që Zoti (SWT) të veprojë brenda një periudhe të tillë.

Koha është në pyetje vetëm për krijesat; vetëm krijesat veprojnë brenda kohës. Megjithatë, mund të jetë e mundur të bëhet pyetja sikur Zoti ka ekzistuar në parapërjetësinë, nuk ka qenë askush me Të. Atëherë, çfarë kishte bërë Zoti në parapërjetësi? Është e mundur t’i përgjigjemi kësaj pyetjeje shkurt sikur Ai të kishte parë bukurinë dhe përsosmërinë e Tij. Vetëm Zoti e di të padukshmen.

Në bazë të kësaj pyetjeje qëndron keqkuptimi dhe konfuzioni mbi konceptet e kohës dhe parapërjetësisë. Duke qenë se njeriu jeton i lidhur me kohën dhe hapësirën, çdo dukuri dhe të vërtetë e vlerëson sipas kriterit të kohës; dhe ai i lidhur me kohën e ngatërron kohën në të cilën jeton me një proces që nuk ka të kaluar (parapërjetësinë). Pyetja e mësipërme është rezultat i një keqinterpretimi të tillë.

Koha është një koncept abstrakt, i cili vjen në ekzistencë me krijesat që krijohen në një vazhdimësi të rregullt. Krijimi i të gjitha qenieve, ndryshimi i tyre, përfundimet dhe zhdukja e tyre – të gjitha bëhen realitet me kalimin e kohës. Të gjitha qeniet që janë sjellë nga sfera e mosekzistencës në sferën e ekzistencës me fuqinë dhe fuqinë e pafund të Zotit (SWT) rrjedhin vazhdimisht në rrjedhën e kohës. Konceptet e kohës së kaluar, të tashme dhe të ardhme janë relative, ato i marrin emrat e tyre sipas njëri-tjetrit. Sot është e djeshmja e nesër dhe sot është e nesërmja e një dite më parë (dje).

Sa i përket konceptit të parapërjetësisë, ai nuk do të thotë pafundësi për sa i përket konceptit të kohës. Edhe pse koha mund të ndahet në segmente si epoka, shekulli, viti, muaji, dita, ora, sekonda; nuk është e mundur të bëhet një ndarje e tillë për parapërjetësinë. Për më tepër, parapërjetësia nuk mund të konsiderohet si pikënisje.

Nuk kishte asgjë tjetër përveç Zotit (SWT) (Hadith). Koha filloi me krijimin e qenieve. Prandaj, sado që dikush mund ta zgjasë konceptin e kohës drejt së kaluarës, ai nuk mund të krahasohet me parapërjetësinë e Zotit (SWT).

Megjithatë, mund të jetë e përshtatshme të shtrohet pyetja si kjo: Në parapërjetësinë Zoti (SWT) ekzistonte, nuk kishte asgjë tjetër me Të. Atëherë, çfarë kishte bërë Zoti (SWT) në parapërjetësinë? Është e nevojshme të thuhet se Zoti (SWT) nuk duhet domosdoshmërisht të bëjë diçka në të kaluarën dhe mosbërja e Tij nuk është një defekt për Të. Edhe nëse ai nuk krijon qenie, Ai është njësoj në përsosmërinë maksimale. Nuk diskutohet që krijimi i të gjitha qenieve e rrit përsosmërinë e Tij dhe mosbërja e Tij e ul atë.

Pas këtij shpjegimi, le t’i përgjigjemi pyetjes. Zoti (SWT), në parapërjetësinë, kishte parë bukurinë dhe përsosmërinë e Tij. Të njohësh Zotin (SWT) me përsosmërinë e Tij është vetëm për Të. I Dërguari Muhamed (a.s.), i cili e sheh Zotin personalisht gjatë Ngjitjes në Ngjitje, tha: Nuk të kam njohur siç duhet!

Zoti (SWT), në para-përjetësinë, me dijen e Tij të përjetshme, kishte urdhëruar dhe shikuar thelbin dhe realitetet e qenieve, identitetet e tyre, planet dhe programet e tyre, entitetet dhe imazhet e tyre shpirtërore – të gjitha këto do të ishin manifestimi, vendet e emrave dhe atributeve të Tij. Zoti (SWT), me favorin dhe bujarinë, mëshirën dhe dhembshurinë e Tij, deshi ta veshë thelbin dhe të vërtetën e diturisë së Tij me një trup fizik dhe duke dhënë urdhrin Bëhu!… Ai krijoi të gjitha qeniet. Ky akt krijimi ka qenë një dhuratë, një favor dhe një dhuratë për të gjitha krijesat.

Në vështrimin e Zotit përsosmërinë dhe bukurinë e Tij, dhe në bërjen e planeve dhe programeve shpirtërore, duke i caktuar ato në njohurinë e Tij të përjetshme, nuk mund të ketë datë dhe periudhë. Kjo do të thotë, këto nuk mund të vlerësohen brenda një vazhdimësie kohore. Ky vështrim, rregullim dhe urdhërim nuk janë urdhërimi dhe rregullimi në kuptimin që e kupton mendja njerëzore. Ashtu si esenca dhe veprimet e Zotit nuk ngjajnë me ato të krijesave, po ashtu edhe urdhërimi i Tij hyjnor nuk është një programim në kuptimin që kupton qenia njerëzore.

https://questionsonislam.com/article/what-had-god-swt-been-doing-he-created-universe

Duke qenë se të duash Allahun dhe të dish se Ai është i kënaqur me ne është një çështje abstrakte, është e vështirë t’a kuptosh atë. Dikush mund të thotë: “Unë e dua Allahun”. Megjithatë, meqë kjo deklaratë shpreh një ndjenjë brenda nesh, ne duhet ta eksternojmë(shfaqim) atë.

Nga ana tjetër, a është vërtet Allahu i kënaqur me ne? Çfarë lloj skllevërish(robër) jemi ne në sytë e Tij? Këto pyetje janë po aq të vështira për t’u kuptuar. Duhet të ketë një mënyrë për t’i kuptuar ato.

Në fakt, Allahu na informon për mënyrën me të cilën mund ta kuptojmë dashurinë tonë për Allahun dhe të kuptojmë nëse Allahu është i kënaqur me ne, në ajetin kuranor vijues: “O Muhamed, thuaj: Nëse e doni Allahun, Më ndiqni , që Allahu t’ju dojë.”

Treguesi i dashurisë sonë për Allahun është praktikimi i Islamit duke iu bindur Profetit tonë. Mund të themi pa hezitim se Allahu na do, nëse e bëjmë jetën tonë në përputhje me Profetin. Për shembull, si manifestohet dashuria juaj për prindërit? Nëse i përmbushni dëshirat e tyre dhe hiqni dorë nga gjërat që ata nuk i miratojnë, dashuria juaj për t’a shfaqet. Dhe ne e kuptojmë që edhe ata na duan, edhe pse nuk na thonë. Përkundrazi, nëse nuk bëni asgjë që ata dëshirojnë dhe përsëri thoni, “por shiko zemrën time, unë i dua shumë ata”, askush nuk do t’ju besojë.

Mund të nxjerrim përfundimin se Allahu e krijoi Profetin si shembull për ne dhe Ai shfaqi karakteristikat më të bukura shembullore tek ai. Dhe ai na tha: “Nëse më doni, respektoni Profetin që dërgova për ju. Atëherë mund ta dini se edhe unë ju dua.” Si përmbledhje, kriteri se sa shumë e duam Allahun është se sa shumë i ngjajmë Profetit Muhamed. Mund të arrijmë në një përfundim duke gjykuar nga ky kriter.

Ato janë Kurani dhe Suneti, të cilat janë harta rrugësh për ju, ne dhe gjithë njerëzimin. Ne nuk mund t’ju sugjerojmë asgjë tjetër përveç atyre. Kjo do të thotë t’a bëjmë Kuranin dhe sunetin e të Dërguarit të Allahut (a.s) udhërrëfyesit tanë, duke e vënë veten në përputhje me ta dhe duke medituar duke lexuar tema dhe libra rreth besimit. Do të jetë shumë e dobishme për jetën tuaj të përtejme nëse mund të gjeni libra që tregojnë për Kuranin dhe besimin ose të kaloni kohë me njerëz që mendojnë dhe vlerësojnë ato çështje.

Falja e namazit në kohë, largimi nga mëkatet e mëdha dhe kryerja e tesbihatit (lavdërimi i Allahut) pas namazit do t’ju çojë gjithashtu në pjekuri.

EN source: https://questionsonislam.com/question/what-criterion-uttering-ones-love-allah

ARGUMENTET KALAM KOSMOLOGJIKE TË HUDUTHIT DHE IMKANIT NË DRITËN E ZBULIMEVE SHKENCORE MODERNE

Njerëzimi është përballur me çështjet që rrethojnë Zotin, jetën dhe krijimin për aq kohë sa ne mund të kujtojmë (Gülen 2006, 3-4). Historikisht, filozofët dhe teologët janë përpjekur të prodhojnë argumente sistematike dhe rigoroze për të vërtetuar në mënyrë racionale ekzistencën e Hyjnores përmes mjeteve të deduksionit logjik (Gök 2018, 10). Një argument i tillë që është sintetizuar është ai i kelamit (teologjia islame), një argument kozmologjik i cili ka ofruar një bazë historike dhe moderne për ata që kërkojnë të vërtetojnë ekzistencën e Zotit (Gök 2018, 10-13). Ky argument është vënë nën shqyrtim të veçantë në qarqet bashkëkohore ku zbulimet moderne shkencore shihen si të sfidojnë, ashtu edhe të mbështesin ekzistencën e Zotit dhe kështu krijojnë një bazë të vlefshme mbi të cilën mund të argumentohet secili rast. Kështu, kjo ese do të përpiqet të diskutojë vlefshmërinë e argumentit kozmologjik të kelamit, dhe nëngrupet e tij, në lidhje me dy zbulime moderne shkencore: teorinë e Big Bengut dhe konceptin e grimcave virtuale.

Argumenti kozmologjik kelam përbëhet nga dy argumente të nënbashkësisë: argumenti huduth (kozmologjik) dhe argumenti imkan (i rastësishëm) (Craig & Moreland 2009, 101-102). Historikisht, teologë të shquar myslimanë, si Imam Al-Ghazali, e përdorën këtë argument si një testament për provën e ekzistencës së Zotit (Copan & Craig 2017, 5-7). Brenda kontekstit modern filozofik dhe teologjik perëndimor, kjo teori është rafinuar nga veprat e William Lane Craig (Waters 2015). Lidhur me argumentin huduth (kozmologjik), Craig e përmblodhi premisën e argumentit si më poshtë: universi ose kishte, ose nuk kishte një fillim; nëse universi kishte një fillim, atëherë ai ose ishte shkaktuar ose jo; nëse kishte një shkak, atëherë kjo ishte për shkak të një qenieje të jashtme dhe të fuqishme (Doko 2018). Siç mund të konkludohet, argumenti bazohet në një çështje të origjinës, shkakësisë dhe në lidhje me dy argumentet e mëparshme, duke vërtetuar se shkaku i universit është i jashtëm.

Në vlerësimin e vlefshmërisë së argumentit të huduthit, mund të përdoret teoria e Big Bengut. Në shkencën moderne, teoria e Big Bengut është vendosur si paradigma kryesore për origjinën e universit (Paulson et al, 2015). Teoria pretendon se universi, dhe gjithçka që përmbahet brenda tij, kishte një pikënisje të vetme, ku nga ky singularitet, universi ka qenë duke u fryrë për atë që është llogaritur si 13.8 miliardë vjet (Gonzalo 2008, 207-240). Premisa e parë e argumentit të huduthit është ajo e origjinës. Big Bengu postulon se universi rrjedh nga një pikënisje e vetme, me çelësin se ai me të vërtetë kishte një pikënisje. Shkencëtarët kanë qenë në gjendje të llogarisin moshën e universit duke përdorur të dhënat e marra përmes llogaritjes dhe vëzhgimit (Paulson et al, 2-3). Duke ditur se universi ka një moshë, dhe për rrjedhojë një fillim, mund të nxirret logjikisht se ai duhet të ketë pasur një pikë origjine. Kjo përputhet me komponentin e parë të argumentit të huduthit në atë që universi duhet të ketë pasur vërtet një “fillim”, duke vërtetuar kështu premisën e parë.

Teoria e Big Bengut përputhet gjithashtu me premisën e dytë të shkakësisë. Është pranuar nga shkencëtarët dhe filozofët që në mënyrë që një efekt të shfaqet brenda botës natyrore, duhet të ketë një shkak për të sjellë efektin (Rabins 2013, 6-25). Me pranimin e premisës së parë se universi kishte një fillim, vetë universi duhet, pra, të jetë manifestimi ose efekti i një shkaku të mëparshëm. Megjithëse modele të tilla si “propozimi pa kufi” i Stephen Hawking janë teorizuar për të dhënë shpjegime kontradiktore për shkaktimin e universit, këto janë hedhur poshtë më vonë nga fizikanët (Wolchover 2019). Në këtë drejtim, nocioni se universi erdhi në ekzistencë pa një shkak nuk është logjik, duke vërtetuar kështu premisën e dytë të argumentit të huduthit.

Premisa e fundit argumenton se pasi të pranohet se universi ka një shkak, atëherë ky shkak duhet të jetë një qenie e jashtme, e plotfuqishme. Studimet në universin e vëzhguar bazohen kryesisht në ligjet natyrore dhe vëzhgimet që janë të matshme (Paulson et al, 2-3). Çdo shkak përtej këtyre ligjeve natyrore të universit të njohur do të ishte kështu “i panatyrshëm” dhe potencialisht hyjnor (Ergi 2015). Megjithëse teoria e multiversitetit është propozuar si një alternativë ndaj një qenieje të jashtme transhendente, mbetet ende fakti se logjikisht duhet të ketë qenë një univers i parë me një shkak të jashtëm që më pas do të shkaktonte universet vijuese që pasojnë. Si e tillë, premisa e tretë e argumentit të huduthit provon të jetë e vlefshme, duke e vërtetuar kështu argumentin në tërësi.

Përveç Big Bengut, teoria e grimcave virtuale mund të përdoret për të vërtetuar vlefshmërinë e argumentit huduth. Grimcat virtuale janë luhatje kuantike që zhvendosen midis ekzistencës së vëzhguar dhe mosekzistencës (Daywitt 2009, 27-28). Historikisht mendohet se është bosh dhe plot me “asgjë”, vakumi i hapësirës është teorizuar të përmbajë këto grimca të fundme [16]. Nëpërmjet llogaritjes, grimcat virtuale vijnë në ekzistencë me një fillim të matshëm dhe jo nga ajo që duket të jetë asgjë (Jaeger 2009, 144). Fizikanët kanë konceptuar se vetë grimcat në fakt nuk janë të pavarura, por se ato mbështeten në ndërveprime të tjera kuantike dhe ligje të caktuara të fizikës për t’u manifestuar (Falkenburg 2007, 258-260). Në këtë drejtim, ato kanë një pikënisje. Si të tilla, mund të shihet se janë në përputhje me premisën e parë të argumentit të huduthit. Megjithëse grimcat virtuale duket se hyjnë dhe dalin nga ekzistenca, ka një sërë faktorësh shkakësorë që duhet të ofrojnë kushtet e duhura për paraqitjen e tyre, siç janë kushtet e ngjashme me vakumin e hapësirës ndëryjore, ndërveprimet e grimcave “reale” përreth si si dhe masa e këtyre grimcave “reale” (Falkenburg 2007, 58). Pra, është e kuptueshme që grimcat shkaktohen nga disa faktorë dhe nuk vijnë në ekzistencë nga mosekzistenca pa një shkak që i përmbahet premisës së dytë. Premisa e tretë e argumentit huduth tregon për një shkak ose krijues të jashtëm. Siç u argumentua më lart, grimcat virtuale kanë një shkak dhe ky shkak është i jashtëm për veten e tyre. Ata nuk mund të krijojnë veten nga asgjëja dhe të manifestohen për shkak të ndërveprimeve të grimcave reale rreth tyre, të cilat krijojnë kushte që janë të favorshme për paraqitjen e tyre. Si e tillë, kjo përputhet me logjikën e premisës së tretë të argumentit të huduthit, pasi grimcat virtuale kërkojnë shkaqe të jashtme për të ardhur në ekzistencë. Kështu, vlefshmëria e argumentit të huduthit qëndron e fortë kur zbatohet për këtë koncept.

Shembulli i Teorisë së Shpërthimit të Madh dhe koncepti i grimcave virtuale mund të përdoret gjithashtu gjatë vlerësimit të vlefshmërisë së argumentit imkan (kontigjencë). Ky argument parashtron se gjithçka që ekziston është ose e nevojshme ose e kushtëzuar (Ergi, 9). Kur klasifikohet si kontigjente, supozohet se diçka mund të ekzistojë ose të mos ekzistojë, dhe se nëse ekziston, atëherë kjo ekzistencë varet nga faktorë që janë të jashtëm për të (Gülen 2006, 3-4). Ideja se krijimet brenda universit të njohur janë kontigjente është logjike, pasi mund të mendohet se asgjë nuk ekziston pa një shkak (Doko 3-4). Në lidhje me këtë, mund të thuhet se sendet kontingjente brenda universit, duke përfshirë vetë universin, varen nga ajo që është “e nevojshme” dhe jashtë tyre (Yaran 2003, 181-187). Teoria e Big Bengut ofron një bazë solide mbi të cilën mund të vlerësohet vlefshmëria e argumentit imkan. Gjithçka brenda universit e ka origjinën nga ai moment, kështu që universi është i perceptueshëm se ka ekzistencë të përkohshme (Walles 2016). Duke qenë një entitet i përkohshëm, ai varet nga një shkak që është i jashtëm për vetveten. Do të dukej e palogjikshme që koha, hapësira, energjia dhe materia të krijoheshin vetë pasi ato janë elemente kontingjente pa vetëdije dhe të mbështetur në ligjet fizike, prandaj nuk do të kishin qenë në gjendje të ekzistonin përtej Big Bengut para se të ndodhte. Si i tillë, universi, duke qenë i kushtëzuar dhe i paaftë për të kërkuar ekzistencën e tij, duhet të jetë krijuar nga një agjent i domosdoshëm. Megjithëse ky agjent i domosdoshëm është spekuluar të jetë një univers i mëparshëm, siç është teoria e multiversit, kjo do ta çonte realitetin në një regres të pafund, një zinxhir shkaqesh që varen nga ai para tij, një nocion që konsiderohet i pabesueshëm (Yaran, 181 -183). Rrjedhimisht, këto multiverse do të duhej të ishin gjithashtu të përkohshme në disponim dhe kështu shfaqet e njëjta çështje e një pike eventuale të origjinës. Prandaj, përfundimi logjik është se agjenti i nevojshëm duhet të ekzistojë përtej asaj që dihet, përkatësisht një qenie transcendente që është përtej përkohshmërisë dhe materialitetit, dhe kështu logjika e argumentit imkan është e vlefshme.

Ky parim shihet në mënyrë të ngjashme në shembullin e grimcave virtuale. Këto grimca janë vërejtur të dalin brenda-një-nga ekzistenca brenda vakumit të hapësirës (Jaeger, 144). Megjithatë, ky aktivitet varet nga kushtet e nevojshme, të tilla si ekzistenca e vetë vakumit, ndërveprimet kuantike të bazuara në parimin e pasigurisë, si dhe grimcat reale përreth (Greene, 424-425). Nëse ndonjë nga faktorët e lartpërmendur nuk do të ishte i pranishëm, atëherë ekzistenca e grimcave virtuale do të ishte vetëm një rezultat i mundshëm dhe jo një rezultat i domosdoshëm, i ngjashëm me atë të universit, në një mënyrë që këto grimca të mos e bëjnë të nevojshme ekzistencën e tyre dhe të varen nga një shkak i jashtëm dhe i domosdoshëm. Në këtë drejtim, koncepti i grimcave virtuale demonstron vlefshmërinë në logjikën e argumentit imkan, duke demonstruar kështu vlefshmërinë e argumentit kozmologjik kelam.

Suksesi nëse një argument është logjikisht i vlefshëm mund të vlerësohet bazuar në besueshmërinë e premisës së paraqitur nga argumenti (Doko, 4). Siç është evidente, argumenti kozmologjik kelam është shqyrtuar me një diskutim të dy argumenteve të nënbashkësisë së tij. Këto argumente janë kundërvënë kundër dy zbulimeve shkencore të Teorisë së Big Bengut si dhe konceptit të grimcave virtuale. Me sa duket, nga vetë natyra e tij, argumenti kozmologjik kelam bazohet në logjikën e shëndoshë deduktive ku të dy degët e tij përmbajnë premisa që arrijnë në përfundimet e tyre përkatëse duke përdorur logjikën dhe racionalitetin. Si i tillë, argumenti kozmologjik kelam provon veten të jetë i vlefshëm dhe kjo është ilustruar duke mbivendosur matricën e këtij argumenti mbi zbulimet reale shkencore moderne.

Burimi ORIGJINAL: https://fountainmagazine.com/2020/issue-138-nov-dec-2020/the-existence-of-god

Allahu i sprovon vazhdimisht njerëzit gjatë jetës së tyre sipas ligjeve të Tij hyjnorë. Kështu që, ashtu siç ndahet qymyri prej smeraldit, apo ari prej dheut dhe gurit, edhe Ai ndan prej tyre të pjekurit nga të papjekurit, e të pastrën nga jo e tilla. Njëkohësisht, çdo sprovë më vete është një përvojë ku ne mund të tregojmë veten. Domethënë, Allahu i Lartësuar, që e njeh vlerën tonë që në krye të herës, kërkon njëfarësoj që të na sprovojë se deri ku do të përballojmë, cili do të jetë reagimi ynë përballë fatkeqësive që mund t’ia behin, ku do të durojmë e ku do të devijojmë, ku do të shtrëngojmë dhëmbët për të duruar, e ku do të shfaqim sjellje të natyrës kritikuese ndaj kaderit. Kësisoj, sprovat që na dalin përballë, janë nga një fare “ja sheshi, ja mejdani! Tregoni gjithsecili vlerën tuaj.” Edhe Junus Emre e ka thënë: “Kjo rrugë është e largët, me fusha shumë, e pa një shteg, por me ujëra të thella.”, e me këto fjalë ka shprehur të vërtetën e padyshimtë, se njerëzit do të heqin paksa nga kjo botë, do të kalojnë nëpër pengesa nga më të ndryshmet, derisa të shkrihen siç shkrihet hekuri në furrënalta.

Vështirësia e sprovimit sipas madhësisë së synimeve

Në suren Bakara thuhet: “Me të vërtetë që Ne ju sprovojmë juve me pak frikë, uri, pakësim të pasurisë, të njerëzve dhe të prodhimeve për t’ju provuar. (O Profet) jepu sihariq durimtarëve.”, duke u shprehur e vërteta se njeriu do të përballet me shumë sprova gjatë jetës së tij, por për t’u dhënë sihariq, janë ata që do të durojnë. Sipas kësaj, ashtu siç adhurimet ia ngrenë gradën njeriut, edhe sprovat që mund të quhen nga një lloj adhurimi i pësuar, e pastrojnë njeriun prej mëkateve, për ta ngritur mandej drejt majave më të larta dhe madhështore. Kësodore, detyra që i bie mbi supe çdo besimtari përballë sprovimeve të vazhdueshme nga ana e Allahut, është që të bëjë durim; përpos kësaj, duhet ta shohë këtë si një mundësi për t’u përballur me veten, në mënyrë që të bëjë përllogaritjet nëse ka treguar apo jo një gjendje të mirë.

Meqë edhe vështirësia apo vuajtja qenkan po aq të rëndësishme sa edhe shpërblimi dhe mirësitë, edhe sprovimi i një personi që kërkon të ngjitet majave më të larta, poaq i vështirë ka për të qenë, gjithnjë në raport me vlerën dhe madhështinë e synimit. Për shembull, të biesh dëshmor duke fluturuar drejt një tjetër horizonti jete, është një arritje shumë e madhe. Mirëpo, një arritje e tillë është e lidhur me luftimin, plagosjen, e nganjëherë edhe me sakrifikimin e jetës në rrugën e Allahut. Kështu që, një njeri që i ka vendosur vetes një synim të këtillë, duke u përpjekur që t’i realizojë një më një të gjitha kërkesat që të parashtron kjo lloj rruge, cilatdo qofshin fatkeqësitë apo vuajtjet që mund t’i dalin përballë, ai duhet të dijë si të durojë; të mund të jetojë pavarësisht vetvetes.

Nëse doni, në këtë pikë mund t’i vini pak veshin fjalëve të të nderuarit Said Nursi, i cili shprehet: “Përgjatë tetëdhjetë viteve të jetës time nuk di të kem jetuar asgjë në emër të kënaqësive të kësaj bote; jeta më ka kaluar veç në fushat e betejës, qelitë e burgimit e në shumë vende të tjera vuajtjesh. Nuk ngeli më dhimbje pa jetuar, e as ashpërsi pa provuar. Nga gjyqet ushtarake pashë veç sjellje torturuese; u internova trevë më trevë sikur të isha një rrugaç. E në të gjitha vendet e internimit m’u ndalua të takoja edhe njerëzit. Më helmuan disa herë, e gjithaq më fyen. Pati herë të atilla, që më tepër desha të vdisja se të jetoja. E nëse nuk do të ishte feja ime që më pengonte prej vetëvrasjes, ndoshta sot Saidi do të ishte duke u tretur nën dhe.” Derisa ky njeri kaq i lartë ka pasur të këtilla vuajtje, atëherë edhe Allahu duhet ta ketë ngritur deri në shkallët e përsosmërisë njerëzore. E ne nuk mund ta dimë, nëse Allahu, me vuajtjet dhe me durimin që ai tregoi, me lejen, mirësinë, bujarinë dhe dashurinë e Tij, të ketë dashur që të na i lërë atë neve si një dritë prijëse.

Ka edhe nga ata që ngelen në rrugë…

Njeriu që e ka të gjithë jetën të mbushur veç me sprova të vendosura në zinxhir njëra pas tjetrës, nuk sprovohet vetëm nëpërmjet problemeve apo fatkeqësive. Atij mund t’i ndodhë diç e atillë edhe duke iu falur vazhdimisht suksese apo mirësi, të cilat mund të jenë si materiale ashtu edhe shpirtërore. Po, njeriu gjatë jetës së tij, do të kalojë nëpër vende dhe hapësira të atilla, që disa syresh mund ta bëjnë që t’i vijë mendja vërdallë, disa poste apo pozicione, – Zot na ruaj – do ta bëjnë atë, që ndoshta t’i rrëshqasë këmba, e kësodore, të gjitha viruset apo mikrobet e këtilla, do të vihen në radhë që t’i sulmojnë botën shpirtërore. Kjo do të thotë, se njeriu andejpari, ndonjëherë do të sprovohet nëpërmjet rehatisë, ndonjëherë me famën, e diku me postin apo pozitën, apo edhe me veç duartrokitjet.

Imam Gazaliu, i rrëfen me një shembull të gjitha këto lloje sprovash: Njeriu niset me një vendosmëri të pashoqe për të mbërritur në Xhenet. Kërkon të shkojë, sepse që më parë, atij i kanë folur për bukuritë marramendëse të atij vendi. Mirëpo, ndërsa gjatë rrugëtimit sheh ujërat që rrjedhin me atë zhurmërimën e tyre të ëmbël, e gjethet e pemëve duke shushuritur, cicërimat e zogjve dhe freskinë e mundshme, që është formuar gjithaq, ai vendos që të qëndrojë aty, duke e harruar fare vendin për ku ishte nisur. Saora, ndërton aty një kolibe të vogël, pasi ka vendosur që të jetojë aty.

Në fakt, ky shembull e shpreh në mënyrën më të qartë aventurën e rrugëtimit jetësor të qenies njerëzore. Ju mund t’i mendoni edhe me trajta të tjera ato bukuritë që mund të tërheqin vëmendjen e njeriut. Domethënë, njeriu, përveç egoizmit apo prirjes për të jetuar një jetë të zhytur veç në rehati, mund të mbërthehet edhe prej shumë gjërave të tjera tërheqëse. Mirëpo, pa u kapërcyer këto vende, nuk mund të mbërrihet në Xhenet, apo tek Allahu.

Ambicia për pasuri

Njëra prej sprovave më të rëndësishme, me të cilën mund të përballet njeriu është edhe dëshira për pasuri dhe zotërim. Madje, mund të thuhet, se kjo ka qenë edhe mashtrimi më i madh që mund të ketë rënë pre njeriu. I Dërguari i Allahut (s.a.s.), në një hadith shprehet: “Edhe sikur një luginë të tërë me flori të kishte i biri i Ademit, prapë do të kërkonte edhe një të dytë, pasi gojën e tij nuk mund ta ngopë asgjë tjetër veç dheut. Vetëm se e vërteta është se Allahu e pranon pendesën e atyre që pendohen.” (Buhari, rikak, 10; Muslim, zekat, 116) Të kërkosh sa vjen e më shumë me një ambicie të pashtershme, duke u përpjekur për të zotëruar biznese dhe korporata të mëdha, madje edhe të marrësh edhe atë që i përket një tjetri është një çështje që përbën dobësi për shumë prej njerëzish. Madje, në shumicën e ngatërresave dhe problemeve që ngjasin mes njerëzve lindin prej një rivaliteti të tillë interesash.

Muhjidin ibni Arabiu, njëherë, kur pati rënë pre i sulmeve në Siri, godet me këmbë në tokë, duke u thënë disave: “Ja, shihni se si e kam marrë nën këmbët e mia hyjninë që ju aq shumë e adhuroni.” Nganjëherë, këto fjalë janë munduar t’ia interpretojnë edhe si njëfarë devijimi mohues. Mirëpo, shpirti i lartë e dinte se bashkëbiseduesit e tij ishin dhënë pas parasë porsi Karuni, madje edhe kishin filluar që ta adhuronin atë. Ndërsa, se ajo që po shkel ai me këmbë është toka, e cila fsheh një thesar tejet të madh.

Fatkeqësisht, që sot është një e vërtetë, shumë e shumë njerëz vdesin për hir të kësaj gjëje. Mund të gjeni pafund njerëz të dhënë pas parasë, e cila u nis me një “sa të ble një shtëpi”, e pastaj shkon drejt “t’i blej edhe djalit një shtëpi, pastaj edhe një për vajzën, por edhe nipi/mbesa duhet të ketë një vilë të bukur…” Madje mund të njihni edhe njerëz përkushtuar shërbimit, të cilat janë kapur mandej pas pasurisë deri në nivel përuljeje para saj. Asisoj prej këtyre, që edhe rrogën që u jepet nuk e shohin si të mjaftueshme, por lënë pas dore shërbime jetësore për të ardhmen e kombit dhe shtetit të tij, e sakaq largohen prej rrugës së të parëve të tyre, për të hyrë në rrugën e njerëzve të kësaj bote.

Varësia prej epshit

Një tjetër sprovë e vështirë e kohëve tona është edhe varësia prej epshit. Një bela si kjo, përveç se ka qenë një sprovë tejet e vështirë gjatë gjithë historisë, sot është kthyer një ndër problemet më serioze.

Mevlana tregon një rrëfenjë në lidhje me dobësinë e epshit, ku vendos djallin, i cili i drejtohet dhe i flet Allahut (xh.xh.) me një gjuhë që nuk i ka aspak hije. Në Kuran dhe Sunet jepen disa prej shprehjeve të pahijshme dhe demagogjike që përdor djalli. Mirëpo, ndryshe prej tyre, Mevlana këtu tregon diçka tjetër: Djalli, i drejtohet Allahut duke i thënë se Ai e ka poshtëruar, duke e çuar drejt humbjes së hidhur. Aty për aty i kërkon Atij që të paktën të mund ta përdorë kundër njerëzve, pasi ai do të mund t’i nxjerrë ata prej rrugës, nëse Ai do t’u jepte disa mundësi. Allahu i jep atij pasurinë, postin dhe famën. Mirëpo ai nuk kënaqet me asnjërën prej tyre. Atëherë Allahu (xh.xh.) i thotë se mund t’i japë mundësinë që të përdorë mashkullin për femrën, e femrën për mashkullin, gjë e cila e kënaq jashtë mase djallin, duke e bërë që të fluturojë prej gëzimit.

Megjithëse mund të mos gjendet në burimet kryesore, më e rëndësishmja për ne është e vërteta që shpreh kjo histori. Po, për disa natyra njerëzore, epshi është sprova më e vështirë. Kjo e vërtetë mund të lidhet edhe me një hadith: “Xhehenemi është i mbështjellë prej epshit, ndërsa Xheneti me vështirësi dhe gjëra që nuk i pëlqejnë egos së njeriut.” (Buhari, rikak, 8; Muslim, xhenet, 1) Po, përkundër Xhenetit, që për të shkuar tek ai ka rrugë të gjata, me fusha pa fund, ujëra të pakapërcyeshëm, rruga e Xhehenemit është e mbushur me të ngrëna, të pira dhe rehati prej dembelësh, duke plotësuar çdo kërkesë të egos. Njeriu që mbërthehet prej këtyre, pa e kuptuar asfare, fillon të zvarritet sa vjen e më poshtë.

Dëshira për famë

Të rendësh pas pozitave, posteve dhe gradave, duke i lidhur të gjitha punët e kryera me vlerësimin e tyre, janë disa prej sprovave që shumë prej njerëzve i kanë humbur. Ajo që Said Nursiu në veprën “Gjashtë sulmet e djallit” e cilëson si dashuria për famë, e në veprën “Mesnevi Nuriye” e përngjason me mjaltin e helmatisur, është një prej dobësive ku mund të pengohet çdo person, ku nuk duhet harruar asnjëherë, se një njeri që mendon se do ta mbartë deri matanë budallallëkun e famës (atë të llojit në varrimin tim të ketë sa më shumë pjesëmarrës), mund të bëjë çdo gjë në këtë botë derisa t’ia arrijë dëshirës së tij për famë.

Zoti na mbrojttë prej rënies në një boshllëk të këtillë vrasës, e na bëftë të mundur që të ecim drejt botës tjetër me vizën e besimit dhe me një vetëdije të thellë besimi se cilido qoftë veprimi ynë, duhet kryer duke menduar se aty është edhe Allahu, e nëse nuk e shohim ne Allahun, Ai është duke na parë ne.

Ajo që i përket si detyrë njeriut, që ka ardhur nga një pikë uji, teksa mirësitë e Allahut i derdhen trumba-trumba mbi krye, është falënderimi, thjeshtësia, ndjenja e mirënjohjes karshi Tij. Në çfarëdolloj pozicioni që të gjendet, ai duhet ta shohë veten më poshtë se të tjerët, dhe të arrijë të thotë ashtu siç shprehet edhe imami i Allvarit:

Të gjithë të bukur unë i shëmtuar
Të gjithë si gruri, e unë si kashta.

Ju kësaj në daçi thuajini thjeshtësi, në daçi modesti, apo shumëzim me zero i vetes; por diçka është e padiskutueshme, që ekzistenca vjen në dritë pikërisht në mesin e kësi mendimeve.

Mund edhe t’ju binte një meteor!

Sa bukur që ia thotë poeti:

S’e sheh dot dritën bima që në tokë nuk bie,
Të thjeshtin është Mëshirëploti Ai që e ngre.

Me një fjalë, në qoftë se fara nuk e jep veten për t’u kalbur në zemër të tokës, nuk mund të japë dot fryt. Dhe rruga për të ecur drejt fryteve, pa ngelur i shtypur nën peshën e tokës, kalon përmes mosmbetjes atje, në mes të saj, duke u kalbur për t’u kthyer po në dhè. Po, pikërisht fara duhet të zhduket, që të mund të dalë prej andej për të përparuar në drejtim të një ekzistence të dytë. Domethënë në çfarëdolloj niveli të jetës shoqërore qoftë, gjithsecili prej nesh duhet ta shohë veten nga një prizëm i tillë. Një njeri i mbrujtur pikërisht me kësi mendimesh, ngase është i përgatitur, dhe e ka marrë nën kontroll veten e tij, me lejen e Allahut, nuk ka për të dalë i humbur as në sprovat më të vështira. As në triumfet e shumta nuk e humb vetëkontrollin; e as kokulur nuk rri përpara dhunës, trysnisë apo fyerjeve që mund t’i bëhen. Sepse njeriu që e sheh veten si një farë të mbjellë në zemër të tokës, nuk do t’ia dijë shumë për ata që kalojnë sipër. Veçse, njeriu që fillon t’i përcaktojë vetes ndofarë ekzistence të tillë, fillon të ndjejë shqetësime për çdo ndodhi që i ndodh të përballet. Fillon të nxjerrë kuptime nga çdo gjë që sheh te të tjerët, duke filluar që nga një buzëqeshje, një lëvizje mimike apo gjest, e me radhë; i sheh, e fillon të mendojë se nuk po respektohet ashtu siç e meriton, apo edhe se po e nënvlerësojnë. Patjetër, në botën e tij të brendshme, njeriu që e vendos veten e vet në një pozicion të caktuar, kur e sheh se nuk po i sheh (dot) sjelljet që aq shumë i ka pritur prej të tjerëve, mund të nxjerrë gjithfarë komentesh të papëlqyeshme. Mirëpo ai që e fut veten brenda një parzmoreje të thjeshtësisë, që e merr veten nën këmbë me frymën e modestisë, nuk shqetësohet as nga fyerjet që mund t’i vijnë nga e majta ose nga e djathta, madje as edhe sikur ta shkelin me këmbë. Jo vetëm që nuk shqetësohet, por mendon edhe se i ka merituar, duke përfituar nga rasti që të bëjë edhe njëherë vetëgjykim. Për shembull, nëse mbi krye i bie një kokërr arre, ai thotë: “Shumë mirë, mund të më binte dhe një meteor.”, pasi beson se mbas çdo ndodhie fshihen domosdoshmërisht shumë urtësi. Sepse “çdo ngjarje e ka nga një urtësi, punë të kota nuk bën Allahu.”

Me një fjalë, në ditët tona kur egoja është bërë tërkuzë, nëse do t’i shohim në prizmin e kumtimit të të vërtetave,thjeshtësia, modestia dhe përkorësia mbartin një rëndësi të veçantë. Pa mendoni njëherë trëndafilin; nuk mbin as mbi diamante, as mbi korale e as mbi smeralde, e aq më pak mbi argjend. Sepse, megjithëse të gjitha këto minerale janë xhevahire të vyera që marrin formë në zemër të tokës ose në thellësi të detit, mbi asnjërën prej tyre nuk mund të pritet që të mbijnë trëndafila. Trëndafili lulëzon në tokë. Edhe nëna e bekuar, edhe i ati, edhe të parët e Tij, nga toka erdhën. Andaj, edhe ne, nëse dëshirojmë që mbi ne të lulëzojnë trëndafila, duhet të bëhemi si toka.

Të largohesh prej egoizmit

Ndjekja një më një e kritereve të sunetit profetik në të gjitha marrëdhëniet që lidhim me njerëzit, për të mos hyrë në mendime të gjithfarëshme të të qenit i ndryshëm, dhe për ta prurë ndjenjën e thjeshtësisë në një thellësi dimensionale të natyrës njerëzore, është e një rëndësie të veçantë. Për shembull, Krenaria e Njerëzimit na thotë kështu në një hadith Tijin:

“Kërkoje edhe për të tjerët atë çfarë dëshiron për veten tënde që të mund të bëhesh besimtar.” (Tirmidhi, zuhd, 2; Ibni Maxhe, zuhd, 24) Andaj, njeriu duhet të jetë aq mendjehapur, i ndjeshëm dhe i ndërgjegjshëm, sa t’i kërkojë dhe t’i dojë edhe për të tjerët ato që dëshiron për veten, që të mund ta mbartë cilësorin e të qenit besimtar. Ndërsa pjesa tjetër e polisemisë së këtij hadithi është: Nëse një njeri nuk i dëshiron edhe për të tjerët ato që do për veten, dhe nëse i do për të tjerët ato që nuk do t’i donte për veten, është larguar saora prej atmosferës mbrojtëse të besimit, dhe po ecën në një terren të rrëshqitshëm, nga mund të rrokulliset nga çasti në çast.

Nga ana tjetër sjelljen sikur po i shohim të tjerët duke ecur veç shtrembër, duhet ta kthejmë në një sjellje që komenton për mirë: “Vallë me ç’urtësi veproi kësisoj? Vallë ç’arsye, të cilën unë nuk po e rrok dot, pati ai që veproi kështu? Cila urtësi e shtyu atë të vepronte kështu, që mua mu duk si e gabuar?” Me fjalë të tjera, duke përdorur ndonjë fakt të arsyeshëm apo urtësi të përshtatshme duhet t’i interpretojmë si pozitive veprimet e të tjerëve, të cilat mund të duken si të gabuara nga një vështrim i jashtëm, e që janë të dyshimta. Pikërisht, një afrim i tillë karshi të tjerëve, ashtu siç është një mburojë e mirë kundër keqpandehmës, është edhe një shtysë e përsosur për t’ju çuar drejt mirëpandehmës. Përpos të tjerash, edhe rruga më e mirë për të mos e parë çdo gjë të lidhur me egon tonë kalon pikërisht prej të thelluarit në mendime të kësinatyrshme.

Prurja e thjeshtësisë në një natyrë të dytë të vetvetes

Vetëm se, të gjithë duhet ta pranojnë se kanë nevojë për një rehabilitim serioz që t’i kthejë këto në nga një cilësi të karakterit të vet. Andaj, duke u mbrojtur nën emrin e pastër “Rab” të Allahut, duke e çuar jetën përherë nën dritën e Tij, duhet të gjendemi përherë nën kontrollin e Tij, dhe për ta kontrolluar veten se ku gjendemi me besimin tonë, duhet të përballemi disa herë me veten tonë.

Patjetër që durimi dhe qëndrueshmëria janë shumë të rëndësishme në një rrugëtim të këtillë. Profeti i Nderuar, në një hadith na thotë:

“Vepra më e pëlqyer në shkallën e Allahut, është ajo e vazhdueshmja, qoftë edhe e paktë.” (Buhari, rikak, 18; Muslim, salatu musafirin, 218.) Siç e dini, pikat e ujit që pikojnë mbi një vend, mund të çajnë edhe mermerin. Ajo që e çan gurin nuk është forca e ujit, por vazhdueshmëria e pikave. Nga ky këndvështrim, rehabilitimi do të bëhet duke e sjellë edukatën dhe bashkëbisedimin e shpirtrave në një pjesë të pandashme të jetës sonë, ndoshta duke e përkapur edhe si një nga pikat më të qenësishme të saj.

Teqetë dhe medresetë që në një kohë e kapërthenin gjithë jetën, kryenin po të njëjtin mision të kapura dorë për dore me njëra-tjetrën. Njerëzit që e struknin veten e tyre në prehrin e saj, arrinin në lartësinë e njeriut të përsosur duke i thelluar aftësitë e tyre mendore, ndjesore dhe shpirtërore. Po, këto vende të bekuara, brenda kushteve të tyre, përveçse sillnin në dritë shumë çështje të mendjes dhe njohjes, u tregonin anëtarëve të tyre edhe rrugët që të çonin kah shëtitja në viset e mistershme të zemrës dhe shpirtit. Sepse nëse çështjet do të merren vetëm në kufijtë e mendjes, atëherë njeriu mbyllet në kallëpet e ngushta të racionalizmit dhe mutezilëve. Së fundmi, ata që e çojnë sot jetën në një vijë të këtillë, megjithë mundësitë e shumta që kanë, është e vështirë të pohosh nëse u kanë shprehur ndonjë gjë atyre që kanë përreth. Sepse, ata që u pëshpëritin diçka të veçantë njerëzve nëpër zemra, kanë qenë përherë ata që e kanë çuar jetën e tyre në horizontet e zemrës dhe të shpirtit.

Pyetje: Ç’është zvetënimi? Cilat janë çështjet ndaj të cilave duhet treguar kujdes në mënyrë që të mos gjenden veçori të të zvetënuarit edhe në një besimtar?

Përgjigje: Si fjalë, për nga shtresimet e ndryshme kuptimore është një fjalë e shumëkuptimshme; me pak fjalë, ajo do të thotë “që një njeri të mos qëndrojë brenda kufijve të vendosur prej fesë; ta nxjerrë kokën jashtë rrethit të bindjes ndaj Allahut duke kryer mëkatet e mëdha, apo edhe duke vazhduar këmbëngulshëm në mëkatet e vogla.” Në një hadith, Profeti ynë, paqja qoftë mbi Të, shprehet: “Si gjërat e lejuara (hallall), si gjërat e ndaluara (haram) janë të qarta (aq sa të mos lënë vend për kurrfarë dyshimi). Mirëpo, në mes të këtyre të dyjave ka aq shumë fusha të dyshimta, që pjesa më e madhe e njerëzve nuk i dinë. Çdokush që ruhet prej këtyre gjërave të dyshimta, ta dijë se ka ruajtur nderin dhe fenë e tij.” (Buhari, iman, 39; Muslim, musakat, 107). Ashtu siç shtetet kanë kufijtë e tyre të rrethuar me tela me gjemba, apo toka të minuara, po njësoj është edhe për njeriun. Gjykimi hyjnor ka vendosur një sërë masash mbrojtëse, të cilat e ruajnë atë prej elementeve shkatërruese, si për këtë botë, edhe për atëbotë. Pikërisht, këta njerëz që i kalojnë kufijtë, duke kapërcyer çdolloj barriere, dhe duke dalë nga rruga kryesore futet nëpër rrugica. Në një ajet të sures Maide flitet për ata që edhe pasi kanë gjetur rrugën e drejtë, duke u kapur pas disa dobësive, futen brenda disa rrethesh që i kalojnë kufijtë: “Kushdo që nuk gjykon me atë që ka zbritur Allahu, është prej të zvetënuarve.” (Maide, 5/59).

Në gjuhën arabe, ai që del prej vendit që i është caktuar, duke dalë qoftë edhe prej vrimave; kafshë si miu, gjarpëri dhe nepërka, që hyjnë nëpër shtëpi, e që emërtohen rëndom me fjalën “feuasikul bujut”. Sepse ato, vetëm për të dalë medoemos prej rrethit që u është përcaktuar, e pushtojnë krejt sipërfaqen. Në një hadith thuhet: “Ka pesë lloje kafshësh të tilla të zvetënuara, të cilat mund të vriten, madje edhe në zonën e Haremit.” (Muslim, haxh, 67; Ibni Maxhe, menasik, 91), dhe mandej numërohen kafshët si miu, akrepi, gjarpri, stërqoka dhe qeni i tërbuar. Por edhe kuptimi i këtij hadithi nuk është që, me t’i parë vritini. Ajo që dëshirohet të përmendet këtu është njëfarë leje për vrasjen e kafshëve prej të cilave mund të të vijë ndonjëfarë rreziku. Në fakt, vrasja e kafshës është e ndaluar, qoftë edhe brenda zonës së Haremit. Edhe sikur një karkalec të vritet, për të duhet paguar gjobë. Mirëpo, ngase ekziston rreziku që këto kafshë, të cilat fillojnë të përhapen në çdo anë të territorit, duke mos njohur kurrfarë kufiri, u është dhënë cilësori të zvetënuara, duke bërë që edhe vrasja e tyre të quhet diçka mubah. Me fjalë të tjera, është dhënë leja dhe mundësia për t’u mbrojtur prej këtyre kafshëve, të cilat si pasojë e natyrës së tyre, sillen tejet mizorshëm.

Cilësi të zvetënimit në një besimtar

Kurani, në ajetet ku përmenden mohuesit, hipokritët dhe idhujtarët, më tepër se vetë njerëzit, përmend cilësitë e tyre, duke bërë që të dalin në pah tiparet e tyre më dalluese. Sepse ajo që është më e rëndësishme, për sa i përket kumtimit dhe mësimit të të tjerëve, është që të merren në konsideratë veçoritë e tyre, madje edhe të shpëtohen prej cilësive të këqija, dhe jo vetë individët.

Veç kësaj, një stil i tillë është njëkohësisht një kujtesë dhe paralajmërim për zemrat besimtare. Sepse, me fjalët e Said Nursiut, ashtu siç jo çdo cilësi e mohuesit është prej mohuesi, ashtu edhe çdo cilësi e çdo besimtari nuk mund të jetë fund e krye prej besimtari. Ndodh që të shihni se si një besimtar ka mbartur një veçori zvetënimi përgjatë gjithë jetës së tij. Andaj, ka shumë mësime që mund të nxirren prej ajeteve ku përshkruhen mohuesit, hipokritët apo idhujtarët.

Po, një njeri mund të jetë besimtar, dhe si çdo besimtar mund të falë namaz, të agjërojë, të japë zekatin dhe të shkojë në haxh. Mirëpo, nëse ai, ndodh që nganjëherë ta nxjerrë kokën prej kufijve të përcaktuar, mund të ndodhë, që qoftë edhe padashur, të përfshihet brenda rrethit të mohimit dhe hipokrizisë. Zoti na ruajtë, një njeri që kryen mëkate të mëdha si gënjeshtra, përfolja apo shpifja, i ka kapërcyer pengesat, dhe duke lënë rrugën kryesore, është futur në rrugica, duke shkaktuar edhe disa probleme të ndryshme trafiku. Një njeri i tillë, sado të devotshëm ta tregojë veten në besim, kjo do të thotë se ai brenda vetes mbart një veçori të të zvetënuarit. Dhe për aq kohë sa jeton me një tipar të zvetënimit, nuk është e mundur që t’ia arrijë qëllimit në detyrat e mësimit dhe kumtimit. Sepse edhe ndihmesa e Allahut (xh.xh.) është sipas cilësive dhe mbartësve të tyre.

Të besosh, e mandej këtë besim ta kthesh në bindje, mandej në horizont të njohjes, e mandej njohjen në dashuri, e dashurinë në pasion dhe dëshirë për Allahun, dhe njëkohësisht ta pasurosh këtë besim me sa më tepër adhurime, të cilat të jenë të mbështjella me vetëdijen e ihsanit, janë të gjitha veçori që i përkasin një besimtari. Për aq kohë që një njeri mbart cilësi të këtilla, ai do të ketë mundësinë të arrijë qëllime në drejtim të përhapjes së emrit të Allahut. Edhe nëse nuk arrin, me lejen dhe ndihmesën e Allahut, ka për të marrë shpërblim prej Allahut njësoj sikur ta kishte arritur. Sepse ajo që është më e qenësishmja, është kryerja e detyrës. Për shembull, kanë ardhur profetë të atillë, që nuk kanë pasur as edhe një njeri përreth. Ndërsa për disa të tjerë, numri i ndjekësve nuk i ka kaluar katër-pesë vetë. Megjithatë, sikur edhe tërë njerëzimin ta mblidhni, sërish nuk bëjnë një profet të vetëm. Me fjalë të tjera, sikur të nxirrni një njeri të përbërë prej tërë veçorive më të përsosura, dhe të ndërtoni një statujë me to, sërish ajo që do të keni ndërtuar nuk ka për të qenë kurrsesi një statujë profeti. Sepse ata janë të zgjedhur veçanërisht prej Allahut, janë të përzgjedhur dhe me ndërtim të veçantë. Megjithatë, disa njerëz kanë arritur vetëm deri te dy apo tre persona, e megjithatë asnjëherë nuk e kanë përbërë si problem këtë, e kësodore nuk janë larguar aspak as prej çështjes së tyre.

Ndoshta në këtë pikë, ndokujt mund t’i lindë dyshimi se cili të ketë qenë qëllimi i dërgimit të një profeti vetëm me dy-tre pasues. Fillimisht, lejomëni t’ju them, se një profet i tillë, ngase e ka kryer detyrën e tij në mënyrën më të përsosur, e ka merituar dhe arritur tashmë shpërblimin e përcaktuar të profetësisë, bashkë me mirësitë e Tij të ndryshme. Nga ana tjetër, ai, bashkë me ata dy a tre ndjekës, është bërë si një pishtar reference për ata që kanë ardhur më pas. Kësodore, ia ka bërë punën disi më të lehtë, duke bërë që ata që kanë ardhur mandej t’i ndjekin këmba-këmbës. Dhe, edhe nëse janë bërë shkak për shpëtimin e një shoqërie, kjo do të thotë se qëllimi i dërgimit të tij si profet është kryer. Në fakt, i njëjti shpërblim ekziston edhe për të tjerët që kanë ardhur para tyre. Për shembull, nëse nuk do të ishte Said Nursiu, që me ata njëqind, dyqind apo treqind njerëz, hapën një arenë të besimit, banorët e Anadollit nuk do t’ia kishin hapur krahët kaq shumë shërbimit ndaj Kuranit dhe besimit, e nuk niseshin në të katër anët e botës, atje ku t’u ishte treguar. Andaj, le ta themi edhe njëherë, se e rëndësishme është që një njeri të ecë në drejtim të synimit me tiparet e tij prej besimtari, pa hyrë në kurrfarë mendimi për frytet dhe përfundimet e punëve.

Udha pa rrugëdalje që shfaqet përpara të zvetënuarit

Ndërsa, për sa i përket njeriut të zvetënuar, ai, edhe sikur jeta të pritet me një rreth kaq të bukur, fillon të rendë pas disa pritmërish, duke mos i pëlqyer disa gjëra që bien ndesh me dëshirat dhe nocionin e tij të dëfrimit. Megjithëse nuk e thotë hapur, një njeri i tillë brenda vetes ka një sasi të pafund pritmërish për veten. Mirëpo, ç’e do që ndodh edhe që ndonjëherë të mos i vijnë ato që ai pret. E kësaj here, ngase nuk i vijnë, fillon të mërzitet edhe me të tjerët që ka përreth. Sikur i tërë populli të ishte përgjegjës për të njohur se ç’ka ai brenda vetes, andaj fillon të thotë me vete, “Si ka mundësi që nuk e kuptuan se ç’priste një gjeni i pashoq si unë?”, e kështu fillon të largohet prej miqve të tij, me të cilët ndan të njëjtat mendime, me të cilët i janë futur të njëjtës shpresë, dhe duke gjetur turlifarë arsyesh fillon të bëjë disa gjëra kokë më vete. Ja, edhe ky është një tjetër lloj zvetënimi. Patjetër që një largim i tillë nuk do të thotë largim prej fesë. Megjithatë një person i tillë, duke marrë parasysh vetëm dëshirat e tij, ngase nuk e ka ruajtur siç duhet pozicionin që i fali paracaktimi i Allahut, e ngaqë është larguar disi prej linjës së punëve të mira, hyn brenda asaj kategorisë me të cilën i Dërguari i Allahut kërcënon këta njerëz në një hadith. Siç e dini, Krenaria e Njerëzimit (alejhi elfu elfi salatin ue selam) thotë: “Ai ktheu fytyrë, po ashtu edhe Allahu (me një mënyrë që i ka hije veç Atij) u largua prej tij.” Ja, pikërisht me këto fjalë e vlerëson rëndësinë e kësaj çështjeje i Dërguari i Allahut (s.a.s.).

Po, të kesh shumë pritmëri, të mendosh se nuk ta dinë vlerën, të besosh se meriton pak më tepër shpërblim dhe respekt se sa disa të tjerë, dhe duke mos u mjaftuar me ato që ke, e të hysh në gjithfarë kërkimesh të reja, do të thotë zvetënim. Një cilësi e tillë prej të zvetënuari, në më të shumtën e rasteve, e çon njeriun drejt një përfundimi të kundërt me atë çka ishte synuar. Ndërsa në ahiret, ndërsa i kërkohet llogari, i thuhet: “Pse u largove prej grupit dhe shkove në një terren ku mund të bëhesh ushqim për ujqërit?”

Dhe njeriu, megjithëkëtë, nëse ndonjëri syresh tërheq edhe ndonjë tjetër e fillon të flasë mbarë e prapë për ndonjërin, duke shkaktuar ngatërresa dhe përçarje, atëherë kjo do të thotë se ai po hedh baltë mbi përpjekjet e shumta të aq njerëzve për punë të mira.

Dëshira për pozitë dhe porta të hapura për zvetënim

Ajo që është më e rrezikuara për t’u sprovuar në një situatë të tillë ngatërrese është dëshira që njeriu ka për pozitë dhe titull. Mund të ndodhë, që ndonjëherë, si një rrezatim i kaderit të Allahut, mund të vijë një person që është njëzet vjeç më i vogël se ju e të zërë një pozicion tejet të rëndësishëm. Për shembull, ju jeni një njeri tejet i respektuar në një shkollë. Mirëpo, kaderi i Allahut ju sjell dikë tjetër mbi krye. Ndoshta ajo që i takon këtij drejtuesi të bëjë, është të kërkojë edhe mendimin e atyre që janë më të mëdhenj nga mosha, më të respektuar e të nderuar në atë vend, të përfitojë prej mendimeve të tyre që kanë më tepër përvojë, duke bërë që edhe mbi ta të mos bjerë asnjë grimcë pluhuri. Mirëpo ajo që u takon atyre që janë poshtë, është që, çfarëdo moshe të kenë, ta dëgjojnë me kujdes personin që është prurë në krye të asaj detyre. Sepse çdo lloj sjelljeje e përkundërt përbën përçudnim. Madje edhe imagjinimi apo sjellja ndërmend e diçkaje të këtillë përbën zvetënim. Andaj një njeri i tillë duhet ta rehabilitojë vazhdimisht veten, duke moslejuar që zvetënimi të ekzistojë në imagjinatën e tij.

Meqë ra fjala, të gjithë mund ta kujtoni Usame ibni Zejdin (r.a.). Siç e dini të gjithë, Krenaria e Njerëzimit, (s.a.s.), pak përpara se të ecte në drejtim të horizontit të shpirtit, pati ngritur një ushtri kundër romakëve, dhe në krye të saj pati vendosur një djalë te të tetëmbëdhjetat që ta drejtonte. Pati zgjedhur Usamen si komandant të ushtrisë. Dhe imagjinoni, si ushtar brenda kësaj ushtrie gjendeshin edhe njerëz si Ebu Bekri apo Omeri (r.anhuma). Pasi ushtria ishte larguar deri në njëfarë vendi, diku pranë një vendqëndrimi, erdhi lajmi se kishte ndërruar jetë i Dërguari i Allahut. Me të marrë këtë lajm, Usame u kthye mbrapsht dhe e nguli flamurin mu përpara portës së të Dërguarit të Allahut dhe po priste. Profeti i njerëzimit kishte ndërruar jetë, dhe në çardakun e Beni Saidëve po bëhej një mbledhje, ku u zgjodh si kalif Ebu Bekri. Mirëpo, me t’u zgjedhur i pari i tyre, puna e tij e parë ishte vazhdimi i kësaj pune të nisur prej të Dërguarit të Allahut, duke e shoqëruar ushtrinë deri në të dalë të Medinës. Ndërkohë, Ebu Bekri, që e kishte Usamen zëre se djalë, madje nip, jo vetëm që e mori pranë Usamen, por edhe e kapi për krahu dhe e pyeti: “A më lejon ta mbaj me vete Omerin, që të më ndihmojë.” Çdo besimtar, pikërisht një të këtillë horizont mirësjelljeje duhet të kapë.

Po, një person, kushdo qoftë ai, nëse është vendosur në krye të një detyre, sjellja më prej besimtari e tij, – pa përfshirë rastet kur për shkak të mënyrës së kryerjes së detyrës mund të këshillojë a paralajmërojë, – është që të mos shkojë për të gjurmuar pas kësaj çështjeje, të mos kundërshtojë, e aq më keq, nuk duhet të dalë në anë të kundërt. Sepse në të kundërt dëmton bashkësinë shoqërore të myslimanëve. Si përfundim, i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi Të ka thënë kështu si për të përforcuar mendimin e Tij lidhur me këtë çështje: “Njeriu që zgjidhet mbi ju, edhe sikur të jetë një skllav zezak me flokët kaçurrela si kokrrat e rrushit, ju prapë dëgjojeni dhe bindiuni atij!” (Buhari, ahkam, 4). Pasi aty gjendet shpëtimi, triumfi dhe shpresa. Sepse, nëse çdokush hyn në pritmëri sipas dëshirës së vet, mund të shkaktohen ngatërresa dhe rrëmujë. Andaj njeriu, që të mos lejojë përhapjen e ngatërresave, duhet t’i hapë luftë dëshirës së tij të brendshme për post, duke ditur si të mjaftohet me atë detyrë që i është përcaktuar.

Pyetje: Profeti ynë i nderuar ka këshilluar që në këtë botë të jetojmë si të huaj, ose si një kalimtar. Disa prej të parëve tanë madje, edhe mendimin se me çfarë do të ushqehesh ditën tjetër e kanë konsideruar si dëshira që nuk kanë të mbaruar. Mirëpo në kushtet e ditëve tona, shihet si e domosdoshme që të mendosh për një shkollë sa më të mirë, për një profesion të caktuar dhe të bësh gjithfarë planesh për të ardhmen. Në këtë pikë, cili duhet të jetë kriteri në të menduarit për të ardhmen?

Përgjigje: Ashtu siç theksohet edhe më sipër, Profeti ynë fisnik shprehet kësisoj në një hadith të Tijin: “Në këtë botë ji si një i huaj, ose si një kalimtar.” (Buhari, rikak, 3). Kalimtar mund të quhet ai që është larguar prej vendbanimit të tij për të emigruar drejt një vendi tjetër, që gjendet atje si mysafir përkohësisht, e për më tepër, që nuk lidhet shumë fort pas gjërave apo njerëzve që gjenden atje. Ndërsa nocioni “abiru sebil” që përdoret në hadith, do të thotë udhëtar. Ubur, që është një trajtë e foljes “abera – kaloj, e cila gjithashtu i përket paradigmës së emrit “abir”, përdoret për të shenjuar “kalimin matanë”. Në fakt, edhe njeriu bën një rrugëtim që nga mitra e nënës në fëmijëri, nga andej në rini, në pjekuri, e mandej në pleqëri, që andej në botën e varrit, në berzah, e së andejmi në sheshin e gjykimit. Ja, edhe Profeti ynë i nderuar (s.a.s.) na këshillon që ta pranojmë këtë botë si vendin e kalimit nga njëra anë në anën tjetër.

Në një tjetër hadith, Profeti ynë i nderuar jetonte mbi një hasër, e ngase hasra i kishte lënë disa shenja në trup, Omeri (r.a.) e pyet i ngashëryer në lot: “O i Dërguari i Allahut! Romakët jetojnë kështu, iranianët ashtu…”, duke dashur t’i thotë që të mirakandet edhe ai prej disa mirësive të kësaj bote, mirëpo transmetohet se Profeti ynë i nderuar i gjegjet: “E ç’lidhje mund të kem unë me këtë botë! Gjendja ime e kësibotshme i ngjan atij udhëtarit që pasi qëndron përkohësisht nën hijen e një peme për t’u çlodhur, ngrihet e vazhdon rrugëtimin e tij.” (Tirmidhiu, zuhd, 44) Të gjithë e dimë, që po të donte Ai, të gjithë sahabët i mblidhnin të gjitha ç’kishin në shtëpi dhe ia çonin Atij. Mirëpo Krenaria e Njerëzimit, e konceptonte vetveten pikërisht si ai udhëtari që çlodhet përkohësisht nën hijen e një peme, e që më pas ngrihej për të vazhduar rrugëtimin e tij. Ai këtë quante si lidhje të vetën me botën, madje e jetonte jetën e vet derisa të ecte drejt horizontit të shpirtit pikërisht sipas këtij kriteri.

Pasuri të harxhuara në rrugën e Allahut

Mirëpo nëse do ta shihnim me një vështrim më të gjerë këtë çështje, duke e parë në dritën e urdhërimeve dhe ndalesave të fesë, nga këto fjalë të të Dërguarit të Allahut, kuptojmë se nuk është e nevojshme braktisja tërësore e kësaj bote, por vetëm se nuk është e lejueshme zhytja kokë e këmbë në kënaqësitë dhe dëfrimet që ajo të ofron. Për shembull, në një ajet të sures Enfal thuhet: “Nëse i besoni asaj që zbriti Allahu dhe Robi i Tij atë ditë kur u nda e drejta nga e shtrembëra (Bedri), ta dini se një e pesta e asaj që fitoni është e Allahut, Profetit dhe të afërmve të Tij, jetimëve, të skamurve dhe udhëtarëve. Allahu është i plotfuqishëm ndaj çdo gjëje.” (Enfal, 8/41), siç duket një e pesta që i dedikohet Profetit të Allahut dhe personave të tjerë të përmendur në ajet tregon se ata janë të gjithë nën kujdesin e Allahut. Sikur i Dërguari i Allahut të kishte pranuar jo një të pestën e mallit, por sikur vetëm mbeturinat e tij të pranonte, mund të bënte një jetë më se të rehatshme, duke jetuar nëpër saraje. Mirëpo Ai pati zgjedhur që ta kalonte jetën në një dhomëz tejet të ngushtë. Asisoj që, siç na e transmeton edhe Aishja (r.a.), kur i Dërguari i Allahut donte të falte namaz gjatë natës, gjatë sexhdes, i largonte me dorë këmbët e Aishes fisnike, duke arritur që ta bëjë sexhden vetëm pasi këmbët e saj të ishin mbledhur disi. (Shih: Buhari, salat, 22) Me një fjalë, në atë dhomëz që rrinte Ai, – që ne iu bëfshim kurban asaj dhome – nuk gjente dot vend as për t’i bërë sexhde Allahut. Mirëpo me urdhrin e Allahut (xh.xh.), ndërsa shohim ndarjen e një pjese të mirë të pasurisë së përgjithshme për Të, e nga ana tjetër duke parë se fuqitë ishin më se të mjaftueshme për të mbajtur një ushtri, Ai i përdori të gjitha ato në rrugën e Allahut, duke zgjedhur një jetë të thjeshtë. Patjetër, Ai ishte shumë këmbëngulës dhe i vendosur në çështjen e kënaqësive dhe dëfrimit, sepse vepronte me aq shumë masë dhe kritere, saqë e shprehte më së miri zgjedhjen e duhur të urdhëruar prej Allahut në trajtën: “Ji i drejtë, ashtu siç të është urdhëruar!”

Trashëgimtarët e shpirtit të mospritmërisë

Padyshim që i Dërguari i Allahut ishte një njeri i bindjes dhe pasionit për sa i përket lidhjes, pozicionit, gjendjes dhe thellësisë së Tij në lidhje me Allahun. Po, Ai kishte një natyrë të atillë, që shprehej se kënaqësinë që ne ndjejmë ndaj të ngrënit apo ndaj të pirit, ai e ndjente duke i kryer adhurime Allahut. Andaj edhe kërkonte leje prej bashkëshorteve të Tij për të shprehur djegien e Tij për Zotin, e menjëherë rendte për ta afruar buzën në çezmën e adhurimit. Kësisoj që, do të ishte e padrejtë nëse e krahasojmë Atë edhe me sahabët e Vet, e jo më me ne. Askush nuk mund të krahasohet me Të. Madje, nëse nuk do të quhej teprim e paturpërsi, unë do të thosha, se edhe ta krahasoni me Xhebrailin (a.s.) do të ishte krejt e padrejtë. Kjo e thënë sepse Xhebraili nuk mbartte mbi vete ngarkesat e rënda të lidhura me truporen apo me egon. Kurse Profeti ynë (s.a.s.) ngase i kishte edhe këto ngarkesa njëkohësisht, kali i tij rendte vende para engjëjve. Pikërisht prej këtij shkaku, ashtu siç Ai u kthye mbrapsht prej Miraxhit, Ai na këshillonte përherë neve me këshilla objektive për botëkuptimin tonë dhe mënyrën tonë të jetesës, aq sa zbriste deri në nivelin tonë të të kuptuarit.

Kur e shohim çështjen pikërisht prej këtyre kritereve, edhe pse askush nuk mund të krahasohet me Të, mund të themi se njerëzit duhet të jetojnë brenda një rrethi të atillë mospritmërie në jetët e tyre personale, pikërisht ashtu siç Ai na ka mësuar. Zaten të gjitha personalitetet e larta që kanë zgjedhur të ndjekin rrugën e Tij, kanë zgjedhur pikërisht mospritmërinë si kriter kryesor të të jetuarit. Madje, nëse do t’i hidhnit një sy mënyrës së të jetuarit të Said Nursiut, do të shihni se si e ka konsideruar mospritmërinë si një nga pikat më kyçe që duhen ndjekur në jetë. Ka pasur raste që ai ka kaluar ditë të tëra mbi një pemë, nganjëherë ka ndenjur vetëm në ndonjë shtëpi në majë të malit. Madje ka pasur edhe herë kur ka ndenjur ulur mbi një copë dërrasë aspak të përshtatshme; me pak fjalë, pati zgjedhur të jetonte një jetesë tejet të thjeshtë deri në fund të jetës së tij. Veç kësaj, jo vetëm ata njerëz që jetojnë fenë tuaj, por edhe anëtarë nga grupe të ndryshme fetare mund të keni parë që kanë jetuar një jetë pa pritmëri, e cila i ka bërë që t’i ndryshojnë rrjedhën të ardhmes së shoqërisë njerëzore.

Nga ky aspekt mund të themi se këto veçori që mund të konsiderohen edhe si vlera universale të njeriut, janë të njëjta te të gjithë njerëzit. Vetëm se me ndryshimin, që në zemrat besimtare, kjo çështje jo vetëm që është më e qëndrueshme, por edhe premton qëndrueshmëri. Pasi ata kanë marrë nga pas edhe mbështetjen hyjnore. Ndërsa te të tjerët, nganjëherë mund të bëhet fjalë për mospritmëri, sakrificë, pastërti shpirtërore, por këto nuk premtojnë kurrfarë vazhdueshmërie a qëndrueshmërie. Mirëpo edhe duhet ditur se Allahu ia bën të mundur gjithnjë njerëzve që mbartin me vete cilësinë e besimtarit që të jenë të suksesshëm në këtë botë dhe në rrugën që ecin. Sepse veprimet e Allahut janë të bazuara mbi veçoritë e njeriut. Prej këndej, një njeri edhe sikur të jetë një personalitet i lartë që fluturon në qiell, nëse është meskin dhe dembel, ose nëse është i atillë që ngarend për të mbledhur gjithë botën, duke qenë një njeri egoist që jeton vetëm për veten, nuk ka për të parë prej Allahut ndonjë trajtim të veçantë. Pasi ai është larguar prej të qenit njeri i vërtetë. Në fakt, nuk mund të pranohet që një besimtar të zhytet krejtësisht në këtë botë, të jetojë veç për truporen, apo të veprojë vetëm duke u bazuar në ndjenjat e tij kafshërore. Sepse është një e vërtetë e pamohueshme që një mënyrë e tillë të jetuari nuk është kurrsesi një rrugë profetike.

Mënyra e përjetësimit të mundësive të kufizuara

Patjetër që kuptimi i këtyre fjalëve të thëna gjer këtu, nuk do të thonë që njeriu duhet të tërhiqet për të jetuar një jetë prej dervishi, duke i braktisur të gjitha ç’ka, për t’u tërhequr diku mënjanë. Sepse kjo është në kundërshti me të qenët një popull i fuqishëm. Rrjedhimisht, myslimanët duhet të arrijnë sa më shumë mundësi prej kësaj bote. Mirëpo ata, këto mirësi të kësaj bote duhet të dinë si t’i përdorin për hir të përjetësisë dhe pafundësisë. Së këndejmi, lejomëni të ndaj me ju një ndjenjë timen: Ndonjëherë më kalon në imagjinatë sikur të më dilnin përpara disa trilionë para, e sikur të mund t’ua ndaj ato vëllezërve të mi në vende të ndryshme të botës, që ata të hapin shkolla apo vatra kulture për të fituar zemrat e njerëzve. Patjetër që kjo është një ëndërr, e ngase është e tillë, unë veç hedh një hap kot. Por lermëni t’jua shpreh: Nëse kjo nuk do të ishte një ëndërr e imja, por e juaja, e ju të ma kishit shprehur mua atë ëndërr, unë do t’ju thosha se edhe një ëndërrim i tillë ka për t’ju përftuar shpërblime adhurimi. Sepse është shumë e rëndësishme që t’i ndash me të tjerët frymëzimet e shpirtit tënd, të ndriçosh botët me pishtarët e mbajtura në duart e tua, apo të shpiesh emrin e të Dërguarit të Allahut në të katër anët e rruzullit (shih: Muslim, fiten, 19), kudo ku lind e perëndon dielli, madje edhe të vuash vazhdimisht për hir të kësaj, duke i lidhur edhe ëndrrat fuqishëm pas një synimi të këtillë.

Mirëpo, nëse do të ktheheshim në çështjen tonë kryesore, le ta shprehim edhe njëherë, se nuk përbën kurrfarë problemi nëse përdoren mundësitë e zotëruara ashtu siç duhet. Veçse një pasion dhe dobësi për një pasuricentrizëm, postcentrizëm, shtëpi-familjecentrizëm apo egocentrizëm, e rrokullis njeriun drejt fatkeqësish jo vetëm të kësaj bote, por edhe të asobote. Njeriu duhet të jetë vetëm i drejtuar kah e drejta, duke u lidhur me të gjitha gjërat e tjera vetëm për hir të Tij. Në fillim, në fund apo në mes të çdo gjëje, do kujtuar pikërisht Ai, duke e lidhur çdo gjë po me Të. Sepse nëse veprohet vetëm për hir të trupit dhe egos, atëherë ne do të zvogëlohemi, pasi ajo do të ngelet veç brenda ngushtësisë së vet, duke bërë që edhe ato mundësi të falura, por edhe ne të shkojmë dëm. Njeriu që është krijuar sa për gjithë botët, madje me një potencial që ia kalon gjithë botëve, e që mund të arrijë zotërime sa qielli e toka, nuk mund të lihet që të bëhet i burgosur brenda një ngushtësie të këtillë. Përkundrazi, ai duhet të rendë pas përjetësisë, duke kërkuar vazhdimisht vetëm se kënaqësinë e Tij. Aq sa edhe sikur triumfues i Stambollit të dëshirojë të jetë, nëse kjo nuk e çon tek Allahu, atëherë nuk duhet ta kërkojë. Sepse një ngjarje e tillë në vetvete nuk ka kurrfarë rëndësie. Me pak fjalë, ai triumf i Stambollit vetëm nëse tregohesh si shembull prej të Dërguarit të Allahut (s.a.s.), ruan nderin dhe parimet e Islamit, përpiqesh për të përhapur emrin e bukur të Muhamedit (s.a.s.) në mbarë botën, ka për të fituar vlerë.

Përcaktueshmëria e nijetit

Në fakt, e njëjta gjë shihet edhe në ditët e sotme me dëshirën dhe përpjekjet për të përfunduar disa shkolla. Me pak fjalë, njeriu do të bëjë disa gjëra për vendin dhe kombin e tij, mirëpo që të mund t’i bëjë, nëse është e domosdoshme që të kalojë më parë prej disa rrugësh të caktuara, patjetër që duhet të bëjë ç’është e nevojshme. Për shembull, nxënësi që do të shkojë për të studiuar në një shkollë të mirë, duhet të thotë: “Unë nëse nuk mbaroj dot këtë shkollë, atëherë nuk hyj dot në universitet. E duke mos hyrë dot në universitet, atëherë as nuk i shërbej dot vendit tim më së miri. Po nuk ia arrita kësaj, atëherë nuk kam ndonjë vlerë të veçantë, e duke mos pasur vlerë, atëherë unë nuk mund të bëj dot asgjë as për popullin tim, as për vendin tim, as për synimin tim e as për idealet e mia.”, dhe kësodore ai do ta ketë lidhur qëllimin e tij pas një synimi tejet të madh.

Po, ne ngandonjëherë shprehemi edhe me shprehje të llojit: “Pse nuk i panë si duhej disa gjëra? Pse lanë mangësi në disa fusha? Pse veç hëngrën gola?”, duke mos shpëtuar dot prej kritikës ndaj paraardhësve tanë. Kështu që, që të mos na kritikojnë ata që do të vijnë më vonë, duhet të përpiqemi me mish e me shpirt, që të mos lëmë as edhe një mangësi në këtë pikë, madje edhe të mbushim boshllëqet që mund të kenë lënë ata që kanë qenë përpara nesh. Që të mos kritikohemi rëndshëm prej fëmijëve apo nipërve tanë, është e domosdoshme që të ndiqen fill e për pe disa kritere. Para së gjithash është e domosdoshme që të keni një besim të mirë dhe të mos tregoni mangësi në adhurimet tuaja, e më në fund, edhe t’i lidhni të gjitha pas një nijeti të pastër dhe të madhërishëm. Nëse bëhet kjo, atëherë edhe studimi i fëmijës në një gjimnaz, edhe mbarimi i universitetit prej tij, madje edhe perfomanca e treguar atje, ka për të kaluar si shpërblim për ju. Sepse edhe rrugët e përdorura për realizimin e diçkaje marrin ngjyrën e nijetit dhe qëllimit të paracaktuar në lidhje me të. Kësodore, të gjitha çështjet do të jenë lidhur pas nijetit, madje edhe do të përcaktohen prej tij.

Me pak fjalë, njeriu asnjëherë nuk duhet të veprojë apo të bëjë punë vetëm për të fituar simpatinë dhe vlerësimet e të tjerëve, apo të veprojë vetëm për llogari të kësaj bote. Ai duhet të ngarendë përherë për të çuar edhe në zemrat e të tjerëve ato vlera universale të cilat burojnë që prej thellësive të tij të shpirtit, madje duke u përpjekur që të jetë një mekanizëm kyç në ekuilibrin e vlerave në rruzull. Për hir të këtij qëllimi, ai herë-herë përballet me vështirësi nga më të ndryshmet, përjeton dhimbje pas dhimbjeje, derisa bëhet dysh prej vuajtjes. Mirëpo ai e di më së miri, se një njeri që jeton brenda një rrethi të tillë qëllimi, të gjitha vuajtjet dhe dhimbjet që përjeton, kanë për t’i përftuar një shpërblim të atillë që, nuk mund të arrihet as me rrugëtimin soditës të shpirtit.

Çdokush që i beson urdhrit “Çdo e mirë që të vjen është prej Allahut, ndërsa çdo e keqe është prej egos sate” (Nisa, 79), duhet ta lidhë çdo fatkeqësi më së pari me gabimet dhe mëkatet e veta. Për shembull, nëse duke ecur i bie një gotë apo pjatë nga dora, duhet ta shohë këtë si një pasojë që buron prej vetvetes, duhet të mendohet për ndonjë mbrapshti që mund t’i ketë ndotur imagjinatën, mendimet apo përsiatjet gjatë atyre çasteve të fundit, andaj duhet të thotë: “Vallë ç’ngatërrova unë kësaj here që nuk i pëlqen lartësisë hyjnore, që më ndodhi diçka e këtillë?” Sepse në asnjë ndodhi të kësaj bote nuk mund të bëhet fjalë për gjurmë të rastësisë. Nëse do t’i hidhni një shikim të shpejtë jetës, do të shihni se edhe fatkeqësitë më të vogla janë nga një paralajmërim, duke e bërë kësisoj çdo ndodhi të jetës sonë një sinjal që duhet lexuar. Njeriu edhe mund ta kuptojë atë sinjal, dhe nëse i drejtohet Allahut duke kryer një të mirë, ajo mund t’i shërbejë si një pengesë për fatkeqësi më të mëdha që mund t’i zënë derën. Padyshim, të gjitha ato të këqija janë njëkohësisht nga një sinjal, por edhe nga një mundësi për t’u pastruar nga ndotjet prej mëkateve. Për shembull, një gotë e thyer, mund të shpërndajë hallkat e një zinxhiri të gjatë belash, por edhe i bën një pastrim mëkateve që mund të ketë kryer. Si vijim, në një hadith thuhet se “Nuk ka lodhje, sëmundje, shqetësim, mërzi, vuajtje, pikëllim, madje edhe një gjemb që mund ta shpojë në këmbë, që të mos i përftojë atij pastrim të disa mëkateve nga ana e Allahut.” (Buhari, Merda, 1; Muslim, birr, 49)

Në kërkim të fajtorit të vërtetë

Bie fjala, që ne nuk mund t’i përkapim qartë, ashtu siç duhet, shkaqet e vërteta që fshihen prapa të gjitha ndodhive që mbushin jetën tonë. Veçse, një zemër që beson, duhet të kërkojë gabimet dhe mangësitë e vete pas çdo fatkeqësie, e cila i vjen përballë mu si shfaqja e një kutie para këmbëve, ashtu krejt papritur. Sepse njeriu që e kërkon gjithnjë fajin te vetja, quhet se ka hedhur hapin më të qenësishëm në kërkim të fajtorit të vërtetë. Sepse, tekembramja, ata që e kërkojnë fajin gjithnjë gjetkë, edhe sikur t’i vazhdojnë kërkimet e tyre përgjatë gjithë jetës, as fajtorin e vërtetë nuk kanë për ta gjetur, por veç do të kenë kaluar jetën e tyre duke përkeqësuar emrat e të tjerëve.

Bediuzaman Said Nursiu në lidhje me këtë çështje, diku shprehet kështu: “Tashmë e kuptova arsyen e vërtetë përse më kanë torturuar kaq shumë dukë më bërë padrejtësi. Jua them me pikëllim të plotë se shkaku kryesor ka qenë se unë e kam lidhur shërbimin e Kuranit me përftimin e zhvillimit tim vetjak material dhe shpirtëror.” Këto fjalë që, në fakt, i thotë një njeri i përsosur, tregojnë thellësinë e tij të vetëgjykimit. Veç kësaj, ajo që ne kuptojmë prej fjalëve të tij është se, shërbimi që i bëhen besimit dhe Kuranit, nuk duhet të përdoren si mjete për disa arritje dhe përfitime, as për të arritur ndonjë gradë të ndonjë njeriu të lartë; madje as për qëllimin madhor të hyrjes në Xhenet, apo të të qëndruarit sa më larg prej Xhehenemit. Sepse, nëse këto sillen në gradën e qëllimit imagjinar, punës që je duke bërë i ke vendosur një dinamit. Qëllimi ynë kryesor dhe i vetëm duhet të jetë sinqeriteti dhe kënaqësia e Allahut (xh.xh.). As dëshira e paepur për Xhenet, as frika prej Xhehenemit, nuk duhet të pengojnë në asnjë mënyrë adhurimin e qashtër. Zaten, është Allahu Ai që do t’i shpërblejë me bollëk të gjitha veprat e kryera me sinqeritet të plotë. Mirësitë e Allahut janë aq shumë, saqë të panumërueshme, e adhurimet dhe lutjet tona janë veçse të kufizuara. Edhe sikur sundimtari i krejt botës të jeni, e të keni miliardat, prapëseprapë frikësoheni kur jepni diçka. Sepse ajo që do të jepni do t’ju pakësohet prej atyre çfarë keni. Mirëpo, thesari i mirësive të pashoqe të Allahut është aq i madh, saqë sikur të ngriheni për të bërë një statistikë të të gjitha këtyre mirësive, nuk i përfundoni dot kurrsesi përllogaritjet tuaja. Sepse ato që do të kërkoni ju, do të jenë sërish nën mundësitë e Tij për të dhuruar mirësi.

Duhet të ruhemi nga çdo lloj ankese

Ata që nuk arrijnë t’i shohin shkaqet e mirëfillta të fatkeqësive që ia behin mbi krye, fillojnë të shprehin fjalë që ngjajnë si ankesa njerëzve për Allahun. Mund të flitet për të drejtën e njeriut që në emër të së drejtës, të ankohet në instancat e duhura ose në opinionin publik për padrejtësitë e bëra atij. Me fjalë të tjera, një njeri që mendon se po i bëhet padrejtësi, duke ia bërë ankesën Allahut dhe opinionit, mund të presë vendimin e Allahut dhe opinionin e gjindjes. Jo vetëm një gjuhë e artikuluar qartazi, por edhe oh!-et apo ah!-et e pasfatkeqësive, mund të konsiderohen si një ankim ndaj Allahut (xh.sh.). Andaj, duhet ndenjur larg të gjitha fjalëve dhe reagimeve që mbartin kuptimin e ankimit, qofshin ato artikuluar qartazi, apo në mënyrë jo të drejtpërdrejtë.

Sepse, nëse belatë dhe fatkeqësitë që i vijnë njeriut janë që ai ta njohë më mirë vetveten, atëherë ajo është e varur nga një ndjenjë e thellë vetëgjykimi dhe shprehje e një besimi në Zot dhe në jetën e përtejme, të vendosura mbi themele të shëndosha në zemër. Në një fjalë që transmetohet ta ketë thënë Omeri i nderuar, thuhet: “Bëjani vetë gjykimin vetes, përpara se t’jua bëjnë të tjerët.”, e cila tregon edhe ajo se vetëgjykimi është i lidhur drejtpërsëdrejti me besimin se një ditë do t’ju bëhet gjykimi në jetën e përtejme. Zaten, nëse shihni pak lutjet dhe dhikret e njerëzve të lartë, ato janë treguese të njëmendta se ata e kanë kaluar jetën të zhytur në shqetësimin e vetëgjykimit se një ditë do të përballen me një llogari që do të bëhet ditën e Gjykimit të Madh. Ndoshta ne nuk do ta kemi bërë përgjatë gjithë jetës një vetëgjykim kritik ashtu siç Shah Gejlani mund ta ketë bërë vetëm brenda një lutjeje të vetme, ku nuk i lë anë pa e goditur ashpërsisht egon e tij. Ebu Hasan Shazeliu pasi e kritikon vetveten, “Jo po ti je i tillë! Ja, ky je ti!”, thotë: “Sa njerëz erdhën në portën tënde e nuk u kthyen duarbosh”, shprehje të cilat nuk e mbyllin portën e shpresës, por vazhdojnë të kërkojnë falje dhe pastrim të mëkateve nga ana e Allahut (xh.xh.).

Edhe lutjet javore të Hasan Basriut në Kulubu’d-Daria janë lutje tejet të rëndësishme që ia vlen të merren si shembull. Ky personalitet i veçantë, që çdo ditë të javës bënte nga një lutje të veçantë, kur i vjen radha të tregojë gabimet e tij, i bën ato nga një në njëmijë. Ky hero i pashoq, që është mëkuar nga gjiri i një sahabeje, që është një prej personaliteteve më të mëdhenj të tabiinëve, që u ka thënë “Nuk keni dalje prej këndej!” sa e sa grupimeve të pafytyra, për të cilin mund të thuhet se mëkati nuk ka guxuar t’i afrohet as në ëndrra, i cili për më tepër është një hero famëlartë prej të cilit edhe Ebu Hanifja ka përfituar aq shumë, i shpreh mëkatet e tij aq të hiperbolizuara, saqë ju mund të mendoni se ai është më i keqi ndër mëkatarët e njerëzimit. I drejtohet Allahut me zërin dhe frymëmarrjen e një njeriu sikur të ketë falimentuar plotësisht, sikur ishte ndonjëri që kryente pareshtur mëkate, por që qëndronte çdo ditë, edhe njëherë, për t’i bërë gjykimin e nevojshëm egos së tij.

Pendesa është fryti i ndjenjës së vetëgjykimit

Një njeri që jeton gjithnjë i vetëdijshëm për gabimet dhe mangësitë e veta i drejtohet pashmangshmërisht pendesës dhe kërkimit të faljes. Allahu në suren Furkan, pasi shpreh disa mëkate të ndyra, dhe denjësinë e tyre për t’u dënuar ashpërsisht, thotë se edhe sikur ndokush t’i ketë kryer, jep sihariqin e mënyrës se si do të sillet Allahu karshi këtyre heronjve të pendesës që i drejtohen Allahut:

“Ata që heqin dorë prej mëkateve dhe i drejtohen Allahut, që besojnë me zemër, e bëjnë punë të mira, janë të papërfshirë (në dënim). Allahu ua kthen të këqijat në të mira. Sepse Allahu është Falës dhe Mëshirues.” (Furkan, 70) Sipas këtij ajeti, një njeri që është çnatyruar shpirtërisht si pasojë e gabimeve dhe mëkateve, i cili pendohet dhe kërkon falje, duke treguar një përpjekje të denjë për t’u pastruar, që e rifreskon besimin dhe drejtohet kah punët e mira, Allahu ka për t’ia kthyer të këqijat në të mira. Allahu do t’i fshijë të gjitha mëkatet që ai mund të ketë bërë nëpërmjet dorës, këmbës, syrit, veshit, mimikës apo gjesteve të ndryshme, madje edhe do t’i shkruajë të mira në vend syresh. B. Said Nursiu, duke iu afruar këtij ajeti nga një tjetër pikëvështrim, shprehet: “Prirja e tij (njeriut) e përhershme për të bërë vepra të papëlqyera, do të kthehet në prirje për të bërë punë të mira.” Kjo do të thotë, që nëse i drejtohemi Allahut me pendesë, përdëllim dhe dorëzim, përfundimi do të jetë që të gjitha anët e natyrës sonë për të bërë vepra të pavlera do të shndërrohen në anë të së mirës dhe të së bukurës.

Pendesa: Eliksiri i Ringjalljes

I Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi Të e ka shprehur rëndësinë e pendesës me këtë hadith: “Ai që dëshiron të jetë i lumtur prej fletores së tij të veprave, të shkruajë atje pendesë.” (Kenzul’ummal, 1/475) Profeti Muhamed (s.a.s.), që është edhe heroi më famëmadh dhe më i lartë i këtij horizonti, ka thënë se bënte njëqind herë pendesë gjatë një dite. Ashtu siç mund ta lidhni këtë numër me lartësimin e tij të pamatshëm në horizontet e njohjes, mund ta lidhni edhe me detyrën e tij të shtrenjtë të kumtimit. Sepse, një njeri që gjendet në detyrën e prijësit të një populli, apo të një gjindjeje të tërë njerëzish, sidoqoftë ai, i mirë apo i keq, ka për t’u ndjekur si shembull prej pasuesve të tij. Për shembull, një drejtues i një institucioni, nëse rri vazhdimisht në pritje se mos kap gjëkafshë në çarkun e tij të interesit, i jep një shtysë edhe vartësve të tij që të dalin në kërkim të zbulimit të këtyre thesareve. Po njëlloj, një prijës që rend pa reshtur në kërkim të të mirës dhe të të dobishmes, ka për të qenë një udhërrëfyes i mirë për vartësit e tij, që edhe ata ta kenë përherë shikimin të drejtuar kah e mira. Ja, nëse e shohim nga ky këndvështrim, mund të themi, që i Dërguari i Allahut, duke bërë njëqind herë pendesë gjatë ditës, i drejtonte pasuesit e Tij të fluturonin në hapësira qiellore ku shëtisin vetëm engjëjt.

Në fakt, çdo person që e sheh rrjedhën e jetës së tij me një sy kritik, pavarësisht nivelit që ka, mund të gjejë përherë hapësira ku detyrohet të thotë një “estagfirullah”. Ndoshta duke ikur, diku shikimit të tij i është pleksur diçka e ndaluar. Kur i është folur për cilësitë e mira të dikujt, i shqetësuar nga lëvdimi i atij, mund të ketë hedhur një llaf ashtu. Nganjëherë është zhytur në batakun e përfoljes, për të cilin as që ka qenë i vetëdijshëm. Ai duhet të mendojë përherë se ato janë nga një shkak për ta fundosur krejt, e sakaq t’i drejtohet pendesës. Bediuzaman Said Nursiu, në maksimën e tij, “Kujdes, shkel me kujdes, ki frikë mos mbytesh. Mos u fundos prej një llokme, një fjale, një kokrre, një rrezatimi, një shenje apo një puthjeje. Mos i mbyt ndjesitë e tua në botë, të cilat mund ta përpijnë atë.”, tërheq vëmendjen se edhe një mëkat që mund të vlerësohet si i vogël, mund ta fundosë njeriun.

Njerëzit edhe çështjet që kanë të bëjnë vetëm me këtë botë i ndjekin në bazë të një llogarie të sofistikuar. Për shembull, kur duan të thurin një biznes, bëjnë përllogaritje të veçanta, mandej investojnë. Pastaj, për çdo muaj kontrollojnë bilancet e tyre të hyrje-daljeve, për të bërë hulumtimin e nevojshëm, për të vlerësuar nëse puna e tyre është duke shkuar në mënyrë sa më të frytshme. Tani, në qoftë se edhe punët kalimtare të kësaj bote kërkojnë kaq shumë llogaritje dhe mendime, a nuk është e nevojshme që edhe punët që kanë të bëjnë me jetën e përjetshme të ngrihen në dritën e një llogarie më serioze?

Këtu mendoj se është me mend të sjellim në qendër të vëmendjes një tjetër çështje. Said Nursiu thotë: “Ashtu si lutja dhe dorëzimi i plotë tek Allahu jep një fuqi të madhe për t’u prirur kah e dobishmja, edhe pendesa i pret hovin prirjes për të kryer vepra të këqija, duke ia thyer ashpërsinë që zotëron ajo.” Pra, ai thotë se pendesa dhe kërkimi i faljes do t’i presë hovin prirjes së njeriut kah e keqja, duke i dhënë një të goditur me bajloz gabimeve dhe mëkateve të tij, kështu, ka për të përforcuar edhe prirjet e tij për të kryer vepra të mira. Me një fjalë, një njeri që, nga njëra pendohet dhe kërkon falje, e nga ana tjetër fluturon me krahët e lutjes, mund ta gjejë veten të ngritur pingulthi drejt viseve të përsosmërisë njerëzore në këmbët e Krenarisë së Njerëzimit, me lejen dhe ndihmesën e Allahut. Por le të themi gjithashtu, se sa mirë do të ishte sikur njeriu të ngrinte prita për t’u mbrojtur prej dëmeve të këtyre situatave, përpara se të shqetësohej se si të bëjë restaurimin e jetës së tij materiale dhe shpirtërore! Sepse restaurimi i diçkaje pasi është shkatërruar është shumë më e vështirë. E kam shprehur edhe më parë, kur shkova në Edirne, sapo kishin filluar punimet për restaurimin e xhamisë së Selimijes. Restaurimi i kësaj xhamie, e cila ishte ndërtuar nga Selimi për gjashtë vjet, nuk pati përfunduar gjatë atyre 6-7 viteve të qëndrimit tim atje. Sepse, ta kthesh diçka të prishur në identitetin e saj autentik, është më e vështirë sesa ta ndërtosh atë nga fillimi. Nuk është e lehtë që një njeri që ka pësuar deformim prej mëkateve të tij të kapë edhe njëherë gjendjen e mëparshme. Andaj, njeriu duhet të jetojë një jetë të mbyllur ndaj dëmeve që në fillim, duke treguar përherë gatishmëri kundër të gjitha llojeve të mëkatit.

Në Kur’an thuhet,

“Ne do t’ju sprovojmë me ndonjë frikë, me uri, me ndonjë humbje nga pasuria e nga jeta e edhe nga frytet, po ti jepju myzhde durimtarëve.”

(Sure Bekare, 2: 5)

Në ajet thuhet qartë se besimtarët do të sprovohen me të gjitha llojet e sprovave. Një nga këto sprova është me “jetën” dhe një nga varietetet e sprovave me “jetën” është edhe sëmundja.

Element shumë i rëndësishëm që e bën një person të përparojë në botën shpirtërore, pas fatkeqësive është edhe sëmundja. Kështu që, personi duhet t’i llogarisë sëmundjet si një dhuratë nga Allahu dhe t’i kalojë ato me durim e mirënjohje.

Sjelljen e duhur karshi sëmundjeve na kujton ajeti:

“Dhe kur të sëmurem Ai më shëron”

(Sure Shuara, 26/80)

Kjo botë është një botë e testimit dhe progresit

Allahu e sprovon njeriun me sëmundje. “A do të bëjë durim apo do të rebelohet? A do të jetë mirënjohës për fatkeqësitë e mia apo mosmirënjohës?” – e nënshtron robin e Tij në testim. Më tutje, Allahu (xh.xh.) i tregon edhe robit të Tij atë që e ka ditur përgjithmonë! Nëse një person e përballon sprovën me durim dhe mirënjohje, ai fiton, nëse jo, ai humbet. Një aspekt i rëndësishëm këtu është se durimi përballë sëmundjeve ndërthuret me falenderimin. Përndryshe, një person mund të mendojë se është i durueshëm duke u rebeluar.

Kjo botë nuk është një vend shpërblimi, por një vend shërbimi

Nëse e krahasojmë jetën e njeriut me një pemë, sëmundjet janë frytet e kësaj peme që dalin si rezultat i besimit dhe durimit karshi tyre. Ashtu siç ka paqe tek njeriu kur duron përballë ngjarjeve të dhimbshme, ndoshta një mijë fish qetësi e paqe do të gjejë në Xhennet. Pra, sëmundjet duhet të mirëpriten si fruta të ëmbëla.

Sëmundja i jep njeriut shpërblim sikur gjatë adhurimit, nëse është i durueshëm

Sepse adhurimi është dy pjesë. Disa prej tyre janë adhurime pozitive si Namazi, Haxhi, Zekati; disa prej tyre janë adhurime negative që e bëjnë një person të ndihet i dobët, sikur sëmundjet e fatkeqësitë e tjera. Këto ibadete e bëjnë njeriun t’i afrohet Allahut dhe të fitojë shpërblimin e adhurimit shpirtëror.

Njeriu nuk erdhi në këtë botë për kënaqësi dhe argëtim. Ai ka një detyrë

Detyra e tij më e madhe është të njohë Pronarin dhe t’i bindet Atij xh.xh. Njohja është Imani (Besimi), dhe shprehja e bindjes është Ibadeti (Adhurimi). Besimi dhe adhurimet e afrojnë njeriun me Allahun, Pronarin, dhe e bëjnë atë  të dashur tek Allahu. Dështimi për të besuar ose mos-adhurimi edhepse personi beson, e largon njeriun nga Allahu dhe mund të bëhet ftesë ndëshkimi si në këtë botë ashtu edhe në Ahiret. Kështu, sëmundjet dhe fatkeqësitë ia kujtojnë personit Allahun, e bëjnë atë të mendojë për ahiret dhe e bëjnë një person të zbulojë drejtimin e vet. Kjo, nga ana tjetër, është dhuntia më e madhe për jetën e përjetshme të njeriut!

Dobësia dhe vogëlsia janë kapitali më i madh njerëzor!

Sepse një person që e njeh dobësinë e tij, vogëlsinë e tij, varfërinë e tij, kërkon forcë për t’i bërë ballë këtyre. Kur e gjen Allahun, Pronarin e Fuqisë më të madhe, do të jetë shumë i kënaqur me Të. Dhe Ai xh.xh. është i mjaftueshëm për robin e Tij për cdo gjë. Në këtë pikë, sëmundjet luajnë një rol të madh. Po, sëmundjet dhe fatkeqësitë i kujtojnë një personi dobësinë e tij në një mënyrë që ai nuk mund ta kuptojë në raste të tjera, dhe e bëjnë atë të gjejë Allahun. Dhe kushdo që e gjen Atë, ka gjetur gjithçka.

Pronari i njeriut është Allahu (xh.xh.)

Me fjalë të tjera, Ai është që i dha njeriut sytë, veshët dhe të gjitha pjesët e tij. Pronari mund të kursejë në pronën e Tij si Ai dëshiron. Cdo artizan, siç është rrobaqepësi, mund të kursejë në rrobat e tij ashtu siç dëshiron dhe t’i japë formën që dëshiron. Në këtë mënyrë, ai tregon artin dhe shkathtësinë e tij. Allahu, Maliku ynë (xh.xh.), për shembull, jep uri së pari. Dhe pastaj Ai na tregon artin e Tij, duke dërguar ushqim nën emrin Rezzak. Përsëri, për shembull, Ai së pari dergon sëmundjen, dhe pastaj Ai shëron si një manifestim i emrit Shafi dhe na prezanton me emrin Shafi. Në këtë mënyrë, na lejon ta njohim Atë me Emrat e Tij.

Gjërat njihen me të kundërtat e tyre

Siç dihet vlera e ujit në etje, e dritës në errësirë, e nxehtësisë në të ftohtë; ashtu edhe vlera e shëndetit njihet me sëmundje. Sikur të mos ishte sëmundja, njeriu nuk do ta kishte kuptuar se shëndeti është një dhunti, dhe nuk do të ishte mirënjohës ndaj Allahut për këtë; do të ishte në gaflet, i pa vëmendshëm dhe i përgjumur. Në këtë aspekt, sëmundja e afron njeriun tek Allahu dhe e zgjon atë nga dehja e botës dhe i kujton atij destinacionin përfundimtar.

Sa bukur është të mendosh si besimtar!

Edhe sëmundjen të bën të duket e mirë. Ata që nuk mund të mendojnë si besimtar të mirë, ankohen për shkak të sëmundjes. Ndërsa ata që arrijnë besimin e vërtetë dhe shikojnë jetën përmes dylbive të besimit, e dinë se kjo sëmundje është shlyerje për mëkatet e tyre dhe janë të durueshëm e falenderohen. Edhe Zotëria Ynë (sas), në një hadith ka thënë:

“Gjendja e besimtarit është e çuditshme, çdo gjendje e tij është e hajrit, dhe kjo s’i ngjet askujt veç tyre. Kur i ndodh diçka e mirë, falënderon dhe kjo është e hajrit për të. Kur i ndodh ndonjë fatkeqësi, duron dhe kjo është sërish e hajrit për të. ”

Muslimi, Zuhd 64

Lum për ata që e jetojnë jetën e tyre duke të drejtuar kah Ahireti. Dhe lum për ata që janë të durueshëm dhe mirënjohës ndaj Zotit të tyre.

Perkthyer nga: http://hikmet.net/hastalik-ve-hikmetleri/

Meqenëse mundësitë e dhëna njerëzve në botë nuk janë të barabarta, përgjegjësitë e tyre nuk do të jenë të barabarta. Jeta e çdo njeriu është një libër i pavarur, dhe ky libër u shkrua për herë të parë dhe të fundit që nga krijimi i botës. Prandaj, është e nevojshme të merren parasysh të gjithë së bashku me kushtet e tyre, incidente të ndryshme që u kanë ndodhur dhe përmes të cilave janë sprovuar. Dekreti i bërë për një person mund të mos jetë i përshtatshëm për një person tjetër. I njëjti incident mund ta lartësojë një person dhe të poshtërojë një tjetër. Ajo që është e mirë për një person mund të jetë e keqe për një tjetër. Dikush mund të dëshirojë diçka që urren tjetri.

Të gjithë testohen bazuar në kushtet e tyre. Ajo që ka rëndësi nuk është ndryshimi midis atyre kushteve, por të jesh në gjendje të kalosh sprovën.

Drejtësia dhe barazia nuk janë të njëjtat gjëra. Barazia do të thotë që dy gjëra të jenë të njëjta në të gjitha aspektet. Drejtësia përcaktohet si dhënia e hakut (të drejtës) të gjithëve dhe ndëshkimi i atyre që janë gabim.

Të gjithë do të merren në pyetje bazuar në kushtet e tyre dhe mundësitë që u janë dhënë. Për shembull, nëse një person që jeton pa qenë i vetëdijshëm për Islamin konsiderohet të jetë në mesin e njerëzve të shpëtimit nëse e di – sipas Ashari (dijetar islam), edhe nëse nuk e di – ekzistencën e Allahut duke arsyetuar.

Vendtakimi i fundit po pret njerëzit si një gjykatë supreme ku do të merren edhe të drejtat e kafshëve nga njerëzit dhe kafshët e tjera dhe madje të drejtat e jobesimtarëve në lidhje me myslimanët do të llogariten.

Kjo Qenie Absolutisht e Drejtë, e cila peshon edhe të drejtat e vogla midis kafshëve me peshore delikate, natyrën e të cilave nuk e dimë, patjetër që do t’i gjykojë njerëzit me drejtësinë e Tij absolute.

English source:

https://questionsonislam.com/question/everybody-has-different-environment-medium-and-lifestyle-therefore-i-think-people-will-not

Përtacia mund të jetë rezultat i shumë zakoneve të këqija që ndiqni në jetën tuaj të përditshme. Gjëja e parë që duhet të bëni për të kapërcyer këtë problem është të zhvilloni dhe kultivoni takvanë (devotshmërinë ndaj Zotit të Plotfuqishëm). Sa më shumë që distancoheni nga kryerja e mëkateve si ndikim i takvasë, aq më shumë Zoti do t’ju afrojë më shumë tek Ai dhe do t’jua ​​bëjë më të lehtë kryerjen e akteve të adhurimit. Ai, i Plotfuqishmi, thotë: “Dhe kush i frikësohet Zotit – Ai do t’ia lehtësojë çështjen.”

Hapi i dytë i rëndësishëm është ndalimi i zvarritjes së punëve, sepse zvarritja e tyre vjen nga Shejtani. Prandaj, nëse doni të kapërceni përtacinë, duhet të veproni menjëherë sipas këshillës së mësipërme. Ne gjithashtu ju rekomandojmë që të lexoni rregullisht duanë (lutjen) e mëposhtme:

Enes Ibn Malik (r.a.) transmeton se Profeti (s.a.s.) thoshte: “O Zot! Unë kërkoj strehim tek Ti nga paaftësia dhe përtacia, frika dhe pleqëria, kërkoj strehim tek Ti nga dënimi i varrit dhe kërkoj strehim tek Ti nga mundimet e jetës dhe vdekjes.”

Sipas përgjigjes së mësipërme, përtacia për të kryer adhurimet shmanget nëpërmjet largimit nga zakonet e këqija, duke u bërë i devotshëm dhe duke i bërë lutje Zotit që të na ruajë nga dobësia dhe paaftësia për të vepruar. Nëse largohemi nga veset dhe përqafojmë virtytet në jetën tonë, atëherë do të futemi në rrethin vicioz të së mirës dhe do ta kemi gjithnjë e më të lehtë ta veprojmë atë. Fuqia më e madhe që na e largon përtacinë, padyshim që është ajo e Zotit, prandaj duhet t’i lutemi e përgjërohemi kurdoherë Atij.

Resursi: Si ta mposht përtacinë dhe t’i kryej adhurimet e mia? – Urtesi.al

Edhe në këtë pyetje shohim se si e gënjejnë njeriun njësitë e matjes dhe kriteret njerëzore. Ashtu siç është një gabim përngjasimi i njeriut me engjëllin, ashtu janë gabime edhe shikimi i “nomenit” te “fenomeni” si dhe kërkimi i funksionit të shpirtit te trupi i vdekshëm ose, po e quajmë më saktë, kufoma. Nisur nga kjo, nuk do të ketë sukses përpjekja për t’i dhënë përgjigje pyetjes pa shpjeguar deviacionet botëkuptimore dhe gabimet terminologjike që janë bërë shkaktarë për të lindur kjo pyetje.

Nisur nga bota ku ndodhet ose bota e vet, nga krijimi dhe cilësia si dhe nga përgjegjësitë dhe detyrat, engjëlli është një qenie krejtësisht e dallueshme. Analiza e engjëllit sigurisht që do të jetë e gabuar në se nuk shihet kah bota e tij, në se nuk mendohen cilësitë dhe detyrat e tij. Nisur nga kjo, jemi të mendimit se, së pari, është e domosdoshme ta njohim engjëllin me këto aspekte të tij.

Fjala engjëll, melek, rrjedh nga fjala “melk” që do të thotë “fuqi” ose nga fjala “mel’ek” që do të thotë përfaqësues, i dërguar, i ngarkuar me punë. Sipas variantit të parë, do të thotë “shumë i fuqishëm” dhe, ndoshta, “fuqi më vete”, kurse sipas variantit të dytë, do të thotë “përfaqësues i urdhërit hyjnor që jep e merr”.

Këto karakteristika ndodhen tek engjëjt e zakonshëm të krijuar prej Providencës Hyjnore. Veçanërisht duhet të ndodhen tek ata që janë të ngarkuar me detyrën e sjelljes së revelacionit, zbulesës hyjnore. Këto qenie eprore, duke nisur me ato që vëzhgojnë jetën dhe vdekjen e gjer te ato që bartin rezidencën hyjnore, në një fushë të gjerë, janë të ngarkuar të vëzhgojnë dhe sodisin veprimtarinë e Zotit.

Të gjitha ndryshimet që ndodhin nga makrobota në mikrobotë, të gjitha zbërthimet dhe sintezat ndodhin nën vëzhgimin e këtyre engjëjve përfaqësues të forcës dhe dhënie-marrjes. Po ashtu edhe urdhërat juridiko-fetare të ardhura njeriut prej atributit “kelam – fjalë” të Zotit, përsëri prej këtyre qenieve të fuqishme, të besueshme e të sigurta përfaqësohen. Ç’fuqi të jashtëzakonshme kërkon e ndaj ç’përfaqësimi të besueshëm e të sigurtë është i kushtëzuar ky vëzhgim i këtyre punëve të rënda e të holla, nga ligji i tërheqjes dhe shtytjes së përgjithshme ose, siç i themi ndryshe, i gravitacionit universal e gjer tek lëvizja me një rregullsi të përsosur e elektroneve përreth bërthamës!

Engjëjt janë aq në brendësi të gjërave e dukurive, sa që pa ta është e pamundur të mendohet as një pikë shiu e as një bubullimë. Ja, pra, ashtu siç “ligjet që veprojnë në gjithësi” të ligjshmërisë së krijimit, këto forca të vetëdijshme, janë, sipas dhuntive dhe aftësive të veta, identitet i shfaqjes në ato gjëra dhe dukuri i fuqisë së pafundme të Zotit që e mban çdo gjë në dorën e Tij, ashtu edhe revelacioni dhe frymëzimet që vijnë nga bota hyjnore me qëllim që të rregullojnë veprimet dhe sjelljet e njeriut, qenies më të vlerë, pikës fokusale të kësaj shfaqjeje të madhe e të shkëlqyer, s’janë gjë tjetër veç shfaqjes tek gjërat dhe dukuritë i të Zotit të revelacionit dhe frymëzimit.

Nisur nga kjo, t’ia përngjasosh njeriut engjëjt që janë ndërmjetësit mes Krijuesit dhe krijesës si dhe, mbështetur në fuqinë e shkëlqyer të krijuesit, të ngarkuarit me detyrën e vëzhgimit e të përdorimit të fuqisë dhe forcës esenciale në një fushë të gjerë, nga atomet gjer te nebulozat, e t’i quash efektive edhe për engjëjt një pjesë konvencionesh që janë të detyrueshme për njeriun, është deviacion mendimi dhe shprehje injorance.

Po, në se edhe engjëlli, ashtu si njerëzit, do të bartte mbi shpinë një veshje materiale që i themi trup ose kufomë dhe do t’i nënshtrohej dekompozimit dhe shpërndarjes dhe, po ashtu, do të konsumohej nga koha si çdo gjallesë, edhe konkluzionet që do të jepnim për të, do të kishin mundësi ta pranonin njeriun si një njësi mase, si një etalon për të. Mirëpo mes engjëllit dhe njeriut ekzistojnë dallime, madje, të tilla që do të bënin të pamundur edhe çfarëdo analogjie midis këtyre dy klasave!

Engjëjt janë të ndryshëm nga njerëzit edhe për nga krijimi. Ky ndryshim ka të bëjë me përgjegjësitë e tyre në një fushë shumë të gjerë. Kjo cilësi i bën ata më kompetentë e më efektivë. Engjëjt që zotërojnë veçori të tilla si reflektimi te shumë shpirtëra në të njëjtin çast, përceptimi prej shumë syve dhe shfaqja në trajtë të shumuar duke qenë një, sipas një hadithi, porosie profetike të përcjellë prej Hz. Aishesë (r.a.), janë të krijuar prej drite. Prandaj edhe zotërojnë cilësi të dritës si disa prej atyre që sapo përshkruam.

Ashtu siç trupat e ndritshëm, megjithëse janë, në vetvete, një, shihen të reflektuar tek çdo trup me sipërfaqe pasqyrore dhe ashtu sikurse hyjnë në të njëjtin çast tek çdo kristalin (sy), ashtu edhe engjëjt, qenia e të cilëve është prej drite, mund të reflektohen në shumë shpirtra në të njëjtin çast dhe mund të hyjnë në marrëdhënie në të njëjtin çast me mijra prej tyre.

Kështu, pra, engjëjt janë krejt të ndryshëm edhe nga sendet materiale, të ngurta e opake si dielli. Për ta, ashtu siç është e mundshme të marrin trajta dhe pamje të ndryshme, është e mundshme edhe të duken në trajta të ndryshme në të njëjtën kohë.

Kjo rrjedhshmëri dhe ky fluiditet tregojnë se qenia e dytë, në antagonizëm me trupin, është më aktive dhe janë simptomë e funksionit që qëndron mbi ligjet natyrore të engjëllit i cili është më fluid në raport me shpirtin.

Trajtësimi i engjëjve e i shpirtrave është diçka që dihet qëkuri. Profetët dhe shumë njerëz të lartësuar në botën shpirtërore kanë treguar për vëzhgimet e tyre në lidhje me këtë dhe kanë sjellë si dëshmitarë njerëz nga të popullit.

Fakti që Xhebraili (a.s.) është dukur në pamje të ndryshme e që ka marrë atë pamje që ka qenë e përshtatshme për vendin dhe ngjarjen përkatëse, për shembull, pamjen e përshtatshme për ambasadorin gjatë revelacionit ose të luftëtarit gjatë një lufte, përbën, në secilin rast, shembull për dukurinë e trajtësimit. Trajtësimi i engjëllit është i vërtetë edhe për shumë engjëj, edhe për të, edhe për engjëjt në përgjithësi. Ashtu siç Xhebraili (a.s.) është dukur në pamjen e Hz. Dihjes (r.a.), ashtu edhe një engjëll tjetër që s’ia dimë emrin, në luftën e Uhudit, në çastin më kulmor të saj, ka hyrë në trajtën dhe pamjen e Mus’ab b. Umejrit dhe ka luftuar para të Dërguarit të Allahut (a.s.) gjer në mbrëmje. Po kështu, shumë engjëj, duke marrë pjesë në luftën e Bedrit, në pamjen e Zubejr b. Avvamit, kanë forcuar fuqinë morale të muslimanëve.

Janë të shumta sa nuk mund të numërohen kontaktet e miqve të Zotit me banorët e botës së fshehtë në një mënyrë të ngjashme me këtë. Sidomos shfaqja e tyre tek njerëzit e thjeshtë me anë të ëndrrave, i përfton fuqi në një mënyrë të pamohueshme çështjes sonë. Pothuaj çdo njeri është bërë dëshmitar i faktit se si një shpirt që e njeh atë njeri, e di dhe që duket se është i interesuar nga afër për të, me anë të ëndrrave i ka treguar se ç’rrugë duhet të ndjekë, ia ka ndriçuar mendjen atij. Por ç’e do që ca njerëz, duke e përgjithësuar vetëm për një pjesë ëndrrash çështjen e diskutueshme të nënvetëdijës (subkoshiencës), përpiqen që këtë punë ta sjellin në një trajtë të pakuptueshme. Sa keq për injorantët!

Duke ua lënë trajtimin tërësor të kësaj çështjeje dhe specifikat lidhur me engjëjt, shpirtrat dhe trajtësimin librave ku këto përshkruhen në tërë hollësitë e tyre, si përfundim mund të themi se ashtu siç çdo qenie duket në pasqyra me shembëllimin e vet, edhe engjëjt mund të duken në të gjitha vendet që mund t’u bëhen, mund t’u shërbejnë si pasqyra atyre, si dhe, ashtu si trupat materialë dhe opakë, jo vetëm si trajtë, por identikisht dhe me të gjitha funksionet.

Dhe, në këtë kuadër, nuk ka asnjë dëm që engjëlli të jetë një individ. Duke u reflektuar si një rreze a tufë drite prej aty ku ndodhet, mundet ta zgjasë dorën në vendin ku dëshiron dhe mund të kryejë çfarëdo pune që dëshiron. Atij nuk mund t’i bëhen pengesë as largësia e distancave dhe as sasia e personave me të cilët hyn në marrëdhënie. Ashtu siç dielli, megjithëse është një, shihet dhe ndihet në çdo vend dhe bëhet dëshmitar i ndikimit të vet sipas kapacitetit të receptorëve dhe pasqyrave përkatëse që i japin mundësi atij të shihet dhe ndihet, engjëjt që janë krejtësisht dritë dhe dritësorë, me përparësinë e tyre mund të shihen në çdo vend e të veprojnë. Mund të fryjnë jetë dhe mund të marrin shpirtrat…

Mirëpo është Allahu (Xh.Xh.) në personalitetin e vet ai që i merr shpirtrat. Sa për Azrailin (a.s.), ashtu siç ka në çdo punë të Zotit një sërë vëzhguesish dhe miratuesish, ashtu edhe ai është, në marrjen e shpirtrave, një vëzhgues dhe miratues. Ndërkaq, Krijuesi që është i gatshëm dhe mbikqyrës në çdo vend, bën aq punë përnjëherësh, sa që nuk mund të llogaritet e nuk mund të imagjinohet, po kështu edhe miliarda qenie edhe mund t’i krijojë, edhe mund t’i asgjësojë në të njëjtin çast. Ja, pra, janë kjo fuqi marramendëse dhe kjo dituri e pafund që e sheh dhe e di çdo çast tërë materien që, edhe në se disa e shohin si larg mendjes, i kryen të gjitha punët gjer në imtësi në të njëjtin çast dhe pa gabuar dhe i rrëmben shpirtrat e atyre që vdesin kudo që të jenë.

Veçanërisht, edhe sikur shpirtrat t’i marrë Krijuesi i Lartë, edhe sikur t’i marrë Azraili, çdo personi, kur t’i mbushet afati, i drejtohet dhe i merret shpirti. Për të dhënë një ide, po paraqesim këtë shembull. Për shembull, le të mendojmë mijra marrës si radio që punojnë në të njëjtën frekuencë. Sapo të nisë të funksionojë dhënësi që punon në të njëjtën frekuencë, tek të gjithë marrësit, në të njëjtin çast, dëgjohet sinjali i dërguar apo shenja të alfabetit mors, në se transmetimi bëhet në mors. Në të njëjtën mënyrë, sapo të gjitha krijesat me çehren ku u lexohet dobësia, varfëria dhe nevojtaria, që ndodhen me fytyrën të kthyer kah një portë e fuqishme dhe e kamur, me sinjalin e mbarimit të afatit të hapen ndaj Individualitetit që fryn jetë e merr shpirtra, nisin të ndiejnë ndër shpirtra ose sinjale bërëse, ose sinjale zhbërëse. Po qe se njeriu i dobët mundet të luajë, me anë të një dhënësi pa tel, me aparate që ndodhen kilometra të tëra larg, e pse Individualiteti që është i pastër prej të metave e mangësive që na kushtëzojnë ne, të mos mundë, në të njëjtin çast, të vihet në marrëdhënie me shpirtin e njeriut që është identitet i një makine të gjallë, ta komandojë atë si të dojë duke e marrë, kur të dojë, e duke i dhënë vazhdimësi, kur të dojë?

Përveç këtyre të gjithave, në lidhje me marrjen e shpirtrave, ekzistojnë konsiderata të ndryshme.

1. Ashtu edhe siç e shprehëm, siç është Allahu Ai që i jep jetë çdo gjallese, është po Allahu Ai që ia merr jetën asaj. Sipas kësaj, detyra e Azrailit (a.s.) është vetëm ta vëzhgojë e ta duartrokasë këtë veprimtari të shkëlqyer.

2. Shpirtrat i merr Azraili; në lidhje me mundësinë e kryerjes së aq shumë punëve nga një individ i vetëm, më sipër u përpoqëm ta ndriçojmë çështjen duke dhënë shembuj të ndryshëm.

3. Ashtu siç ka shumë engjëj që, nën kryesinë e një përfaqësuesi, vëzhgojnë të gjitha punët që kryhen në përmasat e gjithësisë, ashtu edhe Hz. Azraili (a.s.) ka shumë engjëj që e ndihmojnë në detyrën e marrjes së shpirtrave e që janë të ndarë në klasa të ndryshme. Ndërsa një pjesë engjëjsh janë të tillë që i marrin shpirtrat pa i ngacmuar, pa krijuar shqetësim, një klasë tjetër, shpirtin e rrëmbyer e çojnë tek i Larti i të lartëve duke notuar nëpër qiej si retë; Kur’ani bën shenjë për të gjitha këto klasa:

“Pasha ata që marrin shpirtrat me rrëmbim dhe ata që marrin shpirtrat me lehtësim dhe ata që notojnë me shpejtësi… (Kur’ani, Naziat: 1,3)

Nisur nga kjo, janë shumë engjëj që i dërgohen veç e veç njeriut të cilit do t’i merret shpirti dhe të gjithë ata janë nën komandën e Hz. Azrailit (a.s.) Me urdhër të Allahut (Xh.Xh.), ai u dërgon engjëj të ndryshëm shpirtrave të mirë e shpirtrave të këqinj dhe me anë të tyre i merr.

Si përfundim, mund të themi se ajo çka i ka dhënë shkak pyetjes në krye, së pari është një deviacion botëkuptimi. E thënë ndryshe, me përngjasimin e engjëjve me njeriun, bihet në gabim. Kurse ne pamë dhe formuam opinionin kategorik se engjëlli nuk i përngjet njeriut as nga krijimi, as edhe nga cilësitë; po kështu, edhe veprimtaria e engjëllit është krejt e ndryshme nga ajo e njeriut. Krejt si shpirti i njeriut, engjëlli trajtësohet, mund të ndodhet në të njëjtin çast në shumë vende dhe të hyjë në marrëdhënie me shumë gjëra. Po kështu, ai hyn në marrëdhënie edhe me njerëzit, ku një vend të veçantë ze marrja e shpirtrave.

Të vërtetën e çdo gjëje Ai e di!

Ashtu si besimi te Allahu dhe te jeta e pasme, edhe besimi te ekzistenca e engjëjve pasohet me reflektime dhe ndikime shumë të rëndësishme në jetën e njeriut.

Këto mund t’i përmbledhim kështu:

Personi që u beson engjëjve asnjëherë nuk e ndjen veten të vetmuar. Edhe në kohët kur është më i vetmuar, ai e di se ka pranë engjëjt dhe, me anë të frymëzimit shpirtëror që ndjen nga prania e tyre, e kthen vetminë në një afërsi të ngrohtë. Duke krijuar një lloj shoqërie shpirtërore me ata miq të padukshëm, njeriu gjen prehje e qetësi.

Me aspektin si frenues i pasioneve sensuale dhe egoistike të njeriut besimtar, për rrjedhojë si lehtësues i marrjes nën kontroll të jetës nga ana e tij, besimi te engjëjt ka një ndikim të rëndësishëm. Besimtari që e di dhe mendon se ndodhet çdo çast nën kontrollin dhe shoqërimin e engjëjve, edhe do të ketë turp, edhe do të druhet të ecë drejt mëkatit.

Si simbol i bukurisë shpirtërore dhe i delikatesës morale, besimi te engjëjt zotëron edhe një ndikim të rëndësishëm nxitës dhe inkurajues në synimin e besimtarit për t’u ngjarë engjëjve. Fakti që, në praktikë, për njerëzit që bëjnë jetë të pastër, që kanë një natyrë të butë e që sillen me butësi ndaj të tjerëve, përdoret shprehja “si engjëll”, tregon ndikimet pozitive të besimit te engjëjt në jetën e njeriut.

Xhebraili

Është emri i përveçëm i engjëllit të vahjit (revelacionit hyjnor). Përmendet në tri vende të Kuranit si Xhibril. Veç kësaj, në ajete, Xhebraili përmendet edhe me emra, si “ruh”, “ruhena”, “resulun kerim”, “resulu rabbik”, “ruhul emin”, “ruhul kudus”. Kurse në një hadith, veç këtyre, emërtohet edhe si “en-Namus”.

 Mikaili

Si njëri prej katër engjëjve të mëdhenj, është caktuar nga ana e Allahut si ndërmjetës për administrimin e ngjarjeve në gjithësi dhe të furnizimit të krijesave me ushqimin jetësor (rizk). Në Kuran i përmendet emri vetëm në një ajet.

 Israfili

Emri i këtij engjëlli nuk përmendet hapur në Kuran. Në ajete vetëm njoftohet se do t’i fryhet bririt (sur). I përmendet emri në hadithe si njëri nga emrat e katër engjëjve të mëdhenj.

 Azraili

Detyra e tij është të marrë në dorëzim shpirtrat e atyre që u ka ardhur çasti i fundit. Në Kuran është përmendur si “engjëlli i vdekjes”.

 Engjëjt Kiramen Katibin (engjëjt shkrues)

Është emërtimi i dy engjëjve që ndodhen në të djathtë e në të majtë të njeriut. Engjëlli në të djathtë ka për detyrë të shënojë aktet dhe sjelljet e mira, kurse engjëlli në të majtë ka për detyrë të shënojë aktet dhe sjelljet e këqija. Këta engjëj që emërtohen edhe engjëj të kujtesës, do të dëshmojnë edhe për punët gjatë llogaridhënies ditën e kiametit.

 Engjëjt Mukarrebun (engjëjt e afërm)

Këta engjëj të përmendur edhe si il’lijjun dhe kerubijjun, të ngarkuar me detyrën e përmendjes dhe madhërimit të Allahut, ndodhen pranë Tij dhe në një pozitë të nderuar në lartësinë e Tij.

 Engjëjt Hamele-i Arsh (bartësit e arshit)

Është emri i engjëjve që bartin arshin. Në Kuran flitet kështu për ta:

“Ata (engjëjt) që e bartin arshin (Fronin) dhe që ndodhen rreth tij, e madhërojnë Zotin e tyre me lavdërim dhe falënderim dhe i besojnë Atij!”

 Munker dhe Nekir

Janë dy engjëj të ngarkuar me detyrën e hetimit pas vdekjes, në varr. Munker dhe Nekir që do të thonë “i panjohur, i padalluar, i papëlqyer”, i kanë marrë këta emra për shkak se i shkojnë njeriut në varr në një mënyrë krejt të padallueshme. Këta dy engjëj e pyesin të vdekurin në varr, “kush është Zoti yt?”, “kush është Profeti yt?”, “kush është libri yt?”, dhe pastaj e trajtojnë njeriun sipas përgjigjeve që marrin prej tij.

Në hadithet profetike tërhiqet vëmendja edhe për engjëjt që i frymëzojnë njeriut në zemër të drejtën dhe të vërtetën, për engjëjt që thonë “amin” në fund të Fatihas së bashku me njerëzit që falin namaz, për engjëjt që ndodhen çdo ditë bashkë me njerëzit në namazet e sabahut dhe ikindisë, për engjëjt që zbresin mbi tokë gjatë këndimit të Kuranit, për engjëjt që vizitojnë kuvendet e diturisë dhe dhikrit dhe luten për mëshirë për besimtarët.

 Mbrojtja e njerëzve nga ana e engjëjve

Allahu e mbron njeriun drejtpërdrejt, por mundet ta mbrojë edhe me anë të engjëjve; para së gjithash, kjo varet nga dëshira e Allahut. Disa herë ndodh që një fëmijë të bjerë nga kati i dhjetë dhe të mos pësojë asgjë. Për njerëzit, besimi i tyre, nënshtrimi ndaj Allahut, pajisja shpirtërore, afërsia ndaj Allahut, konfidenca ndaj botëve metafizike, gjendja ku ndodhet janë faktorë të ndryshëm që ndikojnë pozitivisht për të qenë në dialog me engjëjt dhe për të marrë ndihmën e tyre.

Siç kuptohet edhe nga shprehjet e haditheve profetike, ngritja e lidhjeve shpirtërore nga engjëjt me njerëzit dhe shërbimi si mbështetës i tyre varet nga sjelljet, qëndrimet dhe punët e mira që do të shfaqnin njerëzit.

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marrë nga:http://islami.al/engjejt-dhe-detyrat-perkatese/

Detyrat që u janë dhënë engjëjve nga ana e Krijuesit të Lartë:

1. Të deklarojnë se Allahu s’ka të bëjë me asnjë konsideratë të mangët e të gabuar, ta lavdërojnë dhe falenderojnë Atë ditë e natë dhe ta lartësojnë në një mënyrë të përshtatshme për Të!48
2. T’u komunikojnë njerëzve të zgjedhur nga Allahu si profetë, fjalën hyjnore.49
3. T’i lartësojnë profetët me salat dhe selam (falje e përshëndetje) dhe të luten për të gjithë njerëzit në botë.50
4. T’u bëhen mbështetje me një forcë moralo-shpirtërore profetëve dhe besimtarëve, t’i qetësojnë ata në çaste shqetësimi dhe dëshpërimi, ndërsa t’i fusin mohuesit në shqetësim.51
5. Si ndjekës të njerëzve të cilët i ruajnë, në një kuptim, t’u shërbejnë njerëzve.52
6. Të shënojnë aktet e njerëzve.53
7. Të shërbejnë si mjet për veprimtarinë hyjnore që zhvillohet lidhur me gjithësinë.54
8. Të kryejnë detyra lidhur me krijimin dhe vdekjen e njeriut.55
9. Të kryejnë detyra si funksionarë të ekzekutimit të ndëshkimeve hyjnore.56

Numri dhe llojet e engjëjve

Numrin e engjëjve e di vetëm Allahu. Në Kur’an dhe në hadithet profetike nuk ka ndonjë informacion të qartë mbi numrin e engjëjve. Ndërkaq, duke u nisur nga deklaratat, si “ushtritë e qiejve e të tokës janë të Allahut”57, mund të themi se numri i engjëjve është i madh në mënyrë të pallogaritshme.

Disa engjëj ne i njohim sipas emrave dhe veprimtarive të tyre. Kurse disa të tjerë, vetëm sipas llojit të detyrës me të cilën janë ngarkuar dhe me anë të titullit të dhënë të gjithëve së bashku. Për engjëjt nuk mund të bëhet fjalë për ndonjë kompetencë në kuptimin e vërtetë të fjalës. Ata janë vetëm në pozitën e vëzhguesve dhe duartrokitësve të veprimtarisë hyjnore. Një mendim i kundërt nuk përputhet me parimin e tevhidit, besimit monoteist islam mbi Allahun si Zoti i vetëm i gjithësisë. Nisur nga kjo, sipas detyrave themelore, engjëjt mund t’i shqyrtojmë në këto grupe:

Katër engjëjt e mëdhenj

Xhebraili

Është emri i përveçëm i engjëllit të vahjit (revelacionit hyjnor, zbulesës hyjnore). Përmendet në tri vende të Kur’anit si Xhibril.58 Veç kësaj, në ajete, Xhebraili përmendet edhe me emra, si “ruh”, “ruhena”, “resulun kerim”, “resulu rabbik”, “ruhul emin”, “ruhul kudus”.59 Kurse në një hadith, veç këtyre, emërtohet edhe si “en-Namus”.60

Mikaili

Si njëri prej katër engjëjve të mëdhenj, është caktuar nga ana e Allahut si ndërmjetës për administrimin e ngjarjeve në gjithësi dhe të furnizimit të krijesave me ushqimin jetësor (rizk). Në Kur’an i përmendet emri vetëm në një ajet.61

Israfili

Emri i këtij engjëlli nuk përmendet hapur në Kur’an. Në ajete vetëm njoftohet se do t’i fryhet bririt (sur).62 I përmendet emri në hadithe si njëri nga emrat e katër engjëjve të mëdhenj.63

Azraili

Detyra e tij është të marrë në dorëzim shpirtrat e atyre që u ka ardhur çasti i fundit. Në Kur’an është përmendur si “engjëlli i vdekjes”.64

Engjëjt kiramen katibin (engjëjt shkrues)

Është emërtimi i dy engjëjve që ndodhen në të djathtë e në të majtë të njeriut. Engjëlli në të djathtë ka për detyrë të shënojë aktet dhe sjelljet e mira, kurse engjëlli në të majtë ka për detyrë të shënojë  aktet dhe sjelljet e këqija. Këta engjëj që emërtohen edhe engjëj të kujtesës, do të dëshmojnë edhe për punët gjatë llogaridhënies ditën e kiametit.65

Engjëjt mukarrebun (engjëjt e afërm, konfidentë)

Këta engjëj të përmendur edhe si il’lijjun dhe kerubijjun, të ngarkuar me detyrën e kujtimit dhe madhërimit të Allahut, ndodhen pranë Tij dhe në një pozitë të nderuar në lartësinë e Tij.66

Engjëjt hamele-i arsh (hamallët e arshit)

Eshtë emri i engjëjve që bartin arshin (rezidencën hyjnore). Në Kur’an flitet kështu për ta: “Ata (engjëjt) që e bartin arshin dhe që ndodhen rreth tij, e madhërojnë Zotin e tyre me lavdërim dhe falenderim, shfaqin besimin ndaj Tij!”67

Munker dhe Nekir

Janë dy engjëj të ngarkuar me detyrën e hetimit pas vdekjes, në varr. Munker dhe Nekir që do të thonë “i panjohur, i padalluar, i papëlqyer”, i kanë marrë këta emra për shkak se i shkojnë njeriut në varr në një mënyrë krejt të padallueshme. Këta dy engjëj e pyesin të vdekurin në varr, “kush është Zoti yt?”, “kush është profeti yt?”, “kush është libri yt?”, dhe pastaj e trajtojnë njeriun sipas përgjigjeve që marrin prej tij.68

Në hadithet profetike tërhiqet vëmendja edhe për engjëjt që i frymëzojnë njeriut në zemër të drejtën dhe të vërtetën,69 për engjëjt që thonë “amin”70 në fund të Fatihasë së bashku me njerëzit që falin namaz, për engjëjt që ndodhen çdo ditë bashkë me njerëzit në namazet e agimit dhe pasditës (ikindisë),71 për engjëjt që zbresin mbi tokë gjatë këndimit të Kur’anit,72 për engjëjt që vizitojnë kuvendet e diturisë dhe dhikrit73 dhe luten për mëshirë për besimtarët.74

48 Shih. Bakara, 2/30; A’raf, 7/206; Nahl, 16/50; Enbija, 21/19, 27; Shura, 42/5; Tahrim, 66/6. 49 Shih. Nisa, 4/163; Haxh, 22/75; Shuara, 26/193-194. 50 Shih. Shura, 42/5; Mumin, 40/7-9; Nexhm, 53/26. Kurse në një hadith bëhet fjalë edhe për shefaatin e engjëjve (për ndërhyrjen e engjëjve për falje). Shih. Buhari, Tevhid, 24. 51 Shih. Bakara, 2/87; Al-i Imran, 3/124-125; Maide, 5/110; Enfal, 8/12; Nahl, 16/28; Fussilet, 41/130-132; Muxhadele, 58/22. 52 Shih. Ra’d, 13/11. 53 Shih. Ra’d, 13/11; Kaf, 50/17-18; Infitar, 82/10-12; Tarik, 86/4. 54 Shih. Naziat, 79/5. 55 Shih. Buhari, Bed’u’l-Halk, 6; En’am, 6/39; Sexhde, 32/11. 56 Shih. Bakara, 2/210; Enfal, 8/50; Furkan, 25/21-26; Muhamed, 47/27; Hixhr, 15/7-8. 57 Shih. Fetih, 48/4-7. Po kështu, shih. Tevbe, 9/26; Ahzab, 33/9. 58 Shih. Bakara, 2/97, 98; Tahrim, 66/4. 59 Shih. Mearixh, 70/4; Nebe, 78/38; Kadr, 97/4; Merjem, 19/7; Tekvir, 81/19; Merjem, 19/19; Shura, 26/193; Bakara, 2/87, 253; Maide, 5/110; Nahl, 16/102. 60 Shih. Buhari, Bed’u’l-Vahj. 61 Shih. Bakara, 2/98. 62 Shih. En’am, 6/73; Kehf, 18/99; Taha, 20/122; Jasin, 36/51. 63 Shih. Buhari, Rikak, 43. 64 Shih. Sexhde, 32/11. 65 Shih. Kaf, 50/17-18; Infitar, 82/10-12; Dhuhruf, 43/80. 66 Shih. nisa, 4/11, 72. 67 Mu’min, 40/7; po kështu, shih. Hakka, 69/17. 68 Shih. Tirmidhi, Xhenaiz, 70; Musned, 3/126. 69 Tirmidhi, Tefsir, 3. 70 Buhari, Ezan, 11; Muslim, Salat, 18. 71 Buhari, Mevakit, 16; Muslim, Mesaxhid, 37. 72 Buhari, Fedailu’l-Kur’an, 15; Muslim, Musafirin, 36. 73 Buhari, Daavat, 66; Muslim, Dhikr, 8. 74 Tirmidhi, Ilm, 19.

Allahu e di më së miri.

Allahu e mbron njeriun drejtpërdrejt, por mundet ta mbrojë edhe me anë të melaikeve; para së gjithash, kjo varet nga dëshira e Allahut. Disa herë ndodh që një fëmijë të bjerë nga kati i dhjetë dhe të mos pësojë asgjë. Për njerëzit, besimi i tyre, nënshtrimi ndaj Allahut, pajisja shpirtërore, afërsia ndaj Allahut, konfidenca ndaj botëve metafizike, gjendja ku ndodhet janë faktorë të ndryshëm që ndikojnë pozitivisht për të qenë në dialog me engjëjt dhe për të marrë ndihmën e tyre.

Siç kuptohet edhe nga shprehjet e haditheve profetike, ngritja e lidhjeve shpirtërore nga engjëjt me njerëzit dhe shërbimi si mbështetës i tyre varet nga sjelljet, qëndrimet dhe punët e mira që do të shfaqnin njerëzit.

Allahu di me se miri

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/mbrojtja-e-njerezve-nga-ana-e-engjejve/

Sigurisht, ka mrekulli në to sepse ato janë gjithashtu shpallje. Nëse nuk ka mrekulli të tilla në Teurat dhe Bibël që kemi sot, nuk do të thotë që nuk ka pasur kurrë.
Ne, muslimanët, besojmë se librat e quajtur Teurat, Psalmet dhe Ungjilli iu dërguan Profetit Musa , Profetit Davud dhe Profetit Isa dhe se ato libra nuk përmbajnë asgjë kundër fesë së realitetit dhe unitetit.
Sidoqoftë, origjinalet e atyre librave nuk mund të mbroheshin dhe ato u humbën. Ne nuk mund të themi se nuk ka asgjë nga shpalljet e dërguara profetëve në librat që hebrenjtë dhe të krishterët kanë marrë sot. Sidoqoftë, është një realitet që besimet e rreme dhe të gabuara janë përzier në to.
Për këtë arsye, ne jemi të kujdesshëm në lidhje me ato libra. Ne pranojmë se gjykimet të cilat janë të përshtatshme për Kuranin në to janë produkte të shpalljes.
Supozojmë se gjykimet që kundërshtojnë gjykimet e Kuranit janë shtuar në ato libra më vonë. Dhe ne qëndrojmë neutral ndaj gjykimeve të cilat nuk janë as të përshtatshme dhe as të papërshtatshme për Kuranin. Ne as i pranojmë dhe as i mohojmë; sepse është e mundur që ata ndoshta gjurmë të shpalljes dhe është gjithashtu e mundur që ato të jenë krijuar nga njerëz.
Për këtë çështje, Ebu Hurejra tha: «Pasuesit e librit të shenjtë e lexuan Teuratin në gjuhën hebraike dhe e interpretuan atë në arabisht për muslimanët. Për këtë çështje, i Dërguari i Allahut u tha shokëve të tij:
“As mos konfirmoni dhe as mohoni ato që thonë ndjekësit e librit të shenjtë. Thuaj vetëm: Ne besojmë në All-llahun dhe shpalljen që na është dhënë, dhe Ibrahamit, Ismailit, Isakut, Jakubit dhe Fiset dhe që u është dhënë Musait dhe Isait a.s dhe që u është dhënë të gjithë profetëve nga zoti e tyre. Ne nuk bëjmë asnjë dallim midis njëri-tjetrit prej tyre dhe i përkulemi Allahut. ” (El-Bekare, 136).

Burimi

Dërgimi i një libri hyjnor nuk varet nga gjendja e shtrembërimit të librit të mëparshëm. Në fakt, Ungjilli, i cili u dërgua në Hz. Isa (Jezusi) nuk përfshinte dekretet ligjore të Teuratit, libri i mëparshëm. Hz. Isa u mësoi njerëzve dashurinë, dhembshurinë dhe vlerat etike përmes Ungjillit, por ai iu referua Tevratit në lidhje me rregullimet ligjore. Psalmet ishin gjithashtu të tilla. Ato dy libra nuk përmbajnë pothuajse asnjë dekret ligjor. Ata iu referuan Teuratit rreth tyre. Kjo tregon se dërgimi i një libri hyjnor nuk varet nga gjendja e shtrembërimit të librit të mëparshëm. Përkundrazi, ata u zbritën për të mësuar parimet e reja bazuar në gjendjen e kohës dhe vendit.

Nuk do të jetë e përshtatshme të thuash që Kurani u zbrit sepse librat e mëparshëm ishin shtrembëruar. Në atë rast, do të çonte në këtë përfundim jashtëzakonisht të gabuar: nëse ata nuk do të ishin shtrembëruar, nuk do të kishte nevojë për Kuran. Sidoqoftë, parimet e besimit që janë themelet e të gjitha feve vazhdojnë të jenë gjithnjë në rendin e ditës. Sidoqoftë, gjendja e kohës dhe vendit ka një rol të madh në shpjegimin, përmbledhjen ose detajimin e çështjes në një farë mase. Kjo është arsyeja e ardhjes së sheriateve të reja. Kurani përfshin temat e rëndësishme të përmendura në librat e mëparshëm; ato janë tokë e zakonshme midis feve qiellore.

Sidoqoftë, pothuajse të gjithë dijetarët islamë pajtohen që Kurani shfuqizoi disa nga dekretet në librat e mëparshëm. Sidoqoftë, duhet të themi përsëri se ardhja e Kuranit nuk varet nga shtrembërimi i tyre, sepse disa nga dekretet e librave të mëparshëm duhej të ndryshoheshin ose shfuqizoheshin, nëse ato ishin shtrembëruar apo jo.

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/was-divine-book-sent-down-after-previous-book-was-distorted

Shtrembërimi, fjalë për fjalë do të thotë të ndryshosh vendin e shkronjave ose të ndryshosh një shkronjë në një fjalë, ose të ndryshosh kuptimin e një thënie. Më saktësisht, të ndryshosh çfarëdo fjale në Shkrimet Hyjnore me qëllim.

Sipas Fesë së Islamit, ekzistojnë disa lloje shtrembërimesh:

1. Të keqkuptoni disa shkronja të një fjale dhe kështu t’i jepni një kuptim tjetër
2. Të keqinterpretoni një hadith ose ajet kuranor
3. Të bëni ndryshime në tekstet e Kuranit dhe Haditheve me vetëdije dhe kështu të bëni shtesa të rreme në to.

Shtrembërimi, që do të thotë prishja dhe ndryshimi i thelbit të një shkrimi hyjnor, është përdorur në Letërsinë Islame për t’iu referuar ndryshimeve që pësuan Tevrati dhe Ungjilli dhe dëmtimi i thelbit të tyre. Studimet e kryera kanë treguar që ka shumë deklarata dhe pjesë në Tevrat që mund të pranohen si Fjalë të Allahut. Por Rabinjët, ‘orakujt’ dhe interpretuesit hebrenjë shtuan fjalë, tregime, predikime dhe këshilla hebrenje për ato deklarata dhe pjesë të limituara që kanë cilësinë e të qenit tekst Hyjnor. Prandaj, është jashtëzakonisht e vështirë të gërmosh tekstin origjinal duke hequr shtesat.

Profeti Musa donte që bijtë e Izraelit t’u binden urdhrave të dhëna prej tij, t’u mësojnë urdhrat dhe ndalesat e Allahut brezave të ardhshëm, t’i përmendin ata qoftë në shtëpi, në rrugë, në secilën ulje dhe ngritje dhe të mbrojnë mirë Tevratin; kështu ai morri betim nga ata. Sidoqoftë, ata as e morën seriozisht atë këshillë të sinqertë të Musait a.s, dhe as nuk e bënë detyrën e tyre për të mbrojtur Tevratin dhe për t’ia kaluar atë brezave të ardhshëm. Që në fillim, bijtë e Izraelit i kushtuan shumë pak vëmendje Fjalës së Allahut, Tevratit. Shtatëqind vjet pas Profetit Musa, Kryerabiu i tempullit Solomon në Jeruzalem dhe mbreti i kohës ishin pothuajse në padijeni nëse atyre u kishte dhënë një libër me emrin Tevrat nga Allahu.

Faji më i madh i funksionarëve fetarë hebrenj për përcjelljen e Tevratit tek brezat e ardhshëm në mënyrë të paprekur është se ata e morën atë në pronësinë e tyre për të lexuar atë. Prandaj, Tevrati nuk mund të fitonte cilësinë e të lexuarit dhe të njohurit nga Komuniteti Hebre dhe ata jetuan të shkëputur nga ajo Fjalë e Allahut. Më pas, kur praktikat e bazuara në inovacione të rreme dhe injorancë u shfaqën midis hebrenjëve, funksionarët fetarë filluan për të luftuar risitë dhe injorancën nga njëra anë; dhe nga ana tjetër, ata u përpoqën të gjenin prova nga Tevrati kundër atyre besimeve dhe praktikave të rreme. Dhe, ata vetë futën pikat për të cilat ata nuk mund të gjenin prova në Tevrat.

Studiuesit hebrenjë dhe rabinët jo vetëm që interpretuan Tevratin sipas botëkuptimeve të tyre në çështjet që ata nuk mund të gjenin përgjigje të caktuara, por gjithashtu shtuan tekstet që ata miratuan dhe heqën pjesë të caktuara. Si pasojë, këto shtesa dhe fshirje e bënë Tevratin e vërtetë të paidentifikueshëm.

Një lloj i ngjashëm shtrembërimi shihet edhe në një Shkrim tjetër Hyjnor, Ungjillin. Priftërinjtë e krishterë shtuan kuptimet e tyre rreth fesë, interpretimet e tyre dhe idetë e zbukuruara në Fjalën e Allahut, Ungjillin dhe kështu e bënë atë libër hyjnor gati të panjohshëm. Kurani shpjegon ato shtrembërime të shëmtuara nga funksionarët fetarë hebrenj dhe të krishterë të shkrimeve hyjnore në këtë mënyrë: “O ju që besuat, vërtet një shumicë e parisë fetare e jehudive dhe e të krishterëve, në mënyrë të paligjshme e hanë pasurinë e njerëzve dhe pengojnë të tjerët nga rruga e All-llahut. Ata të cilët e ruajnë arin e argjendin e nuk e japin për rrugën e All-llahut, lajmëroi për një dënim të dhembshëm “. (Teube, 9:34). Siç kuptohet nga ai ajet, disa rabitë dhe priftërinjtë ndryshuan ajetet në shkrimet hyjnore në këmbim të përfitimeve të kësaj bote ose i interpretuan sipas dëshirës. Ata deformuan veçanërisht ajetet në lidhje me pejgambërinë e Muhamedit, paqja dhe bekimet mbi Të dhe u përpoqën të shkatërrojnë ajetet e Shkrimeve, të cilat japin lajmin e mirë për ardhjen e Pejgamberit Muhamed pas Pejgamberit Isa, paqja dhe bekimi mbi Të.

Ata rabitë dhe priftërinjtë nuk u mjaftuan me kaq; ata pretenduan se shtesat që futën në Shkrime Hyjnore ishin teksti origjinal. Kështu, filozofitë e historisë së atyre rabinjëve dhe priftërinjve, shpjegimet, interpretimet dhe pikëpamjet e tyre në degë të tjera të dijes hynë në Koleksionin e Shkrimit dhe kështu u bënë si të ishin pjesë e Fjalës së Allahut.

Studimet e kryera kanë treguar që pesë librat e parë të Testamentit të Vjetër nuk janë Tevrati origjinal. Asnjë kopje ose kapitull i Tevratit origjinal nuk është i pranishëm ndokund. Edhe Tevrati e vërteton këtë pretendim. Tevrati që ne kemi sot na informon se afër ndërrimit të jetës së Tij, Pejgamberi Musa a.s e vendosi Tevratin në një bagazh dhe ia besoi Jushasë a.s dhe se kur perandori i Babelit, Buhtu’n-Nasr, shkatërroi Jeruzalemin, edhe Tevrati në bagazh ishte djegur. Ne mësojmë drejtpërdrejt nga ajetet në Ungjill se, rreth 250 vjet pas këtij pushtimi dhe shkatërrimi, Ezra mblodhi Tevratin përsëri me ndihmën e dijetarëve fetarë dhe rabive dhe me frymëzim hyjnor. Përveç atyre ngjarjeve, edhe shumë të tjera të ndryshme bën që Shkrimi të shtrembërohej dhe të humbasë.

Si rezultat i pushtimeve të Aleksandrit të Madh, Greqishtja përktheu Tevratin në Greqisht së bashku me vepra të tjera kulturore. Më në fund, hebrenjtë, të cilët u prekën nga kultura greke, filluan të përdorin përkthimin grek të Torahut në vend të tekstit të tij hebraik. Në këtë drejtim, është e vështirë të thuash se Tevrati i sotëm, i cili na përcillet nga përkthimet greke, është Tevrati i shpallur Profetit Musa. Sidoqoftë, nuk duhet të konkludohet se Tevrati pësoi shtrembërim të plotë. Është e mundur të kuptohet nga pasazhet e saj të vërteta të cilat nuk bien në kundërshtim me Kuranin që Tevrati nuk ishte shtrembëruar plotësisht.

Në të vërtetë, Prof. M. Hamidullah, gjithashtu thotë se shkrimet nuk janë shtrembëruar plotësisht, dhe për shkak të disa thënieve Hyjnore të pranishme në të, duhet t’i kushtohet respekti i duhur siç tregohet ndaj Kuranit (Konferencat, Erzurum 1975, f.17). Sidoqoftë, në Shkrimin e sotëm, përveç Fjalës së Allahut, shpjegimet dhe interpretimet e studiuesve fetarë hebrenj, historia e Hebrenjëve, dekretet e interpretuara të studiuesve izraelitë të jurisprudencës janë të ndërthurura së bashku. Ata janë gërshetuar aq shumë sa është një punë vërtet e vështirë për të bërë dallimin mes tyre duke thënë se kjo është Fjala e Allahut, ndërsa kjo është shpjegimi ose interpretimi i saj, etj. (Mawdudi, Tevhid Mücadelesi, Stamboll, 1983 , Unë, 530).

Kishte shtrembërime edhe në dekretet fetare të Tevratit. Siç dihet, hebrenjtë e Hajberit erdhën te Profeti Muhamed (as) në mënyrë që ai të gjykojë një rast të shkeljes së kurorës midis një burri të martuar dhe një gruaje të martuar; Profeti gjykoi që kriminelët të gurëzoheshin dhe tha që ashtu edhe është komanduar në Tevrat (Ligji i përtërirë, XXII, 23-24). Edhe pse ata e dinin për këtë, ata e zbatonin atë urdhërim vetëm për të varfërit dhe të shkretët, por për njerëzit e pasur dhe të rangut të lartë ndëshkoheshin vetëm me të rëna ose duke u vendosur mbi gomarë mbrapshtë dhe duke ecur në mesin e publikut në këtë mënyrë. Kështu, ata hebrenj kthyen kurrizin ndaj Librit të Allahut, dhe duke marrë prej saj çdo gjë që i’u përshtatej dëshirave të tyre, ata shtrembëruan Ligjin e Allahut. Në mënyrë të ngjashme, Profeti sqaroi në hadithet e tij se hebrenjtë dhe të krishterët “shtrembëruan librat e tyre duke i interpretuar” (Darim, Muqaddima, 56), “Pas Isait, mbretërit ndryshuan Tevratin.” (Nasai, Qudat, 12), “Të dy shtrembëruan librat e tyre dhe u bënë shtesa atyre”. (Tirmidhiu, Tafsir, 34/3).

Një provë tjetër e shtrembërimeve në shkrime janë kontradiktat që shihen në Tevrat dhe Ungjill. Për të vërejtur disa nga kontradiktat në Tevrat, mjafton të krahasohen këto vargje: Zanafilla I: 27 dhe Zanafilla II: 17; Zanafilla XXII: 14 dhe Eksodi VI: 2-3; 1. Samuel XVI: 10 dhe 1. Kronikat II: 13-15. Në mënyrë të ngjashme, për të specifikuar disa nga kontradiktat në Ungjill, krahasimi i këtyre vargjeve është i mjaftueshëm për të dhënë një ide: Gjoni IV: 3 dhe Mateu XIII: 54-58; Mateu X: 9-10 dhe Marku VI: 8-10; Lluka III: 23 dhe Mateu I: 16; Lluka III: 31 dhe Mateu I: 6.

Kapitulli ‘Kënga e Këngëve’ në Tevrat i atribuar Pejgamberit Sulejman a.s është plot shtrembërime nga fillimi deri në fund. Në këtë pjesë, ka fjalë që janë të pamundura të thuhen nga një Pejgamber. Në mënyrë të ngjashme, në ‘Mbretërit I dhe Mbretërit II’, pjesë të Tevratit që i atribuohen përsëri Sulejmanit a.s, thuhet se “ai mori tërë fuqinë e tij nga magjitë” dhe kështu mrekullitë që Allahu i dhuroi Pejgamberëve janë provuar të mbimbulohen.

Disa njerëz me qëllim të keq interpretuan në mënyrë të tmerrshme vargun kuranor: “Thuaj: “O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së All-llahut, pse vërtetë All-llahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe është mëshirues!”.(Kurani, Zumer, 39:53) dhe dëshironin të bënin shtrembërime. Sipas tyre, Allahu e urdhëroi Pejgamberin a.s që t’i thërriste njerëzit “O roberit e mi”. Me fjalë të tjera, njerëzit llogariten – Zoti e ndaloftë – si shërbëtorë/ rob të Profetit. Nuk është aspak interpretim; është një përpjekje e qartë për të shtrembëruar Kuranin. Disa injorantë mund të tërhiqen nga njerëz të tillë. Pranimi i një interpretimi të tillë është të pranosh që Kurani është kontradiktor (mospërputhje) në tërësi. Kjo pasi që nga fillimi deri në fund, Kurani e përmend se vetëm Allahut i takon të ketë rob, dhe veçanërisht thekson se Muhamedi s.a.s nuk është Zot por është vetë rob. (Mawdudi, Tafhim, V, 114)

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/what-does-distortion-mean-could-you-please-explain-how-torah-and-gospel-were-distorted

Shtrembërimi, fjalë për fjalë do të thotë të ndryshosh vendin e shkronjave ose të ndryshosh një shkronjë në një fjalë, ose të ndryshosh kuptimin e një thënie. Më saktësisht, të ndryshosh çfarëdo fjale në Shkrimet Hyjnore me qëllim.

Sipas Fesë së Islamit, ekzistojnë disa lloje shtrembërimesh: 1. Të keqkuptoni disa shkronja të një fjale dhe kështu t’i jepni një kuptim tjetër, 2. Të keqinterpretoni një hadith ose ajet kuranor, 3. Të bëni ndryshime në tekstet e Kuranit dhe Haditheve me vetëdije dhe kështu të bëni shtesa të rreme në to.

Shtrembërimi, që do të thotë prishja dhe ndryshimi i thelbit të një shkrimi hyjnor, është përdorur në Letërsinë Islame për t’iu referuar ndryshimeve që pësuan Tevrati dhe Ungjilli dhe dëmtimi i thelbit të tyre. Studimet e kryera kanë treguar që ka shumë deklarata dhe pjesë në Tevrat që mund të pranohen si Fjalë të Allahut. Por Rabinjët, ‘orakujt’ dhe interpretuesit hebrenjë shtuan fjalë, tregime, predikime dhe këshilla hebrenje për ato deklarata dhe pjesë të limituara që kanë cilësinë e të qenit tekst Hyjnor. Prandaj, është jashtëzakonisht e vështirë të gërmosh tekstin origjinal duke hequr shtesat.

Profeti Musa donte që bijtë e Izraelit t’u binden urdhrave të dhëna prej tij, t’u mësojnë urdhrat dhe ndalesat e Allahut brezave të ardhshëm, t’i përmendin ata qoftë në shtëpi, në rrugë, në secilën ulje dhe ngritje dhe të mbrojnë mirë Tevratin; kështu ai morri betim nga ata. Sidoqoftë, ata as e morën seriozisht atë këshillë të sinqertë të Musait a.s, dhe as nuk e bënë detyrën e tyre për të mbrojtur Tevratin dhe për t’ia kaluar atë brezave të ardhshëm. Që në fillim, bijtë e Izraelit i kushtuan shumë pak vëmendje Fjalës së Allahut, Tevratit. Shtatëqind vjet pas Profetit Musa, Kryerabiu i tempullit Solomon në Jeruzalem dhe mbreti i kohës ishin pothuajse në padijeni nëse atyre u kishte dhënë një libër me emrin Tevrat nga Allahu.

Faji më i madh i funksionarëve fetarë hebrenj për përcjelljen e Tevratit tek brezat e ardhshëm në mënyrë të paprekur është se ata e morën atë në pronësinë e tyre për të lexuar atë. Prandaj, Tevrati nuk mund të fitonte cilësinë e të lexuarit dhe të njohurit nga Komuniteti Hebre dhe ata jetuan të shkëputur nga ajo Fjalë e Allahut. Më pas, kur praktikat e bazuara në inovacione të rreme dhe injorancë u shfaqën midis hebrenjëve, funksionarët fetarë filluan për të luftuar risitë dhe injorancën nga njëra anë; dhe nga ana tjetër, ata u përpoqën të gjenin prova nga Tevrati kundër atyre besimeve dhe praktikave të rreme. Dhe, ata vetë futën pikat për të cilat ata nuk mund të gjenin prova në Tevrat.

Studiuesit hebrenjë dhe rabinët jo vetëm që interpretuan Tevratin sipas botëkuptimeve të tyre në çështjet që ata nuk mund të gjenin përgjigje të caktuara, por gjithashtu shtuan tekstet që ata miratuan dhe heqën pjesë të caktuara. Si pasojë, këto shtesa dhe fshirje e bënë Tevratin e vërtetë të paidentifikueshëm.

Një lloj i ngjashëm shtrembërimi shihet edhe në një Shkrim tjetër Hyjnor, Ungjillin. Priftërinjtë e krishterë shtuan kuptimet e tyre rreth fesë, interpretimet e tyre dhe idetë e zbukuruara në Fjalën e Allahut, Ungjillin dhe kështu e bënë atë libër hyjnor gati të panjohshëm. Kurani shpjegon ato shtrembërime të shëmtuara nga funksionarët fetarë hebrenj dhe të krishterë të shkrimeve hyjnore në këtë mënyrë: “O ju që besuat, vërtet një shumicë e parisë fetare e jehudive dhe e të krishterëve, në mënyrë të paligjshme e hanë pasurinë e njerëzve dhe pengojnë të tjerët nga rruga e All-llahut. Ata të cilët e ruajnë arin e argjendin e nuk e japin për rrugën e All-llahut, lajmëroi për një dënim të dhembshëm “. (Teube, 9:34). Siç kuptohet nga ai ajet, disa rabitë dhe priftërinjtë ndryshuan ajetet në shkrimet hyjnore në këmbim të përfitimeve të kësaj bote ose i interpretuan sipas dëshirës. Ata deformuan veçanërisht ajetet në lidhje me pejgambërinë e Muhamedit, paqja dhe bekimet mbi Të dhe u përpoqën të shkatërrojnë ajetet e Shkrimeve, të cilat japin lajmin e mirë për ardhjen e Pejgamberit Muhamed pas Pejgamberit Isa, paqja dhe bekimi mbi Të.

Ata rabitë dhe priftërinjtë nuk u mjaftuan me kaq; ata pretenduan se shtesat që futën në Shkrime Hyjnore ishin teksti origjinal. Kështu, filozofitë e historisë së atyre rabinjëve dhe priftërinjve, shpjegimet, interpretimet dhe pikëpamjet e tyre në degë të tjera të dijes hynë në Koleksionin e Shkrimit dhe kështu u bënë si të ishin pjesë e Fjalës së Allahut.

Studimet e kryera kanë treguar që pesë librat e parë të Testamentit të Vjetër nuk janë Tevrati origjinal. Asnjë kopje ose kapitull i Tevratit origjinal nuk është i pranishëm ndokund. Edhe Tevrati e vërteton këtë pretendim. Tevrati që ne kemi sot na informon se afër ndërrimit të jetës së Tij, Pejgamberi Musa a.s e vendosi Tevratin në një bagazh dhe ia besoi Jushasë a.s dhe se kur perandori i Babelit, Buhtu’n-Nasr, shkatërroi Jeruzalemin, edhe Tevrati në bagazh ishte djegur. Ne mësojmë drejtpërdrejt nga ajetet në Ungjill se, rreth 250 vjet pas këtij pushtimi dhe shkatërrimi, Ezra mblodhi Tevratin përsëri me ndihmën e dijetarëve fetarë dhe rabive dhe me frymëzim hyjnor. Përveç atyre ngjarjeve, edhe shumë të tjera të ndryshme bën që Shkrimi të shtrembërohej dhe të humbasë.

Si rezultat i pushtimeve të Aleksandrit të Madh, Greqishtja përktheu Torahun në Greqisht së bashku me vepra të tjera kulturore. Më në fund, hebrenjtë, të cilët u prekën nga kultura greke, filluan të përdorin përkthimin grek të Torahut në vend të tekstit të tij hebraik. Në këtë drejtim, është e vështirë të thuash se Tevrati i sotëm, i cili na përcillet nga përkthimet greke, është Tevrati i shpallur Profetit Musa. Sidoqoftë, nuk duhet të konkludohet se Tevrati pësoi shtrembërim të plotë. Është e mundur të kuptohet nga pasazhet e saj të vërteta të cilat nuk bien në kundërshtim me Kuranin që Tevrati nuk ishte shtrembëruar plotësisht.

Në të vërtetë, Prof. M. Hamidullah, gjithashtu thotë se shkrimet nuk janë shtrembëruar plotësisht, dhe për shkak të disa thënieve Hyjnore të pranishme në të, duhet t’i kushtohet respekti i duhur siç tregohet ndaj Kuranit (Konferencat, Erzurum 1975, f.17). Sidoqoftë, në Shkrimin e sotëm, përveç Fjalës së Allahut, shpjegimet dhe interpretimet e studiuesve fetarë hebrenj, historia e Hebrenjëve, dekretet e interpretuara të studiuesve izraelitë të jurisprudencës janë të ndërthurura së bashku. Ata janë gërshetuar aq shumë sa është një punë vërtet e vështirë për të bërë dallimin mes tyre duke thënë se kjo është Fjala e Allahut, ndërsa kjo është shpjegimi ose interpretimi i saj, etj. (Mawdudi, Tevhid Mücadelesi, Stamboll, 1983 , Unë, 530).

Kishte shtrembërime edhe në dekretet fetare të Tevratit. Siç dihet, hebrenjtë e Hajberit erdhën te Profeti Muhamed (as) në mënyrë që ai të gjykojë një rast të shkeljes së kurorës midis një burri të martuar dhe një gruaje të martuar; Profeti gjykoi që kriminelët të gurëzoheshin dhe tha që ashtu edhe është komanduar në Tevrat (Ligji i përtërirë, XXII, 23-24). Edhe pse ata e dinin për këtë, ata e zbatonin atë urdhërim vetëm për të varfërit dhe të shkretët, por për njerëzit e pasur dhe të rangut të lartë ndëshkoheshin vetëm me të rëna ose duke u vendosur mbi gomarë mbrapshtë dhe duke ecur në mesin e publikut në këtë mënyrë. Kështu, ata hebrenj kthyen kurrizin ndaj Librit të Allahut, dhe duke marrë prej saj çdo gjë që i’u përshtatej dëshirave të tyre, ata shtrembëruan Ligjin e Allahut. Në mënyrë të ngjashme, Profeti sqaroi në hadithet e tij se hebrenjtë dhe të krishterët “shtrembëruan librat e tyre duke i interpretuar” (Darim, Muqaddima, 56), “Pas Isait, mbretërit ndryshuan Tevratin.” (Nasai, Qudat, 12), “Të dy shtrembëruan librat e tyre dhe u bënë shtesa atyre”. (Tirmidhiu, Tafsir, 34/3).

Një provë tjetër e shtrembërimeve në shkrime janë kontradiktat që shihen në Tevrat dhe Ungjill. Për të vërejtur disa nga kontradiktat në Tevrat, mjafton të krahasohen këto vargje: Zanafilla I: 27 dhe Zanafilla II: 17; Zanafilla XXII: 14 dhe Eksodi VI: 2-3; 1. Samuel XVI: 10 dhe 1. Kronikat II: 13-15. Në mënyrë të ngjashme, për të specifikuar disa nga kontradiktat në Ungjill, krahasimi i këtyre vargjeve është i mjaftueshëm për të dhënë një ide: Gjoni IV: 3 dhe Mateu XIII: 54-58; Mateu X: 9-10 dhe Marku VI: 8-10; Lluka III: 23 dhe Mateu I: 16; Lluka III: 31 dhe Mateu I: 6.

Kapitulli ‘Kënga e Këngëve’ në Tevrat i atribuar Pejgamberit Sulejman a.s është plot shtrembërime nga fillimi deri në fund. Në këtë pjesë, ka fjalë që janë të pamundura të thuhen nga një Pejgamber. Në mënyrë të ngjashme, në ‘Mbretërit I dhe Mbretërit II’, pjesë të Tevratit që i atribuohen përsëri Sulejmanit a.s, thuhet se “ai mori tërë fuqinë e tij nga magjitë” dhe kështu mrekullitë që Allahu i dhuroi Pejgamberëve janë provuar të mbimbulohen.

Disa njerëz me qëllim të keq interpretuan në mënyrë të tmerrshme vargun kuranor: “Thuaj: “O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së All-llahut, pse vërtetë All-llahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe është mëshirues!”.(Kurani, Zumer, 39:53) dhe dëshironin të bënin shtrembërime. Sipas tyre, Allahu e urdhëroi Pejgamberin a.s që t’i thërriste njerëzit “O roberit e mi”. Me fjalë të tjera, njerëzit llogariten – Zoti e ndaloftë – si shërbëtorë/ rob të Profetit. Nuk është aspak interpretim; është një përpjekje e qartë për të shtrembëruar Kuranin. Disa injorantë mund të tërhiqen nga njerëz të tillë. Pranimi i një interpretimi të tillë është të pranosh që Kurani është kontradiktor (mospërputhje) në tërësi. Kjo pasi që nga fillimi deri në fund, Kurani e përmend se vetëm Allahut i takon të ketë rob, dhe veçanërisht thekson se Muhamedi s.a.s nuk është Zot por është vetë rob. (Mawdudi, Tafhim, V, 114)

Burimi në gjuhën angleze: https://questionsonislam.com/question/what-does-distortion-mean-could-you-please-explain-how-torah-and-gospel-were-distorted

Sigurisht, ka mrekulli në to sepse ato janë gjithashtu shpallje. Nëse nuk ka mrekulli të tilla në Teurat dhe Bibël që kemi sot, nuk do të thotë që nuk ka pasur kurrë.

Ne, muslimanët, besojmë se librat e quajtur Teurat, Psalmet dhe Ungjilli iu dërguan Profetit Musa , Profetit Davud dhe Profetit Isa dhe se ato libra nuk përmbajnë asgjë kundër fesë së realitetit dhe unitetit.

Sidoqoftë, origjinalet e atyre librave nuk mund të mbroheshin dhe ato u humbën. Ne nuk mund të themi se nuk ka asgjë nga shpalljet e dërguara profetëve në librat që hebrenjtë dhe të krishterët kanë marrë sot. Sidoqoftë, është një realitet që besimet e rreme dhe të gabuara janë përzier në to.

Për këtë arsye, ne jemi të kujdesshëm në lidhje me ato libra. Ne pranojmë se gjykimet të cilat janë të përshtatshme për Kuranin në to janë produkte të shpalljes.

Supozojmë se gjykimet që kundërshtojnë gjykimet e Kuranit janë shtuar në ato libra më vonë. Dhe ne qëndrojmë neutral ndaj gjykimeve të cilat nuk janë as të përshtatshme dhe as të papërshtatshme për Kuranin. Ne as i pranojmë dhe as i mohojmë; sepse është e mundur që ata ndoshta gjurmë të shpalljes dhe është gjithashtu e mundur që ato të jenë krijuar nga njerëz.

Për këtë çështje, Ebu Hurejra tha: «Pasuesit e librit të shenjtë e lexuan Teuratin në gjuhën hebraike dhe e interpretuan atë në arabisht për muslimanët. Për këtë çështje, i Dërguari i Allahut u tha shokëve të tij:

“As mos konfirmoni dhe as mohoni ato që thonë ndjekësit e librit të shenjtë. Thuaj vetëm: Ne besojmë në All-llahun dhe shpalljen që na është dhënë, dhe Ibrahamit, Ismailit, Isakut, Jakubit dhe Fiset dhe që u është dhënë Musait dhe Isait a.s dhe që u është dhënë të gjithë profetëve nga zoti e tyre. Ne nuk bëjmë asnjë dallim midis njëri-tjetrit prej tyre dhe i përkulemi Allahut. ” (El-Bekare, 136).

Burimi

Profet është dërguar në të gjitha vendet e botës. Por numrin e tyre nuk e dimë. Vetëm se në librat e hadithit, porosive profetike, bëhet e ditur se janë dërguar, sipas një rrëfimi, 124 mijë, sipas një rrëfimi tjetër, 224 mijë profetë. Nga pikëpamja e metodës së hadithit, rrëfimeve të tilla mund t’u bëhet kritikë. Por numri i tyre nuk ka rëndësi, qofshin 124 mijë, qofshin 224 mijë. E rëndësishme është kjo: Allahu asnjë periudhë nuk e ka lënë bosh. Pothuajse në çdo periudhë ka dërguar një profet.

Profetët u janë dërguar vendeve të ndryshme e zonave të ndryshme. Me anë të dogmës kategorike, urdhërohet: “Ne të dërguam ty me atë që është e vërtetë, përgëzues e qortues dhe nuk pati asnjë nga popujt që s’iu dërgua pejgamber.” (Kur’ani, Fatir: 24) Ky ajet-argument si një dogmë kategorike e Kur’anit tregon se në çdo popullatë të sipërfaqes së tokës ka dalë një profet.

Në një tjetër ajet-argument, Allahu ka urdhëruar kështu:

“… Ne nuk dënuam askënd para se t’i dërgonim një pejgamber!” (Kur’ani, Isra: 15) . Kjo do të thotë se, në se Allahu do të merrte në pyetje, do t’i kërkonte llogari e do ta ndëshkonte një bashkësi njerëzore pa i dërguar më parë një profet që t’i tregonte të vërtetën e ta paralajmëronte për ndëshkimin në se do të ecej në rrugë të shtrembër, kjo do të binte në kundërshtim me karakterin gjithëpërfshirës të mëshirës së Tij. Sepse Ai, me fermanin e Tij kategorik “Kush bëri një të mirë qoftë edhe sa grimca, do të shpërblehet për të dhe kush bëri një të keqe qoftë edhe sa grimca, prapë do të shpërblehet për të!” (Kur’ani, Zelzele: 7-8), është kah pohon se e mira dhe e keqja s’do të mbeten pa u shpërblyer, pa marrë përgjegjësen e tyre. Atëherë, nuk mund të thuhet se kanë për t’u ndëshkuar njerëzit të cilëve nuk iu është dërguar profet. Mirëpo, me që Allahu, në fermanin e mësipërm flet për shpërblimin dhe ndëshkimin pa bërë ndonjë dallim apo përjashtim, do të thotë se të gjithë njerëzve, pra, çdo njeriu i është dërguar profet, gjë që pohohet, siç e pamë, në Zelzele: 7-8.

Dhe tani, pasi tërhoqëm vëmendjen për tre kanune në këtë varg ajetesh-argumente me lidhje logjike mes tyre, le të përpiqemi ta parashtrojmë çështjen bazë. Allahu ka dërguar në periudha të ndryshme profetë pothuaj në të gjitha anët e faqes së tokës. Këta profetë nuk kanë dalë vetëm në Gadishullin Arabik, siç pandehin disa. Të pretendosh pa u mbështetur në asnjë argument se të gjithë profetët kanë dalë në Gadishullin Arabik, bie në kundërshtim me postulatet e Kur’anit. Ç’është e vërteta, ne nuk i njohim as të gjithë profetët e dalë në Gadishullin Arabik, as dhe profetët e dalë në vende të tjera të botës. N’daç të jetë 124 mijë numri i profetëve, n’daç 224 mijë, mes këtyre ne njohim vetëm 28, ndër të cilët tre të dyshimtë.

Po, në bazë të njoftimit të Kur’anit, ne mundemi të themi se njohim vetëm 28 profetë, nga Hz. Ademi e gjer te Profeti ynë, Hz. Muhammedi (a.s.). Edhe për këta e kemi të pamundur të themi se ku kanë dalë. Eshtë i fortë mendimi se tyrbeja e Hz. Ademit ndodhet në Xhidde. Megjithatë, asnjëri prej këtyre mendimeve s’është i saktë. Nuk janë të fuqishme as rrëfimet se Hz. Ademi me Hz. Havanë janë takuar në Xhidde. Për rrjedhojë, së pari ne nuk dimë se ku e kreu detyrën e tij profetike Hz. Ademi. Mund të themi se e njohim pak Hz. Ibrahimin. Ai është përsjellur në anët e Mesopotamisë e të Anadollit dhe ka qenë edhe në Siri. Për profetin Lut pandehim se ka vepruar në zonat e Sodomit, Gomorrës e të Liqenit të Lutit (Deti i Vdekur). Mund të themi se njohim Hz. Shuaibin në Medjen dhe Hz. Musain të dalë në Egjipt. Mund të pranojmë se Hz. Jahja dhe Hz. Zekerjai janë ndodhur në vendet e Mesdheut. Ka mundësi që të kenë kaluar në Anadoll. P.sh., lidhja e Hz. Isait dhe Hz. Merjemes me Efesin mund të na japin një ide rreth kësaj çështjeje, por asnjëri prej këtyre mendimeve nuk është i argumentuar dhe kategorik.

Ndërkaq, ne nuk dimë asgjë se ku kanë dalë profetët e tjerë përveç këtyre njëzetetetëve. Nga kjo kuptohet që është krejt e pamundur të arrihet në një konkluzion për këtë çështje. Sidomos kur ka humbur origjinali i atyre feve dhe nuk ka mbetur gjurmë prej profetëve të tyre. Prandaj edhe e kemi krejtësisht të pamundur të themi në se kanë ardhur profetë apo jo.

Për shembull, në se do të analizohej kristianizmi, në mbledhjen e Iznikut atij iu dha një drejtim tjetër, në kundërshtim me botëkuptimin e parë kristian. U braktis botëkuptimi monoteist në tërësinë e tij dhe u zëvendësua me botëkuptimin trinist, gjë që qe tradhtia më e madhe e bërë kundër kristianizmit nga vetë ndjekësit e tij. Libri i shenjtë i kristianizmit, i zbritur nga qielli, u korrigjua nga pasuesit e drejtpërdrejtë të Hz. Isait. Autorësia hyjnore e tij u bë njerëzore. Ndërsa pati ardhur me idenë e unitetit, u bë vegël e idesë politeiste të trinitetit. Dikush e quajti profetin bir të Zotit, kurse e ëma e bekuar e atij personaliteti të bekuar u pa si një pjesë e të vërtetës hyjnore. Kurse dikush tjetër e njësoi Zotin me trupat dhe sendet konkrete. Zoti u trupëzua duke u kryer, kështu, mëkati më i rëndë ndër perversitetet e kësaj natyre. Ja, pra, mes këtij besimit kristian të idhujtarizuar dhe botëkuptimit grek mbi Zeusin dhe Afroditis-in, në esencë, nuk ka asnjë ndryshim. Edhe ata që e korrigjuan librin e tyre, krejt si grekërit, e quajtën zot të parin e tyre dhe ranë në politeizëm.

Të gjitha deviacionet në historinë e njerëzimit kështu kanë nisur e, pastaj, gabimet e deviacionet kanë vazhduar më tej. Po qe se Kur’ani nuk do të na thoshte se Hz. Isai është i dërguari i Zotit dhe se Hz. Merjemja, një grua shumë e vyer, ne do t’i shihnim edhe Hz. Isain me Hz. Merjemen po me atë sy që shohim Zeusin dhe Afroditis-in.

Domethënë se ka shumë fe që, pasi janë shpërbërë nga ana e njerëzve, kanë humbur plotësisht aspektin e tyre hyjnor. Prandaj edhe sot është mjaft e vështirë të thuash prerë se në cilin vend, në cilin popull ka shkuar a s’ka shkuar profet. Kush e di, ndoshta edhe Konfuci ka pasur detyrë profetike. Mendimi i historisë së feve rreth kësaj çështjeje është i mangët. Edhe ato çka janë thënë e shkruar për të, janë të dhëna të mbledhura andej-këtej e të sistemuara njëfarësoj. Por ne dimë se në histori kanë ekzistuar një Konfuci e një Buda, se ata kanë pasur nga një fe, se ato fe kanë sunduar në bashkësi shumë të mëdha, ndërkaq, me gjendjen e tyre të sotme, nuk janë më origjinale e hyjnore pasi, ndër të tjera, përmbajnë gabime e korrigjime; për këto si dhe për akte të tilla të çuditshme si adhurimi i kaut, lopës apo demit, vetëflijimi duke u djegur, mbyllja në shpellë dhe fjetja atje për gjashtë muaj pa ngrënë e pa pirë, ne nuk i pranojmë ato si fe. Ndoshta edhe ato kanë qenë lidhur pas një burimi hyjnor, por, më pas, janë prishur ashtu siç është prishur kristianizmi.

Po qe se edhe muslimanët nuk do t’i mbronin me përparësi dhe kujdesin e duhur burimet e fesë së vet, do të bëheshin përpjekje që edhe Islami të kishte të njëjtin fund. Fundja, nuk mund të thuhet se, si në të kaluarën, ashtu edhe sot, nuk janë bërë përpjekje për këtë gjë. Me interpretimet e tyre modifikuese, nga njëra anë personat me qëllime të mbrapshta e, nga ana tjetër, muslimanët e pakujdesshëm e indiferentë kërkojnë të bëjnë të njëjtën gjë. Për shembull, konsiderata për veten e vet e dikujt që pi alkool dhe kryen mëkatin e prostitucionit, sikur e jeton Islamin ashtu siç duhet, është shprehje e një shkatërrimi të tillë në praktikë. E njëjta gjë janë edhe vjedhja, bixhozi dhe faizi.

Konfucit nuk mund t’i themi “profet”, sepse, ashtu siç është blasfemi a herezi t’i thuhet “profet” atij që s’është profet, ashtu është blasfemi dhe herezi edhe t’i mohohet profetësia dikujt që është profet. Ato që mendojmë për Konfucin dhe vendin e tij, vlejnë edhe për Europën. Megjithatë, nuk mund të themi diçka kategorike, sepse nuk dimë diçka të tillë.

Flitet edhe për Sokratin, por jeta e tij nuk na është përcjellë e plotë dhe e saktë, domethënë, nuk e njohim mirë jetën e tij. A është Sokrati një filozof nën ndikimin e hebraizmit, apo një mendimtar tjetër? Disa mendimtarë konkludojnë se Sokrati është një filozof i ndikuar nga hebraizmi. Por dokumentet historike nuk na paraqesin ndonjë opinion të tillë.

Sipas Platonit, Sokrati paska thënë: “Para syve gjithmonë më kanë dalë ca gjëra. Ndoshta kanë qenë halucinacione. Më flisnin mua për ta orientuar njerëzimin. Qysh në fëmijëri e kam ditur se do të bëhesha një njeri i ngarkuar me detyrë për t’u diktuar njerëzve idenë e Zotit, për t’i drejtuar ata kah Zoti…” Në se në fjalët e Sokratit do të kishte pjesë nga e vërteta, mund të thuhej për të se ka qenë një profet i dërguar për popujt e Europës, një profet më i afërt e më i përshtatshëm ndaj idesë dhe mendimit filozofik. Ju lutem, kini kujdes: nuk po them se Sokrati ka qenë profet, pasi, po të mos ketë qenë, do të bie në blasfemi. Po them vetëm kaq: mundet...

Sipas shprehjes së hadithit, kanë ardhur 124 mijë ose 224 mijë profetë. Ne nuk mundemi ta dimë se ku kanë dalë gjithë këta. Ndërkaq, mund të flasim për vendin e katër prej tyre. Lajmëtari Besnik, Hz. Muhammedi (a.s.), thotë se këta mund të kenë dalë në të gjitha vendet. Nisur nga një orientim i tillë, do t’ju parashtroj juve ca shembuj rreth daljes së profetëve që s’ua dimë numrin, në vende të ndryshme të botës.

Njërin prej tyre do t’jua përcjell prej Ali Beut nga turqit Kerkykë, aktualisht profesor i matematikës në universitetin e Riadit. Ai thotë: “Kur po mbroja tezën e doktoratës në Amerikë, ndodhte që të takohesha aty-këtu me vendas dhe zezakë. Dhe mes atyre fiseve qeshë përballur disa herë me parime fetare të tilla që përputheshin plotësisht me besimin tonë monoteist. P.sh., ata thoshin: “Zoti nuk ka ortak, pasi, po të jenë dy zotër, ngatërrohet puna…” Kjo shprehte kuptimin e ajetit kur’anor “Po qe se në tokë e qiej do të kishte zotër të tjerë veç Allahut, toka dhe qiejt do të shkatërroheshin.” (Kur’ani, Enbija: 22). Eshtë e pamundur që zezakët ta gjejnë vetë këtë të vërtetë në se s’ua ka thënë ndonjë profet. Gjithashtu ata thoshin: “Zoti nuk lindet dhe nuk lind.”Dhe kjo mund të ishte vetëm pohim i një mendësie të ndriçuar. Sepse të lindesh dhe të lindësh janë veçori njerëzore të rrjedhura nga një pozitë inferioriteti. Kurse Zoti s’ka të bëjë me gjëra të tilla që i përkasin një qenieje të vdekshme. E ku do t’i dinin ata këto konkluzione të një gjykimi të lartë në se s’do t’ua kishte “fryrë në vesh” ndonjë profet? Eshtë e pamundur që një besim i tillë hyjnor që mund të rastiset vetëm në kombet e përparuar, t’u përkasë këtyre bashkësive primitive që ende kryejnë rite të tilla si vallja e zjarrit, që hanë pleqtë, etj. Kjo mund të jetë vetëm një e vërtetë që ua ka pëshpëritur nga jashtë atyre një profet.

Profesor Mustafa Mahmud, një nga personalitetet e shekullit tonë, ky njeri që ka bërë kthesë nga ateizmi, duke qenë më parë përkrahës i flaktë i materializmit, modës së ditëve tona, pasi ka analizuar Kur’anin dhe ka bërë kërkime rreth Islamit, është larguar prej herezisë me një kthesë prej 180 gradësh… Duke bërë fjalë për një udhëtim të tij, Dr. Mahmud thotë: “Në Afrikë u takova me fiset Nijam-Nijam dhe Mav-Mav. I pyeta se çfarë besojnë. Dhe më thanë: “Ne i besojmë një Zoti të tillë që rri në qiell dhe i drejton ata që ndodhen në tokë.” Në të vërtetë, Zoti nuk rri në qiell, por, gjithmonë, ashtu siç shprehet edhe në ajetin kur’anor “Mëshiruesi është ulur në Arsh (simboli i rezidencës hyjnore – përkth.)” (Kur’ani, Taha: 5), është konsideruar që ligjet dhe urdhërat hyjnore vijnë prej qiellit. Prandaj edhe shikimet dhe duart drejtohen kah qielli. Dhe dëgjova që thoshin kuptimin e kapitullit Ihlas të Kur’anit: “Zoti është një qenie te e cila mbështetet çdo gjë, ndërsa ai nuk mbështetet në asgjë. Ai nuk ka lindur nga prindër. Ai nuk ka të ngjashëm me veten.” Shkova në një fis tjetër. Edhe ata njerëz të egër i besonin Zotit krejt si ne. Ata kishin një botëkuptim monoteizmi të afërt me atë të Kur’anit. As që mund të mendohet që ata t’i dinë vetë këto gjëra pa ua thënë dikush, domethënë një profet. Po, atyre ua ka thënë dikur një profet dhe këto thënie e mendime i kanë sjellë gjer në ditët tona nga brezi në brez…

Po, qoftë Kur’ani, qoftë realiteti, qoftë edhe të vërtetat historike na tregojnë se janë dërguar profetë pothuaj në të gjitha anët e botës, edhe pse numrin e tyre ne nuk e dimë saktë.

Në këtë mes është me vlerë të parashtrojmë edhe çështjen në se kanë ardhur apo jo gra profete. Dijetarët, juristët dhe të gjithë specialistët e hadithit sunnitë thonë se nuk ka ardhur grua profete. Kurse çështja e profetësisë së Hz. Merjemes dhe e Hz. Asijes, e rrëfyer si përjashtim, nuk është e fuqishme. Përfundimisht është arritur në konkluzionin se nuk ka ndonjë argument kategorik për ardhjen e ndonjë gruaje profete. Në parim, mosardhja e një gruaje profete nuk përbën ndonjë mangësi. Zoti e ka krijuar të gjithë materien mbi bazën e antagonizmit plus (+) minus (-). Qëndrueshmëria e materies, nga atomet e gjer te nebulozat, mbi këtë antagonizëm bazohet. Kurse njeriu, i përbërë prej atomeve, ka një ndërtim të tillë, me anë të të cilit të mundë të ngrejë një ekuilibër mes mikrobotës e makrobotës. Të njëjtat ligje veprojnë edhe tek njeriu. Edhe tek njeriu duhet të ekzistojë antagonizmi plus-minus në mënyrë që pjesët të tërheqin dhe përplotësojnë njëra-tjetrën. Duhet të bashkohen dobësia dhe dhembshuria e njërit me forcën dhe ashpërsinë e tjetrit që, ashtu si uniteti që ekziston në atomet dhe nebulozat, të formojnë një familje uniteti.

Në ditët tona, përpjekjet për ta sjellë artificialisht femrën në nivelin e mashkullit e për ta mashkullizuar atë, janë bërë një nga subjektet me të cilat tallet çdokush, apo që here-herë shoqërohet me keqardhje e mërzitje. Pasi që gruaja është shmangur nga të qënit femër dhe është kthyer pothuajse tërësisht në mashkull, ka nisur t’i tregojë dhëmbët burrit e, kështu, në familjen e mbetur pa kryetar, rregulli e qetësia e saj janë prishur, fëmijët janë çuar nëpër kopshte e çerdhe, kurse nëna e babai kanë nisur të kërkojnë mjedise të tjera për veten.

Ligji i përgjithshëm i Zotit, i shprehur tek gruaja, është një subjekt mbi të cilin e vlen të qëndrohet edhe tek çështja në se një grua mund të bëhet profete apo jo.

Gruaja lind fëmijë. Në se fëmijën do ta lindte burri, gjithsesi atëherë s’do të bëhej fjalë për profetësi të tij. Sepse do ta pengonin të përmuajshmet, nuk do të mund të drejtonte faljen, të agjëronte, etj. Pastaj do të vinte koha e shtatzanisë, e lindjes dhe lehonisë, rritja e fëmijës, etj. Ndërsa profetësia do t’ia kërkonte të ishte gjithmonë në krye të detyrës në krye të njerëzve, në fushë të luftës, të përballonte vështirësi e sakrifica fizike, gjë që janë krejtësisht të pamundura për një grua. Kurse profeti është një figurë prijëse shembullore dhe e përsosur. Njerëzit do t’i përcaktojnë sjelljet dhe qëndrimet e tyre duke parë nga ai, kurse çështjet e femrës, duke parë nga familja profetike.

Njeriu i përqëndruar mbi çështjet që kanë të bëjnë me mendimin, thellohet në raport me aq sa merr në analizë librat që i përmbajnë ato çështje. Kurse njeriu i përqëndruar mbi çështjet që kanë të bëjnë me jetën ndiesore e shpirtërore, kur e jep veten pas tyre, fiton dimension përsa i përket asaj jete. Edhe njeriu i përqëndruar me këmbëngulje mbi çështje shkencore, arrin thellësi shkencore në raport me sa sinteza të reja të arrijë çdo ditë, me sa konkluzione të dalë. Ndërkaq, njeriu që, duke i kapërcyer të gjitha këto, tregohet këmbëngulës vetëm e vetëm për hir të Zotit e për ta kënaqur Atë, thellohet në marrëdhëniet e tij me Zotin (marrëdhëniet Krijues-krijesë, Zot e rob).

Në të vërtetë, njeriu i thelluar në marrëdhëniet me Zotin, parë nga rezultati dhe përfundimi, mund të arrijë edhe çdo gjë tjetër që mund të arrihet me rrugë të tjera. Ndoshta Zoti, duke i dhuruar dijes së tij frymëzim dituror,⁽¹⁾ bën që ai, me një përpjekje a punë të vogël e me një informacion të pjesshëm, të arrijë një mijë për një dhe e çon atë në përfundime që nuk do të mund të siguroheshin as me punën e shumë viteve. Një njeri i tillë një herë lexon, por prej atij leximi mund të arrijë në mijra sinteza.

Shkencat aparente pushtojnë vend në mendjen dhe zemrën e njeriut me aq sa njihen apo mësohen dhe bëhen për njeriun një gjatësi e një gjërësi në raport me sa përpjekje bën. Kurse, në saje të thellimit të marrëdhënieve të njeriut me Zotin, përftohet edhe intuitë⁽²⁾ e botës së brendshme, edhe produkt që ka të bëjë me botën e jashtme. Ndërsa dijet dhe shkencat aparente mbeten të kufizuara vetëm në botën e jashtme, e dyta i kapërcen kufijtë e botës së brendshme dhe arrin në pikën nga ku mund të kapet edhe ajo që është aparente, e jashtme.

Me që jetojmë në një shekull kur materializmi merret për fundament, është arritur që çdo gjë të trajtohet në bazë të kritereve dhe etaloneve materialiste. Përveç të tjerash edhe për këtë arsye, një shumicë e madhe e jona u bëmë të huaj ndaj gjërave moralo-shpirtërore dhe u privuam, mbetëm të varfër në vlerat shpirtërore. Ky proces materializimi intensiv na e fshiu nga qenia gjithçka moralo-shpirtërore dhe e hodhi tutje. Lutemi dhe shpresojmë që Mëshira Hyjnore të na ribëjë njerëz me mendje dhe shpirt!..

Një njeri që thellohet në marrëdhënie me Zotin, bëhet i njohur me botën e fshehtë, mundet të takohet me engjëjt, hyn në marrëdhënie me xhindët, mund të shkëmbejë informacion me shpirtrat, sheh Hizrin (a.s.), madje lartësohet në pozitën e tij; bëhet shok i ngushtë me Hz. Mesihun, rifreskon bisedën me Hz. Mehdiun… Po, në se njeriu thellohet në marrëdhënie me Zotin dhe në se, duke u zhveshur e çliruar prej formës e trajtës, mundet t’i përdorë të gjitha dinamikat e shpirtit për t’iu afruar Zotit, të gjitha këto bëhen…

Prandaj, mënyra se si mendojnë e kuptojnë disa kur pyesin “U takokëshin me Hizrin! A ndodh një gjë e tillë? Po ne, a mund të takohemi?”, buron nga të qënit pak si jashtë dhe i huaj ndaj këtyre gjërave. Shikimi i Hz. Hizrit është i mundur për këdo. Kush e di, ndoshta mund të ndodhet aty, midis radhëve tuaja në namaz në xhami… Më e pakta, në xhami pa dyshim që është dikush që bën një udhëtim shpirtëror nën hijen e bekuar të Hz. Hizrit. Brenda vetes keni edhe engjëll. Ndoshta ka edhe shpirtra që, në botën materiale, rrinë e vështrojnë botën materiale, domethënë shpirtra që në shikimin tuaj dhe me anë të shikimit tuaj rrinë dhe e vëzhgojnë botën e dëshmisë…Brenda jush ka edhe krijesa të brishta të bashkuara, të njësuara me shpirtin dhe botën tuaj ndiesore. Por ju nuk mund t’i ndieni ato. Krahas zbulimeve njerëzore në fushën materiale, Zoti na bëftë të aftë edhe për zbulime në fushën morale e shpirtërore!

Nga Profeti ynë (a.s.), drejtësisë dhe besnikërisë së të cilit i besojmë gjer në fund, e gjer në kohën tonë, njerëz të pastër mjaft të mëdhenj, njerëz që kanë merituar shpirt të pastër pohojnë se janë takuar edhe me Hizrin (a.s.), edhe me engjëjt e lartë, edhe me shpirtrat.

Eshtë e pamundur që njerëz të tillë të mëdhenj që kanë ndjekur njëri-tjetrin duke nisur me Profetin tonë (a.s.) e gjer në ditët tona, njerëz që e kanë pasur shumë frikë Allahun, që u është dridhur zemra prej impresionimit, është e pamundur, pra, që të bëjnë pohime të tilla të kota, të papërgjegjësi e të pambështetura. Pa asnjë diskutim, ata thonë të vërtetën. Edhe ne i besojmë fjalës së tyre pa i dhënë mundësi të kundërtës.

Njerëz të vëzhgimit e të zbulimit⁽³⁾ pranojnë unanimisht se Hizri (a.s.) është në jetë. Edhe në se në periudhën e transmetuesve të mëdhenj të hadithit, porosisë profetike, Buhariu dhe disa të ngjashëm me të kanë konkluduar se “Hizri ka vdekur”, katër imamët e mëdhenj dhe juristë të tjerë janë të opinionit se Hizri (a.s.) është në jetë. Për rrjedhojë, disa vetë munden të takohen me të qoftë me hijen e tij, qoftë edhe me atë vetë ose ai mund të takohet me ta.

Personat që mund të takohen me Hizrin, janë persona të lartësuar në pozitën e Hizrit. Shkurt, njerëz që e kanë kapërcyer vetveten, që e kanë mundur egon e tyre. Le t’ju ofroj një shembull. Junus Emre i njohur bartkej për në shtëpinë e Taptuk Emresë⁽⁴⁾ vetëm dru të drejtë. Dhe e paskëshin pyetur: “Pse vetëm të drejtë, a s’ka në pyll dru të shtrembër?” Dhe ai u qenkej përgjigjur: “Në shtëpinë e Taptukut as druri i shtrembër nuk mund të hyjë!” Sigurisht! Duhet të ecësh drejt që të arrish në synimin tënd! Bëhu i drejtë si shigjeta në mënyrë që të godasësh në shenjë!…

[1] Në origjinal: Keramet-i ilmije, frymëzim dituror ose dituri e frymëzuar.
[2] Në origjinal: Marifet. Në misticizmin islam është rruga për ta njohur Zotin dhe për t’iu afruar Atij duke e ndjerë Atë. Kështu që intuita për të cilën bëhet fjalë në misticizmin islam nuk është identike me intuitën e psikologjisë materialiste.
[3] Në origjinal dhe sipas misticizmit: Ehl-i keshif dhe ehl-i myshahede.
[4] Junus Emre, Taptuk Emre, Sari Salltëk, një tyrbe e të cilit ndodhet sipër mbi Krujë e të tjerë janë sofi, mistikë të njohur në historinë e Islamit.

Profet është dërguar në të gjitha vendet e botës. Por numrin e tyre nuk e dimë. Vetëm se në librat e hadithit, porosive profetike, bëhet e ditur se janë dërguar, sipas një rrëfimi, 124 mijë, sipas një rrëfimi tjetër, 224 mijë profetë. Nga pikëpamja e metodës së hadithit, rrëfimeve të tilla mund t’u bëhet kritikë. Por numri i tyre nuk ka rëndësi, qofshin 124 mijë, qofshin 224 mijë. E rëndësishme është kjo: Allahu asnjë periudhë nuk e ka lënë bosh. Pothuajse në çdo periudhë ka dërguar një profet.

Profetët u janë dërguar vendeve të ndryshme e zonave të ndryshme. Me anë të dogmës kategorike, urdhërohet: “Ne të dërguam ty me atë që është e vërtetë, përgëzues e qortues dhe nuk pati asnjë nga popujt që s’iu dërgua pejgamber.” (Kur’ani, Fatir: 24) Ky ajet-argument si një dogmë kategorike e Kur’anit tregon se në çdo popullatë të sipërfaqes së tokës ka dalë një profet.

Në një tjetër ajet-argument, Allahu ka urdhëruar kështu:

“… Ne nuk dënuam askënd para se t’i dërgonim një pejgamber!” (Kur’ani, Isra: 15) . Kjo do të thotë se, në se Allahu do të merrte në pyetje, do t’i kërkonte llogari e do ta ndëshkonte një bashkësi njerëzore pa i dërguar më parë një profet që t’i tregonte të vërtetën e ta paralajmëronte për ndëshkimin në se do të ecej në rrugë të shtrembër, kjo do të binte në kundërshtim me karakterin gjithëpërfshirës të mëshirës së Tij. Sepse Ai, me fermanin e Tij kategorik “Kush bëri një të mirë qoftë edhe sa grimca, do të shpërblehet për të dhe kush bëri një të keqe qoftë edhe sa grimca, prapë do të shpërblehet për të!” (Kur’ani, Zelzele: 7-8), është kah pohon se e mira dhe e keqja s’do të mbeten pa u shpërblyer, pa marrë përgjegjësen e tyre. Atëherë, nuk mund të thuhet se kanë për t’u ndëshkuar njerëzit të cilëve nuk iu është dërguar profet. Mirëpo, me që Allahu, në fermanin e mësipërm flet për shpërblimin dhe ndëshkimin pa bërë ndonjë dallim apo përjashtim, do të thotë se të gjithë njerëzve, pra, çdo njeriu i është dërguar profet, gjë që pohohet, siç e pamë, në Zelzele: 7-8.

Dhe tani, pasi tërhoqëm vëmendjen për tre kanune në këtë varg ajetesh-argumente me lidhje logjike mes tyre, le të përpiqemi ta parashtrojmë çështjen bazë. Allahu ka dërguar në periudha të ndryshme profetë pothuaj në të gjitha anët e faqes së tokës. Këta profetë nuk kanë dalë vetëm në Gadishullin Arabik, siç pandehin disa. Të pretendosh pa u mbështetur në asnjë argument se të gjithë profetët kanë dalë në Gadishullin Arabik, bie në kundërshtim me postulatet e Kur’anit. Ç’është e vërteta, ne nuk i njohim as të gjithë profetët e dalë në Gadishullin Arabik, as dhe profetët e dalë në vende të tjera të botës. N’daç të jetë 124 mijë numri i profetëve, n’daç 224 mijë, mes këtyre ne njohim vetëm 28, ndër të cilët tre të dyshimtë.

Po, në bazë të njoftimit të Kur’anit, ne mundemi të themi se njohim vetëm 28 profetë, nga Hz. Ademi e gjer te Profeti ynë, Hz. Muhammedi (a.s.). Edhe për këta e kemi të pamundur të themi se ku kanë dalë. Eshtë i fortë mendimi se tyrbeja e Hz. Ademit ndodhet në Xhidde. Megjithatë, asnjëri prej këtyre mendimeve s’është i saktë. Nuk janë të fuqishme as rrëfimet se Hz. Ademi me Hz. Havanë janë takuar në Xhidde. Për rrjedhojë, së pari ne nuk dimë se ku e kreu detyrën e tij profetike Hz. Ademi. Mund të themi se e njohim pak Hz. Ibrahimin. Ai është përsjellur në anët e Mesopotamisë e të Anadollit dhe ka qenë edhe në Siri. Për profetin Lut pandehim se ka vepruar në zonat e Sodomit, Gomorrës e të Liqenit të Lutit (Deti i Vdekur). Mund të themi se njohim Hz. Shuaibin në Medjen dhe Hz. Musain të dalë në Egjipt. Mund të pranojmë se Hz. Jahja dhe Hz. Zekerjai janë ndodhur në vendet e Mesdheut. Ka mundësi që të kenë kaluar në Anadoll. P.sh., lidhja e Hz. Isait dhe Hz. Merjemes me Efesin mund të na japin një ide rreth kësaj çështjeje, por asnjëri prej këtyre mendimeve nuk është i argumentuar dhe kategorik.

Ndërkaq, ne nuk dimë asgjë se ku kanë dalë profetët e tjerë përveç këtyre njëzetetetëve. Nga kjo kuptohet që është krejt e pamundur të arrihet në një konkluzion për këtë çështje. Sidomos kur ka humbur origjinali i atyre feve dhe nuk ka mbetur gjurmë prej profetëve të tyre. Prandaj edhe e kemi krejtësisht të pamundur të themi në se kanë ardhur profetë apo jo.

Për shembull, në se do të analizohej kristianizmi, në mbledhjen e Iznikut atij iu dha një drejtim tjetër, në kundërshtim me botëkuptimin e parë kristian. U braktis botëkuptimi monoteist në tërësinë e tij dhe u zëvendësua me botëkuptimin trinist, gjë që qe tradhtia më e madhe e bërë kundër kristianizmit nga vetë ndjekësit e tij. Libri i shenjtë i kristianizmit, i zbritur nga qielli, u korrigjua nga pasuesit e drejtpërdrejtë të Hz. Isait. Autorësia hyjnore e tij u bë njerëzore. Ndërsa pati ardhur me idenë e unitetit, u bë vegël e idesë politeiste të trinitetit. Dikush e quajti profetin bir të Zotit, kurse e ëma e bekuar e atij personaliteti të bekuar u pa si një pjesë e të vërtetës hyjnore. Kurse dikush tjetër e njësoi Zotin me trupat dhe sendet konkrete. Zoti u trupëzua duke u kryer, kështu, mëkati më i rëndë ndër perversitetet e kësaj natyre. Ja, pra, mes këtij besimit kristian të idhujtarizuar dhe botëkuptimit grek mbi Zeusin dhe Afroditis-in, në esencë, nuk ka asnjë ndryshim. Edhe ata që e korrigjuan librin e tyre, krejt si grekërit, e quajtën zot të parin e tyre dhe ranë në politeizëm.

Të gjitha deviacionet në historinë e njerëzimit kështu kanë nisur e, pastaj, gabimet e deviacionet kanë vazhduar më tej. Po qe se Kur’ani nuk do të na thoshte se Hz. Isai është i dërguari i Zotit dhe se Hz. Merjemja, një grua shumë e vyer, ne do t’i shihnim edhe Hz. Isain me Hz. Merjemen po me atë sy që shohim Zeusin dhe Afroditis-in.

Domethënë se ka shumë fe që, pasi janë shpërbërë nga ana e njerëzve, kanë humbur plotësisht aspektin e tyre hyjnor. Prandaj edhe sot është mjaft e vështirë të thuash prerë se në cilin vend, në cilin popull ka shkuar a s’ka shkuar profet. Kush e di, ndoshta edhe Konfuci ka pasur detyrë profetike. Mendimi i historisë së feve rreth kësaj çështjeje është i mangët. Edhe ato çka janë thënë e shkruar për të, janë të dhëna të mbledhura andej-këtej e të sistemuara njëfarësoj. Por ne dimë se në histori kanë ekzistuar një Konfuci e një Buda, se ata kanë pasur nga një fe, se ato fe kanë sunduar në bashkësi shumë të mëdha, ndërkaq, me gjendjen e tyre të sotme, nuk janë më origjinale e hyjnore pasi, ndër të tjera, përmbajnë gabime e korrigjime; për këto si dhe për akte të tilla të çuditshme si adhurimi i kaut, lopës apo demit, vetëflijimi duke u djegur, mbyllja në shpellë dhe fjetja atje për gjashtë muaj pa ngrënë e pa pirë, ne nuk i pranojmë ato si fe. Ndoshta edhe ato kanë qenë lidhur pas një burimi hyjnor, por, më pas, janë prishur ashtu siç është prishur kristianizmi.

Po qe se edhe muslimanët nuk do t’i mbronin me përparësi dhe kujdesin e duhur burimet e fesë së vet, do të bëheshin përpjekje që edhe Islami të kishte të njëjtin fund. Fundja, nuk mund të thuhet se, si në të kaluarën, ashtu edhe sot, nuk janë bërë përpjekje për këtë gjë. Me interpretimet e tyre modifikuese, nga njëra anë personat me qëllime të mbrapshta e, nga ana tjetër, muslimanët e pakujdesshëm e indiferentë kërkojnë të bëjnë të njëjtën gjë. Për shembull, konsiderata për veten e vet e dikujt që pi alkool dhe kryen mëkatin e prostitucionit, sikur e jeton Islamin ashtu siç duhet, është shprehje e një shkatërrimi të tillë në praktikë. E njëjta gjë janë edhe vjedhja, bixhozi dhe faizi.

Konfucit nuk mund t’i themi “profet”, sepse, ashtu siç është blasfemi a herezi t’i thuhet “profet” atij që s’është profet, ashtu është blasfemi dhe herezi edhe t’i mohohet profetësia dikujt që është profet. Ato që mendojmë për Konfucin dhe vendin e tij, vlejnë edhe për Europën. Megjithatë, nuk mund të themi diçka kategorike, sepse nuk dimë diçka të tillë.

Flitet edhe për Sokratin, por jeta e tij nuk na është përcjellë e plotë dhe e saktë, domethënë, nuk e njohim mirë jetën e tij. A është Sokrati një filozof nën ndikimin e hebraizmit, apo një mendimtar tjetër? Disa mendimtarë konkludojnë se Sokrati është një filozof i ndikuar nga hebraizmi. Por dokumentet historike nuk na paraqesin ndonjë opinion të tillë.

Sipas Platonit, Sokrati paska thënë: “Para syve gjithmonë më kanë dalë ca gjëra. Ndoshta kanë qenë halucinacione. Më flisnin mua për ta orientuar njerëzimin. Qysh në fëmijëri e kam ditur se do të bëhesha një njeri i ngarkuar me detyrë për t’u diktuar njerëzve idenë e Zotit, për t’i drejtuar ata kah Zoti…” Në se në fjalët e Sokratit do të kishte pjesë nga e vërteta, mund të thuhej për të se ka qenë një profet i dërguar për popujt e Europës, një profet më i afërt e më i përshtatshëm ndaj idesë dhe mendimit filozofik. Ju lutem, kini kujdes: nuk po them se Sokrati ka qenë profet, pasi, po të mos ketë qenë, do të bie në blasfemi. Po them vetëm kaq: mundet...

Sipas shprehjes së hadithit, kanë ardhur 124 mijë ose 224 mijë profetë. Ne nuk mundemi ta dimë se ku kanë dalë gjithë këta. Ndërkaq, mund të flasim për vendin e katër prej tyre. Lajmëtari Besnik, Hz. Muhammedi (a.s.), thotë se këta mund të kenë dalë në të gjitha vendet. Nisur nga një orientim i tillë, do t’ju parashtroj juve ca shembuj rreth daljes së profetëve që s’ua dimë numrin, në vende të ndryshme të botës.

Njërin prej tyre do t’jua përcjell prej Ali Beut nga turqit Kerkykë, aktualisht profesor i matematikës në universitetin e Riadit. Ai thotë: “Kur po mbroja tezën e doktoratës në Amerikë, ndodhte që të takohesha aty-këtu me vendas dhe zezakë. Dhe mes atyre fiseve qeshë përballur disa herë me parime fetare të tilla që përputheshin plotësisht me besimin tonë monoteist. P.sh., ata thoshin: “Zoti nuk ka ortak, pasi, po të jenë dy zotër, ngatërrohet puna…” Kjo shprehte kuptimin e ajetit kur’anor “Po qe se në tokë e qiej do të kishte zotër të tjerë veç Allahut, toka dhe qiejt do të shkatërroheshin.” (Kur’ani, Enbija: 22). Eshtë e pamundur që zezakët ta gjejnë vetë këtë të vërtetë në se s’ua ka thënë ndonjë profet. Gjithashtu ata thoshin: “Zoti nuk lindet dhe nuk lind.” Dhe kjo mund të ishte vetëm pohim i një mendësie të ndriçuar. Sepse të lindesh dhe të lindësh janë veçori njerëzore të rrjedhura nga një pozitë inferioriteti. Kurse Zoti s’ka të bëjë me gjëra të tilla që i përkasin një qenieje të vdekshme. E ku do t’i dinin ata këto konkluzione të një gjykimi të lartë në se s’do t’ua kishte “fryrë në vesh” ndonjë profet? Eshtë e pamundur që një besim i tillë hyjnor që mund të rastiset vetëm në kombet e përparuar, t’u përkasë këtyre bashkësive primitive që ende kryejnë rite të tilla si vallja e zjarrit, që hanë pleqtë, etj. Kjo mund të jetë vetëm një e vërtetë që ua ka pëshpëritur nga jashtë atyre një profet.

Profesor Mustafa Mahmud, një nga personalitetet e shekullit tonë, ky njeri që ka bërë kthesë nga ateizmi, duke qenë më parë përkrahës i flaktë i materializmit, modës së ditëve tona, pasi ka analizuar Kur’anin dhe ka bërë kërkime rreth Islamit, është larguar prej herezisë me një kthesë prej 180 gradësh… Duke bërë fjalë për një udhëtim të tij, Dr. Mahmud thotë: “Në Afrikë u takova me fiset Nijam-Nijam dhe Mav-Mav. I pyeta se çfarë besojnë. Dhe më thanë: “Ne i besojmë një Zoti të tillë që rri në qiell dhe i drejton ata që ndodhen në tokë.” Në të vërtetë, Zoti nuk rri në qiell, por, gjithmonë, ashtu siç shprehet edhe në ajetin kur’anor “Mëshiruesi është ulur në Arsh (simboli i rezidencës hyjnore – përkth.)” (Kur’ani, Taha: 5), është konsideruar që ligjet dhe urdhërat hyjnore vijnë prej qiellit. Prandaj edhe shikimet dhe duart drejtohen kah qielli. Dhe dëgjova që thoshin kuptimin e kapitullit Ihlas të Kur’anit: “Zoti është një qenie te e cila mbështetet çdo gjë, ndërsa ai nuk mbështetet në asgjë. Ai nuk ka lindur nga prindër. Ai nuk ka të ngjashëm me veten.” Shkova në një fis tjetër. Edhe ata njerëz të egër i besonin Zotit krejt si ne. Ata kishin një botëkuptim monoteizmi të afërt me atë të Kur’anit. As që mund të mendohet që ata t’i dinë vetë këto gjëra pa ua thënë dikush, domethënë një profet. Po, atyre ua ka thënë dikur një profet dhe këto thënie e mendime i kanë sjellë gjer në ditët tona nga brezi në brez…

Po, qoftë Kur’ani, qoftë realiteti, qoftë edhe të vërtetat historike na tregojnë se janë dërguar profetë pothuaj në të gjitha anët e botës, edhe pse numrin e tyre ne nuk e dimë saktë.

Në këtë mes është me vlerë të parashtrojmë edhe çështjen në se kanë ardhur apo jo gra profete. Dijetarët, juristët dhe të gjithë specialistët e hadithit sunnitë thonë se nuk ka ardhur grua profete. Kurse çështja e profetësisë së Hz. Merjemes dhe e Hz. Asijes, e rrëfyer si përjashtim, nuk është e fuqishme. Përfundimisht është arritur në konkluzionin se nuk ka ndonjë argument kategorik për ardhjen e ndonjë gruaje profete. Në parim, mosardhja e një gruaje profete nuk përbën ndonjë mangësi. Zoti e ka krijuar të gjithë materien mbi bazën e antagonizmit plus (+) minus (-). Qëndrueshmëria e materies, nga atomet e gjer te nebulozat, mbi këtë antagonizëm bazohet. Kurse njeriu, i përbërë prej atomeve, ka një ndërtim të tillë, me anë të të cilit të mundë të ngrejë një ekuilibër mes mikrobotës e makrobotës. Të njëjtat ligje veprojnë edhe tek njeriu. Edhe tek njeriu duhet të ekzistojë antagonizmi plus-minus në mënyrë që pjesët të tërheqin dhe përplotësojnë njëra-tjetrën. Duhet të bashkohen dobësia dhe dhembshuria e njërit me forcën dhe ashpërsinë e tjetrit që, ashtu si uniteti që ekziston në atomet dhe nebulozat, të formojnë një familje uniteti.

Në ditët tona, përpjekjet për ta sjellë artificialisht femrën në nivelin e mashkullit e për ta mashkullizuar atë, janë bërë një nga subjektet me të cilat tallet çdokush, apo që here-herë shoqërohet me keqardhje e mërzitje. Pasi që gruaja është shmangur nga të qënit femër dhe është kthyer pothuajse tërësisht në mashkull, ka nisur t’i tregojë dhëmbët burrit e, kështu, në familjen e mbetur pa kryetar, rregulli e qetësia e saj janë prishur, fëmijët janë çuar nëpër kopshte e çerdhe, kurse nëna e babai kanë nisur të kërkojnë mjedise të tjera për veten.

Ligji i përgjithshëm i Zotit, i shprehur tek gruaja, është një subjekt mbi të cilin e vlen të qëndrohet edhe tek çështja në se një grua mund të bëhet profete apo jo.

Gruaja lind fëmijë. Në se fëmijën do ta lindte burri, gjithsesi atëherë s’do të bëhej fjalë për profetësi të tij. Sepse do ta pengonin të përmuajshmet, nuk do të mund të drejtonte faljen, të agjëronte, etj. Pastaj do të vinte koha e shtatzanisë, e lindjes dhe lehonisë, rritja e fëmijës, etj. Ndërsa profetësia do t’ia kërkonte të ishte gjithmonë në krye të detyrës në krye të njerëzve, në fushë të luftës, të përballonte vështirësi e sakrifica fizike, gjë që janë krejtësisht të pamundura për një grua. Kurse profeti është një figurë prijëse shembullore dhe e përsosur. Njerëzit do t’i përcaktojnë sjelljet dhe qëndrimet e tyre duke parë nga ai, kurse çështjet e femrës, duke parë nga familja profetike.

Ata e njihnin shumë mirë të Dërguarin e Allahut. Mirëpo njohja është tjetër dhe besimi tjetër gjë. E njihnin, por nuk i shfaqnin besim, sepse u bëheshin pengesë zilia dhe xhelozia: “E kur u erdhi prej Allahut libri (Kur’ani) vërtetues i librit të tyre e të cilin ata e kërkonin më parë si ndihmë kundër mosbesimtarëve, e mohuan atë (Muhammedin) që e njihnin.” (Kur’ani, Bakara: 2/89).

Me këtë ajet-argument Zoti tregonte shkakun e vërtetë për të cilin ata nuk e pranonin të Dërguarin e Allahut. E gjithë çështja qëndronte në atë se profeti i fundit nuk ishte hebre. Pa dyshim, po qe se profeti i fundit do të kishte dalë mes hebrenjve, qëndrimi i tyre do të ndryshonte.

Në të vërtetë, të gjithë çifutët dhe krishterët e dinin dhe e njihnin të Dërguarin e Allahut, por zilia dhe urrejtja u bëheshin pengesë për t’i besuar. Gjithashtu kjo njohje ishte aq e saktë dhe e qartë, saqë mjaftonte ta shihnin vetëm një herë të Dërguarin e Allahut. Sepse ata e njihnin atë në të gjithë portretin e vet. Këtë të vërtetë Kur’ani e shënon në këtë mënyrë: “Ata që u kemi dhënë librin, e njohin Atë siç i njohin fëmijët e tyre të vërtetë. Megjithatë, një grup prej tyre e fshehin të vërtetën megjithëse e dinë atë.” (Kur’ani, Bakara: 146). Fakti që në ajet për të Dërguarin e Allahut thuhet “Atë” pa ia përmendur emrin, aludon se të gjithë adhuruesit e librit (çifutët dhe krishterët), kur thoshin “Ai” duke e pasur fjalën për profetin e fundit, kujtonin Personin që përmendej në Testamentin e Vjetër e në Ungjill. Dhe, pa asnjë dyshim, ai ishte Hz. Muhammedi (s.a.v.). Dhe atë e njihnin më mirë se ç’njihnin bijtë e tyre të vërtetë.

Hz. Omeri e pyet Abdullah b. Selamin:
– A e njihje të Dërguarin e Allahut si birin tënd të vërtetë?
Dhe ai i përgjigjet:
– Po, e njihja më mirë se birin tim të vërtetë!

Kur Hz. Omeri e pyet “Si?”, ai i jep një përgjigje të tillë: “Mund të dyshoj për tim bir se mos më ka mashtruar gruaja. Por nuk kam dyshim as sa grimca se i Dërguari i Allahut është profeti i fundit!” Kjo përgjigje e gëzon aq shumë Hz. Omerin, sa ngrihet dhe e puth në ballë Abdullah b. Selamin!

Librat biografikë flasin për udhëtimin e parë të të Dërguarit të Allahut në shoqërim të të ungjit Ebu Talib kur pati qenë ende dymbëdhjetë vjeç. Ky udhëtim qe bërë për në Damask. Karvani bën konak diku në një han dhe Muhammedi caktohet si vëzhgues, ndërsa të tjerët ulen për të pushuar. Ndërsa karvani po i afrohej hanit, një murgu të quajtur Bahira, të njohur nga vendasit, i tërheq vëmendjen një dukuri. Mbi karvan qëndronte një re që e shoqëronte vazhdimisht. Kur karvani qëndronte, edhe reja qëndronte; kur karvani vihej në lëvizje, edhe reja lëvizte. Për këtë, murgu Bahira i fton në ngrënie të gjithë pjesëmarrësit e karvanit. Kjo sjellje e murgut i cili gjer atëherë nuk pati treguar aspak interesim për karvanet, i çudit të gjithë. Të gjithë i përgjigjen ftesës përveç Muhammedit. Dhe murgu nuk sheh midis tyre atë që kërkon. Prandaj pyet nëse ka mbetur dikush në rojë të karvanit. Pasi merr përgjigjen, e thërret edhe atë. Sapo Muhammedi hyn në dhomë, murgu në vetvete arrin në konkluzion dhe e pyet Ebu Talibin se kush ishte ai. Ebu Talibi i thotë se ishte i biri, por murgu nuk e beson sepse ka konkluduar se djali është Ai dhe e di se i ati duhej ta kishte lënë jetim pa lindur ende. Më vonë, murgu e heq mënjanë Ebu Talibin dhe e këshillon të heqë dorë nga ky udhëtim, sepse, sipas tij, çifutët ishin njerëz ziliqarë dhe, duke e njohur këtë djalë nga pamja, mund të mendonin ndonjë të keqe për të meqë s’ishte nga radhët e tyre. Këto gjëra murgu vetëm sa i mendon, kurse Ebu Talibit i thotë vetëm kaq: “Hiq dorë nga ky udhëtim!..” Ebu Talibi ia dëgjon këshillën, gjen një justifikim, ndahet prej karvanit dhe kthehet pas për në Mekë.

Murgu Bahira thoshte të vërtetën. Por ishte një gjë që ky s’e dinte: Ai ndodhej nën mbrojtjen e Allahut (xh.xh.) gjer në fund të jetës, gjë që e shpreh edhe ajeti i mëposhtëm: “Allahu të garanton mbrojtjen prej armiqve”. (Kur’ani, Maide: 67). Po, kështu i thoshte atij Zoti i vet dhe do ta mbante premtimin gjer në fund!

Profetët nuk presin asnjë pagesë shpirtërore e materiale si kundërvlerë të shërbimit të kryer. Kur’ani bën fjalë për vullnetarizmi e tyre në raste të ndryshme dhe në ajete të ndryshme. Momenti i përbashkët i thënieve të tyre përqëndrohet te e vërteta “Shpërblimi im i përket vetëm Allahut”. Sa për ne, mundet të presim një shpërblim shpirtëror edhe në mos qoftë fjala për shpërblim material. Kurse profetët nuk e presin as këtë dhe të gjitha bëmat i bëjnë duke i vlerësuar nga këndvështrimi se ato janë urdhëri i Zotit. Për supozim, edhe po ta dinin se, në përfundim, do të digjeshin mes flakëve të xhehennemit, prapëseprapë kthjelltësia e mendimeve të tyre nuk do të turbullohej dhe do të vazhdonin të mendonin vetëm për kryerjen e detyrës së tyre…

Profetët janë njerëz që flijojnë ndjenjat e përfitimit materialo-shpirtëror dhe në këtë çështje janë qenie eprore. Nuk janë as sevdaja për xhennetin apo frika për xhehennemin që i shtyjnë për të kryer këtë detyrë të rëndë e të vështirë, por vetëm e vetëm dëshira për të fituar miratimin e Zotit të tyre.

Çdo profet është një vullnetar. Kurse pika më e lartë e vullnetarizmit i përket Mbretit të Profetëve. “Ummeti, njerëzit e mi!” ka thënë kur ka lindur dhe edhe në ditën e ringjalljes ashtu do të thotë.(50) Shihni se çfarë vullnetarizmi dhe vetmohimi që, ndërsa portat e xhennetit të hapura kat më kat presin të nderohen me ardhjen e tij, ai parapëlqen të përjetojë çastet më të turbullta të ringjalljes pas katastrofës me qëllim që të marrë me vete edhe ummetin, bashkësinë e tij! Jo vetëm farefisin dhe ata që i kanë ndenjur afër, por të gjithë ummetin, përfshi edhe atë më mëkatarin!

Po, udhëkalimet shpirtërore të tyre janë të hapura vetëm për një gjë: për pëlqimin dhe miratimin e Allahut! Për çdo gjë tjetër i kanë vënë derës shulin nga pas.

Veçanërisht në ditët e sotme, ata që i kanë vënë shpatullat detyrës së kumtesës e të orientimit që është një detyrë profetike, duhet të kenë shumë kujdes në këtë pikë dhe duhet të sillen me shumë ndjeshmëri. Sepse forca ndikuese e fjalës është e fshehur jo në kumtesën dhe në ligjërimin e bukur, por në të qenit i sinqertë. E të qenët i sinqertë kërkon vullnetarizëm dhe flijim. Pikërisht për të vënë gishtin në këtë konceptim, në Kur’an thuhet: “Ndiqni njerëzit që nuk kërkojnë ndonjë shpërblim prej jush e që janë në rrugë të drejtë!” (Kur’ani, Jasin: 21) Po, ndërsa ata fluturojnë në qiejt e orientimit, edhe ju ndiqini ata. Sepse nuk kërkojnë prej jush ndonjë gjë në emër të kësaj bote. I mendoni mirë njerëzit që do t’i ndiqni pas me mendje të fjetur, i matni dhe lidhuni pas atij që jeton natë e ditë i mbushur plot me ashkun e shërbimit. Ai duhet të parapëlqejë përgatitjen e rrugëve nga do të kalojnë karrocat e fitores së brezit të ardhshëm, konceptimin dhe arritjen e ditëve të mrekullueshme e të përshndritshme të asaj kohe. Dhe në botën ndjesore të tij të mbrujtur me vullnetarizëm e sakrificë të mos bjerë qoftë edhe hija e një kërkese të pafajshme. Ja, të tillë prijës e të parë zgjidhni për vete dhe u shkoni pas!

I Dërguari i Allahut ishte njeriu i vullnetarizmit e i sakrificës. Gjatë gjithë jetës as me bukë thekre nuk e pati mbushur barkun. Ndodhte që kalonin ditë, javë e muaj e në banesën e tij të mbushur plot lumturi të mos ndizej zjarr për të gatuar e të mos ziente një enë me supë.(51) Ebu Hurejre tregon: “Shkova një ditë pranë të Dërguarit të Allahut dhe e gjeta tek po falej ulur. Pasi mbaroi, e pyeta:

– O i Dërguari i Allahut, mos je i sëmurë?

– Jo, o Hurejre, e kam nga të pangrënët.

Fillova të qaja. I dashuri i Allahut, për të cilin ishte krijuar gjithësia, falej ulur nga të pangrënët! Kurse ai më qetësoi kështu kur më pa të përlotesha:

– Mos qaj, o Eba Hurejre! Ai që vuan në këtë botë ankthin e urisë, do të jetë i sigurt nga ana tjetër se do të jetë i mbrojtur nga ndëshkimi i Zotit!(52)

Një grua medinase i kishte sjellë Profetit një si dyshek dhe Hz. Aisheja e kishte shtruar mbi rrogozin mbi të cilin ulej e prehej gjithmonë ai. Kur Profeti kishte ardhur dhe e kishte vënë re ndryshimin, kishte kërkuar shpjegim për këtë. Pas përgjigjes së marrë, kishte thënë:

– O Aishe! Ktheje mbrapsht menjëherë këtë. Betohem në Allahun se, po të desha, Allahu më vinte djathtas e majtas male me ar e argjend, por unë s’dua…(53)

Ashtu është, po të donte, ai mund të kalonte një jetë komode. Një ditë kishte ardhur një engjëll e i kishte sjellë të fala nga Zoti: “A do të bëhesh një pejgamber sundimtar apo një pejgamber rob?”

Engjëlli Xhebrail i vjen në ndihmë: “O i Dërguari i Allahut, tregohu i thjeshtë!” Dhe Profeti e bën zgjedhjen: “Dua të jem një profet që një ditë i pangrënë lutet e që një ditë tjetër i ngopur falënderon!”(54)

Profeti rrinte bashkë e hante bukë me shërbëtorët e skllevërit. Një grua që një ditë sheh një pamje të tillë, i thotë me përbuzje: “Je ulur e ha bukë si një skllav!” Kurse Zotëria i Gjithësisë i përgjigjet: “A mund të ketë skllav më të lumtur se unë? Unë jam skllav i Zotit!”(55)

E gjithë jeta e të Dërguarit të Allahut është e mbushur me tablo vullnetarizmi e sakrifice. Tani për tani, hollësitë po ua lëmë mijëra librave që kanë për tematikë jetën e tij të lartë. Po, të gjithë profetët me të në krye kanë jetuar si vullnetarë dhe njerëz të sakrificës dhe nuk kanë kërkuar asgjë nga sendet e kësaj bote apo tjetrës si kundërvlerë të shërbimeve që kanë sjellë. Prandaj fjalët e tyre kanë pasur ndikim. Në qoftë kështu, ata që kërkojnë që fjalët e tyre të kenë aftësi ndikimi si të ishin një eliksir, para çdo gjëje tjetër duhet të mësojnë të mos kërkojnë asgjë dhe prej askujt në përgjigje të shërbimit të kryer!

Vëlla dhe motër e nderuar,

Parimet e besimit të përcjella tek njerëzit nga të gjithë profetet, nga Hz. Adami te Hz. Muhamedi (a.s.), janë të njëjtat. Është një cilësi e përbashkët e të gjitha feve të vërteta që profetët u përcollën njerëzve. Asnjë profet nuk i ndryshoi parimet e besimit dhe as nuk bënë ndonjë parim shtesë. Hz Muhamedi (a.s.), profeti i fundit, i thirri njerëzit të besojnë në të njëjtat parime si Hz. Adami bëri.

Nuk ka asnjë ndryshim midis feve qiellore për sa i përket parimeve të besimit; nuk ka dallim as në aspektin e adhurimeve themelore.

Në mënyrë të ngjashme, namazi, e cila është si shtylla e fesë, është një vepër adhurimi e bërë farz për të gjithë profetët dhe ummetet e tyre. Dallimi lidhet me numrin e kohëve dhe rekateve. Është dhënë farz për ne pesë herë në ditë, por ne marrim sevapet e pesëdhjetë kohëve në ditë.

Vetë në Kur’an thuhet se namazi u ishte urdhëruar edhe umeteve të mëparshme. Për shembull, thuhet në një ajet që Hz. Ibrahim falte namaz rregullisht dhe se donte që edhe pasardhësit e tij të falnin:

O Zoti im! Më bën mua nga ata që falin namazin, e edhe prej pasardhësve të mi dhe pranoje lutjen time o Zoti ynë! (Ibrahim,40)

Hz. Musait gjithashtu iu dha urdhër të falte namaz. Është thënë në ajetin e 12-të të sures El-Maida se Bijtë e Izraelit premtuan se patjetër se do të falnin namazin.

Hz. Shuajbi falte shumë namaz. Ata madje u përpoqën ta fyenin atë për shkak të namazit. Në Kuran është si më poshtë:

Ata thanë: “O Shuajb, a namazi yt po të thotë të na urdhërosh që ta braktisim atë që e adhuruan prindërit tanë, ose (po të urdhëron) për të punuar në pasurinë tonë ashtu si të dëshirojmë? Vërtet, ti qenke i butë e i mençur”. (Kjo ishte tallje e tyre). (Hud,87)

Në Kuran thuhet gjithashtu se Hz. Is’hak, Hz. Jakub, Hz. Zakerija dhe Hz. Isa falnin namaz.

Nga ana tjetër, agjërimi dhe zekati nuk janë adhurime të veçanta për umetin e Muhamedit (a.s.). Në të vërtetë, në Kur’an thuhet se ato u ishin dhënë edhe më shumë umeteve të tjera. Më poshtë thuhet në ajetin 183 të sures El- Bekare:

O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të devotshëm. (El- Bekare, 183)

Po, namazi, agjërimi, zekati dhe shumë adhurime të tjera ekzistonin edhe në sheriatet e profetëve të tjerë. Sidoqoftë, hebrenjtë dhe të krishterët braktisën ose ndryshuan ato adhurime. Pastaj, në vend që të thuhet: “Muslimanët morën lutje nga Hebrenjtë”, është më e përshtatshme të thuhet: “Zoti i Madhërishëm urdhëroi lutje edhe për Hebrenjtë dhe ummetet e tjera”.

Po, namazi, agjërimi, zekati dhe shumë adhurime të tjera ekzistonin edhe në sheriatët e profetëve të tjerë. Sidoqoftë, hebrenjtë dhe të krishterët braktisën ose ndryshuan ato adhurime. Pastaj, në vend që të thuhet: “Muslimanët trashëguan namazin nga Hebrenjtë”, është më e përshtatshme të thuhet: “Zoti i Madhërishëm urdhëroi namazin edhe për Hebrenjtë dhe ummetet e tjera”.

Për më shumë informata lexoni edhe linkun:

https://questionsonislam.com/question/how-did-prayers-reach-today-previous-prophets-did-other-prophets-and-their-ummahs-perform

Perkthyer nga:

https://questionsonislam.com/question/it-stated-other-prophets-also-performed-prayers-did-performing-prayers-exist-other

Sipas komentuesve të Kuranit, Kur’ani është shpallur pjesë-pjesë përgjatë 23 viteve, ndërsa Tevrati dhe Bibla janë shpallur të plotë përnjëherë. (Fahraddin Razi, Mafatihu’l-ghayb (Çelësat e së Padukshmes), 7/157; Ibni Kethir, Tafsiru’l-Kur’an, (Interpretimi i Kuranit) 1/501) Në fakt, kjo gjë theksohet nga deklarata në Suren Furkan (25/32): “E ata që nuk besuan thanë: “Përse të mos i ketë zbritur atij (Muhammedit) Kur’ani përnjëherë?” Sipas një hadithi në librin Musned (4/107) fletët e Ibrahimit a.s kanë zbritur natën e parë të Ramazanit, Tevrati në natën e gjashtë, Bibla në natën e trembëdhjetë (në një tjetër vend thotë, në natën e tetëmbëdhjetë). “Atij i dhamë Inxhilin, që është udhëzim i drejtë dhe dritë, që është vërtetues i Tevratit që kishin pranë, që ishte udhëzues e këshillues për të devotshmit.”(el-Maida 5/46)

Ne nuk mund të gjenim të dhëna të sakta se ku u shpall Bibla.

Siç ishte rasti edhe për profetët e mëparshëm, Bibla nuk u shkrua gjatë jetës së Isait a.s, sepse koha për të kumtimin e profetësisë së tij ishte e shkurtër dhe rrethanat nuk lejuan që Bibla të shkruhej. Shkrimet më të hershme të Biblës u bënë 70 vjet pas Isait a.s. Prandaj, thëniet e vërteta të Isait a.s nuk u shkruan menjëherë dhe disa fjalë njerëzore u përzien me të dhe kështu u ndërhy në librin e vërtetë.

https://questionsonislam.com/question/where-and-how-was-bible-revealed-prophet-jesus-pbuh

Pyetje: Kam dëgjuar një hadith rreth leximit të kapitullit të Jasinit për të vdekurit, por nuk kam mundur të gjej ndonjë burim për el-Fatiha. A është e dobishme për të vdekurit që t’u lexojnë el-Fatiha?

Pse është shkruar al-Fatiha për shpirtin e… në gurët e varreve?

Do të jem i lumtur nëse më sqaroni për këtë çështje.

Përgjegje: I dashur vëlla/motër,

Kaptina el-Fatiha është pjesë e Kuranit. Dekreti për leximin e Kuranit dhe dërgimin e shpërblimit të tij në shpirtin e të vdekurve është gjithashtu i vlefshëm për el-Fatiha.

Arsyeja pse el-Fatiha për shpirtin e… është shkruar në gurët e varreve është për t’i bërë njerëzit që e vizitojnë atë varr të lexojnë kaptinën el-Fatiha.

El-Fatiha është kaptina më e virtytshme e Kuranit; një nga ajetet e el-Fatiha-së është vargu më i virtytshëm i Kuranit.

Nga ana tjetër, kaptina el-Fatiha është një përmbledhje e Kuranit. Kurani synon njëshmërinë, dënimin dhe shpërblimin në botën tjetër, duke adhuruar vetëm Allahun, rrugën e vërtetë, pra rrugën e udhëzimit dhe lumturisë dhe tregimet shembullore të popujve të mëparshëm; ky kapitull, i cili është kapitulli i parë i Kuranit, përmban themelet e të gjithëve.

Përveç kësaj, kaptina El-Fatiha lexohet në çdo rekat të namazit.

Për shkak të atyre virtyteve dhe atyre të ngjashme, kaptina El-Fatiha lexohet në çdo rast dhe shpërblimi i saj u dërgohet shpirtrave të të vdekurve.

– Sipas medhhebit hanefi, është mirë që njeriu të lexojë Kur’an tek varri i të afërmit ose shokut të tij të ngushtë. (Zuhejli, el-Fikhul-Islami 8/49)

Deklarata e mëposhtme është bërë edhe nga dijetarët hanefi:

“Sipas Ehli Sunetit uel-Xhema’ah, njeriu mund t’ua dërgojë të tjerëve shpërblimet e veprave të tij të mira si lutjet, agjërimi, leximi i Kuranit, dhikri dhe haxhi. (shih Fethul-Kadir, 6/132; el-Bahrur-Raiq, 7/379- Shamila-; Raddul-Muhtar, 2/263)

– Sipas medhhebit Maliki, lejohet që njeriu t’i këshillojë të tjerët që të lexojnë Kur’an në varrin e tij. (W. Zuhayli, el-Fikhul-Islami, 8/51)

– Sipas medhhebeve Shafii dhe Hanbeli, lejohet që njeriu të dëshirojë që të lexohet Kurani te varri i tij, sepse shpërblimi i Kuranit që lexohet i arrin të vdekurit në tri rastet e mëposhtme:

Të lexojë Kuran tek varri, të falet pas recitimit dhe të lexojë me qëllim që t’ia dërgojë shpërblimin shpirtit të të vdekurit. (shih ME Zuhaili, el-Fikh El-Islami, 8/51)

Në El-Mexhmu të Imam Neveviut (15/521-522) thuhet në vijim: Sipas mendimit të përhapur në medhhebin Shafii, shpërblimi i Kur’anit që lexohet nuk i arrin të vdekurit. Mirëpo, sipas pikëpamjes së preferuar, ky shpërblim i arrin të vdekurit, veçanërisht pasi ai që lexon Kur’an të lutet për të vdekurin.

– Sipas disa dijetarëve shafii, personi në varr përfiton nga Kurani i recituar në varrin e tij, pavarësisht nëse ai që lexon Kur’an lutet për të vdekurin pas tij apo jo. (Jusuf el-Ardabili, el-Enver, 1/399).

Ibn Haxherit, një dijetar Shafi, iu drejtua pyetja e mëposhtme: “A arrin shpërblimi i Kur’anit i recituar në varreza dhe i dhuruar shpirtrave të të gjithë të vdekurve në shpirtrat e tyre duke u ndarë apo në tërësi?” Ai iu përgjigj si vijon: “Shpërblimi i Kuranit të recituar në varreza arrin çdo të vdekur në tërësi; kjo është më e përshtatshme për mëshirën e madhe të Allahut.” (shih Bughyatul-Mustarshidin, f. 97)

Fjalët e mëposhtme të Badiuzzman Said Nursi hedhin dritë mbi këtë çështje:

“Krijuesi i Urtë e bëri ajrin mjet transmetimi dhe zgjerimi që fjalët të përhapen si rrufe dhe të shtohen. Ai gjithashtu bëri që ezani që këndohet në një minare të dëgjohet nga shumë njerëz në shumë vende përmes radios; në mënyrë të ngjashme, Allahu, i cili ka fuqi mbi çdo gjë, përdor shumë energji elektrike shpirtërore, radio dhe telefona pa tela në ajrin shpirtëror përmes fuqisë së Tij të pakufishme dhe urtësisë së pafundme, në mënyrë që t’ua dërgojë të gjithëve shpërblimin e kapitullit el-Fatiha të recituar vetëm një herë të trupave të pajetë të besimtarëve në të njëjtën kohë.

Kur ndizet një llambë, ajo shihet në mijëra pasqyra. Në mënyrë të ngjashme, kur kapitulli i Jasinit të recitohet një herë dhe t’u dhurohet miliona shpirtrave, secili prej tyre do të marrë një Jasin.” (Şualar (Rrezet), f. 576)

Source: https://questionsonislam.com/question/why-do-we-read-chapter-al-fatiha-spirits-our-dead-people

Pyetje: Allahu na bën ne dhe shpirtrat tanë të përjetshëm duke na futur në Parajsë ose Ferr. Pse e meritojmë që Ai të na shpërblejë me jetë të përjetshme?

Përgjigje: I dashur vëlla/motër,

Ekziston një thënie e bukur: “Nëse Allahu nuk do të kishte dashur të na jepte, Ai nuk do të na jepte ndjenjën e kërkesës (dëshirës).” Për shembull, nëse Ai nuk do të kishte dashur të na jepte furnizim, nuk do të na jepte uri dhe etje. Ai nuk do të na kishte dhënë dëshirën për të ngrënë e për të pirë.

Meqenëse Allahu i dha çdo qenie njerëzore dëshirën për të jetuar përjetësisht dhe për të ekzistuar, Ai patjetër do t’i kthejë asaj dëshire të përjetshme një mbretëri të përjetshme.

Parajsa e Përjetshme është shenjë e dhembshurisë, mëshirës, mirësisë dhe dhurimit të pafund të Allahut. Ato atribute të pafundme patjetër do të shfaqen.

Ferri i përjetshëm është një shfaqje e drejtësisë së Tij; përveç kësaj, është gjithashtu një shenjë tjetër e dhembshurisë, mëshirës, hirit dhe dhurimit të pafund të Allahut që dënimi i atyre që meritojnë dënimin me vdekje për shkak të mohimit dhe rebelimit të tyre të shndërrohet në burgim të përjetshëm në Xhehennem në botën tjetër, ashtu si ata që meritojnë dënimin me vdekje në këtë botë shpërblehen me shndërrimin e dënimit të tyre në burgim të përjetshëm.

Mund të përmenden disa arsye pse Allahu do të na bëjë të jetojmë në Parajsë përgjithmonë në bekime:

1. Mëshira, mirësia dhe bujaria e pafundme e Allahut e bëjnë të nevojshme atë. A është fare e mundur që bujaria e pafundme, pasuritë e pashtershme, thesaret e pafundme, bukuria e pashoqe dhe e përjetshme, përsosmëria e patëmetë dhe e përjetshme, të mos kërkojnë ekzistencën e lutësve mirënjohës, spektatorëve të etur dhe shikuesve të mahnitur, të gjithë të destinuar të qëndrojnë në përjetësi në një vendbanim të lumturisë, një vend pushimi?” (Nursi, Sözler, 67)
2. Ai njeri, i cili u krijua si qenia më e respektuar, është bërë i përjetshëm nga përjetësia hyjnore, në mënyrë që të mos bjerë në mosekzistencë të tmerrshme është një shfaqje e emrave dhe atributeve të përsosura dhe të patëmetë të krijuesit. Po, “kjo bujari dhe pasuri e pafund kërkon një mbretëri të përjetshme festash dhe ekzistencë të përhershme të atyre që janë në nevojë. Një bujari e pafund kërkon një dhurim të pafund favori që, nga ana tjetër, kërkon ekzistencën e përhershme të atyre që do të favorizohen dhe ia kthejnë duke falënderuar.” (Mesnevi-i Nuriye, 41)
3. Është një domosdoshmëri e mëshirës, drejtësisë, urtësisë dhe dhembshurisë së pafund të Allahut që të mos ofendohen miqtë e tij të respektuar siç janë qeniet njerëzore. Gjithashtu, këto dhurata e begati të çmuara dhe ky shpenzim e dhurim i jashtëzakonshëm, në këtë bujtinë të përkohshme dhe bujtinë kalimtare, për këtë kohë të shkurtër dhe jetë kalimtare, tregojnë me të vërtetë përmes duarve të pemëve dhe bimëve, se për të mos i bërë të gjitha krijesat të thonë, në kundërshtim me rezultatin e domosdoshëm të të gjitha shpenzimeve dhe dhurimeve të Tij, që është ta bëjë veten të dashur dhe të njohur: “Na dhatë një shije, por më pas na ekzekutuat pa na lejuar të hamë;” dhe për të mos e anuluar sovranitetin e Hyjnisë së Tij, dhe për të mos mohuar mëshirën e Tij të pafundme dhe për ta mohuar atë, dhe për të mos i kthyer të gjithë miqtë e tij të etur në armiq duke i privuar kështu, i Gjithëmëshirshmi ka një siguri të përgatitur për Shërbëtorët e Tij, të cilët Ai do t’i dërgojë në një mbretëri të përjetshme, në një botë të përjetshme, pemë frutore dhe bimë të lulëzuara të përshtatshme për Parajsën nga thesaret e mëshirës së Tij, në Parajsat e Tij të përjetshme. Ato këtu janë thjesht mostra për t’u treguar klientëve.” (Asa-yı Musa, fq. 205)
4. Bukuria dhe përsosmëria e përhershme e Allahut dhe miqësia e Tij e përjetshme nuk do të tregojnë pëlqim për pasqyrat kalimtare. “Meqenëse bukuria, përsosmëria dhe mëshira janë të përjetshme, është sigurisht e nevojshme dhe e pashmangshme që njeriu, i cili është pasqyra dëshirore e bukurisë së qëndrueshme, lajmëtari i magjepsur i përsosmërisë së përjetshme dhe mirënjohës dhe nevojtar për mëshirën e përjetshme, të shkojë në një mbretëri të përjetshme për të qëndruar atje përgjithmonë, ai do të shkojë në përjetësi për të shoqëruar ato cilësi të përjetshme dhe do ta shoqërojë atë Bukuri të përjetshme, Përsosmëri të përjetshme dhe Mëshirë të përjetshme për gjithë përjetësinë. Sepse një bukuri e përjetshme nuk mund të kënaqet me një admirues të përhershëm, një dashnor të vdekshëm. Meqenëse bukuria e do veten, ajo dëshiron dashurinë në këmbim të dashurisë së saj. Kalueshmëria dhe përhershmëria e shndërrojnë një dashuri të tillë në armiqësi.” (Lem’alar, fq. 355)

Nijeti që e drejton njeriun në një punë ose veprimtari praktike, në përfundim mund ta shpëtojë atë. Në të kundërt nijeti që nuk shkakton ndryshime në vendime dhe në zell, kurrë…

Nijet do të thotë kast dhe prirje, vetëdijë dhe vendosmëri. Në sajë të nijetit njeriu e di se kah priret, e di se ç’kërkon e prapë në sajë të tij njeriu fiton vetëdijen e kërkimit e të realizimit. Ashtu siç nijeti është baza e të gjitha veprimtarive të njeriut, është, njëkohësisht, edhe shkaku i atyre gjërave të cilave ai u del për zot duke u thënë e imja. Po ashtu, nijeti është piedestali më i palëkundshëm i vullnetit dhe themeli më i shëndoshë i aftësisë ndërtuese të njeriut. Madje, mund të themi se çdo gjë në gjithësi dhe në vetveten, egon e njeriut, si në pikëpamje të fillimit, si në pikëpamje të vazhdimësisë, është e lidhur nga nijeti. Pa iu mbështetur atij është krejt e pa mundur t’i japësh ekzistëncë diçkaje dhe as vazhdimësi asaj.

Fillimisht çdo gjë formësohet në mendje, shfaqet aty si një projekt. Në një etapë të dytë përparuese, planifikohet. Më pas, me zell dhe vendosmëri, i jepet formë përfundimtare. Ashtu siç do të mbetej pa rezultat çdo punë e filluar pa këtë projektim dhe planifikim, ashtu edhe çdo projekt e plan të pashoqëruar me vullnet e vendosmëri s’do të kishin vazhdimësi dhe rezultat. Ekzistojnë shumë gjëra që do të sinjalizonin, do të udhëzonin drejt kësaj aftësie dhe forca ndikuese të nijetit. Por ç’e do që shumica, duke mos qenë të vetëdijshëm për jetën që jetojnë, s’dinë gjë as dhe për këtë aftësi dhe forcë.

Nijeti aspiron një rëndësi mjaft të madhe edhte në aspekt të të mirave dhe të këqiave të njeriut. Në këtë moment ai bëhet ose një eliksir që vjen me një mijë shërime e të mira, ose përfundimi i drejtpërdrejt i veprimeve dhe sjelljeve dhe një stuhi e tufan që përlan e asgjëson të gjitha rezultatet. Sa gjëra të vogla në dukje ka që në sajë të nijetit rriten e fitojnë përmasa: kokrra bëhet kalli dhe pika e ujit – det. Dhe ç’energji e ç’favore në përmasat e një mali mbeten distrofe e shterpë për shkak të një nijeti të keq!

Jetesa me konceptimin dhe vetëdijen e përulësisë e të adhurimit, të hequrit mënjanë, ndejtja pa ngrënë e pa pirë dhe ndarja prej një pjese kërkesash e dëshirash legale, ia lartësojnë kryet njeriut drejt botërave sublime dhe e bëjnë sovran. Kurse të njëjtat veprime e mijra të mbetura larg këtij konceptimi, nuk i vlejnë asgjëje veç ankthit e lodhjes. Kjo do të thotë se në udhën e arritjes së miratimit të Krijuesit, njeriu lartësohet edhe me ato që kreu, edhe me ato që braktisi dhe fiton cilësitë e krijimit të përkryer(1). Kurse jashtë miratimit të Tij, një mijë punë e energji s’vejnë për asgjë…

Nijeti është tharm i tillë që shfaq një mije variacione e që atë që s’është e bën të qenë, kurse gjerat që duken të qena, si pasojë e defekteve në të, vdesin e mbeten pa ndikim.

Ashtu siç janë të paktë ata që, rënë në luftë me rrobë të përgjakur, rrokullisen në humnerën skëterrore, nuk janë të paktë as ata që, në sajë të nijetit të kthjellët, vdesin në dyshek të butë e shkojnë në parajsë. Pranë e pranë trimave që pa marrë parasysh asnjë kundërvënie, përfyten me grindavecët me qëllim që të ndriçojnë të nesërmen, ata që i hyjnë kësaj përfytjeje për llogarira personale e për përfitime mediokre, janë të zotët e një kaste që nuk mund të mos përfillet. Duke shënuar lartësi të reja, të dytët duke u rrukullisur teposhtë, do të përfundojnë në ferr.⁽²⁾

Në jetën e kësaj bote të kufizuar e të përkohshme nijeti është një çelës enigmatik që i hap dyert e dritaret së pakufishmes dhe, në një jetë të caktuar, është një gjuhë e jashtëzakonshme që premton lumturi të amshuar ose fatkeqësi. Të ndërgjegjshmit në detyrën personale që e përdorin mirë e bukur këtë mjet, pa lënë në jetën e tyre ndonjë moment të errët ose vdekje, duke hapur dritë mjediseve të tyre, mund t’ia arrijnë ndriçimit dhe kënaqësisë së amshuar. Sepse, duke u kryer sinqerisht detyrat ditore, javore, mujore, vlera dhe dobia përkatëse e atyre detyrave nuk do të kufizohet në kohën e kryerjes, përkundrazi, duke përfshirë gjithë sekondat dhe minutat e një jete të tërë, do të shfaqë ndikim dhe përhapje.

Një luftëtar i gatshëm për në luftë, edhe kur nuk ndodhet praktikisht në luftë, do të fitojë të mirat që u bien në pjesë luftëtarëve. Edhe ushtari që pret në kazermë ardhjen e orës së rojës, do të përfitojë të mirat që i përkasin adhurimeve të dikujt që, sikur të bënte rojë, muaj e muaj të tërë ia kushton veten adhurimit.

Ja, kjo është ajo e fshehta sipas së cilës, ashtu siç njeriu besimtar do t’ia arrijë pavdekësisë dhe lumturisë së amshuar në një jetë të përkohshme, edhe mohuesi do të jetë kandidat për të jetuar prapësi e fatkeqësi. Ndryshe, sipas domosdoshmërisë së drejtësisë formale, çdo njeriu do t’i përshtatej mirësia dhe shpërblimi sipas masës së adhurimit dhe të vlerave morale, ndërsa mjerimi dhe vuajtja-sipas madhësisë së pafytyrësisë dhe poshtërsisë së tij, gjë që do të thotë se të mirët do të mbeteshin në parjsë aq a madhësia e kohës që jetuan si njerëz të mirë, kurse të këqinjtë do të mbeteshin në ferr sa madhësia e kohës që jetuan si njerëz të këqinj. Mirëpo Amshimi edhe për të mirët, edhe për të këqinjtë është shpërblimi i fundit që merituan, përtej të cilit është krejt e pamundur të mendosh diçka tjetër.

E kështu, pra, edhe lumturia e pafund, edhe vuajtja e fatkeqësia të pafundme në konsumim e të patejkalueshme, duhet të kërkohen vetëm te nijeti i njeriut. Ashtu siç besimi i amshuar dhe mendimi i orientuar do të bëheshin shkak të një lumturie të amshuar, edhe mohimi i përhershëm dhe mendimi pervers do të konkludonin në një fatkeqësi të amshuar.

Një njeriu të mbushur plot vetëdijë nënshtrimi e adhurimi, me që kontribuoi në orientim të botës së të menduarit si pasojë e atij nijeti e vendosmërie, duke iu pranuar vepra si ekuivalente e nijetit, në çastet e fundit të rrahjeve zemra do t’i trajtohet e kushtëzuar ndaj nijeti. Nijeti i besimtarit është më i dobishëm se vepra e tij⁽³⁾. Po ashtu, një mohuesi që jeton çastet e fundit brenda atyre mendimeve ateiste e mohuese, me që u udhëhoq nga nijeti i nxirjes së mijra e qindra mijra viteve të së ardhmes, do t’i jepet dënimi sipas atij nijeti.

Kjo do të thotë se ajo që është esenciale në këtë subjekt, më shumë se shkak i jetës së mangët e të kufizuar që jetuan ata – në të vërtetë, edhe ajo jetë e kufizuar është identitet i mishërimit të nijetit – është nijeti i tyre. Besimi ndaj lumturisë së amshuar, qoftë edhe i lidhur pas miliona viteve, e çojnë individin besimtar në fitimin e xhenetit, parajsës së amshuar, e kundërta, mohuesin – në fitimin e xhehenemit, skëterrës së amshuar.

Ashtu siç do të heqë mohuesi ndëshkimin mohimit që e ruajti të gjallë në vetvete duke e ditur dhe dëshiruar këtë gjë, edhe shejtani, djalli që është shkaktari i të gjitha mohimeve, kundërshtimeve e teprimeve, do të heqë ndëshkimin e mendimit mohues që e ushqeu vazhdimisht në gji, në formën e një vuajtje të pambarim. Në të vërtetë, duke u nisur nga gjërat që përcaktojnë krijimin e djallit, atij i përkasin edhe një sërë punësh e shërbimesh. Tek progresi i një pjese dhuntish dhe kapacitetesh tek njeriu, tek zbulimi e pastrimi i shumë elementëve pozitivë të ndodhur në natyrën e njeriut, madje tek mbajtja zgjuar e në proçes shqyrtimi e zemrës dhe shpirtit, pothuajse pamundësisht i mohueshëm duket ndikimi i djallit…

Sigurisht, ai u varet në qafë individëve e kolektivave. Duke hedhur farën e helmuar në ndiesitë e tyre, ai përpiqet t’i shndërrojë ata në arë ku mbijnë e rriten e keqja dhe errësira. Si kundërveprim i këtij zelli intrigues e çorienrues të tij, ndjenjat shpirtërore kalojnë në gjendje alarmi tëpkë si zgjimi i vigjilencës së trupit dhe fuqizimin e sublimes tek njeriu, madje, shpesh mbështejten dhe strukjen e njeriut tek krijuesi ndaj këtij armiku shpirtrrëmbyes, gjë që do të thotë se, përballë mundësisë së paktë të dëmeve ndjesore e shpirtërore të jetës së njeriut, të arrihen përfitime të shumta. Fshikullimi me një ndikim të tillë (jomaterial) tek Biri i Njeriut i vullnetit për të luftuar dhe kalimi i tij në vigjilencë e përgatitje, është bërë shkak për shndërrimin e gjithë atyre njerëzve të vyer e të përsosur, për edukimin e gjithatyre luftëtarëve e heronjve fitimtarë!

Por ç’e do që në këtë përzgjedhje as që mund të bëhet fjalë për ndonjë përfitim të djallit, të kundërt me hedhjen e njerëzve në luftën e shenjtë e fitimtare dhe mundësimit të përfitimit prej tyre, sepse çka ai bën, s’i bën me qëllim që të lartësohen miqtë e të Vërtetit, i bën për t’i hedhur në mëkat ata e për t’i shkatërruar…

Kjo do të thotë se djalli e ka të prishur edhe nijetin, edhe veprën. Ai do të kushtëzohet jo me lërtësimin që u mundësoi të tjerëve, por sipas sëmundjes së tij, sipas së keqes së nijetit dhe sjelljeve të tij.

Djalli, siç e ka nijetin të prishur, edhe sjelljet të këqija i ka. Së pari, kundërshtimi i tij është i vetëdijshëm dhe mbrapshtia e tij është e paraditur.

12. (Allahu) Tha: Ç’a të pengoi ty të bësh sexhde, kur Unë të urdhërova? Ai (iblisi) tha: Unë jam më i vlefshëm se ai, më krijove mua nga zjarri e atë e krijove nga balta!

13. (Allahu) Tha: Zbrit nga ai (xheneti), nuk të takon të bësh kryelartësi në të, dil jashtë, s’ka dyshim, ti je i poshtëruar.

14. (Iblisi) Tha: më afatizo gjer ditën kur ringjallen (njerëzit)!

15. (Allahu) Tha: Ti je i afatizuar!

16. (Iblisi) Tha: Për shkak se më humbe mua, unë do t’u ulem atyre (do t’u zë pusi) në rrugën Tënde të drejtë;

17. Mandej, do t’ju sillem atyre para,prapa, nga e djathta dhe nga e majta e tyre, e shumicën e tyre nuk do ta gjesh që të falenderohen (të besojnë)! (Kur’ani, Araf:12-17)

Kjo revoltë dhe kryengritje e parë është një polemikë e vetëdijshme dhe, pas kësaj, zgjedhja e rrugës së mohimit. Kurse betimi i tij se do ta nxjerrë njeriun nga udha, është esenca e dramës së pafund të njerëzimit!

Është si rrjedhojë e këtij nijeti dhe vendosmërie të djallit që, edhe pse një pjesë ndjenjash të zgjuara në sajë të armiqësisë së tij janë të tilla që e çojnë të zotin drejt vlerave, kurrë nuk do t’i sjellin përfitim vetë djallit.

Si përfundim, mund të themi se në jetën e besimtarit nijeti është gjithçka. Ashtu siç është ai që u jep gjallëri veprimeve të vdekura të individit, është prapë ai që e shmdërron tërë jetën e një bote të kufizuar hap të gjitha dyert e dritaret që shohin kah lumturia e amshuar, është prapë ai që përgatit fatkeqësinë e amshuar dhe humbjen e amshuar!

*) Nijet qëllim, mendim (sipas Fajlorit të Gjuhës së Sotme Shqipe (F.Gj.Sh.) Një sinonim i kësj është edhe fjala kasd (arabisht), kuptimi i së cilës përputhet me përdorimin e kësaj fjale në shqip –kast- qëllim i paramenduar, paramendim (F.Gj.S.Sh). Për këtë këto dy fjalë do t’i përdorim siç janë në origjinal.
1) Në origjinal:ahsen- takvim (osm)
2) Në origjinal: tamu (turq)
3) Origjinali arabisht: Nijetul mu’min hajrun min amelihi (Hadith, porosi Profeike)

Aftësitë e kufizuara fizike në trup janë sprovë vetëm në këtë botë; nuk do të jenë në botën tjetër.

Kur një farë e lyer me njolla të zeza ose e shtrembër vendoset nën tokë dhe bëhet një pemë, njollat ose laket në thelbin e saj nuk do të jenë në gjethet, lulet dhe frutat e pemës. Edhe njerëzit me aftësi të kufizuara në këtë botë, nuk do të kenë asnjë gjurmë të gjendjes së tillë në Ahiret. Me një krijim krejtësisht të ri, njeriu do të gjallërohet në mënyrën më të përsosur. Një vend si Ahireti që syri nuk ka parë, veshi nuk ka dëgjuar, as nuk ka ardhur në mendjen, imagjinatën dhe zemrën e njeriut; edhe banorët do të jenë në harmoni me përsosmërinë e tillë.

Çdo qenie njerëzore e krijuar dërgohet në botë me kapacitete e aftësi të ndryshme shpirtërore dhe fizike. Disa janë më të zgjuar, disa më të guximshëm, disa më dorështrënguar, disa janë më xhelozë…

Nga ana tjetër, disa janë më të pashëm, disa janë më të bukur, disa janë më tërheqës, disa janë më të shëndetshëm, disa janë më të pashëndetshëm, e disa janë me aftësi të kufizuara fizike…

Të gjitha këto që na janë dhënë përbëjnë fushën e përgjegjësisë sonë. Me fjalë të tjera, një person me shikim të kufizuar nuk do të ketë një përgjegjësi dhe llogari rreth shikimit të gjërave të ndaluara. Një person me dëmtim të dëgjimit nuk do të ketë një përgjegjësi dhe llogari të tillë sepse ai nuk mund të dëgjojë përgojimet p.sh.

Detyra jonë është të përdorim çdo gjë që na është dhënë – e paplotë, e plotë, e tepërt – në përputhje me urdhrat e Allahut dhe ta përfundojmë sprovën tonë në mënyrën më të mirë të mundshme, dhe kështu të arrijmë lumturinë e përjetshme.

Në Ahiret, Xheneti iu është premtuar njerëzve që janë besimtarë dhe kanë bërë namaz dhe vepra të mira. Në Xhenet, do të na hiqen të gjitha tiparet tona negative shpirtërore si xhelozia, koprracia, zilia, mëria dhe mizoria dhe ne do të hyjmë atje vetëm me atribute të pastra.

Po kështu, do të na hiqen paaftësitë e lindura apo të fituara, paaftësitë dhe sëmundjet në trupin tonë dhe ne do të hyjmë aty në mënyrën më të përshtatshme, sërish me trupin tonë, ndoshta me një më të përsosur. Por – na ruajtë Zoti – edhe për xhehennemin mund të themi të kundërtën. Në ajetet 124-127 të kaptinës Taha thuhet:

E kush ia kthen shpinën udhëzimit Tim, do të ketë jetë të vështirë dhe në ditën e kijametit do ta ringjall të verbër. Ai (që nuk besoi) do të thotë: “Zoti im, përse më ngrite të verbër, kur unë isha me sy?” Ai (All-llahu) thotë: “Ashtu si harrove ti argumentet Tona që t’i ofruam, ashtu je ti i harruar sot”. Po kështu Ne e shpërblejmë edhe atë që zhytet në mëkate dhe nk i beson argumentet e Zotit të vet, po dënimi në botën tjetër është edhe më i ashpër dhe i përjetshëm.

Nëse do të na bënin të shikonim skenën e ahiretit për një minutë, ndoshta të gjithë do të thoshim se do të dëshironim të kishim një paaftësi fizike dhe të mos isha përgjegjës për këtë, atë apo atë.

Detyra jonë në këtë botë është ta shohim të vërtetën si dielli, të jetojmë për hir të Allahut, të kryejmë 5 namazet ditore dhe të bëjmë vepra të mira në këtë drejtim, dhe nga ana tjetër të lëmë mëkatet dhe haramet, veçanërisht mëkatet më të mëdha dhe mos të iu afrohemi kurrë atyre!..

Allahu na ndihmoftë në rrugën e Tij

Përkthyer nga:

https://sorularlaislamiyet.com/dunyada-bedensel-engelli-olanlar-ahiretetde-mi-engelli-olacaklar

Fjala shefat që do të thotë ndërmjetësim, në terminologjinë fetare shpreh shfaqjen e mëshirës së Allahut në një dimension tjetër përmes përdorimit prej Tij si pretekst të Profetëve, dijetarëve, dëshmorëve dhe besimtarëve sipas gradës së tyre[1] për faljen në jetën e pasme, ahiret, të mëkateve të besimtarëve mëkatarë dhe për lartësimin në gradë të besimtarëve jomëkatarë.

“Atë ditë nuk do të bëjë dobi shefaati (ndërmjetësimi) i askujt, përveç ndërmjetësimit të atij, që i jep leje i Gjithëmëshirshmi dhe që i është pranuar fjala!”[2] Ky ajet tregon se shefaati përmbendet në Kuran.

Ajetet e Kuranit të cilët lidhur me shefaatin thonë se “nga askush s’do të pranohet ndërmjetësim”[3], nuk mund të paraqiten si argumente se nuk do të ketë ndërmjetësim për falje, sepse këto ajete sillen në ato vende të Kuranit ku bëhet fjalë për fundin e mohuesve. Me këtë theksohet se mohuesit (qafir), politeistët (mushrik) dhe hipokritët (munafik) mbeten jashtë shefaatit, ndërmjetësimit për falje.[4]

Kurse në hadithet Profetike ka njoftime të hapura lidhur me shefaatin. Kështu, në një hadith, Profeti (sal’lallahu alejhi uesel’lem) ka thënë se do të ndërmjetësojë për faljen e atyre personave nga bashkësia e tij që kanë bërë mëkate,[5] kurse në një hadith tjetër ka bërë të ditur se për çdo Profet ka një lutje të posaçme që i pranohet, kurse lutjen e vet ai do ta bëjë në ahiret për të ndërhyrë për falje për umetin e vet.[6] Gjithashtu, në një hadith tjetër, Profeti (sal’lallahu alejhi uesel’lem) ka thënë se, ndërsa në mahsher njerëzit do të jenë duke pritur të vuajtur e të emocionuar që të merren në pyetje, do t’i lutet Allahut që hetimi dhe llogaridhënia të mbarojnë një çast e më parë.[7]

Le të mendojmë se në një vend ku sundon një mbret i drejtë dhe i mëshirshëm, dikush ka bërë një faj. Por ky person që i është vërtetuar faji, nuk e ka bërë zakon një gjë të tillë. Ai e ka kryer fajin i shtyrë nga disa motive egoiste, prandaj është penduar. Ai druhet nga ligjet e mbretit, veten e sheh fajtor dhe ndëshkimin që do t’i jepet, të drejtë. Ja dhe mbreti i mëshirshëm e sheh fajtorin të penduar dhe të frikësuar dhe i dhimbset. Mirëpo mbreti nuk mundet ta falë fajtorin pa arsye, sepse atëherë do t’i shkelte vetë ligjet që kishte vënë, populli do të fillonte t’i nënvleftësonte ligjet dhe njerëzit nuk do të kishin frikë më prej tij. Me këto shqetësime, mbreti ia hedh fjalën një funksionari të lartë apo kryeministrit se mund ta falë fajtorin. Atëherë, kryeministri, duke ndërhyrë dhe ndërmjetësuar pranë mbretit, bëhet pretekst për faljen e fajtorit. Ndërkaq, duke ia dhënë këtë mundësi kryeministrit, mbreti ia rrit autoritetin atij para popullit. Ja, pra, të këtij lloji janë të gjitha rastet e shefaatit për të cilat flitet në Kuran dhe në hadithet Profetike. Nisur nga kjo, ajo që i bie si detyrë njeriut për të merituar një shefaat të tillë, është të jetë i vëmendshëm në kryerjen e detyrimeve të kërkuara prej tij nga Allahu dhe i Dërguari i Tij dhe, duke pasur frikë nga ndëshkimi i Allahut, t’i kërkojë ndihmë Atij!

[1] Për ata që do të ndërmjetësojnë për falje, shih Ibni Maxhe, Zuhd, 37.

[2] Taha, 20/109. Po kështu, shih Enbija, 21/28.

[3] Për shembull, shih Bakara, 2/123, 255.

[4] Shih Araf, 7/53; Gafir (Mumin), 40/18.

[5] Shih Ebu Davud, Sunet, 21; Tirmidhi, Kijamet, 11.

[6] Buhari, Davaat, 21; Muslim, Iman, 86.

[7] Buhari, Zekat, 52.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/c-ceshtja-e-shefaatit-ose-ndermjetesimit-per-falje/

Xheneti

Fjala xhenet, kuptimi leksikor i të cilës është “vend/kopsht i mbuluar me drurë dhe gjelbërim”, në terminologjinë fetare emërton vendin e jetës tjetër, të pajisur me të mira e dhunti të papritura, ku besimtarët do të mbeten përjetësisht.

Xheneti dhe jeta në të janë të pafund. Pafundshmëria e jetës së xhenetit kurrsesi nuk do t’i velë dhe mërzitë njerëzit, sepse xheneti është vend i të papriturave. Ata që do ta meritojnë këtë jetë, do të zhvishen nga ndjenjat negative si urrejtja, neveria dhe mërzitja, të ngulitura në krijimin e tyre tokësor mbështetur mbi disa urtësi të caktuara.

Kurani bën të ditur se në ahiret, njeriu do të pastrohet nga këto ndjenja të vendosura në këtë botë në natyrën e tij për një sërë urtësish. Për shembull, specifika e pastrimit të zemrës nga urrejtja shprehet kështu në Kuran: “Në xhenet, ndërsa nën ta do të rrjedhin lumenj, Ne do t’ua shkulim prej zemre tërë urrejtjen!”(Araf, 7/43) Kështu, ata do ta jetojnë çdo çast në lumturi dhe hare.

Krahas përshkrimeve të ajeteve të Kuranit që na e tërheq vëmendjen me shumë veçori të xhenetit,[1] edhe kjo shprehje e Profetit (sal’lallahu alejhi uesel’lem) lidhur me xhenetin është një sihariq mjaft emocionues për ata që e besojnë: “Allahu urdhëron: “Për robtë e mi të mirë, Unë kam përgatitur gjëra që nuk i kanë parë sytë, që nuk i kanë dëgjuar veshët dhe që e kapërcejnë përfytyrimin e njeriut!”[2]

Po qe se do ta shprehnim me një fjali të shkurtër, xheneti është vendi i të papriturave dhe shfaqje e mëshirës dhe favorit të pakufishëm të Allahut për robtë e vet. Nisur nga kjo, asnjë njeri nuk mundet ta fitojë të drejtën për aty me punën e vet. Pra, punët e bëra nga njeriu kurrë nuk mjaftojnë për ta fituar xhenetin. Për më tepër, adhurimet e një njeriu jo vetëm s’mjaftojnë për xhenetin që do t’i jepet atij në të ardhmen, por s’mjaftojnë as për t’iu përgjigjur një të mijtës së mirësive dhe dhuntive që ia jep Allahu në këtë botë! Me të vërtetë, në një hadith Profetik tërhiqet vëmendja mbi këtë specifikë në këtë mënyrë:

“Kur i Dërguari i Allahut tha se “asnjë punë e një njeriu nuk mund ta bëjë atë që të hyjë në xhenet”, sahabet e pyetën: “A edhe puna jote s’të fut dot ty në xhenet, o i Dërguari i Allahut?” Atëherë, i Dërguari i Allahut iu përgjigj: “Po të mos ishte mëshira dhe falja gjithëpërfshirëse e Allahut, as puna ime mua!”[3]

Dhuntia e Shikimit të Allahut – Xhemalullah

Dhuntia dhe lumturia më e madhe që mund të meritojnë ata që ndodhen në xhenet, do të jetë kur Allahu t’ua tregojë veten atyre. Këtë situatë, Allahu (xh.xh.) e lajmëron personalisht vetë: “Ka fytyra që atë ditë do të vezullojnë plot dritë dhe do ta shikojnë Zotin e tyre!” (Kijame, 75/22-23) Kurse në një rivajet autentik që e mbështet domosdoshmërinë e kuptimit në këtë mënyrë të këtij ajeti, Profeti (a.s) thotë: “Pa dyshim, siç e shihni këtë hënë, do ta shihni edhe Zotin tuaj si dhe nuk do ta dëmtoni njëri-tjetrin për shkak të grumbullimit të madh aty!”[4]

Në hadithin e mësipërm bëhet e ditur se Allahu do të shihet nga besimtarët siç shihet hëna. Në fakt, kjo shprehje ka për qëllim të mënjanojë, me anë të një përgjigjeje të prerë, ndonjë dyshim mbi çështjen e shikimit të Allahut, pra, është një shprehje që thekson se Allahu do të shihet patjetër, por nuk ka kuptimin se njerëzit do ta shohin/perceptojnë Individualitetin Hyjnor të Allahut siç është. Një mendim të tillë nuk e lejon as ajeti që thotë se“shikimet nuk mund ta përfshijnë Atë, kurse Ai i përfshin shikimet”. (En’am, 6/103) Sepse krijesa kurrë nuk mund ta përfshijë Krijuesin. Në këto kushte, çdo besimtar në xhenet do ta shohë Allahun – në një mënyrë të panjohur për ne – në atë masë sa ç’e ka zhvilluar besimin dhe afrimin ndaj Allahut në këtë botë. Sipas kësaj, shikimi i Allahut nga një besimtar kushdo do të jetë i ndryshëm nga shikimi i Allahut prej Profetëve.

Xhehenemi

Fjala xhehenem që do të thotë “gropë e thellë”, në terminologjinë fetare emërton vendin e ndëshkimit në jetën e pasme, ahiret, ku mohuesit do të mbeten përgjithmonë, kurse besimtarët mëkatarë do të qëndrojnë sa për t’u ndëshkuar për mëkatet që kanë bërë.

Në Kuran, për të tërhequr vëmendjen për aspekte të ndryshme të xhehenemit, ky është përmendur me emërtime të ndryshme, si nar (zjarr), xhehim (zjarr me shtresa, një shtresë e xhehenemit), havije (vendi më i frikshëm, shtresa e shtatë e xhehenemit), sair (flakë, shtresa e dytë e xhehenemit), ledha (zjarr, shtresa e gjashtë e xhehenemit), sakar (ferr) dhe hutame (shtresa e pestë e xhehenemit). Ky ndëshkim do t’i rrethojë përjetësisht ata që e kanë mohuar Allahun me vetëdije.[5] Kurse besimtarët mëkatarë nuk do të qëndrojnë aty përjetësisht, por, pasi ta vuajnë dënimin, do të vendosen në xhenet.[6]

Në këtë mes, në mendje mund të vijë një mendim i tillë: Ndëshkimi me një vuajtje të përjetshme i mohimeve dhe kundërshtimeve të kufizuara në një jetë të kufizuar nuk mund të shpjegohet me drejtësinë dhe mëshirën e Allahut.

Është një e vërtetë e njohur se çdo qenie ose krijesë ka një vlerë të madhe të fituar në sajë të Krijuesit. Çdo gjë, si një vepër arti e pashoqe e Allahut, i shpall pa pushim me gjuhën e vet të posaçme ekzistencën, unitetin dhe emrat e bukur të Allahut. Ja, pra, njeriu i cili e ka bërë profesion mohimin, i zbret nga pozita e lartë këto qenie-nëpunës (të ngarkuar me detyrë) të Allahut dhe i rrëzon në një gradë pa detyrë e pa kuptim. Ndërsa çdo qenie ekzistente thotë me gjuhën e saj, “Allahu ekziston, është një, është Zoti i çdo gjëje, kurse ne jemi nëpunës të ngarkuar me detyrë të Tij që lëvizim e veprojmë me urdhrin, lejen dhe fuqinë e Tij, jemi letra të shkruara që shprehin kuptime të gjera e që bartin mesazhe të gjera”, mohuesi (qafiri), duke e mohuar një të vërtetë të tillë, kryen një faj të tmerrshëm.

Edhe pse një fyerje e tillë mund të ndodhë brenda një kohe të kufizuar, meqë rezultati i saj është një krim i madh, edhe dënimin dhe ndëshkimin e ka të këtyre përmasave. Për shembull, dënimi i dikujt që, duke e shkelur këmbëzën e armës vetëm dy sekonda, vret dy njerëz, nuk është një ndëshkim prej vetëm dy sekondash, por që zgjat një jetë të tërë. Kurse faji i mohuesit është një mijë herë më i tmerrshëm se krimi i vrasjes, sepse me mohimin e tij ai kryen krimin e asgjësimit të kuptimeve dhe mesazheve të përfaqësuara dhe të shpallura nga qenie të panumërta. Shkurt, meqë çdo mohim i mohuesit është mohim i një të vërtete të përjetshme, do të rezultojë privimin e tij të përjetshëm nga mëshira e Krijuesit të Lartë.

Një specifikë tjetër që duhet theksuar në lidhje me xhehenemin, është kjo: Siç mund të kuptohet lehtësisht nga tablotë konkrete të vizatuara si nga Kurani, ashtu dhe nga hadithet Profetike, ndëshkimin dhe vuajtjen e xhehenemit do ta heqë shpirti bashkë me trupin. Ndërkaq, ne nuk mund ta dimë plotësisht aspektin e brendshëm të ndëshkimit të zjarrit, sepse edhe nëse kjo botë për të cilën na flitet ne, mund të ketë ndonjë ngjasim me botën ku jetojmë, është jashtë çdo diskutimi se nuk është identike me të!

Arafi

Fjala araf, kuptimi leksikor i të cilës është majë, vend i lartë, mur, mal, emërton një vend të lartë që ndodhet mes xhenetit dhe xhehenemit. Lidhur me ata që ndodhen në araf, në Kuran thuhet kështu:

“Një mur do t’i ndajë ata, ndërsa në lartësitë e tij do të ndodhen njerëz, të cilët i njohin të dyja palët sipas tipareve. Ata do t’u thërrasin banorëve të Xhenetit: “Paqja qoftë mbi ju!” Ata nuk do të kenë hyrë ende në Xhenet, ndonëse shpresojnë. E kur t’i kthejnë sytë nga banorët e zjarrit, do të thonë: “O Zoti ynë! Mos na hidh midis këtyre njerëzve të këqij!” (Araf, 7/46-47)

Në fakt, Araf do të thotë interval, vend në mes. Me kuptimin që del nga ajeti, ndodhet mes xhenetit dhe xhehenemit, por mbi cilësinë e tij nuk kemi asnjë njohuri.

Kush janë personat që ndodhen këtu? Ka shumë përgjigje që i janë dhënë kësaj pyetjeje. Por të gjitha përgjigjet kanë të bëjnë me konceptimin. Sepse edhe për arafin, edhe për ata që ndodhen në araf, ne nuk dimë ndonjë transmetim tjetër veç asaj që thuhet në Kuran. Në Kuran paraqiten tre tablo të veçanta dhe, në këtë mes, bëhet fjalë për njerëzit që ndodhen në arafat.

Në pjesën e parë, zë vend pyetja e banorëve të xhenetit për banorët e xhehenemit. “Banorët e xhenetit pyesin: “Ne e pamë se premtimi i Zotit tonë për ne ishte i vërtetë. Po ju, e patë të vërtetë premtimin e Zotit tuaj për ju?” Kësaj pyetjeje, banorët e xhehenemit i përgjigjen “Po!”.

Mu në këtë mes, një thirrës thotë: “Mallkimi i Allahut rëntë mbi mohuesit!” (Araf, 7/44)

Në tablonë e dytë e marrin fjalën banorët e arafit. Ata shohin nga banorët e xhenetit dhe u thonë: “Paqe juve!” Pastaj i hedhin vështrimet nga banorët e xhehenemit dhe thonë: “Zoti ynë, mos na vendos bashkë me grupin e mizorëve!”

Pastaj ua kujtojnë parësisë që njohin nga banorët e xhehenemit, fjalët që kanë thënë në këtë botë dhe ua përplasin syve faktin se atyre s’u kanë sjellë dobi as pasuria, as fëmijët. Duket sikur kjo skenë ndërron dhe dëgjohen këto fjalë të banorëve të arafit për banorët e xhenetit: “Hyni në xhenet se për ju nuk ka më frikë dhe ju s’keni për t’u dëshpëruar!” (Araf, 7/49)

Kurse në tablonë e tretë, banorët e xhehenemit u luten banorëve të xhenetit t’u japin edhe atyre nga të mirat që u janë dhënë: “Lëshonani edhe ne nga uji ose të mirat që ju ka dhënë Allahu!” Kurse banorët e xhenetit u japin këtë përgjigje: “Allahu ua ka bërë haram (ua ka ndaluar) këto mohuesve!” (Araf, 7/50)

Kjo do të thotë se banorët e arafit, nga njëra anë janë në marrëdhënie me banorët e xhenetit, nga ana tjetër, me banorët e xhehenemit. Që të dy palët i njohin e i dinë nga afër.

Në këtë mes, disa nga sahabet kanë thënë se araf janë ballkonet e siratit, kurse banorët e arafit janë njerëz me mirësi dhe mëkate në nivel të barabartë. Kurse disa sahabe të tjerë kanë thënë se banorët e arafit janë Profetët, shehidët, dijetarët dhe njerëzit me shpirt të lartë pothuaj të engjëllorizuar. Ata vështrojnë që larg, shohin çdo gjë që ndodh në të dyja largësitë dhe marrin pjesë në replikat si më lart. Mirëpo transmetimet me konsiderata të tilla nuk janë pranuar nga analistët.

Në burimet hebreje, banorët e arafit konsiderohen njerëz me po aq mirësi sa mëkate. Disa thonë se këta janë engjëj me trajtë njeriu. Po qe se pranohet kjo e fundit, shprehja e ajetit, “ata kanë shpresë të hyjnë në xhenet”, u adresohet njerëzve të caktuar për në xhenet të cilët, megjithëse e dinë se janë caktuar për në xhenet, ndodhen në një çast kur ende s’kanë hyrë në xhenet.

Sipas disa të tjerëve, këta njerëz që shohin xhenetin dhe mbushen me shpresë, shohin xhehenemin dhe rrëqethen nga frika, janë persona që, për t’u bërë plotësisht të gatshëm për të hyrë në xhenet, duhet të shijojnë për një farë kohe një shqetësim dhe dëshirim të tillë.

Ndërsa disa mëkatarëve u bëhen dëmshpërblim shqetësimet që kanë hequr në këtë botë, disa të tjerëve u bëhet dëmshpërblim mundimi i varrit që i pastron ata nga mëkatet. Kurse ata që s’pastrohen me këto dy mënyra, në jetën e pasme do të kalojnë nëpër një proces të tillë pastrimi.

Një grup prej këtyre do të vazhdojnë të jetojnë në araf me shpresën e xhenetit dhe frikën e xhehenemit. Kjo formë jetese do të jetë për ta dëmshpërblim dhe pastrim nga mëkatet. Pastaj, me mëshirën dhe bujarinë e Allahut, do të hyjnë në xhenet.

Allahu (xh.xh.) e di të vërtetën dhe aspektin e brendshëm të çdo gjëje dhe vetëm Allahu e di se ç’është arafi dhe kush janë banorët e arafit![7]

[1] Shih Al-i Imran, 3/133; Kehf, 18/21; Jasin, 36/56; Saffat, 37/47; Insan, 76/13; Muhamed, 47/15; Vakia, 56/28-29; Nebe, 78/32; Mutaffifin, 83/25.

[2] Buhari, Tefsir, 32; Muslim, Xhenet, 1.

[3] Buhari, Rikak, 18; Muslim, Munafikun, 71-76.

[4] Buhari, Mevakif, 16; Muslim, Iman, 81.

[5] Shih Nisa, 4/169, 4/196; Ahzab, 33/65.

[6] Shih Buhari, Rikak, 51; Tirmidhi, Birr, 61.

[7] Fethullah Gylen, Lëkundjet që solli shekulli, vëll. 4, f. 123-125.

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/d-xheneti-xhehenemi-dhe-arafi/

Pyetjet:

 – Shtypjet dhe shtypësit e mëdhenj nuk dënohen në botë; shtypësi dhe i shtypuri vdesin pa u ndëshkuar ose shpërblyer.

– Unë jam duke e lutur Allahun për një kohë të gjatë për shkak të një shtypjeje; a është e përshtatshme të biesh në dëshpërim duke parë njerëzit e shtypur që u ishte bërë e padrejtë para meje?

– Ekziston një ajet që thotë: ‘Mos u dëshpëroni nga mëshira e Allahut’ por shumë njerëz vdesin para se të shohin se si dënohet shtypësi. Si mund të shpjegohet kjo çështje?

Përgjigje:

I dashur vëlla/motër

Dënimi për shtypjen e shtypësve të mëdhenj shtyhet në gjykatën e madhe në ahiret; kjo është arsyeja pse, ndëshkimi i tyre nuk ekzekutohet plotësisht në këtë botë.

Le të citojmë nga Bediuzzaman Said Nursi për të sqaruar çështjen:

“Ashtu siç ndëshkimet e atyre që kryejnë krime të vogla dorëzohen në vend dhe krimet e rënda dërgohen në gjykatat e larta, ashtu edhe, sipas rregullave, gabimet e vogla të besimtarëve dhe miqve të ngushtë dënohen shpejt dhe pjesërisht në këtë botë, në mënyrë që të pastrohen shpejt. Por krimet e njerëzve të humbur janë aq të mëdha sa që ndëshkimet e tyre tejkalojnë këtë jetë të shkurtër të kësaj bote, siç kërkohet nga drejtësia, ata referohen në Tribunalin Suprem në mbretërinë e përjetshme dhe kryesisht ata nuk marrin asnjë dënim këtu. ” (shih Lem’alar, f. 48)

“… Sepse në përgjithësi shtypësi largohet nga kjo botë ndërsa është ende në zotërim të fuqisë së tij, dhe i shtypuri ndërsa ende i nënshtrohet poshtërimit. Prandaj, këto çështje shtyhen për vëmendjen e një gjykate supreme; nuk është se ato janë lënë pas dore. Ndonjëherë ndodh gjithashtu që dënimi të miratohet në këtë botë. Vuajtjet e vuajtura nga popujt e pabindur dhe rebelë në shekujt e mëparshëm tregojnë se njeriu nuk lihet në duart e veta dhe se ai gjithmonë i nënshtrohet goditjeve që shkëlqimi dhe madhështia e Zotit mund të zgjedhin t’iu shkaktojnë “. (shih Sözler, f. 65)

Pranimi i një lutje varet nga urtësia e Allahut. Ne nuk mund ta dimë se çfarë do të jetë e mirë ose e keqe për ne dhe si. Ky fakt nënvizohet në ajetin vijues:

“Por është e mundur që ju të mos e pëlqeni një gjë që është e mirë për ju dhe të doni një gjë që është e keqe për ju. Por Allahu e di, dhe ju nuk e dini ”. (el-Bekare, 2/216)

Deklarata e mëposhtme e Badiuzzaman Said Nursi hedh dritë mbi çështjen:

“… Prandaj, megjithëse për tridhjetë vjet kam ofruar lutje që të shërohem dhe me sa duket lutja ime nuk është pranuar, nuk më ka shkuar ndërmend të heq dorë. Për sëmundjen është koha për lutje. Të kurohesh nuk është rezultat i lutjes. Nëse i Urti dhe i Mëshirshmi dhuron shërim, Ai e dhuron atë nga mirësitë e Tij të bollshme. Për më tepër, nëse lutjet nuk pranohen në formën që dëshirojmë, nuk duhet thënë që ato nuk janë pranuar. Krijuesi i Gjithë Mençur e di më mirë se ne; Ai jep gjithçka që është në interesin tonë. Ndonjëherë ai i drejton lutjet tona për këtë botë drejt botës tjetër dhe i pranon ato në atë mënyrë. Në cdo ngjarje…”

“Një lutje që merr sinqeritet për shkak të sëmundjes dhe lind nga dobësia, pafuqia, përulësia dhe nevoja, është shumë afër të qenit e pranuar. Sëmundja e bën lutjen të sinqertë. Si të sëmurët që janë fetarë, ashtu edhe besimtarët që kujdesen për të sëmurët, duhet të përfitojnë nga kjo lutje. ” (Lem’alar, 215)

Mallkimi është ndryshe nga lutja. Në parim, “mallkimi” nuk është diçka që njeriu mund të shpërblehet për; përkundrazi, ndihmon që dënimi i shtypësit të zbutet. Në fakt, sipas një transmetimi, Hz. Aisha mallkoi një hajdut që i vodhi jorganin; Profeti (a.s) tha: “Ju do t’ia zbutni dënimin e tij duke e mallkuar atë”. (shih Abu Dawud, nr. 1497)

Është e nevojshme të jeni të kujdesshëm në lidhje me pikat e mëposhtme ndërsa mallkoni:

1. Dënimi nuk duhet të jetë më shumë sesa gabimi i kryer nga shtypësi. Për shembull, nuk është e përshtatshme të thuash, “Allahu e vraftë ose i verboftë sytë” për një person që vjedh ose kap pendën tuaj. Sepse, vlera e një jete ose e dy syve është shumë më e lartë se një stilolaps. Në atë rast, i shtypuri mund të dalë shtypës.

“Muaji i shenjtë (i sivjetit) është për muajin e shenjtë (të vjetit), e shenjtëritë (shkelja e tyre) janë masë ndëshkuese. Pra, kush ju sulmon juve, kthenia sulmin atij edhe ju po në atë masë dhe kini frikë nga All-llahu e ta dini se All-llahu është me të devotshmit.” (el-Bekare, 2/194)

Kriteri për të marrë ose kërkuar të drejtën e dikujt tregohet në ajetin e mësipërm.

1. Është e përshtatshme të mallkosh shtypësin por nuk është e përshtatshme të mallkosh familjen dhe të afërmit e tij. Diçka e tillë do ta bëjë një person të shtypur një shtypës. Ky fakt nënvizohet në vargun vijues: “(Që në to shkruan) Se askush nuk e bartë barrën e (mëkatit) tjetrit”. (en-Nexhm, 53/38)
2. Marrja e paqes dhe falja e armikut e bëjnë një person të arrijë pëlqimin e Allahut.

“Ndëshkimi i të keqes bëhet me një të keqe në të njëjtën masë, e kush fal e bën pajtim, shpërblimi i tij është tek All-llahu. Vërtet, Ai nuk i do zullumqarët” (esh-Shura, 42/40)

Në ajetin e mësipërm theksohet se falja dhe pajtimi janë më të mira se hakmarrja.

Fraza “ata që bëjnë padrejtësi” të përfshira në fjalinë e fundit të ajetit “sepse (Allahu) nuk i do ata që bëjnë keq” ka të bëjë si me personin që bën gabim ashtu edhe me personin që merr më shumë se sa i takon hakmarrjes. (Nazmud-Durar, interpretimi i ajetit në fjalë)

Kjo tregon se kur një person që i është bërë e padrejtë mallkon një shtypës më shumë sesa atë që meriton, ai do të jetë një shtypës.

English source: https://questionsonislam.com/question/why-are-great-oppressions-and-oppressors-not-punished-world

I pavdekshëm është Allahu, kurse çdo qenie tjetër e gjallë ka për ta shijuar vdekjen. Si lindja, edhe vdekja është një ngjarje e natyrshme brenda sunetit të pandryshueshëm të Allahut. Ndërkaq, sipas besimit islam, vdekja nuk është një fund, por fillimi i një jete tjetër. Prandaj, ngjarja e quajtur për këtë botë, vdekje, realizohet si një lindje me një përmbajtje të ndryshme për një botë tjetër. Për këtë jetë të re që ka për t’u jetuar patjetër, njeriu duhet të bëjë përgatitje sa ndodhet në këtë botë. Në fakt, nuk duhet bërë ndonjë përgatitje e veçantë veçse të mbahen parasysh urdhrat e Allahut dhe porositë e Profetit dhe të sillet dhe veprohet në përputhje me to. Këto urdhra dhe porosi jo vetëm mjaftojnë për ta jetuar këtë botë kalimtare në mënyrën më të mirë e më të bukur, por edhe kanë cilësinë për të përbërë përgatitje për jetën e ardhshme.

Edhe njeriu i vdekur është i denjë për respekt. Ky respekt, në një aspekt, është një lloj ngushëllimi për të afërmit e të vdekurit, në aspektin tjetër, ka për qëllim të tregojë se vdekja nuk është asgjësim. Ai ka vdekur, por prapë është njeri. Ai ka vdekur për këtë botë, por ka rilindur për një botë tjetër. Larja e të vdekurit si të ishte një fëmijë i porsalindur, nga njëra anë, simbolizon këtë rilindje, nga ana tjetër, përfaqëson pastrimin nga pluhurat dhe fëlliqësitë që ka lënë mbi të ky udhëtim i fundshëm, domethënë jeta e kësaj bote. Pas kësaj larjeje, i vdekuri mbështillet me qefin siç mbështillet fëmija i porsalindur me shpërgënj dhe, me kujdes të madh, zbritet në djepin e vet. Se ç’ndodh më tej, Allahu e di, e dinë ata që shkojnë, kurse ne dimë aq sa na është bërë e ditur.

Në terminologjinë fetare, i vdekuri quhet xhenaze, por me këtë fjalë me kuptim të gjerë, emërtohen përgjithësisht pajisjet dhe tërë ceremonia funebre. Personi që ndodhet në prag të vdekjes, në agoni, quhet muhtadar, kurse kufoma quhet mejit, që përdoret edhe në shqip në formën meit. Përgatitjet dhe pajisjet e përgjithshme për të vdekurin quhen texhhiz, larja e të vdekurit quhet gasl, qefinosja quhet tekfin, vënia në tabut, transportimi në vendin e faljes dhe pastaj në varreza, quhet teshji dhe varrosja, defn. Me fjalën telkin që do të thotë sugjerim, emërtohet këndimi pranë personit në agoni i Fjalës së Njësisë (tevhid) dhe Fjalës së Dëshmisë (shehadet), si dhe fjalët që thuhen mbi krye të të vdekurit pas varrimit për t’ia kujtuar pyetjet dhe përgjigjet e mundshme të varrit. Ngushëllimi i të afërmve të të vdekurit me kryeshëndoshë quhet tazije.

Larja dhe qefinosja e myslimanit të vdekur, falja e namazit dhe lutja për të dhe, më në fund, varrosja e tij, janë për myslimanët farz kifaje.

Duke thënë, “kujtoni punët e mira të të vdekurve tuaj, mos flisni për anët e këqija të tyre”[1], Profeti na ka porositur t’i kujtojmë të vdekurit tanë për të mirë, të nxjerrim në plan të parë aspektet e mira të tyre.

Pasi personi vdes, i mbyllen sytë dhe i lidhen nofullat me një beze.

Larja e të vdekurit

Është mustehab që i vdekuri të lahet, të qefinoset, të përgatitet për varrim dhe të varroset sa më parë. Për ta larë të vdekurin, në fillim vendoset mbi një shtrat të posaçëm dërrase të quajtur teneshir, në pozicion në shpinë me këmbët të shtrira drejt kibles. Shtrati prej dërrase tymoset me erëra të mira. Të vdekurit i zhvishen të gjitha rrobat, kurse pjesa nga kërthiza gjer nëngju i mbulohet me një mbulesë. Mashkulli duhet të lajë të vdekurin mashkull, kurse femra të vdekurën femër.

Qefinosja e të vdekurit

Qefini i mashkullit përbëhet nga tri copa bezesh të paqepura, pa mëngë e pa jakë, që shërbejnë, njëra si këmishë, tjetra si fustan dhe e treta, si mbështjellëse e tërë trupit. Kurse qefini i femrës, veç këtyre tri copave, ka edhe dy copa të tjera: njëra si mbulesë koke dhe tjetra si mbulesë gjoksi.

Namazi i të vdekurit

Pasi i vdekuri të jetë larë dhe qefinosur, i vjen radha detyrës së faljes së namazit të të vdekurit për të bërë lutjen e fundit për të. Kjo detyrë është farz kifaje. I vdekuri vendoset para myslimanëve që do të kryejnë faljen të drejtuar nga kibla. Myslimanët e falin këtë namaz me vlerë lutjeje duke qenë me abdes dhe të orientuar drejt kibles.

Është kusht që të bëhet nijet për namazin e të vdekurit. Në formulimin e këtij nijeti përcaktohet nëse i vdekuri është grua apo burrë, vajzë e vogël ose djalë i vogël. Personi që nuk e di se ç’është i vdekuri, mund të bëjë nijet “për personin për të cilin imami po fal namaz”.

Personi në funksionin e imamit e fillon namazin duke bërë nijet për pëlqim të Allahut, për të falur namazin e të vdekurit që ndodhet aty dhe për të bërë lutje për atë të vdekur. Shtyllat e namazit të xhenazes janë kijami (qëndrimi në këmbë) dhe tekbiri. Kurse sunetet, janë lavdërimi (hamd) i Allahut, salavate për Profetin, lutja edhe për të vdekurin, edhe për myslimanët e tjerë. Në namazin e të vdekurit, përveç tekbirit të fillimit, ka edhe tre tekbire të tjerë.

Nuk është kusht që në namazin e të vdekurit të ketë xhemat. Vetëm me faljen e një burri ose të një gruaje, ky detyrim (farz) plotësohet.

Imami qëndron në nivelin e gjoksit të të vdekurit. Është kusht që imami që do të drejtojë faljen e namazit të të vdekurit, të ketë mbushur moshën e pubertetit dhe të ketë zhvillim mendor normal. Gjërat që i prishin namazet e tjerë, e prishin edhe namazin e të vdekurit.

Falja e namazit të të vdekurit

Radhët formohen përballë të vdekurit dhe me drejtim nga kibla dhe bëhet nijet. Personi që kryen detyrën e imamit, bën tekbir me zë dhe i lidh duart si në namaz. Edhe xhemati bën tekbir por pa zë dhe i lidh duart. Pas tekbirit imami dhe xhemati këndojnë pa zë Subhaneken duke shtuar në vendin e duhur shprehjen “ue xhel’le thenauke“. Pastaj imami, pa i ngritur duart, bën tekbir me zë. Edhe xhemati bën tekbir pa i ngritur duart dhe pa zë. Pas tekbirit, të gjithë së bashku këndojnë në heshtje salavatet Allahumme sal’li dhe Allahumme barik. Pastaj, përsëri imami me zë dhe xhemati pa zë bëjnë tekbir. Pas këtij tekbiri bëhen lutje në heshtje për të vdekurin dhe myslimanët e tjerë. Tekstet e lutjeve që do të bëhen sipas të vdekurit, jepen më poshtë.

Pas kësaj lutjeje, bëhet përbëri tekbir dhe imami me zë të lartë, kurse xhemati me zë të ulët, japin selam djathtas e majtas. Kështu, namazi plotësohet dhe merr fund. Duke e dhënë këtë selam që është vaxhib, bëhet nijet për ta dhënë për të vdekurin, xhematin dhe imamin.

Lutja e namazit të të vdekurit

“Allahummegfir li hajjina ue mejjitina ue shahidina ue gaibina ue dhekerina ue unthana ue sagirina ue kebirina. Allahumme men ahjejtehu minna fé ehjihi alel islami ue men teueffejtehu minna fé teueffehu alel iman. Ue hussa hadhel mejjite bi rauhi ue rahati uel magfireti ue ridvan. Allahumme in kane muhsinen fezid fi ihsanihi ue in kane musien fetexhauez anhu ue lakkihil emne uel bushra uel keramete ue zulfa birahmetike ja erhamer rrahimin.” (Allahu im! Fali të gjallët e të vdekurit tanë, ata që ndodhen këtu dhe që s’ndodhen këtu, burrat dhe gratë tona, të vegjlit dhe të mëdhenjtë tanë! Allahu im! Kë të mbash gjallë nga ne, mbaje gjallë në Islam dhe kë ta bësh të vdesë, bëje të vdesë si besimtar. Jepi qetësi e prehje këtij të vdekuri që qëndron këtu dhe fale. Po qe se ky ka qenë njeri i mirë, shtoja të mirën dhe po qe se ka qenë njeri i keq dhe mëkatar, trajtoje me mëshirë e mirësi. Dhe trajtoje atë me bujari, afërsi duke i dhënë siguri dhe lajme të mira. Allahu im, o më mëshiruesi i mëshiruesve!)

Po qe se i vdekuri është një person jo përgjegjës fetarisht, si, p.sh, fëmijë, në vend të shprehjes “ue men teueffejtehu minna fé teueffehu alel iman” (dhe kë ta bësh të vdesë, bëje të vdesë si besimtar), thuhet “Allahumme xh’alhu lena feretan, Allahumme xh’alhu lena exhren ue dhuhran, Allahumme xh’alhu lena shafian musheffean.” (Allahu im! Bëje atë një pretekst mirësie të dërguar para për ne, bëje pretekst shpërblimi dhe përgatitje ahireti dhe bëje ndërmjetës faljeje për ne që i pranohet ndërmjetësimi!)

Po qe se i vdekuri është femër, teksti kryesor dhe kuptimi i lutjes mbeten të njëjtë, kurse përemrat pas shprehjes “…ue hussa” ndërrohen kështu: “ue hussa hadhihil mejjite bi rauhi ue raheti uel magfireti ue ridvan. Allahumme in kanet muhsineten fezid fi ihsaniha ue in kanet musieten fé texhauez anha ue lakkihal emne.”

Ata që nuk i dinë këto lutje, mund të këndojnë edhe lutje të tjera të përshtatshme që mund t’u vijnë lehtë. Njëra nga këto është edhe lutja “Rabbena atina…”. Por mund të lutet edhe në këtë mënyrë: “Allahu im, falmë mua, fale këtë të vdekur dhe fali të gjithë besimtarët!”

Bartja e të vdekurit

Shoqërimi pas i të vdekurit gjer te varri është sunet dhe ky veprim ka mirësi të madhe. Madje është thënë se shoqërimi i kufomës së personave fqinjë ose të afërm dhe, për më tepër, të njohur si njerëz të mirë, është më me vlerë se namazi nafile.

Është mirë që kufoma e përgatitur të transportohet dhe të varroset një çast e më parë. Forma sunet e bartjes së të vdekurit është ngritja e arkivolit (ose shtratit ku është vendosur i vdekuri) nga katër vetë që e kapin nga njëri skaj. Ngritja e të vdekurit mbi supe dhe transportimi në këtë mënyrë gjer te varri është shenja e respektit më të madh të treguar ndaj tij. Një veprim i tillë tregon për dinjitetin dhe vlerën e njerëzores.

Dëshpërimi me zemër për të vdekurin dhe qarja me lot me kusht që të mos bëhen veprime të tilla si vetërrahja, shkulja e flokëve dhe thënia e fjalëve të pavend, gjëra këto që kanë kuptimin e revoltës ndaj Allahut, është e natyrshme dhe nuk është mëkat.

Ata që e ndjekin të vdekurin, duhet të mendojnë se jeta është e fundme, se edhe jeta e tyre do të gjejë fund një ditë. Ata duhet ta ndjejnë kuptimin dhe rëndësinë e faktit që sa mirë do të ishte sikur, kur të vinte ajo ditë dhe të barteshin po ashtu mbi supe, njerëzit që do merrnin pjesë në shoqërimin e tyre, të thonin: “Sa njeri i mirë që ishte, nuk ngacmoi njeri, nuk ia theu zemrën kujt, nuk ia pamë ndonjë të keqe!”

Varrosja

Pasi i vdekuri të çohet pranë varrit dhe të zbritet në tokë, po të mos ketë pengesë, edhe xhemati ulet. Ulja e xhematit para se i vdekuri të zbritet nga supet është mekruh, po kështu, është mekruh edhe ndenjja në këmbë e xhematit pasi i vdekuri të jetë zbritur në tokë.

Është e mjaftueshme që varri të jetë i thellë sa një shtat njeriu. Është mirë dhe me vlerë që në varr të bëhet ndarje dhe mbulesë për të vdekurin. Trualli i varrit në drejtim të kibles gërryhet dhe aty vendoset ana e djathtë e të vdekurit në mënyrë që fytyra t’i shohë nga kibla. Mbi të vdekurin, mbështetur në fundin dhe skarpatin e varrit duke lënë boshllëk mbi të, vendosen dërrasa, kallama, etj., dhe, kështu, dheu i hedhur bie mbi këtë “tavan” e jo mbi të vdekurin. Kjo është domosdoshmëri e respektit për të vdekurin dhe domosdoshmëri për ta shpëtuar të vdekurin nga sulmi i kafshëve të egra mbi kufomën e tij.

I vdekuri zbritet mbi varr nga ana e kibles, kthehet në anë të djathtë në drejtim të kibles dhe po të ketë lidhëse mbi qefin, zgjidhet. Personat që e zbresin të vdekurin në varr, thonë “Bismil’lahi ue ala mil’leti resulillah” (Me emrin e Allahut dhe sipas fesë së të Dërguarit të Allahut).

Është mendub që dheu të lartësohet rreth dy pëllëmbë mbi varr si gungë deveje. Nuk është e nevojshme, por s’ka edhe ndonjë të keqe të spërkatet ujë mbi varr.

Këndimi i Kuranit dhe telkini

Pranë të vdekurit vihen gjëra erëkëndshme. Por pa u larë i vdekuri, pranë tij nuk këndohet Kuran. Këndimi i Kuranit pranë të vdekurit kur ai është ende pa u larë, është mekruh. Por mund të këndohet në një dhomë tjetër. Mund të mos jetë kerahet edhe nëse dhoma ku ndodhet i vdekuri është e gjerë, i vdekuri është i mbuluar me një mbulesë të plotë dhe personi që do të këndojë pa zë, të qëndrojë jo pranë tij.

Profeti nuk kthehej menjëherë pas varrosjes së të vdekurit, qëndronte pak në krye të varrit dhe u thoshte kështu përcjellësve: “Kërkojini Allahut që ta falë dhe t’i japë qetësi vëllait tuaj. Ai tani po merret në pyetje!”[2]

A bëhet telkin pas vdekjes?

Ka rivajete të dobëta në lidhje me telkinin të cilat i atribuohen Profetit. Po deshi Allahu, telkini jep dobi. Në fakt, pasi të vdesë, njeriu del jashtë kuadrit të propozimit besimor-fetar. Prandaj, ky telkin i duhet bërë personit sa është ende gjallë, sepse lidhja e fjalës dhe e konsideratës së fundit me teuhidin, është me shumë rëndësi. Përsa i përket vendit që ka në Kuran dhe Sunet, telkini i bërë mbi varr nuk është mjaft bindës.

Sipas shumicës së dijetarëve, në çastet e agonisë duhet kënduar surja Jasin që njeriut t’i hapen dyert e meditimit dhe ta dijë se Allahu është autoriteti që duhet adhuruar dhe pas të cilit duhet lidhur shpresë. Megjithëkëtë, edhe në këndimin e Jasinit pas të vdekurit dhe në dhurimin e mirësisë së këtij këndimi s’duhet të ketë ndonjë të keqe.

Cilat janë gjërat e dobishme që duhen bërë pas njeriut të vdekur?

Gjëja më e bukur që duhet të bëjmë pas vdekjes së të afërmve dhe të të dashurve të vdekur, është të lutemi për ta, t’i përgjërohemi Allahut që t’i falë dhe të japim sadaka me sa kemi mundësi.

Janë shumë hadithe mbi pendesën në emër të personit të vdekur dhe lutjen që llogaridhënia në varr t’i kalojë e lehtë.[3] Veç kësaj, në ajetin në vijim është theksuar rëndësia e lutjes dhe pendesës pas njerëzve të vdekur: “Zoti ynë bujar, falna ne dhe vëllezërit tanë besimtarë para nesh! Dhe mos na lër në zemër asnjë urrejtje ndaj besimtarëve! Dhe na e prano lutjen, o Zoti ynë se Ti je mëshirues i madh!” (Hashr, 59/10)

Pasi përfundonte varrimi i të vdekurit, Profeti paqja qoftë mbi të qëndronte pranë varrit dhe thoshte: “Kërkoni falje (nga Allahu) për vëllain dhe lutuni për të që të mbahet i fortë gjatë hetimit me të cilin do të përballet, sepse tani ai do të merret në pyetje!”[4]

Siç u pa, Profeti ka këshilluar që pasi të varroset i vdekuri, t’i shkohet në ndihmë me lutje dhe pendesë, të bëhen lutje që ta përballojë hetimin me qëndresë. Për personat që kanë ndërruar jetë, duhen bërë lutje dhe duhet dhënë sadaka. Në lidhje me këtë specifikë, i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të ka thënë kështu: “Halli i të vdekurit në varr është si i njeriut të rënë në det që thërret për ndihmë. Ashtu si njeriu që është duke u mbytur, i cili pret dikë që ta shpëtojë, edhe i vdekuri pret një lutje prej të atit, nënës, vëllezërve e shokëve. Dhe, kur t’i vijë lutja, aq shumë që gëzohet, saqë gëzimi i tij nuk mund të krahasohet me gëzimin e njeriut që i është falur tërë bota! Allahu i Lartë, me pretekstin e lutjeve të të gjallëve, u jep të vdekurve mëshirë sa malet. Prandaj, dhurata e të gjallëve për të vdekurit janë lutjet dhe pendesat në emër të tyre!”[5]

Allahut i duhet lutur dhe përgjëruar siç luten lypsarët. Ka shumë rëndësi që lutja të bëhet në emër. Të lutesh për dikë duke ia përmendur emrin, është sikur t’ia postosh lutjen në adresën e tij personale. Veç kësaj, është një qëndrim i sunive që s’duhet lënë pas dore. Është një veprim me vlerë që, duke dhënë sadaka në emër të njeriut të dashur, të vëmë si synim edhe të gjithë meshkujt dhe femrat besimtarë e besimtare.[6] Mëshira e Allahut është e gjerë. Ajo arrin tek të gjithë, ashtu siç arrin në të njëjtin çast në miliarda pika marrëse zëri radiofonik ose figura televizive. Edhe lutjet dhe mirësitë, me lejen e Allahut, arrijnë te shumë njerëz!

Ngushëllimi

Është xhaiz që për të pranuar ngushëllimet, familja e të vdekurit mund të rrijë në shtëpi tri ditë me radhë. Megjithëkëtë, është më mirë që të mos rrinë. Është mustehab që pas varrosjes së të vdekurit, ngushëllimi të vazhdojë gjer në tri ditë vetëm me një vizitë. Po qe se personi që do të presë ngushëllimet nuk ndodhet aty ose ndodhet larg, ngushëllimi mund të bëhet edhe pas tri ditësh.

Ngushëllimi te varri ose para derës së të vdekurit është parë një sajim jo i qëlluar dhe mekruh. Edhe përsëritja e ngushëllimit (një ditë ose kohë tjetër më pas) është mekruh.Ngushëllimi është thënia, të afërmve të të vdekurit, e fjalëve qetësuese e ngushëlluese dhe shfaqja e ndjenjave të pjesëmarrjes në dhimbjen e tyre. Në ngushëllim thuhen shprehje të tilla, si “Kryeshëndoshë“, “Allahu ju dhëntë durim dhe shpërblim“, “Allahu u dhëntë jetë të gjatë të tjerëve“, etj. Kurse personat që kanë pësuar fatkeqësi, duhet të shfaqin nënshtrimin e tyre ndaj Allahut duke thënë: “Ne të Allahut jemi dhe te Ai do të kthehemi!”

[1] Tirmidhi, Xhenaiz, 34.

[2] Ebu Davud, Xhenaiz, 67-69.

[3] Shih. Buhari, Fedailu’s-Sahabe, 68; Hakim, Mustedrek, 1/526.

[4] Ebu Davud, Xhenaiz, 73.

[5] Bejhaki, Shuabu’l-Iman, 7/116; shih. I. Rabbani, Mektubat, letra 104.

[6] Ibni Abidin, Hashijetu Reddi’l-Muhtar, 2/243.

Marre nge: http://islami.al/ilmihali/namazi-i-te-vdekurit/

Gjëja më e bukur që duhet të bëjmë pas vdekjes së të afërmve dhe të të dashurve të vdekur, është të lutemi për ta, t’i përgjërohemi Allahut që t’i falë dhe të japim sadaka me sa kemi mundësi.

Janë shumë hadithe mbi pendesën në emër të personit të vdekur dhe lutjen që llogaridhënia në varr t’i kalojë e lehtë.[3] Veç kësaj, në ajetin në vijim është theksuar rëndësia e lutjes dhe pendesës pas njerëzve të vdekur: “Zoti ynë bujar, falna ne dhe vëllezërit tanë besimtarë para nesh! Dhe mos na lër në zemër asnjë urrejtje ndaj besimtarëve! Dhe na e prano lutjen, o Zoti ynë se Ti je mëshirues i madh!” (Hashr, 59/10)

Pasi përfundonte varrimi i të vdekurit, Profeti paqja qoftë mbi të qëndronte pranë varrit dhe thoshte: “Kërkoni falje (nga Allahu) për vëllain dhe lutuni për të që të mbahet i fortë gjatë hetimit me të cilin do të përballet, sepse tani ai do të merret në pyetje!”[4]

Siç u pa, Profeti ka këshilluar që pasi të varroset i vdekuri, t’i shkohet në ndihmë me lutje dhe pendesë, të bëhen lutje që ta përballojë hetimin me qëndresë. Për personat që kanë ndërruar jetë, duhen bërë lutje dhe duhet dhënë sadaka. Në lidhje me këtë specifikë, i Dërguari i Allahut paqja qoftë mbi të ka thënë kështu: “Halli i të vdekurit në varr është si i njeriut të rënë në det që thërret për ndihmë. Ashtu si njeriu që është duke u mbytur, i cili pret dikë që ta shpëtojë, edhe i vdekuri pret një lutje prej të atit, nënës, vëllezërve e shokëve. Dhe, kur t’i vijë lutja, aq shumë që gëzohet, saqë gëzimi i tij nuk mund të krahasohet me gëzimin e njeriut që i është falur tërë bota! Allahu i Lartë, me pretekstin e lutjeve të të gjallëve, u jep të vdekurve mëshirë sa malet. Prandaj, dhurata e të gjallëve për të vdekurit janë lutjet dhe pendesat në emër të tyre!”[5]

Allahut i duhet lutur dhe përgjëruar siç luten lypsarët. Ka shumë rëndësi që lutja të bëhet në emër. Të lutesh për dikë duke ia përmendur emrin, është sikur t’ia postosh lutjen në adresën e tij personale. Veç kësaj, është një qëndrim i sunive që s’duhet lënë pas dore. Është një veprim me vlerë që, duke dhënë sadaka në emër të njeriut të dashur, të vëmë si synim edhe të gjithë meshkujt dhe femrat besimtarë e besimtare.[6] Mëshira e Allahut është e gjerë. Ajo arrin tek të gjithë, ashtu siç arrin në të njëjtin çast në miliarda pika marrëse zëri radiofonik ose figura televizive. Edhe lutjet dhe mirësitë, me lejen e Allahut, arrijnë te shumë njerëz!

Ngushëllimi

Është xhaiz që për të pranuar ngushëllimet, familja e të vdekurit mund të rrijë në shtëpi tri ditë me radhë. Megjithëkëtë, është më mirë që të mos rrinë. Është mustehab që pas varrosjes së të vdekurit, ngushëllimi të vazhdojë gjer në tri ditë vetëm me një vizitë. Po qe se personi që do të presë ngushëllimet nuk ndodhet aty ose ndodhet larg, ngushëllimi mund të bëhet edhe pas tri ditësh.

Ngushëllimi te varri ose para derës së të vdekurit është parë një sajim jo i qëlluar dhe mekruh. Edhe përsëritja e ngushëllimit (një ditë ose kohë tjetër më pas) është mekruh.Ngushëllimi është thënia, të afërmve të të vdekurit, e fjalëve qetësuese e ngushëlluese dhe shfaqja e ndjenjave të pjesëmarrjes në dhimbjen e tyre. Në ngushëllim thuhen shprehje të tilla, si “Kryeshëndoshë“, “Allahu ju dhëntë durim dhe shpërblim“, “Allahu u dhëntë jetë të gjatë të tjerëve“, etj. Kurse personat që kanë pësuar fatkeqësi, duhet të shfaqin nënshtrimin e tyre ndaj Allahut duke thënë: “Ne të Allahut jemi dhe te Ai do të kthehemi!”

Marre nga: http://islami.al/ilmihali/namazi-i-te-vdekurit/

Profetët janë dërguar që Ditën e Gjykimit njerëzit të mos kenë asnjë pretendim ndaj Allahut. Një ajet-argument i Kur’anit e shpjegon kështu këtë specifikë: “Dërguam pejgamberë myzhdedhënës dhe paralajmërues në mënyrë që pas tyre njerëzit të mos kishin pretendime para Allahut. Allahu është Sovran dhe i Gjithëditur!” (Kur’ani, Nisa: 165). Përjashtuar profetët, liderët e tjerë rregullisht nuk kanë mundur t’i bëjnë masat t’u besojnë. Edhe në qoftë se i kanë bërë, meqë mesazhet dhe propozimet e tyre kanë qenë të mangëta nga mbështetja hyjnore, me asnjë mesazh, me asnjë fjalë dhe me asnjë sjellje nuk kanë mundur ta kapërcejnë njerëzoren dhe mjedisi i tyre me kohë është shpërndarë si gjethet e zverdhura në vjeshtë…

Kurse prijësia e profetëve nuk është e tillë. Ashtu siç thamë edhe më parë, ata janë njerëz të porositur. Ata janë pejgamberë qysh në mitrën amësore. Jetesa e tyre është harmonike si muzikë, po ashtu edhe të folurit e tyre pothuaj si një poezi! Kur flasin ata, qenia e tërë ngreh veshët dhe i dëgjon. Sa e sa ngjarje e dukuri ndërrojnë ecuri me ardhjen e tyre dhe sa e sa ndjesi lidhen pas tyre. Ligjet efektive në gjithësi disa herë për hir të tyre nuk funksionojnë dhe disa herë ndërrojnë funksion me dëshirën e tyre…

Hidhini një shikim Mbretit të Profetëve! Gur, dhe, dru si dhe kafshë të ndryshme secili pothuaj në hesap të vet kanë hyrë në marrëdhënie me të dhe kanë paraqitur një gjendje sikur të vërtetonin profetësinë e Tij. Ashtu siç përmend edhe Busajriu, “Druri vinte me vrap tek ai dhe, me gjuhën e vet të posaçme, i thoshte: “Ti je i Dërguari i Allahut!”(46)

Me ardhjen e tij materja kishte fituar kuptim dhe kishte dalë nga gjendja e të qenit kaos. Me gjuhën e Kur’anit ai thoshte “…nuk ka asnjë send që të mos e madhërojë Atë, por ju s’e kuptoni (sepse s’është në gjuhën tuaj)…” (Kur’ani, Isra: 44) dhe me këtë sikur i frynte shpirt e jetë çdo qenieje.

Çdo gjë që mësuam, ne prej tij e mësuam dhe materja hipi në fronin e urtësisë.(47) Natyrisht që në këtë mes edhe njeriu arriti të kuptojë se s’ishte diçka e kotë e pa ndonjë qëllim!(48)

Çdo pejgamber ka ardhur me një pjesë mrekullish për t’i bërë njerëzit që të besojnë dhe për të mos u dhënë mundësi pretendimeve të atyre që s’besojnë. Kurse më i madhi i pejgamberëve i pati sjellë të gjitha mrekullitë e paraardhësve të tij dhe pati treguar se ishte Shembulli i Përgjithshëm. Po, çdo bashkësi i pa vetë ose dëgjoi për mrekullitë e profetit të vet. Edhe ne kemi dëgjuar për mijëra mrekulli të të Dërguarit të Allahut, ndërsa e kemi parasysh gjithmonë një mrekulli të amshuar si Kur’ani. Pas kësaj, askush nuk ka të drejtë për të kundërshtuar apo pretenduar. Allahu (xh.xh.), të vërtetat që ka dashur t’i besojmë, i ka parashtruar para syve të njerëzve me anë të profetëve të vet në një formë mjaft të hapët e të qartë. Sepse kjo ka qenë edhe një nga qëllimet e dërgimit të tyre. Eshtë edhe një moment veçanërisht i rëndësishëm, thënia e Providencës Hyjnore: “Ne nuk dënuam askënd para se t’i dërgojmë profetin!” (Kur’ani, Isra: ). Kjo do të thotë se, meqë u dërguan profetët, do të ngrihet edhe peshorja dhe secili do të merret nën përgjegjësi pa iu marrë parasysh justifikimet.

Kjo pyetje ka dy aspekte: e para, profetët dolën vetëm në Gadishullin Arabik; e dyta, nuk ka drejtësi në ndëshkimin e popujve të cilëve nuk iu dërgua profet.

Tani le t’i trajtojmë me radhë secilin nga këto dy aspekte. Vetëm se është e dobishme, madje e domosdoshme, të ndalemi më parë për të tërhequr pak vëmendjen rreth pozicionit që zë profeti midis njerëzve.

Profetësia është një post tejet i lartë. Ajo është një degë e lartësisë esenciale të njeriut, e varur nga i Vërteti te populli dhe, brenda natyrës, gjuha dhe ndjesitë e qenies që përjeton trashëgimin e natyrës. Aty gjallon një zgjedhje, lartësim, por ka edhe ngarkim me detyrë. Siç ndodh me gjenitë, Profeti nuk është vetëm një mendje e lartë, vetëm një kapacitet që ndikon mbi sendet dhe ndodhitë. Ai është njeriu-horizont i këndshëm, në bashkëveprim të përhershëm me engjëjt, i cili valëvitet vazhdimisht e në çdo valëvitje shënon një nivel të ri lartësimi, i cili pret zbërthimin e çështjeve që lartësohen përtej qiejve, nga frymërat hyjnore, i cili konsiderohet si pika e bashkimit të materies me botën përtej saj.

Tek ai, lënda është e kushtëzuar ndaj shpirtit, mendja ndaj zemrës; në botën e konsideratës, të emrave e të atributeve (të Zotit) hapi është kudo ku mund të ketë arritur konsiderata dhe bashkë me të…

Te Profetët, ndjenjat kanë mugulluar gjer tek ai sythi më i vogël; shikimi, dëgjimi dhe njohja janë lartësuar përtej kufijve natyrorë. Ashtu siç nuk ekziston mundësia për të shpjeguar atë që shohin ata me anë të valëve elektromagnetike të lartësive të ndryshme, ashtu edhe s’është e mundur të shpjegosh me valët e zërit atë që ata dëgjojnë. Sidomos brenda dimensioneve tona të analizë-sintezës. Aty, askujt nuk do t’i bjerë për pjesë të përvetësojë njohuritë që cenojnë kornizën e natyrës së tyre.

Njerëzimi mund ta zbulojë materien duke marrë njohuri për vetë ekzistencën me anë të tyre. Jashtë kuadrit të udhëzimit dhe aftësimit praktik të tyre, kurrë nuk qe e mundur një njohje e shkëlqyer e materies dhe e ndodhive, e aq më pak si dhe një ndërhyrje e qëlluar në natyrë e kurrë nuk mund të bëhet…

Mësimi i parë i tyre është që t’i dhurojmë njeriut të fshehtën e natyrës dhe ligjet hyjnore që kryejnë funksionet brenda saj. Ky është mësimi i posaçëm për fillestarët. Kurse përtej kësaj, njoftimi i botës ekzistente, i Emrave e i Atributeve që dëshmojnë ekzistencën e Krijuesit të Lartë, maturi dhe kritere në lidhje me Individualitetin që nuk mund të perceptohet, vetëpërgjegjësi tek gjërat më të imta…

Po të mos ishin deklaratat e qarta të Profetëve mbi Zotin e Vullnetit dhe Fuqisë së Mrekullueshme, që i mban të gjitha botët nën kontroll, që e zbaton fjalën dhe urdhrin e Tij që prej molekulave deri te nebulozat, që i përshkon nga trajta në trajtë e nga forma në formë, rreth titujve dhe veçorive që do t’i ngarkoheshin, nuk do të ishte e mundur as të thuhej ndonjë fjalë të drejtë për të, as të mendohej drejtë.

Kjo do të thotë se Profeti, duke hyrë në brendësinë e gjërave e të ndodhive, ashtu siç na jep neve një mësim mbi jetën, njëkohësisht që na tregon për Krijuesin e Mrekullueshëm, me emrat dhe atributet e Tij, duke respektuar lidhjen e fshehtë dhe përshtatshmërinë delikate midis vetes dhe Individualitetit të Lartë.

Derisa kemi të bëjmë me një situatë të tillë, nuk duhet quajtur e mundur që të ketë mbetur ndonjë kontinent a fragment i kohës pa u nderuar me ardhjen e dritës së ndonjë profeti. E si do të mund të quhej? Jashtë kuadrit të rrugës së tyre të drejtë, përsa i përket botës ekzistente, deri më tani nuk ka qenë e mundur as dhe të jepet një konkluzion i qartë, madje as të dilet prej atmosferës plot mjegull dyshimi, lëkundjeje dhe kontradiksioni të filozofisë.

Në esencë, mendja, urtësia dhe Kurani, bashkërisht përforcojnë idenë se çdo kontinent dhe çdo epokë ka qenë nën drejtimin e një profeti…

Fakti që edhe në muzeun më të vogël ose në panairin më të thjeshtë ndihet nevoja e protokollarëve dhe e ciceronëve, madje edhe në vendet ku shëtitet e vizitohet me anë të një udhëzuesi e katalogu, me mungesën e një udhëzuesi a katalogu nuk do të kishte kuptim as ardhja, as shëtitja e vizita, argumentojnë kategorikisht se edhe për të treguar këtë pallat të mrekullueshëm të gjithësisë, për t’ua përshkruar atë vizitorëve që do të vijnë për t’u mahnitur prej tij, për të tërhequr vëmendjen e vizitorëve që do të vijnë të mahniten me të, për të tërhequr vëmendjen drejt pikave më të imta të saj dhe për t’ua zbërthyer atyre enigmat e kësaj bote, ekziston nevoja e lajmëtarëve dhe e protokollarëve.

Veçanërisht, Krijuesi që ka kompozuar këtë rregull dhe këtë harmoni, këtë ekspozitë dhe këtë kalim në regjistrim, që i ka ekspozuar gjërat në formën më të shkëlqyer në trajtën e një panairi dhe që ka kërkuar t’ua bëjë të njohur veten shikuesve me anë të të gjitha punëve dhe veprave të Veta, a është e mundur që t’i hapë këto ekspozita, t’i tregojë veprat e Veta, të tërheqë vëmendjen e shikuesve, dhe pas kësaj, të mos ua bëjë të njohur Individualitetin e Vet, atributet dhe emrat e Vet shikuesve të dëshiruar, me anë të disa personave të veçantë e të zgjedhur duke i zhvlerësuar sakaq, Zoti na ruajttë, punët e Tij plot urtësi?! Ta vërë veprimtarinë e Tij marramendëse nën fajin e mungesës së kuptimit ?! Qenia e Lartë që na tregon urtësitë dhe qëllimet e Veta me anë të çdo gjëje, të transformuar në gjuhë dhe tingull, është absolutisht i pastër nga çdo lloj kotësie dhe përsosmërisht i shenjtë!

Mbetet të themi se Kurani, si deklaratë e Vetë Atij Individualiteti, flet për Profetë që kanë dalë në çdo vend dhe në çdo anë të tokës. “Për të vërtetën e Madhështisë Sonë, Ne i dërguam çdo populli nga një profet me ftesën që t’i bëhen rob Zotit dhe të largohen nga adhurimi i idhujve.”[1] Por ç’e do që njerëzimi, më vonë, e pati harruar mësimin që pati marrë nga këto qenie të larta, duke u zhytur në perversitete, duke hyjnizuar profetët dhe personat e lartë saora u kthyen në as më shumë e as më pak, por në idhujtarët e vjetër.

Nga Olimpi grek e deri në Lumin Gang, ekzistojnë një tufë statujash të totemizuara nga imagjinata njerëzore, të tilla që, nga pikëpamja e sotme, kanë ndryshime me kuptimin e tyre të origjinës.

Është e pamundur të shikosh Konfucin e Kinës, as edhe Brahmanin e Budën e Indisë në mjedisin ku u rritën as edhe ato çka ata i përftuan njerëzimit. Është mjaft e vështirë të përcaktosh se sa i kanë larguar nga e vërteta, konsiderata njerëzore dhe koha që rrafshon e shuan çdo gjë

Po qe se Kurani Fisnik, me deklaratën e tij që shkatërron çdo dyshim[2], nuk do të na e bënte të njohur Isain (alejhi selam), nuk do të ishte e mundur të gjendej e të nxirrej një Mesih i saktë midis koncepteve të ngatërruara priftërore, brenda konsideratave pagane që gjallojnë mes gjysmë-errësirës së mureve të kishës.

Dedikimi i Lartësisë së njeriut dhe personifikimi i Individualitetit të Lartë, sjellja në dogmë si çështje primare e kontradiktës edhe tri, edhe një, janë tallje ndaj mendjes dhe logjikës si dhe paturpësia më e madhe që mund të bëhet ndaj Zotit.

Në ditët tona, me traditat rituale dhe adhurimet kristiane të nxjerra nga vraga, me qoshket dhe tempujt, nuk ndihet asnjë ndryshim serioz në formë me idolatrinë e Romës së Vjetër dhe Greqisë së Lashtë. Pa u marrë në konsideratë deklarata shpjeguese dhe ndriçuese e Kuranit, për çdokënd që do të shihte Kishën dhe gjithçka ndodh brenda saj, do të ishte mjaft e vështirë të dallonte Hz. Mesihun (a.s.) nga Apolloni.

Duke u nisur nga momenti dhe gjendja e sotme në të cilën i ka sjellë Krishtërimi Librat dhe Profetët e vet –Krishtërimi, që i përket një periudhe kaq të afërt të kohës së sotme – mund të themi se kushedi se sa Mesihë u katandisën e u dërrmuan mes dhëmbëve të frikshëm të kohës! Me ç’kemi mësuar nga një informacion i shëndoshë, ekziston një fjalë profetike[3] shumë e rëndësishme lidhur me faktin se detyrën e profetëve do ta vazhdonin pas tyre apostujt, ndërsa pas tyre, një pjesë trashëgimtarësh, që me kalimin e kohës do të përmbysnin çdo gjë. Po, si pasojë e kësaj, shohim sot se ekzistojnë sa e sa fe në gjendje bestytnie, ashtu që, duke qenë të ardhura nga një bazë e pastër, nga burimi i revelacionit, me anë të injorancës së njerëzve të hyrë në to si dhe të pangopshmërisë së armiqve, janë shndërruar sot pothuajse në një grumbull gërmadhash, madje me të gjitha bazat e tyre parimore.

Megjithatë, është mjaft e fuqishme mundësia që fetë me pikëpamje bestyte që kanë bartur deri në ditët tona ekzistencën e tyre, të kenë pasur në shumicën e tyre një bazë të shëndoshë dhe se është krejt e domosdoshme që çdo periudhë të ketë mbajtur emrin e një profeti.

T’i thuhet profet atij që s’është profet, konsiderohet blasfemi njëlloj sikur të mohohej misioni profetik i një profeti. Vetëm se, me shembullin e krishtërimit, ku ne u përqendruam, njeriut s’i vjen për mbarë të mos shohë me dyshim burimin e budizmit si dhe të mos e shqyrtojë brahmanizmin me kujdes. Madje pandeh se kërkimi përtej asaj filozofie, që ngec në sa e sa vende,të Konfucit, si dhe veprimi duke llogaritur interpretimin ndryshe të shamanizmit, konsiderohen si një qëndrim i mençur.

Askush nuk nguron në faktin se, pavarësisht nëse nga këto (fe) del ujë i kthjellët apo një lagështirë e turbulluar, në gjendjen e sotme asnjëra prej tyre nuk zotëron ndonjë identitet të veçantë. Koha dhe ngjarjet kanë ndikuar aq shumë mbi to, disa herë duke i fshirë e disa herë duke i transformuar me anë të shtresave të reja, saqë, po të supozojmë se themeluesit e tyre do të ktheheshin prapë, nuk do të mund ta njihnin fenë që vetë e patën sjellë.

Sa e sa të tjera, të korrigjuara, ka në botë? Shumë. Megjithatë nuk duhet të harrojmë se është shumë e domosdoshme të pranohet pastërtia në themelin e një pjese të madhe të tyre. Së pari, Kurani, duke thënë: ”Nuk ka një popull në mes të të cilit të mos jetë dërguar një profet” [4], jep një konkluzion mbarënjerëzor. Ç’e do se ne, nga profetët e shfaqur në të gjitha anët e njerëzimit, nga të cilët, sipas një njoftimi, rreth 124 mijë[5], njohim vetëm 28 prej tyre. Dhe, për shumicën mes tyre, nuk zotërojmë kurrfarë njohurie se kur dhe ku kanë jetuar.

Në thelb, nuk ekziston ndonjë përgjegjësi për të njohur të gjithë profetët që kanë ardhur e shkuar. Duke u shprehur “Të treguam ty për një pjesë prej tyre përmes ngjarjesh, kurse një pjesë nuk ta treguam” [6], Kurani na tërheq vëmendjen duke na thënë se nuk do të përqendrohemi mbi ata, për të cilët Ai nuk ka treguar..

Është e vërtetë kjo që, në shqyrtimet historiko-fetare, filozofike dhe antropologjike, bie në sy se edhe në bashkësitë ose popullatat tejet të largëta nga njëra tjetra, ekzistojnë një numër i madh pikash të përbashkëta. Kështu, te të gjithë vihet re ecuria nga shumësia drejt njësisë; duke lënë çdo gjë mënjanë përballë marrëdhënieve qëndresë-dorëzim. Vihet re një hapje duarsh në formë lutjeje drejt një rezidence të lartë; në kalimin në marrëdhëniet me ngjarje që i tejkalojnë caqet fizike, një qëndrim dhe sjellje e përbashkët; të gjitha këto bëjnë shenjë gjithmonë për të njëjtin burim dhe për të njëjtin mësues. Nga banorët vendas të ishujve Kanarie e deri te Majatë, nga lëkurëkuqtë gjer te kanibalët, madje edhe në traditat dhe këngët fetare, shihet gjithmonë i njëjti dekor me të njëjtat ngjyra, ndihet gjithmonë e njëjta thirrje dhe i njëjti ritual…

Hulumtimet e Prof. Dr. Mustafa Mahmudit rreth dy fiseve primitive, janë duke e përforcuar ndjeshëm këtë çështje. Siç shprehet ky studiues, fisi Mavmav i besojnë një hyjnie të quajtur Muxhaj. Ky zot, në Individualitet dhe në veprim, është një. Nuk ka lindur kënd dhe nuk është i lindur prej askujt. Nuk ka as shok dhe as të ngjashëm. Nuk shihet, nuk dihet, dhe njihet vetëm me anë të veprave të veta. Edhe për fisin Nejam-nejam, ose Maja, na përcjell gjëra të ngjashme me opinionin që ai ka arritur për Mavmavët: ekziston një zot çdo gjë ndodh me urdhrin e tij, që çdo gjë që gjendet në pyll, ai e vë në lëvizje me vullnetin e vet, që njerëzve të prapë e të dëmshëm u dërgon shkëndija rrufeje, dhe mendojnë se ky zot është Ai, pra i Adhuruari Absolut!

Dihet se midis konsideratës mbi Zotin tek këta fise dhe konceptit të Individualitetit të Lartë në Kuran, pothuajse nuk ka kurrfarë ndryshimi. Madje, do të ishte me vend të thoshim se Mavmavët shprehin të njëjtën përmbajtje që bart dhe surja Ihlas e Kuranit.

Këto fise primitive kaq larg qytetërimit dhe jashtë sferës së ndikimit të profetëve që njohim ne, derisa ende nuk njohin as ligjet më të thjeshta të jetës, si do ta arrijnë ata konsideratën më të thellë e më të kulluar për Allahun? Kjo do të thotë se deklarata sipas së cilës “Çdo komb ka një të dërguar, dhe kur vjen ai, midis njerëzve gjykohet me drejtësi e askush nuk dëmtohet”[7], është një e vërtetë mbarënjerëzore dhe asnjëri prej kontinenteve nuk ndodhet jashtë sferës së përgjithshme të kësaj të vërtete. Gjëra të ngjashme me ç’përcjell Dr. Mustafa Mahmudi, më pati përshkruar edhe profesori i matematikës, Dr. Adil nga Kejruku, me të cilin gjeta rastin të njihesha në vitin 1968. Në vitet kur ai po përgatiste doktoratën e tij në Amerikë, duke u takuar shpesh me banorët vendas (autoktonë), i përshkruante kështu disa situata që e kishin mahnitur së tepërmi: vendasit kryenin mes vedi rite që i përputheshin plotësisht besimit monoteist dhe shpallnin se Zoti nuk ha, nuk pi, nuk ndikohet nga koha, madje, përsërisnin se çdo gjë që ndodhte në gjithësi, pa dallim, i bindej vullnetit të tij. Akoma më tej, ata flisnin për një sërë atributesh selbi dhe vuxhudi, gjë që është krejtësisht e pamundur të shpjegohet ky nivel i lartë në mendimin e tyre po të krahasohet me jetesën e egër dhe nomade që ata bëjnë.

Kjo do të thotë se nga Lindja në e Perëndim, madje në qoshet më të largëta të botës, ky unitet besimi dhe konsiderate mund të shpjegohet vetëm me anë të përfaqësuesve të dërguar nëpër ato vende prej Zotit të gjithësisë. Sepse kurrë nuk është e mundur t’ua dedikosh këtë besim monoteist kaq të ekuilibruar të Mavmavëve, Nejam-nejamëve ose Majave, vetë atyre, gjersa ata gjenden të zhytur brenda një primitiviteti të tillë, që as filozofët më të mëdhenj nuk kanë mundur ta konceptojnë. Kjo do të thotë se Mëshiruesi i Amshuar, që nuk lë pa drejtues as bletën dhe milingonën, nuk e ka lënë as qenien njerëzore pa profet; me anë të tyre u ka shpërndarë shkëlqime kohëve e vendeve dhe sakaq ka ndriçuar njerëzimin.

Dhe tani të shqyrtojmë pjesën e dytë të pyetjes suaj, çështjen nëse do të ndëshkohen apo jo njerëzit që nuk u ka ardhur asnjë profet.

Më së fundi, në pjesën e parë pamë se toka në asnjë kohë nuk ka mbetur e privuar nga drita profetike. Edhe nëse kohë pas kohe është ndjerë një thatësirë kalimtare, menjëherë pas saj janë derdhur lumenj mëshire. Për pasojë, çdo individ pak a shumë e ka ndjerë këtë mëshirë, e ka shijuar dhe sakaq ka arritur ngopjen shpirtërore. Por sa keq që në ato vende ku korrigjimi ka qenë i menjëhershëm, dhe brenda një periudhe kalimtare, ka ardhur shpejt dhe e ka mbytur atë vend në errësirë. Mirëpo gjithnjë, pas çdo errësire ka ardhur një ndriçim dhe pas çdo ndriçimi, një errësirë, edhe atyre të mbeturve në errësirë jashtë vullnetit të tyre, i Drejti u ka dhënë sihariqin e mëshirës: “Ne nuk dënojmë asnjë popull, pa u dërguar atyre më parë një profet.”[8]. Kjo, si fillim, do të thotë paralajmërim, pastaj përgjegjësi, e më pas ndëshkim ose mëshirë…

Në të vërtetë, imamët e akaidit mendojnë pak ndryshe. Për shembull, Imam Maturidiu dhe përkrahësit e tij thonë se, duke patur në gjithësi me mijëra argumente, secili një libër më vete, nuk mund të justifikohet ai që s’njeh Zotin. Kurse Esh’aritë, për meritimin e ndëshkimit marrin për bazë ajetin “Ne nuk do të ndëshkojmë pa dërguar profet”.[9]

Ka edhe nga ata që interpretojnë pikëpamjet e të dy imamëve. Nëse dikush nuk ka parë asnjë profet, dhe as nuk ka kryer kurrfarë adhurimi ndaj idhujve, duke kryer sakaq një blasfemi, patjetër që është nga të shpëtuarit. Sepse, mes njerëzish ka të tillë që, ashtu siç nuk janë të aftë për asnjë lloj analize dhe sinteze, nuk kanë mundësi të nxjerrin asnjë kuptim nga vëzhgimi i gjërave dhe i ndodhive. Për pasojë, një të tilli i rrëfehet udha e drejtë, pastaj, sipas sjelljeve, i jepet ndëshkimi ose shpërblimi.

Por nëse një njeri e përvetëson blasfeminë si një profesion tijin, zhvillon filozofinë e saj dhe me vetëdije të plotë i shpall luftë Allahut, sikur të ndodhet edhe në skajin më të largët të botës, do të vuajë ndëshkimin e mohimit e të blasfemisë së vet.

Si përfundim, mund të themi se, ashtu siç ka ndonjë kontinent bosh, pa asnjë profet të dërguar nga Zoti, po ashtu nuk ekziston asnjë periudhë ndërmjetëse, e gjatë, në të cilën të mos ketë ardhur profet. Pothuajse çdo njeri, në çdo periudhë, e ka marrë pak a shumë pjesën e vet nga flladi i ëmbël i një profeti. Kurse në vendet ku emri i profetëve është harruar krejtësisht dhe veprat ua ka fshirë koha, gjersa të dërgohet një Profet i dytë, ajo kohë është quajtur periudhë ndërmjetëse dhe është pohuar se njerëzit e saj do të falen nga ndëshkimi. Mjafton që të mos biesh në mënyrë të vetëdijshme në mohimin e Zotit të Gjithëdijshëm.

Të drejtën e çdo gjëje e di Ai, që, me diturinë e Tij mbështjell tërë materien!

اَللّٰهُ أَعْلَم

‏Allahu di më së miri

Marre nga:http://islami.al/duke-pasur-parasysh-se-te-gjithe-profetet-jane-shfaqur-ne-gadishullin-arabik-cdrejtesi-ka-ne-marrjen-ne-pergjegjesi-besimore-e-vepruese-te-njerezve-qe-jetojne-ne-zonat-e-tjera-ku-nuk-jane-de/